روت کانال (عصب‌کشی) /مقاله و خبر

[masi eng 47044]

روت کانال (عصب‌کشی)

 

روت کانال (عصب‌کشی) درمانی است که برای ترمیم و نجات دادن یک دندان که بطور بدی دچار پوسیدگی شده و یا عفونت کرده است به کار می‌رود. در هنگام انجام روت کانال، عصب و پولپ دندان بیرون آورده شده و داخل دندان تمیز می‌گردد. پولپ دندان یک منطقه در مرکز دندان می‌باشد. عصب دندان در مجراهای ریشه دندان قرار دارد و مجرای ریشه دندان به غیر از عصب حاوی عروق خونی نیز می‌باشد که خونرسانی یا تغذیه دندان‌ها به عهده آنها می‌باشد.

 

بعد از اینکه دندان از زیر لثه جوانه زده و بیرون می‌آید، اعصاب موجود در ریشه دندان‌ها دیگر نقش چندان زیادی در سلامت و عملکرد دندان بازی نمی‌کنند تنها عملکرد اعصاب، دادن حس به دندان می‌باشد تا در مقابل چیزهای داغ یا سرد، احساس داشته باشند. بنابراین وجود یا فقدان عصب دندان‌ها در عملکرد روزانه آنها تأثیری ندارد.

 

وقتی عصب یا پولپ دندان آسیب می‌بیند، باکتریها در آن شروع به تکثیر می‌نمایند. این باکتری‌ها و سایر موادی که از پوسیدگی ایجاد می‌شود می‌توانند باعث ایجاد عفونت یا آبسه دندان شوند. آبسه‌ها کیسه‌هایی پر از چرک هستند که در انتهای ریشه دندان‌ها ایجاد می‌شوند. وقتی که عفونت به انتهای ریشه دندان می‌رسد یک آبسه تشکیل می‌گردد. به غیر از آبسه، در انتهای ریشه دندان عفونت می‌تواند باعث بروز موارد فوق شود:

 

ورم کردن که ممکن است به سایر قسمتهای صورت، گردن یا سر نیز کشیده شود

 

از دست رفتن استخوان در اطراف نوک ریشه دندان

 

مشکلاتی که در هنگام تخلیه چرک از ریشه دندان به بیرون ایجاد می‌شود

 

به دلایل مختلفی عصب و پولپ ممکن است آسیب دیده، ملتهب شود و عفونی گردد که این دلایل شامل پوسیدگی شدید دندان، کارهای مجدد انجام دادن دندانپزشک بر روی یک دندان و یا پرکردن با حجم زیاد یک دندان، ترک خوردن یا شکستگی دندان و یا وارد آمدن ضربه به صورت می‌باشد.

 

در هنگام بروز علائم و نشانه‌های زیر، می‌فهمیم که دندان نیاز به انجام روت کانال (عصب‌کشی) دارد:

 

دندان درد شدید در هنگام غذا خوردن یا فشار آوردن بر روی دندان

 

حساس شدن یا درد گرفتن طولانی مدت دندان در هنگام مواجهه با چیزهای داغ یا سرد

 

تغییر رنگ پیدا کردن دندان

 

ایجاد تورم و حساسیت در لثه کنار دندان

 

پیدا شدن یک جوش یا کورک بطور دائمی و یا عود کننده بر روی لثه

 

نحوه ایجاد روت کانال

 

ایجاد روت کانال نیاز به یک یا چند جلسه مراجعه به دندانپزشک دارد. اولین قدم در انجام روت کانال، گرفتن رادیوگرافی از دندان میباشد تا شکل ریشه‌ها مشخص شوند و ببینیم که آیا نشانه‌هایی از عفونت در استخوان‌های اطراف ریشه وجود دارد یا خیر؟

 

سپس دندانپزشک با استفاده از ماده بی‌حس کننده، منطقه اطراف دندان مورد نظر را بی‌حس می‌کند. با استفاده از یک دریل مخصوص، یک سوراخ در دندان ایجاد می‌شود. سپس از طریق این سوراخ، پولپ دندان به همراه باکتریها، بافت عصب پوسیده و سایر خرده‌های زائد دندان بیرون کشیده می‌شود. با استفاده از وسایل مخصوص و سوهای مانندی، عمل تمیز کردن و پاک کردن داخل این مجرا انجام می‌گردد. این سوهان یا میله‌ها دارای فنرهای مخصوصی بوده و به ترتیب این میله‌ها داخل سوراخ فرو برده می‌شوند و هر بار میله با قطر کلفت‌تری وارد سوراخ دندان می‌شود تا تمام قسمتهای مجرا تمیز شود. برای اینکه خرده‌های ایجاد شده در داخل این مجرا بیرون بیایند با استفاده از فشار آب یا هیپوکلریت سدیم، این خرده‌ها شسته و با فشار از سوراخ بیرون می‌آیند. وقتی که داخل سوراخ دندان کاملاً تمیز شده آن را مسدود می‌کنند. بعضی از دندانپزشکان دوست دارند که قبل از مسدود کردن، یک هفته منتظر بمانند و بعد از این کار را انجام دهند. برای مثال اگر عفونتی در دندان وجود داشته باشد، دندانپزشک یک دارو در داخل دندان قرار می‌دهد تا این عفونت از بین برود. بعضی دیگر از دندانپزشکان ممکن است در همان روزی که پاک کرده‌اند اقدام به مسدود کردن دندان بنمایند. اگر انجام روت کانال در یک روز میسر نشد، یک ماده پر کننده به طور موقت در قسمت بیرونی سوراخ قرار داده می‌شود تا هنگام مراجعه بعدی از آلوده شدن داخل این سوراخ جلوگیری شود.در مراجعه بعدی به دندانپزشک برای پرکردن قسمت داخلی سوراخ دندان، یک خمیر درزگیری و یک ترکیب پلاستیکی به نام در مجرای ریشه دندان قرار داده می‌شود. برای پرکردن قسمت بیرونی سوراخ دندان از یک ماده پرکننده دندان استفاده می‌شود. از آنجایی که دندان روت کانال شده اغلب دارای پوسیدگی زیادی می‌باشد و مواد پرکننده زیادی برای پرکردن آن نیاز است. این دندان‌ها ضعیف بوده و معمولاً نیاز به قرار دادن یک روکش برروی آنها می‌باشد تا از آن محافظت نماید و جلوی شکستن آن گرفته شود.

 

هفته نامه سلامت

[masi eng 47044]

آشنایی با نکاتی پس از عمل روت کانال دندان

 

همشهری آنلاین:

روت کانال هنگامی مورد نیاز است که بافت درون دندان عفونت پیدا کند یا ملتهب شود

 

در طول این عمل دندانپزشک بافت عفونی را از دندان خارج می‌کند و دندان پر می‌کند تا از عفونت بیشتر جلوگیری شود.

 

پس از انجام روت کانال انتظار این رویدادها را داشته باشید:

 

دندان احتمالا برای چند روز حساس و دردناک خواهد شد. برای تسکین درد می‌توانید از مسکن‌های معمول استفاده کنید.

از جویدن و گازگرفتن با دندان آسیب‌دیده خودداری کنید، تا زمانی که ترمیم آن کامل شود.

اگر درد یا فشار شدید در دندان احساس کردید که بیش از چند روز ادامه پیدا کرد، با دندانپزشکتان تماس بگیرید.

[masi eng 47044]

الزامی به روکش دندان‌های روت کانال شده، نیست

 

 

دکتر ابوالفضل صبوری در گفت‌و‌گو با سینانیوز عنوان کرد: «پروتز به مفهوم جایگزینی دندان‌های از دست رفته و یا حفظ دندان‌های باقیمانده است. وقتی دندان وجود داشته باشد با روکش و لامینت دندان بازسازی می‌شود.»

 

وی ادامه داد: «زمانیکه دندان آسیب‌های زیادی دیده و کشیده شده است ترجیح اول اینست که فضای بی‌دندانی با ایمپلنت جایگزین شود. با ایمپلنت دندان‌های مجاور آسیب نمی‌بینند.»

 

این متخصص پروتز در زمینه مواردی که امکان ایمپلنت نیست، خاطرنشان کرد: «در صورتیکه فرد مبتلا به بیماری‌هایی مانند بیماری‌های سیستماتیک باشد یا به دلیل هزینه‌های بالای درمان و یا طول مدت درمان نتوان از ایمپلنت استفاده کرد از دندان‌های مجاور به عنوان پایه استفاده می‌شود و بریج (پل) زده می‌شود.» دکتر صبوری در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه آیا دندان‌های روت کانال شده نیاز به روکش دارند، اذعان کرد: «الزاما نیاز نیست که دندان‌های روت کانال شده روکش شوند. در صورتیکه نسج خوب باشد روکش نمی‌کنند.»

وی افزود: «البته عموما دندان‌هایی عصب کشی یا روت کانال می‌شوند که تخریبات وسیعی داشتند و از انجا که دندان‌ها را سوراخ می‌کنند و مقاومت دندان کم شده است از روکش استفاده می‌شود.»

این متخصص پروتز گفت: «همیشه نمی‌توان از بریج استفاده کرد. دندان‌های مجاور باید استحکام لازم را داشته باشد و فضای بی‌دندانی زیاد نباشد.» وی توضیح داد: «اگر فضای بی‌دندانی زیاد باشد، یا در اطراف دندان نباشد و یا استحکام دندان‌های مجاور کم باشد مجبور هستند از پلاک‌های متحرک استفاده کنند.» دکتر صبوری با اشاره به اینکه برای بی‌دندانی کامل روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد، گفت: «در صورت امکان همه دندان‌ها ایمپلنت می‌شود اما در مواردی چند پایه (بین ۲ تا ۴پایه) گذاشته می‌شود و روی این‌ها پلاک متحرک گذاشته می‌شود.» این متخصص پروتز در پایان خاطرنشان کرد: «پروتز‌ها نیاز به بهداشت بیشتری دارد. در هر صورت جسم اضافه‌ای است که وارد فضای دهانی شده و تحریکاتی بر روی لثه دارد.»

[masi eng 47044]

یک متخصص جراحی فک و صورت:

 

عدم عصب کشی به موقع منجر به عفونت دندان می‌شود

 

 

عضو جامعه جراحان فک و صورت آمریکا و اروپا گفت: عصب کشی دندان یک شیوه درمان است که اگر انجام نشود، احتمال از بین رفتن کل دندان وجود دارد.

 

دکتر محمد علی دولت آبادی در گفت‌وگو با خبرنگار «سلامت» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، عصب کشی را درمان عروق اعصاب دندان عنوان کرد و افزود: وقتی پوسیدگی باعث از بین رفتن مینای دندان می‌شود، عاج دندان را هم درگیر می‌کند. در مرکز عاج، بافت‌های حیاتی زنده‌ای هستند که شامل «عصب دندان» و «عروق تلقی» هستند که پوسیدگی این قسمت، دندان درد شدیدی را برای بیمار به وجود می‌آورد.

 

وی ادامه داد: اگر در این مرحله درمان صورت نگیرد، بافت‌های زنده از بین می‌روند و دندان عفونت می‌کند و احتمال رسیدن عفونت به استخوان فک، لثه و بافت‌های مجاور فک وجود دارد، پس برای جلوگیری از این اتفاق باید عصب کشی صورت بگیرد.

 

دولت آبادی عصب کشی را اینگونه توضیح داد: در عصب کشی بافتی که درگیر شده و ملتهب است از مغز دندان خارج می‌کنند تا از عفونت بیشتر جلوگیری شود، در غیر این صورت بیمار علاوه بر درد شدید، دچار تورم و آبسه نیز می‌شود.

 

استادیار دانشگاه آزاد در پایان افزود: در همه موارد نیاز به عصب کشی نیست، اگر پوسیدگی پیشرفت زیادی داشته و عصب را درگیر کرده باشد این کار را انجام می‌دهیم.

[masi eng 47044]

درمان ريشه دندان چيست و چه كاربردهايي دارد؟

 

به گفته يك دندانپزشك، درمان ريشه دندان بهترين روش براي حفظ دندان‌هاي پوسيده است.

 

دكتر صديقه خدمت دانشيار دانشگاه علوم پزشكي دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار «سلامت» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با بيان اين مطلب افزود: اگر درمان ريشه دندان به درستي انجام شود تا 95 درصد نتيجه‌بخش بوده و باعث حفظ ماندگاري دندان تا آخر عمر مي‌شود.

 

وي با بيان اينكه در اين روش هدف دندانپزشك بازسازي ريشه است، افزود: درمان ريشه زماني به كار برده مي‌شود كه پوسيدگي فقط منحصر به تاج دندان بوده و ريشه‌هاي آن از سلامت و استحكام كافي برخوردار باشد.

 

وي عصب‌كِشي و عصب‌كُشي را تنها قسمت كوچكي از درمان ريشه دانست و افزود: در گذشته كه وسايل دندانپزشكي مانند امروز پيشرفته نبود، پزشكان با موادي عصب را كُشته و يا آن را با وسايلي ابتدايي خارج مي‌كردند كه در حال حاضر اين قبيل كارها چندان كاربرد نداشته و پزشكان بيشتر به بازسازي ريشه‌ها مي‌پردازند.

