معرفی سد های ایرانی

**Amir R. Haddadi** · 29 خرداد، ۱۳۸۹

سالهای قبل از احداث شبکه آبیاری دز کشاورزان منطقه با مشقات زیادی آب را منحرف می کردند وبعلاوه تنوع الگوی کشت اصولا امکان پذیر نبود ولی با ساخت شبکه دز وتاسیس همزمان مرکز تحقیقات کشاورزی ودامپروری صفی آباد وسدهای مخزنی،تنظیمی وانحرافی ،تحولی شگرف درمیزان تولید محصولات زراعی ودامی ایجاد شد وارزش نهاده آب بيش از پيش فزونی يافت.

هم اکنون شبکه 125 هزار هکتاری دز با آبیاری اراضی زراعی شهرهای دزفول ،اندیمشک وشوش بیش از 40 سال است که نقشی بی بدیل واساسی در شکوفایی کشاورزی منطقه شمال خوزستان ایفا می کند وحدود 18 هزار کشاورز وچهار شرکت کشت وصنعت هفت تپه،کارون ،شهید رجایی وشهید بهشتی ،رونق اقتصاد خود را مرهون سرمایه گذاری عظیم این شبکه گرانسنگ می دانند.

آنچه در این مجال می آید نقلی است هرچند کوتاه اما تامل برانگیز از شرایط آبیاری سنتی پدران ما و روند ساخت شبکه کهن دز وچگونگی تاثیر آن بر اقتصاد کشاورزی منطقه شمال خوزستان که بر هر صاحب اندیشه ای واضح ومبرهن است که اقتصاد این منطقه از کشور عزیزمان شدیداً به صنعت کشاورزی وابسته است.

هدف اصلی نگارنده این سطور نه تاریخ نگاری بلکه تاکید براین واقعیت است که مردم ومسئولان بیش از آنکه در اندیشه کمبودها باشند باید به حفظ داشته ها بپردازند. ساخت دوباره شبکه ای به این وسعت وامکانات به گواهی صاحبنظران هزینه های گزاف وسالها زمان می برد امری که در وضعیت فعلی چندان آسان بنظر نمی رسد اما آیا نگهداری از این شبکه نیز بهمان اندازه مشکل وهزینه بر است؟

امروز ،نگهداري از اين شبكه منحصربفرد و ضرورت اجراي پروژه هاي اساسي بيش از هر زمان ديگري احساس مي شود، پيش بيني بودجه هاي بازسازي و نوسازي براي آينده اين شبكة كهن اما پويا ضامن استمرار حيات اقتصادي شمال خوزستان مي باشد.

رودخانه دز:

رودخانه دز از ارتفاعات جنوب غربي اراك ،بروجرد،اليگودرز وكوههاي بلند بختياري سرچشمه گرفته وسهم عمده اي در تشكيل يكي از پر آب ترين رودخانه هاي ايران يعني كارون دارد.اين رودخانه از دو شاخه اصلي به نام سزار وبختياري تشكيل شده است:

ø رود سزار: در شمالي ترين قسمت حوزة دز جريان داردواز سه شاخة ماربره ،تيره وسبزه تشكيل يافته است.رودخانه ماربره از بهم پيوستن آبراهه هاي متعدد واز جمله رودخانه ازنا در منطقة اليگودرز تشكيل شده ودر جهت غرب به طرف شهر دورود جريان مي يابد.رودخانه تيره نيز از شاخه هاي فرعي گله رود ،سيلاخور،آبسرده وبياتون تشكيل شده وسرچشمة آن از دامنه هاي مشرف به شرق زاگرس در جنوب منطقه بروجرد مي باشد كه در جهت شرق به سمت دورود جريان يافته ودر اين محل دو رودخانه بهم مي پيوندند.رودخانه سبزه هم از دامنه هاي جنوبي وغربي اشترانكوه سرچشمه گرفته ودر 20 كيلومتري جنوب دورود به آنها متصل ومجموع آنها رود سزار ناميده مي شود .در حدود 25 كيلومتري جنوب غربي اين محل رود واسك وبه فاصلة كمي ،رود زار از ساحل چپ به رود سزار پيوسته وباز در جهت جنوب غربي جريان مي يابد.رودخانه كوچك سرخاب نيز با سرچشمة ارتفاعات جنوب خرم آباد از ساحل راست به سزار متصل مي شود .رودخانه سزار پس از دريافت جريان شاخة سرخاب به سمت جنوب و جنوب شرقي پيچيده وبه رودخانة بختياري ملحق مي شود.

