Dreamy Girl 6672 اشتراک گذاری ارسال شده در 26 اردیبهشت، ۱۳۹۴ روشهای ارزیابی شخصیت نویسندگان: یان کریستنسن، هاگ واگنر و سباستین هالیدی مترجمان: ابوالقاسم بشیری، جمشید مطهری و رحیم میردریکوندی نکات کلیدی ماهیت و هدف ارزیابی شخصیت: ارزیابی شخصیت، برای کارهای بالینی و تحقیق سودمند است. ارزیابی شخصیت همچنین به طور روزافزون در موقعیت های شغلی مورد استفاده قرار می گیرد. بیشتر ارزیابی ها، از پرسشنامه های کاغذ مدادی (غالباً پرسشنامه نامیده می شود) با پاسخ های چند گزینه ای یا مقیاس درجه بندی پاسخ ها تشکیل می شوند. اعتبار و پایایی ارزیابی های شخصیت در این باب، موضوع مهمی به شمار می آید. روش های مبتنی بر صفات: این روش ها عبارتند از کلیه پرسشنامه های شخصیتی که اعتبار خود را یا از نظریه هایی که آن ها را پدید آورده اند یا از پاسخ نامه های معیار که تمایز بین دو یا چند گروه را تضمین می کنند، به دست می آورند. به کارگیری پرسشنامه های مبتنی بر صفات، ساده است و حجم گسترده ای از تحقیقات وجود دارد که به تفسیر آن ها کمک می کند. روش های روان پویشی: آزمون های فرافکن، ابزارهایی هستند که به شرکت کننده (آزمودنی ها) کمک می کند که با کمک یک درمان گر ماهر با گفتن داستان هایی در پاسخ به تصاویر مبهم یا با تفسیر شکل های مبهم، منبع تعارضات را کشف کند. برای تفسیر این آزمون، فنون تفسیری استاندارد وجود دارد؛ ولی کارآیی این روش ها تا حد زیادی به درمانگر بستگی دارد. روش های پدیدارشناختی: روش دسته بندی پرسش ها و روش شبکه ی خزانه سازه ها، دو ابزاری هستند که به شرکت کننده امکان می دهد تا شیوه ی درونی سازی تجربه های خود را آشکار کنند. تفسیر نتایج، موضوعی است که باید بین آزمونگر و شرکت کننده مورد بحث قرار گیرد. روش های استانداردی برای تفسیر تست ها وجود دارد؛ ولی با توجه به طبیعت آن ها، تست ها متناسب با هر فرد تعدیل و تنظیم می شود. ماهیت و هدف ارزیابی شخصیت ارزیابی شخصیت به طور کلی در سه حوزه به کار گرفته می شود: کارهای بالینی، انتخاب شغل و تحقیق در زمینه ی خود شخصیت. همراه با انواع دیگر آزمون های روان شناختی، باید پایایی و اعتبار ابزارها و شیوه هایی که برای ارزیابی و سنجش شخصیت به کار گرفته می شود، قابل اثبات باشد. دو نوع اعتبار هستند که اهمیت فوق العاده ای دارند: 1. اعتبار معیار یا تجربی؛ 2. اعتبار سازه ای. آزمون هایی که برای تمایز بین دو یا چند گروه ساخته شده اند، باید اعتبار معیار داشته باشند؛ بنابراین یک روان شناس حرفه ای در گزینش کارمندان باید بر اساس آزمون هایی توصیه کند که نمره های متفاوتی برای افرادی که در شغل های خاصی موفق هستند در مقایسه با افرادی که در آن شغل های خاص ناموفقند، به دست می دهند. لازم نیست هیچ اساس نظری برای انتخاب پرسش های چنین آزمونی وجود داشته باشد. اعتبار معیار، صرفاً مربوط به این است که چگونه آزمون به نسبت بعضی ملاک های بیرونی عمل می کند. اعتبار سازه ای مربوط می شود به این که تا چه اندازه یک آزمون، ویژگی مورد نظر را وصف یا ارزیابی می کند، و این موضوعِ بسیار ظریفی است؛ زیرا به طور کلی هیچ معیار خارجی و مستقلی وجود ندارد که با آن ها این اعتبار کنترل شود. به طور کلی اعتبار سازه ای از زیربنای نظری آزمون و از یافته های تحقیقی در خلال پدید آمدن آن آزمون به دست می آید. اساساً ارتباط نزدیکی بین تحقیق در زمینه شخصیت و روش هایی که برای ارزیابی آن به کار گرفته می شود، وجود دارد و به همان اندازه که اطلاعات ممکن است به اصلاح و تغییر یک نظریه منجر شود، احتمال دارد که آزمون را نیز تغییر دهد؛ بنابراین جای تعجب نیست که بیشتر روش های ارزیابی، دقیقاً به رویکردهای خاص نظری وابسته اند. روش های مبتنی بر صفات یکی از نمونه های خوب مبتنی بر ملاک برای ارزیابی شخصیت، پرسشنامه شخصیتی چند وجهی مینه سوتا (MMPI) است. مقیاس های این پرسشنامه به صورت تجربی و به وسیله ی پانصد و پنجاه گزینه کلیدی برای هشت نوع تشخیص روان پزشکی با استفاده از گروه