معرفی آپاتیت

[Mohammad Aref 120453]

نام آپاتيت از واژه يو ناني به معني فريبنده گرفته شده است زيرا انواع جواهري 2 آپاتيت شبيه ساير کانيهاي مهم جواهري است. آپاتيت با ترکيب شيميايي Ca5(PO4)3(F, Cl, OH) در گروه فسفاتها قرار مي گيرد . اين کاني با سختي 5 جزء کانيهاي سختي موس مي باشد.

آپاتيت مي تواند به صورت فلورآپاتيت، کلرآپاتيت و هيدروکسيل آپاتيت وجود داشته باشد . اين کاني به رنگهاي سبز، قهوه اي، آبي مايل به بنفش و بي رنگ ديده مي شود . آپاتيت اغلب به صورت منشوري يا سوزني مشاهده مي شو د. کلوفان نوعي آپاتيت توده اي و مخفي بلور است که بخش اعظم سنگهاي فسفاته را مي سازد.

 

 

محيطهاي تشکيل آپاتيت

 

آپاتيت مي تواند همراه با سنگهاي آذرين، رسوبي و دگرگوني تشکيل گردد . در سنگهاي پگماتيتي، رگه هاي هيدروترمالي و به ويژه سنگهاي آذرين آلکالن با ساختار حلقوي تشکيل مي گردد . همچنين آپاتيت همراه با سنگهاي آذرين بازيک، اولترابازيک، کربناتيتي، کيمبرليتي و به ويژه همراه با توده هاي مگنتيتي تيتان دار در درون ريفتهاي درون قاره اي مشاهده مي شود . در شبه جزيره کولا 5 روسيه، آپاتيت همراه با سنگهاي نفلين سينيت به صورت انبوه تشکيل شده است. سنگهاي رسوبي مهمترين منابع آپاتيت دنيا هستند . اين سنگها 80 درصد فسفات دنيا را تأمين مي کنند . سنگهاي رسوبي حاوي آپاتيت به دو گروه فسفريت (با عيار بيش از 10 درصد آپاتيت) و فسفاتيت (با عيار کمتر از 10 درصد آپاتيت) تقسيم مي شوند.

 

 

کاربردهاي آپاتيت

 

توليد انواع کودهاي فسفاته مهمترين کاربرد کاني آپاتيت است . بيش از 90 درصد آپاتيت توليد شده براي تهيه کودهاي شيميايي مصرف مي شود . فسفات کلسيم با اسيد سولفوريک ترکيب شده و به سوپر فسفات تبديل مي شود . ديگر کودهاي فسفاته شامل منوفسفات آمونيم و دي فسفات آمونيم است. آهن، آلومينيم، پيريت و مواد آلي جزء مواد مضر همراه آپاتيت براي توليد کودهاي فسفاته به شمار مي آيند . از ديگر کاربردهاي فسفات مي توان به توليد خوراک دام، پاک کننده ها، فرآورده هاي غذايي و نوشيدني، دندانسازي، مواد آتشبازي، عکسبرداري، تصفيه نفت، مواد سراميکي، حشره کش و خمير دندان اشاره نمود . از فرآورده هاي جانبي سنگهاي آپاتيت دار مي توان به اورانيم، سلنيم، واناديم و فلوئور اشاره کرد. در کارخانه نيوولز در ايالت فلوريدا امريکا هر ساله حدود 500 تن کيک زرد (اکسيد اورانيم غني شده ) از فسفات به دست مي آيد . از فلوئور بازيافت شده براي توليد کريوليتت استفاده ميگردد Na3AlF6 مصنوعي استفاده مي شود.

 

منبع: وبلاگ زمین شناسی دانشگاه تبریز