طراحی فضای شهری، زیبایی شناسی و ایمنی

[Mohammad Aref 120,438]

فضای شهری جایی است که تعاملات اجتماعی و جنب و جوش شهری در آنها به اوج می رسد. فضاهای شهری گویای نوع زندگی، طرز تفکر، سطح اقتصادی، نوع روابط اجتماعی و سایر اشتراکات ذهنی و عینی شهروندان در مقیاس شهر هستند و محصول رشد تدریجی و روند طبیعی تغییرات و تبلور زندگی مدنی یک شهر در طول زمان است. با وجود اینکه فضای شهری ساختار حیاتی و اصلی شهرها را تشکیل می دهند، تداخل حرکتهای سواره و پیاده، اغتشاش و بی نظمی، ترافیک و سروصدا و آلودگی بصری در دنیای مدرن از مشکلات روزافزون آنها شده است. در دنیای امروز ساکنان شهرها بیش از آنکه نیازمند سرعت در جابجایی ها و انتقال باشند، به آرامش و درک زیبایی محیط گمشده پیرامون خود نیازمند هستند. ایجاد بستری مناسب از فضاهای شهری جهت تبلور زیبایی به ارتقای سرزندگی در فضای شهری یاری خواهد رساند، چرا که بسیاری از معضلات فضاهای شهری معاصر ناشی از عدم توجه کافی به زیبایی شناسی در فضاهای عمومی در راستای پاسخگویی به نیازهای شناختی مردم می باشد.

 

 

در کنار اهداف زیبایی شناسانه طراحی شهری، کاهش آسیب های جانی و مالی در حرکت سواره و پیاده در خیابان شهری هدفی است که طراحان شهری از طریق ارتقای حس زیبایی شناسی در پی رسیدن به آن هستند. در این زمینه تحقیقات بسیاری انجام شده است که افزایش ایمنی حمل و نقل و ترافیک شهری را در ارتباط مستقیم با افزایش کیفیت زیبایی شناسانه فضای خیابان می داند. روانشناسان محیط معتقدند القای اطلاعات بصری مناسب در فضا می تواند موجبات القای آرامش به مراجعان را پدید آورد. در این راستا می توان این گونه نتیجه گرفت که با ارتقای زیبایی فضای خیابان شهری می توان به ایمنی بالاتری در خیابان های شهری دست یافت. استفاده از گیاهان و فضای سبز، رنگ و شکل و فرم های خاص در حاشیه مسیرها از جمله راه های بسیار ارزان و عملی در جهت رسیدن به این مقصود است. می توان این گونه نتیجه گرفت که با بهبود شرایط محیطی- روانی در خیابان ها موجبات کاهش سرعت و افزایش امنیت رانندگان و عابران پیاده بدون توسل به ابزارهای فیزیکی همچون سرعت گیر فراهم می آید. جدول زیر نشان دهنده تحقیقی است که در آمریکا بر مبنای آمار قبل و بعد از فضاسازی از حوادث و برخوردهای ترافیکی به دست آمده است.

 

با در نظر گرفتن عامل زمان و ارتباط آن با حس مکان می توان ارزش ها و الگوهای سرزنده و پویای گذشته را شناخت و با پیاده کردن اصول زیبایی شناسی آن در فضاهای شهری معاصر می توان علاوه بر نیازهای شناختی، به نیازهای ادراکی مانند هویت نیز پاسخ گفت. برای فراهم آوردن زمینه آرامش شهروندان در فضاهای شهری و افزایش فعالیت و حضور ایشان باید حس زیبایی شناسی از طریق ورود بکارگیری اصول زیبایی شناسانه در عرصه عمومی شهر القا گردد. در پی آن استفاده صحیح و کارا از فضاهای شهری، مخصوصا فعال نگهداشتن آنها از طریق تزریق فعالیت های تجاری و فرهنگی در شب، جهت افزایش سرزندگی فضاهای شهری راهبردی مؤثر تلقی می شود.

منابع:

 

 

[*=left]Journal, ARCHIS issue ‘Urban Vitality/Urban Heroes’, 2000.
[*=left]Landry, Charles, ”Urban Vitality: A New Source of Urban Competitiveness”, Prince ClausFund
[*=left]Al-Masaeid, H.R. Performance of Safety Evaluation Methods. Journal of Transportation Engineering, 1997. Vol. 123, No.5, pp. 364-369.

 

منبع: پژوهشکده شهرسازی و معماری سپیدار