های بالینی و گروه های کنترل بهنجار طراحی شده است. دو مقیاس اضافی (مردانگی - زنانگی و برون گرایی - درون گرایی) بعداً اضافه شدند و برای گروه بهنجار نمره گذاری شدند. این پرسشنامه سه مقیاس نیز برای کنترل صداقت دائم آزمودنی در تکمیل پرسشنامه را در بردارد (جدول 1). جدول – 1 مقیاس MMPI [TABLE=align: center] [TR=class: t1] [TD=width: 146] نام مقیاس [/TD] [TD=width: 113] علامت اختصاری [/TD] [TD=width: 357] تفسیر نمره های بالا [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] خودبیماری انگاری [/TD] [TD=width: 113] Hs [/TD] [TD=width: 357] نگرانی غیر عادی در مورد وضعیت جسمانی [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] افسردگی [/TD] [TD=width: 113] D [/TD] [TD=width: 357] افسرده، بدبین [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] هیستری [/TD] [TD=width: 113] Hs [/TD] [TD=width: 357] اجتناب ناخودآگاهانه از تعارض از طریق انکار مشکلات [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] انحراف روانی – اجتماعی [/TD] [TD=width: 113] Pd [/TD] [TD=width: 357] فاقد سازگاری با هنجارهای اجتماعی، هیجان سطحی [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] مردانگی – زنانگی [/TD] [TD=width: 113] MF [/TD] [TD=width: 357] جهت گیری زنانه ی مردان جهت گیری مردانه ی زنان [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] پارانویا [/TD] [TD=width: 113] Pa [/TD] [TD=width: 357] بدگمان، توهم خود بزرگ بینی یا گزند و آسیب [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] ضعف روانی [/TD] [TD=width: 113] Pt [/TD] [TD=width: 357] وسواس عملی، ترس نابهنجار و غیر عادی، اضطراب یا احساس گناه [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] اسکیزفرنی [/TD] [TD=width: 113] Sc [/TD] [TD=width: 357] اختلالات فکری، گوشه گیر و منزوی [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] شیدایی خفیف [/TD] [TD=width: 113] Ma [/TD] [TD=width: 357] تکانشگر، هیجان زدگی نامناسب – بیش فعالی [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] درون گرایی – برون گرایی اجتماعی [/TD] [TD=width: 113] Si [/TD] [TD=width: 357] درون گرا، کم علاقه به مردم، احساس ناامنی [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] دروغگویی [/TD] [TD=width: 113] L [/TD] [TD=width: 357] خودگزارش دهی بیش از حدّ خوب [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] اعتبار [/TD] [TD=width: 113] F [/TD] [TD=width: 357] بی دقتی در کامل کردن آزمون؛ تمارض عمدی [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 146] تصحیح [/TD] [TD=width: 113] K [/TD] [TD=width: 357] داشتن حالت دفاعی در قبول مشکلات [/TD] [/TR] [/TABLE] آزمون MMPI در هر کدام از مقیاس ها نمره ای را به دست می دهد و این نمره ها به صورت یک نیمرخ شخصیتی (1) نشان داده می شوند. پرسشنامه ی (MMPI) به طور گسترده در تحقیق روی افراد بهنجار و نیز جمعیت های بالینی (بیماران) به کار گرفته شده و اخیراً مورد تجدیدنظر اساسی قرار گرفته و مقیاس های جدیدی نیز به آن اضافه شده است. کتل (2) پرسشنامه ی شخصیتی شانزده عاملی (16P.F.) را با گردآوری پرسش هایی که بهترین نشان دهنده ی عامل بود، طراحی کرد و آن را به صورت پرسشنامه خود گزارش دهی ارائه داد. نمره های پرسشنامه شخصیتی شانزده عاملی را می توان با مقابله نیمرخ حاصل با هنجارهایی که برای گروه های انتخابی وجود دارد، تفسیر کرد و نمره گذاری رایانه ای همراه با دیدگاه های تفسیری آن نیز موجود است. آزمون شانزده عاملی شخصیت علی رغم این که پایایی متوسطی دارد، در مشاوره و تحقیقات به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. اخیراً به دلیل ناکامی پی در پی مطالعات تحلیل عاملی در دستیابی به شانزده عاملی که این آزمون