 

دانشيار دانشگاه تهران با بيان اينكه روش درمان ريشه‌هاي دندان چندان هم جديد نيست، اضافه كرد: متاسفانه اين اصطلاح كمتر به گوش مردم خورده و اكثرا آن را با همان نام‌هاي عصب‌كُشي و عصب‌كِشي مي‌شناسند.

 

وي در خصوص استفاده از روش‌هاي مختلف توسط دندانپزشكان بيان كرد: پزشك با يك معاينه كلينيكي وسعت پوسيدگي را شناخته و با استفاده از علائمي كه بيمار آن را بازگو مي‌كند مثل حساسيت دندان به گرما و سرما و درد طولاني و ممتد و بررسي راديوگرافي و عكس‌هاي دندان بيمار بهترين درمان را براي بيمار در نظر مي‌گيرد.

 

خدمت در ادامه با بيان اينكه برخي از بيماران گمان مي‌كنند ايمپلنت از دندان‌هاي فرد بهتر است، افزود: متاسفانه برخي از بيماران با مراجعه به دندانپزشك، مي‌خواهند دنداني را كه فقط كمي از آن پوسيده شده را كشيده و به جاي آن از ايمپلنت استفاده كنند در صورتي كه اين تفكر بسيار غلط است. آنها بايد بدانند ايمپلنت، هيچ‌گاه جاي دندان‌هاي طبيعي فرد را نگرفته و اصلا قابل مقايسه با ريشه‌هاي دنداني نرمال فرد نيست.

 

وي در پايان اظهار كرد: مي‌توان با درمان ريشه و گذاشتن روكش روي دندان‌ها آنها را تا آخر عمر حفظ كرد.

[masi eng 47044]

دکتر ناهيد محمدزاده اخلاقي/متخصص درمان‌هاي ريشه‌ دندان، دانشيار دانشگاه آزاد اسلامي تهران/شما آن را به کدام نام مي شناسيد؟

عصب‌کشي، عصب‌کشي يا درمان ريشه دندان

 

درمان ريشه‌ دندان که برخي از مردم آن را به نام عصب‌کِشي يا عصب‌کُشي مي‌شناسند، شامل برداشت و از بين‌بردن ميکروب‌ها و عوامل محرکه آنهاست که به‌طور عمده به دنبال پوسيدگي در تاج‌دندان بافت‌هاي سالم درون ريشه را آلوده ‌كرده و بيماري‌هاي ريشه‌ دندان را ايجاد مي‌كنند...

 

در صورتي که درمان ريشه‌ دندان به موقع يا به خوبي انجام نشود اين عوامل محرکه به فضاهاي اطراف ريشه سرايت‌ مي?كنند و باعث از بين رفتن استخوان اطراف آن همراه با تحليل ريشه مي‌شوند. گاهي اين از بين رفتن استخوان اطراف ريشه که ناشي از عفونت داخلي ريشه است، آنقدر گسترده است که فرد به خوبي لقي دندان را احساس مي‌کند.

 

قبل از اينکه ويژگي‌هاي يک درمان ريشه خوب را بررسي كنيم لازم است اين توضيح داده شود که قضاوت در مورد کيفيت درمان ريشه توسط راديوگرافي، صحيح نيست و مجموعه شرايط دنداني، وضعيت عمومي بيمار و کار دندان‌پزشک در ارائه يک درمان ريشه مناسب مطرح است. به عنوان مثال براي فردي که در اثر ضربه دنداني يا افزايش سن، کانال‌هاي دندان نيازمند درمان ريشه دچار انسداد (کلسيفيکاسيون) مي‌شود، ممکن است انجام يک درمان ريشه مطلوب امکان‌پذير نباشد و حتي حوادثي نظير سوراخ‌شدگي دندان در قسمت تاجي يا ريشه‌اي ايجاد شود. بنابراين نبايد فقط براساس راديوگرافي و بدون توجه به شرايط اوليه دنداني قضاوت كرد که دندان‌پزشک درمان را به درستي انجام نداده است يا به‌طور مثال بيماراني که به دليل بيماري اسکلرودرمي يا به‌طور طبيعي محدوديت بازشدگي دهان دارند و نيازمند درمان ريشه روي دندان‌هاي آسياي بزرگ هستند از جمله شرايط عمومي اوليه قبل از درمان هستند. تنها نکته مهم در اين گونه موارد آن است که دندان‌پزشک توانايي خود و امکانات و وسايل مورد نياز درمان را ارزيابي‌ و سپس اقدام به درمان ريشه يا ارجاع بيمار به متخصص درمان ريشه بكند.

 

ويژگي‌هاي يک درمان موفق

 

يک درمان ريشه خوب شامل پاکسازي سيستم کانال ريشه از ميکروب‌ها و عوامل محرکه آنها و پرکردگي آنها در تمام ابعاد به صورت فشرده است. براي اينکه اين امر به خوبي انجام شود، لازم است ابتدا تمام پوسيدگي‌هاي دنداني برداشته شده و مسير دسترسي به داخل کانال يا کانال‌هاي ريشه و امکان جستجوي کانال‌هاي اضافي فراهم شود. به اين ترتيب، امکان پاکسازي مناسب ديواره‌هاي کانال ريشه با کمک ابزارهاي دندان‌پزشکي و نيز محلول‌هاي شستشو‌دهنده و ضدعفوني‌کننده ايجاد مي‌شود.

 

هر چقدر ابزارهاي مناسب به درستي و تا حد لازم استفاده شوند و هر چقدر محلول‌هاي شستشو‌دهنده با حجم بالاتر به کار روند، شانس پاکسازي کانال ريشه بيشتر است. در عين حال به کار‌بردن برخي محلول‌هاي ضدعفوني‌کننده که فوايد آنها ثابت شده است، کمک زيادي به پاکسازي هر چه بيشتر سيستم کانال ريشه و افزايش از بين‌بردن عفونت داخل کانال يا اطراف ريشه مي‌كند.

 

جلوگيري از ورود بزاق داخل دندان هنگام درمان ريشه از تداخل ميکروب‌ها پيشگيري مي‌كند و باعث افزايش موفقيت درمان ريشه مي‌شود.

 

يکي از ويژگي‌هاي درمان ريشه خوب، پاکسازي همه کانال‌هاي ريشه اعم از اصلي يا اضافي است به گونه‌اي که تمام طول کانال از قسمت تاجي دندان تا قسمت انتهايي ريشه به‌طور کامل پاکسازي و آماده سازي شوند.

 

از ديگر ويژگي‌هاي مهم درمان ريشه خوب، پرکردگي سه‌بعدي تمام فضاي کانال يا کانال‌هاي ريشه از ابتدا تا انتهاي کانال به‌طور فشرده و منسجم با مواد مخصوص پرکردگي ريشه است به صورتي که اجازه رشد و نفوذ ميکروب‌ها وجود نداشته باشد. تحت چنين شرايطي، ميکروب‌هاي باقيمانده در کانال يا موجود در فضاي اطراف ريشه امکان رشد نداشته و از بين خواهند رفت. بنابراين کنترل‌هاي 6 ماهه و سالانه براي بررسي شرايط دندان و وجود عفونت ضروري است.

 

از نکات مهمي که باعث افزايش موفقيت يک درمان ريشه خوب مي‌شود، ترميم تاج دندان بلافاصله يا در مدت زمان کوتاهي پس از درمان ريشه است. ثابت شده که ميکروب‌هاي موجود در بزاق يا ناحيه پوسيدگي مي‌توانند وارد کانال ريشه و باعث از بين رفتن آن شوند.

 

 

درد پس از درمان ريشه بايد بررسي شود

 

در پايان لازم است بدانيم هرگاه دنداني که درمان ريشه‌‌اي خوبي برايش انجام شده دردناک شود، بايد از جنبه‌هاي مختلف موردبررسي قرار گيرد. از جمله وضعيت تماس با دندان مقابل و تماس‌هاي بين دنداني، احتمال گير غذايي و ناراحتي‌هاي لثه اطراف دندان، احتمال ترك دنداني يا ريشه‌اي، وجود پوسيدگي‌هاي زير پرکردگي يا روکش و نيز بررسي کيفيت درمان ريشه به‌طور دقيق.

 

چنانچه همه شرايط خوب باشد و مشکل به ريشه‌ دندان ارتباط يابد، لازم است بررسي شود که چه مدت از درمان ريشه گذشته است. درد پس از درمان ريشه طي هفته‌هاي اول کاملا طبيعي است و اين درد روند کاهشي خواهد داشت ولي دردي که پس از گذشت چند ماه يا چند سال و در ارتباط با ريشه ظاهر مي‌شود، نيازمند بررسي بيشتر از لحاظ تجديد درمان يا جراحي انتهاي ريشه است. در اين صورت حتي اگر درمان ريشه از نظر راديوگرافي به ظاهر خوب باشد و امکان درمان مجدد هم وجود داشته باشد، ضروري است اين درمان تکرار شود تا مشکل رفع شود. علت نياز درمان مجدد ريشه ممکن است به دليل احتمال کانال اضافي يا نياز به پاکسازي بيشتر در طول کانال ريشه باشد.

 

هفته نامه سلامت

[masi eng 47044]

دکتر گلرخ ثريا/عصب کشي يعني چه؟

دندان هاي روي اعصاب

 

درمان ريشه، يكي از درمان‌هاي دندان‌پزشكي است كه با انجام آن، ‌اعصاب‌، عروق و بافت بينابيني درون مجموعه كانال‌هاي دندان كه به ميكروب و عفونتي آلوده است، ‌بيرون كشيده و خارج مي‌شود...

 

اصطلاح عصب‌كُشي درست به نظر نمي‌رسد چون دندان‌پزشك اعصاب و بافت‌هاي زنده و سالم دندان را از بين نمي‌برد بلكه نسوجي كه عفوني و تخريب شده‌اند خارج مي‌كند. اندو و روت?كانال تراپي نيز به همين معني هستند.

 

 

هر دندان 1 تا 4 كانال اصلي و بزرگ دارد ولي اين كانال‌ها فقط در حكم تنه اصلي يك درخت هستند و از اين كانال‌هاي اصلي هزاران شاخه فرعي و ريزتر منشعب مي‌شود. در هنگام عصب‌كشي، فقط اين كانال‌هاي اصلي تميز نمي‌شوند بلكه همه اين سيستم كانال‌هاي به هم پيوسته، از بقاياي ميكروب‌ها و بافت‌هاي بيمار و عفوني پاكسازي مي‌شود.

 

 

چه عواملي باعث مرگ بافت‌هاي درون كانال دندان مي‌شوند؟

 

عوامل اصلي بيماري‌هاي بافت‌هاي درون ريشه دندان، ‌ميكروب‌ها و محصولات ناشي از فعاليت آنها مانند سم ميكروب‌ها هستند. ميكروب‌ها از راه‌هاي متفاوتي به درون كانال‌هاي دندان راه مي‌يابند.

 

شايع‌ترين علت، ‌پوسيدگي‌ دندان است. داخل عاج دندان لوله‌هاي ريز ميكروسكوپي وجود دارد كه 1 تا 4 ميكرون قطر دارند. اندازه بيشتر ميكروب‌ها فقط 1 ميكرون است بنابراين بسياري از ميكروب‌ها كه در عاج دندان پوسيدگي ايجاد ‌مي?كنند، مي‌توانند از طريق اين لوله‌ها‌، وارد كانال‌هاي دندان شوند و بيماري و عفونت ايجاد ‌كنند. گاهي در اثر ضربه دندان مي‌شكند و بسياري از ميكروب‌ها از اين راه به درون دندان و نزديك عصب‌ راه مي‌يابند. ميكروب‌ها از طريق گردش خون رگ‌هاي درون كانال‌هاي دندان نيز به داخل دندان رخنه مي‌كنند. فقط يك ميكروب باعث بيماري نسوج داخل كانال‌هاي دندان نمي‌شود بلكه عفونت‌هاي دنداني چند ميكروبي هستند و حمله چند نوع ميكروب متفاوت، عروق و اعصاب دندان را تخريب مي‌كند اما بيشتر اين ميكروب‌ها، بي‌هوازي اجباري هستند و بدون اكسيژن به حيات خود ادامه مي‌دهند.