ø رود بختياري: رود بختياري از ارتفاعات ودامنه هاي شرقي اشترانكوه سرچشمه گرفته ودر ابتدا به نام رود دره دايي در جهت عمومي شمال غرب به جنوب شرق جريان يافته وپس از اتصال با رودخانه گلستان كه از فلات مرتفع جنوب اليگودرز سرچشمه مي گيرد به جهت جنوب متمايل شده وبا رود وهرگان كه از جنوب شرق به شمال غرب جريان دارد يكي مي شود.با دريافت آب شاخه هاي كوچك تر ،رودخانه به سمت مغرب تغيير جهت داده و دراين بخش به نام زالكي ناميده مي شود.سپس با شاخة نسبتاً بزرگي كه از شمال به آن مي پيوندد،جمع شده وبه رود سزار مي ريزد.

رودخانه دز پس از عبور از تنگ پنج ،تنگ هفت و تله زنگ وپشت سر گذاشتن درياچه سد دز ،از تنگه باريك وعميق كنگلومراي سازند بختياري عبور كرده ودر قلعه مختار واقع در شمال شهرستان دزفول وارد جلگه خوزستان مي شود.رودخانه دز با عبور از شهرستان دزفول و سپس طي مسافتي پر وپيج خم به طول تقريبي 186 كيلومتر در بند قير با رودخانه هاي شطيط يا دجيل وگرگر يكي شده وكارون را تشكيل مي دهد كه به سمت اهواز مي رود.

سیلاب های رودخانه دز

آمار دقیقی از سیلاب های مهیب رودخانه دز در سالهای پیش ار آمار برداری رسمی وجود ندارد ولی در کتب تاریخی منطقه ،اشاراتی به خشکسالی ها وزیانهای آن شده است .در حدود سالهای1264 ،1292،1302 و1348شمسی سیلابهای عظیمی بوقوع پیوسته که سیلاب مربوط به سال 1302 می توانسته بزرگترین سیلاب یاد شده در دزفول و اهواز باشد واحتمالاًَ تخریب پل قدیم وتاریخی دزفول توسط رخداد همین سیلاب سهمگین بوده است همچنین برطبق بعضی از منابع تاریخی از جمله مرآت البلدان در سال 1268 هجری قمری باران سختی می بارد بنحوی که در روزنامه وقایع اتقاقیه که که بسیاری از خانه ها در اثر سیلاب ویران می شود. اما کمترین مقدار بارش می توانسته مربوط به سال 1339 و1343 شمسی باشد که متوسط سالیانه دبی رودخانه در این سالها بترتیب 129 و157 متر مکعب ثبت گردیده است.سیلابها معمولاً بین ماههای آذر واردیبهشت اتفاق می افتد وبیشترین احتمال ماکزیمم سیل مربوط به ماههای دی تا فروردین می باشد.

وضعيت كشاورزي وآبياري اراضي زراعي منطقه قبل از احداث شبكه آبياري دز

وسعت اراضي قابل كشت منطقه بالغ بر 150 هزار هكتار بوده كه حدود 93000 هكتار قابل آبياري و57000 هكتار بصورت ديم كشت شده است.

در زمين هاي آبي غالباً به شیوه خاصی عمل می شد : زمين را به سه قسمت تقسيم كرده ،در يك قسمت برنج كاشته ودر ماههاي مهر و آبان برداشت مي كردند وچون آن زمين پر آب و پوشيده از بقاياي شلتوك بود نمي توانستند بلافاصله آن راكشت نمايند ،بنا براين در دو قسمت ديگر گندم وجو مي كاشتند ،سپس بعد از برداشت گندم يا جو دوباره در يك سوم مجموع زمين به كشت برنج مي پرداختند.

در شبكه سنتي آب را از رودخانه هاي دز،كرخه، بالا رود، شاوور، عجيروب ولوره برداشت مي كردند.جهت انحراف انتقال آب به مزارع علاوه بر استفاده يازده رشته قنات رودخانه اي ،تعداد زيادي نهر روباز از اين رودخانه ها منشعب مي گرديد ،اين قنوات وانهار ،پيوسته نياز به تعمير ومرمت سالانه داشته واينكار در زماني كه جريان آب رودخانه كاهش مي يافت انجام مي گرفت.براي افزايش سطح آب وهدايت به درون انهار در بستر رودخانه از سدهاي چوبي (سله اي) كه متشكل از سبد بافته شده از چوب وسرشاخه درختان بود استفاده مي كردند.سبدها را از ديواره دهانه آبگير يا سراب نهر به سمت بالا دست يا خلاف جهت حركت آب در رودخانه امتداد مي دادند ودرون سبدها سنگ مي چيدند.

اين سدهاي موقت انحرافي هر ساله بر اثر سيلاب،تخريب ومجدداً در فصل كم آبي يا سال بعد احيا مي شدند.مقدار آب انهار سنتي وقنات ها به خاطر عوامل متعدد نياز كشاورزان را برطرف ننموده ،بدين سبب نزاع هايي بر سر تقسيم آب بين زارعين ويا مالكين به وقوع آمده واغلب اين مشاجرات به خونريزي وقتل منجر مي گرديد.گاهي تطويل سبدها به درون رودخانه تا 12 متر از كناره بستر انجام مي گرفت ولي فقط عمق آب درون نهر سنتي را حدود 20 سانتي متر افزايش مي داد.