در پی سنجش آن است، شک و تردیدهایی در مورد اعتبار آن پدید آمده است. پرسشنامه ی شخصیت آیزنگ شاخص هایی از روان رنجوری (N)، برون گرایی (E)، درون گرایی و روان پریشی (P) را ارائه می دهد. این آزمون همچنین شامل نمره ای است که دروغگویی (L) را می سنجد. این آزمون و آزمون های پیشین، یعنی پرسشنامه شخصیتی مادزلی و پرسشنامه ی شخصیتی آیزنگ، در تحقیقات شخصیتی و کار بالینی به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته اند. فهرست عوامل پرسشنامه ی شخصیت NEO بر مبنای نظریه پنج عاملی که هر یک از عوامل اولیه به شش جنبه یا بیشتر متمایز شده، تدوین شده است. مقیاس های به دست آمده، پایایی خوبی دارد و اعتبار یا روایی آن ها با همبستگی بالایی با دیگر پرسشنامه ها بر اساس روش تحلیل عاملی نشان داده شده است. روش های روان پویشی روش های روان پویشی، بر اصل فرافکنی (3) مبتنی هستند. ماده ی آزمون در این روش ها عمداً مبهم و گنگ می باشد، و آزمودنی ها باید از تجربه های شخصی خود در ارائه ی پاسخ هایشان کمک بگیرند تا بدین ترتیب اطلاعاتی را به درمانگر بدهند؛ در غیر این صورت چنین اطلاعاتی قابل دسترس نیستند. آزمون تشخیص روانی رورشاخ (4) و آزمون اندر یافت موضوع (تی، اِ، تی) دوتا از معروف ترین آزمون های فرافکن هستند. آزمون رور شاخ از ده شکل متقارن دو سویه شبیه لکه های جوهر تشکیل شده است؛ به همین دلیل به این نام مشهورند. در این آزمون از پاسخ دهنده خواسته می شود که آنچه در آن شکل ها می بیند یا آنچه لکه ها نشانگر آن است، گزارش دهد. روش های نمره گذاری پیچیده و مفصلی برای این آزمون وجود دارد؛ ولی پاسخ ها غالباً بر اساس محتوای آن ها مورد قضاوت قرار می گیرد که البته این بسیار ذهن گرایانه است. علی رغم این که آزمون رور شاخ تحقیقات زیادی را سبب شده؛ با وجود این پایایی و اعتبار آن پایین است. روش لکه های جوهر هولتزمان (5) محرک هایی شبیه تست رور شاخ را به کار می گیرد؛ ولی این آزمون شبیه یک پرسشنامه ی شخصیت ساخته و استاندارد شده است و پایایی خوبی دارد، هر چند ولی اعتبار آن هنوز موضوع مورد بررسی و تحقیق است. آزمون اندر یافت موضوع (تی. اِ. تی) از تصاویر سیاه و سفید افراد در موقعیت های مبهم استفاده می کند. در این آزمون از آزمودنی خواسته می شود که داستانی کامل متناسب با سن و جنس خود، در مورد هر یک از آن تصاویر بگوید. روان درمانگر با تجربه می تواند از این داستان ها اطلاعاتی درباره ی هیجانات غالب و فشارهایی که در زندگی آزمودنی وجود دارد، به دست آورد. تفسیر نتایج این آزمون نیز، مانند آزمون رور شاخ خیلی ذهنی گرایانه، است؛ ولی روش های نمره گذاری منظم و هنجاریابی شده ای وجود دارند. در این زمینه انواعی از آزمون ها برای کودکان و سالمندان و گروه های اقلیت قومی وجود دارد. روش های پدیدارشناختی روش های ارزیابی که مواد یا مؤلفه های استاندارد را به کار می گیرد، با رویکرد پدیدارشناختی مخالف است. رایج ترین ابزاری که در روش های پدیدارشناختی استفاده می شود، مصاحبه است. با وجود این، روش پرسش های دسته بندی شده و روش شبکه خزانه سازه، هر دو به عنوان ابزارهای سازمان یافته ی تحقیق مورد استفاده قرار می گیرند. از آن جایی که مواد اصلی در هر مورد از افرادی به دست آمده اند، هر کدام از این روش ها (یعنی دسته بندی پرسش ها و روش شبکه ی خزانه ی سازه) در اصل متفاوتند و هیچ بحثی درباره مقایسه فرد با مجموعه هنجارها در آن ها وجود ندارد. ولی در عین حال، امکان تکرار هر یک از این روش ها با به کارگیری همان مواد با همان فرد به منظور بازبینی پیشرفت مداخله ی درمانی وجود دارد. پی نوشت ها : 1. personality profile. 2. Cattell. 3. projection. 4. Rorschach. 5. Holtzman. منبع مقاله : کریستنسن، یان و هاگ واگنر و سباستین هالیدی؛ (1385)، روان شناسی عمومی، گروه مترجمان، قم، مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (رحمه الله)، چاپ اول. لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده