گرمي يا سردي مزاج چيست ؟

[parikoochooloo 10,748]

درمان هاي سنتي بر چهار رکن اصلي مبتني بر :

1 ـ تشخيص

2 ـ پالايش معده و روده ، خون و خلط

3 ـ متعادل کردن مزاج يا ( خلط ) با در نظر گرفتن گرمي يا سردي مزاج شخص

4 ـ علاج

پيشينيان گرمي را به خوراکي هاي طبيعي انرژي دهنده اطلاق مي کردند ( که شامل شيرين مزه ها مانند عسل و تندمزه ها مانند فلفل است ) و با مصرف آنها علائم يا عوارض گرمي ايجاد مي شود که عبارتند از : عوارض پوستي (جوش و خارش و ... ) گلودرد ، سوزش ادرار ، تلخي زبان ، عوارض کبدي ، بدبويي عرق ، چاقي موضعي ، چرب شدن پوست سر ، افزايش احتمال مذکر شدن جنين ، تقويت حافظه ، خشک شدن بيني و دهان ، ايجاد يبوست ، افزايش ميل جنسي .

آنتي بيوتيک ها و پني سيلين داراي طبع گرم هستند ، از سوي ديگر خوراکيهاي طبع سرد فاقد انرژي و حرارت هستند ( شامل خوراکي هاي ترش مزه مانند مرکبات و بي مزه مانند خيار و هندوانه ) که با مصرف آنها ، عوارض و علائم سردي ايجاد و مشاهده مي شود که عبارتند از :

آبريزش دهان ، خواب زياد ، سستي و بي حالي ، نمناکي پوست ، افت فشار خون ، سرگيجه ، تهوع ، کم اشتهايي ، اسهال و استفراغ ، سياهي رفتن چشم ، کاهش ميل جنسي ، ريزش مو ، بالا رفتن احتمال مؤنث شدن جنين ، ضعف حافظه ، نازايي ، دردهاي عضلاني ، خواب رفتن اعضاء ، کسي که داراي طبعي گرم است ، يعني مزاج وي با خوراکي هاي پر حرارت ( شيرين يا تند ) سازگار است . با خوردن سردي ( گوجه فرنگي ، هندوانه و ... ) به اصطلاح سردي اش مي کند که با صرف کمي گرمي مانند نبات داغ يا عرق نعناع بهبود مي يابد . از سوي ديگر ، کسي که مزاج وي با خوراکي هاي کم حرارت ( ترش ، بي مزه ) سازگاري دارد با مصرف گرمي مانند ( مربا ، حلوا و ... ) به اصطلاح گرمي اش مي کند که با مصرف سودي مانند (هندوانه ، عرق کاسني ، دوغ ترش و ... ) بهبود مي يابد .

خوراکي هاي تلخ مزه در هر دو دسته ي گرمي و سردي مشاهده مي شوند و نمي توان خوراکي ها را صرفاً از روي سرد بودن در حکم گرمي يا سردي دانست . خوراکي ها با حرارت دادن و جوشاندن رو به گرمي سير

مي کنند .

در مورد ترک اعتياد بايد سعي کرد تا طبع مشخص را بر گرداند ( يعني اگر سرد است ، خوراکي هاي گرم تجويز کرد و بر عکس ) سفيدپوستان ميل به سردي دارند و سبزه پوستان ميل به گرمي و تلخي ، پوست هاي سفيد به فلفل سياه حساس اند سبزه پوستان به فلفل قرمز .

از ميان گوشت حيوانات ، گوشت حيوانات خارخوار ( مانند شتر و بز ) داراي طبع گرم و گوشت آبزيان و خوک داراي طبع سرد است و گوشت مرغ ، گوسفند و پرندگان داراي طبع متعادل است . ولي شير حيوانات تابع گرمي گوشت آنها نيست .از جمله :

ـ شير بز داراي طبع گرم است .

ـ شير گاو داراي طبع گرم است .

