سالمونلوز طیور

[masi eng 47044]

مروری بر سالمونلوز طیور

 

 

سالمونلوز به بیماری ناشی از باکتریهای جنس سالمونلا اطلاق می شود . سالمونلاها باکتریهای گرم منفی ، غیرهاگزا و اغلب تاژکدار می باشند که بر اساس تاژکدار بودن یا نبودن به دو گروه عمده تقسیم می شوند:

 

 

1) سالمونلاهای بدون تاژک( غیر متحرک): میزبان اختصاصی این اجرام، طیور می باشند. طیف میزبانی این گروه محدود است و بندرت برای انسان و سایر حیوانات بیماریزا هستند. این گروه شامل سالمونلا پلوروم و گالیناروم می باشند که بترتیب عامل بیماریهای پلوروم ( اسهال سفید جوجه ها) و تیفوﺌید مرغان هستند.

 

 

2) سالمونلاهای تاژکدار( متحرک): ازویژگیهای مهم آن می توان به تنوع زیاد ، پراکندگی وسیع، عدم اختصاصی بودن نسبت به میزبانی خاص ، اهمیت زیاد از لحاظ بهداشت عمومی، بیماریزایی برای انسان، طیور و سایر حیوانات اشاره نمود وبه سالمونلاهای پاراتیفوﺌیدی هم معروف هستند که از مهمترین آنها سالمونلا تیفی موریوم و انتریتیدیس می باشند.

 

بیماری پلوروم و تیفوﺌید مرغان:

 

میزبانهای اصلی این دو بیماری ماکیان ( مرغ و خروس)هستند. ولی پرندگانی نظیر بلدرچین، قرقاول، بوقلمون، مرغابی، کبوتر ، گنجشک، طوطی، قناری، کلاغ و... نسبت به عفونت حساس می باشند . این باکتریها از پرندگان به ظاهر سالم نیز جدا شده است .

 

در میان پستانداران موش ، گربه، راسو، خرگوش، گاو، سگ و روباه از جمله حیوانات حامل یا مخزن به شمار می روند.

[masi eng 47044]

سن ابتلا

مرگ و میر ناشی از بیماری پلوروم در2 الی 3 هفته اول زندگی طیور رخ می دهد. جوجه ها و پولت ها نسبت به سالمونلا پلوروم و گالیناروم حساس هستند در حالیکه در مورد طیور مسن تر سالمونلا گالیناروم حاﺌز اهمیت است. طیور نژاد سبک نظیر لگهورن مقاومت ترند و پرندگان ماده از اهمیت بیشتری در انتشارعفونت برخوردار هستند.

 

 

انتقال بیماری

 

مهمترین عامل انتقال بیماریهای پلوروم و تیفوﺌید مرغان، طیورحامل هستند که با استقرار باکتری در تخمدان و تولید تخم مرغهای آلوده ، عفونت را به نسلهای بعدی منتقل می کنند ( انتقال عمودی) در یک پرنده آلوده تا 33 درصد تخم مرغهای تولید شده می توانند حامل باکتری سالمونلا باشند. آلوده شدن تخم مرغها از طریق تماس پوسته با مواد یا سطوح آلوده و نفوذ باکتری بداخل تخم مرغ نیز صورت می گیرد.

کانیبالیسم ، خوردن تخم مرغهای عفونی، نوک زدن به بستر آلوده ، مصرف دان یا آب آلوده ،افراد بازدید کننده ، حشرات بویژه سوسکها و مگسها که بصورت حامل مکانیکی و نیز از طریق تولید نسلهای آلوده سبب انتشار این باکتری می شوند، کارگران ( چکمه- لباس-دستکش)، کارتن حمل جوجه ها ، مدفوع پرندگان حامل یا بیمار از عوامل انتشار عفونت محسوب می شوند.

 

 

عوامل این بیماریها به مدت 121 روز در مدفوع موش ، 11 روز در مدفوع پرنده ، 31 تا 35 روز روی پوسته تخم مرغ ، 9ماه در خاک مرطوب و مدفوع انسان ، 18 ماه در بستر و 16 ماه در جیره طیورقادر به ادامه حیات است.

[masi eng 47044]

نشانه های بالینی

در جوجه ها: مرگ جنین در داخل تخم مرغ یا ظرف مدت کوتاهی پس از خروج از تخم مرغ ( آلوده بودن تخم مرغها)- ضعف – کم اشتهایی- کندی رشد و رشد نا متناسب با سن- خواب آلودگی- چسبیدن مواد گچی اطراف مخرج- پرهای کثیف و بالهای آویزان- تورم کف پا و مفاصل ( بویژه مفاصل خرگوشی و آرنج)- کوری و اشکال تنفسی

 

 

در طیور بالغ و یا در حال رشد: کاهش ناگهانی مصرف دان - پرهای ژولیده- تاج چروکیده و رنگ پریده – کاهش تولیدتخم مرغ- کاهش قابلیت باروری و جوجه درآوری – افزایش دمای بدن به میزان 1 تا 3 درجه سانتیگراد در طی 2 تا 3 روز بعد از عفونت – بی اشتهایی- اسهال و دهیدراتاسیون

تلفات و واگیری

 

با توجه به سن، نژاد گله ، تغذیه ، مدیریت و حضور همزمان سایر بیماریها، میزان تلفات و واگیری متغیر است. در بیماری پلوروم الگوی خاصی برای تلفات نمی توان تعیین کرد بطوریکه از صفر تا 100 درصد در نوسان می باشد. برای مثال در برخی موارد جوجه ها طی 5 الی 10 روز اول زندگی هیچگونه علاﺌمی از خود نشان نداده ولی بیماری طی 7 تا 10 روز بعد بروز می نماید و تلفات ظرف 3 هفته به حداکثر خواهد رسید اما در بیماری تیفوﺌید مرغان تلفات 10 تا 93 درصد و میزان واگیری بیشتر از مرگ و میر است.

