مقايسه وظايف شهرداريها به عنوان مديريت شهري در ايران با ساير كشورها

[Abo0ozar 8637]

در اين بخش به مقايسه وظايف شهرداري ها در ايران با وظايف ساير شهرداري ها ي ساير كشورها كه به عنوان سازمان مديريت كننده شهر فعاليت دارند ، مي پردازيم.

در ابتدا در مورد وظايف شهرداري در كشورهاي توسعه يافته ( آلمان و فرانسه ) و بعد از آن در مورد كشورهاي در حال توسعه ( تركيه و مالزي ) صحبت به عمل مي آوريم .

براي آشنايي بيشتر با وظايفي كه اكنون در شهرداري ها انجام مي گيرد به بررسي وظايف شهرداري مي پردازيم.

بعد از آشنايي با وظايف ايران و جهان به بررسي تطبيقي وظايف شهرداري در ايران و الگوهاي جهاني مي پردازيم .

و در نهايت به تحليل نقش ، جايگاه و وظايف شهرداري ها در ايران بر مبناي اصول پذيرفته شده جهاني خواهيم پرداخت.

[Abo0ozar 8637]

وظايف شهرداريها در آلمان

موضوع مهمی که از لحاظ وظایف شهرداریها در آلمان وجود دارد، این است که حکومت مرکزی می تواند در تمامی زمینه ها با پدید آوردن تغییرات قانونی، آزادی تصمیم گیری اداره های محلی را محدود کند. اما کاری که در این صورت انجام شده نیز نظارت بر حقوقی بودن مسأئله است. از طرف دیگر از آن جا که 25% در آمد شهرداری از طرف مرکز تأمین می شود، در آلمان هم مانند سایرکشورها، بر کارکرد اداره های محلی از خارج تأثیرگذاشته می شود. اهم وظایف شهرداریهای آلمان به شرح است:

 

1- اداره تئاترها، اپراها، ارکسترها و موزه ها

خدمات در این زمینه در زمره وظایف محلی شهرداریها قرار دارد. با این وجود بجز موزه ها،باقی خدمات فوق را شهرداریهای بزرگ انجام می دهند.

 

2- کمکهای اجتماعی

شهرداریها در این زمینه به افراد محتاجی که از سازمان تأمین اجتماعی کمک نمی گیرندو، کمک می رسانند و در زمینه های مختلف از کمک به گذران زندگی روزانه گرفته تا کمکهای ویژه ( مانند کمک به بیماران، .پیران، .کووران و معلولان ) کوشش می کنند. علاوه بر اینها، شهرداریها اقدام به ایجاد تأسیسات خدمات اجتماعی کرده و دراین زمینه ها با دیگر نهادهای کمک رسانی همکاری می نمایند.

 

3- کمک به جوانان

وظایف شهرداریها در کمک به جوانان در دو زمینه متمرکز شده است. نخستین زمینه عبارت است از کارهای مربوط به آموزش و نگهداری از معلولان . دومین زمینه نیزبه طور کلی کارهای مربوط به تفریحات سالم جوانان در ایام بی کاری آنها می باشد.

 

4- اداره بیمارستانها

انجام خدمات بیمارستانی از جمله وظایفی است که از سوی حکومت ایالتی بر عهده شهرداریهاگذشته شده است. بدین سبب مسائلئی نظیر تصمیم گیری در چگونه و در کجا ساختن .بیمارستان شهرداری، توسط شهرداری و حکومت ایالتی حل می شود. بعد از آن که بیمارستان ساخته شد، اداره آن به عهده شهرداری می باشد. پرسنل این نوع بیمارستانها، حتی پزشکان آنها کراکنان شهرداری محسوب می شوند.

 

5- خدمات بهداشتی

شهرداریها موظف هستند که در منطقه خود خدمات بهداشتی انجام دهند. مهمترین این خدمات عبارتند از : مبارزه با بیماریهای واگیردار، نظارت بر حفظ محیط زیست و تأمین ایمنی کار در مسائل مختلف، واکسیناسیون و سایر مسائل مرتبط .

 

6- ورزش

یکی از وظایف اداره محلی خود مختار شهرداریها در زمینه تربیت بدنی و خدمات ورزشی می باشد. شهرداریها یا خود به طور مستقیم تأسیسات ورزشی می سازند و یا با کمک به کلوپها، اتحادیه ها و انجمنهای ورزشی به تأسیس اوین گونه مراکز یاری می رسانند.

 

7- تدوین برنامه عمرانی، نوسازی و نظارت بر ساختمان

شهرداریها موظف هستند که برنامه توسعه آینده تمامی زمینهای داخل محدوده شهری ( به استثنای راه آهن فدرال، دفاع ملی و سازمان راهها) را به وسیله طرحهای عمرانی معین کنند. شهرداریها دارای حق ساخت، اصلاح و نوسازی ونیز می باشند. شهرداریها و طبق قوانین ایالتی و به نام حکومت ایالتی بر امر ساختمان سازی نظارت می کنند.

 

8- تـأمین مسکن اجتماعی

شهرداریها از طریق انتقال وام و کمک از منابع مالی ایالت به شرکتها و واحدهایی که در امر ساخت مسکن اجتماعی فعالیت می کنند به این امر یاری می رسانند و نیز می توانند در پرداخت کرایه منزل افراد فقیر سهمی .بر عهده بگیرند.

 

9- اداره باغچه ، جنگلها، پارکها و گورستانها

مثل همه کشورها در آلمان نیز احداث پارکها و نگهداری از آنها به عهده شهرداریهاست. فعالیت گورستانها توسط شهرداریها تنظویم می شوند. در شهرهای جنوب آلمان شهرداریها ساخت قبرها را نیز به عهده دارند.

 

10- ساخت خیابان پل و کانال

در آلمان وطیفه ساخت و نگهداری راه بین حکومت فدرال، ایالتها، بخشها و شهرداریها تقسیم شده است . شهرداریها مسوول ساخت و نگهداری راههای .منطقه خود می باشند. همین اصل در مورد پلها و کانلهای آب نیز مصداق دارد، 90% هزینهساختمان راههای جدید را صاحبان که در کنار راه قرار دارند، پرداخت می کنند.

 

11- سیستم فاضلاب

با این همه در 25 سال اخیربه خاطر اجباری شدن تصفیه آبهای فاضلاب هزینه این کار بسیار بالا رفته است. امروزه شهرداریها این کار را با اخذ هزینه از مشترکان به انجام می رسانند.

 

12- جمع آوری و دفع زباله و پاکیزگی خیابان

هزینه های این خدمت سنتی شهرداری نیز امروزه به خاطر مخارج تکنیکی آن توسط خود مردم پرداخت می شود و این کار توسط یک واحد وابسته به شهرداری صورت می پذیرد.

 

13- تأمین آب مصرفی و آشامیدنی ، برق و گاز

می توان گفت که تمام شهرداریها کار تأمین آب مصرفی و رساندن آن به مشترکان را خودشان انجام می دهند. تهیه آب نیز از طرف اداره های /شهرداری و یاشرکتهای خصوصی انجام می شود.

موارد فوق در مورد برق، گاز و حرارت مرکزی نیز مصداق دارد. اما در مورد تأمین برق بیشتر شهرداریها، بجز شهرداریهایبزرگ وابسته به شبکه برق مرکزی هستند.

 

14- حمل و نقل مسافر در داخل شهر

حمل و نقلی که به وسیله اتوبوس، تراموو مترو صورت می گیرد، جزئی از خدمات شهری محسوب می شود. اما این کار پرهزینه با همکاری شهرداریها،ایالتها و حکومت فدرال انجام پذیراست. راه اندازی و استفاده از تأسیسات مربوطه معمولاً به عهده مدیریتهای وابسته بهشهرداری می باشد.

 

15- وظایف مربوط به امنیت وو نظم اجتماعی

دادن اجازه برای گردهمایی و تظاهرات، صدور پروانه کسب برای کاسوبها ( مشاغل مختلف و پمپ بنزینها) و نظارت برآنها – کنترل آلودگی محیط زیست، صدور برگ معاینه فنی برای وسائط نقلیه موتوری و صدور گواهی .نامه رانندگی و برقراری نظم و رعایت مقررات راهنمایی .و رانندگی، اطلاع از محل واقامت شهروندان ، صدور شناس نامه و پاسپورت، انجام امور مربوط به ثبت احوال ( ازدواج، طلاق، تولد و فوت ) رسیدگی به امور اتباع بیگانه از جمله وظایف شهرداریهاست که با نظارت حکومت مرکزیانجام می گیرد.

 

16- خدمات آتش نشانی

امروزه واحدهای اطفال حریق شهرها به طور گسترده در کنار وظایف خود که جلوگیری از ایجاد حریق نجات افراد مصدوم و مهار حریق می باشد، یا به کارگیری تکنیکهای پیشرفته در کلیه شرایط فوق العاده مجهز و آماده خدمت می باشند.

 

17- مدرسه ها

امروزه شهرداریها وظایفی چون ساخت، تعمیر و نگهداری مدرسه های ابتدائی، راهنمایی، دبیرستانها را به عهده دارند نظافت، تأمین وسایل آموزشی و نگهداری این گونه بناها را شهرداریها به کمک افراد تحت استخدام خود انجام می دهند شهرداریها می توانند به تنهایی به تنهایی و یا به کمک سایر اداره های محلینسبت به تأسیس کلاسهای آموزشی جهت بزرگ سالان اقدام نمایند.

 

18- کتاب خانه ها

ایجاد کتاب خانه ها، احداث ساختمان برای آنها، تأمین پرسنل مورد نیاز، تهیه و خرید کتاب و انجام امور مالی آنها از جمله وظایف شهرداریها می باشد.

 

19- تشویق پیشرفت اقتصادی

در 25 سال اخیر، شهداریها به مسأله تشویق پیشرفت اقتصادی و کمک در این زمینه، در صورتی که امکانات و پرسنل زیادی را مطالبه نکند، اهمیت بیشتری می دهند. شهرداریها برای نیل به این هدف سعی می کنند که منطقهخود را از لحاظ اقتصادی جذاب کنند و در شهر انکانات سرمایه گذاری جدید فراهم نمایند و بدین ترتیب توان اقتصادی شهر را افزایش دهند. راههای این کار که توسط شهرداریها در پیش گرفته شده اند عبارتند از تبلیغات شناساندن، مشاوره، کم کردن بوروکراسی، فراهم آوردن زمین و غیره.

 

20- کوششهای اقتصادی شهرداری

در این زمینه فرق زیادی از لحاظ اجرایی بین شهرداریها و ایلتهای مختلف وجود دارد. برای مثال، شهرداری هانوور از طریق یک شرکت سهامی که 5% سهام آن را در مالکیت خود دارد،به همراهی حکومت ایالتی ، فرودگاه هانوور را اداره می کند، یک شرکت دیگر از همین نوع نمایشگاه بین المللی هانوور را اداره می کند. شهرداری مالک صندوق پس انداز نیز می باشد.

چنانکه ملاحظه می شود، در آلمان دامنۀ وظایف شهرداریها بسیار گسترده می باشد . در این کشور شهرداریها متولی امور فرهنگی، امور رفاه اجتماعی ، امور بهداشتی ، ورزش مسکن اجتماعی، برنامه های عمرانی ، زیرساختهای حمل و نقل، خدمات شهری شامل آتش نشانی، تنظیف شهر، جمع آ/وری و دفع زباله و حتی امور انتظامی و امنیتی می باشد. جالب این جاست، صدور مجوز برای گردهمایی نیزیکی از وظایف شهرداریهاست. این امر نشان دهنده جایگاه شهرداری در جامعه دموکرات آلمان می باشد.

[Abo0ozar 8637]

وظايف شهرداريها در فرانسه ( پاريس)

در پاریس شهردار مسؤلیت اجرای تصمیمهای شورای محلی و کنترل نهایی آنها، تهیه و تنظیم دستور جلسه و ریاست بر جلسه های شورا، کنترل و نظارت بر انجام خدمات عمومی، نمایندگی شهرداری در مسائل قانونی در ارتباط با حکومت مرکزی، نظارت و سرپرستی امور پرسنلی شهرداریها، تفویض و واگذار نمودن بودجه سالیانه برای تصویب شورارا دارد.

علاوه بر انجام وظایف شهرداری، همچنین شهردار نماینده دولت مرکزی ( فرماندار منطقه پاریش بزرگ و عضو هیأت دولت) است.

شهرداری پاریس وظایف گسترده ای به عهده دارد که در ادامه ذکر می شود. شهرداری پاریس در عین وابستگی نسبی به دولت از اختیارات و وظایف گسترده ای برخوردار است . اهم وظایف شهرداری پاریس به شرح زیر است:

 

1- ارائه خدمات شهری و زیر بنایی

تأمین آب، تصفیه و انتقال و فاضلاب ، جمع آوری زباله،ایجاد و اداره گورستان، ارائه خدمات آتش نشانی،ایجاد ، توسعه نگهداری و تحقیقات در زمینه فضای سبز.

 

2- برنامه ریزی شهری

تهیه طرحهای توسع شهری ، نظارت بر امور معماری شهرسازیف صدور پروانه ساختمانی، نظارت و کنترل ساختمانی و غیره

 

3- مدیریت ترافیک شهری: ( زیر زمینی و رو زمینی)

 

4- حفاظت محیط زیست:

حفاظت آب، هوا .سروصدا ، بازیافت مواد زاید

 

5- رسیدگی به امور مدرسه ها

 

6- رسیدگی به امور فرهنگی ، جوانان و ورزش

ترویج فعالیتهای ورزشی، برنامه ریزی برای اوقات فراغت و سرگرمیهای جوانان، اداره کتاب خانه ها، اداره فرهنگ سراها، اداره و موزه ها، اداره سینماها و تئاترها، رسیدگی به امور بناهای تاریخی، اداره انجمن توسعه و حفظ و نگهداری میراث فرهنگی، رسیدگی به امور مربوط به تبادلهای فرهنگی، .رسیدگی به امور موسیقی، تأسیس خانه شعر، تأسیس حرکات و تصاویر.

 

7- رسیدگی به امور رفاهی و خدمات اجتماعی

رسیدگی به بهداشت مدرسه ها، تأسیس انجمن حمایت از مادران و نوزادان، حمایت از کار افتادگان، انجام مطالعات در زمینه مسائل بهداشتی و رفاهی، گرد آوریاطلاعات اجتماعی ساکنان پاریس.

 

8- امور اقتصادی

رسیدگی به امور بازارهای محلی، اداره بورس کاریابی، تأسیس دفتر توسعه اقتصادی، کاریابی

 

9- انجام کلیه امور عمرانی شهر

شامل ساخت راهها، پلها و ساختمانهای مورد نیاز شهر.

در پاریس تقریباً تمامی وظایف که تصور انجام آنها در یک شهر می رود، بر عهده شهرداری قرار دارد، اهمیت شهرداری پاریس وقتی بیشتر احساس می شود که ارتقای شهردار قبلی پاریس به مقام ریاست جمهوری را به خاطر آوریم.

[Abo0ozar 8637]

وظایف شهرداری کلان شهر استانبول ( تركيه )

شهرداریها منطقه ها، مسؤول انجام تمامی وظایف و خدمات سنتی شهرداریهای ترکیه هستند که مشخصاً به شهرداری مرکزی واگذاری نشده است. در نتیجه یک سری وظایف به صورت مشترک به وسیله شهرداری کلان شهر و شهرداری منطقه ها انجام می گیرد.

اما رئوس وظایف شهرداریها در کشور ترکیه عبارت است از:

 

1- برنامه ریزی کلان شهری

2- تأسیسات زیر بنایی

3- برنامه ریزی و ساخت مسکن

4- حمل و نقل شهری

5- خدمات پاکیزی شهر

6- خدمات انتظام و امنیت شهری ( پیش گیر از بلایای طبیعی، پلیس شهر داری،مدیریت بحران )

7- توسعه اقتصادی ( توسط اقتصاد محلی، نظارت برقیمتها، ایجاد بازار...)

8- خدمات رفاهی و بهداشتی

9- خدمات فرهنگی ، آموزشی

 

ذکر این نکته مهم ضروری است که صرفاً نظر از شهرداری استانبول، بر اساس قانون شهرداریهای ترکیه، شهرداریها بر اساس وظایف و وضعیت درآمد به چهار گروه تقسیم می شوند. بدین ترتیب انجام بعضی وظایف که متضمن هزینه زیادی می باشند، تنها برای آن دسته از شهرداریها که درآمد زیاد دارند، اجباری شده و برای بقیه به صورت داوطالبانه درآمده است.

طبق این قانون، یک شهرداری پیش از انجام وظایف اجباری نیم تواند بودجه ای برای وظایف دیگر تخصیص دهد، بنابراین علی رغم این که وظایف شهرداریها وظایف را مشروط و محدود می کند.

 

 

 

[Abo0ozar 8637]

وظایف شهرداری کوالالامپور (مالزی )

مفهومی که برنحوه انجام وظایف دولت محلی در مالزی حاکم است، عبارت از مسأله دستوری بودن وظایف در مقابل اختیاریبودن آنهاست. وظایف دستوری، تمامی وظایف اساسی نظیر جمع آوری زباله، روشنایی خیابانها و فعالیتهای مربوط به بهداشت عمومی را شامل می گردد. این خدمات حتماً باید ارائه شود و اولویت یا تأمین بهداشت عمومی است. از سوی دیگر وظایف اختیاری همان طور که از نامش پیداست، انتخابی بوده و شامل کلیه وظایف مربوط به توسعه شهری نظیر فراهم وسایل گذران اوقات فراغت، مسکن و آماده نمودن طرحهای مختلف می باشد. به طور کلی وظایف دستوری از نظر ماهیت عمده .وظایف جاری به حساب می آیند. حال آن که وظایف اختیاری، وظایف توسعه ای می باشند.

 

در کوالالامپور به طور مشخص اهم وظایفی که بر عهده شهرداری است، به شرح زیر می باشد:

 

1- نظافت و بهداشت شهری

( شامل نظارت بر کیفیت غذا و نوشابه ، تدارک بهداشت برای کودکان و مادران و ...)

2- ایجاد،توسعه و نگهداری خیابانها

3- مدیریت ترافیک

4- امور مربوط به فاضلاب

5- برنامه ریزی و کنترل توسعه

6- زیباسازی شهری

7- امور پارکها و تفریحات

8- مدیریت مسکن شهری و ساخت مساکن اجتماعی

9- کنترل تجارت و امور اقتصادی

شامل حفظ و توسعه فعالیتهای اقتصادی بین المللی و تدارک فرصتهای اشتغالاز طریق مشارکت بخش خصوصیدر توسعه ملی

10- برنامه ریزی و توسعه شهرکهای جدید

11- بهبود و بالا بردن سطح توسعه نواحی محروم و روستاهای اطراف شهر

12- مدیوریت هماهنگی و کنترل بلایای طبیعی ( آتش سوزی، سیل و ...)

[Abo0ozar 8637]

وظايف اصلي ، مهم و كم اهميت از ديدگاه شهرداري ها در ايران

متوسط انجام کل وظایف شهرداری ها تقسیم 4/48 درصد بوده است که بر همین اساس وظایف شهرداری ها را می توان به 3 گروه تقسیم نمود:

الف- وظایفی که اکثریت مطلق شهرداری ها ( بیش از 80 درصد) آنها را انجام می دهند و می توان آنها را وظایف اصلی و مورد تأکید عملی شهرداری ها تلقی نمود.

ب- وظایفی که توسط 50 تا 80 درصد شهرداری ها به انجام می رسند و وظایف مهم آنها را تشکیل می دهند.

پ- وظایفی که کمتر از 50 درصد شهرداریها آنها را انجام می دهند و می توان آنها را با ملاحظاتی ف جزء وظایف کم اهمیت شهداری ها ( در عمل و از دیدگاه خودشان) قلمداد نمود.

 

وظايف اصلي

هشت وظیفه ای که بیش از 80 درصد شهرداری ها آنها را انجام می دهند و می توان آنها را با ملاحظاتی، جزء وظایف کم اهمیت شهرداری ها ( در عمل و از دیدگاه خودشان) قلمداد نمود.

هشت وظیفه ای که بیش از 80 درصد شهرداری ها آنها را به انجام می رسانند عبارتند از :

1- زیر سازی ، جدول گذاری و آسفالت معابر؛

2- پیاده روسازی

3- احداث و نگهداری پارک و فضای عمومی؛

4- جمع آوری و دفع بهداشتی زباله

5- نظافت معابر و اماکن شهری

6- صدور پروانه ساختمان

7- تشکیل کمیسیون ماده صد و برخورد قانونی با تخلفات ساختمانی

8- جلوگیری از سد معبر.

 

وظايف مهم

احداث و ادارۀ تأسیسات خدمات شهری شامل کشتارگاه، گورستان، بازار روز و همچنین راه اندازی کارخانه آسفالت، احداث کتابخانه ، ادارۀ امور تاکسیرانی ، ارائه خدمات ایمنی و آتش نشانی ، ایجاد تأسیسات حفاظتی ( سیل گیرو.. ) ایجاد شبکه جمع آوری آب های سطحی، لایروبی مسیل ها و قنوات، رفع خطر از بناها ، کنترل صنایع مزاحم، نامگذاری معابر و نصب پلاک و انواع تابلوها، وظایفی می باشند که بین 50 تا 80 درصد شهرداری ها آنها را به انجام می رسانند.

 

وظايف كم اهميت ( از ديدگاه شهرداريها )

برخی از وظایفی که در تمام شهرداری ها قابل اجرا می باشند و اجرای آنها بستگی به جمعیت یا شرایط ویژه شهر ندارد، اما در اغلب شهرداری ها – بیش از 50 درصد آنها – متروک مانده اند، عبارتند از چاپ و انتشار ضوابط و مقررات اجرایی همراه با نقشۀ منطقه بندی شهر ، برگزاری دوره های آموزشی برای کارکنان شهرداری ها، احداث آبریزگاه، احداث مراکز فرهنگی، احداث زمین بازی، احداث پارکینگ ، تنظیم شناسنامه شامل تعدادد ف نوع و سن تقریبی درختان، پلاک کوبی درختان معابر و پارک ها پس از تنظیم مشخصات، انجام اقدامات لازم جهت حفظ بهداشت و زیبایی شهر از خطر حریق ، اتخاذ تدابیری برای حفظ شهر از خطر زلزله.

برخی از این وظایف ونیز به ندرت انجام می شود از جمله چاپ و انتشار ضوابط و مقررات اجرایی همراه با نقشه منطقه بندی شهر که از جمله وظایف شهرداری در زمینۀ اطلاع رسانی و به شهروندان و آشنا ساختن آنها با حقوق و وظایف خود در قبال طرح های جامع شهری است که فقط در هفت شهر (19 درصد) انجام می شود و یا اتخاذ تدابیر موثر برای حفاظت شهر از خطر حریق مانند تهیۀ شناسنامه ایمنی اماکن که از اهمیت به سزایی برخوردار است اما تنها در 35 درصد شهرها انجام می شود.

وظایف موردتأکید شهرداری بیشتر در حوزه های بهبود عبور و مرور شهری، بهبود محیط شهری و کنترل و نظارت شهری قرار دارند و در سایر حزه ها، وظیفه ای که بیش از 80 درصد شهرداری ها آ.ن را به انجام می رسانند، مشاهده نمی شود.

[Abo0ozar 8637]

بررسی تطبیقی وظایف شهرداريها در ایران و الگوهای جهانی

به دنبال طرح دیدگاه های نوین سیاسی – اجتماعی مبنی بر کاهش دخالت و حضور مستقویم دولت مرکزی در حوزۀ اداره امور عمومی ،در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، شهرداری ها به عنوان سازمان های محلی غیر دولتی و عمومی و نهادهای مدنی تلقی شده و وظایف بیشتری را عهده دار شده اند. در اغلب کشورهای جهان با هدف استفاده بیشتر از مشارکت های محلی، سعی دولت ها بر این بوده است که مدیریت امور عمومی را به مدیریت های محلی واگذار کنند و در این مسیر تجدید حیات سازمان های محلی به خصوص شهرداری ها از طریق افزایش مسئولیت های آنان با جدیت دنبال شده است. مطالعات مقدماتی در خصوص تجارب جهانی مدیریت شهری و چگونگی توزیع وظایف مربوط به ادارۀ امور شهر نشان می دهد که تقریباً در تمام شیوه های حکومتی می توان روند رو به رشد افزایش وظایف و اختیارات شهرداری ها را مشاهده کرد. گستردگی وظایف شهرداری ها بیش از هر چیز از قراردادهای سیاسی – اجتماعی و سطح توسعه یافتگی کشورهای مختلف تبعیت می کند. شهرداری ها در اغلب کشورهای جهان نهادی محلی – اجتماعی است و نه سازمانی سیاسی از نظر مدیریت شهری نوین، شهرداریها نهادهایی مدنی، مستقل و با حیطۀ وظایف گسترده در تمام ابعاد حیات شهری هستند. اما در کشورهای در حال توسعه، تلفی دیگری از شهرداری ها وجود دارد. در چنین کشورهایی از یک سو تلقی شهروندان از شهرداری ناقص و محدود است و از سوی دیگر دولت ها نیز شهرداری ها را به سمت انجام وظایف محدودی مانند خدمات شهری و یا پاره ای از اقدامات عمرانی سوق می دهند و کمتر برای آنان وظایف فرهنگی ، مدنیو، آموزشی و ... تعریف می کنند.

وظایف شهرداری ها در جهان روز به روز گسترده تر می شود و شهرداری ها به عنوان نهادهای مدنی، محلی ، عمومی و غیر انتفاعی و وظایف بیشتری را به عهده می گیرند و بدین ترتیب وظایفی که بر دوش دولت ها قرار داشت و به این نهادهای ملی واگذار شده و تنها .اموری مانند ارتباطات خارجی و تنظویم سیاست خارجی، دفاع ملی، تأمین امنیت ملی، ایجاد زیرساخت های ملی مانند سدهای بزرگ ، جاده های بین شهری و اصلی ، تولید انرژی .ادارۀ نظارت بر توسعه مخابرات و ارتباطات، رسیدگی به امور حقوقی و سیاستگذاری و مدیریت و پژوهش بر عهده دولت ها باقی می ماند.

چبنابراین در اینجا مفاهیم » دولت حداقل » درمقابل « دولت حداکثر » و همچنین دولت کار آمد طرح شده و هریک بر اساس دیدگاه های خاص خود به انجام وظیفه پرداخته و نظام تقسیم کار بین نهادهای ملی و محلی را طراحی و تنظیم می کنند .که این بحث در قسمت بعدی به تفصیل پی گرفته خواهد شد.

بر این مبنا به طور معمول شهرداری های جهان موظف به ارائه خدمات زیر هستند:

برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی، مدیریت ، حمل و نقل عمومی، محافظت از آتش و سایربلایا، ـمین فضای سبز، تأمین پاکیزگی، زیبا سازی فضای عمومی ، اداره امور گورستان ،اداره بازارهای عمومی و میدان های میوه و تره بار، تأمین خدمات فرهنگی و فراغتی ، جلب توریست ، ارائه خدمات زیست محیطی و بهداشتی ، تسهیل سرمایه گذاریهای تجاری و سنعتی ، تأمین زیر ساخت ها، محیطی و بهداشتی ، تسهیل ( ساخت ، نگهداری و تأمین نور خیابان ها، ساخت پل ها، کانال ها، پارکینگ ها ، پایانه ها، سردخانه هاو انبارها، تأمین آب، برق ، گاز ، سوخت ، فاضلاب و ...)این در حالی است که در ایران از بین هجده حوزه ای که برای وظایف شهرداری مشخص شده، تنها در هفت حوزه، آن هم در اغلب موارد به صورت ناقص، وظایفی برای شهرداری تعریف شده است، این هفت حوزه عبارتند از: برنامه ریزی و طراحی توسعه شهری ، خدمات شهری ، خدمات فرهنگی- تفریحی، حفاظت از محیط زیست، نظارت و کنترل ساختمانی، تأمین زیر ساخت ها و مدیریت مالی .

در جدول زير میزان انجام وظایف معمول شهرداری های جهان در شهرداری های ایران به شرح زیر طبقه بندی شده است:

 

الف- توسط بیشتر از 80 درصد شهرداری های ایران انجام می شود.

ب- توسط 50 تا 80 درصد شهرداری ها انجام می پذیرد.

پ- توسط 10 تا 50 درصد شهرداری ها انجام می شود.

ت- وظایفی که به ندرت توسط شهرداری های ایران به انجام می رسد.

ث- وظایفی که اصلاً به انجام نمی رسد.

 

 

 

 

چنانکه ذکر شد در این حوزه ها نیز تمام وظایف لازم بر عهده شهرداری ها گذاشته نشده است، به عنوان مثال در حوزه تأمین زیر ساخت ها ساخت تأسیسات آب، برق ، گاز و فاضلاب خارج از حیطۀ شهرداری قرار دارد. بنابراین بسیاری از خدماتی که ماهیت محلی دارد و شهرداری ها قادر به ایفای آن هستند و اغلب شهرداری های جهان نیز خود را موظف به انجام آن می دانند، در ایران توسط دولت انجام می شود از جمله؛ ارائه خدمات ثبتی ، حقوقی ، اجتماعی، انتظامی، رفاه اجتماعی و بهزیستی ،بهداشتی ، آموزشی و تأمین مسکن شهروندان.

شهرداري ها در توضيح علت عدم انجام برخي وظايف دلايل مختلفي را بيان كرده اند كه جمع بندي و طبقه بندي آنها در جدول زير ارائه شده است

 

 

[Abo0ozar 8637]

تحلیل نقش ، عملکرد و وظایف شهرداری ها در ایران و جهان

برای تحلیل و نقد مفهوم و جایگاه شهرداری ها در ایران، روشی که می تواند تا حد زیادی روشن کننده باشد مقایسه بین این مفهوم در کشورهای توسعه یافته با ایران است. تجارب جهانی نشان می دهد که: «شهرداری سازمانی است منتخب که با مشارکت اهالی یک محل انتخاب شده و به منظرو ارائه خدمات عمومی محلی به فعالیت می پردازد. این موسسه عمومی و غیر دولتی است اما رسمیت قانونی دارد. زیرا بر اساس قوانین ملی یا ایالتی تشکیل می گردد و از سوی حکومت مرکزی به رسمیت شناخته می شود. شهردری در اداره امور محلی به فعالیت می پردازد. این موسسه عمومی و غیر دولتی است اما رسمیت قانونی دارد. زیرا بر اساس قوانین ملی یا ایالتی تشکیل می گردد و از سوی حکومت مرکزی به رسمیت شناخته می شود. شهرداری در اداره امور محلی از استقلال نسبی برخوردار است، اما خود مختاری کامل به حدی که بتواند قوانین اساسی و سایر قوانین لازم الاتباع کشور را نقض نماید، ندارد. موسسه شهرداری برای تأمین منابع خود بیشتر بر درآمدهای محلی اتکاه دارد و کمتر از منابع ملی بهره می جوید. شهرداری معادل مدیریت شهری نیست، اما هسته مرکزی مدیریت شهری را تشکیل می دهد و وظیفه هدایت، نظارت راهبری و جلب مشارکت سایر عوامل موثر بر مدیریت شهری را بر عهده دارد »

در کشور ما اگر چه بعداز تشکیل شوراها، شهرداری سازمانی منتخب محسوب می گردد، اما استقلال شهرداریدر اداره محلی در ایران بسیار محدود است و به مانند کشورهای توسعه یافته هسته مرکزی مدیریت شهری را تشکیل نمی دهد. « در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و حتی ودر تعدادی از جوامع در حال توسعه، البته با شدت و شفافیت کمتر، امور محلی و مدیریت شهری یک رده حکومتی ویژه و نسبتاً مستقل در کل نظام روابط دو طرفه و از طریق کانال های قانونی مبتنی بر رسمیت جیاگاه و وظایف حکومت محلی برقرار می شود. اما در ایران سیستم مدیریت شهری و شهرداری نه تنها به عنوان یک سطح و رده فضایی مستقل مدیریتی محسوب نمی شود، بلکه کاملاً وابئسته و تحت نظارت کامل دولت مرکزی و واحدهای تابعه آن در سطوح ملی، منطقه ای و محلی حمایت کننده این نوع است که اخیراً با تحقیق خودگردانی مالی شهرداری ها موضوع کمک مالی تا حد زویادی منتفی شده است»

به طور کلی : « نقایص و نقاط ساختاری شهرداری های ایران در مقایسه با مبانی نظری و تجارب جهانی را می توان در موارد زیر ارائه کرد:

 

1- عدم رعایت برخورداری از هیات رئیسه قدرتمند

با تلقی مدیریت شهری به عنوان یک سیستم جامع فضایی و عملکردی ناظر بر تمام حیات شهر و شهرداری به عنوان هسته مرکزی این سیستم، مشکل عدم برخورداری از نهاد نظارت کنندۀ همه جانبه و قدرتمند در اداره امور شهرهای ایران ملموس تر می شود. چرا که نه شورای شهر و نه شهرداری ها ایران به لحاظ قانونی و اجرایی ، امکان نظارت و احاطه بر کل امور شهر را ندارند.

 

2- عدم امکان مشارکت و دخالت رسمی و قانونمند

شهرداری را در لایه های سیاستگذاری ، تصمیم گیری و برنامهریزی به صورت رسمی و قانون باقی نگذاشته و شهرداری عمدتاً به عنوان نهادی صرفاً اجرایی در زمینه های عمرانی و خدماتی تلقی شده است و نه نهادی مدنی موثر و مسئول در توسعه عمرانی و خدماتی تلقی شده است و نه نهادی مدنی موثر و مسئول در توسعه پایدار شهری .

 

3- در هم آمیختگی و عم تفکیک امور مدیریت شهری از امور سیاسی کشوری

وجود ایم تفکیک به صورت نظوری و علمی در جوامع غربی و عدم آن در ایران یکی دیگر از تفاوت های مدیریت شهری در این جوامع است. به همین دلیل است که مقامات و مسئولان شهری و کشوری در ایران چندان قابل تفکیک نبوده و هنوز هم نیستند که علت این امر را باید در نبود حکومت های محلی مکمل و همکار حکومت مرکزی در ایران جستجو نمود.

 

4- عدم پذیرش و رسمیت « شهر » به عنوان یک محدودۀ نظام مدیریتی وفضایی مستقل

در ایران هیچگاه شهرها به عنوان واحدهای فضایی جداگانه و مستقل مطرح نبوده اند، بلکه همانند کلیه اجزاء سرزمین به صورت یکپارچه تحت تسلط و انقیاد حکومت مرکزی قرار داشته اند. لذا نیازی به سیستم مدیریت جداگانه نیز نداشته اند. در حالی که به ویژه در تجارت جوامع غربی تسلط دولت محلی – از جمله شهرداری – به عنوان سازمانی با اختیارات جامع و بالاترین مرجع اداری در یک محدوده فضایی ویژه امری رایج و پذیرفته شده است. در تداوم همین روند است که هنوز هم در ایران و سازمان های دولتی ) با تنها سازمان محلی یعنی شهرداری معمولاً به نفع سازمان های بخشی حل و فصل می شود.

 

5- .فقدان کامل و نسبی ضعف نهادهای منتخب شهروندان

مجموعۀ خصلت های اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی حاکم بر شهرهای ایران سبب شده است تا امکان و فرصت چندانی برای شکل گیری و نضج نهادهای منتخب شهروندان و شکل گیری از پایین به بالای قدرت فراهم نشود. دخالت و اعمال نظر دولت مرکزی از طریق مکانیزم های سیاسی، تشکیلات و مالی از جمله ابزارهای تضعیف نهادهای منتخب بوده است.

 

6- نقص و تک بعدی بودن سیستم مدیوریت شهری در ایران به لحاظ وظایف و عملکردها

شهرداری ها در ایران اکثراً به عنوان نهاد مسئول خدمات شهری و حداکثر جنبه های کالبدی عمران شهری به نظر مردم بوده و هستند و نهاد مسئول تمام ابعاد خدمات شهری و شهروندان»

 

 

 

براي نتيجه گيري بهتر در زمينه مورد بحث در ايران بر مبناي اصول پذيرفته شده چهاني در جدول زير مورد ارزيابي اجمالي قرار گرفته است

 

 

 

[Abo0ozar 8637]

 كاظميان ،غلامرضا / سعيدي رضواني ،‌ تويد/ امكان سنجي واگذاري وظايف جديد به شهرداريها /انتشاراتسازمان شهرداريهاي كشور

جلد اول : بررسي تحولات نظري و تجارب جهاني

جلد چهارم : تحليل وظايف شهرداري ها در ايران

 

 طاهري ابوالقاسم / اداره امور شهرداريها / نشر قومس

[Mohammad Aref 120452]

واقعاً مطلب خیلی خوبی بود دستت درد نکنه.

 

منم در این مورد یه مطلبی پیدا کردم که وظایف شهردار بر اساس فهرست VLGA هستش. نپرسین VLGA چیه چون نمیدونم. اما اگه کسی میدونه بگه.

 

محدوده وظایف شهردار نیاز به بحث و گفتگوی زیادی بین شهردار ها،اعضای شورای شهر ،مدیران ارشد و سایر کارمندان دارد. VLGA فهرستی از وظایف شهردارها را تهیه کرده است. این فهرست ابتدا به دنبال یک گردهمایی درمورد همین موضوع تهیه شد. این گردهمایی به تبیین یک تعریف برای جایگاه و مقام شغلی و نقش شهردار پرداخت، اما به این نتیجه رسیدند که هر تعریف و توصیفی جنبه تحمیلی یا تلقینی پیدا میکند. نتیجه این شد که حکومت های محلی باید تعریف خاص خودشان را از موقعیت و نقش جهت نشان دادن نیازمندیهای نقش یک شهردار داشته باشند. فهرست VLGA پیشنهادی است به حکومت های محلی برای اصلاح شرایط لازم شهردارها.

 

اساساً، هر حکومت محلی وظیفه دارد شیوه رهبری خود را تعیین کند. این شیوه باید توسط حکومت محلی تعیین و بیان شود. هر حکومت محلی باید رویکرد خود را نسبت به وظایف و نقش شهردار داشته باشد.

 

فهرست وظایف شهردار

شهردار به منظور ارائه نظرات و دستورالعمل های شورای شهر و انجام نقش ها و وظایف مختلف به نمایندگی از شورای شهر ، توسط شورای شهر انتخاب میشود:

 

نقش حاکمیتی

 

ایجاد یک منبع رهبری برای شورا و جامعه

ایجاد یک نماد دموکراسی در جامعه

هدایت، ترغیب و حمایت اعضای شورای شهر

یک منبع الهام و ترغیب برای کارمندان شورای شهر و جامعه

تضمین ایجاد یک رابطه موثر و محترمانه بین اعضای شورای شهر

ضمانت ایجاد رابطه ای موثر بین شورای شهر و مدیر ارشد اجرایی به منظور دستیابی به اهداف شورای شهر

ارتقا منافع حکومت محلی و جامعه

حفظ ثبات سیاسی و اعتماد جامعه به شورای شهر

ایجاد همبستگی و تمامیت در جامعه

ایجاد استانداردهای بالای رفتار و عمل

طراحی ارزش ها و استاندارد ها برای جامعه

اداره کردن همه افراد جامعه

بیان کردن خواسته های جمعی جامعه و ارتقا تلاش جمعی

دفاع از خواسته های جامعه و حکومت محلی

 

 

ریاست شورا

 

بر عهده داشتن ریاست موثر، منصفانه، قاطعانه جلسات شورای شهر

ارتقا استاندارهای بالا از حکومت دموکراسی و حکومت داخلی

هدایت جلسات به منظور اطمینان حاصل کردن از اجرای محترمانه در هر شرایطی

فراهم کردن زمینه مشارکت برای همه اعضای شورای شهر

اعمال رای سرنوشت ساز در جایی که رای شورای شهر مساوی شده است

 

 

روابط خارجی

 

ایجاد و حفظ رابطه با دیگر حکومت ها

ایجاد و حفظ رابطه با سازمان های حکومت محلی که در ارتباط با نمایندگان اعضای شورای شهر هستند

ایجاد و حفظ رابطه با دیگر سازمان ها

ایجاد و حفظ رابطه با گروه ها در جامعه و بنگاه های تجاری

 

 

مدیریت رسانه ها

 

ایجاد و حفظ یک رابطه خوب کاری با رسانه ها

فراهم کردن اطلاعات و در دسترس بودن برای رسانه ها

علنی صحبت کردن درباره نقش و وظایف حکومت های محلی

علنی صحبت کردن درباره توسعه در جامعه

ایفای نقش سخنگوی شورای شهر در ارتباط با سیاست های رسانه ای شورای شهر

 

 

حمایت از جامعه

 

دفاع از برنامه ها، نیاز ها و رفاه جامعه

شرکت در اجتماعات جامعه بر اساس عدالت و انصاف

داشتن دانش و آگاهی فعالیت ها و برنامه های جامعه

ارتقا و توسعه جامعه

تقویت حکومت و جامعه

تقویت اجتماعات و محلات در برابر تهدیدات خارجی

 

 

مراسم و تشریفات

 

مقام و منصب شهرداری (به عنوان یک موسسه ، نه به عنوان یک شخص) باید بین مردم جامعه ارتقا پیدا کند و قابل احترام باشد

حفظ یک حضور قوی در شهر و اطمینان از اینکه شهر در تمام موقعیت های مهم به شکل موثری حضور دارد

بر عهده داشتن ریاست اجتماعات و گردهمایی های مهم شهری

خوش آمد گویی به بازدید کنندگان از شهر

اعطا حقوق شهروندی و بر عهده داشتن ریاست مراسم شهروندی

نماینده حکومت محلی و جامعه

در ارتباط کامل بودن با مسائل و پروژه های شورای شهر

استفاده از مقام شهرداری برای ارتقا تیم انتخاب شده رهبری و کارمندان آنها

تاسیس کنوانسیون های (سیاسی، حقوقی و اداری-اجرایی ) مناسب با جامعه

 

منبع: Vlga.org.au

[Mohammad Aref 120452]

اصول مدیریت شهری در اروپا

 

در الگوی مدیریتی در اروپا سه عامل مدیریتی لحاظ می گردد: برنامه ریزی، اجرای برنامه ها، نظارت و ارتقای برنامه ها. از این گذشته ویژگی های خاصی برای یک مدیریت مطلوب شهری نیاز است که این ویژگی ها شامل داشتن اطلاعات لازم در زمینه سیستم شهری، سازمان های مربوطه و روند فعالیت ها می باشد.

 

همچنین باید توجه داشت که بخش خصوصی، گروه های فشار و عامه مردم می توانند در بهبود مدیریت شهری سهیم باشند و با استفاده از اینها می توان به بودجه لازم جهت ارتقای وضعیت اقتصادی دستیابی پیدا کرد. این عملکرد ها می توانند شهرواندان، محیط زیست شهری و ظرفیت کارآیی و تولیدات شهر را تحت تاثیر قرار دهد.

 

در اروپا تاکید بر این است که سیستم های شهر بطور کامل مورد ارزیابی قرار گیرد. نوع مدیریت شهری که در اروپا مورد استفاده قرار می گیرد می بایست با چرخه زندگی شهرنشینی، که افزایش و کاهش رشد محیط زیست نشانگر آن است، سازگار باشد. شهر هایی که به لحاظ فیزیکی و اقتصادی توسعه یافته هستند نیاز به شیوه مدیریت شهری متفاوت با شهرهای عقب مانده و دچار نقصان دارند.

 

به عنوان مثال بسیاری از شهر ها نتوانسته اند به توازن عرضه و تقاضا در تولیدات و خدمات شهری برسند. در این موارد شهر های اروپایی وضعیت بازارهای شهری مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند. با این روش تقاضا برای تولیدات خدمات شهری و عرضه مایحتاج شهروندان به توازن می رسد.

 

از موارد دیگری که در مدیریت شهری اروپا مدنظر قرار می گیرد را می توان به وضعیت حمل و نقل شهری، مدیریت اراضی، اقتصاد شهری و منطقه ای،سازمان دهی کارآیی و حجم تولیدات در کلان شهر ها اشاره کرد.

 

1- خدمات تکنیکی در جهت فقرزدایی شهری بر روی موارد زیر متمرکز شده است:

 

-دستیابی قشر فقیر جامعه به اراضی و تامین امنیت شغلی آنها: بهبود شرایط کاری و سازمان دهی اجتماعی می بایست به اندازه بهبود شرایط محیط شهری مد نظر قرار گیرد. چراکه قشر ضعیف و کم درآمد جامعه هم می بایست از امانات دسترسی به اراضی شهری و امنیت شغلی برخوردار باشند.

-کمک های مالی هر چند جزئی به قشر کم درآمد: این بخش بهبود شرایط مدیریتی در سامان دهی گروه های اجتماع در ایجاد مشارکت های مالی، افزایش کارآیی مدیریتی در جهت اخذ و اداره سرویس های مالی-اعتباری به منظور توسعه فعالیت های درآمدزا و تسهیلات مسکن را شامل می شود. همچنین در این زمینه می توان به ایجاد ارتباط میان این گروه های مشارکتی با موسسه های ملی رسمی و استحکام کارآیی و افزایش سطح تولیدات دولت های محلی در ارتقاء تمهیدات مربوط به وضه اقتصادی و معیشتی جامعه اشاره کرد.

 

2- خدمات تکنیکی در جهت مدیریت محیط زیست شهری بر موارد زیر متمرکز شده است:

 

-مدیریت بازیافت زباله: این بخش شامل بهبود مدیریت شهری در جهت برنامه ریزی، تامین اعتبار، و عملی ساختن امور مربوط به سیستم زباله های جامد شهری می باشد. در اینجا می بایست تقویت سرمایه گذاری در سیستم زباله های جامد شهری و بخصوص در زمینه های جمع آوری زباله های جامد، دفن و همچنین بازیافت مواد به خوبی انجام پذیرد.

 

-مدیریت آب و فاضلاب و آلودگی هوا: این بخش شامل بهبود خط مشی ها و قوانین زیست محیطی به منظور ترفیع و تفییذ اختیارات مدیریت شهری در جهت برنامه ریزی، تامین اعتبار و عملی ساختن امور مربوط به سیستم آب و فاضلاب و کیفیت هوا می باشد. در ایجا می بایست تقویت مشارکت میان دولت های محلی و سازمان های دولتی در ارائه خدمات زیست محیطی و حفاظت از محیط زیست لحاظ گردد.

 

3- خدمات تکنیکی در جهت مدیریت شهری به شیوه مشارکتی

 

-جمع آوری عواید و مدیریت مالی: بهبود روند مدیریتی در جهت جمع آوری عواید بمنظور توزیع مطلوب خدمات شهری

[Abo0ozar 8637]

منبع: روزنامه جوان

 

در هیچ جای دنیا شهرداری ها بنگاه اقتصادی نیستند كه نگران دخل و خرج خود باشند و درآمد ثابت و مكفی دارند در حالی كه در شهرهای ایران به خصوص تهران منابع مالی محدود است و شهرها از مالیات بهره ای نمی برند و كمك های دولت در یك بوروكراسی پیچیده دیر به شهرها اختصاص می یابد و یا اصلا اختصاص نمی یابد.

 

در هیچ جای دنیا شهرداری ها بنگاه اقتصادی نیستند كه نگران دخل و خرج خود باشند و درآمد ثابت و مكفی دارند در حالی كه در شهرهای ایران به خصوص تهران منابع مالی محدود است و شهرها از مالیات بهره ای نمی برند و كمك های دولت در یك بوروكراسی پیچیده دیر به شهرها اختصاص می یابد و یا اصلا اختصاص نمی یابد.

 

دكتر نوید سعیدی رضوانی، استاد شهرسازی در گفت وگو با مهر با بیان اینكه دولت به علت حضور تمامی نهادهایش در تهران موظف است قسمتی از هزینه های شهر را تقبل كند گفت: شورای شهرها و شهرداری ها باید اختصاص مالیات های شهر به شهرداری را دنبال كنند در حالی كه شهروندان وقتی بدانند كه مالیات در شهر خودشان مصرف می شود راحت تر مالیات می پردازند.

 

عضو هیات علمی گروه های معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد با اشاره به اینكه در قانون شهرداری ها مصوب ۱۳۳۴ به این مسئله توجه شده بود كه فعالیت های خدماتی شهر بر عهده شهرداری و وظایف امنیتی و سیاسی بر عهده دولت است، افزود: خدمات محلی باید در اختیار شهرداری ها باشد كه در قانون ۳۴ گستره وسیعی داشت كه به تدریج با انتقال این وظایف به نهادهای دیگر از وظایف شهرداری ها و به تبع آن از اختیارات آنها كاسته شد.

 

وی با اشاره به اینكه ذات شهرداری مصوب در قانون ۳۴ تفاوت عمده ای با وظایف شهرداری ها در نقاط دیگر دنیا نداشت تاكید كرد: به دلیل افزایش درآمدهای نفتی و میل دولت به تمركز گرایی و آموزش ندیدن شهرداری ها و اشكالاتی كه در سیستم وجود داشت دولت این وظایف را از شهرداری ها به نهادهای مرتبط به خود منتقل كرد.

 

این پژوهشگر در مدیریت برنامه ریزی شهری در خصوص تفاوت نحوه اداره اقتصادی شهرهای دنیا با شهرهای ایران گفت: شهر باید منبع ثروت و تولید كننده فرصت اقتصادی باشد و نباید به شهر تنها نگاه كالبدی داشت؛ هر شهری می تواند كسب درآمد كند و برای خود هویت اقتصادی داشته باشد كه نمونه بارز آن شهرهای حاشیه جنوبی خلیج فارس است كه با استفاده از پتانسیل شهر به درآمد زایی می پردازند.

 

وی با اشاره به اینكه در شهرهایی مثل تهران كه شهرداری در اقتصاد شهر دخالت ندارد و شهرداری در مقابل عمل انجام شده قرار می گیرد، تاكید كرد: اگر شهرداری دارای اختیارات نباشد و در مراجع اصلی تصمیم گیری حضور نداشته باشد شهر دچار اختلال می شود و در صورت عدم تعادل اقتصادی در شهر باعث هجوم مردم به شهر و از كار افتادن عملكردهای شهر می شود.

 

سعیدی با بیان اینكه در تمام دنیا شهرداری پیمانكار دولت است و اكثر پروژه های عمرانی از جانب دولت تامین اعتبار می شود گفت: شهرداری های موفق دنیا از طریق مالیات عوارض و كمك های دولت نیازهای خود را تامین می كنند ولی در ایران كمك های دولت غالبا دیر اختصاص می یابد كه نمونه آن اختصاص نیافتن بودجه تبصره ۱۳ در موقع مقرر است.

وی در خصوص كاركردهای فرهنگی شهرداری با اشاره به اینكه شهرداری های دنیا ارتباط زیادی با شهروندان دارند و در مقابل ارتباط هایی كه باعث نارضایتی مردم می شود فعالیت های فرهنگی بسیاری برای شادی و سر زندگی آنها نیز دارند، تصریح كرد: در تمامی شهرهای دنیا فستیوال ها، جشنواره های مختلف و اجرای موسیقی های زنده برای پر كردن اوقات فراغت مردم و ایجاد انگیزه و تعلق خاطر به محل زندگی برگزار می شود كه از تامین بن غذای دانش آموزان تا تامین سرویس مدارس را در بر می گیرد.

 

عضو هیات علمی گروه های معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد با تاكید بر اینكه مهم ترین وظیفه شهرداری در امور فرهنگی بستر سازی برای فعالیت های فرهنگی است گفت: خارج كردن مناسبت های فرهنگی و هنری از فضای بسته و ایجاد امكان ارتباط با این فضاها در زندگی روزمره می تواند ارتباط شهرداری با مردم و ارتباط مردم با شهر را چند برابر كند.

وی جایگاه فعالیت های فرهنگی را در شهرداری دانست و افزود: شهرداری می تواند فعالیت های اجتماعی و فرهنگی بسیار گسترده ای داشته باشد كه شهر را به محلی مناسب برای زندگی تبدیل كند.

 

● ضرورت وجود مدیریت واحد شهری

معاون مدیر كل امور شوراهای وزارت كشور گفت: شوراها در ایران فقط بر شهرداری نظارت می كنند در حالی كه شهرداری همه مسئولیت های شهر را بر عهده ندارد و بسیاری از سازمان ها كه هنگام دریافت بودجه مدعی مسئولیت در شهر هستند در زمان پاسخگویی جوابگو نیستند به همین لحاظ در ایران یك مدیریت واحد شهری پاسخگو به مطالبات و حقوق شهروندی وجود ندارد.

 

دكتر اصغر مهاجری، با بیان اینكه عدم وجود مدیریت واحد شهری یكی از بزرگ ترین نقاط تمایز مدیریت شهری در ایران با كشورهای توسعه یافته است گفت: اگر مدیریت شهرداری و شوراها به سمت مدیریت واحد شهری برود این دو نهاد می توانند پاسخگوی بسیاری از مطالبات و مشكلات باشند و با وجود مدیریت واحد شهری، شهرداری و شوراها همان كاركردی را پیدا می كنند كه در كشورهای توسعه یافته دارند.

 

دكتر اصغر مهاجری، وجود دولت لاغر و چالاك را كه بیشتر وظیفه نظارتی دارد و امور محلی را به مدیریت محلی واگذار كرده است دیگر وجه تمایز مدیریت شهری كشورهای توسعه یافته با ایران دانست و افزود: در كشور ما دولت محور و مركز فعالیت هاست در حالی كه لازمه كارآمدی شوراها این است كه وظایف مربوط به شهروندان از دولت انتزاع و به مدیریت شهری واگذار شود تا هم مدیریت شهری شكل گیرد و هم شعار كاهش تصدی گرایی و تمركز زدایی تحقق یابد.

وی با توجه به وجود شوراهای منطقه ای در كشورهای توسعه یافته كه با تجمیع آنها پارلمان شهری شكل می گیرد تاكید كرد: یكی از نقطه نظرهای چالش برانگیزی كه در ایران مطرح است پاسخ به این پرسش است كه آیا شوراها همان پارلمان های محلی هستند و یا شوراها به عنوان مدیریت اجرایی وارد شهر می شوند.

 

مهاجری در پاسخ به این پرسش كه آیا شورای شهر و شوراهای فرادست می توانند مانند پارلمان های شهری با ایجاد ارتباط بین اعضای منطقه ای خود و شهروندان پاسخگوی نیاز آنان باشند گفت: در ایران یكی از برداشت هایی كه از شورای شهر می شود پارلمان های محلی است كه این مفهوم را می توانیم از طریق شوراهای فرادست پیگیری كنیم و با توجه به اینكه در ایران شورای پایه شورای شهر و روستا است شوراهای فرادست مانند شورای بخش ها، استان و شورای عالی استان ها می توانند نقش پارلمان های محلی را بازی كنند.

 

معاون مدیركل امور شوراهای وزارت كشور شوراها را از منظر جامعه شناسی توسعه بهترین تئوری برای توسعه جوامع محلی و منطقه ای دانست و تصریح كرد: قانون اساسی ایران مسیر توسعه ایران را بر اساس شیوه شورایی و مدیریت محلی بنا نهاده است از این جهت شورای شهرها و مدیریت های محلی پیام آوران توسعه محلی و منطقه ای هستند.

 

وی استفاده كشورهای توسعه یافته از مدیریت محلی را بسیار قابل توجه عنوان كرد و افزود: شورای شهر در ایران موفقیت های زیادی داشته است و در مقایسه با معادل های خود در جهان قابل تحسین است ولی در مجموع كشورهای توسعه یافته در این زمینه بسیار موفق تر هستند.

مهاجری، وجود شوراها را در مسیر توسعه ایران كه سال ها در مسیر فرهنگ ارباب و رعیتی حركت كرده است بسیار تاثیر گذار دانست و تاكید كرد: در ایران همواره سیستم مركز به پیرامون حكمفرما بوده است و مدیریت شهرها و روستاها به روش غیر دموكراتیك بوده است در حالی كه وجود شوراها در این ۸ سال باعث تغییر این رویكرد بوده است.

[Mohammad Aref 120452]

خلاصه وظايف شهرداريها در برخی شهرهای جهان

 

وظايف شهرداريها در جهان در چند دهه اخير روندي فزاينده داشته و شهرداريها بعنوان نهادهاي مدني، عمومي و محلي دائما وظايف بيشتري را بر عهده مي‌گيرند. نكته جالب توجه اين است كه اين روند در اكثر كشورها، فارغ از شيوه حكومتي آنها قابل مشاهده است. بعنوان نمونه وظايف شهرداريهاي چند شهر منتخب جهان ذكر مي‌گردد:

 

فرانسه و پاريس

وظايف شهرداري : اداره خدمات شهري و زيربنايي- برنامه‌ريزي شهري- مديريت ترافيك شهري- حفاظت محيط زيست- رسيدگي به امور فرهنگي، جوانان و ورزش- رسيدگي به امور رفاهي و خدمات اجتماعي- امور اقتصادي (بازارهاي محلي- بورس‌هاي كاريابي- تاسيس دفاتر كاريابي و جهانگردي)- انجام كليه امور عمران شهري

اتريش- وين

وظايف شهرداري : ارائه خدمات شهري، نگهداري آثار باستاني، برنامه‌ريزي ترافيك، حفاظت از محيط زيست، ايجاد مدرسه‌هاي ابتدايي، اداره امور مربوطه به مسائل راهنمايي و رانندگي و انتظامي

 

سوئد – استكهلم

وظايف شهرداري : تصميم گيري در مسايل شهري، وضع مالياتهاي محلي، ارائه خدمات درماني و پزشكي، مراقبت از عقب‌ماندگان ذهني، داير نمودن مراكز بهداشت كودكان، توسعه صنعت و تجارت، آموزش بيكاران، خدمات پستي، تاسيس واحدهاي تصفيه آب و فاضلاب، تأمين آب، برق، گاز رسيدگي به امور مدرسه‌ها شامل تمامي مرحله‌هاي آموزش پائين‌تر از دانشگاه و ...

 

هلند- آمستردام

وظايف شهرداري : تأمين تأسيسات و تسهيلات زيربنايي آب و برق- ارائه خدمات شهري- حفاظت از محيط زيست- امور حمل و نقل (اتوبوس و مترو) امور ثبتي (صدور شناسنامه) تهيه آمار جمعيتي- امور بهداشت 0بيمارستانها و بيمه) – خدمات اجتماعي و رفاهي – امور فرهنگي و تفريحات (نمايشگاهها و موزه‌ها) صدور گواهينامه رانندگي، امور انتظامي و نظام وظيفه، امور اقتصادي و كار و اشتغال، امور مهاجرين و خارجيها، آموزش و پرورش، خانه‌سازي و مسكن

 

بريتانيا – لندن

وظايف شهرداري : برنامه ريزي توسعه اقتصادي، برنامه‌ريزي استراتژيك شهري، خدمات شهري، خدمات حمل و نقل، برگزاري برنامه‌هاي فرهنگي، ايجاد گالريها و اماكن تفريحي، خانه‌سازي عمومي، حفاظت آثار تاريخي، ايجاد اشتغال، حفاظت از محيط زيست، كنترل آلودگي هوا و اداره اورژانس

 

ژاپن – توكيو

وظايف شهرداري : اداره امور فرهنگي. رسيدگي به امور بهداشتي، مديريت بيمارستانهاي شهر، حفاظت از محيط زيست و جلوگيري از آلودگي، برنامه‌ريزي شهري، تأمين مسكن شهروندان، حمل و نقل انبوه مسافر با اتوبوس و مترو، تأمين آب آشاميدني و سيستم فاضلاب، اداره پليس، آموزش و پرورش عمومي دبستانها، دبيرستانها، كودكستانها، نظارت و كنترل ساختماني

 

تركيه – استانبول

وظايف شهرداري : برنامه‌ريزي كلان شهر (طرحهاي تفصيلي، نقشه‌برداري) تأسيسات زيربنايي(دفع فاضلاب، تسهيلات گاز عمومي، تهيه آب) مسكن(ساخت مسكن) حمل و نقل شهري، خدمات پاكيزگي شهر. ‌خدمات انتظامي و امنيت شهري (پليس شهرداري، مديريت بحران)نظارت بر قيمتها، خدمات رفاه اجتماعي و بهداشت عمومي، ارائه خدمات فرهنگي، آموزشي، تربيتي، ورزشي و محيط زيست

 

مالزي – كوالالامپور

وظايف شهرداري : نظافت و بهداشت شهري، مديريت ترافيك، امور مربوط به فاضلاب، زيباسازي شهر، امور پاركها و مديريت

[Mohammad Aref 120452]

مزیت های انتخاب مستقيم شهرداران

در بسياري از كشورهاي جهان، شهرداران با رای مستقيم انتخاب مي‌شوند. نظام جمهوري اسلامي ايران نيز ...

موضوع انتخاب مستقيم شهرداران شهرهايي كه 200 هزار نفر و بيشتر جمعيت دارند، مدتي است كه توجه افكار عمومي را به خود جلب كرده و در مركز بحث‌هاي محافل سياسي و رسانه‌اي قرار گرفته است. انتخاب مستقيم شهردار از سوي مردم چه آثار و نتايجي دارد؟ بايد بدين پرسش با دقت و كاوش در تمامي جوانب امر، پاسخ داد اما پيش از يافتن پاسخي براي اين پرسش، ضروري است اين نكته يادآوري شود كه در بسياري از كشورهاي ديگر جهان، شهرداران به‌طور مستقيم و با راي مخفيانه مردم انتخاب مي‌شوند. نظام جمهوري اسلامي ايران نيز در مسير استقرار هر‌چه افزون‌تر مردم‌سالاري ديني، به امر واگذاردن مسئوليت‌هاي مشخص و معيني كه مستلزم ارائه خدمات به مردم است، اهتمام مي‌ورزد. با در پيش چشم داشتن اين واقعيت اكنون بايد براي پرسش مطرح شده پاسخي مقنع و كافي يافت.

 

اما بايد تاكيد كرد كه چنين پاسخي، الزاما چندوجهي خواهد بود كه موجز و فشرده به برخي از آنها اشاره مي‌شود:

 

 

1 - هم‌اكنون شوراي شهر وظيفه انتخاب شهردار را برعهده دارد. پيشينه شوراها به‌ويژه در شهرهاي بزرگ نشان مي‌دهد كه بسياري از راه‌يافتگان به شوراهاي اسلامي شهر، سوابقي از گرايش‌هاي سياسي داشته‌اند. بديهي است كه اكثريت اعضاي شورا مي‌كوشند فردي را به عنوان شهردار برگزينند و انتخاب كنند كه با گرايش آنان همسو و همگرا باشد.

 

اينگونه انتخاب شهرداران وابسته به بسياري از ملاحظات خاص است كه در واقع پويايي مديريت شهري را به عنوان تابعي از متغير گرايش‌هاي اكثريت شورا مي‌داند. اما در صورتي كه شهردار با راي مستقيم مردم انتخاب شود، راي‌دهندگان بيش از آنكه به گرايش‌ها و علائق سياسي نامزدهاي سمت شهرداري توجه داشته باشند، توانمندي‌هاي مديريتي آنان را غور و بررسي خواهند كرد. پيشينه خدمات، توان و كارآيي، قاطعيت در مديريت، اهتمام به خدمتگزاري هر چه بيشتر و در نظر داشتن اصل رفاه و آسايش شهروندان از جمله عوامل مهمي است كه شهروندان هنگام انتخاب مستقيم شهرداران، آنها را در نظر خواهند داشت.

انتخاب مستقيم شهروندان اين ارزش را در برخواهد داشت كه شهروندان، فارغ از ملاحظات حاكم بر شوراهاي اسلامي شهر، مديران كارآمد و توانمند را براي احراز سمت شهرداري شهرهايشان ترجيح دهند.

 

2 - نظام جمهوري اسلامي ايران، از بن و اساس مبتني بر مردم‌سالاري ديني است. «مردم‌سالاري» معطوف به وجه جمهوريت و «ديني» معطوف به وجه اسلاميت اين نظام منحصر به فرد در جهان است.

ترديدي نيست كه تقويت و تشييد هر دو پايه اسلاميت و جمهوريت به موازات و همراه يكديگر، ضروري است. انتخاب مستقيم شهرداران از سوي شهروندان، ويژگي مردم‌سالارنه نظام را تقويت مي‌كند اما موضوع به همين جا پايان نمي‌يابد، بلكه اكثريت بزرگي از مردم ايران مسلمانند و يكي از بزرگ‌ترين آمال آنان، زيست در جامعه‌اي است كه شأن اسلامي آن متناسب با اعتقادات و باورهاي اسلامي آنان باشد. بدين ترتيب شهرداري كه از سوي مردم و به‌طور مستقيم انتخاب مي‌شود، نمي‌تواند نسبت به باورها و علائق ديني آنان بي‌تفاوت بماند. بديهي است كه هماوايي و همراهي شهرداران منتخب از سوي مردم با باورها و فرهنگ‌ اسلامي آنان، ثمرات و نتايجي بس فرخنده و با بركت درپي خواهد داشت.

 

3 - در اينكه شهرداران و شهرداري‌ها موظفند گسترده‌ترين خدمات شهري و رفاهي را به شهروندان عرضه كنند ترديدي نيست و حوزه خدمات شهري چنان گسترده و پرشمار است كه احصاي آن در اين مختصر نمي‌نگنجد، اما بايد اذعان كرد كه واسپاري انبوه اين خدمات به شهرداراني كه تنها به واسطه آراي شوراها برگزيده مي‌شوند، امري است كه از ديد قانون‌گذاراني كه قوانين مربوط به وظايف شوراهاي اسلامي شهر و روستا را وضع كرده‌اند، مغفول مانده است. هنگامي كه مهم‌ترين مديريت كلان و اجرايي كشور يعني رياست‌جمهوري با راي مستقيم و مخفيانه مردم برگزيده مي‌شود، چه مانعي وجود دارد كه مديريت شهري و به‌طور مشخص شهرداران، با راي مستقيم و مخفيانه شهروندان برگزيده شوند.

 

4 - يكي از موثرترين راهكارهاي افزايش مشاركت جمعي شهروندان در تمشيت و مديريت امور و سرنوشت خويش، همين برگزيدن مسئولان و مديران نهادهاي خدمتگزار از طريق راي مستقيم مردم است.

راي مستقيم، ممارست در مردم‌سالاري ديني است. برنگيختن مصلحانه و عاقلانه شهروندان است در تدبير امور خودشان. از طريق همين سنخ الگوسازي‌هاي رفتاري است كه مي‌توان انگيزش در شهروندان براي ارتقاي سطح مشاركت اجتماعي از «مشاركت خودجوش» به «مشاركت آگاهانه» را ايجاد كرد. به هر رو اميد مي‌رود مجلس شوراي اسلامي، در جهت تقويت مبناي مردم‌سالاري ديني و ارتقاي سطح مديريت شهري، به‌خواست اكثريت قريب به اتفاق شهروندان پاسخي مطلوب دهد.

 

 

منبع: فردا نیوز

[Mohammad Aref 120452]

ساختار شهرداری های جهان

 

با وجود اینکه به نظر می رسد وظیفه و اختیارات شهرداری صرف نظر از اینکه این نهاد در کدام کشور قرار دارد مشابه است؛ اما اتفاقاً با توجه به تفاوت های جغرافیایی، موقعیتی، تاریخی و تفاوت هایی که به خاطر عدم تشابه قوانین و سنت ها در جای جای جهان وجود دارد؛ با شکل، وظایف و اختیارات این نهاد نیز متفاوت است.

با وجود اینکه به نظر می رسد وظیفه و اختیارات شهرداری صرف نظر از اینکه این نهاد در کدام کشور قرار دارد مشابه است؛ اما اتفاقاً با توجه به تفاوت های جغرافیایی، موقعیتی، تاریخی و تفاوت هایی که به خاطر عدم تشابه قوانین و سنت ها در جای جای جهان وجود دارد؛ با شکل، وظایف و اختیارات این نهاد نیز متفاوت است.

 

در مجموع خدمات بهداشتی، پاکیزگی محیط زندگی، نظارت و عمل در راه حفظ محیط زیست، ارائه خدمات به افراد بی سر پناه و فقیر، جمع آوری زباله، احداث خیابا ن ها و جاده ها و نگهداری از آنها، آموزش و پرورش، ارائه خدمات دانشگاهی، احداث و نگهداری کتابخانه ها، خدمات مربوط به موضوع رفاه اجتماعی، حفظ و نظارت بر استانداردهای تجاری، حمل و نقل عمومی و حتی در بعضی از نقاط جهان تسلط بر اداره آتش نشانی و پلیس از جمله وظایفی است که نهاد شهرداری در جوامع امروزی انجام بخشی از آنها را بر عهده دارد.

 

شهرداری ها برای انجام این وظایف یا خود به طور مستقیم با استفاده از پرسنل و شرکت های زیر مجموعه خود عمل می کنند یا از خدمات ارائه شده توسط شرکت های پیمانکار استفاده می کنند. از نظر تامین بودجه شهرداری نیز تفاوت های فراوانی میان شهرها در نقاط مختلف جهان وجود دارد اما هزینه های شهرداری معمولاً از بودجه ملی کشور یا مالیات پرداخت شده توسط شهروندان تامین می شود. اینکه چه کسی و چگونه یک شهر را اداره کند نیز بستگی دارد به مولفه هایی که پیش از این از آنها به عنوان علل بروز تفاوت میان وظایف و اختیارات شهرداری ها در نقاط مختلف جهان یاد شد.

 

در یک جامعه غیردموکراتیک شهردار یا شورای مسوول اداره شهر توسط حاکم یا دستگاه اجرایی تحت نظارت او نصب و عزل می شوند، اما در حال حاضر در بیشتر کشورها انتخاب مدیر یا مدیران شهری توسط اهالی همان شهر انجام می شود. گاهی شهردار توسط رای مستقیم مردم انتخاب می شود و گاهی اعضای شورای شهر منتخب مردم؛ یک نفر را از میان خود یا افراد شایسته خارج از این شورا برای تصدی سمت شهردار انتخاب می کنند. در بعضی موارد شورای شهر علاوه بر انتخاب شهردار، قوانین شهری را به تصویب می رساند و قدرت اجرایی در شهر را به طور مستقیم در دست دارد.

 

به علاوه بودجه شهر نیز تحت نظارت مستقیم این شورا است. این شیوه اداره شهری که سعی شده در ایران نیز پس از تاسیس نهاد شورای شهر به کار گرفته شود، بر پایه نظریه های سیاسی بنا شده که بر عدم تمرکز قدرت در دست یک فرد یا حزب با هدف کاهش تمرکز و در نتیجه کاهش فساد سیاسی، اقتصادی و رانت خواری تاکید می کند اما در بعضی کشورها نیز شهردار منتخب توسط مردم یا اعضای شورای شهر در واقع مهمترین مهره قدرت سیاسی در شهر یا منطقه مورد نظر است و می تواند مسوولان شهری را بدون نیاز به تایید شورای شهر عزل یا نصب کند. چنین شهرداری بودجه شهری را نیز با تصمیم خود صرف می کند.

 

 

● شهردار انگلیسی

 

کشور انگلستان یکی از الگوهای سیستم اداره سیاسی دموکراتیک در دوران معاصر است. سیستمی که خود مولود اصلاحات متعدد و سازماندهی سیاسی چندباره در طول قرن های متمادی بوده است. در واقع سمت شهردار فعلی در بریتانیا از تغییرات به وجود آمده در نحوه انتخاب و اختیارات سمت مباشر (نوعی کدخدا یا کلانتر) در دوران فئودالیسم در این کشور بنیاد گذاشته شده است. عنوان حاکم شهر لندن (The chief magistrate of London) در قرن نهم میلادی و با حمایت جرج پادشاه بریتانیا جایگزین سمت پیشین مدیریتی این شهر (Portreeve) شد.

 

این شخص با رای اهالی لندن انتخاب می شد اما سال ها طول کشید تا الگوی انتخاب شهردار در شهر لندن به سایر شهر های بریتانیا نیز تسری یابد. در واقع قانون ملی انتخاب شهردارها توسط مردم در سر تا سر بریتانیا در سال ۱۸۸۲ به تصویب رسید.نهاد شهرداری در دوره ملکه ویکتوریا در بریتانیا از قدرت فراوانی برخوردار بود اما سلطه این نهاد بر فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و رفاهی شهرها به تدریج رو به کاهش گذاشت. در بسیاری از شهرها ملی شدن خدمات ارائه شده به منازل مانند الکتریسیته و گاز باعث کاهش نفوذ شهرداری ها در این عرصه ها شد.

 

البته در حال حاضر هنوز هم استثناهایی در این موارد وجود دارد. مثلاً شهرداری «کینگستون آپان هال» هنوز توسط یک شرکت مخابراتی اختصاصی با نام (Kingston Communications) به اهالی این منطقه خدمات ارائه می دهد.به علاوه خصوصی سازی نیز باعث شد تا حوزه فعالیت عملی شهرداری ها در بریتانیا باز هم کاهش یابد.

 

در چنین پروژه یی شرکت ها و سازمان های دولتی و وابسته به شهرداری به فروش رسید و به تبع آن پرسنل و کارشناسان این سازمان ها به شرکت های جدید خصوصی وارد شدند. شهرداری ها نیز به جای انجام مستقیم کارها در مسائلی چون جمع آوری زباله، نگهداری از خیابان ها و سایر امور با این پیمانکاران غیردولتی تازه وارد قرارداد امضا کردند.

 

همچنین در بریتانیا پلیس و آتش نشانی تحت هدایت مستقیم شهرداری ها نیستند حتی اگر این نیروها دقیقاً با هویت محلی مکان خدمت خود، مثلاً حوزه لندن بزرگ شناسایی شوند. البته بخشی از بودجه مورد نیاز این نیروها از مالیات محلی تامین می شود اما اداره آنها توسط رده بندی سازمانی این نیروها و فراتر از تقسیمات کشوری انجام می شود.

 

سعیده مؤیدی نیا

روزنامه اعتماد

[Mohammad Aref 120452]

ساختار مدیریت شهری در انگلستان

 

نظام برنامه ریزی انگلستان در سال 1947 ایجاد و تا کنون کلیت خود را حفظ کرده است؛ گرچه بنا بر ضرورت در این نظام تغییرات اندکی داده شده است.

در پی تصویب قوانین حکومت های محلی در طی سال های 74-1972 و سازماندهی این حکومت ها در دو سطح کانتی و بخش، شوراهای بخش، مسئولیت تهیه طرح های محلی را بر عهده گرفته و موظف به تأیید طرح های خود توسط شوراهای کانتی شدند. شوراهای کانتی نیز برای تأیید طرح های ساختاری خود نیازمند تأیید سازمان محیط زیست بوده اند.

این مقاله در مورد ساختار نظام مدیریت شهری و وظایف حکومت های محلی و منابع مالی آنها و نظام برنامه ریزی فضایی در انگلستان می باشد.

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

شهرداری، شوراها و مدیریت شهری در ایران

 

بررسی ساختار مدیریت شهری در ایران نام کتابی است که از جانب مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری وزارت کشور انتشار یافته است. حدود یک سال و اندی پیش از آن کتاب دیگری به نام مدیریت شهری و روستایی در ایران، مشکلات و امکانات آن نیز از جانب وزارت مسکن و شهرسازی انتشار یافت که پژوهش هر دو کتاب را دکتر منوچهر مزینی بر عهده داشته است. چنانچه از نام هر دوکتاب بر می آید موضوع آنها با موضوع مقاله حاضر نزدیک است. از این رو در این مقاله کوشیده شده است، جز اشاراتی که به سبب نزدیکی موضوع آنها با موضوع این مقاله ذکر شده است، از تکرار مطالبی که در آن کتابها آمده است پرهیز شود و به بحث درباره نکات تازه تری پرداخته شود.

 

نویسنده: دکتر منوچهر مزینی

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

بررسی موردی وظایف و اختیارات شهرداری ها

 

طرح پژوهشی امکان سنجی واگذاری وظایف جدید به شهرداریها با هدف کاربردی ارائه رهنمودها و راهکارهای لازم برای سیاست گذاری و قانون گذاری آتی در زمینه شرح وظایف شهرداری های کشور تعریف شده است. این پژوهش عمدتاً وجه کاربردی دارد و مباحث نظری و بنیانی آن به همین منظور مورد توجه قرار گرفته است. اهداف بنیانی که از انجام این پژوهش مورد نظر است عبارتند از:

1- شناخت تطبیقی وظایف شهرداری ها از دیدگاه های مختلف و در کشورهای گوناگون

2- تعیین جایگاه مدیریت شهری در نظام مدیریت کشور

3- شناسایی دیدگاه های نظری در مورد شهرداری ها و وظایف آنها

 

همچنین اهداف کاربردی پژوهش عبارتند از:

1- شناخت و تحلیل وظایف شهرداری ها در وضع موجود

2- تحلیل تحولات در وظایف شهرداری ها در ایران

3- امکان سنجی مالی، اقتصادی، اداری، قانونی و اجتماعی واگذاری وظایف جدید به شهرداری ها

4- ترسیم چشم انداز آینده نظام مدیریت شهری در صورت واگذاری وظایف جدید

 

این مقاله به ارائه بخشی از بررسی های این پژوهش در خصوص شناخت تطیبیقی وظایف و اختیارات شهرداری ها در سایر کشورها و اصول حاکم بر این وظایف می پردازد.

 

مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری وزارت کشور با همکاری پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

 

دانلود مقاله

[Mohammad Aref 120452]

نگاهي به نقش شهرداري در رونق اقتصادي شهري

 

رونق اقتصاد شهر به اين دليل نقش شهرداري ها را برجسته مي کند که شهرداري ها، حکومت هاي محلي به حساب مي آيند و عملکرد و فعاليت هاي آنها به توسعه يا توقف رشد اقتصادي شهرها مي انجامد. تامين نياز شهروندان، فراهم کردن خدمات رفاهي و اساسا زيرساخت هاي که توسط شهرداري ها پايه گذاري مي شود، همه و همه نهايتا به پويايي اقتصاد شهر منجر مي شود، به اين صورت که شهرداري ها با تامين نيازهاي روزمره مردم و زمينه سازي جهت توسعه مراکزي همچون فروشگاههاي زنجيره اي وميادين ميوه وتره بار از يک سو زندگي معيشتي شهروندان را بهبود بخشند و از سوي ديگر شغل هاي مستمر و پايدار ايجاد کنند.

 

 

با افزايش جمعيت شهرها و روند رو به رشد شهرنشيني در جامعه، پرداختن به تمامي جوانب زندگي شهرنشيني اعم از امور اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، عمراني و حتي سياسي مورد توجه قرارگرفته است و در اين ميان مبحث اقتصاد شهري و توسعه آن به دليل اثرگذاري بر ساير موارد بيش از پيش مورد توجه قرار گرفته است و حتي اين عامل در بسياري از کشورهاي دنيا شهرها را به سمت جهاني شدن در رقابت شهري سوق داده است که البته شهر و شهرداري هاي ايران از اين نظر فاصله قابل توجهي با ديگر شهرهاي توسعه يافته جهان دارد اما اين فاصله با برنامه هاي صورت گرفته در حال کاهش است. اما مهم ترين عامل اصلي اين مساله را هم در نبود مديريت واحد شهري جستجو کرد، اساسا نبود مديريت واحد شهري و بخش بخش بودن زيرساخت ها، اهداف توسعه اي را با مشکل مواجه مي کند و کارها را به تعويق مي اندازد، اين در حالي است که بسياري از شهرهاي حتي آسيايي به سرعت ظرفيت هاي سازماني، زيرساختي و منابع انساني خود را براي حفظ و بهبود وضعيت رقابتي خود توسعه مي دهند. اين توسعه نه تنها براي زمينه سازي سرمايه گذاري صنعتي خارجي مستقيم بلکه براي صعود خودشان در سلسله مراتب رتبه بندي و تبديل به هولدينگ بين المللي با ارزش افزوده بالاتر تلاش مي کنند از نمونه هاي خوب در اين زمينه، سنگاپور و هنگ کنگ را مي توان نام برد که پايه هاي اقتصادي آنها را در فازهايي پياپي از کارگاه هاي بهره کشي سال هاي دهه 60 به مراکز بين المللي فناوري پيشرفته و اقتصاد اطلاعاتي و دانش محور، ادارات مرکزي و منطقه اي و مراکز خدمات صادراتي آسيا تغيير داده اند. به همين صورت مي توانيم ظهور اخير شهرهاي سواحل جنوبي خليج فارس را مشاهده کنيم که در زماني کمتر از 30 سال شن هاي خالي در صحراي عرب به شهرهاي جهاني تبديل شده اند! همچنين برخي از کشورهاي غربي در همين مدت زماني به عنوان کانون هاي ترابري هوايي و دريايي منطقه، مراکز گردشگري بين المللي و گروه هاي خدماتي و ادارات مرکزي، مالي، تدارکاتي و شرکتي در سراسر خاورميانه و فراتر از آن شناخته شده اند. اما رسيدن به چنين جايگاهي براي کلانشهري همچون تهران با مشکلاتي دست به گريبان است. چرا که هماهنگي ميان نهادهاي مرتبط با اداره شهر، محدوديت هاي قانوني و مواردي از اين دست،شهرداري را براي رسيدن به اين نقطه يا تحقق بخشي از اين اهداف را با موانعي همراه مي کند. در اين ميان، واگذاري فعاليت ها به بخش خصوصي يا به طور کلي مردم، از جمله عواملي است که مي تواند توسعه اقتصاد شهر را حتي در مقياس کلانشهرهايي همچون برخي شهرهاي بزرگ اروپايي يا توکيو به دنبال داشته باشد. مشکل اصلي در توسعه اقتصادي شهر، اشتباه ما در تعريف و واگذاري پروژه ها به بخش خصوصي است به عنوان مثال چون ما به ندرت، خدماتي همانند آسفالت کردن معابر و خيابان ها را در قالب يک بسته بلند مدت به پيمانکاران مي دهيم و همين مساله بر اجراي دقيق کارها تاثيرگذار خواهد بود. براي زيرسازي هاي مورد نياز و اجراي آسفالت کاري با يک پيمانکار قرارداد مي بنديم و براي نگهداري آن با پيمانکاري ديگر. در حاليکه کشورهاي پيشرفته کل فعاليت ساخت، خريداري و تامين آسفالت ، اجرا، نظارت و نگهداري آن را در قالب قراردادهاي بلند مدت به يک پيمانکار مي دهند لذا آن شرکت مجبور است که اولا از آسفالت و مواد خوب استفاده کند تا در تمام سال هاي قرارداد، از هزينه هاي دوباره کاري جلوگيري شود، به همين دليل هم در بيشتر موارد مجبورند به شيوه تحقيق و اجرا عمل کنند که باعث مي شود پيمانکاران از يک سو، به کارهاي تحقيقاتي و توسعه اي متوسل شوند و کيفيت را بالا ببرند و از سوي ديگر علاوه بر ايجاد اشتغال، به رشد فزاينده شهر کمک کنند. با تغيير چنين نگاهي به توانمندي هاي بخش خصوصي مي توان اهداف خصوصي سازي را در شهرداري ها به خوبي اجرايي کرد. عمر آسفالت در شهرهاي مختلف ايران، دو يا سه سال است اما در کشورهاي پيشرفته، عمر اين آسفالت ها به 15 تا 20 سال مي رسد و حتي شهرداري ها قصد دارند اين مدت را به 30 سال هم برسانند به اين صورت که تمام مراحل آماده سازي تا ساخت و نگهداري آسفالت معابر به مدت 20 سال به يک پيمانکار سپرده مي شود و شهرداري هر سال، پولي را با رقمي ثابت، بابت اين خدمات به پيمانکاران مي دهد نه اينکه ميزان اين پول را بر اساس ميزان خرابي پرداخت کند، به اين ترتيب پيمانکاران به دليل سود اقتصادي خودشان مجبورند در اجراي خدمات از بهترين ها چه در بخش نرم افزار و چه در بخش سخت افزار استفاده کنند. يکي از مهم ترين فاکتورهاي موفقيت در ايجاد رشد فراينده اقتصاد شهري،آموزش زيربناهاي مديريتي به مديران رده بالا در شهرداري هاي کشور است،به اين ترتيب که شهرداران و مديران ارشد آنها بايد با امور کلي و جامع آشنا شوند و مديران در سطوح پايين تر، جزييات بيشتر و دقيق تري را بدانند چرا که بسياري از امور شهري که اقتصاد شهر را پويا مي کند، در مباحث مديريتي مطرح است. به هر حال به عقيده من،شهرداري تهران و ديگر کلانشهرها ايران، در پويا کردن اقتصاد شهري به ميزان بسيار زياد مي توانند تاثيرداشته باشند چرا که تاکنون پروژه هاي با لحاظ کردن اقتصاد شهر، کشور و بخش خصوصي در شهرداري تهران اجرا شده و اجراي ديگر پروژه هاي عمراني و فضاي شهري با همين روش، کار سخت و غير ممکني نيست.

نويسنده : حسين محمد پورزرندي

منبع: umic.ir

[Mohammad Aref 120452]

همکاری بین المللی شهرداری ها

 

حکومت های محلی (شوراهای شهر و شهرداری ها) از یک مزیت مشخص در زمینه همکاری های بین المللی بهره می برند که ناشی از اصول اساسی یکسان و مشابه حاکمیت محلی در همه جای دنیا است. با وجود اینکه شهرداری ها به جوامعی با تفاوت های بارز فرهنگی و اقتصادی خدمت رسانی می کنند، اما همگی به صورتی مشابه در برابر نیازهای مردم پاسخگو بوده و تصمیمات خود را به شیوه مشارکتی اخذ و اجرا می نمایند. خدمات ارائه شده توسط شهرداری ها در مقیاس وسیع قابل مقایسه هستند. شهرداری ها در برنامه ریزی شهری، مدیریت کاربری زمین، مدیریت و دفع زائدات، توزیع آب، ایمنی و خدمات آتش نشانی و در بعضی کشورها فراهم آوردن محیط ایمن (امنیت اجتماعی) برای شهروندان، و ارائه خدمات درمانی و ایجاد مدارس و مراکز آموزشی نقش عمده ای دارند. در نهایت، به عنوان یه وظیفه خطیر، حکومت های محلی مسئولیت برقراری ارتباط موثر با دیگر قلمرو های حکومتی را بر عهده دارند.

 

دانلود مقاله