ـ شير گوسفند داراي طبع گرم است .

ـ شير الاغ داراي طبع سرد است .

ـ شير مادران شيرده داراي طبع گرم تر است .

درجات گرمي و سردي کدامند ؟ درجه يا ميزان سردي و گرمي را چهار اندازه تشکيل مي دهند .

1 ـ گرم و تر ( يعني کمي گرم ) مانند چاي ( درجه اول گرمي )

2 ـ گرم و خشک ( يعني خيلي گرم ) مانند شيريني ( درجه سوم گرمي ) ، خرما ( درجه چهارم گرمي )

3 ـ سرد و تر ( يعني کمي سرد ) مانند سيب زميني ( درجه اول سردي ) ، آلبالو ( درجه دوم سردي )

4 ـ سرد و خشک ( يعني خيلي سرد ) مانند کاسني ( درجه سوم سردي )

لزوم تشخيص گرمي و سردي در علاج امراض چيست ؟

براي روشن شدن موضوع به ذکر چند مثال مي پردازيم

فرض کنيد دچار آبريزش دهان شده ايد که احتمالاً ناشي از مصرف سردي زياد است و با مصرف کمي گرمي بهبود مي يابد .

فرض کنيد شخص بيمار دچار کثرت شهوت است بايد از مصرف گرمي خود داري و از سردي استفاده کند (غير از ميوه هاي قرمز و سياه )

فرض کنيد با خوردن مقادير زيادي آجيل با طبع گرم مانند تخمه آفتابگردان دچار گلو درد شده ايد . (پس از مصرف گرمي بايد محلولي از نوشيدني هاي داراي طبع سرد مانند ماء الشعير يا آب هندوانه غرغره کرد ) با مصرف سردي بهبود مي يابيد .

فرض کنيد دچار سوزش ادرار شديد که يکي از دلايل آن مصرف زياد گرمي است که با مصرف سردي بيمار رو به بهبود مي رود .

فرض کنيد احساس بي حالي و کسلي داريد که احتمالاً از مصرف زياد سردي مثلاً (آب ليموي زياد يا دوغ ترش ) ناشي مي شود که با مصرف گرمي و اصلاح طبع رو به بهبود خواهيد رفت .

اخلاط چهارگانه :

چهار نوع خلط براي انسان ها وجود دارد که عبارتند از : سودا ، بلغم ، خون ، صفرا . غلبه هر يک از اين اخلاط باعث ايجاد اختلال و مرض شده و هر يک نشانه خاصي دارد که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد .

نشانه هاي غلبه اخلاط ( خلط ها )

اگر سودا غلبه کرده باشد : تيرگي يا زردي پوست ، غلظت خون ، سوزش سرمعده ، اشتهاي کاذب ، آشفتگي فکر ، ترس و دلهره ، احساس ناامني ، شور بودن مزه دهان هنگام بيدار شدن از خواب ، عرق شور ، يبوست و افسردگي .

اگر بلغم غلبه کرده باشد : سستي و رطوبت پوست ، سوء هاضمه ، آروغ ترش ، خواب زياد و احساس سنگيني چشم هنگام بيدار شدن از خواب ، آبريزش دهان ، ترش بودن مزه دهان هنگام بيدار شدن از خواب .

اگر خون غلبه کرده باشد : سرخي پوست و صورت ، سنگيني سر ، سستي اعضاء ميل به خواب زياد ، کندي حواس ، خميازه کشيدن ، شيرين بودن طعم دهان ، جوش زدن تن .

اگر صفرا غلبه کرده باشد : زردي پوست و چشم ، تلخي دهان ، باد کردن و خشکي زبان و بيني ، تشنگي ، ضعف اشتهاء ، استفراغ ، سوزش سر معده ، سرگيجه و خيال پردازي زياد .

منبع:مجله راه موفقيت شماره 13

نويسنده :دکتر سحر محمد نژادي (عمومي )