[masi eng 47044]

علايم كالبدگشايي

 

در جوجه ها: تورم کبد، طحال و کلیه- کبد رنگ پریده ودارای لکه های خاکستری به قطر 2 تا 3 میلیمتر - غیر طبیعی بودن محتویات کیسه زرده- علاﺌم تنفسی- مشاهده علاﺌم آسیت- دانه های سفید یا خاکستری رنگ روی ریه ها – دانه های سفید رنگ روی عضلات سنگدان ، دیواره سکوم و عضله قلب- تجمع مایعات در حفره قدامی چشم و افزایش ضخامت روده ها

 

 

در طیور بالغ::فولیکولهای رنگ پریده و بد شکل تخمدانی – پری هپاتیت ( شکل گیری یک لایه زرد رنگ روی کبد) – پری کاردیت ( التهاب بافت همبند اطراف قلب) و پری تونیت

 

 

 

تشخیص تفریقی

ضایعات ریوی ذکر شده مشابه آسپرژیلوس است

 

تورم مفاصل درعفونت با مایکو پلاسما سینوویه، پاستورلا مولتی سیدا، استافیلوکوکوس اورﺌوس نیز قابل رویت است.

 

برجستگیهای سفید رنگ روی قلب مشابه ضایعات ایجاد شده در بیماری مارک است.

 

ضایعات تخمدانی مشابه درعفونتهای باکتریایی نظیر استافیلوکوکوزیس و عفونت با کلی فرمها مشاهده می شود.

[masi eng 47044]

عفونتهای پاراتیفوﺌیدی ( عفونتهای ناشی از سالمونلاهای تاژکدار متحرک)

 

میزبانهای عوامل انتقال عفونتهای ناشی از سالمونلا انتریتیدیس و تیفی موریوم بعنوان یک بیماری مشترک ( زﺌونوز) مطرح هستند و طیف میزبانی آنها علاوه بر در برگرفتن میزبانهای سالمونلاهای غیر متحرک ، شامل حشرات ( سوسکها ، مگس ها ، جربها و ...) و انسانها (بطور معمول) نیز می باشند.

 

ارتباط تنگاتنگی میان حیوانات میزبان وجود دارد مثلا موش با خوردن زباله ، حشرات یا سایر مواد آلوده عفونی می شود در صورتیکه موش توسط گربه شکار شود گربه نیز عفونی خواهد شد. ذرات معلق هوا ، کرک پرها، پوسته تخم مرغهای آلوده ، تماس جوجه ها در هچری و نفوذ باکتری داخل تخم مرغ ( انتقال عمودی) ازعوامل انتقال و گسترش عفونت می باشند.

 

 

نشانه های بالینی

عفونت با سالمونلا پاراتیفی در جوجه ها بیماریزا است و در تخم مرغهای آلوده سبب مرگ جنین یا جوجه های چند روزه می شود ، تلفات کمتر از 20 درصد است و علاﺌم بندرت در پرندگان بالای سن 4 هفته و نشانیهای بالینی بطور معمول قبل ازسن 2 هفتگی مشاهده می شود و عمده تلفات و واگیری درهمین دوره به وقوع می پیوندد.علاﺌم درشکل حاد مشابه بیماری پلوروم و تیفوﺌید مرغان است ولی بطور معمول نشانه های عمومی ( بی حالی ، بی اشتهایی، لاغری و ...) هستند. گله های جوان بدلیل شکل نگرفتن فلور طبیعی دستگاه گوارش حساس ترند و با افزایش سن این مشکل حل خواهد شد.

 

 

تشخیص

 

قابل اعتماد ترین راه جدا سازی باکتری است ولی از روشهای سرولوژیک نظیر الیزا هم استفاده می شود.

 

 

کنترل ، پیشگیری و درمان

 

 

استفاده از حرارت و اشعه برای از بین بردن سالمونلا در مواد غذایی و دان شامل موارد زیر می باشد.

 

حرارت دادن در صورتیکه دمای داخلی به 79 درجه سانتیگراد برسد به جز سالمونلا سنتنبرگ سبب تخریب باکتری سالمونلا می شود

 

حرارت دادن تخم مرغ در دمای 60 درجه سانتیگراد به مدت 5/3 دقیقه

 

غوطه ور کردن تخم مرغها در آب 57 درجه سانتیگراد به مدت 25 دقیقه و بعد حرارت دادن با جریان هوای 55 درجه به مدت 60 دقیقه به میزان 7 لگاریتم از جمعیت سالمونلا انتریتیدیس داخل تخم مرغ می کاهد.

 

حرارت 70 تا 90 درجه سانتیگراد در پلت سازی بر اغلب میکروارگانیسمهای موجود در جیره بویژه سالمونلا موثر است و تا 99 درصد از جمعیت میکروبی را کاهش می دهد.