در جنوب شهر دزفول و در پايين دست پل قديم در نزديكي سد انحرافي فعلي ،هر ساله توسط كشاورزان سدهاي سبدي احداث مي شد وآب رودخانه را به طرف آبگير هاي شرق وغرب وانهار سنتي منحرف مي نمودند.از آبگير شرقي رودخانه انهار كرملك،نهرخان،كالنگان ،الياسي،نودرار عبد شاه ،كوتيان دهلي، قالوند وشمعون و از آبگير غربي انهار شاخه،علي بل الحسين ،بنوار ناظر و در مجموع در اين قسمت از رودخانه بيش از 14 شاخه نهر منشعب و آبگيري مي شد.

گذشته از انهار فوق الذکر ،قنوات شاه آباد ،سیاه منصور ،بنوار شامی ،قمش مومنان ،قمش حاجیان ،سنجر وانهار قلعه طوق ،جاته وشوهان نیز بعنوان مسیری برای انحراف آب مورد استفاده قرار می گرفت.البته شایان ذکر است قنوات حفر شده در منطقه دزفول با انواع قنوات در سایر نقاط ایران متفاوت است بنحوی که در این روش آب از رودخانه منشعب شده وبه اراضی از پیش تعیین شده هدایت می گردد این روش عملاً بمنزله احداث تونل انحراف آب محسوب می شود در صورتی که احداث قنات در مناطق دیگر از نقاط مرتفع آغاز شده وبا جمع آوری وهدایت آبهای زیر زمینی با شیب مناسب در نقاط پست تر ظاهر می گردد

***********************

سد تنظيمي

اين سد در 5/4 كيلومتري شمال پل قديم دزفول به منظور كنترل و تنظيم مجدد آب خروجي از سد مخزني دز و تامين آب ورودي به شبكه بر مبناي 200 متر مكعب بر ثانيه در شبانه روز و عبور جريان سيلابي معادل 6000 متر مكعب بر ثانيه طراحي شده است.

وسعت درياچه آن 331 هكتار و حجم مخزن آن 14 ميليون متر مكعب در ارتفاع 135.2 متر نسبت به سطح درياي آزاد ميباشد طول آن 136 متر و ارتفاع آن 20 متر است و داراي يك دريچه تخليه رسوب جهت عبور جريان حداكثر 551 متر مكعب بر ثانيه و تعداد 6 دريچه سرريز براي عبور سيلابها كه هر كدام براي عبور جريان حداكثر 746 متر مكعب بر ثانيه طراحي گرديده است .

سد انحرافي

اين سد بتني در 6 كيلومتري پايين دست سد تنظيمي با طول 394 متر و ارتفاع 4 متر به منظور هدايت آب مورد نياز كانالهاي اصلي مناطق شرق و غرب رودخانه دز و براي عبور جريان سيلابي معادل 6000 متر مكعب بر ثانيه طراحي گرديده است.

كانالها و ابنيه

ظرفيت كانال اصلي منطقه غرب 157 متر مكعب بر ثانيه

ظرفيت كانال اصلي منطقه شرق 92 متر مكعب بر ثانيه

ظرفيت كانال اصلي منطقه سبيلي 13متر مكعب بر ثانيه

طول كانالهاي اصلي شرق 113.5كيلومتر

طول كانالهاي اصلي غرب 93 كيلومتر

طول كانالهاي فرعي شرق 290 كيلومتر

طول كانالهاي فرعي غرب 243 كيلومتر

طول زهكشها 633.7 كيلومتر

جاده هاي تعميرات و نگهداري 1287 كيلومتر

تعداد دريچه هاي آبياري 1070 واحد

تعداد پلهاي بزرگ 2 واحد

ايستگاه هاي پمپاژ

با توجه به اينكه حدود 14000 هكتار از اراضي شبكه از طريق پمپاژ آبياري ميگردد بنابراين تلمبه ها نقش حساسي را در شبكه خصوصا‏ً در منطقه سبيلي دارا ميباشند.

ظرفيت ايستگاه پمپاژ اصلي سبيلي 16 مترمكعب برثانيه

ظرفيت ايستگاه پمپاژ شماره 1 3.8 مترمكعب برثانيه

ظرفيت ايستگاه پمپاژ شماره 2 2.2 مترمكعب برثانيه

ظرفيت ايستگاه پمپاژ شماره 3 0.54 مترمكعب برثانيه

ظرفيت ايستگاه پمپاژ شماره 4 8/. مترمكعب برثانيه

ظرفيت ايستگاه پمپاژ اصلي قمش 3.84 مترمكعب برثانيه

ظرفيت ايستگاه پمپاژ اصلي سنجر 3 مترمكعب برثانيه

ظرفيت ايستگاه پمپاژ اصلي انديمشك 1.5 مترمكعب برثانيه

مجموع ظرفيت كلي ايستگاههاي پمپاژ شبكه بالغ بر 31.3 متر مكعب بر ثانيه ميباشد .

spow · 29 خرداد، ۱۳۸۹

سدکرخه

رودخانه كرخه از مناطق میانی و جنوب غربی رشته كوههای زاگرس در نواحی غرب و شمال غرب كشور سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی در حدود 900 كیلومتر در امتداد شمال به جنوب ، سرانجام در مرز مشترك ایران و عراق به مرداب هورالعظیم می رسد. رودخانه كرخه پس از رودخانه های كارون و دز سومین رودخانه بزرگ ایران از نقطه نظر آبدهی محسوب می شود. رودخانه كرخه به وسعت حدودحوزه ابریز 43 هزار كیلومتر مربع ، بین 46 درجه و 57 دقیقه تا 49 درجه و 10 دقیقه طول شرقی و 31 درجه و 48 دقیقه تا 34 درجه و 58 دقیقه عرض شمالی واقع شده است و شامل استانهای همدان ، كرمانشاه ، كردستان ، ایلام ، لرستان و خوزستان می باشد.

سرشاخه های اصلی تشكیل دهنده رودخانه كرخه ، رودخانه های سیمره، كشكان، قره سو، گاماسیاب و چرداول هستند. یكی از مشخصه های طبیعی رودخانه كرخه احتمال وقوع سیلاب و خطرات ناشی از آن است.

موقعیت سد مخزنی و نیروگاه برقآبی کرخه

سد مخزنی و نیروگاه برقآبی کرخه در فاصله 24 کیلومتری شمال غرب اندیمشک در استان خوزستان ( در جنوب غربی ایران ) احداث گردیده است. این پروژه عظیم در 48 درجه و 7/8 دقیقه طول شرقی و نیز 32 درجه و 29/6 دقیقه شمال در منطقه کرخه واقع شده است. رودخانه کرخه در بالادست محور سد 90 درجه تغییر جهت داده و در نتیجه دریاچه سد در سمت راست محور سد واقع گردیده است.

اهداف پروژه کرخه

تأمین و تنظیم آب جهت آبیاری 320 هزار هكتار از أراضى پایین دست ، دشتهای پای پل (اوان - ارایض - دوسالق و باغه) و همچنین دشتهای حمیدیه ، قدس ، دشت آزادگان ، دشت عباس ، فكه و عین خوش واقع در شمال غربی و غرب استان خوزستان
تولید انرژی برقابی به میزان 934 گیگا وات ساعت در سال
كنترل سیلهای مخرب رودخانه و جلوگیری از خسارات ناشی از آن

زمین شناسی سد کرخه

سد مخزنی كرخه در حاشیه جنوب غربی بخش چین خورده رشته كوههای زاگرس قرار گرفته است. تپه و بلندیهای منطقه از كنگلومرای سازند بختیاری و رسوبات نرم سازند آغاجاری تشكیل شده است بخش عمده بالادست و ناحیه مخزن از سازند آغاجاری تشكیل یافته كه از تناوب لایه های ماسه سنگ و گل سنگ تشكیل شده است و به سمت بالا دارای لایه های میكرو كنگلومرایی است. قسمت بالایی این سازند را بخش لهبری تشكیل می دهد كه تناوبی از ماسه سنگ و گل سنگ می باشد و وضعیت مناسبی را برای ایجاد سفره های تحت فشار، پدید آورده است.

بخش پایین دست دریاچه تا محور سد را كنگلومرای بختیاری با سیمان ضعیف تشكیل می دهد. كنگلومرای بختیاری به دو واحد سنگی BK1 و BK2 تقسیم شده است كه توسط یك لایه گل سنگی از هم جدا شده اند. واحد BK1 بخش پایین سازند بختیاری را تشكیل می دهد و علاوه بر لایه های گل سنگی دارای عدسی های ماسه سنگی نیز میباشد. واحد BK2 ، بخش بالایی سازند بختیاری را بوجود می آورد كه متشكل از كنگلومرای یك پارچه با عدسی های ماسه سنگی و گل سنگی است.

ناحیه مورد مطالعه در پلاتفرم عربی واقع است. ساختگاه سد و دریاچه آن در قسمت شمال فروافتادگی دالپری قراردارد. شیب لایه ها 12-7 درجه در منتهی الیه دریاچه و 4-3 درجه در نزدیكی ساختگاه می باشد. نظر باینكه شیب لایه بندی ها كم و نا پیوستگی ها نیز نادر می باشند، زمین لغزه ای در حاشیه دریاچه آتی مشاهده نشده است . ریزش در شیروانی های كنگلومرایی دریاچه محتمل است ولی روند آن آهسته و مداوم پیش بینی شده و ایمنی سازه های هیدرولیكی را به مخاطره نخواهد انداخت.

