چراقرآن به زبان عربي است؟

[masi eng 47044]

چرا قرآن به زبان عربی است؟

زبان قرآن، زبان عربی است که در قران گاه، به قرآن عربی (هفت مورد) و زمانی به لسان عربی (سه مورد) و یا (حکم عربی) یک مورد تعبیر شده و در تمامی موارد استعمال ، از آن با تجلیل و عظمت یاد شده است. ارسال رسولان و پیامبران الهی به سوی اقوام و ملت های مختلف، جز به زبان آنها صورت نگرفته و این هم زبانی هر پیامبر با قوم خویش یک اصل کلی و فراگیر بوده است: « و ما أرسلنا من رسول الا بلسان قومه لیبین لهم» ما هیچ پیامبری را جز به زبان قومش نفرستادیم تا (حقایق را) برای آنان بیان کند.(ابراهیم4) این قاعده کلی در ارسال رسل الهی ، در زمینه انزال کتب آسمانی نیز جاری گشته است: « و کذالک اوحینا الیک قرانا عربیا لتنذر ام القری و من حولها» و بدین گونه قرآن عربی به سوی تو وحی کردیم تا مردم مکه و کسانی را که پیرامون آنند هشدار دهی.(شوری7)

بنابراین، عربی بودن قرآن امری طبیعی بوده است؛ چرا که پیامبر از میان قومی مبعوث به رسالت گشت که زبانشان عربی بود. این امر منافاتی با رسالت جهانی و دعوت همگانی او که برای همه عصرها و نسل هاست و هدایتگری کتابش که « هدی للناس » است ، ندارد. هشدار به مردم مکه که در سوره شوری آمده است تنها از این جهت است که پیامبر در مراحل اولیه حرکت جهانی خود مأمور به هدایت یستگان، نزدیکان و مردم منطقه خویش است معقول نیست که پیامبری به هدایت مأمور گردد آنگاه کتابی را که مردم با زبان آن بیگانه اند به آنان عرضه کند.

در مورد زبان عربی به این واقعیت نیز باید توجه داشت که زبان شناسان عقیده دارند که زبان عربی از دامنه و گستره ای بسیار وسیع برخودار است و از این جهت بر سایر زبان ها تفوق و برتری دارد. به عنوان مثال افعال در زبان عربی به جای شش صیغه چهار ده صیغه دارند، تمامی اسم ها مؤنث و مذکر دارند و افعال و ضمایر و صفت ها هم مطابق آنها می باشند. فراوانی مفردات و اشتقاق کلمات، دستور زبان و فصاحت و بلاغت آن نیز، این زبان را از دیگر زبان ها ممتاز می سازد. بدون تردید خداوند برای آخرین کتاب آسمانی خود، که تا ابد زنده و پاینده خواهد بود، بهترین زبان را انتخاب می کند و برای دفع هر گونه ابهامی همه جا انتخاب آن را به خود نسبت داده و از آن به «عربی مبین» یاد می کند.

برخی گفته اند الفاظ قرآن از پیامبر است، اما این نظریه با آیات قرآن ناسازگار است. قرآن بوضوح بیان می کند که الفاظ قرآن نیز از خداوند است. «انا انزلناه قراناً عربیاً لعلکم تعقلون» ؛ ما آن را قرآن عربی نازل کردیم ، باشد که بیندیشید.(یوسف آیه2) این آیه گویای این حقیقت است که پوشش عربیت ، مستند به خداوند است و اوست که معنا و محتوای قرآن را در پوشش لفظ عربی نازل فرموده است تا قابل تعقل و تأمل باشد. علامه طباطبائی می گوید: دو جنبه عربیت الفاظ قرآن و استناد به وحی، در ضبط اسرار آیات و حقایق معارف دخیلند. اگر تنها معنا و مفهوم آیات به پیامبر القا شده و الفاظ از پیامبر بود، آن گونه که در احادیث قدسی چنین است و یا اگر به لغت دیگری ترجمه گردیده بود، بخشی از اسرار آیات پوشیده می ماند. و از دسترس عقول بشر خارج می گشت.

از آن چه گفتیم معلوم شد که با توجه به ویژگی زبان عربی، و بعثت پیامبر از میان عرب فصیح ، اگر قرآن غیر عربی بود، جای سئوال و نکته گیری وجود داشت، چرا که عربی بودن آن امری طبیعی و عادی بوده است. اما این مسأله که چرا پیامبر عربی بوده است، و یا این که چرا آخرین دین، خاستگاهش شبه جزیره عربستان بوده است، امری خارج از بحث های ادبیات عرب است و پاسخ آن را باید در مباحث کلامی مربوط به نبوت جست و جو نمود.

چرا زبان عربی می آموزیم:

زبان عربی، زبان دین و فرهنگ ماست. زبان قرآن یکی از نشانه های فرهنگی ما ایرانیهاست وظیفه ی ما یادگیری این زبان و کوشش برای استفاده از عبارات و متون اسلامی که به این زبان نازل یا نگارش یافته است ميباشد. ظرافتهای پنهان و پیدای این زبان توانسته است پاره ای از ادیبان بزرگ همچون گوته نویسنده شهیر آلمانی و یا ادیب بزرگ روسی تولستوی و ابن سینا فیلسوف ایرانی و علامه طباطبائی مفسر بزرگ قرآن و ... را شیفته خود سازد. زیرا این زبان توانسته است در ادوار مختلف معانی و مفاهیم دقیق ادبی، علمی و فلسفی را بیان کند. خوشبختانه زبان مادری ما ایرانیان هماهنگی و تناسب خوبی با زبان وحی برقرار کرده است و برای فهم متقابل ادبیات فارسی و عربی، مسیر درک زبان قرآن همواره شده و توفیقی الهی نصیب فارسی زبانان شده است.

در زمان حاضر نگاه ما به این زبان، بعنوان یک زبان بیگانه نیست و تلاش ما ایرانیان در پیشبرد و گسترش زبان و ادبیات عرب بر کسی پوشیده نیست ولی آنچه اکنون فراگیری این زبان قرآنی را برای ما مسلمانان حائز اهمیت بیشتر کرده است. گسترش اینترنت و نزدیکی جوامع مسلمان از این طریق است. اگر در آئین اسلام اقامه نماز فقط به زبان عربی جایز شمرده شده. بخاطر این موضوع است که مسلمانان باید در مسیری گام بردارند که زبانی واحد داشته باشند. و در برخورد ها خصوصاً کنگره عظیم حج از احوال یکدیگر آگاه شوند و ضعفی که متأسفانه امروز دامنگیر ما مسلمانان شده و عموماً همانند دو بیگانه در این مراسم شرکت می کنیم برطرف شود. غرب از ایده وحدت زباني درنماز که مبتکر اولیه آن اسلام بوده به خوبی بهره برداری کرده است و با گسترش زبان انگلیسی بعنوان زبان روز دنیا سیطره فرهنگی،سیاسی خود را در عالم گسترش می دهد و ما بعنوان یک وظیفه دینی تا دیر نشده باید در مسیری حرکت کنیم که تمام کشورهای اسلامی دارای پولی واحد و زبانی واحد گردند. و همت دانش آموزان و دبیران عربی در مدارس و توجه ویژه به این زبان ما را به این خواسته رهنمون خواهد ساخت.