پهن برگان

[masi eng 47044]

جنس زالزالک یا ولیک

Crataegus

Hawthorn

گونه های اروپایی جنس ولیک به سختی از یکدیگر قابل تشخیص میباشند . از سال 1980 ولیک در اروپا حامل اصلی باکتری (Erwinia ) بود که مانع رشد و نمو وسبب پژمرده شدن گیاهان خانواده رزاسع میشد . ولیک با شاخه های کوتاه و خاردار خود میتواند درختزار انبوه تقریباً غیرقابل نفوذ و راه نیافتنی را تشکیل بدهد . این خصوصیت در بسیاری از کشورها کاربرد خوبی برای ایجاد یک مانع و حصار مقاوم است .

Crataegus laevigata (Poir.) DC.

Midland Hawthorn

Rosaceae

ولیک انگلیسی به صورت درختچه بزرگی در بیشتر نقاط اروپا رویش دارد . در پارکها و کنار خیابانها مشاهده میشود ولی به هرحال به عتوان درخت حاشیه خیابان تا ارتفاع حدود 5 متر میرسد و ندرتاً ممکن است به 10 متر برسد . سپس دارای تاجی کروی و انبوه میشود . پوست آن در ابتدا مایل به قهوه ای و بعدها خاکستری کمرنگ میشود . به خوبی نسبت به هرس سازگار است . انشعابات آن دارای شاخه های کوتاه به طول 3 سانتیمتر و با نوک تیز و خاردار میباشد . برگهای متناوب و خزان کننده آنها دارای 8-4 سانتیمتر طول و پنجه ای با 3 تا 5 لوب نامساوی و مضرس میباشند . در سطح رو سبز تیره براق و در سطح زیر سبز روشن و عموماً در پاییز به زرد تغییر رنگ میدهد . گلهای منظم و 5 پر آن در اردیبهشت تا خرداد ظاهر میشوند و به صورت گرزن های افراشته میباشند . گلبرگها سفید (در کولتیوارها رنگی) و دارای تعداد زیادی پرچم و 2 یا 3 خامه هستند ( در گونه C.monogyna فقط یکی وجود دارد) . میوه سیبی شکل و در حدود 12 میلیمتر طول با بخش گوشتی آردی شکل میباشد . ولیک انگلیسی در اروپا و شمال آفریقا گسترش یافته است و دامنه گسترش آن به شرق نیز میرسد . ولیک اکثراً در بیشه و درختزارها در مناطق غیرمحصور و در حاشیه جنگلها و بر روی سراشیبی های صخره ای رویش دارد . برای تزئین باغات از کولتیوارهای گل قرمز آن (Pauls Scarlet ) استفاده میشود . کاشت آن از سال 1858 در انگلستان و در کنار خیابانها رواج دارد .

Crataegus crus-galli L.

Cockspur Thorn

Rosaceae

درخت کوچکی است به ارتفاع 10-8 متر و ندرتاً به صورت درختچه و با تاجی پهن و نامنظم میباشد . پوست آن ابتدا صاف و خاکستری و بعدها قهوه ای تیره و شکاف دار میشود . این گونه بومی امریکای شمالی بین کانزاس ایالت کبک کانادا است . خصوصیت مهم ولیک اروپایی برگهای تقریباً تخم مرغی شکل با قاعده گوه ای و حاشیه مضرس و دمبرگ کوتاه و مقاوم میباشد . سطح روی آن سبز تیره و سطح زیر سبز روشن است . نام Cockspur Thorn به علت وجود خارهای محکم و طویل و بادوام این درخت میباشد (حدود 8 سانتیمتر) . شاخه های کوتاه به یک نوک تیز منتهی میشوند . گلهای سفید آن به صورت خوشه های آویزان و در خرداد ظاهر میگردند . میوه ها کروی شکل و به طول حدود 10 میلیمتر و قرمز رنگ میباشند که تا زمستان به روی درخت باقی میمانند . این ولیک از سال 1691 کاشته شده است .

[masi eng 47044]

جنس سنجد

Elaeagnus

Oleaster

درختان و درختچه هایی هستند که بومی نواحی معتدل نیم کره شمالی میباشند که تا مالزیا امتداد یافته است و دارای سه جنس با حدود 30 گونه میباشد . از خصوصیات آنها کرکهای براق نقره ای یا قهوه ای – برنزی است که روی شاخه های جوان ، برگها و برخی اوقات گلها را میپوشاند .

سنجد

Elaeagnus angustifolis L.

Oleaster or Russian olive

Elaeagnaceae

درختی کوچک با 12-7 متر ارتفاع و ندرتاً به صورت درختچه میباشد . در هنگام جوانی دارای شاخه های خاردار و کرکهای نقره ای است . پوست تنه آن خاکستری با شکافهای عمودی و سطحی میباشد . تاج آن معمولاً نامنظم و تنه آن اغلب خمیده است . برگهای خزان کننده آن متناوب با دمبرگ کوتاه ، مستطیلی و نیزه ای شکل (شبیه بیدها) با 8-4 سانتیمتر طول و حاشیه صاف میباشد . در سطح رو سبز مایل به خاکستری و بدون جلا و در سطح زیر نقره ای با کرکهای منشعب و ستاره ای است . گلهای هرمافرودیت آن (یا هرمافرودیت نر) در اردیبهشت تا خرداد ظاهر میشوند . منفرد (یا در دسته های 2 تا 3 تایی) و با دمگلی کوتاه بر روی محور برگها تشکیل مییابند . در حدود 1 سانتیمتر عرض دارند و در سطح خارجی نقره ای و در سطح داخلی زرد و با یک رایحه و عطر مشخص میباشند . میوه شفت تخم مرغی شکل با حدود یک سانتیمتر طول و در ابتدا نقره ای مایل به سفید و موقع رسیدن قهوه ای با بخش گوشتی آردی شکل است . در آسیای مرکزی یک محصول مهم و یک منبع مواد پروتئینی و قندی و معدنی در کاروانهای مسافرتی به شمار می آمد و میوه های خشک آن آسساب و تبدیل به آرد میشد . این کاربردها وسیله ای برای گسترش گیاه به خصوص در قرون وسطی بود . خاستگاه اصلی آن از نواحی مدیترانه شرقی شروع شده و از آسیای مرکزی گذشته تا چین امتداد پیدا میکند و محل رویش آن در جنگلهایی با خاکهای شنی و حاشیه رودخانه ها میباشد . این درخت نسبت به خشکی مقاوم بوده و از این نظر به سایر درختان ترجیح دارد . مانند بسیاری از درختان با برگهای کرکدار این درخت آلودگیهای جوی را تحمل میکند . در اروپا از قرن شانزدهم کاشته شده است . برای تزئین باغها به علت تاج نقره ای رنگش به خصوص در روزهایی که باد میوزد بسیار باارزش میباشد .

Elaeagnus Commulata Bernh.

Silver – berry

Elaeagnaceae

این نوع سنجد درختچه ای است که ارتفاع آن اغلب کمتر از 4 تا 5 متر میباشد. برگها خزان کننده و در هر دو سطح نقره ای ، تخم مرغی تا نیزه ای شکل (پهن تر از گونه قبل) و با طول 10-2 سانتیمتر میباشد . شاخه های جوان و کاسه گل و همچنین اغلب ، برگها فقط دارای کرکهای نقره ای نیستند بلکه دارای کرکهای قهوه ای نیز میباشند . گلها از اواخر اردیبهشت تا اوایل تیر ظاهر میشوند . ساختمان گل آن مشابه گونه قبل میباشد . فقط تفاوت مهم آن این است که خامه ها در پایین توسط حلقه غده ای احاطه نشده اند و همچنین بزرگتر میباشند . طول آنها 15 میلیمتر ، خوشبو و زردرنگ و در بخش خارجی نقره ای هستند . این گونه در درختزارهای انبوه و مرطوب حاشیه رودخانه ها در نواحی که از شرق کانادا تا مینسوتا ، جنوب داکوتا و یوتا در امریکا امتداد یافته است رویش دارد و از سال حدود 1813 کاشته شده است .

[masi eng 47044]

جنس اکالیپتوس

Eucalyptus

Gum tree

خاستگاه اصلی جنس اوکالیپتوس استرالیا میباشد جائیکه در حال حاضر حدود 600 گونه از آن وجود دارد . بیشتر آنها در دمای پایین نابردبار هستند اما برخی هم به خوبی خو گرفته و عادت کردند و امروز عملاً در تمام نواحی مدیترانه رویش دارند . در فرانسه و انگلیس از درختان جنگلی به شمار میروند . اوکالیپتوسها عموماً درختان بلندی میباشند (E.amygdalina در حدود 156 متر ارتفاع و بالاترین رکورد را دارد) . از خصوصیات بارز اوکالیپتوسها چند شکلی بودن برگهایشان است . برگهای درختان جوان متقابل با سطح تحتانی و فوقانی کاملاً واضح و مشخص ، در حالیکه برگهای درختان مسن متناوب و بدون هیچ گونه تمایزی بین دو سطح میباشد . دمبرگها عموماً تابدار هستند . بنابراین نحوه قرار گرفتن برگها به صورت عمودی یا قائم میباشد و به همین دلیل است که اوکالیپتوسها سایه کمی ایجاد میکنند . گلها هرمافرودیت ، منظم و به صورت منفرد یا گروهی میباشند . کاسه و جام پیوسته و به شکل کلاهی هستند که در زمان شکوفایی گل میریزند . پرچمهای متعدد آنها با میله های رنگینشان بسیا زیبا و جلب توجه میکنند . میوه به صورت کپسول چوبی است . بافتهای این درخت به خصوص در برگها شامل روغنهای فرار (روغن اوکالیپتوس) میباشند که در داروسازی به کار میرود .E.globulus در احداث جنگل در اروپا از قرون بیستم واجد اهمیت بوده است .

Eucalyptus globules Labill.

Blue Gum Tree

درختی است در حدود 60 متر ارتفاع با تاجی گسترده و پوستی خاکستری که به صورت نوارهای طولی جدا شده و میریزد . برگها خزان کننده نیستند و 10 سانتیمتر یا بیشتر طول دارند . گلها سفید و دوران شکوفایی آنها از ماه خرداد تا پاییز است . این درخت اولین بار در سال 1829 شناسایی شد و در انگلستان نیز رویش دارد و اکنون تحت نام E.niphophila میباشد . اکثراً در نقاط مرتفع یافت میشود (2000 متر از سطح دریا) در مناطق کوهستانی استرالیا درخت منحصر به فردی را تشکیل میدهد . این درخت در دمای پایین بردبار میباشد .

[masi eng 47044]

جنس راش

Fagus

Beech

راش یکی از زیباترین درختان اروپا و درخت غالب اقلیم جنگلی کوههای کارپاتین میباشد . درخت بزرگی است که اغلب ارتفاع آن حتی بیش از 40 متر میرسد . دارای تاجی گنبدی شکل بزرگ (با بیش از 20 متر قطر) با شاخه های ستبر و تنومند و انشعابات فرعی که با یک زاویه تندی نسبت به یکدیگر خارج شده و خصوصیات بارزی را به تاج آن در زمستان زمانیکه فاقد برگ میباشند میدهد .

راش اروپایی

Fagus sylvatica L.

Common Beech

Fagaceae

پوست این درخت صاف و به ندرت شکافدار و خاکستری مایل به سفید میباشد و به همین علت چوب آن ارزش فوق العاده ای دارد . از خصوصیات بارز دیگر آن جوانه های دوکی شکل و کشیده و نوک تیز آن میباشد (با حدود 2 سانتیمتر طول) . برگهای خزان کننده آن متناوب ، تخم مرغی با 9 سانتیمتر طول و در حاشیه صاف یا موجی – کنگره ای با کرکهای بلند ابریشمین میباشند (در برابر نور کاملاً آشکار است) . در ابتدا آنها سبز روشن ، بعدها سبز تیره و درخشان و در پاییز به طلایی مایل به برنز تغییر رنگ میدهند . برگهایی که میریزند به آرامی تجزیه میشوند (آنها مواد بسیار عالی برای رشد ارکیده ها میسازند) . گلها همزمان با برگ ظاهر شده و عموماً در ماه اردیبهشت گل نر و ماده روی یک درخت تشکیل میشوند . گلهای نر با پوشش کرکدار قرمز مایل به قهوه ای به صورت شاتونهای کروی و به وسیله دم گلهای بلندی آویزان میگردند . گلهای ماده به صورت جفت و در یک گریبان فلسی قرمز مایل به قهوه ای محصور میشدند . میوه به صورت فندقه سه گوش و در یک گریبان زرد مایل به قهوه ای خاردار که در حدود 2 سانتیمتر قطر دارد محصور است که با چهار شکاف باز میشود . این راش بومی اروپای غربی ، مرکزی و جنوبی میباشد . سوئد جنوبی حد شمالی گسترش آن است . در اروپای جنوب شرقی راش ایرانی جایگزین آن میشود و در محل تماس این دو احتمالاً هیبرید آنها وجود دارد . راش در خاستگاه طبیعی خود تشکیل جنگلهای خالص و یا مخلوط را میدهد (به طور مثال جنگلهای راش و صنوبر) همیشه در یک منطقه نسبتاً مرطوب میرویند . در کوههای اروپا راش در ارتفاع حدود 1300 متر از سطح دریا دیده میشود (به نظر میرسد که هیبرید آن در ارتفاع حدود 2000 متر میباشد) . راش علاوه بر اینکه در احداث جنگل درخت با اهمیتی است بلکه از نطر طراحی ییلاقات در زیبایی چشم اندازها به خصوص در پارکهای بزرگ اهمیت زیادی دارد . کولتیوارهای زیادی از آن وجود دارد که احتمالاً بهترین نوع آن به راش قرمز یا مسی معروف است که از اوایل قرن هجدهم کاشته شده و در حال حاضر تحت نام cv.Atropunicea طبقه بندی شده است . بعضی وقتها نیز به نام P.sylvatica f.purpurea نامیده میشود .

[masi eng 47044]

انجیر خوراکی

Ficus

Ficus Carica L.

Fig

Moraceae

درخت بسیار کوچک یا درختچه ای کوچک و گسترده با تنه ای خمیده و پوستی صاف و خاکستری روشن با لکه های تیره میباشد . تاج آن درختچه مانند و در سنین بالاتر نامنظم و گسترده است . برگها تقریباً خزان کننده ، متناوب با 12-10 سانتیمتر طول و تقسیمات پنجه ای عمیق با 3 تا 5 لوب میباشند . علاوه بر طعم خوب میوه آن موضوع جالب توجه این درخت گلها و چگونگی تشکیل میوه آن است . بدین ترتیب که گل آذین اولیه در داخل نهبج مقعری تشکیل میشود که بعدها عمیق تر شده و سرانجام مانند کوزه ای گلهای نارس را دربرمیگیرد . گلهای منفرد به هم پیوسته و یشکیل توده واحدی را میدهند که پس از رسیدن به صورت میوه گروهی شامل فندقه های ریز میباشند که (میوه های واقعی) در داخل نهبج کوزه مانندی که سوراخی باریک در نوک آن پس از کامل شدن به وجود می آید تشکیل میگردند . همچنین همزیستی بین درخت انجیر و حشره کوچک پره بالی از جنس بلاستوفاگا جالب و بی نظیر است . این حشره قادر به گرده افشانی گلهای محصور در داخل نهبج گوشتی انجیر میباشد و این درخت بدون وجود حشره قادر به ادامه حیات نیست . انجیر احتمالاً بومی مدیترانه و آسیای غربی میباشد و از رمانهای خیلی قدیم کاشته شده است .

[masi eng 47044]

جنس زبان گنجشک (ون)

Fraxinus

Ash

زبان گنجشک ها درختی و اکثراً کهنسال هستند با برگهایی خزان کننده ، متقابل و مرکب تک شانه ای (به غیر از برخی کولتیوارها) و گلهایی که به صورت پانیکول مجتمع شدند و هرمافرودیت یا پلی گام میباشند . گلهای F.excelsior , F.angustifolia بدون گلپوش یا حداقل بدون گلبرگ و پلی گام هستند . جوانه های زمستانی هر دو گونه سیاه یا مایل به قهوه ای میباشند . گلهای F.ornus هرمافرودیت با گلبرگهای سفید و به صورت پانیکولهای پرگل و جوانه های خاکستری مایل به آبی هستند . جنس زبان گنجشک بسیار بزرگ است و شامل حدود 65 گونه است که در نواحی معتدل تمام نیکره شمالی گسترش دارند .

زبان گنجشک

Fraxinus excelsior L.

Common or European Ash

Oleaceae

درختی به ارتفاع 45-40 متر با تاجی گسترده و تنه ای راست و به قطر 100 سانتیمتر میباشد . پوست آن در ابتدا صاف و خاکستری که بعدها دارای شکافهای عمودی وسطی و رنگ خاکستری مایل به سیاه میشود . شاخه های جوان و یکساله ستبر و تنومند و راست ، خاکستری روشن تا مایل به سبز و با جوانه های زمستانی متقابل و سیاه مخملی مشخص و واضح میباشند . برخی از انشعابات کوتاه آن حالت خمیده و منحنی دارند . برگها از تعداد زیادی برگچه های بدون دمبرگ (13-9) تشکیل شدند . برگچه ها نیزه ای شکل ، بعضی وقتها تا 12 سانتیمتر طول دارند ، نوکدار و در حاشیه مضرس ، در سطح رو سبز تیره و در سطح زیر سبز روشن میباشند . در پاییز تغییر رنگ واضحی نمیدهند . معمولاً فقط مایل به خاکستری یا قهوه ای میشوند و یا هنگامیکه هنوز سبز هستند میریزند . گلهای پلی گام به صورت پانیکولهای متراکم و افراشته و بدون گلپوش میباشند . گلهای هرمافرودیت دارای دو پرچم مشخص با بساک قرمز رنگ و کلاله دو قسمتی هستند . گلهای نر فقط دارای پرچم و گلهای ماده دارای یک مادگی و تعدادی پرچم عقیم میباشند . گلها قبل از برگها و معمولاً در فروردین ظاهر میشوند .

برگها دیرتر از همه درختاان اروپایی ظاهر میشوند . میوه فندقه ، در حدود 10 میلیمتر طول با یک بال غشایی تخت به طول 3-2 سانتیمتر میباشد . تغییرات درون گونه ای این درخت در طبیعت زیاد نیست ولی مطمئناً تفاوتهایی در شکل برگ یا میوه آنها وجود دارد . به طور مثال واریته Pruhoniciana Klast دارای شکاف عمیق در بال میوه است که به صورت بال دو لپه میباشد . در کولتیوارها تفاوت بیشتر در شکل برگها وجود دارد ( به طور مثال cv.Diversifolia , cv.Hesse با برگهای ساده و تقریباً غیر منقسم و در کولتیوارهای cv.Aureovariegata , cv.Jaspidea ) با برگهای رنگارنگ و گوناگون .

این زبان گنجشک یک درخت بومی اروپاست و گسترش آن از طرف شمال تا اسکاندیناوی جنوبی و از طرف شرق تا اورال میباشد . درخت سارگاری است که در زمینهای پست تا نقاط کوهستانی میروید (بیش از 1000 متر از سطح دریا) با این وجود این درخت جنگلهای وسطح و مرطوبی که نزدیک به رودخانه باشد و خاکهای غنی و نمناک را ترجیح میدهد . حتی خاکهای اشباع شده را در جنگلهای مسطح تحمل میکند . این گونه یک درخت الواری با اهمیت و با چوب عالی میباشد .

Fraxinus angustifolia Vahl.

Narrow – leaved Ash

Oleaceae

درختی به ارتفاع 25-20 متر و با پوست خاکستری تیره میباشد که بعدها به صورت شبکه مانند شکاف میخورد . تنه راست ولی در نهایت کمی پیچ و تاب پیدا میکند . جوانه ها در انتهای شاخه های یکساله سیاه رنگ و یا قهوه ای مایل به ارغوانی میباشند . برگهای مرکب یک شانه ای و خزان کننده آنها از 7 تا 10 برگچه تشکیل شده است فقط گاهی ممکن است 5 عدد باشد (یا برعکس بیشتر باشد) . تخم مرغی – مستطیلی تا نیزه ای شکل با 7-5 سانتیمتر طول و در حاشیه مضرس تیز هستند . در سطح پشتی و در محل رگبرگ دارای کرک و باریکتر از زبان گنجشک معمولی است . گلها به صورت گروههای کوچک میباشند . بالهای فندقه ها نیزه ای و 4-3 سانتیمتر طول دارند . خاستگاه اصلی این زبان گنجشک در اروپای جنوبی ، شمال آفریقا و در غرب تا مرکز آسیا میباشد . از سال حدود 1800 کاشته شده است . F.oxycarpa که در اروپای جنوبی تا ایران میروید به نظر میرسد که یک تقسیم درون گونه ای از F.ongustifolia باشد .

زبان گنجشک گل

Fraxinus ornus L.

Manna Ash or Flowering Ash

Oleaceae

این زبان گنجشک درخت کوچکی با 15-8 متر ارتفاع و تاجی تخم مرغی پهن میباشد . پوست آن در ابتدا صاف و خاکستری و بعدها زبر و شکافدار میشود . جوانه های کرکدار آن روی شاخه های یکساله خاکستری مایل به آبی میباشند . برگهای مرکب تک شانه ای متقابل و خزان کننده آنها از 5 تا 8 برگچه مستطیلی تا تخم مرغی پهن با حاشیه مضرس و دمبرگ واضح و شخص تشکیل شدند . گلهای معطر آنها به صورت پانیکولهای پر گل هستند که معمولاً چهار پر و با جامی سفید مایل به کرم با 4 گلبرگ خطی میباشند . میوه به صورت فندقه بالدار و در حدود 2 سانتیمتر طول و با بالهایی بی نهایت باریک هستند . این زبان گنجشک بر روی دامنه های آفتابگیر و سنگی یا در جنگلهای مخلوط باز و عمدتاً در اروپای جنوبی و آسیای غربی رویش دارد . اسلواکی جنوبی و اروپای مرکزی حد شمالی گسترش آنها میباشد . این زبان گنجشک جزئی از جنگلهای بلوط گرمادوست را به خصوص بر روی مواد آهکی تشکیل میدهد .

[masi eng 47044]

جنس لیلکی

Gleditsia

Locust

لیلکی امریکایی

Gleditsia triacanthos L.

Honey or Sweet Locust or Three – thorned Acacia

Caesalpinaceae

درختی با 35 متر ارتفاع و تاجی گسترده و پهن یا تخم مرغی میباشد . پوست آن در ابتدا خاکستری تیره مایل به قرمز تا خاکستری – سیاه است که بعدها به صورت ورقه های بزرگی جدا میشود . خارهای قهوه ای براق ساده تا سه شاخه آن تا 10 سانتیمتر طول دارد و بر روی شاخه های یکساله و همچنین شاخه های قدیمی تر و اغلب بر روی تنه مشاهده میشوند . برگهای متناوب و خزان کننده آنها نامنظم و به صورت مرکب دو شانه ای یا تک شانه ای و اغلب با 25 سانتیمتر طول که متشکل از تعداد زیادی برگچه های (تا 30 عدد) صاف یا کنگره ای تیز سبز روشن میباشند . آنها در پاییز و قبل از ریزش به زرد طلایی تغییر رنگ میدهد . گلهای هرمافرودیت یا پلی گام آنها همزمان یا بعد از برگ و معمولاً در خرداد ظاهر میشوند . آنها مایل به سبز با ساختمانی مشابه با گیاهان خانواده پاپیلیوناسه و دم گل آذین کوتاه با طول تقریبی 5 سانتیمتر و به صورت خوشه های افراشته میباشد . میوه ها تخت و به صورت نیام قهوه ای مایل به بنفش و برخی اوقات تا 20 سانتیمتر طول و 3 سانتیمتر عرض تعداد زیادی دانه های تخم مرغی شکل هستند . این لیلکی بومی امریکای شمالی در منطقه ای بین پنسیلوانیا ، نبراسکا ، تگزاس و میسوری میباشد . از سال حدود 1700 کاشته شده است . در اروپا فقط در نواحی گرم مشاهده میشود . رویش آن در پارکها موجب ایجاد کولتیوارهای متعدد یا تغییراتی مانند اشکال بدون خار آن میشود .

[masi eng 47044]

جنس سنجد تلخ

Hippophae

سنجد تلخ

Hippophae rhamnoides

Sea Buckthorn

Elaeagnacea

درختچه یا درخت بسار کوچکی است که حداکثر ارتفاع آن به 6 متر میرسد . شاخه ها خاردار و پوست آن از کرکهای ستاره ای نقره ای یا قهوه ای برنزی رنگ پوشیده شده است . سیستم ریشه ای آن توسط انشعابات زیرزمینی توسعه مییابند به این معنی که گیاه گسترده میشود (همین موجب تثبیت خاکها میشود) برگها خزان کننده ، متناوب ، خطی – نیزه ای ، در حدود یک سانتیمتر عرض و 6 سانتیمتر طول ، صاف ، بدون کرک یا در سطح رویی کرکدار و در سطح زیر با کرکهای نقره ای یا برنزی رنگ میباشند . درختی است دوپایه با گلهای نر و ماده ای که روی پایه های متفاوت تشکیل میشود . گلهای نر به صورت سنبله های محوری و گلهای ماده به صورت خوشه های کوتاه هستند . محور گلهای ماده در سال بعد از افتادن میوه و ریزش گلهای نر خاردار میشود . میوه ها سته مانند و قرمز نارنجی و غنی از ویتامین C میباشند . گلها قبل از برگ در اسفند تا فروردین ظاهر میشوند . خاستگاه اصلی این گیاه در اروپای جنوبی و غربی و گسترش آن از قفقاز تا آسیای شرقی میباشد . این درخت در خاکهای نمناک و همچنین خشک ، شنی و همینطور در شکاف صخره ها و از ارتفاع پایین تا بالا رویش دارد . این گونه به خاطر میوه اش از زمانهای قدیم کاشته شده است . برخی از کولتیوارهای ماده آن از نظر چشم انداز و زیبایی بسیار بااهمیت میباشند و در برخی کشورها مانند هلند به تعداد زیاد در گلخانه نگهداری میشوند .

[masi eng 47044]

جنس گردو

Juglans

Walnut

فقط یک گونه از جنس گردو بومی اروپا میباشد :J.regia دو گونه دیگری که اغلب در اروپا کاشته میشوند بومی امریکای شمالی است . گردوی خوراکی تنها گونه ای است که برگهای مرکب آن از برگچه هایی با حاشیه صاف تشکیل شده است . دو گونه امریکایی دیگر برگچه هایی با حاشیه دندانه ای یا مضرس دارند . میوه گردوی سیاه (J.nigra ) بدون کرک یا کرکدار و به طورت منفرد یا گروهی میباشند . میوه های J.Cinerea دارای کرک های چسبناک و به صورت گروه های خوشه ای قرار گرفتند و درون بر میوه آنها تخم مرغی – مستطیلی با شیارهای زبر و خشن و مشخص میباشد . ساختمان میوه همه گونه های گردو نسبتاً غیر عادی هستند . میوه یک آکن میباشد که در یک پوشش گوشتی معطر محصور شده است . این پوشش خارجی زمان رسیدن میوه سیاه رنگ میشود . پوست گردو (درون بر) بسیار سخت و چوبی است اما هنگام رویش به صورت دوکفه خود به خود از هم باز میشود . مغز گردو همان دانه واقعی آن است .

گردو

Juglans regia L.

Common walnut

Juglandaceae

گردو عموماً درخت بلندی نیست (جداکثر 25 متر) اما همیشه دارای تاج پهن و گسترده میباشد با شاخه هایی که از یک تنه استوانه ای نسبتاً کوتاه منشعب شده است . پوست آن صاف و خاکستری روشن که بعدها شکاف های عمودی و شیارهای کم عمق پیدا میکند . برگهای شاخه های یکساله نسبتاً ضخیم ، خزان کننده ، متناوب ، مرکب تک شانه ای فرد و از 5 تا 9 برگچه تشکیل شده که در حدود 30-20 سانتیمتر طول دارند (خیلی به ندرت تا 45 سانتیمتر) برگچه انتهایی همیشه از همه بزرگتر میباشد . برگها عموماً سبز مات با رگبرگ های متمایل به زرد در سطح زیرین که در هنگام له شدن بسیار معطر هستند . تغییر رنگ آنها در پاییز بسیار نامحسوس است . معمولاً برگها زمانیکه هنوز سبز هستند میریزند و بعد از افتادن به قهوه ای تغییر رنگ میدهند و به کندی تجزیه میشوند . گلها تک جنس و گل نر و ماده هردو بر روی یک درخت میباشند . گلهای ماده منفرد یا در گروه های چند تایی در انتهای شاخه های یکساله قرار دارند . آنها فقط چهار قطعه پوششی ، یک براکته ئول فنجانی شکل و کلاله دو تایی وکاملاً گسترده دارند . معمولاً از فروردین تا اردیبهشت صدمه میبینند . تعیین خاستگاه طبیعی گردو بسیار مشکل میباشد زیرا بشر از این درخت از زمانهای بسیار قدیم استفاده میبرده است . به عنوان مثال رومی های باستان خاستگاه طبیعی آن را بسیار گسترده عنوان کردند . آنها معتقد بودند که قلمرو آن از بالکان و نواحی پایینی رودخانه دانوب تا هیمالیا میباشد . گردو یک درخت گرمادوست است که به نور زیادی احتیاج دارد . ارزش آن فقط به خاطر میوه اش نیست بلکه برای مرغوبیت بالای چوب آن نیز میباشد . کولتیوارهای زیادی از آن را برای استفاده پرورش میدهند .

گردوی سیاه

Juglans nigra L.

Black walnut

Juglandaceae

گردوی سیاه درختی است اغلب با 40 متر بلندی و با تاجی پهن و تنه ای ضخیم (تا 200 سانتیمتر قطر) میباشد . پوست آن در ابتدا خاکستری تیره که بعدها خاکستری تیره مایل به سیاه و با شیارهای عمودی باریک و کم عمق (برخی اوقات مشبک) است . شاخه های جوان و یکساله ، ضخیم و با کرک های خاکستری رنگی پوشیده شدند . برگهای خزان کننده ، متناوب و مرکب تک شانه ای فرد آن ها تا 50 سانتیمتر طول دارند و عموماً از 15(حداکثر 23 عدد ) برگچه تخم مرغی – نیزه ای با نوک باریک و حاشیه ای مضرس تیز تشکیل شده اند . بزرگترین برگچه ها معمولاً در قسمت میانی برگ میباشند . در برخی برگها ، برگچه انتهایی وجود ندارد و بنابراین به صورت شانه ای زوج ظاهر میشوند . دوره گلدهی آنها در ماه اردیبهشت است . گلهای نر بر روی شاخه های سال گذشته تشکیل میشوند و به صورت شاتون های ضخیم سبز روشن تا زرد و با 12 سانتیمتر طول میباشد . گلهای ماده سبز – خاکستری هستند و در گروههای 2 تا 5 تایی و در انتهای شاخه های یکساله ظاهر میگردند . پوشش گوشتی روی میوه ها نسبتاً نازک است و سریعاً خشک و چروکیده شده و به صورت پوست گردو درمی آید که بعدها ضخیم شده و چون از مواد بسیار عالی ساخته شده برای تزئینات طبیعی به کار میرود (برخلاف سایر گروه ها که دارای شیارهای سطحی هستند در این مورد شیارهای بزرگ و زیادی وجود دارد که سطح گردو را زینت میدهد) . گردوی سیاه بومی امریکای شمال شرقی ، از ماساچوست تا قلوریدا و از طرف غرب تا مینسوتا و تکزاس میباشد . این درخت معمولاً در دره های رودخانه ای و جنگلهای با زمین های سیلابی رشد میکند . از سال حدود 1656 (یا 1686 ) کاشته شده است . در اروپا فقط به عنوان زینت در پارکها کاشته نمیشود بلکه به عنوان یک درخت جنگلی نیز به شمار میرود . تنوع و تغییرپذیری آن زیاد نیست و فقط تعداد کمی کولتیوار دارد .

Juglans cinerea L.

Butternut

Juglandaceae

درخت متوسطی (کمتر از 25 متر ارتفاع) با تنه ای نه خیلی ضخیم و تاجی گسترده و پهن میباشد . پوست آن در ابتدا خاکستری تیره ، بعدها فقط دارای شکافهای سطحی و شیارهای تیره و روشن میشود . شاخه های جوان ، ضخیم و با کرک های غده ای پوشیده شدند . برگهای خزان کننده متناوب و مرکب تک شانه ای فرد آنها که ممکن است خیلی طویل باشند (حتی 70 سانتیمتر) از 17-15 برگچه بیضی شکل و نوک تیز و با حاشیه مضرس تشکیل شدند که بیش از 12 سانتیمتر طول دارند و در هر دو طرف پوشیده از کرک میباشند . گلهای نر تشکیل شاتون را میدهند . گلهای ماده به صورت سنبله های انتهایی نسبتاً کوچک هستند که از 5 تا 8 گل تشکیل شدند . میوه به طور مشخص نوکدار ، تخم مرغی و دارای شیارهای عمیق میباشد . این درخت در جنگلهایی با زمینهای سیلابی و اطراف تپه ها در دره های رودخانه ای از زمین های پست تا دامنه های کوه در شمال شرقی امریکا از نیوبرونسویک تا جورجیا و غرب تا داکوتا و آرکانزاس رویش دارد . در اروپا از سال 1633 و اما در اروپای مرکزی فقط از سال 1835 کاشته شده است . درختی است که خیلی سریع با محیط سازش پیدا میکند و بنابراین در بسیاری از نقاط اروپا سریعاً تکثیر مییابد . در ابتدا فقط در پارکها و باغات گیاه شناسی کاشته میشد اما ثابت شده که با محیط های شهری نیز سازش خوبی دارد . با این وجود تاج آن برای کنار خیابانها بسیار پهن و بزرگ میباشد و مشکل دیگری که وجود دارد این است که میوه هایش روی زمین خیابان پخش میشود حتی اگر این امر موقتی و زودگذر باشد .

Laburnum

Laburnum anagyroides Med.

Common Laburnum or Golden Rain

Fabaceae

درختچه ای بزرگ یا درختی کوچک با چندین تنه میباشد ، 8-5 متر ارتفاع دارد و اغلب با شاخه هایی آویخته و تاجی نامنظم است . پوست آن خاکستری مایل به سبز و برای مدت های طولانی صاف میباشد ولی بعدها کمی زبر و خشن میشود . شاخه های جوان و یکساله دارای کرک های خاکستری – نقره ای میباشند ولی شاخه های قدیمی قهوه ای رنگ و بدون کرک هستند . برگها خزان کننده ، متناوب ، سه برگچه ای (شبدرمانند) شامل سه برگچه بیضی – تخم مرغی با 3 تا 8 سانتیمتر طول که در سطح زیرین با کرک های نقره ای پوشیده شده است . گلهای هرمافرودیت آن در اردیبهشت تا خرداد بعد از برگها و به صورت خوشه های طویل و آویزان با بیش از 30 گل (باران طلایی) ظاهر میشوند . جام زرد طلایی رنگ با لکه قهوه ای روی درفش آن میباشد . میوه نیام تخت و با 8-5 سانتیمتر طول که از کرک های ریزی پوشیده شده است . این درخت بومی جنوب و جنوب غربی اروپا میباشد و از سال 1560 کاشته شده است . اخطار ! تمام قسمتهای گل سمی میباشد .

Laburnum alpinum (Mill.) Bercht . et Presl

Scotch Laburnum

Fabaceae

این درخت بومی اروپای جنوبی بوده و در بسیاری از خصوصیات مشابه با گونه قبلی میباشد . اما اختلافاتی هم در برگهای بزرگتر ، شاخه های بدون کرک و همچنین نیام آن وجود دارد . گلها حدود 20 روز دیرتر از گونه قبلی و در اواخرماه ظاهر میشوند . کاشت این درخت از سال 1596 رایج یافته است . چندین کولتیوار که از نظر شکل و رنگ برگچه ها با هم تفاوت دارند از این دو گونه به وجود آمدند .

[masi eng 47044]

جنس برگ بو

Laurus

Laurel

گونه های خانواده لوراسه درختان و درختچه هایی هستند که پراکنش عمده آنها در مناطق گرمسیری میباشد . فقط یک جنس لاروس بومی اروپا است . وجود تعداد زیادی از گونه های بومی آنها در نقاط مختلف دنیا دلیل بر عمر طولانی درختان خانواده لوراسه میباشد .

برگ بو

Laurus nobilis L.

Sweet Bay or Bay Lourel

Lauraceae

برگ بو درختچه یا درخت کوچکی با 7 تا 18 متر بلندی و تاجی مخروطی و گسترده و انبوه و پوستی صاف و مایل به سیاه با شکاف هایی کم عمق در درختان مسن میباشد . برگ های دائمی و بی خزان آنها چرمی ، براق ، متناوب ، نیزه ای پهن با قاعده گوه ای شکل و حاشیه ای دندانه ای و مملو از روغن های معطر میباشند (به همین علت به عنوان یک چاشنی در آشپزخانه معمول میباشد) گلهای مایل به سبز تا زرد – سفید آن تشکیل گرزنهای متراکمی را بر روی محور برگها میدهند . دوره گلدهی آن در اواخر اسفند و فروردین میباشد . میوه آن سته و به اندازه یک نخود فرنگی میباشد که موقع رسیدن از سبز به سیاه تغییر رنگ میدهد . در زمان های قدیم از میوه های بهاره آن حلقه ای به صورت تاج درست میکردند و بر سر شاعران و فاتحین و همچنین در قرون وسطی بر سر فارغ التحصیلان دانشگاهها میگذاشتند ، بدین معنی که به آنها درجه علمی یا نشان افتخار میدادند . برگ بو ، بومی نواحی مدیترانه ای بوده و به نظر میرسد که از بقایای گیاهان دوران سوم زمین شناسی باشد ، زمانیکه شرایط آب و هوایی برای رشد برگ بو مناسب نباشد به صورت گیاه آپارتمانی و برای تزئین اتاقها پرورش داده میشود و در زمان های قدیم برای زینت هنرستان های بزرگ به کار میرفت .

[masi eng 47044]

عنبر سائل

Liquidambar styraciftua L.

Sweet Gum

Hamamelidaceae

عنبر سائل درخت بزرگی است با 45 متر ارتفاع و پوستی خاکستری تیره با شیارهایی عمیق که به صورت ورقه هایی چهارگوش مانند جدا میشود . تاج آن مخروطی شکل و شاخه های اصلی با یک زاویه راست نسبت به تنه خارج شده اند . برگهای خزان کننده آنها افرایی شکل هستند اما برخلاف برگهای افرا به وضوح متناوب و با 7-5 لوب میباشند . در حدود 15 سانتیمتر عرض دارند ، در سطح رو سبز تیره براق و در سطح زیرین تا حدی کدر و کمرنگ هستند . تغییر رنگ آنها در پاییز بسیار قابل توجه است . برگها از اواخر مرداد شروع به تغییر رنگ میکنند و از برنزی به ارغوانی سیر تغییر مییابد . گلها به صورت خوشه ای و بدون گلبرگ و یا کاسبرگ و کاملاً نامشخص میباشند . آنها سرانجام به صورت میوه های کپسول با قطر حدود 3 سانتیمتر تغییر شکل مییابند . عنبر سائل بومی امریکای شمالی تا نواحی بین کونکتیکات و فلوریدا ، ایلینویز ، مونتانا و مکزیک میباشد . آنها بیشتر در دره های مرطوب رودخانه ای و سواحل رشد میکنند . کاشت آن از سال 1681 رواج یافته است . چوب آن شامل رزین های معطر میباشد و زمانیکه بافتها تجزیه میشوند بازده آن ماده ای به نام استیراکس است که از آن اسیدسینامیک به دست می آید .

[masi eng 47044]

لاله درختی

Liriodendron tulipifera L.

Tulip Tree

Mognoliaceae

درخت بزرگی است با تنه ای راست و بدون انشعاب و تا 40 متر ارتفاع و تاجی که در جوانی نسبتاً باریک ولی با بالا رفتن سن مخروطی پهن و با شاخه هایی ضخیم میباشد . پوست آن صاف و در ابتدا قهوه ای – خاکستری ولی بعدها تقریباً سیاه و واجد شیارهای کاملاً منظم و عمودی اما کم عمق و سطحی میشود . برگها خزان کننده ، متناوب و از نظر ظاهر چنگی شکل ولی در واقع مربع مانند به اندازه 15-10 تا 20-15 سانتیمتر و با دمبرگ طویل میباشند . رنگ آنها تقریباً سبز روشن و در پاییز به زرد طلایی تغییر رنگ میدهند . گلهای هرمافرودیت آنها به طور منفرد در انتهای شاخه های جوان و بعد از برگها و در خرداد و تیر ظاهر میشوند . آنها زنگی شکل و تا حدی مشابه لاله و با سه کاسبرگ سبز و 6 گلبرگ زرد رنگ و یک نوار نارنجی میباشند . آکن های بالدار آن در حدود 35 میلیمتر طول داشته و به صورت میوه ای مجتمع ، مخروطی شکل و ایستاده با 8 سانتیمتر طول هستند . این درخت بومی امریکای شمالی از ماساچوست و ویسکونسین تا فلوریدا و میسوری میباشد و بر روی خاکهای غنی دره های رودخانه ای میروید . در آنجا یک منبع چوب با ارزش به شمار میرود . از سال 1663 مورد کشت قرار گرفته است . برای پارکهای بزرگ درخت مناسب و ایده آلی میباشد و تغداد زیادی کولتیوار از نظر شکل برگ (cv.Integrifolium ) و رنگ برگ (cv.Aureomarginatum ) دارد .

[masi eng 47044]

جنس ازگیل

Mespilus and Cydonia

Medlar and Quince.

ازگیل

Mespilus germanica L.

Medlar

Rosaceae

درخت بسیار کوچکی است که ارتفاع آن معمولاً به بیش از 5-3 متر نمیرسد و یا ممکن است به صورت درختچه ای بزرگ و گسترده باشد . پوست آن قهوه ای – خاکستری که بعدها دارای شکافها و ترکهایی عمیق به صورت صفحاتی مستطیلی شکل شده که به شکل فلس مانند از تنه جدا میشوند : (در قسمت پایین تنه) انشعابات آن دارای خارهای تیز کوتاه میباشند و شاخه های بزرگ جوان با کرکهای زبر خاکستری مایل به سفید پوشیده شده اند . برگهای خزان کننده آنها ساده ، متناوب ، مستطیلی تا بیضی شکل با 12-5 سانتیمتر طول و در سطح رو سبز تیره و در سطح زیر سبز روشن با کرک های انبوه میباشند . دمبرگ بسیار کوتاه (5 میلیمتر) و به سختی قابل دید است . گلهای منظم و 5 پر آنها که در اواخر اردیبهشت و خرداد ظاهر میشوند هرمافرودیت میباشند و به صورت منفرد در انتهای شاخه های کوتاه تشکیل میشوند . گلبرگ های آنها سفید و بساکها قرمز هستند . میوه شفت ، مایل به قهوه ای ، با قطر حدود 4 سانتیمتر و کاسبرگ های دائمی و طویل رأس آن را احاطه کرده است . بخش گوشتی میوه بعد از دوران سرما یا زمانیکه نرم و کاملاً رسیده میشود قابل خوردن میباشد و کمی طعم اسیدی دارد . ازگیل بومی قفقاز ، آسیای صغیر و آسیای مرکزی میباشد و محل رویش آن بیشتر در جنگلهای مخلوط بلوط است . میوه آن در زمان های قدیم و قرون وسطی بسیار مورد توجه بوده اما در قرون اخیر این درخت کمتر مورد کشت قرار گرفته است .

به

Cydonia oblonga Mill.