 

استفاده از لامپهای ماورا بنفش جهت کاهش میزان سالمونلا

 

استفاده از آنتی بیوتیکها و مواد ضد عفونی کننده

 

اسپری کردن تخم مرغها با ﻧﺌومایسین سولفات قبل از قرار دادن تخم مرغها در دستگاه جوجه کشی به منظور کاهش شیوع بیماری پلوروم

 

غوطه ور کردن تخم مرغهای آلوده به سالمونلا گالیناروم در محلول ppm 800 ( 800 قسمت در میلیون) جنتامایسین جهت کنترل تیفوﺌید مرغان

 

مصرف آنتی بیوتیکهای فورازولیدون ، آموکسی سیلین ، اسپکتینومایسین، سولفانامید ها و انرو فلوکسازین در زمان ابتلای گله سبب کاهش تلفات خواهد شد ولی سبب حذف کامل عفونت از گله نمی گردد

 

مصرف انروفلوکسازین جهت کاهش طیور حامل

 

گازدهی با فرمالدﺌید در مقایسه با سایر مواد ضد عفونی کننده موثرتراست و جهت ضد عفونی دستگاههای جوجه کشی توصیه می شود

 

 

اقدامات مدیریتی

 

خرید جوجه های عاری از سالمونلا گالیناروم و پلوروم

 

حذف گله های مادرآلوده

 

مبارزه با حشرات و حیواناتی نظیر موش و گربه

 

استفاده از آبخوریهای سرپستانکی جهت کاهش انتشارعفونت

 

تخلیه کامل کود و مواد آلی از سالن و ضد عفونی موثر سالنها در پایان هر دوره و رعایت فاصله زمانی مناسب بین دو دوره

 

ابتلا به بیماری تک یاخته ای کوکسیدیوز ( بویژه ایمریا تنلا و بیماری تضعیف کننده ایمنی نظیر گامبورو ، کم خونی عفونی و شرایط استرس زا ، همگی باعث افزایش شیوع و تلفات بیشتر خواهد شد. بنابراین بکارگیری اقدامات پیشگیرانه همه جانبه مورد نظر است

[masi eng 47044]

عفونت هاي سالمونلايي درتمامي نقاط دنيا در ميزبانهاي بسياري همچون حيوانات اهلي ، وحشي و انسان باعث بيماري مي شوند. سالمونلا انتريتيديس يكي از مهمترين سروتيپهايي است كه بعد از انجام مراحل پاكسازي و ضد عفوني از سالنهاي پرورش مرغ جدا شده است .

 

 

شيوع و گسترش بيماري

 

شيوع شديد پاراتيفوئيد خصوصاً سالمونلا تيفي موريوم در سال 1978 در امريكا و استراليا سبب خسارات زيادي شد .درطي دهه 1980 آلودگي اغلب تخم مرغها در شمال غربي ايالات متحده مربوط به سالمونلا انتريتيديس بودوتقريباً 0001/0 آلودگي تخم مرغها ممكن است رخ دهد.در اين مناطق آلوده به طور متوسط ازهر50 مصرف كننـده تخم مرغ ، يكي مي تواند به سالمونلوز مبتلا شود . درصد وقوع بيماري در ماههاي سرد و در خروسها 2% بيشتر است .

 

 

عامل بيماري

 

درحال حاضرشايعترين سروتيپهاي بيماريزا پاراتيفوئيد در طيو ، سالمونلا انتريتيديس Salmonella enteritidis وسالمونلا تيفي موريوم S.typhimurium مي باشند . اين عوامل ، باكتريهاي گرم منفي ، ميله اي شكل با ابعاد 5/1- 7/0×5-2 هستند كه فاقد هاگ و فاقد كپسول مي باشند . داراي تاژكهاي بلند هستند و متحركند. در محدوده دمايي 5 تا 45 درجه سانتيگراد ودرمحدودهpH ، 4 تا 9 مي توانند رشدكنند و نيترات را به نيتريت احيا ميكنند. سالمونلاتيفي موريوم تخمير گلوكز (هم اسيد و هم گاز توليد مي كند ) ، دولسيتول ، مانيتول ، مالتوز را انجام مي دهد ولي قادر به تخمير لاكتوز ، ساكاروز ، مالونات يا سالين نيست . درتمامي محيطها توليد سولفيد هيدروژن مي كند و دكربوكسيلاسيون اورني تين وليزين را انجام مي دهد و از سيترات بعنوان منبع مهم كربن بهره مي گيرد. سالمونلاتيفي موريوم اوره و ژلاتين را هيدروليز نمي كند پس اندول توليد نمي كند .

[masi eng 47044]

نشانه هاي باليني

معمولاًبيماري در جوجه ها زيردوهفتگي و به ندرت در سنين بالاي 4 هفتگي ديده مي شود . معمولاًتلفات در كمتر از 20% گروه مبتلا اتفاق مي افتد در طي هفته دوم زندگي ، جوجه ها ممكن است علائمي از ضعف رشد ، توقف رشد و ضعف عمومي توان بدن را نشان مي دهند. معمولاً عفونت پاراتيفوئيد در پرندگان خيلي جوان سبب بيماري مي شود . آلودگي تخم مرغها با سالمونلا ممكن است منجر به مرگ جنين داخل تخم مرغ ويا مرگ سريع جوجه هاي تازه هچ شده ، شود . علائم باليني ندرتاً پس از دو هفته مشاهده مي شود.پرندگان مبتلا كسل و افسرده هستند .تمايل به حركت نداشته و با چشمان بسته ، پرهاي ژوليده و بالهاي افتاده مي ايستند . اسهال ، آلودگي پرها ي اطراف مقعد با با مدفوع از نشانه هاي رايج است و در برخي واگيرها به دليل كدورت قرنيه يا پلاك هاي پنيري در حدقه چشم ، بينايي پرنده دچار مشكل مي شود . ندرتاً در پرندگان تخم گذار بيماري ايجاد مي كند و درصورت بيماريزايي سبب كاهش تخمگذاري مي شود .

[masi eng 47044]

يافته هاي كالبد گشايي

د رعفونت شديد در جوجه هاي تازه هچ شده كه منجر به تلفات سريع مي شود تنها نشاني كالبد گشايي سپتي سمي بودن لاشه است . اگر جوجه ها در سنين اوليه مبتلا شوند ، التهاب و عدم جذب كيسه زرده درآنها شايع است.اگرآنها در مرحله حاد سپتي سمي از بين نروند عمدتاً تورم طحال و كبد همراه با پر خوني ، رگه هاي خوني و كانونهاي نكروتيك ديده مي شود . كليه نيز ممكن است دچار اين عارضه گردند پريكارديت ، پري هپاتيت چركي فيبريني دراغلب موارد مشاهده مي شود .

مشخص ترين يافته كالبد گشايي كه در حدود پرندگان تلف شده در اثر سالمونلوز ديده مي شود اتساع سكوم بوسيله مواد نكروتيك سفيدو سخت مي باشد كه به آن تيفليت Typhitis مي گويند .وقتي بيماري مزمن شود انتريت حاد داراي كانونهاي نكروزي در روده كوچك مشاهده مي شود شامل كدورت چشم ،چركي شدن چشم ، تورم مفاصل چركي و التهاب كيسه هاي هوايي مي باشد .

 

 

تشخيص

 

تأييد تشخيص،مستلزم جداسازي وشناسايي عامل بيماري وترجيحاً سرووارآن مي باشد.سالمونلا رامي توان با كشت مستقيم،بسادگي ازبافتهاي مبتلا جداكرد،بنابراين درجوجه هايي كه دراثرسپتي سمي ميميرند،مي توان از كبد ، كيسه صفرا يا كيسه زرده باكتري را مستقيماً جدا نمود. در پرندگان مسن تر سالمونلا در روده يافت مي شود و امكان جدا كردن باكتري از سكوم ها بيشتر است . امكان جدا كردن از مكانهاي ديگر مثل تخمدان ، لوله تخم بر ، لوزالمعده ، مفصل ، بيضه ، قلب و چشم وجود دارد.

سالمونلا پلوروم و گاليناروم در روده كلونيزه نمي شوند اما ساير قسمتهاي بدن پرنده را بسادگي آلوده مي كنند . اين امر موجب تحريك توليد آنتي بادي هايي مي شود كه در آزمايشهاي سرمي مورد شناسايي قرار مي گيرند . ساير سرووارهاي سالمونلا در روده كلونيزه مي شوند اما بافتهاي بدن را بسادگي مورد تهاجم قرار نمي دهند و بنابراين ممكن است توليد آنتي باديها را تحريك نكنند .

[masi eng 47044]

جداسازي سالمونلا

براي كشت نمونه ها جهت غني سازي باكتري از محيطهاي غني كننده همچون بافر آب پپتونه استفاده مي شود . سه محيط مغزي انتخابي كه معمولاً مورد استفاده قرار مي گيرند شامل آبگوشهاي سلنيت ـ سيترات ، تترا تيونات و راپاپورت ـ واسيلياديس (RV ) مي باشند با افزون آنتي بيوتيكهايي مانندنووبيوسين يا رنگهايي مانندبريليانت گرين مي توان محيط ها را انتخابي تركرد . براي كشت از نمونه هاي آلوده مانند مدفوع ، سواب كلواك ، نمونه هاي محيطي يا كشت مجدد از محيط پيش مغذي ، از محيطهاي مايع مغذي مثل RV استفاده مي شود . در اين حالت ، نمونه به نسبت به محيط RV منتقل مي شود . براي جدا سازي سالمونلا ، استفاده از حداقل دو محيط جامد توصيه مي شود . محيط هاي جامد رايج عبارتند از : آگار مك كانكي ،دئوكسي كلات سيترات آگار (DCA ) كه پرگنه هاي سالمونلا بر روي آن بي رنگ به نظر مي رسند و در آگار بريليانت گرين پرگنه ها قرمز رنگ مي شوند . ساير محيطها عبارتند از : گزيلوز ليزين دئودكسي كلات آگار (XLD ) و محيطهاي تغيير يافته آن و آگار رامباچ .

 

 

شناسايي سالمونلا

 

تظاهرات باليني و كالبد گشايي بيماري پاراتيفوئيد مشابه ساير بيماريهاي حاصله از ساير سالمونلا ها و حتي عوامل باكتريايي ديگر است . ابتدا مي توان پرگنه هاي مشكوك را با آزمايش آگلوتيناسيون برروي لام با استفاده از سرم پلي والان O و سرم فيزيولوژي ، آزمايش كرد . آزمايشهاي بيوشيميايي اصلي براي سالمونلا ، توليدH2S عدم توليد اندول درآب پپتونه ، به همراه واكنشهاي قندي خاص مي باشد. واكنشهاي قندي سالمونلا شامل تخمير گلوكز ، مانيتول ، مالتوز و دولسيتول و عدم تخمير لاكتوز ، سوكروز و ساليسين مي باشد . اين واكنشهاي بيوشيميايي به طور مطلوبي در محيطهاي تركيبي كه در حال حاضر براي شناسايي باكتريها دردسترس مي باشند مثل محيط كوهنز Kohns يا آگارسه قندي (TSI ) ، انجام پذيرند .

[masi eng 47044]

تشخيص سرمي

 

درابتداي تخمگذاري با نمونه گيري از300 پرنده در هرگله آزمايش خون كامل (wbt ) با استفاده از آنتي ژن رنگي انجام مي شود و نيز آزمايش ميكرو آگلوتيناسيون و ميكروآنتي گلوبولين و elisa انجام مي شود . ممكن است بعضي از پرندگاني كه پاسخ آزمايشهاي سرمي آنها مثبت است ، به باكتري سالمونلا آلوده نباشندبه دليل واكنشهاي متقاطع مابين سويه هاي باكتريايي و بر عكس پرندگاني كه درمراحل اوليه آلودگي بسر مي برندوسالمونلارا به طور فعال دفع مي كنند،ممكن است از نظر سرمي منفي باشند . ممكن است جوجه هاآنتي باديهاي سالمونلا رابه طورغيرفعال ازراه كيسه زرده دريافت نمايندكه اين امر نشانگر آلودگي گله مادر مي باشد . مي توان زرده تخم مرغ را نيز از نظر وجود ايمنوگلوبولين هاي ضد سالمونلايي آرمايش كرد و چه بسا اين روش ،به عنوان راهي براي شناسايي و حذف گله هاي تخمگذار مورد استفاده قرار گيرد . آنتي سرم پلي والان ، آنتي سرم گروه d سالمونلا جهت مشخص نمودن آنتي ژن سوماتيك و سپس از آنتي سرمهاي اختصاصي استفاده مي شود .

[masi eng 47044]

انتشار و انتقال

 

همچون سايرسالمونلاهاي بيماريزا مي باشدكه قبلاً شرح آن داده شده است.دريك تحقيق تجربي درسال1999نشان داده شده است كه با افزايش سن گله مادر،افزايش نفوذ پذيري سالمونلا به داخل تخم مرغ رخ مي دهد زيراكيفيت پوسته تخم مرغ جوجه كشي با افزايش سن گله مادركاهش مي يابد .

مطالعات اخير نشان داده است كه سالمونلا انتريتيديس و سالمونلا تيفي موريوم موجود درمني خروس مي تواند لوله تخم بر و تخمدان مرغ منتقل شده و متعاقباً سبب آلودگي تخم مرغ شود . عامل سالمونلا انتريتيديس از سه طريق زير مي تواند پرنده را تحت تأثير قرار دهد :

1ـ ارگانيسم مي تواند به سرعت از دستگاه گوارش عبور كند بدون آنكه در پرنده مؤثر بوده و بيماري ايجاد مي كند .

2ـ ارگانيسم مي تواند در دستگاه گوارش بسرعت تكثير يابد در حاليكه پرنده به ظاهر سالم و طبيعي است . پرنده دفع كننده و پخش كننده عامل بيماريزا است .

3ـ ارگانيسم از جدار روده عبوركرده و سلولهاي داخلي را درگيرمي كند و سبب بيماري درپرنده مي شود ودرصورت بهبود پرنده در زمانهاي خاص مي تواند از بدن پرنده دفع وخارج مي شود .

[masi eng 47044]

بررسي گله از نظر سالمونلا

دركارخانجات جوجه كشي،هردوهفته يك بارازسطوح داخلي هچرها وپوسته هاي شكسته تخم مرغ موجود درسيني هاي هچر بايدكشت به عمل آيد.همچنين ازجوجه هاي حذفي وجوجه هايي كه درپوسته تخم مرغ ازبين رفته اندآزمايش انجام مي شود. درسالن پرورش،كشت ازجداركارتن ،كف كارتن و پرندگان تلف شده در داخل آن صورت مي گيرد . جوجه هاي وازده و آنهايي كه در چند روز اول مي ميرند نيز بررسي مي شوند.در دوران پرورش بررسي نمونه هاي بستر،سواب برداري از گردوخاك صورت مي گيرد ونيز سواب برداري ازمحل عبور دان از هاپر،اتصالات برق انجام مي شود

در گله هاي مادردر حال تخمگذاري ، سواب برداري از كف لانه تخمگذاري ، پوشال موجود درآن ، گردوغبار ، پرهاي دان داخل سالن و سواب برداري از ميز درجه بندي تخم مرغ و محل ذخيره تخم مرغ و راهروها انجام مي شود. در پرندگان لاين واجداد بهتر است نمونه ها به دفعات بيشتري انجام شود.در گله هاي تخمگذار مي توان از محل جمع شدن مدفوع در زير قفسها ، انباشته گردو غبار، تيغه جمع كننده مدفوع ، تسمه جمع آوري تخم مرغ ، سواب گرفت و نيز از بستر، گردوغبار ولانه هاي تخمگذاري نمونه گيري مي كنيم . در كشتارگاهها بايد از نمونه هايي مانند تكه هايي از پوست گردن و قسمتهاي مختلف كشتارگاه كشت بعمل آيد.علاوه برموارد فوق ازكف اتاقك كاميون حمل تخم مرغ سواب برداري صورت مي گيرد .

[masi eng 47044]

درمان

اگر تصميم به درمان داريد بهتر است به كمك آزمايش حساسيت باكتري را در مقابل آنتي بيوتيك سنجيد . ممكن است درمان ظاهراً مؤثر باشد ولي گاهي تعدادي از پرندگان ، حامل باكتري مي شوند و سويه هاي مقاوم به آنتي بيوتيك ، پديدار مي شوند . از آنتي بيوتيك ها بعنوان داروي پيشگيري مخلوط در دان و يا آب در جوجه هاي مسن و جوان و تخم مرغهاي هچري و داروي معالج طيور بيماراستفاده مي شود. تركيبي از سولفات پلي ميكسين b وتري متوپريم در گله هاي مبتلا به سالمونلا انتريتيديس هم از جنبه پيشگيري و هم از جنبه درماني مصرف مي شود . جنتامايسين تزريقي واسپكتينومايسين جهت كنترل آلودگي كيسه زرده در هچري استفاده مي شود . گزارشاتي وجود دارد مبني بر اينكه افزودن 5 عامل ضد باكتريايي مختلف به آب آشاميدني طيور سبب كاهش آلودگي سالمونلا تيفي موريوم مي شود . داروهاي مؤثر ديگر عبارتند از: تتراسايكلين ، نئومايسين ، باستيراسين وداروهاي گوگرد دار(بجزطيور تخمگذار) .

سالمونلاتيفي موريوم و انتريتيديس نسبت به برخي از آنتي بيوتيكها مقاومت دارويي يافته اند به طوريكه طي گزارش پاپ در سال 1996 سالمونلاتيفي موريوم تيپ 104 نسبت به آمپي سيلين ، كلرامفنيكل ، استرپتومايسين ، سولفا ناميد و تتراسايكلين مقاومت دارويي يافته است .

[masi eng 47044]

كنترل و پيشگيري

 

1) تخم مرغها و جوجه ها و پولت ها بايد از گله هاي عاري از سالمونلا آورده شوند و از تخم مرغهاي ترك داروكثيف وآنهايي كه روي زمين گذاشته شده اند جهت جوجه كشي استفاده نشود.

 

2) تخم مرغهاي هچ شده بايد ضد عفوني شوند و سالنهاي هچري طبق استاندارد بهداشتي ـ ضد عفوني آماده شوند. غوطه ور سازي تخم مرغها در محلول گلوتارآلدئيد 5/0% دردماي 40 بمدت 20 دقيقه يا گاز دادن با حداقل 600 ميلي گرم گاز فرمالدئيد به ازاي هر متر مكعب در 20 به مدت 30 دقيقه صورت مي گيرد .

 

3) درفاصله بين دو دوره جوجه ريزي ، سالنهاي مرغداري بايدتماماً شسته شده وضدعفوني شوند.كپسول پارا فرمالدئيد اغلب هر دوهفته يك بار به لانه تخمگذاري افزوده مي شود .

4) كنترل حشرات و جوندگان بايد بوسيله طراحي سالنها و مديريت آنها صورت گيرد .

 

5) جهت جلوگيري از انتقال افقي در بين سالنها ، بيماران را معدوم كرده و تمامي مواد زايد رادر يك منطقه مناسب در ظرف در بسته كه امكان ورود ناقلين بيماري نباشد ، قرارداده شود .

 

6) از غذاي پليت شده و يا خوراك فاقد منبع پروتئين حيواني استفاده شود .

 

7) واكسيناسيون از بروز بيماري پيشگيري مي كند .

 

نمونه گيري از سالنهاي مرغداري و سواب كلواك و لاشه هاي مشكوك جهت جلوگيري از شيوع بيماري امري ضروري است .

 

9) نگهداري تخم مرغها دريخچال وسردخانه خطربيماريزايي راكاهش ميدهد(1و6و7و9و11و15 ).

 

10) اخيراًسازمان نظارت بر مواد غذايي ودارويي ايالات متحده(fda )استفاده ازمحلول 37% فرمالين را به ميزان 5/2 كيلوگرم درهرتن وبه مدت 14 روزجهت كنترل باكتري سالمونلا درخوراك طيور مجاز اعلام كرده است .

 

افزودن مواد شيميايي ماننداسيد فرميك يا پروپيونيك به دان ، يا گاز دادن با فرمالدئيديا متيل بروميد نيز موجب كاهش سالمونلا در دان شده است . برنامه هاي كنترل سالمونلا انتريتيديس در كشورهاي مختلف بشرح زير است :

دركشورهاي اروپايي درمرحله اول تقليل آلودگي ودرمرحله بعد حذف آلودگي درگله هاي مادر ، اجداد ولاين انجام مي گيرد. دربين اين كشورها ،سوئد دركنترل سالمونلا ها مقتدرترو پيشرفته تر عمل نموده است . به طور كلي تا سال 1984 حدود 90% هزينه معدوم كردن گله هاي آلوده و 100% هزينه تميز نمودن فارم ها (هرفارم با ظرفيت توليدي بيش از5000 قطعه مرغ )را پرداخت نمود . در انگلستان در سال 1989 براي ممانعت از انتشار سالمونلا قوانيني وضع شده است . محدوديت حركت طيور ، جداسازي فارمهاي آلوده همراه با كشتار اجباري و غرامت سبب كاهش آلودگي شده است . در هلند نيز مشابه انگلستان تمهيداتي صورت گرفته است كه باعث كاهش سالمونلا انتريتيديس درگله هاي مادر و اجداد شده است ولي موارد انساني را تقليل نداده است .روش آمريكا در برخورد با سالمونلا انتريتديس بسيار محتاطانه تر است ، كشتار و پرداخت غرامت و غيره وجود ندارد بلكه فارم آلوده را كنترل مي نمايند زيرا سويه هاي باكتري حدت كمتري دارند.

