..:: آموزش تکنیکهای اصلی نورپردازی ::..

[CodePlus 15426]

سلام دوستان

 

 

از امروز با آموزش تکنیکهای اصلی نورپردازی در 3Dsmax در خدمتتون هستم

 

[CodePlus 15426]

نورها نقش مهمی در در پردازشهای تصویری دارند. نورها در دنیای مجازی سه بعدی . در تمامی محاسبات رندر تاثیر گذارند . هنرمندان سه بعدی کار نیز همواره با چالش نورپردازی دست و پنجه نرم میکنند. در این سری آموزش ساخت و کنترل نورها در صحنه را می آموزید .

[CodePlus 15426]

اصول نورپردازی

 

نورپردازی یکی از موءلفه های اصلی صحنه های مکس است . درک اصول اولیه نورپردازی به شما کمک میکند تا صحنه های رندر شده را بهتر ساماندهی کنید. بیشتر صحنه های مکس از 2 نوع نورپردازی استفاده میکنند .. نور طبیعی و نور هنری . از نور طبیعی برای صحنه های بیرونی استفاده میکنیم و از نور هنری اغلب برای صحنه های داخلی و سر پوشیده و گاهی بر عکس .

 

نور طبیعی و نور هنری

 

برای ساخت نورهای طبیعی باید از نورهائی استفاده نمائیم که پرتوهای موازی داشته و از یک منبع واحد تابیده شوند .

 

بهتر است از نوع Direct استفاده نمائیم . شدت نور طبیعی به عواملی مانند زمان و تاریخ و فصل و مکان استقرار خورشید بستگی دارد . شدت نورهای طبیعی را میتوانید توسط سیستم های SunLight و Day Light در محیط مکس کنترل نمائید .

 

فصل نیز بشدت در رنگ نور تاثیر گذار است ..

 

در هوای صاف رنگ نور خورشید زرد درخشان است .. در آسمان ابری تا حدودی آبی رنگ و در هوای زمستانی به رنگ خاکستری تیره گرایش پیدا میکند.

 

نور خورشید به هنگام طلوع وغروب متمایل به نارنجی و قرمز است .. نور ماه اغلب سفید رنگ است ..

 

--

 

نور هنری معمولا توسط چند منبع نور با شدت کمتر تولید میشود .

 

نور نوع Omni یکی از بهترین گزینه ها برای نور مکانهای سرپوشیده است چون پرتو ها را از یک منبع در همه جهات منتشر میسازد .

[CodePlus 15426]

روش استاندارد نورپردازی

 

هنگام نورپردازی بهتر است به یک نور متکی نباشید . روش مناسب نورپردازی ایجاب میکند که از یک نور کلیدی و اصلی و تعدادی نورهای غیر کلیدی و فرعی استفاده نمائید .

 

نور Spot Light نقش نور کلیدی را بخوبی ایفا میکند . این نور باید جلو و تا حدودی بالای اشیا اصلی قرار گیرد . این نور باید سایه ها را نیز پخش کند .

 

نور های فرعی و ثانویه باید زوایا و کنجهای صحنه را روشن نماید . این نورها را میتوانید در کف ساختمان یا میز یا سقف یا کنار یک شی قرار دهید وشدت آنرا نسبت بشدت نور اصلی کاهش دهید . میتوانید یک نور اضافی نیز در پشت صحنه قرار دهید تا اشیا را از پشت روشن نماید.

 

این نورها باید بسیار کمرنگ بوده و سایه هارا پخش نکنند .

[CodePlus 15426]

سایه ها

 

سایه ها در واقع نواحی هستند که نور تابیده بر یک شی از آن گذر نمیکند .

 

برنامه مکس از انواع مختلف سایه ها مانند Area Shadows -- Shadow Maps --Ray Traced Shadows پشتیبانی میکند .

 

Area Shadows

سایه ها را بر اساس ناحیه ای که نور را میتاباند تولید میکند . این سایه به حافطه زیادی نیاز ندارد اما از اشیا پشت نما پشتیبانی نمیکند .

 

Shadow Maps

 

تصاویر Bitmap هستند که رندر ساز آنها را تولید کرده و با صحنه نهائی ترکیب میکند . این نوع سایه ها معمولا سایه های واقع گرا و نرم را تولید میکنداما از پشت نمائی اشیا پشتیبانی نمیکند .

 

Ray Traced Shadows

 

از طریق تعقیب مسیر هر یک از نورهای داخل صحنه تولید میشود . این اغلب اوقات بسیار زمان بر است اما حاصل آن سایه های بسیار دقیق و طبیعی است . به کمک این نوع سایه میتوانید برای اشیا پشت نما نیز سایه ها را تولید نمائید .