Quince

Rosaceae

به نیز مشابه ازگیل از میوه های قدیمی میباشد اما تا حدودی فراموش شده است . ارتفاع آن به حدود 5 متر میرسد و اغلب به صورت درختچه ای بزرگ با چندین تنه میباشد . شاخه های جوان آن قهوه ای – قرمز و از کرک های خاکستری رنگ پوشیده شده اند . شاخه های قدیمی قهوه ای – سیاه و منفذدار هستند . برگ های خزان کننده آنها متناوب ، تخم مرغی شکل ، با طول 10-5 سانتیمتر ، در حاشیه صاف ، در سطح رو سبز تیره و در سطح زیر سبز روشن با کرک های خاکستری و دمبرگی به طول حدود 2 سانتیمتر میباشند . گلها بعد از برگها در اردیبهشت ظاهر میشوند . آنها هرمافرودیت ، بزرگ ، منظم ، پنج پر ، سفید مایل به صورتی با بساکهای زرد میباشند و به صورت منفرد بر روی شاخه های فرعی کوتاه تشکیل میگردند . میوه آن شفت و کمی کرکدار ، معطر ، سبز – زرد ، گرد یا گلابی شکل است که به سختی میتوان به علت درون بر سحت و غضروفی آن ، آنرا به دو نیم کرد . بخش گوشتی میوه شامل اسیدهای آلی و از نظر مواد پکتینی بسیار غنی میباشند . خاستگاه طبیعی احتمالی این درخت میوه که از دیرباز مورد کشت قرار گرفته شامل قفقاز ، آسیای مرکزی و ایران میباشد که از آنجا به نواحی مدیترانه و همچنین داخل اروپا از زمان های قدیم راه پیدا کرده است . پیوندهای زیادی از آن در طول قرنها به وجود آمده و همین باعث تقسیم آن به دو گروه شده است . یکی convar. Pyriformis با میوه گلابی شکل و دیگری convar. Maliformis با میوه سیبی شکل میباشد .

[masi eng 47044]

جنس توت

Morus.

Mulberry

توت سفید

Morus alba L.

White Mulberry

Moraceae

توت سفید درخت بلندی به ارتفاع 18-15 متر (در مورد کاشته شده ها ممکن است کوتاهتر باشد) با یک تنه کوتاه ضخیم و تاجی بلند و گسترده میباشد . پوست آن در ابتدا صاف و سبز مایل به خاکستری مات تا قهوه ای زنگاری ، ولی بعدها قهوه ای مایل به خاکستری و با شیارهای عمودی میشود ، برگ های متناوب و خزان کننده آنها تخم مرغی پهن ، با طول 15 سانتیمتر یا بیشتر و از نظر شکل بسیار متنوع هستند . برخی ساده و برخی دیگر دارای لوبهای نامنظم ، نامتقارن و با حاشیه ای مضرس و در قاعده بعضی صاف و بعضی قلبی شکل میباشد . همه برگها در سطح رو صاف و بی کرک و براق و در سطح زیر فقط در محل رگبرگ ها کمی کرکدار هستند ، گلهای تک جنس آن که در اردیبهشت ماه ظاهر میشوند به صورت شاتون های تخم مرغی شکل و کوتاه (شبیه سنبله) بر روی محور برگها تشکیل میشوند . گلهای نر دارای چهار قطعه پوششی سبز رنگ و چهار پرچم و گلهای ماده نیز چهارپر میباشند . قطعات پوششی هنگام رسیدن دانه ها گوشتی شده و تشکیل میوه گروهی و مجتمع و سته مانند توت را میدهند که سفید مایل به سبز و شیرین میباشد . توت سفید بومی چین است ، سرزمینی که از هزاران سال پیش به عنوان غذا برای کرم ابریشم کاشته میشده است . این درخت در قرون وسطی به اروپا آورده شد (مسلماً قبل از سال 1596) توت سفید به عنوان درخت میوه و همچنین زینت به صورتهای مختلف و با تفاوت در خصوصیات ظاهری کاشته میشوند .

شاه توت

Morus nigra L.

Black Mulberry

Moraceae

این درخت نیز در حدود 15 متر ارتفاع دارد و دارای تنه ای کوتاه ، تاج گسترده ، اغلب کروی پهن و پوستی که در درختان مسن ترک خورده و به صورت رشته های فیبری میباشد . برگها خزان کننده ، متناوب ، تخم مرغی پهن و با عرض حدود 12-8 سانتیمتر و حاشیه ای مضرس و خیلی به ندرت دارای شکاف یا بریدگی نامنظم و دمبرگ کوتاه میباشد . در سطح زیرین خود کرکدار هستند (یکی از خصوصیات مهم برای شناسایی آنها) گلها همان ساختمان گونه قبلی را دارد و در اردیبهشت ماه ظاهر میشود . میوه مجتمع و مرکب آنها بنفش مایل به سیاه و براق است (خصوصیت دیگری برای شناسایی) و بخش گوشتی آن مزه ترش و شیرین دارد . شاه توت بومی آسیای غربی ، ایران و افغانستان است و یک درخت میوه قدیمی میباشد . در اروپا عمدتاً در نواحی گرمتر کاشته میشود هرچند که از توت سفید مقاوم تر است (مقاوم تر نسبت به دمای پایین) برگهای آن برای غذای کرم ابریشم مناسب نمیباشد . شاه توت به اندازه توت سفید موفق نبوده است (کولتیوارهای شاه توت رشد نمیکنند ، شاید که نحوه کاشت آنها را نمیدانند) . در نواحی گرمتر اغلب بیشتر از توت سفید به عنوان درخت میوه در باغات خصوصی کاشته میشود .

[masi eng 47044]

جنس زیتون

Olea

Olive

زیتون درخت کوچکی است (عمدتاً فقط در حدود 5 متر ارتفاع ، مواقعی بیش از 10 متر ، ارتفاع آن ممکن است تحت تأثیر روش کاشت میباشد) با یک تنه کوتاه و اغلب خمیده و تاجی نامنظم و اغلب نامتجانس میباشد . برای مثال زیتونی در درختزارهای آکادیمون در خارج از شهر آتن به نام زیتون پلاتو شناسایی شده که تصور میشود در حدود 2500 سال عمر داشته باشد .

زیتون خوراکی

Olea europaea L.

Olive Tree

Oleaceae

پوست درختان مسن زیتون دارای ترکها و شکاف های نامنظم و عمیق میباشد . برگهای همیشه سبز و بی خزان آنها متقابل ، کامل ، نیزه ای باریک ، در سطح رو سبز – خاکستری و در سطح زیر خاکستری مایل به نقره ای و چرمی شکل میباشند . گلهای سفید مایل به زرد و معطر آنها تشکیل پانیکولهای محوری را میدهند (مانند برک نو و یاس بنفش) . آنها چهار گلبرگی میباشند . میوه شفت و در ابتدا سبز و بعدها سبز – خاکستری میشود . در انواع کاشته شده رنگهای دیگری نیز ممکن است مشاهده گردد مانند قرمز یا بنفش و غیره . تصور میشود که زیتون بومی ایران باشد که از آنجا در حدود 5000 سال پیش به نواحی مدیترانه ای نیز گسترش یافته است . رویشگاه اصلی دیگر آن به نظر میرسد که آفریقای شمالی باشد جائیکه گفته میشود درختان زیتون وحشی امروزه در آنجا میرویند .

در زمان های قدیم ، رویش زیتون در نواحی مدیترانه ای یک سنت بود و زیتون همراه با سرو چشم انداز اصلی آن ناحیه را تشکیل میداد . امروزه زیتون کاران انواع کاشته شده زیتون را به دو گروه تقسیم کردند . یک دسته برای روغنشان و دسته دیگر برای مصرف خوراکی و میوه آنرا کشت میکنند . در حدود 150 کولتیوار مهم از آن وجود دارد . برداشت میوه زیتون به صورت یک روش سنتی انجام میگیرد که با راههای برداشت میوه های دیگر تفاوت دارد . زیتون ها نباید چیده شوند یا اینکه از درخت با ضربه به زمین بخورند بلکه باید بعد از آنکه افتادند جمع آوری شوند . زیتونها وقتی کاملاً میرسند از درخت جدا شده و سپس باید آنها را از روی زمین جمع آوری نمود مالکان درختان زیتون ملافه بزرگی را در وقت مناسب در زیر درختان پهن میکنند و با چوب دستی بلندی به درخت ضربه میزنند . این روش برداشت در طی 2000 سال تاکنون تغییری نکرده است . بهترین روغن زمانیکه زیتونها در بشکه انباشته میشوند در اثر فشار وزنشان به دست می آید .

Ostrya

Hop – Hornbeam

Ostrya Carpinifolia Scop.

European Hop – hornbeam

Corylaceae

گونه اروپایی آن درختی است به ارتفاع 10 تا 15 متر ، خیلی به ندرت بلندتر و معمولاً با چندین تنه و تاجی کروی پهن میباشد . پوست آن صاف و در ابتدا خاکستری – قهوه ای و بعدها به خصوص در بخش قاعده تنه قهوه ای تیره و فلس مانند میشود . شاخه های جوان قهوه ای – قرمز با لکه های نارنجی و همچنین کرکدار میباشند . برگها خزان کننده ، متناوب ، بیضی تا تخم مرغی شکل ، نوک تیز ، با حاشیه ای مضرس مضاعف ، در سطح رو سبز تیره براق و در سطح زیر سبز روشن ، بدون کرک یا فقط در محل رگبرگ میانی کمی کرکدار و تعداد رگبرگ های فرعی منشعب از رگبرگ اصلی حدود 11 تا 15 جفت میباشد . این درخت در فروردین ماه گل میدهد . درختی است یک پایه و گلهای آن تک جنس هستند . گلهای نر به صورت شاتون های باریک و ظزیف میباشند که سال قبل تشکیل میشوند و زمستان را پشت سر میگذارند . فلس های آنها سبز و در حاشیه قرمز میباشند . گلهای ماده به صورت شاتون های مخروطی شکل بوده و تا 6 سانتیمتر طول دارند و در انتهای شاخه های جوان تشکیل میشوند و زمانیکه میرسند ، براکته ها با سایر قسمتهای گل تشکیل میوه مخروطی شکل را میدهند که حنایی رنگ میباشند . میوه های واقعی به صورت فندقه های کوچک تخم مرغی شکل هستند که در حدود 4-2 میلیمتر قطر دارند و هر کدام در یک پوشش مشبک کوچکی محصور شدند . این گونه بومی جنوب و جنوب شرقی اروپا و آسیای صغیر میباشد . در پارکها و باغات از اوایل قرن هجدهم کاشته شده است (قبل از سال 1724) . این درخت هنوز هم به عنوان یک درخت جنگلی کاربرد دارد .

[masi eng 47044]

جنس چنار

Platanus

Plane

چنارها از درختان خیلی قدیمی میباشند که به وفور در قاره اروپا در طول دوران سوم و مزوزوئیک یافت میشدند . امروزه تنها درخت چنار اروپایی ، پلاتانوس هیسپانیکا میباشد و دو گونه دیگر به اروپا وارد شده است . تنوع زیاد در شکل برگها به خصوص زمانیکه فاقد گل یا میوه هستند شناسایی دقیق و صحیح چنارها را مشکل میسازد .

چنار اروپایی

Platanus hispanica Mill. In Muenchh

London Plane

Platanaceae

درخت بزرگ و بلندی است که تا 45 متر ارتفاع دارد و تاج آن بلند و پهن که ممکن است برخی اوقات به قطر 30 متر نیز برسد . پوست آن در ابتدا صاف ، بعدها در قاعده تنه فلسی شکل و در بخش بالاتر به صورت لایه لایه و با رنگهای متنوع زرد – سبز ، خاکستری – آبی – سفیذ و قهوه ای میباشد . برگها خزان کننده ، متناوب ، با دمبرگ بلند و با طول 25-15 سانتیمتر ، در سطح رو براق و در سطح زیر فقط در محل رگبرگ ها کرکدار هستند . درخت یکپایه ، گلها تک جنس ، منظم ، کوچک و به صورت گل آذین کروی فشرده و سرمانند نر و یا ماده میباشند . میوه به شکل فندقه های کوچک و به صورت کروی و گویچه مانند بر روی پایک طویل واقع شدند و هر یک منتهی به خامه ای بلند که به آنها منظره ای کرکدار را میدهد . هر فندقه حلقه ای از کرکهای تارمانند و زبر در قاعده دارند که زمان رسیدن میوه میریزند و اگر به چشم کسی فرو رود ممکن است باعث حساسیت و ورم ملتحمه شود . خاستگاه اصلی این گونه مشخص نیست و به نظر میرسد که یک هیبرید P.x acerifolia (Ait.) willd باشد که در انگلستان در حدود سال 1650 در نتیجه لقاح طبیعی بین چنار امریکایی و آسیایی به وجود آمده است . گیاه شناسان معاصر بر این عقیده هستند که این درخت نسلی از گونه اروپایی منقرض شده دوران سوم (P.aceroides (Goepp.) Heer. میباشد .

چنار امریکایی

Platanus occidentalis L.

American Plane or Buttonwood

Platanaceae

درختی است به بلندی 40-35 متر ، با تاجی گسترده و پوستی که بعدها به صورت فلس هایی کوچک و در بخشهای بالایی تنه به صورت ورقه هایی جدا میشوند . رنگ پوست آن مانند گونه قبلی قابل توجه نمیباشد . برگهای خزان کننده آن سه لوبه ، و به ندرت پنج لوبه میباشد . درسطح رو سبز و در سطح زیر در محل رگبرگها کرکدار هستند . میوه کروی آن کرکدار نیست . چنار امریکایی بومی شرق امریکا از مرز کانادا تا تکزاس و فلوریدا میباشد . در اروپا از سال 1640 کاشته شده است . ولی در بخش مرکزی اروپا تقریباً 300 سال بعد رویش پیدا نمود (مثال در پارک پروهونیس نزدیک پراگ در بوهمیا در سال 1923) . این گونه خیلی سریع سازش مییابد و به طور مرتب میوه میدهد . بیشتر درختان چناری که در باغات اروپای مرکزی رویش مییابند از گونه هیسپانیکا میباشند ، البته این یک عقیده عمومی و متداول نیست.

چنار شرقی

Platanus orientalis L.

Oriental Plane or Sycamore

Platanaceae

چنار شرقی یا آسیایی کوچکترین چنار است که در حدود 25 متر بلندی دارد و با یک تنه کوتاه ، تاجی گسترده و پوستی رنگارنگ و متنوع میباشد که به صورت ورقه های نازکی جدا میشود . برگهای خزان کننده آن سه گوش و در قاعده گوه ای شکل و در سطح زیرین کرکدار میباشند . میوه به طور مشخص کرکدار است . این درخت بومی جنوب شرقی اروپا و آسیای غربی میباشد و از سال حدود 1550 کاشته شده است ولی در اروپای مرکزی از اوایل قرن بیستم مورد کشت قرار گرفته است .این درخت به محیط خیلی گرم نیاز دارد . کولتیوارهای آن تقریباً به صورت واریته میباشند مانند : var.cretica Dode از Crete و var.cuneata (willd.) Loud از یونان و آسیای صغیر که موفقیت چندانی در خارج از نواحی مدیترانه ای نداشته است .

[masi eng 47044]

جنس صنوبر

Populus

Poplar

سپیدار

Populus alba L.

White Poplar

Salicaceae

درختی است که در حدود 30-20 متر ارتفاع دارد و به ندرت بلندتر از این میشود . دارای تنه ای ضخیم که تا 2 متر قطر دارد . درختان به صورت تک و منفرد دارای تاجی بلند و گسترده و با شاخ و برگ بسیار میباشند . پوست درختان جوان صاف و خاکستری روشن است ولی با افزایش سن به رنگ خاکستری تیره تا سیاه و با شکافهای عمیق درمی آید . شاخه های جوان آن باریک ، سبز مایل به قهوه ای و دارای کرکهای خاکستری – نقره ای میباشند . برخی از شاخه ها پیچ و تابدار و گره دار هستند . برگهای ساده و خزان کنده آنها متناوب ، معمولاً 5 لوبه و با عرض 12 سانتیمتر میباشند . حتی برگهای یک درخت نیز ممکن است از نظر شکل با هم اختلاف داشته باشند . آنها در سطح رو سبز تیره و براق و در سطح زیر سفید و کرکی هستند . گلها قبل از برگ در اسفند و فروردین ظاهر میشوند . آنها تک جنس و گلهای نرو ماده بر روی درختان جدا از هم رشد میکنند . شاتون نر 7-3 سانتیمتر طول دارد ، ضخیم میباشد و شامل برگک های شکافداری هستند که در پشت پوشش گل فنجانی شکل با 10-6 پرچم قرار گرفته است . شاتونهای ماده کوتاهتر هستند (کمتر از 5 سانتیمتر طول دارند) و هر گل شامل براکته های قرمز زنگاری ، دو خامه قرمز و چهار کلاله میباشد . بعد از گلدهی شاتونها طویل و آویخته میشوند . میوه کپسول با پایک کوتاه ، به طول حدود 5 میلیمتر و با دانه های کرکدار زیاد میباشد . سپیدار یک صنوبر بومی اروپاست . گسترش آن از اروپای غربی تا سیبری به استثناء کشورهای بالتیک و اسکاندیناوی . از طرف جنوب تا شمال آفریقا میباشد . معمولاً در جنگلهایی با زمینهای سیلابی و آبرفتی رشد میکنند . قرن هاست که کاشته میشود و به عنوان درخت زینتی در باغها ارزشمند میباشد (با وزش باد تغییر رنگ پیدا میکند) . مانند همه صنوبرها طول عمر زیادی ندارند و دارای تعدادی کولتیوار باغی میباشد مانند cv.Nivea (زیر برگهای آن به وضوح سفید است) .

Populus X canescens (Ait.) Smith

Grey Poplar

Salicaceae

درخت بلندی است که ارتفاع آن به 35 متر یا بیشتر میرسد و تاج آن تا 30 متر قطر دارد . هیبریدی بین P.alba و P.tremula میباشد . از نظر خصوصیات ، مشابه هر دو است . پوست و شاخه های آن مشابه سپیدار میباشد . برگهای متناوب و خزان کننده آنها گرد تا تخم مرغی شکل و بزرگتر از صنوبر ترمولاست . حاشیه آنها دارای دندانه های درشت یا لوبهای کوچک میباشد (کمتر در سپیدار دیده میشود) کرکهای خاکستری ناچیزی در سطح زیرین دارد (در سپیدار به ندرت مشاهده میشود) بعدها حتی بدون کرک میشود . شاتونهای نر 10-5 سانتیمتر و شاتونهای ماده 3-2 سانتیمتر طول دارند . این گونه احتمالاً یک هیبرید طبیعی است که قرنهاست کاشته میشود . رویشگاه آن مشابه با سپیدار است اما چون سازگاری بیشتری دارد بنابراین میتوانددر نواحی خشک تر نیز زندگی کند . از گونه های والد خود بزرگتر میباشد . چندین کولتیوار از آن اخیراً کاشته شده است مانند : cv.Aureovariegata با برگهایی با لکه های زردرنگ و cv.Pyramidalis با تاج مخروطی گسترده و cv.Pendula با شاخه های آویخته .