 

 

حذف رقابتی

 

درمان حذف رقابتي عبارتست از:افزايش فعاليت فلور طبيعي روده تا طي آن كلونيزه شدن بسياري از عوامل بيماريزا درروده محدودشود،كه اين روش عمداً درپيشگيري ازعفونتهاي پاراتيفوئيدي مؤثراست. اين باكتريها ازطريق مقعد،اسپري در سطح بدن يا قطره خوراكي وارد بدن طيور مي شوند.مخلوطي از باكتريهاي روده(عموماً محتويات سكوم)معمولاً جهت اين كاراستفاده مي شوند.خوراندن كشت مخلوطي ازباكتريهاي روده كورمرغهاي گوشتي بالغ كه از29 سويه تشكيل شده بود به جوجه هاي گوشتي يك روزه از طريق آب آشاميدني و و سپس رويارو كردن جوجه ها از راه خوراكي با سالمونلاتيفي موريوم بعد از 2روز ، نشان دادن كه اين باكتريها به سرعت در روده كور جاي گرفته، مقاومت درمقابل سالمونلا تيفي موريوم را در مقايسه با جوجه هاي گروه شاهد به طور مؤثري افزايش مي دهد.

درگله هاي مسن آلوده به سالمونلا ، قبل از انتقال به جايگاه هاي پاك ، آنها را با آنتي بيوتيك درمان مي كنند،سپس، فلور روده اي و سالمونلا را تضعيف مي كنند و به دنبال آن مخلوط حذف رقابتي را به پرندگان مي خورانند تا امكان حذف آلودگي از پرندگان به وجود مي آيد.در پرندگان تخمگذار به دليل عدم امكان انتقال پرندگان به جايگاههاي پاك،استفاده از روش فوق موفقيت آميز نبوده است.

[masi eng 47044]

واكسيناسيون

 

جهت كنترل آلودگي به سالمونلا انتريتيديس تا كنون واكسنهاي مختلفي ساخته شده است . در كشور آلمان براي كنترل سالمونلاتيفي موريوم از واكسن آگزوتروفيك) Auxitrophic = سويه اي جهش يافته (موتانت )از باكتري كه براي رشد به عوامل خاصي نياز دارد ( زنده استفاده مي شود . واكسنهاي زنده تخفيف حدت يافته نيازمند اين است كه به مدت كافي در بافتها باقي بمانند تا پاسخ ايمني حمايتي ايجاد كنند . استفاده خوراكي يا داخل عضلاني ازواكسن تخفيف حدت يافته سالمونلا انتريتيديس نوع موتانتA سبب كاهش دفع عفونت از طريق مدفوع ، انتقال افقي عامل بيماريزا و آلودگي تخم مرغها مي شود كه اين اثرات تا23 هفته پس از واكسيناسيون مشاهده مي شود . واكسن خوراكي نوع اخير ايمني محافظتي كم اثرتري ايجاد مي كند.

درپرندگان واكسينه شده در روز اول ، متعاقب گذشت 4 هفته مشكلات اسهال ، لنگش ، تلفات و وقوع سالمونلا انتريتيديس كمتر رخ داد. درسال 1994 حدود 2 ميليون پرنده در مزارع صنعتي انگلستان واكسينه شدند كه از اين گله هاي واكسينه شده سالمونلا انتريتيديس جدا نشد .

درآزمايشات ديگر جوجه هاي بدست آمده از گله مادر 57 هفته (واكسينه شده و واكسينه نشده )همراه با جوجه هاي 7 روزه كه يك دوزخوراكي سالمونلا انتريتيديس را روز اول دريافت كرده بودند ، قرارداده شدند . اطلاعات بدست آمده حاكي است كه آنتي بيوتيكهاي مادري كه ايمني غير فعال ايجاد مي كنند ، در جوجه هاي سنين 21 روزه با كاهش علائم باليني و كاهش دفع سالمونلا همراه بود . به هر حال كاهش مشخصي در جداسازي سالمونلا انتريتيديس از ارگانهاي داخلي جوجه هاي واكسينه شده قابل توجه است . واكسن بين سنين 12 الي 16 هفتگي انجام مي شود . هر دز واكسن شامل تعداد زيادي سالمونلا انتريتيديس غير فعال است و دو تزريق ايمنيت بالاتري ايجاد مي كند .

واكسنهاي كشته اتوژن سالمونلاانتريتيديس همراه با ياور خوراكي Oil adjuvant و ازطريق زير جلدي به مدت چندين سال درماكيان ايالات متحده مصرف شدونتايج اميد بخشي حاصل گشته است.در جوجه هاي واكسينه شده باواكسن كشته (باكترين)سبب كاهش تلفات،علائم باليني وضايعات تا12 هفته پس از واكسيناسيون گرديد .