 

چه دنداني به درمان ريشه نياز دارد؟

 

اگر شما دچار دندان?دردهاي شبانه مي‌شويد يا دندانتان بدون علت و خودبه‌خود درد مي‌گيرد و اين درد مدت زيادي طول مي‌كشد، ‌احتمالا به درمان ريشه نياز خواهيد داشت. در اين شرايط بافت‌هاي ريشه دندان دچار آسيب‌هاي جبران‌ناپذير شده‌اند و عفونت حاصل از ميكروب‌ها اعصاب و عروق درون ريشه را تخريب كرده است. مرگ دندان به معناي مرگ اعصاب آن نيست بلكه هنگامي دنداني مرده به حساب مي‌آيد كه عروق خوني آن تخريب شوند و خون‌رساني به بافت‌هاي درون ريشه دندان مختل شود. در اين صورت كانال‌هاي دندان از ميكروب‌ها و مواد عفوني انباشته مي‌شود و حتي ممكن‌است اين ميكروب‌ها از طريق سوراخ‌هاي انتهاي ريشه دندان به بافت‌ها و استخوان‌هاي پيرامون دندان دست‌اندازي كنند و باعث عفونت و ضايعه در اطراف دندان، درون لثه و استخوان شوند. در همه اين شرايط، عصب‌كشي دندان و درمان ريشه آن ضروري است. براي اين درمان، ‌ابتدا تاج دندان تراشيده و حفره‌اي براي دستيابي به كانال‌هاي دندان ايجاد مي‌شود، سپس بافت‌هاي عفوني دندان با وسايلي سوزن مانند به نام فايل خارج مي‌شوند، بافت‌هايي كه داخل كانال‌هاي ريزتر وجود دارند، از طريق شستشو و حل شدن در مواد شيميايي خاص مثل هيپوكلريت سديم(سفيد‌كننده خانگي)، از كانال ريشه خارج مي‌شوند. بعد از اين مرحله، كانال‌هاي اصلي، با مواد خاصي به نام «گوتاپركا» كه حاوي موم و اكسيدهاي فلزي هستند همراه يك مايع مهرو موم‌كننده پر مي‌‌شوند تا ديگر جايي براي رشد دوباره ميكروب‌ها در كانال‌هاي دندان باقي نماند. دندان‌هايي كه درمان ريشه مي‌شوند، معمولا بخشي از تاج خود را به علت پوسيدگي يا تراش دندان هنگام عصب‌كشي از دست داده‌اند، ‌بنابراين ترميم تاج آنها لازم است. باتوجه به تاج باقيمانده، مي‌توان اين دندان‌ها را روكش يا با مواد ترميمي ساده، ترميم كرد. احتمال تغيير رنگ دندان پس از درمان ريشه وجود دارد. اگر هنگام اين درمان، همه نسوج درون كانال‌هاي تاج و ريشه خالي نشوند يا بقاياي مواد پركننده درون تاج دندان باقي بمانند و پاك نشوند، احتمال تغيير رنگ دندان وجود دارد.

 

 

درمان مجدد ريشه

 

گاهي پس از پر كردن كانال دندان، دندان‌پزشك مجبور مي‌شود دوباره اين‌كار را تكرار كند. يكي از دلايل آن است كه پركردن كانال‌ها به خوبي انجام نشده و مقداري از طول كانال‌ها خالي از مواد پركننده است يا درون پركردگي حباب‌هاي خالي وجود دارد. اين فضاهاي خالي جايگاه مناسبي براي رشد و فعاليت ميكروب‌ها هستند و دوباره باعث ايجاد عفونت داخل كانال‌هاي دندان و درد و ناراحتي مي‌شوند. ‌در اين شرايط لازم است ‌درمان عصب‌كشي تكرار شود و كانال‌هاي ريشه دوباره كاملا مهر وموم و پر شوند تا از مشكلات بعدي جلوگيري به عمل آيد.

[masi eng 47044]

تازه های درمان ریشه دندان

پیشرفت های جدید در دندانپزشکی، درمان را تسریع و تسهیل کرده است

 

با اینکه مستندات مربوط به بیماری های دندانی به ۴۰ هزار سال پیش برمی گردد اما یافته ها درمورد درمان های دندان پزشکی مربوط به ۴ تا ۵ هزار سال پیش است. کرم دندان (کرم خوردگی) در بسیاری از نقاط دنیا از جمله چین و هند از باورهای مردم از هزاران سال پیش بوده است. مهم ترین تحول در پالایش علم و تجربه پزشکی از خرافات، ۶ قرن قبل از میلاد و به وسیله بقراط انجام شده است...

 

او برای اولین بار روش سوزاندن و کوتر کردن پالپ (عصب) دندان را پیشنهاد داد. برخی از دانشمندان مسلمان از جمله زکریای رازی نیز از روش کوتریزه و ثابت نگه داشتن دندان ها به عنوان درمان نام برده اند.

 

ابوعلی سینا در کتاب قانون، درد دندان را تشریح کرده و حالت التهاب پالپ را توضیح داده و برای درمان دندان های مبتلا به التهاب پالپ مغز دندان ایجاد حفره در تاج دندان و استفاده از مواد مسکن داخل دندان را توصیه کرده است.

 

ابن سینا اولین فردی است که جایگزین کردن دندان در جای خود را پیشنهاد داد. باوجود اینکه قدیمی ترین پرکردگی دندان ۲۲۰۰ سال پیش انجام شده، اولین پرکردگی کانال با فلز طلا در دهه اول قرن ۱۹ گزارش شده است. رشد و جهش سریع علم درمان ریشه در قرن بیستم و به خصوص در نیمه دوم آن اتفاق افتاد. این پیشرفت مدیون تحقیقات و تجربه های دانشمندانی بود که مواد و تکنیک های جدید را در علم درمان ریشه مورد استفاده قرار دادند.

 

مهم ترین و باارزش ترین تحول در دندان پزشکی و درمان ریشه، کشف ماده بی حسی و استفاده از اشعه ایکس و رادیوگرافی است. استفاده از فناوری های جدید و روزآمد نیز در توسعه علم دندان پزشکی و درمان ریشه تاثیر بسزایی دارند.

 

درون یک ریشه یا ریشه های دندان، مجرایی وجود دارد که حاوی بافت همبندی است. عامه مردم به آن «عصب» و دندان پزشکان به آن «پالپ» می گویند. هدف از درمان ریشه، خارج کردن بافت بیمار یا نکروز (مرده) از مجاری ریشه و پر کردن ریشه به طریقی است که مجرای انتهای ریشه را کاملا مهروموم کند. این کار با روش ها و وسایل مختلف انجام می شود.

 

به کمک پیشرفت تکنولوژی، وسایل جدید و مدرنی برای تشخیص و درمان های درمان ریشه در سال های جدید عرضه شده است.

 

هر چند این دستگاه سال های متمادی است که در دندان پزشکی مورداستفاده قرار می گیرد اما اهمیت استفاده از آن برای تشخیص بیماری پالپ یا عصب دندان باعث شده است که انواع جدید آن (دیجیتال) نیز تولید و عرضه شود. از این وسیله برای پی بردن به حیات پالپ یا مرگ عصب دندان استفاده می شود. کاربرد پالپ تستر الکتریکی بسیار راحت، بی ضرر و بدون خطر است و نتایج آن به همراه سایر آزمایش ها، به دندان پزشک در تشخیص و درمان صحیح کمک می کند.

 

یکی از مهم ترین مراحل کار در درمان های ریشه، تعیین و تشخیص محل انتهای ریشه (مرز بین دندان و استخوان) است. این کار معمولا به وسیله رادیوگرافی انجام می گیرد. در چند دهه اخیر با استفاده از اختلاف مقاومت بافت در مقابل جریان الکتریسیته، دستگاه کوچک مفیدی عرضه شده است که به دندان پزشکان کمک زیادی می کند. هر چند این وسیله دندان پزشک درمان ریشه را از رادیوگرافی بی نیاز نمی کند اما به عنوان یک وسیله کمکی، تعداد رادیوگرافی ها را به حداقل می رساند. در طول زمان دستگاه های اپکس یاب اصلاح و روزآمد شده اند. هم اکنون دستگاه هایی به بازار عرضه شده است که می توانند طول ریشه را با دقت دهم میلی متر به دندان پزشک نشان دهند.

 

خاصیت ارتجاعی تمیز کردن و آماده سازی کانال از گذشته تا به حال با وسایلی به نام فایل های اندودانتیک انجام می شود. قبلا از فلز «استیل ضدزنگ» برای ساخت فایل ها در دندان پزشکی استفاده می کردند ولی معرفی و استفاده از آلیاژ نیکل تیتانیوم تحول بزرگی در آماده سازی کانال ایجاد کرد. شیوع انحنا در کانال های ریشه دندان ها بسیار زیاد و میزان انحنا در هر ریشه و دندان مختلف است.

 

عیب فایل های قدیمی، مقاومت بیشتر در مقابل خم شدن و خاصیت ارتجاعی کم بود. معمولا این وسایل فقط با دست و انگشتان قابل استفاده بودند و به همین دلیل ضمن صرف وقت بیشتر، دقت کار در کانال های با انحنای متوسط و زیاد کم می شد. فایل های نیکل تیتانیوم به علت انعطاف پذیری شدید و مقاومت بیشتر در مقابل شکست، آماده سازی کانال را متحول کرده اند. این فایل ها که انواع مختلف با خصوصیات متنوع دارند با استفاده از موتورهای مخصوص و چرخش مناسب در داخل کانال، به دندان پزشک کمک می کند. استفاده از فایل چرخشی برای آماده سازی کانال کار را راحت تر و سریع تر می کند اما این وسایل نیز معجزه گر نیستند و محدودیت های خاص خود را دارند. به همین دلیل از ابتدای معرفی فایل نیکل تیتانیوم ده ها نوع فایل و تکنیک برای آماده سازی کانال پیشنهاد شده است. معمولا فایل های چرخشی با استفاده از موتورهای مخصوصی که سرعت چرخش پایین و نیروی مناسب دارند، به کار می رود. هزینه بالا و احتمال شکستگی فایل های چرخشی ۲ عیب مهم این سیستم هاست. هم اکنون کارخانه های سازنده تلاش می کنند ضمن تغییر در شکل ظاهری فایل ها برای بالا بردن قدرت تراش فایل از آلیاژی استفاده کنند که میزان شکست فایل داخل کانال کمتر شود.

 

 

 

دکتر محمدجعفر اقبال/استاد دانشکده دندان پزشکی/شهید بهشتی و مرکز تحقیقات /علوم دندان پزشکی

روزنامه سلامت (

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

)

[masi eng 47044]

عوارض چکاب نکردن دهان ودندان درایران

 

سوالات متداول درمورد پوسیدگی ودرمان ریشه دندان

 

خیلی از مردم تصور می کنند درمان ریشه همان عصب کشی است . این دوارتباطی با هم دارند؟

خیر ،این طور نیست . عصب کشی ،اسمی است که به غلط برای عملیات ریشه دندان باب شده است برای درمان ریشه دندان اصطلاح روت کانال تراپی را به کار می بریم .

 

در مورد ریشه دندان چطور ؟ منظور از درمان ریشه همان پوسیدگی دندان است ؟

بله ،کلا ریشه دندان قسمتی از دندان است که تحت یکسری از واکنش ها وفرایندها دچار پوسیدگی می شود . پوسیدگی های دندانی هم عمدتا ناشی از عادات غذایی وارث هستند .زمانی که دندان با این مشکل روبه رو می شود ،مرکز دندان یا پالپ با مغز دندان آسیب می بیند واین آسیب به ریشه منتقل می شود . مسلما این آسیب به صورت درد به خصوص دردهای شبانه ،تورم ،جویدن دردناک و... خودش را نشان می دهد .

 

اما همیشه باید منتظر این علائم بود ؟

در همه مواقع بیمار با این علائم به ما مراجعه می کند . منتها ممکن است این علائم وجود داشته باشند ولی ریشه اصلا آسیب ندیده باشد . درحالی که تصور بیمار خرابی ریشه دندان است نه یک خرابی سطحی . تغذیه وارث در ایجاد پوسیدگی دندان موثر هستند ،به غیر این دو عامل بیرونی دیگری را برای بروز این بیماری می توان نام برد؟ بله مثلا ضربه ها هم ریشه های دندان را آسیب پذیر میکند .

 

دخانیات چطور؟

نه کلا ریشه دندان وقتی پوسیده می شود که قسمت داخلی اش در گیر شود . دراین میان دخانیات به نوعی می تواند باعث التهاب لثه وجلوگیری از ترمیم بیماری های لثه شود اما به طور مستقیم روی پوسیدگی تأثیر ندارد .بلکه بیشتر باعث تغییر رنگ دندان ولثه می شود . درمان ریشه طی چند جلسه انجام می شود ؟ طی یک یا 2جلسه البته شرایط دندان وریشه است که این تعداد جلسات را برای دندانپزشک تعیین می کند خیلی از مواقع این درمان ظرف یک جلسه تمام می شود . مگر در مواقع خاص .

 

منظور از این مواقع خاص چیست ؟

مثلا اگر دندان در مراحل اولیه پوسیدگی باشد ، یعنی هنوز عفونی نشده ولی در خیلی از مواقع ریشه دندان عفونی می شود وآن هم به صورت منشر . به طوری که ریشه دندان کاملا درگیر خواهد شد . خیلی از دندانپزشکان در این اصرار دارند که درمان طی 2یا 3جلسه انجام شود .

 

دراین فاصله تکلیف دندان عفونی شده چیست ؟

دراین فاصله بیمار باید داروهای مختلفی را مصرف کند تا عفونت دندان به حداقل کاهش یابد . علاوه براین در بعضی از مواقع هم دندان در شرایطی آسیب دیده که ریشه آن هنوز کامل نشده ،مثلا درسنین زیر 10سال . دراین شرایط ما مجبوریم برای تکمیل درمان از درمان های چند جلسه ای استفاده کنیم .

 

اقداماتی که طی این مراحل انجام می دهندچیست ؟

بیشتر تمرکز ما درواقع روی پاکسازی وآماده سازی کانال ریشه است . به این معنی که وقتی دندان عفونی می شود، ما باید اول ریشه ها را تمیز کرده وشکل دهیم .بعد از این مرحله دندان با موادی خنثی وغیر مضر پر می شود . چون حجم زیادی از ریشه به دلیل مواد عفونی تخلیه شده .

 

البته باید بگویم اگر دندانپزشک مسلط باشد ،درهمان جلسه تمام این کارها را انجام می دهد .ولی تعداد ریشه ها هم موثر هستند ؛ چون اگر دندان ریشه های زیادی داشته باشد طبعا زمان زیادی را از ما می گیرد.

 

کیفیت ریشه ها چطور؟

این هم نکته مهمی است به طور کلی درمان دندان با ریشه انحنادار یا ریشه بسته در مقایسه با دندانی که ریشه گشاد دارد ،کاملا متفاوت است باید بدانید دندان ها از یک ریشه تا4 ریشه دارند. دندان های جلو یک ریشه هستند وهر چه عقب تر می رویم، 2ریشه،3ریشه،4ریشه می شوند . البته آناتومی این ریشه ها هم البته با هم متفاوت هستند .

 

به چه دلیل دندانهای جلو کمتر پوسیده می شود؟

آنچه باعث پوسیدگی دندان می شود ، عملکرد ونقش دندان است . دندان جلو کمتر پوسیده می شوند در حالی که نقش کلیدی دارند وبیشتر در معرض خطر هستند . امادندان های عقب بیشتر پوسیده می شوند چون سطح جونده وسیع تری دارند بنابراین درمعرض تماس با مواد غذایی به خصوص مواد قندی بیشتری هستند . علاوه براین زمان رشد این دندان ها هم خیلی زودتر است و درسن 6سالگی دیگر به طور کامل در آمده اند .

 

ازمیان دندان های عقب کدام یک بیشتر در معرض پوسیدگی بیشتری هستند ؟

دندان 6که ما به آن دندان مولر یا آسیاب اول می گوییم ،بیشترین میزان استعداد برای پوسیدگی را دارد .

 

دندان عقل چطور ؟ این دندان اصلا نیاز ی به درمان ریشه دارد یا اینکه طبق باور عمومی مردم باید در صورت پوسیدگی آن را درآورد ؟

دندان عقل خیلی از موقع به طور کامل در نمی آید ولی اگر پوسیده شود احتیاج به درمان دارد علاوه براین دندان عقل اگر در قوس کامل دندانی باشد ونقش کامل در جویدن داشته باشد ،دندان با ارزشی است اما اگر در نیمه نهفته شده باشد یادندان مقابلش کشیده شده باشد نقش کلیدی ندارد .

 

ولی اینکه به عنوان یک فرهنگ بگوییم این دندان باید کشیده شود ،فلسفه خلقتش را زیر سوال برده ایم . البته انکار نمی کنم که کار کردن روی دندان عقل سخت است وخیلی از دندانپزشکان زیاد راغب نیستند خودشان را درگیر پیچیدگی های درمانی آن کنند ولی این دندان هم درشرایط خودش کارایی خودش را دارد .

 

وتوصیه آخر ؟

نکته مهمی که باید به آن اشاره کنم این است که درمان ریشه معمول چند فاکتور است که مهمترین آنها بی توجهی افراد به بهداشت دهان ودندان است . شاهد این امر هم این است که فرهنگ چک آپ کردن در کشور ما بسیار پایین است. به طوری که درطول سال شاید یک مورد هم برای چکاپ به ما مراجعه نکنند .

 

دراین شرایط بیمار زمانی به ما مراجعه می کند که دیگردندان حساس شده ،خیلی از افراد هم به دندان های شیری کودکانشان اهمیتی نمی دهند غافل از اینکه یکی از اثرات مستقیم این اتفاق روی دندان دائمی است

[masi eng 47044]

دندان شیری هم درمان ریشه می خواهد

درمان دندان کودکان در گفتگو با دکتر محمدجعفر اقبال متخصص درمان ریشه

 

دندان های شیری، تعدادشان ۲۰ عدد است. این دندان ها از سن ۶ ماهگی در دهان کودکان شروع به رویش می کنند و تا سن ۲۴ ماهگی، تقریبا تمام آنها در دهان طفل روییده اند...

 

دندان شیری کودکان مثل دندان دایمی بزرگسالان شامل مینا، عاج، پالپ و سمنتوم است اما شکل تاج و ریشه اش کاملا متفاوت است. زیر ریشه این دندان ها، جوانه دندان های دایمی شکل می گیرد و رشد می کند. با رشد و تکامل جوانه دندان های دایمی، ریشه دندان های شیری تحلیل می رود، لق می شود و می افتد. زمان ماندگاری دندان های شیری موقت است؛ از ۶ تا ۱۰ سال در دهان می مانند و دندان های دایمی جایگزین آنها می شوند. در مواقعی که این دندان ها به مشکلی جدی برمی خورند، این سوال در ذهن بسیاری از والدین شکل می گیرد که مگر دندان های شیری هم نیاز به درمان ریشه دارند؟ دکتر اقبال، متخصص درمان ریشه و استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه شهید بهشتی، به این سوال پاسخ داده اند.

 

▪ آقای دکتر! آیا ممکن است دندان های کودکان هم نیاز به معالجه ریشه پیدا کند؟

 

ـ بله؛ اتفاقا به علت اندازه کوچک دندان های شیری و شکل آناتومیک اختصاصی، دندان های شیری زودتر احتیاج به درمان ریشه پیدا می کنند و پوسیدگی در آنها سریع تر به پالپ یا عصب دندان می رسد. در دندان های شیری روش و نحوه معالجه ریشه کاملا متفاوت است. علت آن هم به فیزیولوژی ساختمان دندان های شیری برمی گردد. از آنجا که ریشه این دندان ها در طول زمان دچار تحلیل می شود، مواد و تکنیک های معالجه ریشه کاملا متفاوت است. ضمن اینکه وجود و نگهداری دندان های شیری تا زمان خاصی در دهان بسیار اهمیت دارد اما در برخی از موارد با تشخیص دندان پزشک اطفال می توان دندان های شیری نیازمند به معالجه ریشه را از دهان خارج کرد. تاکید بر این نکته لازم است که این کار با در نظر گرفتن همه جوانب و به وسیله دندان پزشک قابل توصیه است.

 

▪ بهتر است چه کسی کار درمان ریشه دندان های اطفال را انجام دهد؟

 

ـ کار درمان ریشه یا درمان پالپ دندان های شیری در کودکان به وسیله دندان پزشکان متخصص کودکان یا دندان پزشکان عمومی انجام می شود و از حیطه سایر تخصص ها خارج است.

 

▪ برای کودکان کم سن یا کودکانی که برای درمان همکاری نمی کنند، چه باید کرد؟

 

ـ خوشبختانه حدود ۱۰ سال است که دندان پزشکی بیمارستانی یا دندان پزشکی تحت بیهوشی و در اتاق عمل در برخی از بیمارستان های آموزشی به وسیله دندان پزشکان متخصص اطفال انجام می شود و این مشکل تا حدودی حل شده است. هم اکنون دانشکده های دندان پزشکی در تهران و بسیاری از مراکز استان ها این امکان را یافته اند که در یک یا چند بیمارستان، بیماران را بستری کرده و تحت بیهوشی، کودکان کم سنی که همکاری نمی کنند.

 

▪ اصلا دندان های شیری چه اهمیتی دارند؟

 

ـ دندان های شیری مانند دندان های طبیعی در زیبایی و فرم و اندازه صورت نقش مهم و اساسی دارند. همچنین مانند دندان های اصلی مسوول جویدن و خرد کردن غذا در دوران کودکی و نوجوانی هستند و در تکلم نیز اهمیت بسزایی دارند. نقش مهم دیگری که دندان های شیری دارند این است که الگو، مدل و راهنمای دندان های دایمی هستند و تا حدود زیادی رویش دندان های دایمی از حیث زمان، جهت و محل قرارگیری به آنها مرتبط است.

 

▪ دندان های شیری هم مثل دندان های دایمی دچار پوسیدگی و بیماری می شوند؟

 

ـ بله؛ دندان های شیری کودکان نیز مستعد پوسیدگی است. مکانیسم پوسیدگی در دندان های شیری با بزرگسالان یکسان است و عوامل میکروبی، تغذیه، رعایت بهداشت و مانند آن در ایجاد یا پیشگیری از پوسیدگی نقش دارد. بیماری های لثه یا پریودنتال نیز در کودکان ایجاد می شود اما معمولا نوع آن بیماری ها و همچنین میزان شیوع آن در کودکان متفاوت است. بیماری لثه ای که در کودکان شایع است، التهاب لثه است که در اکثر موارد با جرم گیری، آموزش و رعایت بهداشت، درمان می شود. خوشبختانه اطفال کمتر به بیماری های پیشرفته لثه که احتیاج به جراحی دارد، مبتلا می شوند.

 

▪ بعضی از کودکان در سنین پایین تر (۲ یا ۳ سالگی) احتیاج به کارهای دندان پزشکی پیدا می کنند و مبتلا به دندان درد یا آبسه دندان می شوند. علتش چیست؟

 

ـ خب، دندان های شیری مانند دندان های دایمی نیاز به مراقبت و نگهداری دارند و باید اصول بهداشتی در مورد آنها رعایت شود منتها چون دندان های شیری از سن طفولیت در دهان وجود دارند و طفل در آن سنین نمی تواند خودش از آنها مراقبت کند والدین، به خصوص مادر مسوول مراقبت و رعایت بهداشت دهان و دندان های طفل است. در اطفال بسیاری از عادات و رفتارها شکل می گیرد. یکی از مواردی که در پوسیدگی دندان ها موثر است عادت و نحوه شیر و غذا خوردن طفل است. باقی ماندن و جمع شدن شیر در زمان بسیار طولانی مخصوصا هنگام خواب مهم ترین عامل پوسیدگی سریع و پیشرفته دندان های کودکان است. بعضی از کودکان عادت دارند سینه مادر یا سر شیشه شیر را برای مدت ها حتی در خواب در دهان خود نگه دارند. این مساله باعث باقی ماندن شیر در محیط دهان در زمان نسبتا طولانی می شود و به تخریب و پوسیدگی سریع دندان ها می انجامد. لازم است والدین ضمن رعایت بهداشت دهان و دندان های اطفال نسبت به عادات غذایی و نحوه زمان شیر خوردن اطفال حساس باشند و با دندان پزشک متخصص کودکان و نوجوانان یا دندان پزشک عمومی مشورت کنند.

 

▪ درمان های دندان پزشکی کودکان به وسیله کدام متخصصان باید انجام شود؟

 

ـ یکی از بخش های مهم و مفصل در آموزش دندان پزشکی عمومی، بخش اطفال است. دندان پزشک در طول دوره تحصیل در بخش اطفال زیر نظر متخصصان و اساتید رشته دندان پزشکی اطفال، طرز رفتار با کودکان در مطب دندان پزشکی و درمان های رایج دندان پزشکی اطفال را می آموزد بنابراین دندان پزشکان عمومی می توانند درمان های مورد نیاز کودکان را انجام دهند اما یکی از رشته های تخصصی دندان پزشکی، رشته اطفال است که دندان پزشک عمومی پس از فارغ التحصیلی و قبولی در امتحانات ورودی مربوطه، به مدت ۳ سال دوره تخصص را طی می کند. این افراد که متخصص دندان پزشکی کودکان هستند، مناسب ترین افراد برای تشخیص یا مشاوره و درمان هستند.

 

 

 

دکتر گلرخ ثریا

روزنامه سلامت

[masi eng 47044]

عصب‌کشي دندان کودکان زير10 سال تاثير منفي بر استحکام دندان دارد

 

ايسنا: يک متخصص درمان ريشه با بيان اينکه عصب‌کشي دندان در کودکان زير 10 سال در استحکام دندان تاثير منفي دارد، گفت: «برخلاف تصور مردم، دندان عصب‌کشي شده با دندان سالم تفاوت چنداني ندارد و دندان‌هاي عصب‌کشي شده مانند دندان‌هاي سالم، فلورايد و کلسيم را از طريق بزاق دهان و مواد غذايي دريافت مي‌کنند، درد را حس مي‌کنند و مي‌توانند دچار پوسيدگي شوند.» دکتر وهاب شيعه‌زاده با اشاره به اينكه تصور عمومي بر اين است كه استعداد دندان‌ها به شکستن و از دست رفتن در صورت عصب‌کشي افزايش مي‌يابد، يادآور شد: «مستعد شدن دندان‌هاي عصب‌کشي شده به شکستن و از دست رفتن نمي‌تواند به ‌علت عصب‌کشي اتفاق افتد، بلکه مردم تا زماني که دچار درد و عفونت دنداني نشوند به پزشک مراجعه نمي‌کنند و اين امر موجب گستردگي پوسيدگي دندان و به دنبال آن از دست رفتن دندان مي‌شود.» شيعه‌زاده، ضربات وارده به دندان به ‌ويژه در کودکان را عامل بسيار مهم در رسيدن دندان به مرحله عصب‌کشي و تحليل ريشه دندان در سال‌هاي بعد دانست و خاطرنشان کرد: «در چنين مواقعي بايد فرد تحت نظر قرار گيرد تا در صورت نياز عصب‌کشي و پرکردن ريشه انجام و از بروز عوارض در سال‌هاي بعد پيشگيري شود.»

[masi eng 47044]

چرا عصب‌کشی دندان دردناک است؟

درمان دندان توسط دندانپزشک

 

حتما برای شما هم پیش آمده که دندان‌تان را عصب‌کشی کرده باشید و اگر چنین تجربه‌ای را داشته باشید، خوب می‌دانید که گاهی این کار بسیار دردناک است و تا چند روز پس از آن درد دارید. می‌دانید چرا؟

 

دکتر ناهید اخلاقی، متخصص درمان ریشه دندان و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد به این سؤال پاسخ می‌دهند.

 

 

 

چرا بعضی‌ها می‌گویند بعد از عصب‌کشی دندان‌شان اصلا درد نکشیده‌اند، ولی بعضی دیگر درد شدیدی را تجربه کرده‌اند. این به خود دندانپزشک مربوط است یا به جنس دندان؟

 

در درمان ریشه دندان، احتمال درد وجود دارد، ولی مدت و شدت آن متفاوت است. دندان‌هایی که قبل از درمان ریشه، به ضربه حساس بوده‌اند و یا به دلیل از بین رفتن عروق و اعصاب شان در اثر آلودگی میکروبی، مراحلی از عفونت را با خود دارند، احتمال درد در آنها پس از درمان ریشه بیشتر است. در عین حال، احتمال ایجاد درد برای دندان‌هایی که این شرایط را نداشته باشند نیز وجود دارد.

 

به ‌طور کلی به دلیل آن که در درمان ریشه، فضای داخل ریشه‌ها (کانال) با وسایل مخصوص و ضدعفونی‌کننده‌ها تمیز می‌شوند واگر عروق و اعصاب از بین نرفته باشند، در روند درمان در حد فاصل انتهای ریشه با فضای اطراف آن، این عروق و اعصاب دچار پارگی می‌گردند‌ و به دلیل التهاب ناشی از این پارگی یا التهاب ناشی از گسترش آلودگی‌ها و یا در صورت وجود عفونت، ناحیه بسیار حساس و دردناک می‌شود و این دندان در تماس آسان با سطح مقابل‌اش قرار می‌گیرد که لازم است در مورد دندان‌های کرسی (جونده) حتما در شروع درمان، این سطوح تا حدی کوتاه گردند.

 

در غیر این صورت درد تداوم خواهد داشت، چون مدام این تماس زودرس، در هنگام ضربه یا قرار گرفتن دندان‌ها روی هم، موجب تحریک ناحیه انتهای ریشه و ایجاد درد خواهد شد.

 

 

 

پس کمی درد پس از درمان ریشه طبیعی است؟

 

بله. معمولا این درد طی روزهای اول پس از درمان طبیعی است و به مرور زمان کاهش می‌یابد. روند کاهش درد در بیماران و حتی در دندان‌های مختلف یک فرد بنا به شرایط خاص دندان متفاوت است و حتی بسیاری از بیماران ابراز می‌کنند که پس از درمان ریشه دردی نداشته‌اند.

 

 

 

اگر طولانی‌تر شد، چه‌طور؟

 

اگر درد در طی زمان طولانی با همان شدت و وضعیت روزهای اولیه وجود داشته باشد (که البته احتمال‌اش کم است) یا آنکه شرایط نسبت به قبل بهتر باشد، ولی درد با درجاتی نسبتا بالا تداوم یابد، لازم است بررسی‌های کلینیکی و رادیوگرافی به ‌طور کامل صورت گیرد.

 

 

دندان درد

 

با درد دندان چه کنیم؟

 

به دلیل طبیعی بودن احتمال بروز درد پس از درمان ریشه، جهت پیشگیری یا کاهش درد، مصرف مسکن‌های ضدالتهابی غیرکورتونی (ایبوبروفن، ژلوفن و از این قبیل) نیم ساعت قبل از شروع درمان ریشه یا بلافاصله پس از این درمان و ادامه دادن آن به مدت 24 ساعت بعد از درمان، به میزان زیادی موثر است. در دردهای بسیار شدید مصرف این مسکن‌ها کمک زیادی به کاهش درد می‌نماید.

 

البته این داروها حتما باید توسط دندانپزشک معالج تجویز شوند و از مصرف خودسرانه آنها و آنتی‌بیوتیک‌ها باید خودداری کرد.

 

 

 

آیا در همه موارد نیاز به درمان مجدد ریشه وجود دارد؟

 

خیر. در همه موارد نیاز به درمان مجدد وجود ندارد. متمایز نمودن درد طبیعی از غیرطبیعی ضروری است. فقط زمانی درمان مجدد صورت می‌گیرد که درمان در نمای رادیوگرافی، ناکامل یا ضعیف به نظر آید. در عین حال، احتمال وجود کانال‌های اضافی، پرکردگی‌های کوتاه یا بلند و ضعیف ریشه نیز ممکن است نیازمند درمان مجدد باشند که تشخیص آن با دندانپزشک و در صورت ضرورت مشاوره با متخصص درمان‌های ریشه دندان است.

 

در شرایطی که درد بیمار تداوم یابد، لازم است وضعیت درمان ریشه، وجود ترک، ناراحتی‌های بافت لثه اطراف دندان، گیر غذایی احتمالی، بلند بودن سطح پانسمان و یا دندان و پرکردگی و تماس زودرس آن با سطح مقابل بررسی شود.

 

 

 

شما چه توصیه‌ای برای کاهش درد پس از خارج شدن از مطب دندانپزشکی دارید؟

 

ابتدا قبل از شروع درمان از دندانپزشک‌مان در مورد شرایط اولیه دندان و نیز احتمال بروز درد و تورم از لحاظ مدت و شدت و طبیعی بودن آن سوال نماییم (معمولا همکاران ما توضیحات لازمه را قبل از درمان می‌دهند). حتی کتابچه‌های مختصر و مفیدی در مورد درمان ریشه توسط انجمن اندودنتیست‌های ایران چاپ شده است که همه می‌توانند از آن استفاده نمایند.

 

نیم ساعت قبل و یا بلافاصله پس از درمان ریشه از مسکن‌های ضدالتهابی تجویز شده توسط دندانپزشک استفاده شود. به این ترتیب احتمال بروز درد بسیار کاهش می‌یابد.

 

با توجه به آن که درمان ریشه از جمله درمان‌های پیچیده دندانپزشکی است و علت آن نیز پیچیدگی آناتومیکی ساختمانی ریشه دندان است، لذا دندانپزشک نیز از لحاظ داشتن ابزارهای لازمه و تجربه و توانایی جهت درمان مناسب، خود را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و در صورت لزوم بیمار را به متخصصان درمان ریشه معرفی می‌نماید.

 

تهیه مصاحبه : محمد فرح بخش

[masi eng 47044]

درمان مجدد ریشه از درمان اولیه سخت تر است

 

گفتگو با دکتر محمدجعفر اقبال درباره عصب کشی مجدد

 

 

 

ممکن است دندانی که قبلا درمان ریشه شده دردناک و عفونی شود و به درمان مجدد ریشه احتیاج داشته باشد. دکتر محمدجعفر اقبال، متخصص درمان ریشه دندان و عضو هیات علمی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به سوالات مت در این مورد پاسخ داده اند....

 

▪ آقای دکتر! ممکن است یکی از دندان هایی که قبلا درمان ریشه شده، نیاز به معالجه مجدد پیدا کند؟

 

ـ بله، امکان دارد. در برخی موارد، دندان هایی که معالجه ریشه شده اند، درمان شان با موفقیت همراه نیست و توصیه می شود برای اینکه نقایص درمان قبلی رفع شود مجددا تحت درمان قرار گیرند و به این می گویند درمان مجدد ریشه.

 

▪ چه نقایصی ممکن است وجود داشته باشد تا درمان مجدد توصیه شود؟

 

ـ درمان ریشه دندان کاری وقت گیر و مشکل است. در برخی موارد، حین کار برای دندان پزشک مشکل هایی ایجاد می شود یا به علت ساختمان، آناتومی و شکل دندان در ریشه ها کار ایده آل انجام نمی شود. بنابراین ممکن است درمان اولیه ناموفق باشد. همچنین ممکن است به علت عفونت قبلی ریشه ها، ضایعه در انتهای ریشه شکل بگیرد که در این صورت دندان با تشخیص دندان پزشک کاندیدای درمان مجدد خواهد شد.

 

▪ ممکن است یک درمان ریشه ایده آل هم به درمان مجدد نیاز پیدا کند؟

 

ـ بله. در برخی موارد با وجود درمان ایده آل نتیجه درمان موفقیت آمیز نیست و به عبارت بهتر درمان با شکست مواجه می شود. در این صورت ممکن است دندان پزشک متخصص تصمیم بگیرد مجددا دندان را تحت درمان قرار دهد یا اینکه جراحی کند. همچنین در صورتی که دندانی درمان شده باشد و پرکردگی تاج آن تخلیه شده باشد با نظر دندان پزشک مجددا تحت درمان قرار می گیرد.

 

▪ اگر درمان قبلی صحیح و مناسب انجام شده باشد و تاج آن ترمیم نشده باشد، باید مجددا معالجه ریشه شود؟

 

ـ بله، حتی اگر درمان اولیه درست انجام شده باشد ولی ترمیم مناسب تاج انجام نشده باشد یا پانسمان برای مدت بیش از ۲ هفته افتاده باشد لازم است درمان مجدد انجام شود.

 

▪ چرا؟

 

ـ چون محیط دهان بسیار آلوده است و میکروب های زیاد و متنوعی در محیط دهان و بزاق وجود دارد. اگر تاج دندان ترمیم نشود، ارتباط بین محیط دهان و کانال دندان وجود دارد. در آزمایش های مختلف ثابت شده که اگر تاج دندان ترمیم نشود باوجود درمان ریشه مناسب، میکروب ها ظرف ۲ تا ۳ هفته مجددا کانال را آلوده می کنند. به همین دلیل و به خصوص در مواردی که دندان درمان ریشه شده احتیاج به روکش دارد، لازم است با نظر دندان پزشک درمان مجدد ریشه انجام شود.

 

▪ درمان ریشه مجدد چه مراحلی دارد؟

 

ـ کلا درمان ریشه مجدد از درمان ریشه اولیه سخت تر است و به همین علت احتمال موفقیت آن نیز از درمان اولیه کمتر است. لازم است دندان پزشک کانال پر شده را تخلیه کند. این کار با استفاده از مواد و وسایل مخصوص انجام می گیرد. پس از تخلیه کامل کانال یا کانال ها کار پاک سازی انجام شده و نهایتا کانال با مواد مناسب پر خواهد شد.

 

▪ چه ایرادهایی ممکن است منجر به درمان مجدد شود؟

 

ـ در برخی موارد ممکن است دندان پزشک کانال دندان را به صورت کامل پاک سازی نکند یا نتواند تمام طول ریشه را تمیز کرده و با مواد مناسب پر کند. بنابراین دندان پزشک متخصص معالجه ریشه تصمیم می گیرد که درمان مجدد را انجام دهد. نیز در برخی از موارد دندان ها، ریشه یا کانال های اضافه دارند که در درمان اولیه یا تشخیص داده نشده یا درست درمان نشده است. در این مورد نیز ممکن است نیاز به درمان ریشه مجدد وجود داشته باشد.

 

▪ درمان مجدد به وسیله چه کسانی انجام می شود؟

 

ـ بهترین کسی که می تواند در تشخیص و درمان مجدد ریشه به بیمار کمک کند، دندان پزشک متخصص معالجه ریشه یا اندودنتیست است. البته بعضی از دندان پزشکان عمومی که سال ها فقط کار درمان ریشه انجام داده اند نیز توانایی درمان ریشه مجدد را دارند.

 

▪ آیا اندودنتیست هر درمان شکست خورده ای را می تواند مجددا درمان کند؟

 

ـ نه! بسیاری از موارد شکست درمان به علت نقص کار درمان ریشه نیست. نقص گاهی چنان بزرگ و شدید است که امکان اصلاح آن وجود ندارد، بنابراین در برخی از موارد امکان اصلاح درمان انجام شده وجود ندارد و لازم است درمان دیگری انجام شود.

 

▪ مگر راه دیگری برای حفظ و نگهداری دندان هایی که درمانشان با شکست مواجه شده وجود دارد؟

 

ـ بله؛ در بعضی از موارد، مثلا دندان هایی که روکش های مناسبی دارند یا داخل کانال پین یا پست گذاشته شده است، امکان درمان مجدد وجود ندارد یا اصلا درمان مجدد به صلاح نیست. در این موارد دندان پزشک متخصص معالجه ریشه اقدام به جراحی پری اپیکال می کند.

 

▪ میزان موفقیت درمان مجدد ریشه چقدر است؟

 

ـ در کل، میزان موفقیت درمان ریشه از درمان اولیه کمتر است اما به شرایط شخص و درمان قبلی نیز بستگی دارد. در مواردی که در درمان قبلی به ساختمان ریشه و شکل کانال صدمه نخورده است کار راحت صورت می گیرد و نتیجه درمان هم معمولا مطلوب است اما در بعضی موارد اشکال هایی ایجاد شده است که یا به سختی رفع می شود یا اصلا امکان رفع آن مشکل وجود ندارد. در این موارد نتیجه درمان مورد سوال است.

 

▪ چگونه و در چه زمانی می توان راجع به نتیجه درمان قضاوت کرد؟

 

ـ کنترل نتیجه درمان بین ۶ ماه تا ۲ سال انجام می شود. در طول این مدت و پس از درمان نیز لازم است معاینه کلینیکی به وسیله دندان پزشک انجام گیرد و مشاهده ها و علایم مورد بررسی قرار گیرد، به این معنی که دندان پزشک مطمئن شود که دندان مشکل ندارد و فاقد درد و عفونت است. همچنین ضرورت دارد با توجه به شرایط دندان به صورت دوره ای از دندان رادیوگرافی تهیه شده و ضمن مقایسه تشخیص داده شود. به عبارت بهتر، معاینه دندان و دهان پس از ۲هفته و گرفتن رادیوگرافی ۶ ماه، ۱ سال و ۲ سال پس از درمان توصیه می شود.

 

▪ اگر درمان مجدد با شکست مواجه شد، چه راه حلی وجود دارد؟

 

ـ در اکثر موارد می توان برای نجات دندان جراحی پر ی اپیکال را انجام داد البته نتیجه درمان جراحی نیز تضمینی نیست و احتمال عدم موفقیت وجود دارد. در اصل درمان مجدد و جراحی پری اپیکال تلاش برای حفظ دندان است و در این دو درمان نیز احتمال شکست وجود دارد بنابراین بیمار ضمن آگاهی باید ریسک عدم موفقیت درمان را قبول کند.

 

▪ اگر شخص راضی به انجام درمان مجدد نباشد یا ریسک عدم موفقیت درمان را نپذیرد، چه راه حلی وجود دارد؟

 

ـ در برخی موارد، این امکان وجود دارد که بدون درمان مجدد کار جراحی پری اپیکال انجام شود. بنابراین اندودانتیست می تواند جراحی پری اپیکال را به بیمار پیشنهاد دهد و در صورت رضایت بیمار جراحی پری اپیکال انجام شود. در صورتی که بیمار به هیچ کدام از دو راه برای درمان راضی نباشد قاعدتا راهی جز خارج کردن دندان وجود ندارد.خوشبختانه امروزه با رایج شدن درمان ایمپلنت جایگزین کردن دندان ها راحت تر شده است هر چند که این درمان نیز شرایط و مشکلات مخصوص به خود را دارد اما دندان پزشکان و بیماران ترجیح می دهند دندان های مشکوک را خارج کرده و با ایمپلنت جایگزین کنند.

[masi eng 47044]

دکتر محمدجعفر اقبال متخصص درمان ريشه دندان استاد دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي

قبل از درمان بايد بيمار را توجيه کرد

 

آموزش بهداشت دهان و دندان و پيشگيري از بيماري‌ها موضوع مهمي است که دانشجويان دندان‌پزشکي در طول دوره تحصيل به آن مي‌پردازند و ساعات زيادي از آموزش نظري و عملي را به آن اختصاص مي‌دهند....

 

اما متاسفانه در برخي از موارد و به دلايل متعدد دندان‌پزشکان به اين مساله اهميت لازم را نمي‌دهند و بيماران اطلاعات لازم براي مراقبت‌هاي پس از هر درمان و به ويژه در مورد استفاده از پروتز به دست نمي‌آورند. گاهي با بيماراني مواجه مي‌شويم که از اين موضوع گله دارند و عنوان مي‌کنند که دندان‌پزشک‌شان هيچ توضيح خاصي يا نکته آموزشي را به آنها متذکر نشده است. نکته مهمي که در اين مساله وجود دارد، اين است که دندان‌پزشک بايد قبل از انجام هر کار، دليل انجام کار و مزايا و معايب آن را براي بيمار توضيح دهد و نبايد بيمار را بدون اطلاع کافي مورد اقدام‌هاي درماني قرار دهد. در اين حالت حتي اگر بهترين کار براي بيمار انجام شود به علت توجيه‌نبودن شخص و به محض ايجاد پرسش يا بروز يک علامت معمولي، ممکن است ترديد و عدم اعتماد ايجاد شود که اين ترديد ارتباط بين دندان‌پزشک و بيمار را دچار اختلال مي‌کند و شروعي براي عدم موفقيت درمان خواهد بود. پيشنهاد مي‌کنم تمامي افراد ضمن اعتماد به دندان‌پزشک خود اطلاعات کافي از شرايط دهان و طرح درمان دندان‌پزشکي خود را به دست آورند و قبل از انجام کار توضيحات کافي را درباره علت و چگونگي درمان، مزايا و معايب آن، حدود طول عمر هر درمان و نحوه نگهداري و مراقبت از دندان‌ها و پروتز کسب کنند. بعضي از بيماران مي‌گويند دندان‌پزشک ما در مورد پرسش‌هايي که از او مي‌پرسيم به يک پاسخ کلي اکتفا مي‌کند و مي‌گويد اين کار با شرايط لثه شما مساعد نيست. بهتر است براي اطمينان پيدا کردن در مواردي که سلامت لثه‌ها الزامي است مانند درمان کار گذاشتن بريج يا پل دنداني به يک دندان‌پزشک متخصص لثه (پريودنتيست) مراجعه کنند. لثه سالم شرايط خاصي دارد. رنگ لثه بايد صورتي رنگ پريده باشد و هرچه قرمزي بيشتري داشته باشد به معني التهاب بيشتر و بيماري است. در يک دهان سالم هنگام غذا خوردن يا مسواک کردن، خون‌ريزي ايجاد نمي‌شود. بروز خو‌ن‌ريزي مي‌تواند به علت وجود جرم، پلاک ميکروبي و التهاب و بيماري لثه باشد. وجود جرم در سطوح مختلف دندان‌ها و به خصوص در محل تماس با لثه، عامل ايجاد و پيشرفت بيماري پريودنتال و لثه است و بايد مورد توجه و درمان قرار گيرد. برخي از بيماري‌هاي لثه علت بوي بد دهان هستند البته بايد تاکيد شود که بوي بد دهان علت‌هاي مختلفي دارد اما توصيه مي‌شود اگر اين اشکال وجود دارد حتما مورد معاينه دندان‌پزشکي قرار گيريد. مزه بد داخل دهان و ديدن ترشح‌هاي زردرنگ و خونابه به خصوص هنگام صبح پس از برخاستن از خواب يکي از علايم بيماري است. در هر حال توصيه مي‌کنم هر 6 ماه يک بار به دندان‌پزشک مراجعه کنيد تا از راهنمايي‌هاي او و درمان‌هاي اوليه‌اي که خود نوعي پيش‌‌گيري است بهره‌مند شويد.

[masi eng 47044]

درمان ريشه به جاي ‌كشيدن دندان

 

جام جم آنلاين: مراجعه به دندانپزشك و استفاده از خدمات مختلف دندانپزشكي در بيشتر مواقع آنقدر پرهزينه است كه بسياري از افراد جامعه، تنها در صورتي كه از دندان درد به ستوه آمده باشند، به سراغ درمان مي‌روند.

 

دندان درد براساس مطالعه دانشگاهي كه روي حدود 400 بيمار مراجعه‌كننده براي درمان ريشه دندان (عصب‌كشي) صورت گرفته، مشخص شده است كه حداقل نيمي از اين افراد از دندان‌درد ناشي از بيماري التهاب شديد پالپ (عصب دندان) رنج مي‌برند. اين در حالي است كه درمان ريشه دندان در كشور ما همانند بسياري ديگر از كشورها شامل خدمات بيمه محسوب نمي‌شود و تعداد زيادي از افراد مراجعه‌كننده به اين مراكز كه از درد دندان به دليل التهاب پالپ دنداني شكايت دارند و نيازمند درمان ريشه دندان هستند، چاره‌اي جز كشيدن دندان ندارند.

 

درواقع هزينه سنگين درمان ريشه دندان، در دسترس نبودن تجهيزات تخصصي در مناطق مختلف كشور و نبود پوشش بيمه‌اي براي درمان ريشه دندان باعث شده‌اند تا براي بسياري از مبتلايان به درد ناشي از عصب دندان، چاره‌اي جز كشيدن دندانشان وجود نداشته باشد؛ اما به نظر مي‌رسد با بهره‌گيري از روش نوين درمان پالپ زنده كه قرار است تا 2 ماه آينده در كشور اجرايي شود، آمار كشيدن دندان‌ها به ميزان چشمگيري در كشور كاهش يابد و به نوعي راه‌حل اساسي براي درمان اين مشكل پيش روي بيماران و پزشكان قرار گيرد.

 

به گفته دكتر سعيد عسگري، درمان پالپ زنده به عنوان يك درمان جهت حفظ و نگهداري بافت پالپي در وضعيت سالم در دندان‌هايي كه قبلا تحت تاثير تروما و پروسه‌هاي ترميمي قرار گرفته‌اند، مطرح مي‌شود. اين درمان بويژه در دندان‌هاي دائمي جوان كه تكامل ريشه ناكافي است، مورد توجه قرار مي‌گيرد.

 

عضو كميته علمي پنجاهمين كنگره بين‌المللي انجمن دندانپزشكي ايران، با اشاره به اين‌كه نتايج درمان پالپ زنده با بهره‌گيري از سيمان مخلوط غني شده كلسيمي پس از انجام مراحل پژوهشي موفقيت‌آميز، منجر به جلب نظر مساعد وزارت بهداشت شد، تصريح كرد: استقبال معاونت سلامت وزارت بهداشت از اين طرح سبب شد تا استفاده از روش درماني نوين پالپ زنده به بسته ارائه خدمات دندانپزشكي اضافه شده و به كليه دانشگاه‌ها ابلاغ شود.

 

درمان با ماده‌اي متفاوت

 

تكنيك درماني كه براي پالپ دندان در اين روش استفاده مي‌شود، متفاوت از درمان‌هاي جاري است و در حالي كه در روت‌كانال‌تراپي‌هاي فعلي، پرهزينه‌ترين نوع درمان استفاده مي‌شود، در شيوه نوين حداقل ميزان پالپ خارج و توسط ماده جديد ترميم مي‌شود كه بدين ترتيب دوام و ماندگاري دندان معالجه شده افزايش مي‌يابد.

 

اين درمان اختصاصي نه براي پر كردن تاج دندان، بلكه براي پر كردن حفرات دنداني از قبيل ريشه و پالپ دندان است و ماده به كار گرفته شده در اين شيوه درماني، سيمان مخلوط غني شده كلسيمي است كه مانع از تغيير رنگ دندان مي‌شود. درواقع نكته حائزاهميت فراگير شدن اين نوع درمان با استفاده از ماده دنداني ايراني يعني سيمان مخلوط غني شده كلسيمي يا CEM Cement است كه براي اولين بار در كشور دانش فني ساخت و توليد آن به وجود آمده و از نظر فرمولاسيون در دنيا مشابهي ندارد.

 

به گفته عسگري، اختراع اين ماده جديد با تلاش مستمر طي چند سال گذشته به ثمر رسيده است و نتايج مثبت درماني به دست آمده از اين اختراع در قالب تعداد زيادي از مقالات علمي منتشر شده در نشريات معتبر بين‌المللي در حوزه علوم دندانپزشكي تاييد و چاپ رسيده است.

 

وي سيمان مخلوط غني شده كلسيمي را سيماني متشكل از پودر و مايع مي‌داند و مي‌افرايد: پودر اين مخلوط حاوي نمك‌هاي مختلف بيواكتيو (فعال در محيط زنده) است كه در آن يون كلسيم و فسفات به وفور يافت مي‌شود.

 

مجري طرح ملي درمان پالپ زنده، با بيان اين‌كه هر يون كلسيم و فسفات، پيش‌ساخت ماده هيدروكسي آپاتايت (جزو آهكي هر بافت سخت زنده) است، مي‌افزايد: ازاين‌رو بدن با اين ماده آشناست و واكنش منفي نسبت به آن نشان نمي‌دهد.

 

راه‌حلي براي دوام بيشتر دندان‌ها

 

با وجود آن كه تا به امروز در عرصه دندانپزشكي، مواد مختلفي مورد استفاده قرار گرفته‌اند؛ اما از آنجايي كه سيمان مخلوط غني شده كلسيمي جديد، خاصيت ضدميكروبي دارد، توان رقابت با بهترين ماده مورد استفاده در درمان‌هاي فعلي كه همان كلسيم هيدروكسايد است را دارد.

 

عسگري با بيان اين‌كه در دندان‌هايي كه پوسيدگي در آنها پيشرفت كرده و بيماري التهاب غيرقابل برگشت پالپ را ايجاد نموده، با استفاده از تكنيك درمان پالپ زنده توسط ماده CEM Cementمي‌توان به بهبود اين عارضه كمك كرد، تاكيد مي‌كند: با مطالعاتي كه پس از انتخاب صحيح بيمار روي دندان‌هاي مبتلا به التهاب پالپ غيرقابل برگشت انجام شده و در آن با رعايت موازين تكنيكي، قسمتي از پالپ تاجي برداشته مي‌شود. به اين ترتيب ديگر احتياجي به كشيدن اين دندان‌ها نبوده و اين دندان‌ها بدون انجام معالجه ريشه در دهان باقي مي‌مانند.

 

مجري طرح ملي درمان پالپ زنده، در ادامه از ارائه خدمات دندانپزشكي به شيوه درمان پالپ زنده در مراكز بهداشتي درماني در 5 دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، ايران، شهيد صدوقي يزد، شيراز و مشهد خبر مي‌دهد و مي‌گويد: با اين شيوه درماني، طول عمر ريشه دندان بيشتر خواهد شد و قرار است با توليد انبوه اين ماده دنداني و كاربرد روش درمان پالپ زنده در سراسر كشور و با آموزش‌هاي ويژه‌اي كه به مسوولان و دست‌اندركاران سلامت دهان و دندان داده خواهد شد، همكاران دندانپزشك شاغل در مراكز (بهداشتي ـ درماني)، بيماران مراجعه‌كننده را به شرط امكان انجام اين درمان نوين، تحت پوشش قرار خواهند داد.

[masi eng 47044]

عصب کِشی درست است یا عصب کُشی ؟

 

 

یکی از شایع ترین سوالاتی که بیماران در ار تباط با کار ما می پرسند این است که " عصب کشی(با کسره) درست است یا عصب کشی(با ضمه) ؟"

 

واقعیت آن این است که هر دو اصطلاح غلط هستند عصب کشی(با ضمه) درمانی قدیمی بود که در طی آن از موادی استفاده می شد که خاصیت از بین بردن اجزای زنده درونی دندان را داشتتند. این مواد با از بین بردن و یا اصطلاحا" کشتن عصب منجر به تسکین درد می شدند.

اما موضوعی که مهم بود این بود که پس از مدتی به علت پیشرفت بیماری فضای کانال دندان آلوده شده و دندان دچار مسائل دیگری از جمله آبسه و غیره می شد .

به دلیل فوق انجام این عمل در دندانپزشکی جدید کاملا" منتفی شده و قابل قبول نمی باشد ، فقط در موارد خاص مثل موارد اورژانسی که بیمار درد شدید دارد می توان موقتا تا انجام درمان کامل ، از این روش که اصطلاحا" *پالپوتومی* نامیده می شود استفاده نمود.

 

 

عصب کشی( با کسره ) نیز روشی بود که مدت ها استفاده می شد . در این روش توسط وسایلی ظریف که حالت خاردار داشتند عصب دندان از درون کانال ریشه خارج می شد . ظاهرا درد بیمار تسکین می یافت ،اما پس از مدتی بیمار با درد و یا آبسه مراجعه می نمود .

اشکال این روش در این است که نه تنها عصب دندان ، بلکه دیواره احاطه کننده آن درون کانال دندان که عاج نرمی دارد نیز فساد پذیر است و حتما در طی عملیات پاکسازی بایستی تراشیده و تمیز گردد.در غیر این صورت همین عاج نرم پس از مدتی فاسد شده و منجر به ایجاد آبسه می گردد.

این روش به عنوان درمان کامل در دندانپزشکی جدید مطرود شده و قابل قبول نمی باشد . فقط در موارد خاص اورژانسی که بیمار درد دارد می توان از این روش موقتا تا انجام درمان کامل استفاده نمود . اصطلاحا" به این عمل *پالپکتومی* نیز گفته می شود .

 

 

پس درمان صحیح کدام است ؟

درمان صحیح و کامل ، *درمان ریشه دندان* است . نام های دیگر آن * معالجه ریشه دندان* ، * روت کانال تراپی* ، * اندودنتیکس* و یا به اختصار * اندو* می باشد .

در این روش تمامی محتویات قابل فاسد شدن درون کانال یا کانال های دندان و دیواره های عاجی قابل فساد تمیز شده ، علاوه برآن با موادی مخصوص کاملا مهرو موم می گردد.

این روش کاملترین و قابل اطمینان ترین روش برای درمان دندان هایی است که دچار بیماری عصب گردیده اند و در سراسر دنیا معتبر و قابل قبول می باشد.

با درمان ریشه دندان ، دندانی که در معرض از دست رفتن بوده ، مجددا در خدمت بیمار در آمده و به خوبی به اوسالهای سال سرویس می دهد.

[masi eng 47044]

چه موقع دیگر دندان قابل نگهداری نیست ؟

 

 

ارزش یک دندان چقدر است ؟

پرسش بسیار حساسی است و پاسخ به آن نیازمند در نظر گرفتن عوامل و شرایط متعددی است که ممکن است وجود داشته باشد و از بیمار تا بیمار دیگر متفاوت باشد.

اصولا از نقطه نظر علم دندانپزشکی تا هنگامی که با اعمال دندانپزشکی بتوان یک دندان را ترمیم یا بازسازی نمود توصیه به خارج نمودن آن نمی شود.درمان های مختلف دندانپزشکی از قبیل ترمیمی ، جراحی لثه،درمان ریشه و پروتز عمده کوشش خود را معطوف به حفظ دندان طبیعی بیمار نموده اند.

متاسفانه با در دسترس قرارگرفتن ایمپلنت های دندانی این ایده بوجود آمده که زحمت دندان های نیازمند درمانهایی از قبیل درمان ریشه و غیره را کم نموده و با جایگذاری یک ایمپلنت مشکل بیمار را مرتفع سازیم ، و تاسف برانگیزتر آن که این ایده از حرف به عمل درآمده و برخی از همکاران خواسته یا ناخواسته این خطا را مرتکب می گردند.

 

 

ایمپلنت جایگاه خاص خود و موارد خاص خود را دارد و کسی منکر آن نیست . اما مسئله بسیار حائز اهمیت آن است که :

آیا این بیمار ، واقعا" مورد ایمپلنت است ؟

-آیا با درمان ریشه ، با درمان مجدد ریشه، دندان را نمی شود نگهداشت ؟

-آیا با جراحی لثه و درمان هایی از قبیل قطع ریشه ، دو نیم کردن و و و ... نمی شود دندان را نگهداشت ؟

 

امروز رسالت حرفه دندانپزشکی بسیار خطیر گشته و عدم دقت به ارزش های ویژه دندانپزشکی که سالهای سال مورد توجه دانشمندان و محققین این رشته در حفظ دندان های طبیعی بیمار بوده، امروزه در معرض هجوم تبلیغات و بعضا سو تعبیر و تفسیر برخی همکاران قرار گرفته است . آنچه نباید فراموش کنیم آن است که :

یک دندان طبیعی هر چه باشد باز برای بیمار ملموس تر و خودی تر است .

آیا اگر زمانی شما مشکلی در چشم خود پیدا کنید و به شما بگویند که ایمپلنت چشمی به بازار آمده که قدرت زوم 100 برابر با حافظه داخلی و قدرت عکسبرداری و فیلمبرداری دارد ، آیا شما به فکر درمان چشم خود هستید یا آن که چشم خود را با یک چشم مصنوعی جدید عوض می نمائید ؟!

درخواست ما از همکاران آن است که با طرح درمان غلط بیمار را در معرض مشکلات و هزینه های زیاد قرار نداده و همچنین خود را در معرض مسایل آتی قرار ندهند ، به خصوص بیمار چون هزینه گزافی برای آن پرداخت می کند انتظارات بسیار بیشتری دارد که خوب حق اوست .

 

پس به عنوان یک دندانپزشک دلسوز :

1- حداکثر تلاش خود را در حفظ دندانهای طبیعی بیمار به عمل آوریم .

2- از کشیدن دندان های قابل درمان اجتناب کنیم.

3- به بیمار آگاهی های لازم در مورد روش های حفظ دندان را بدهیم.

4- حق انتخاب روش درمان را برای بیمار قائل باشیم.

5- مشکلات درمان را بررسی نموده و بی گدار به آب نزنیم.

 

و در نهایت کاری را برای بیمار انجام دهیم که اگر خودمان در موقعیت بیمار قرار می گرفتیم و دندان خودمان نیاز به درمان پیدا می نمود ، آن کار را می کردیم.

[masi eng 47044]

توصیه های پس از درمان ریشه دندان

 

 

بیمار گرامی به منظور این که راحتی بیشتری پس از درمان ریشه داشته باشید به مطالب زیر توجه فرمائید:

 

چون عصب تا انتهای ریشه قطع و خارج گردیده است ، درون استخوان زخمی به وجود آمده که بهبودی آن همانند سایر زخم ها به گذشت زمان نیاز دارد ، لذا در اثر اعمال فشار بر روی دندان و یا به طور خود به خود ممکن است 3 روز تا یک هفته درد داشته باشید .

 

در برخی شرایط ممکن است هیچ گونه دردی ایجاد نشود و یا درد خیلی کم و قابل تحمل باشد .حتی ممکن است دندان های مختلف در یک بیمار که درمان ریشه شده اند یکی بدون درد بوده و دیگری که اخیرا" درمان شده درد ناک باشد. این موضوع مربوط به تفاوت های افراد و تفاوت در شرایط هر دندان و میزان درگیری و آلودگی دندان دارد.

 

دارو های خود را سر ساعت مصرف نمائید و از خود درمانی اجتناب ورزید . در صورت عدم تسکین دارو با پزشک خود مشورت کنید تا ایشان داروی دیگری به شما بدهند.

 

دهان خود را با محلول آب نمک گرم روزی 3 بار و هر بار 3 دقیقه شستشو دهید . میزان گرمی محلول تا آنقدر زیاد باشد که فقط دهان شما را نسوزاند ، یعنی هر چه گرمتر بهتر.

 

از کمپرس کردن حوله بر روی صورت خودداری نمائید ، زیرا مواردی از گسترش تورم صورت مشاهده شده است.

 

روی پانسمان تا 2 ساعت فشار وارد نکنید و سعی کنید تا ترمیم دائم تاج دندان کمتر از این سمت دهان خود استفاده نمائید.

 

فراموش نکنید که دندان شما که درمان ریشه شده برای دوام و استحکام کافی به روکش نیاز دارد . عدم نیاز به روکش در موارد خاص با صلاحدید پزشک شما می باشد .

 

مسواک زدن بر روی دندان پس از 3 ساعت بلامانع است . مجاور پانسمان ازنخ دندان استفاده نشود زیرا احتمال خارج شدن پانسمان زیاد است.

[masi eng 47044]

علت درماني مجدد ريشه چيست؟

 

 

عفوني شدن ريشه پس از درمان ريشه به دلائل زير مي باشد :

1- در حين درمان ريشه، ميكروارگانيسمها بطور كامل حذف نشده اند.

2- به علت عدم ترميم به موقع دندان از سمت تاج ميكروبها وارد كانال شده و باعث عفوني شدن كانال مي گردند.

3- شكستن وسائل عصب كشي در حين كار در كانال (البته شكستن وسيله در كانال 100% باعث شكست عصب كشي نمي شود)

4- نفوذ بزاق در ريشه حين پر كردن كانال

5- عدم تشخيص كانالهاي اضافي در سيستم كانال ريشه

6- عدم توانايي در انجام كار بدليل مواجهه با كانالهاي بسته (كلسيفيه)

7- پركردگي نامناسب كانال در زمانهاي گذشته

8- پيشرفت يا از بين نرفتن عامل ضايعة انتهاي ريشه

 

 

نحوة عملكرد درمان مجدد تا حدودي زيادي شبيه درمان اوليه ريشه مي باشد كه قبلاً به آن اشاره شد، با اين تفاوت كه خطرات حين كار براي بيمار و دندانپزشك بيشتر است. خطراتي چون شكسته شدن ريشه، سوراخ شدن ريشه در حين پيدا كردن مسير كانال مواقعي كه دندانپزشك سعي در خارج نمودن پُست يا پين داخل كانال دارد و غيره . به همين دلائل، جهت درمان مجدد ريشه مي بايست با احتياط بيشتر و بصورت تخصصي تر با ريشه برخورد نمود.

درمان مجدد ريشه معمولاً طي 2 يا 3 جلسه و حتي گاهي بيشتر انجام مي گيرد.

 

اگر ضايعه عفوني انتهاي خارجي ريشه بيش از اندازه فعال و بزرگ باشد، پس از اتمام درمان مجدد بيمار مي بياست تحت جراحي اپيكو يا قطع قسمت انتهايي ريشه و خارج كردن آن و همچنين تخليه چرك و عفونت موجود در آن ناحيه و همراه كيسه چركي يا آبسه قرار گيرد تا عفونت انتهاي ريشه بازگشت نكند.

 

ميزان بهبودي در شرايطي كه ضايعه وجود ندارد و درمان مجدد صورت مي گيرد، برابر با موفقيت درمان اوليه است و در مواردي كه ريشه ضايعه دارد شانس موفقيت درمانهاي اوليه مي باشد ( حدود 74% )

 

مرجع : راهنماي ضرورتهاي اندودونتيكس – درسنامه اندودونتيكس – راهنماي باليني در درمان ريشه

[masi eng 47044]

اندو يا اندودونتيكس(درمان ريشه دندان)،ومعالجه ريشه دندان (Root canal Therapy )چیست ؟

 

اندو يا اندودونتيكس(درمان ريشه دندان) چیست ؟

 

درمان بيماريها وصدمات پالپ و بافتهاي اطراف ريشه مرتبط با پالپ مي باشد. درمان پالپ دندان با نامهاي روت كانال، اندو، عصب كشي و… شناخته مي شود

 

بيان اينكه دنداني احتياج به معالجه ريشه دارد و يا به اصطلاح عاميانه عصب كُشي يا عصب كِشي شود در بسياري از بيماران ايجاد هراس و اضطراب مي كند و اغلب ترس آنها ناشي از مطالب نادرستي است كه در اين زمينه شنيده اند. بسياري از بيماراني كه جهت خلاصي از درد فوراً اقدام به كشيدن آن نموده اند، بعداً پشيمان شده و آرزو مي كنند كه اي كاش با معالجه ريشه، دندان را نجات داده بودند. خصوصاً آنهايي كه جهت جايگزيني آن دندانها با پروتزهاي ثابت از هزينه گران اين خدمات آگاهي مي يابند.