Populus nigra L.

Black Poplar

Salicaceae

این درخت یکی از بزگترین صنوبرهای اروپایی است که 40-30 متر ارتفاع دارد با شاخه های ضخیم و تاجی عریض و گسترده که ممکن است حتی قطر آن از ارتفاع درخت بیشتر باشد . پوست قهوه ای – خاکستری آن بزودی ترک دار شده و به رنگ قهوه ای تا سیاه درمی آید و شیارها و شکافهای شبکه مانندی در آن به وجود می آید . شاخه های جوان به رنگ قهوه ای – زرد و مسن ترها خاکستری تا خاکستری – سیاه و بسیار ترد و شکننده و پیچ و تابدار میباشند . جوانه های نوک تیز آنها قهوه ای و براق هستند . برگهای متناوب آن 12-8 سانتیمتر طول دارند ، تخم مرغی تا لوزی شکل با قاعده ای گوه ای شکل یا صاف میباشند و به سمت نوک به تدریج باریک میشوند . در حاشیه دارای دندانه های زبر و در سطح رو سبز تیره براق و در سطح زیر روشن با رگبرگ مایل به زرد برجسته میباشد . دمبرگ 4-2 سانتیمتر طول دارد . گلها قبل از برگ در اسفند یا فروردین ظاهر میشوند . طول شاتون نر 8 سانتیمتر و هر گل تعداد زیادی پرچم (تا 30 عدد) با بساک های قرمز مشخص دارد . شاتونهای ماده با پایک کوتاه ، سبز – زرد و باریک میباشند . میوه ها کپسول پایک دار و حاوی دانه های کرک دار فراوان و به صورت خوشه های طویل و آویزان هستند . این صنوبر تقریباً در تمامی اروپا گسترش دارد و از آنسوی اورال تا رودخانه پنسی امتداد پیدا کرده است . عمدتاً در جنگلهایی با زمین های سیلابی و در حاشیه رودخانه های بزرگ و یا بر روی رسوبات آبرفتی دیده میشوند . این درخت سالهاست که کاشته میشود . مهمترین کولتیوار آن ایتالیکا است که احتمالاً خود به خود در لومباردی در ایتالیا در حوالی سال 1758 ظاهر شده است . خصوصیت آن تاج باریک هرمی یا ستونی آن میباشد .

Populus tremula L.

Aspen

Salicaceae

این گونه درخت متوسطی است که ارتفاع آن به حدود 30-25 متر میرسد . تاج آن نسبتاً تنک میباشد . پوست آن در درختان جوان خاکستری مایل به سبز و منفذدار اما در درختان مسن سیاه رنگ و دارای شکافهای عمیق در بخش پایینی تنه میباشد . شاخه های جوان ، باریک و قهوه ای – زرد براق و مسن ترها خاکستری هستند . جوانه ها تخم مرغی تا نیزه ای شکل و قهوه ای براق میباشند . برگها خزان دار ، متناوب ، تخم مرغی شکل تا گرد ، با 8-3 سانتیمتر طول در حاشیه دندانه ای نامنظم و زبر و با نوک تیز یا کند میباشند . دمبرگ خیلی بلند و تخت است ( به همین دلیل حرکات خاص برگهای آن حتی در نسیم ، ملایم میباشد) . گلها در اسفند ظاهر میشوند و گلهای نر و ماده بر روی درختان جدا تشکیل میشوند . گلهای نر به صورت شاتون هایی به طول 10 سانتیمتر و با برگکهایی خاکستری کرکدار و با لوبهایی عمیق و فلسی شکل و بساک قرمز رنگ میباشد . گلهای ماده دو کلاله ارغوانی رنگ دارند . کپسولها دارای پایکهای کرکدار و به صورت سنبله های استوانه ای آویخته با 12 سانتیمتر طول میباشند . این درخت در سراسر اروپا تا مرز درختان قطب شمال و آنسوی اورال ، از نواحی با ارتفاع کم تا نواحی کوهستانی میروید (حدود 1000 متر از سطح دریا) . این گونه در کنار آبها و حاشیه جنگلها معمولاً از اولین درختانی است که ظاهر میشود . چندین کولتیوار با عادات و خصوصیات متفاوت (cv.Pendula ) و با رنگهای گوناگون برگها (cv.Purpurea با برگهای مایل به قرمز) از آن وجود دارد .

[masi eng 47044]

گیلاس

Prunus avium L.

Wild cherry or Gean or Mazzard

Rosaceae

درختی به ارتفاع 25-20 متر و به ندرت بلندتر و با یک تاج تخم مرغی شکل و تنک میباشد . پوست درختان جوان ابتدا قهوه ای – ارغوانی براق و منفذدار و بعدها به رنگ قهوه ای – خاکستری مایل به قرمز است ، که به صورت فلس مانند جدا میشود . شاخه های جوان قهوه ای براق و برخی اوقات با پوششی خاکستری رنگ هستند و دارای جوانه هایی که به صورت گروهی در انتهای شاخه میباشند . برگها خزان دار ، متناوب ، مستطیلی تا تخم مرغی شکل و با 13 سانتیمتر طول و نوک باریک و حاشیه ای مضرس زیر و 2-1 غده بر روی هر دمبرگ میباشد . در تابستان برگها سبز تیره و در پاییز به زرد یا قرمز تغییر رنگ میدهند . گلهای هرمافرودیت آنها در فروردین یا اردیبهشت ظاهر میشوند . آنها منظم ، دارای 5 گلبرگ و تشکیل چترهایی را در زمان بی برگی میدهند . میوه شفت (گیلاس) و در گونه اصلی در حدود یک سانتیمتر قطر دارد . ولی در انواع کاشته شده بزرگتر میباشد . خاستگاه طبیعی آن تقریباً تمام اروپا به غیر از ناحیه شمال است . گیلاس به عنوان یک درخت ضروری و مهم در جنگلهای پهن برگ از نواحی کم ارتفاع تا ارتفاع 800 متر یافت میشود . انواع زینتی و خوراکی آن از زمانهای قدیم کاشته شده است .

[masi eng 47044]

محلب

Prunu mahaleb

Mahaleb cherry

Rosaceae

درخت کوچکی است به ارتفاع 12-8 متر و اغلب با چندین تنه یا به صورت یک درختچه بزرگ میباشد . پوست آن صاف و قهوه ای که بعدها شیارهای سطحی پیدا کرده و به رنگ خاکستری مایل به سیاه درمی آید . برگهای خزان کننده و متناوب آنها تخم مرغی تا گرد ، نوکدار با 7 سانتیمتر طول ، براق ، با دسته کرک در محل رگبرگها و حاشیه ای مضرس میباشند . میوه شفت سیاه رنگ با 7 میلیمتر قطر میباشد . این گونه از شبه جزیره ایبری تا مجارستان و آسیای غربی و با سایر گیاهان گرمادوست به خصوص بر روی خاک های آهکی رشد میکند . مدتهاست که مورد کشت قرار گرفته است و از ساقه زیرزمینی آن برای گونه های دیگر استفاده میشود .

[masi eng 47044]

هلو

Prunus Persica (L.) Batsch

Peach

Rosaceae

هلو درخت کوچک یا بسیار کوچکی با تاج جامی شکل و کوتاه میباشد . انشعابات حوان آن زاویه دار و در جهت رو به نور خورشید سبز یا قرمز رنگ هستند . برگهای خزان کننده آنها متناوب ، نیزه ای پهن ، نوک تیز ، در قاعده گوه ای شکل و با حاشیه ای مضرس تیز میباشند . گلها در فروردین ماه و به صورت منفرد یا دوتایی بر روی شاخه های کوتاه ظاهر شده ، بدون دمگل ، صورتی تیره ، هرمافرودیت ، منظمو پنج گلبرگی هستند . میوه شفت مخملی با یک شیار طولی در یک سمت میباشد . هسته دارای شیار عمیق است و ممکن است به صورت هلوی هسته جدا و یا اینکه به بخش گوشتی میوه چسبیده باشد (به نوع واریته کاشته شده بستگی دارد) خاستگاه اصلی هلو احتمالاً چین (Hu-Peh S'Chuan و استانهای دیگر آن) است . در آنجا میوه خوراکی آن شناخته شده و قدمت کاشت آن به 4000 سال قبل میرسد . هلو از ایران به اروپا توسط رومی ها که به آن Malus Persica یا سیب ایرانی میگفتند برده شد . در ایجاد هلوی امروزی حداقل دو گونه اصلی دخالت داشته است .