استهلاک و روشهای استهلاک

[saba mn 20993]

با گذشت زمان داراییهای ثابت باستثنای زمین قابلیت بهره دهی خود را از دست می دهند.بدین لحاظ، بهای تمام شده این قبیل دارایی ها باید در طی عمر مفیدشان ، به طور منظم و به تدریج به حساب هزینه منظور گردد.این کاهش تدریجی بهای تمام شده "استهلاک" خوانده می شود.

 

عواملی که باعث کاهش بهره دهی دارایی های ثابت می شوند را می توان به دو گروه تقسیم کرد:

1)استهلاک فیزیکی (یا فرسایش):که عبارت از خرابی ناشی از استفاده تدریجی و از کارافتادگی برخی قسمت هاست.

2)استهلاک عملیاتی(یا کهنگی): که عبارت از غیر قابل استفاده شدن و نابابی است.دارایی ثابت وقتی غیر قابل استفاده می شود که ظرفیت آن برای پاسخگویی به تقاضا برای تولید اضافی کافی نباشد. یک دارایی ثابت زمانی غیر قابل استفاده می شود که تقاضا برای تولیدات آن وجود نداشته باشد یا ماشین جدیدی بتواند محصول را با کیفیت بهتر یا هزینه کمتر تولید کند. رشد سریع و مداوم پیشرفت تکنولوژی در قرن اخیر نابابی را به یکی از مهمترین عوامل استهلاک تبدیل کرده است.

ثبت استهلاک

استهلاک را می توان در پایان هرماه یا هر سال در دفاتر ثبت کرد. یک طرف از این ثبت که معرف کاهش در ارزش دارایی ثابت است، به حساب متقابل با دارایی تحت عنوان استهلاک انباشته یا ذخیره استهلاک بستانکار می شود.

سه عامل موثر در تعیین استهلاک عبارتند از:

1. مبلغ استهلاک پذیر(مبنای استهلاک):بهای تمام شده دارایی یا سایر مبالغ جایگزین بهای تمام شده پس از کسر ارزش باقیمانده (اسقاط) آن اطلاق می شود.

2. عمر مفید دارایی مورد نظر: عبارت است از(الف) مدت زمانی که انتظار می رود دارایی مورد استفاده واحد تجاری قرار می گیرد، یا (ب) تعداد تولید یا واحدهای مقداری مشابه که انتظار رود در فرآیند استفاده از دارایی توسط واحد تجاری تحصیل شود.

3. الگوی تخصیص مبلغ استهلاک پذیر(روش استهلاک): روش استهلاک باید منعکس کننده الگوی مورد انتظار منافع اقتصادی آتی دارایی توسط واحد تجاری باشد.

روش های استهلاک

روش های استهلاک عموما عبارتند از:

1 . روش خط مستقیم: در این روش مبلغ استهلاک تابع خطی زمان می باشد. به عبارتی، استهلاک در هر دوره حسابداری رقم مشابهی است.در روش خط مستقیم، استهلاک هر سال از طریق تقسیم مبلغ استهلاک پذیر بر سالهای عمر مفید دارایی مورد نظر بدست می آید.

 

2 . روش مجموع(ارقام ) سنوات: یکی از روشهای تسریعی(شتابدار یا نزولی) بوده و استهلاک سال به سال رو به کاهش است.

3 . روش مانده نزولی(نزولی با نرخ مضاعف): تنها روشی است که ارزش باقیمانده(اسقاط) را در محاسبه هزینه استهلاک سالهای اولیه در نظر نمی گیرد . به هر حال در سالهای پایانی عمر مفید دارایی،ارزش اسقاط راباید مد نظر قرار داد تا دارایی به کمتر از ارزش اسقاط خود مستهلک نگردد.در سال پایانی ، استهلاک به قدری تعیین می شود که ارزش دفتری معادل ارزش اسقاط شود.

4 . روش میزان تولید یا کارکرد(روش مجموع آحاد تولید): تنها روشی است که در آن استهلاک تابعی از زمان نیست. در این روش، استهلاک به ازای هر واحد تولید یا کارکرد ثابت می باشد. استهلاک برای هر دوره از طریق محاسبه استهلاک هر واحد و حاصلضرب آن در تعداد واحدهای فعالیت آن دوره بدست می آید.

5 . روش های گروهی و ترکیبی: اغلب شرکتها به منظور تسهیل فرآ یند استهلاک ، داراییهای خود را در گروههایی قرار می دهند.سپس می توان از یک نرخ متوسط استهلاک برای مستهلک نمودن کل گروه استفاده نمود.اگر داراییهای موجود در یک گروه مشابه(مثلا همگی کامیون) باشند ،روش استهلاک را استهلاک گروهی و در غیر این صورت به آن ترکیبی می گویند.این روشها در واقع همان روش خط مستقیم برای گرو

 

[h=1]وبلاگ تخصصی حسابداری[/h]