الگوهاي رفتاري و فرهنگ

[Fakur 9754]

الگوهاي رفتاري و فرهنگ : هر فرهنگ مرکب از هزاران الگوي رفتاري است که معمولاً توسط افراد يک جامعه به يک شکل صورت مي گيرد ، الگوي رفتاري کوچک ترين واحد فرهنگ است ، مثل غذا خوردن مردم در سه وعده ، تفاوت غذاي سه وعده ، تسليت گفتن ، عزاداري ، و غيره ، که به شکل ميراث از نسلي به نسل ديگر منتقل مي شود . الگوي رفتاري دو گونه است الگوي رفتاري يا کنشي که بي واسطه قابل مشاهده است . دوم الگوهاي مفهومي که غير مستقيم و ذهني است . مثل اين که گفته شود ، بايد حرمت پيران را نگهداشت . جوانان هميشه تندرو و افراطي هستند . پيران محافظه کارند ، جامعه از مردم انتظار فداکاري دارد . الگوهاي رفتاري کلي و عمومي معمولاً در جامعه دوام بيشتري دارد . اين الگوها با عادات شخصي تفاوت دارد مثل غذا خوردن خوابيدن ، کم خوردن ، کم خوابيدن ، گريستن ، خنديدن ، عرق کردن ، خميازه کشيدن ، خوردن يا نخوردن يک ميوه ، يا سبزي يا غذا ، ناخن گرفتن در صحبت ، الگوي رفتاري گاه بيروني است لذا قابل مشاهده و قابل اندازه گيري است ، همچنين تکرار مي شود ، ميان عده زيادي از مردم مشترک است . داراي مفهوم اجتماعي است . مثلاً غذا خوردن که خود يک نياز زيستي است ، اما داراي الگوهاي خاصي است . چگونه خوردن ، آداب غذا خوردن ، رعايت حرام و حلال ، استفاده از دست يا دو چوب يا چنگال ، اول مردان بخورند بعد زنان بعد بچه ها . اينها در هر جامعه اي تفاوت دارد .

الگوهاي رفتاري نه ثابت هستند ، و نه مطلق ، لذا با تحولات اجتماعي قابل تغيير هستند بنابر اين نسبي تلقي مي شوند ، تحولات اجتماعي از جمله عوامل تغيير هستند ، در يک مقطع زماني در جامعه ايراني زن حق بيرون آمدن از خانه را نداشته و بيرون رفتن زن مذموم بود ، اما به تدريج اوضاع جامعه و ارزشهاي آن تغيير کرد .

خرده فرهنگها در هر جامعه نشانه اي از تغييرات در الگوهاي رفتاري است مثل وضع زندگي مردم در شمال و جنوب شهر ، روستا و شهر ، عشاير ، در امر ازدواج ، نحوه تحصيل دختر و پسر دانش آموز ، نحوه ازدواج ، مراسم قبل و بعد از ازدواج ، که نوعي خرده فرهنگ را نشان مي دهد . هر قشر اجتماعي ويژگي هاي خاصي براي خود دارد بنابر اين تعلق داشتن به يک قشر اجتماعي ، خود سبب تفاوت در رفتار مي شود . الگوهاي رفتاري مجموعه اي از چيزها نيستند که تصادفاً بوجود آمده باشند ، بلکه مثلاًبراي نگهداري طفل و غذا دادن و لباس پوشاندن به او و …….. را به عنوان يک ترکيب معنا دار از الگوي رفتار مي شود. هر نقش در واقع حاوي تعداد زيادي الگوست ، و هر نقش در برابر نقش ديگر داراي ساختار خاص است ، رفتار پدر با فرزند ، مثل رفتار افسر با سرباز نيست ، يا روابط دوست و دشمن ، رقابت ، و ابعاد آن از اين مقوله است .

در تأسيس نهادها و سازمانها هم ، رفتارها و نقش ها داراي نظم و سازمان خاص هستند ، مثل توليد ، توزيع و مصرف ، اگر در يکي از مراحل آن اشکالي باشد به کل نهاد منتقل مي شود . و سيستم آن را مختل مي کند .

فرهنگ ساختار کامل سازمان يافته تمام الگوهاي رفتاري يک ملت در زيستبوم يا سرزمين خود است . زيستبوم جائي است که مردم در آن زندگي مي کنند و شامل اشياء ، منابع ، جغرافياي محيط و روش هايي است که فرد با آنها زندگي کرده و ادامه حيات مي دهد . در يک محيط زيست خاص که ماهي زياد باشد ، مردم به ماهيگيري پرداخته از طريق آن امرار معاش و تغذيه مي کنند . مردم اين منطقه در ساخت قايق و وسايل صيد و بندر و غيره مهارتهاي خاص داشته و اصول زندگي را بر آن بنا مي کنند . زيستبوم فرهنگ مي سازد فرهنگ رفتارهاي اجتماعي را شکل مي دهد، انسان دوست دارد حس کند ، که محيط خود را کنترل مي نمايد . فرهنگ حس کنترل بر محيط را افزايش مي دهد ، براي انسانها ، رسوم ، اسطوره ها ، هنجارهايي فراهم مي کند که به آنها اجازه مي دهند ، تا نسبت به خود حس کنترل بر محيط را افزايش مي دهد ، براي انسانها ، رسوم ، اسطوره ها ، هنجارهايي فراهم مي کند که به آنها اجازه مي دهند تا نسبت به خود حس خوشايند داشته باشند .در ادامه این مقاله در مورد روانشناسی رفتار مطالبی را بصورت گام به گام تقدیم خواهم کرد.