مخزن سد (دریاچه)

حجم مخزن در ترازبهره برداری220 متر:8/5346میلیون مترمكعب (قبل از رسوبگذاری)
حجم مخزن در حداقل تراز بهره برداری (تراز 160 متر) : 430 میلیون مترمكعب
حجم مفید مخزن : 81/3903 میلیون مترمكعب (بعد از رسوب گذاری)
حجم غیر مفید مخزن : 1443 میلیون مترمكعب
تراز آب در هنگام وقوع سیل حداكثر (P.M.F) : 7/230 متر
مساحت دریاچه در تراز بهره برداری 220 متر : 47/162 كیلومتر مربع
طول دریاچه در تراز بهره برداری 220 متر : حدود 60 كیلومتر

spow · 29 خرداد، ۱۳۸۹

سدکارون۳

سدلتیان

سدماکو

سدعلی دلاوری

تونل گاوشان

سدساوه

سدکرخه

**Amir R. Haddadi** · 1 تیر، ۱۳۸۹

معرفی سد کارون 3

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

ch-k3-zir%20aab%20raftan%20pol%20shalo-%20v%20darya.jpg

سد ونیروگاه کارون سه در فاصله ۲۸ کیلومتری شهرستان ایذه در استان خوزستان واقع شده است در سال ۱۳۶۹ توسط کارگران و مهندسین ایرانی وارد مرحله اجرا گردید ودر سال ۱۳۸۳ شروع به آب گیری کرد ساخت این سد عظیم توسط پیمانکاران ومشاوران ایرانی انجام گرفت که در روزهای اینده توضیحات فنی بیشتری از آن را به سمع نظرتان میرسانیم

کارون ۳ پروژه ای متفاوت با تمام پروژهای سد سازی ایران بوده وسازه های عظیمی که در این پروژه اجرا شده بی بدیل است.در دل زاگرس سخت سر نگینی وجود دارد بنام نگین زاگرس (سد کارون سه ) این سد امکان ذخیره سازی سه میلیاردمتر مکعب اب را فراهم کرده که در واقع ظرفیت مخازن آبی روی کارون ۳ را دوبرابر کرده است. این سد برای کشور مزایای زیادی دارد که

در زیر به چند مزایای ان اشاره میکنیم

۱-جلوگیری از سیلابهای مخرب

۲-تامین آب کشاورزی

۳- تولید انرژی

۴- بوجود آوردن منطقه توریستی

۵- اشتغال و......

تاريخچه شرع وپايان

آغاز مطالعات شناخت حوزه كارون :۱۳۴۰-۱۳۵۰

مطالعات توجيهي طرح :۱۳۶۸-۱۳۵۷

مطلعات تكميلي:۱۳۷۴-۱۳۶۸

احداث جادهاي دسترسي:۱۳۷۲-۱۳۷۰

احداث تونل اول انحراف آب:تيرماه۱۳۷۶

آغاز فعاليتهاي ساختماني اصلي:۱۳۷۴

اغاز نصب تجهيزات نيروگاه :اسفند۱۳۷۷

ابگيري سد:۱۳۸۳

بهره برداري :۱۳۸۳

راه اندازي اولين واحد اسفند ۱۳۸۳

مشخصات فنی سد ونیروگاه کارون ۳

بدنه سد ودریاچه

نوع بدنه:بتنی دوقوسی

بتن ریزی بدنه وسریز:۳/۱ میلیون مترمکعب در لیتر

ارتفاع سد از پی :۲۰۵ متر

طول تاج سد :۴۶۲ متر

عرض سد در پی :۲۹/۵

عرض تاج سد :۵/۵

حجم کل مخزن : سه میلیارد متر مکعب

مساحت دریاچه : ۴۸ کیلومتر مربع

طول در یاچه : شصت کیلومتر

دارای سه نوع سر ریز روزنه ای اوجی و آزاد با مجموع ظرفیت تخلیه حدود ۱۳۳۰۰ متر مکعب در ثانیه

پلهای قوسی کارون۳

پل‌هاي قوسي بزر گر اه جايگزين طرح كارون 3 يكي ديگر از پروژه‌هاي عظيم مي‌باشد كه طراحي، محاسبات، ساخت و نصب آن توسط شركت ماشين‌سازي اراك انجام شده است و مي‌تواند از جنبه‌هاي مختلف مشروحه ذيل به‌عنوان يكي از فعاليت‌هاي انجام شده در جهت توسعه تكنولوژي و تحقيقات در سال‌هاي‌1380 تا 1383‌شركت قرار گيرد:

اعتماد به نفس و جسارت مهندسي شركت در پذيرش طراحي، ساخت و نصب پروژه.

ثبت ركورد جديد براي كشور در صنعت پل‌سازي با طرح و ساخت و نصب پلي با دهانه قوس‌264 متر.بزرگترين دهانه‌هاي پل طراحي شده در ايران توسط واحد مهندسي شركت قبل از اين پروژه پل‌هاي قوسي جهان‌آراء خرمشهر و يادگار امام آبادان بر روي رود كارون با دهانه 144 متر مي‌باشند.

اهميت روش نصب پروژه به لحاظ توپوگرافي محل اجراي پل.

محدوديت زماني و فشردگي آن در بخش‌هاي طراحي، ساخت و نصب.

استفاده از تخصص نيروهاي داخلي و امكانات موجود در تمامي فعاليت‌هاي پروژه.

صرفه‌جويي ارزي حدود (هشتصد هزار) دلار در طراحي كه با صرفه‌جويي‌هاي ارزي در عمليات ساخت و نصب اين مبلغ تا (پنج ميليون‌) دلار قابل پيش‌بيني مي‌باشد.

با توجه به حسن نيت مديران ارشد شركت توسعه منابع آب و نيروي ايران ايران نسبت به استفاده از توانمندي‌هاي داخلي دراحداث اين پل و به‌دليل تجارب ارزنده شركت در طراحي، ساخت و نصب پل‌هاي بزرگ، مطالعه اوليه و تهيه پيش‌طرح از زمستان سال 1379‌در دستور كار اين‌شركت قرار گرفت و با تهيه چندين گزينه مختلف و بررسي‌هاي فني هر يك از طرح‌ها، طرح نهايي پل اول تأييد گرديد.

اين پل در بالا دست سد كارون3 و به‌منظور برقراري و حفظ و ارتباط جاده خوزستان- شهركرد پس از آبگيري درياچه سد و بر روي دره‌اي به عمق حدود 250‌متر احداث گرديده است. كارفرماي اين پروژه مجري طرح كارون‌3‌و مشاركت شركت‌هاي رهآور- هگزا به‌عنوان مشاورين كارفرما مي‌باشند. در بخش نصب علا‌وه بر مشاركت مهندسين مشاور ايراني ذكر شده، شركت واگنربيرو از كشور اتريش نيز مشاور اين پروژه مي‌باشد كه متأسفانه همكاري اين شركت در مراحل حساس و كليدي پاياني پروژه شايسته نبود و شركت ماشين‌سازي‌اراك با اتكا به نيروي كاري و متخصص خود و با سعي و تلاش شبانه روزي عمليات نصب را با موفقيت و بدون حضور ناظر خارجي پروژه به پايان برد

جاذبه های طبیعی ، مردم شناختی و اکوتوریسم

دریاچه پشت سد کارون 3

توانمندیها و جاذبه های طبیعی ، مردم شناختی و اکوتوریسمی و باستان شناختی هر منطقه عامل بسیار مهمی در جذب سرمایه های انسانی و اجتماعی آن منطقه است 0 در این میان محدودۀ ای که مورد تحقیق قرار گرفته ( محدودۀ سد کارون 3 ) دارای پتانسیل های بسیار زیادی است که می تواند توجه بسیاری از ایرانگردان ، جهانگردان و علاقمندان به آثار باستانی و طبیعی را برای سفر به این ناحیه را بسوی خود جلب نماید.

با توجه به قابلیت های نهفته بسیار در پیشینه ی این ناحیه و همچنین افزایش جاذبه های توریستی این منطقه پس از تشکیل شدن دریاچه پشت سد کارون 3 ، ضرورت شناخت و معرفی جاذبه های طبیعتگردی ناحیه مذکور ، احساس می گردد. خصوصا"با در نظر داشتن این موضوع که این منطقه ، بصورت موزه ای در گستره ای وسیع و در پهنه جغرافیایی با آثاری از ادوار مختلف تاریخ این مرز و بوم خودنمایی می کند.

در همین راستا جهت شناخت قابلیت های باستان شناختی و اکوتوریستی منطقه مذکور ، به منظور پرداختن به مبحث توسعه فرهنگی و استفاده از این قابلیت ها در جهت بهره برداری فرهنگی ، اقتصادی و اجتماعی ، به این تحقیق پرداخته شده است . شناسایی قابلیت های باستان شناختی و جاذبه های گردشگري اكولوژيكي این منطقه ، می تواند یکی از عوامل اشتغال زا باشد ، که در بهبود اقتصاد و فرهنگ مردم منطقه ، نقش مهمی را ایفا خواهد نمود. از جمله جاذبه های باستانی منطقه ، می توان به آثار باستانی کول فرح ، اشکفت سلمان ، طاق طویله ، قدمگاه لقمان ، قلعه رکعت ، آسیاب زیر کوه ، تنگ قاف ، کتیبه سنگ یادمان رکعت ، اشکفت فراخه ، اشکفت درازو( بحوض ) ، اشکفت خیگرو ، جایگاه باستانی چال رئیسون ، جایگاه باستانی مورد باجول ، جایگاه باستانی چل چال و دهها محل دیگر می توان نام برد .

استفاده از پتانسیل ها و توان واحدهای اکولوژیکی موجود در یک منطقه به منظور جذب گردشگران داخلی و خارجی یکی دیگر از راهکارهای مناسب برای پیشبرد اهداف زیست محیطی و نیز توسعه فراگیر و پایدار می باشد . در منطقه مورد تحقیق وجود دریاچه پشت سد و چشم اندازهای طبیعی جنگلی زاگرس و آثار وابسته تاریخی و فرهنگی منطقه ، می توانند نقش مهمی در توسعه همه جانبه و پایدار را ایفا نماید.

در بین جاذبه های گردشگری بیشترین سطح رشد به سفرهای زیست محیطی و تاریخی اختصاص یافته است . اکوتوریسم (Eco-Tourism) شاخه ای از توریسم سیاحتی است که عمده اهداف آن عبارتست از :

1- تفرج و گردش در طبیعت

2- پژوهش و آموزش در طبیعت

3- عکاسی و نقاشی در طبیعت

4- تشکل های فردی و همایش در طبیعت

5- ورزش و سیر در طبیعت نظیر فعالیت های کوهنوردی ، غارنوردی ، ماهیگیری و ...

اکوتوریسم نیز مانند انواع دیگر گردشگری دارای اثرات مثبت و منفی بوده که بنا است در جریان تحقیق ، به راهکارهایی که نتیجه آن ، به حداقل رساندن اثرات منفی و تقویت آثار مثبت می شود ، اشاره گردد .

بی شک یکی از جذبه های اکوتوریسمی منطقه ، وجود سد کارون 3 می باشد . علاوه بر دریاچه سد کارون 3 ، از جمله جاذبه های طبیعی دیگر این منطقه ، می توان به محوطه اردوگاهی تنگ قاف ، آبشار و باغهای شیوند ، غار سیاه ، غار ریگ ، غار دودر (دختر) ، غار پا چشمه ، غار آب گنجشکان ، کوه سفید ، کوه مونگشت ، تالاب بین المللی میانگران ، تالاب بندان ، رود کلو ( دیوانه ) و دهها محل دیگر را نام برد .

اجرای سد کارون 3 مانند بیشتر طرحهای بزرگ عمرانی دارای پیامدهایی در حوزه طبیعی و انسانی است که می تواند نتایج و آثار ارزشمند آن را تحت تأثیر قرار دهد . با پایان یافتن مراحل اجرایی و آبگیری این سد ، دریاچه ای به مساحت 48 کیلومترمربع و طول 55 کیلومتر در حوزه بالادست آن بوجود آمده که دهها روستا و هزاران هکتار از اراضی منطقه را مستغرق ساخته است . منطقه مورد بحث در شمال شرقی شهرستان ایذه از توابع استان خوزستان واقع شده است و اغلب روستاهایی که مستقیما" از این سد متأثر می شوند در سه دهستان دنباله رود جنوبی ،

دنباله رود شمالی و دهستان مرکزی دهدز قرار گرفته و تعدادی از این روستاها نیز در محدودۀ شهرستان لردگان از توابع استان چهارمحال و بختیاری می باشند . این منطقه در محدودۀ مختصات جغرافیایی « "45 ، َ49 » تا « "35 ، َ50» طول شرقی و « "28 ،َ31» تا «"10 ، َ32» عرض شمالی قرار گرفته و دارای آب و هوای نسبتا" معتدل است . میانگین بارندگی سالانه منطقه 912 میلی متر و تبخیر پتانسیل آن 1458 میلی متر است .

روستاهایی که بطور مستقیم از دریاچه سد متأثر شده اند ، به بیش از 70 پارچه آبادی می رسند . میانگین هزینه سالانه مردم منطقه به ازای هر خانوار 1/16 میلیون ريال است و میزان بیکاری معادل 6/27% در سال 1381 برآورد شده است . مهمترین مشاغل موجود مردم منطقه ؛ کشاورزی و دامداری است و برخی نیز در امور خدماتی یا فعالیت های دولتی شاغل هستند . صنعت گردشگري می تواند تا حدودي اين مشكل را مرتفع نماید . علاوه بر این :

1- احداث سد کارون 3 زمینه مناسبی را برای توسعه صنعت پاکیزه اکوتوریسم ، فراهم می آورد. .

2- منطقه معرفی شده به لحاظ طبیعی و اکولوژیک ، پتانسیل بالای گردشگری را دارد . وجود کوهستان ، تالاب ، دریاچه ، چشمه ها و ... مؤید این مطلب می باشد .

3- وضعیت اجتماعی اقتصادی موجود در منطقه پاسخگوی نیازهای انسانی توسعه صنعت اکوتوریسم می باشد.

4- منطقه مورد مطالعه با توجه به قابلیت هایی که دارد ، نیازمند تهیه بانک اطلاعاتی قابل روز آمد کردن می باشد .

spow · 4 تیر، ۱۳۸۹

سد دز

سد دز بلندترين سد ايران و در زمان ساخت نيز مرتفع ترين سد مخزني در خاورميانه بوده است. اين سد از نوع بتني دو قوسي بوده و بر روي رودخانه دز در استان خوزستان، جنوب غربي ايران ساخته شده است. محل سد در 25 كيلومتري شمال شهرستان دزفول قرار دارد. رودخانه دز كه از ارتفاعات غربي زاگرس (كوههاي بختياري) سرچشمه مي گيرد از نظر ميزان آبدهي دومين رودخانه ايران محسوب مي شود و در 45 كيلومتري شمال اهواز به رودخانه كارون مي پيوندد.

اين سد 125000 هكتار از اراضي پايين دست را‌ آبياري مي كند و نيروگاه آن داراي قدرت نصب 520 مگا وات مي باشد. از ديگر اهداف اين سد كنترل سيلاب هاي بالادست آن مي باشد.

موقعیت :

استان: خوزستان

شهر: دزفول

محل سد: ۲۵ کیلومتری شمال دزفول

پیشرفت فیزیکی :

سال شروع: ۱۳۳۸ سال

سال خاتمه: ۱۳۴۱ سال

هیدرولوژی :

حوضه اصلی: خلیج فارس و دریای عمان

حوضه فرعی: کارون بزرگ

نام رودخانه: دز

نقشه راه سد دز :

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

ماهیان موجود در سد دز :

1 - سونگ

2 - قزل آلای رنگین کمان

3 - شیر بت

4 - کپور

تصاویر سد دز :

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

**Artaria** · 5 تیر، ۱۳۸۹

احداث سد مخزني پلرود در منطقه رحيم آباد رودسر

عملیات اجرایی احداث سد مخزني پلرود در منطقه رحيم آباد رودسر در روز سه شنبه مورخ 7/2/1389 با حضور مهندس "مجید نامجو" وزیر نیرو آغاز شد.

این سد در 6 کیلومتري شهر رحيم آباد و بر روی رودخانه پلرود احداث می شود.آب رسانی به 16 هزار و 352 هکتار اراضی شالیکاری و 108 هزار و 82 هکتار باغ های چای و نیز تامین آب شرب شهرهای لنگرود، رودسر، کلاچای، املش و کومله در شرق استان گیلان به میزان 40 میلیون مترمکعب در سال از اهداف احداث این سد محسوب می شود.

حجم مخزن سد خاکی پلرود 65 میلیون متر مکعب پیش بینی شده و پس از آغاز بهره برداری از توان تنظیم سالانه 211 میلیون متر مکعب آب برخوردار خواهد بود.

برای ساخت این سد که با هسته جی- سی ( مخلوط رسی و مصالح رودخانه ای ) ساخته می شود ، طول تاج آن 470 متر، عرض تاج 12 متر و طول دریاچه پنج کیلومتر در مدت پنج سال و به مبلغ 890 میلیارد ریال اعتبار برآورد شده است.

مشخصات سد مخزني پلرود

نوع سد:

خاکی با هسته رسی

طول تاج:

۴۷۰ متر

ارتفاع از پی:

۷۷ متر

ارتفاع از بستر:

۷۵ متر

حجم بدنه سد:

۴/۵۰ میلیون متر مکعب

حجم مخزن در نرمال:

۶۵ میلیون متر مکعب

حجم مفید:

۳۰ میلیون متر مکعب

عوامل طرح

دستگاه اجرایی:

آب منطقه‏ای گیلان

مشاور:

مهاب قدس

پیمانکار:

خاتم الانبیاء - موسسه ثارا...

منبع:

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

spow · 24 آبان، ۱۳۸۹

خلاصه طراحی سد بتنی دو قوسی کارون 4

تهیه کننده : شرکت مهاب قدس

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

**Amir R. Haddadi** · 2 آذر، ۱۳۸۹

گزارش مطالعات مرحله اول سد کرخه

گزارش جالبی از مراحل مطالعه ساختگاه یک سد خاکی است.

به حجم 5.07 مگابايت

در فرمت فشرده [rar]

پسورد: pasargad

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

masoud_pi · 5 خرداد، ۱۳۹۱

بابت تمام موارد این بخش نهایت تشکر و قدردانی دارم.

دستت طلا

ورود

معرفی سد های ایرانی

ارسال های توصیه شده

Amir R. Haddadi 9164

لینک به دیدگاه

spow 44197

لینک به دیدگاه

spow 44197

لینک به دیدگاه

Amir R. Haddadi 9164

لینک به دیدگاه

spow 44197

لینک به دیدگاه

Artaria 13629

لینک به دیدگاه

spow 44197

لینک به دیدگاه

Amir R. Haddadi 9164

لینک به دیدگاه

masoud_pi 11

لینک به دیدگاه

سایت نواندیشان

انجمن نواندیشان

جریان فعالیت های من

کسب درآمد کنید