 

تعريف اندو يا اندودونتيكس؟

 

دندان مركب از يك ساختمان سختي است كه بافت نرم زنده اي را احاطه كرده است. اين قسمت نرم مركزي، پالپ (دراصطلاح عاميانه، عصب) نام دارد كه شامل سلولها، عروق خوني واعصاب مي باشد. اندودونتيكس شاخه اي از علم دندانپزشكي است كه وظيفه تشخيص و درمان پالپهاي آماسي و بيمار شده را به عهده دارد.

 

چه عواملي سبب آماس و بيماري پالپ مي گردند؟

 

پوسيدگيهاي دنداني اگر درمان نشوند، بعد از تخريب مينا و عاج به پالپ رسيده و باعث التهاب و ناراحتي آن مي گردند. علاوه بر پوسيدگي، عوامل ديگري چون سابقه ضربه ناگهاني به دندان، پركردگي هاي عميق، شكستگي و ترك دندان، تحليل و سايش شديد دندانها و بيماريهاي پيشرفته لثه در ايجاد آماس و بيماري پالپ نقش دارند.

 

علائم بيماري پالپ چيست؟

 

برخي از علائم پالپ آماسي شامل درد ادامه داربه هنگام نوشيدن مايعات سرد و يا گرم، درد خود بخودي، درد هنگام جويدن و يا حتي موقع دراز كشيدن مي باشد. گاهي نيز با توجه به سير بيماري پالپ، ممكن است بيمار درد نداشته باشد. علائم ظاهري پالپ بيمار ممكن است وجود پوسيدگي عميق و يا وجود ضايعه در انتهاي ريشه، تورم و يا تخليه چرك از دندان و يا انتهاي آن باشد.

 

فوائد معالجه عصب چيست؟

۱ - دندان حفظ مي شود. ۲- وجود دندان باعث حفظ استخوان نگهدارنده آن مي گردد.

 

عوارض عدم درمان چيست؟

۱ - آبسه ۲- درد ۳- عفونت شديد ۴- نهايتاً از دست دادن دندان خواهد بود.

 

درمان جايگزين چيست؟

در بعضي موارد و شرايط مي توان معالجه ريشه را به اندكي بعد موكول كرد. در مواردي كه دندان كشيده مي شود درمان ، جايگزيني آنها با دندانهاي مصنوعي (پروتز ثابت و يا ايمپلنت) مي باشد كه به مراتب گرانتر است.

 

چند جلسه وقت براي درمان ريشه دندان لازم است؟

معالجه ريشه اكثر دندانها را مي توان در يك جلسه انجام داد ولي بعضي از دندانها ممكن است به دو يا چند جلسه زماني نياز داشته باشند كه در اين موارد دندانها در پايان جلسات معمولاً پانسمان موقت مي گردند.

 

موفقيت درمان چقدر است؟

در صورتي كه درمان ريشه بطور كامل و استاندارد انجام شود از موفقيت بالائي برخوردار است.

 

چه عواملي باعث عدم موفقيت در درمان ريشه مي گردد؟

علاوه بر اشكالات تكنيكي و اتفاقات حين كار، انحناي زياد ريشه ها، وجود كانالهاي جانبي، دفاع بدن و … ممكن است معالجه ريشه دندان را بخطر اندازد.

 

آيا اگر عصب درآورده شود، دندان مي ميرد؟

خير، دندان بعد از معالجه ريشه(عصب) هنوز زنده مي ماند چونكه تغذيه خارجي آن از سمت بافتهاي در برگيرنده هنوز ادامه دارد. البته اين زنده ماندن به معناي آن نيست كه دندان مثل ديگر دندانها به تحريكات حرارتي و الكتريكي پاسخ مثبت دهد.

 

آيا پس از معالجه ريشه درد وجود دارد؟

معمولاً مقداري درد و ناراحتي گذراي خفيف تا متوسط به دنبال از بين رفتن بيحسي تا چند روز وجود داشته كه با تجويز مسكن هاي ضد التهاب تسكين مي يابد. غالباً، ناراحتي و درد آنچنان نيست كه مانع فعاليت هاي روزانه شود. در مواردي كه درد زياد است ميتوانيد با دندانپزشك معالج تماس بگيريد.

 

آيا دندان بعد از معالجه ريشه تيره مي شود؟

سابقاً دندانهايي كه درمان ريشه مي شدند به مرور تيره تر مي گشتند، ولي امروزه با پيشرفت هاي تكنيكي احتمال اين تغيير رنگ ناچيز بوده و اگر اتفاق افتاد، نيز با استفاده از روشهاي سفيد كردن و يا روكش هاي چيني و لامينت مي توان با آن مقابله كرد.

 

بعد از درمان ريشه، تاج دندان چگونه و با چه موادي بايد ترميم شود؟

نحوه ترميم تاج دندان بستگي به نسج باقيمانده و دندان مبتلا دارد. در دندانهايي كه متحمل نيروهاي سنگين جويدن هستند و يا پوسيدگي آنها شديد بوده توصيه مي گردد كه با ترميم هاي مطمئن تري چون روكش هاي فلزي و چيني بازسازي شوند.

 

جراحي اندودونتيك يعني چه؟

در مواردي كه درمان معالجه ريشه دندان به شكست مي انجامد. هنوز مي توان دندان را نجات داد. در اين موارد بعد از انجام بيحسي، دندانپزشك بافت لثه را به آرامي كنار زده و بافتهاي آماسي انتهاي ريشه را خارج نموده و يك پركردگي نيز در ته ريشه جهت ممانعت از عود ضايعه قرار مي دهد.

 

بعد از انجام درمان ريشه و ترميم نهايي آن، آيا اقدام ديگري لازم است؟

ضروري است جهت ارزيابي موفقيت درمان در طولاني مدت، ظرف ۶ ماه تا يكسال آينده مجدداً ويزيت بعمل آيد. در اين ويزيت دندانپزشك موفقيت درمان، سلامت انساج لثه و ترميم نهايي را ارزيابي مي كند.

 

مراحل درمان چگونه است؟

بعد از انجام بيحسي(در موارديكه نياز باشد)، درمان شامل مراحل زير است:

مرحله يك: دستيابي به كانال

مرحله دوم: تعيين طول ريشه

مرحله سوم: تميز كردن و شكل دادن كانال ها

مرحله چهارم: پركردن كانال

مرحله پنجم: ترميم موقت

مرحله ششم: ترميم دائم

 

معالجه ريشه دندان (Root canal Therapy )

لابد همه اين ضرب المثل كه مي گويد:دنداني را كه درد مي كند بايد كشيد را شنيده ايد. ما هم بسيار شنيده ايم، ولي بايد توجه داشت كه سابقه اين ضرب المثل مربوط به زماني است كه علم دندانپزشكي وجود نداشته و افرادي بي صلاحيت مثل سلماني ها عهده دار امور دندانپزشكي بودند. دندانپزشكان امروزي نه تنها درد را از بين برده،بلكه باعث تگهداري دندانها در دهان مي شوند. از گذشته اي نه چندان دور تا بحال، عامه مردم لفظ عصب كُشي يا عصب كِشي را بجاي معالجه ريشه دندان بكار مي برند كه چندان صحيح نبوده و آنچه كه باعث رواج و شايع شدن اين اصطلاحات شده، تصور مردم با توجه به از بين رفتن درد دندان بدنبال معالجه ريشه مي باشد. قسمت سخت دندان تشكيل شده از ميناـ عاج و سمان، كه بافت نرمي را در داخل و وسط دندان بنام پالپ، احاطه كرده اند.

 

تعريف Root canal Therapy:

اين عنوان از سه كلمه Root به معناي ريشه، و Canal به معناي مجرا و Therapy به معني معالجه تشكيل شده كه مفهوم كلي آن معالجه مجراي ريشه دندان مي باشد و شاخه اي از دندانپزشكي است كه شامل دانش و اعمالي است كه به معالجه و حفظ ريشه دندان مي پردازد.

 

پالپ چيست؟

پالپ دندان بافت نرمي است كه در داخل دندان قرار گرفته و شامل عروق و اعصاب و سلولهايي مي باشد. حس، تغذيه، عاج سازي و دفاع ميكروبي از اعمال پالپ بشمار مي آيند.

 

چه عواملي باعث آسيب و صدمه با پالپ دندان مي شوند؟

عوامل متعددي سبب آسيب به پالپ مي گردند كه عمده ترين آن تأخير در ترميم پوسيدگي ها و نتيجتاً گسترش آنها به پالپ دندان است كه سبب آلودگي پالپ به ميكروبهاي دهان مي شود. پالپ دندان همچنين ممكن است بر اثر ضربه اي ناگهاني حتي در مواردي چون ضربه قاشق و يا شكستن تخمه، پسته و بادام دچار التهاب و مرگ شود. تركهاي دندان، پركردگي هاي وسيع و بعضي از مواد ترميمي نيز سبب ساز هستند.

 

نحوه معالجه ريشه دندان چگونه است؟

دندانپزشك بعد از بي حس نمودن دندان ( در موارديكه لازم است) اقدام به برداشتن پوسيدگي و تراش حفره دسترسي به پالپ دندان نموده و پالپ عفوني و بيمار را از ريشه خارج مي كند و بعد از تميز نمودن و خشك كردن مجراي ريشه و دندان جاي خالي پالپ را با موادي كه به همين منظور ساخته شده اند پر مي كند و سپس ترميم قسمت تاجي دندان صورت ميگيرد.

 

آيا همه دندانها به يك تعداد ريشه دارند؟

خير، تعداد ريشه دندانها بطور معمول و طبيعي ين يك تا سه عدد مي باشد ولي دندانهايي نيز وجود دارند كه داراي يك يا چند ريشه اضافي هستند و در حين كار و با گرفتن راديوگرافي كشف مي گردند. بطور طبيعي دندانهاي قدامي داراي يك ريشه، دندانهاي آسياي كوچك داراي يك يا دو ريشه و دندانهاي آسياي بزرگ سه و چهار ريشه اي هستند.

 

اگر پالپي كه آلوده شده و ملتهب و دردناك است خارج نشود و به عبارتي معالجه انجام نگردد، چه اتفاقي مي افتد؟

معمولاً درد آن بيشتر شده و بيمار را اذيت مي كند، ولي مواردي وجود دارد كه درد فروكش مي كند. بايد توجه داشت كه از بين رفتن درد دندان نشانة بهبودي پالپ دندان نيست و عفونت به سير خود ادامه مي دهد. سرايت عفونت به استخوان انتهاي ريشه باعث ايجاد گرانوم، كيست و يا آبسه مي گردد كه خود درد و ناراحتي ثانويه اي را به دنبال دارد. در صورت عدم معالجه ريشه دندان سير بيماري نهايتاً منجر به كشيدن و يا از دست دادن دندان خواهد شد.

 

چه مراقبت هايي لازم است تا دندان نياز به معالجه عصب نداشته باشد؟

با مراجعه و معاينات منظم دندانپزشكي و رعايت اصول بهداشت دهان ودندان و ترميم پوسيدگي ها در مراحل اوليه موردي براي معالجه ريشه دندان بوجود نمي آيد.

 

آيا صحيح است دنداني كه معالجه ريشه شده، شكننده مي گردد؟

دنداني كه پالپ آن درگير مي شود، معمولاً داراي پوسيدگي وسيع بوده كه مقدار زيادي از مينا و عاج را از بين برده است و گاهي دندانپزشك ناچار مي گردد كه مقداري از نسج سالم دندان را نيز براي دسترسي به پالپ بتراشد كه مجموعه اين عوامل بعلاوه خشك شدن دندان بر اثر از دست دادن تغذيه داخلي سبب ميگرددكه دندان ضعيف و شكننده گردد كه جاي نگراني ندارد، چونكه با ترميم هاي خاص و يا روكش نمودن دندان مي توان بر اين نقيصه، چيره شد.

 

چه عواملي در موفقيت معالجه ريشه دندان نقش دارند؟

مهارت دندانپزشك ، تعداد ريشه ها قطر و انحناي آنها، وجود ريشه ها و كانالهاي اضافي و جانبي، نوع و قدرت بيماري زايي ميكروبها، دفاع بدن و نوع بيماري پالپ در پيش آگهي درمان مؤثرند.

 

آيا دنداني كه معالجه ريشه دندان شده و هنوز درد دارد را بايد كشيد؟

معمولاً به دنبال معالجه ريشه دندان، از چند ساعت تا چند روز به درجاتي ممكن است دندان، درد داشته باشد كه با تجويز داروهاي مسكن برطرف ميگردد و جاي نگراني ندارد.

 

اگر درمان ريشه دندان شكست خورد، درمان بعدي چيست؟

اكثر دندانهايي كه معالجه ريشه آنها با عدم موفقيت همراه شده را مي توان با جراحي هاي اندودونتيكس نجات داد. دندانپزشك بعد از بيحس نمودن، لثه دندان را به آرامي كنار زده و اقدام به قطع انتهاي ريشه نموده و آن را از انتها نيز ترميم مي: ند و دوباره لثه را مي دوزد. آيا فقط ممكن است پوسيدگي بسيار وسيع بوده و قسمت اعظم آن نيز از بين رفته باشد و درد نداشته باشد و يا در اثر ضربه حتي در سالهاي دور، پالپ آن مرده، ولي دردي نداشته باشد. عدم وجود درد دال بر نفي بيماري پالپ و يا عدم نياز به درمان نمي باشد.