 

 

در بین گزینه های مختلف برای سایه ها یک گزینه Adv.Ray Traced قرار دارد که نسبت به Ray Traced Shadows استفاده بهینه ای از حافظه سیستم دارد .

[CodePlus 15426]

انواع نور

 

برنامه مکس چند نوع نور در اختیار شما قرار میدهد . مهمترین مشخصه متفاوت این نورها .. چگونگی تابش آنهاست .

 

 

اگر منبع نوری در صحنه ایجاد نکنید .. مکس از یک منبع نور پیش فرض در صحنه استفاده میکند .

[CodePlus 15426]

نورپردازی پیش فرض

 

در همه صحنه های مکس از یک نورپردازی خودکار وپیش فرض استفاده میشود .بطوریکه میتوانید اشیا را داخل دیدگاهها ویا در رندر صحنه مشاهده کنید .

 

نورپردازی پیش فرض تا زمانیکه یک منبع نور را ایجاد نکرده اید پنهان است و هنگامی که منابع نوری موجود در صحنه را حذف میکنید این نور پیش فرض به یکباره ظاهر میگردد.

 

بنابراین حتی اگر نوری در صحنه وجود نداشته باشد .. میتوانید مطمئن باشید که اشیا با نور پیش فرض رندر خواهند شد .نور پیش فرض در صحنه از دو منبع تشکیل شده .. یکی در بالا وسمت چپ صحنه .. یکی پائین وسمت راست ..

 

این تصویر تغییر اندازه داده شده است. برای مشاهده تصویر در اندازه واقعی 516x439 اینجا را کلیک کنید

 

در پنجره پیکربندی دیدگاهها میتوانید نورپردازی پیش فرض را وادار کنید تا از یک نور استفاده کند . بر روی نام دیدگاه کلیک راست نموده و گزینه Configure را کلیک کنید .برگه Redering Method را فعال کنید . زیر قسمت Rendering Options و زیر قسمت Difault Lighting گزینه 2 Light فعال است .. میتوانید آنرا یه 1 نور تغئیر دهید .

[CodePlus 15426]

نور Ambient

نور Ambient نور محیطی و عمومی است که کل صحنه را یکنواخت روشن میکند . به کمک پنجره Environment میتوانید رنگ این نور را به دلخواه تغئیر دهید . همچنین داخل پنجره Preferences در برگه Rendering میتوانید رنگ پیش فرض این نور را تغئیر دهید.

 

 

 

علاوه بر این هر ماده ای میتواند یک رنگ Ambient داشته باشد که از داخل ویراستار ماده قابل تنظیم است .

 

 

[CodePlus 15426]

نور Omni

 

این نور شبیه نور لامپ یا حباب عمل میکند و نور را در همه جهات پخش میکند . نور های پیش فرض مکس ار نوع Omni میباشند.

 

 

نور Spot Light

 

این نور جهت دار است و میتوان هدف تابش و اندازه تابش آنرا تنظیم نمود .

 

در محیط مکس دو نوع نور Spot Light قابل استفاده اند . Target spot و Free spot

 

نور Target spot شامل یک شی نوری و یک نشان گر هدف است .

 

نور Free spot هدفی ندارد و میتوانید آنرا توسط ابزار Rotete به سمت هر هدفی بچرخانید

 

 

نور Direct

 

این نور پرتوهای موازی را در یک جهت پخش میکند .. مانند خورشید .. این نوع نور نیز در دو نوع قابل استفاده میباشد : Target Direct و Free Direct

 

 

نور Sky Light

 

نور محیطی قابل کنترل .

[CodePlus 15426]

ساخت و مکان دهی اشیا نور

 

برنامه مکس بطور معمول میتواند انواع نورها را بسازد که هر کدام خصوصیات متفاوتی دارند.

 

برای ساخت یک نور بترتیب Create --> Lights را در نوار منو کلیک کنید و نور مورد نظر را انتخاب نمائید .یا در پانل Create و طبقه بندی Lights نور مورد نظر خود را انتخاب نمائید .آنگاه داخل یکی از دیدگاه ها کلیک نموده .. بکشید .

 

-----

 

طبقه بندی فرعی استاندارد نورها در مکس شامل هشت نور است .

 

نورهای Free که با یک کلیک ایجاد میشوند .

 

نورهای Target که به دو کلیک نیاز دارند .. یکی برای نور .. دومی برای هدف نور .

[CodePlus 15426]

 

تبدیلات نورها

 

نورها در مکس مانند سایر اشیا میباشند . میتوانید آنهارا جابجا کرده یا چرخانده یا تغئیر مقیاس دهید . اما همه انواع تبدیلات برای همه نورها امکان پذیر نیست. مثلا یک نور Omni را نمیتوانید تغئیر مقیاس دهید یا چرخاندن آن هیچ تفاوتی ایجاد نمیکند .

 

نورهائی که از نوع Target باشند یک ویژگی خاص دارند. میتوانید آیکن نور و هدف را جداگانه انتخاب نموده و تغیئر دهید .آیکن هدف با پسوند Target مشخص میشود.

 

اگر مایلید آیکن نور و هدف را یکجا تغئیر دهید کافی است خط رابط بین آنها را انتخاب کنید .

[CodePlus 15426]

کنترل فهرست نورهای موجود در صحنه

 

بترتیب Tools --> Ligth Lister در نوار منو را کلیک کنید در پنجره Ligth Lister فهرست اسامی و مشخصات نورهای موجود در صحنه در اختیار شما قرار میگیرد .

 

 

در زیر قسمت Configuration سه گزینه قرار دارد ..

 

گزینه All همه نورهای موجود ..

 

گزینه Select Lights فقط نورهای منتخب ..

 

گزینه General Settings تنظیمات عمومی نورها ..

 

در این پنجره میتوانید خصوصیات و پارامترها و تنظیمات هر یک از نورهای صحنه را تغئیر دهید . اگر نور جدیدی به صحنه اضافه کردید دکمه Refresh را کلیک کنید تا تا مشخصات آن نور در این پنجره فهرست شود .

[CodePlus 15426]

تنظیم سایه روشن ها

 

ابزاری با نام Place High Light وجود دارد که توسط آن مکان و گرایش یک نور را کنترل میکنید تا به یک سایه روشن دلخواه در مکان دلخواه دست پیدا کنید.

 

ابتدا نور مورد نظر را انتخاب کنید .. بترتیب Tools -->Place High Light در نوار منو را کلیک نموده ویا Place High Light در نوار ابزار اصلی را فعال کنید .

 

 

شکل اشاره گر موس تغئیر میکند . در نقطه مورد نظر دا خل صحنه کلیک کنید تا سایه روشن آن نقطه اتفاق بیافتد .نور منتخب به طور خودکار تغئیر گرایش و مکان میدهد تا یک سایه روشن کروی در نقطه کلیک شده ایجاد نماید.

[CodePlus 15426]

مشاهده صحنه از دید دوربین

 

میتوانید دیدگاه را تنظیم کنید تا آنچه نور میبیند شما نیز ببینید.

 

این ویژگی برای نورهای Omni قابل استفاده نیست .

 

 

 

بر روی نام دیدگاه کلیگ راست کرده Views وسپس نام نور را برگزینید .

[CodePlus 15426]

کنترلهای دیدگاه نور

 

هنگامی که یک دیدگاه را به دیدگاه نور تبدیل میکنید .دکمه های کنترل پیمایش صحنه که در سمت راست منتهی الیه نوار وضعیت قرار دارند تغئیر میکنند :

 

 

این دکمه سه حالتی میتواند خود نور یا هدف یا هردو را ازصحنه دور یا به صحنه نزدیک کند.

 

 

یک آیکن آبی رنگ داخل دیدگاه را تغئیر میدهد که معرف ناحیه گرم است که نور بر آن ناحیه شدت تابش دارد.

 

 

آیکن نور را حول محور محلی Z آن میچرخاند.

 

 

این دکمه دوحالتی است ..

 

حالت اول همه اشیا موجود در صحنه را قابل رویت میسازد ..

 

حالت دوم فقط اشیا منتخب در دیدگاه را قابل رویت میسازد ..

 

 

زاویه افت نور را دستکاری میکند ..

 

 

نور را عمود بر خط منظر جابجا میکند ..

 

 

این دکمه دوحالتی است .

 

حالت اول نور را حول محور آن میچرخاند ..

 

حالت دوم هدف را حول محور میچرخاند ..

 

 

دیدگاه فعال را بزرگ یا کوچک میکند.

[CodePlus 15426]

پارامترهای نور

نورها بر همه اشیا و زوایای یک صحنه تاثیر گذارند . به همین دلیل هر نور دارای تعداد زیادی پارامتر وتنظیمات است . هرگاه آیکن نور را در صحنه انتخاب میکنید پارامترهای آن داخل پانل Modify در قسمتهای مختلف در اختیار شما قرار میگیرند .

 

 

 

 

قسمت General Parameters

پائین این قسمت .. توسط گزینه On نور داخل صحنه را روشن یا خاموش میکنید . در فیلد Light Type میتوانید نوع نور منتخب را براحتی تغئیر دهید . داخل این فیلد کلیک نموده و نوع جدیدی را انتخاب کنید .اگر نوع نور قابلیت تبدیل به نور هدفدار را داشته باشد .. گزینه Target قابل استفاده میشود . در فیلد سمت راست Target فاصله مبدا نور با هدف آن را بر حسب اندازه گیری مشخص میکند .