ضمناً محققين دانشگاه ويكتوريا نوعي واكسن عليه سالمونلا را به روش مهندسي ژنتيك ابداع كرده اند . اين واكسن از يك سويه موتاسيون يافته سالمونلا تيفي موريوم ساخته شده است كه با حذف قسمتي از ساختمان ژنتيكي اين باكتري آنرا كاملاً به برخي ويتامينها وابسته ساخته اند . هدف از اين كار محافظت حيوانات از سالمونلوز است . اين سويه سالمونلا به صورت خوراكي تجويز مي شود .

[masi eng 47044]

وضعيت سالمونلا انتريتيديس در ايران

وجود اين عامل با جداسازي باكتري و استفاده از آنتي سرم مخصوص در چندين مزرعه مرغداري ايران به اثبات رسيده است كه به احتمال قريب به يقين از نوع با حدت بالا (فاژ 4) مي باشد . با توجه به قابليت بيماريزايي بالاي آن،در گله هاي آلوده به خصوص جوجه ها (كه ازطريق عمودي آلوده مي شوند ) مشكل خاصي پس از هچ شدن مشاهده نمي شود و تعدادي از آنها ناقل بيماري مي باشند كه در اثر مجاورت در جعبه هاي جوجه،ماشين جوجه كشي و يا عمل تعيين جنسيت اكثر آنها آلوده ميگردند. اين سالمونلا به دليل سرعت تكثير بالا يش سبب بروز تلفات و وازدگي جوجه ها مي گردد ، كه تلفات از 5 تا 40% و بيشتر ممكن است ديده شود . از روز سوم به بعد با ازدياد جوجه هاي وازده مواجه مي شويم . در صورتيكه آلودگي در بدو ورود با يك آنتي بيوتيك مناسب كنترل شود مشكلات وازدگي و دفع سالمونلا از طريق مدفوع كمتر خواهد شد .

در طيور تخمگذار درمان با آنتي بيوتيك مناسب قبل از شروع تخمگذاري مي تواند دفع مدفوعي و آلودگي تخم مرغ را در اوج توليد به مقدار بسيار زيادي كاهش دهد . در حال حاضر بايد مانند اكثر كشورهاي جهان برنامه تقليل و كاهش آلودگي را در سطوح مختلف به انجام رساند . در اين راستا مي توا ن از حذف رقابتي ، واكسيناسيون و كنترل مواد غذايي و پليت نمودن آنها استفاده نمود كه اين امر مستلزم صرف هزينه بسيار گزافي مي باشد . مسلماً در ايران قادر به اجراي برنامه ريشه كني وسيع نمي باشيم پس ابتدا به كاهش (ازطريق پيشگيري و كنترل بهداشتي) و سپس به حذف عامل بيماريزا با اجراي برنامه دقيق اقدام مي نمائيم.

[masi eng 47044]

علائم باليني در انسان

سالمونلا تيفي موريوم سبب بيماري تيفوئيد درانسان مي شود كه با تب،سردرد،اسهال واستفراغ شديد توأم است۰ در اغلب اشخاص مبتلا به سالمونلا انتريتيديس پس ازمسموميت غذايي(حدود 128 الي 72 ساعت)اسهال وعلائم فوق مشاهده مي شود.بيماري معمولاً 4 تا 7 روز به طول مي انجامدواغلب افراد، بدون درمان با آنتي بيوتيك بهبود مي يابند. با اين وجود ، اسهال مي تواند به قدري شديد باشد كه شخص را راهي بيمارستان كند . با اين حال وقوع سالمونلوز در افراد سالخورده ، خردسالان و كسانيكه سيستم ايمني ضعيف دارند ، مي تواندآنها را به فرم شديد بيماري دچار كند. در اين بيماران عفونت از طريق روده وارد جريان خون شده و سپس به ساير نقاط بدن منتقل مي شود و سبب مرگ نيز مي شود . در موارد مزمن بيماري درد مفاصل و ادرار درد آور گزارش شده است .

[masi eng 47044]

كاهش خطر بيماريزا يي سالمونلا انتريتيديس در انسان

 

1) تخم مرغها در سرد خانه ها و يخچالها نگهداري شوند .

 

2) تخم مرغها كثيف يا ترك خورده معدوم شوند .

 

3) بعد از تماس دستها با تخم مرغهاي خام دستها با آب و صابون شسته شوند .

 

4) بعداز پخت كامل ، تخم مرغها خورده شوند و تخم مرغها ي گرم بيش از 2 ساعت نگهداري نشوند.

 

5) موادغذايي محتوي تخم مرغ در سرد خانه نگهداري شوند .

 

6) از خوردن تخم مرغهاي خام (مانند بستني و مخلوط شير و تخم مرغ خانگي ) و غذاها ي واجد تخم مرغ خام اجتناب شود . عمدتاً در صنعت ، بستني و مخلوط شير و تخم مرغ و غذاها ، توسط تخم مرغهاي پاستوريزه تهيه شوند .

 

 

درمان بيماري در انسان

 

آمپي سيلين ، جنتامايسين ، تري متوپريم ، سولفامتوكسازول و سپيروفلوكسازين وكلرامفنيكل داروهاي مؤثر بر سالمونلا هستند . متأسفانه برخي گونه هاي سالمونلا نسبت به آنتي بيوتيكها مقاومت دارويي يافته اند .

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام