راهبردهای طراحی پل عابر پیاده

[Mohammad Aref 120,438]

حضور پیاده در شهر از مواردی است كه در فرایند طراحی شهری امروز بیش از پیش مورد توجه و تأكید قرار دارد. در این میان فراهم آوردن شرایطی امن به ویژه در برابر نفوذ روز افزون اتومبیل و وسایل نقلیه، از عوامل تأثیرگذار بر كمیت و كیفیت حضور پیادگان است. عبور از (عرض) خیابان كه متأثر از نظام حمل و نقل شهری می باشد، گاه از موارد گریزناپذیر حضور پیاده در سطح شهر است، كه تسهیل آن همواره با چالش های متعددی ازطرف طراحان و برنامه ریزان روبه رو بوده است.

پلهای عابر پیاده كه در قالب عنوان كلی گذرگاههای عرضی غیر همسطح روگذر طبقه بندی میشوند، نمونه ای از امكانات مناسب شهری برای تسهیل عبور و مرور پیاده همراه با افزایش ایمنی تردد، جلوگیری از حوادث ناگوار و نیز كاهش مشكلات ترافیكی معابر میباشند. از اینرو باتوجه به كارآیی و پیامدهای مثبت این پلها، طراحی و ساخت آنها در سطح شهرها البته نه تنها بر مبنای رویكردی سازهای (سازهای اغلب فلزی برای عبور) ضروری میباشد.

 

با در نظر گرفتن این نكته كه یك پل، خواه به صورت تنه درختی بر روی یك رودخانه باشدیا با استفاده از تكنولوژی بسیار پیشرفته مهندسی ساخته شده باشد، همواره بیانگر ونمودی از سازه خویش و در واقع به عنوان عنصری با خالصترین ساختار مطرح است، اماپلهای عابر پیاده در سطح شهرها را میتوان متفاوت از سایر پلها (با عملكردها وفرمهای مختلف) دانست. چراكه به دلیل تأثیر عمده پلهای عابر پیاده بر سیمای شهرهاو با توجه به نقشی كه این پلها به عنوان عناصری ساختاری و نیز گونهای از مبلمان شهری در شهرها همراه با عملكرد اصلی خویش یعنی تسهیل تردد عابرین پیاده برعهده دارند، میبایست علاوه بر مسایل صرفاً سازهای، معیارهای دیگری نیز در طراحی این پلها در نظر گرفته شوند.

 

برخی از مهمترین عواملی كه در طراحی پلهای عابر پیاده میتوان در نظر گرفت عبارتنداز:

 

1ـ موقعیت

از آنجایی كه این گونه پلها، باتوجه به ضرورت جانمایی، مقابل یا در كنارساختمانها قرار میگیرند، بایستی طوری طراحی شوند تا مانع نورگیری یا اخلال درروند عملكرد همجواریهای خود به وجود نیاورده و چه بسا به دلیل كاركرد خود بر كیفیت فضای اطراف بیفزایند

2ـ سازه

باتوجه به اینكه پلهای عابر پیاده نسبت به پلهای سواره رو سبكتر وكوچكتر میباشند، درنتیجه امكان طراحیهای خلاقانه و نوآور كه گاه خود به عنوان عاملی در جهت افزایش انگیزه استفاده از پل مطرح میشود، بسیار است. از این رو میتوان با توجه به موقعیت، مقدار باری كه میبایست پل تحمل كند، نوع و ویژگی های طرح (طول، عرض، ارتفاع، تعداد دهانه، شیب و ...)، جنبه های اقتصادی، شرایط اقلیمی (مقاومت در برابر تغییرات اقلیمی)، نوع عبور و مرور (از برخی پلهای عابر پیاده به سبب موقعیت قرارگیری علاوه بر عابرین پیاده، وسایل نقیله موتوری سبك و دوچرخه نیزعبور میكنند) و نیز ماندگاری پل از سازههای مختلف بتنی، فولادی، آلومینیومی (سازهای بسیار سبك و البته گران)، چوبی، سنگی و نیز سازههای تركیبی در طراحی استفاده كرد.

 

3ـ مصالح

مصالحی كه در پلهای عابر پیاده مورد استفاده قرار میگیرند، با توجه به موقعیت و محل قرارگیری پل، ابعاد پل، نحوه نگهداری و محافظت و در نظر گرفتن مسایلناشی از فرسودگی یا تخریب (vandalism)، تعیین میشوند. البته در این انتخاب،درنظرگرفتن موارد زیبایی شناسی و فراهم كردن شرایط مناسب برای عبوری بیخطر (همچون دقت در انتخاب مصالح كف پل كه سبب سرخوردن یا آسیبهای دیگر نشود) نیز روی مصالح انتخابی تأثیرگذار است

.

4ـ ایمنی

از آنجایی كه مهمترین هدف طراحی و ساخت پلهای عابر تسهیل تردد شهرون داناست، از اینرو فراهم نمودن تسهیلاتی همانند پله های برقی و بالابرها، برای استفاده سالخوردگان و افراد كمتوان جامعه از پلها، بایستی در طراحی لحاظ شوند. همچنین توجه به تعداد و ارتفاع پلهها، طراحی نرده و حفاظ روی پل با در نظر گرفتن نوع وارتفاع آن و نحوه اتصال آخرین پله به كف معبر ازجمله مهمترین موارد در تأمین ایمنی پلهای عابر پیاده شوند

.

5ـ نورپردازی و رنگ

هرچند كه به دلیل جانمایی، نور عمومی محیط بسیاری از پلهای عابرپیاده معمولاً زیاد است اما وجود نور كافی از مواردی است كه سبب احساس امنیت بیشترو وضوح مسیر پل در عبور شب هنگام عابران از روی پل میشود. همچنین نورپردازی پل سبب خوانایی و برجسته شدن طراحی، عناصر تعبیه شده روی مسیر پل و نیز محلهای ورود وخروج در طول شب میشود. البته بایستی توجه داشت كه نور بیش از اندازه روی پل، برای رانندگان اتومبیل های عبوری از زیر پل گاه مشكل آفرین میباشد.

از آنجایی كه امروزه در شهرها رنگ به عنصری فراموش شده تبدیل شده است، استفاده ازرنگ البته هدفمند طوری كه سبب اغتشاش رنگی در سیمای شهر نشود، در طراحی پلهای عابرپیاده علاوه بر زیبایی و خوانایی پل و تأثیر بر فضای پیرامون، به لحاظ روانی وایجاد انگیزه برای عبور عابران نیز موثر است

.

6ـ شرایط اقلیمی

یكی دیگر از مهمترین موارد موثر در طراحی پل توجه به شرایط اقلیمی چون برف، باران و باد میباشد. از آنجایی كه پلها اغلب در ارتفاع بلندتری از سطحزمین قرار میگیرند، مقابله با جریانهای شدید هوا و باد و طراحی موانعی در جهت كاستن شدت این جریانها میبایست در طراحی لحاظ شوند.

از طرف دیگر به دلیل زاویه ریزش باران و برف، میبایست كف پل با شیب متناسبی طراحی شود تا ضمن جمع نشدن آب باران و عدم ریزش روی مسیر سواره زیر پل، این آب به صورتی هدایت شده از طریق كانالهایی به پایین منتقل شود. همچنین میتوان با تمهیداتی (مثل نصب سیمهای حرارتی در زیر كف پل) در فصل زمستان از جمع شدن برف در سطح پل جلوگیری كرد

 

منبع: ديد هفتم