 

 

[CodePlus 15426]

 

زیر قسمت Shadow

 

.. توسط گزینه On میتوانید سایه ها را فعال یا غیر فعال نمائید. گزینه Use Global Seting سبب میشود تا این نور از تنظیمات سایه ها که برای سایر نورهای صحنه ایجاد نموده اید تبعیت داشته باشد .در فیلد موجود در این قسمت میتوانید نوع سایه را انتخاب کنید . هر نوع سایه را که انتخاب کنید یک قسمت مربوط به پارامترهای آن سایه پائین پانل اضافه میشود .

 

مثلا اگر نوع سایه Area Shadow را اضافه نمائید .. پانل تنظیمات آن در اختیار شماست .

 

 

دکمه Exclude به شما امکان میدهد تا اشیائی را از تابش نور محروم کنید . خارج شدن از حوزه تابش نور ممکن است شامل روشنائی نور یا سایه نور یا هردو باشد . هنگامی که دکمه Exclude را کلیک کنید پنجره Exclude/Include باز میشود . در پانل سمت چپ فهرست همه اشیا داخل صحنه در اختیار شما قرار میگیرد .

 

 

 

 

گزینه های :

 

Exclude = اشیا را از تابش محروم میکند .

 

Include = اشیا را در معرض تابش قرار میدهد .

 

Illumination = محدود سازی نور برای برخی از اشیا را به روشنائی نور محدود میکند .

 

Both = هم روشنائی و هم سایه را برای اشیا منتخب محدود میکند.

 

Shadow Casting = اشیا را از پخش سایه نور فعلی محروم میسازد .

[CodePlus 15426]

قسمت Intensity/Color/Attenuation

 

 

 

 

در این قسمت در فیلد Multiplir میزان شدت نور فعلی را مشخص میکنید . هرچه مقدار بیشتر باشد شدت نور افزایش می یابد . در این فیلد میتوانید مقادیر منفی نیز وارد کرده .. تا نورا از صحنه بگیرید .

 

در کادر رنگی سمت راست فیلد میتوانید رنگ نور را تغئیر دهید .

 

زیر قسمت Decay نور و فاصله زوال نور را مشخص میکنید . نور پس از طی یک فاصله خاص بتدریج زوال میابد .

 

در فیلد Type نوع زوال نور را انتخاب میکنید .

 

در فیلد Start فاصله شروع زوال نور را مشخص میکنید .

 

گزینه Show زوال نور را در صحنه آشکار میکند .

[CodePlus 15426]

زیر قسمت Attenuation تنظیمات افت نور در مسیر پیمایش آن را مشخص میکنید .

 

در قسمت Nare Attenuation فاصله ای را مشخص میکنید که نور از آن فاصله شروع به کاهش شدت میکند.

 

در قسمت Far Attenuation فاصله ای را مشخص میکنید که شدت نور در آن فاصله به صفر میرسد .

 

در هر یک از این قسمت ها گزینه Use را فعال کرده و سپس در فیلدهای Start و End فاصله ای مناسب را وارد کنید . گزینه Show سبب میشود تا آثار کاهش نور را بتوانید در دیدگاهها مشاهده کنید .

[CodePlus 15426]

اگر نور نوع Spot را انتخاب کنید یک قسمت با عنوان Spot Parameters پائین پانل در اختیار شما قرار میگیرد .

 

 

گزینه Show Cone سبب میشود تا مخروطهای Hotspot و Fall off برای منبع نور آشکار باشند حتی اگر منبع نور را انتخاب نکرده باشید .

 

مخروط Hot spot ناحیه ای را مشخص میکند که بشدت تحت تابش منبع نور است .

 

مخروط Fall off ناحیه ای را مشخص میکند که تابش نور در آن ناحیه بتدریج کاهش می یابد .

 

گزینه Overshoot سبب میشود تا نور در همه جهات درخشانتر شود اما پرو جکشن و سایه های ناشی از تابش نور فقط در ناحیه Fall off اتفاق میافتد.

 

گزینه Circular منبع نور و مدور ایجاد میکند .

 

گزینه Rectangle منبع نور چهار ضلعی ایجاد میکند . اگر منبع نوری چهار ضلعی را انتخاب نمائید در فیلد Aspect میتوانید نسبت چهار ضلعی تابش نور را مشخص کنید . به کمک دکمه Bitmap fit میتوان از یک تصویر به عنوان الگوی نسبت جانبی تابش نور استفاده کرد .