حسادت

[victoria_r 7682]

حسادت ریشه در احساس حقارت و ناامنی دارد.

گفتگو با دکتر شهرام محمد خانی متخصص روانشناسی بالینی و استاد دانشگاه

تعریفی از حسادت:

همه ی انسانها از لحظه ی تولد چند هیجان اساسی از جمله:غم،شادی،خشم،ترس و نفرت دارند که امروزه نظریه پردازان هیجان بر این باورند که از ترکیب این پنج هیجان،هیجانات پیچیده ای شکل میگیرد که یکی از آنها حسادت نام دارد.در واقع حسادت از جمله هیجانات پیچیده و مرکبی است که هیجانهایی مانند خشم،ترس،اضطراب و نفرت را دربرمیگیرد.حسادت هیجانی مخرب است که از احساسات منفی نسبت به خویشتن ناشی میشود و اگر کنترل نشود میتواند مشکلات بسیاری را در روابط افراد به وجود آورد.

منبع:مجله ی موفقیت

[victoria_r 7682]

منشا اصلی و ریشه های حسادت در چیست؟

طبق پژوهش های انجام شده،حسادت ریشه در احساس حقارت و ناامنی دارد.

افرادی که حس حسادت دارند معمولا احساس خوبی نسبت به خود ندارند و همین خود کم بینی و نگرش منفی آنها نسبت به خود باعث میشود که در روابطشان احساس ناامنی کنند.

آنها همیشه نگران این هستند که دیگران میخواهند از آنها پیشی بگیرند و جایگاهشان را تصاحب کنند و همین احساس ناامنی باعث بروز هیجاناتی مانند حسادت در فرد میشود.

[victoria_r 7682]

چه عواملی از مهم ترین عوامل ایجاد کننده ی حسادت هستند؟

یکی از مهم ترین عوامل زیربنایی که در بروز احساس حسادت نقش دارد اضطراب و احساس ناامنی است.

افرادی که حسادت میورزند کسانی هستند که نگران و مضطربند و تشویش و احساس ناامنی دارند.

به طور مثال در رابطه ی زناشویی فرد بیم دارد که مبادا کسی جای او را در قلب همسرش بگیرد یا نگران است که نکند محبوب همسرش نباشد و نتواند رضایت او را فراهم آورد.

علاوه بر این عوامل دیگری نیز در ایجاد احساس حسادت نقش دارند که از آن جمله میتوان به نگرش ها و باورهای فرد درباره ی خود دیگران و زندگی اشاره کرد و در کنار این عوامل فقدان مهارت های مقابله ای موثر نیز بر روی این موضوع تاثیرگذار است.

[victoria_r 7682]

از میان عوامل تاثیرگذار بر حسادت،نگرش فرد در زندگی چه نقشی در بروز آن دارد؟

مطالعات انجام شده در زمینه ی حسادت نشان میدهد که حسادت سه بعد مهم دارد:

جنبه ی شناختی،جنبه ی هیجانی و جنبه ی رفتاری.

*بعد شناختی حسادت شامل نگرش و افکار فرد درباره ی خود دیگران و زندگی است که میتواند منشا اضطرابی باشد که قابل توجه است.

تمایل فرد به تایید طلبی و تملک جویی از جمله افکار و باورهایی است که زیربنای حسادت به شمار میرود.

افراد حسود معمولا دوست دارند دیگران را تحت مالکیت خود درآورند و باورشان این است که تو باید مال من باشی بنابراین نمیتوانند این مورد را تحمل کنند که احتمالا کسی جای آنها را بگیرد که این رفتار به دلیل آن است که این نوع باورها واقع بینانه نیستند افراد را در روابطشان بازنده میکنند و در نتیجه آنها احساس حقارت و بدبختی و بیچارگی خواهند کرد.

*در بعد هیجانی حسادت همان طور که اشاره کردیم حسادت فرد از نگرانی و اضطراب درونی وی نشات میگیرد و فرد برای سرپوش گذاشتن بر این احساس ناامنی رفتارهای حسادت آمیزی را بروز میدهد که بسیاری از آنها ریشه در فرهنگ دارد.

فردی که احساس حسادت میکند در حالی که به فرد دیگری وابسته است احساس ناامنی و نگرانی نیز دارد بنابراین حسادت مانند تضمین خواستن است به این صورت که ان شخص باید تضمین کند که همیشه با شما باشد و شما را دوست بدارد.

*بعد رفتاری حسادت شامل رفتارهایی مبتنی بر احساس حسادت است که با باورها و طرحواره های بنیادی فرد نیز مرتبط است رفتارهایی مانند کنترل،چسبیدن یا نزدیک بودن،تعقیب طرف مقابل و مراقبت از وی،جنبه ی رفتاری حسادت را تشکیل میدهند.

حسادت به شکل اجتناب ناپذیری با میل به کنترل فردی که برای ما مهم است ارتباط دارد.

باید توجه کنیم که حسادت نیازی فطری نیست و لزوما انسانها با حسادت به دنیا نمی آیند بلکه ریشه ی این رفتار در نوع فرهنگ و باورهای فردی و تربیت خانوادگی وی است.

به بیان دیگر فرآیند شکل گیری آن به تجارب و رویدادهای زندگی فرد به ویژه در دوران کودکی برمیگردد.

نوع برخورد و رفتارهای افراد مهم در زندگی خصوصا والدین نقش موثری در ایجاد احساس ناامنی و حسادت متعاقب آن دارد.

به طور مثال دختری که در خانواده ای با نگرش منفی نسبت به جنس دختر تولد میشود که در ان خانواده پسر در اولویت است و دختر پشت سر او جای میگیرد و نگاه مثبتی نسبت به دختر وجود ندارد.

دختر خانواده از همان کودکی در اثر تجارب و پیامهایی که از اطرافیانش میگیرد احساس خوبی در مورد خود نخواهد داشت و ممکن است فکر کند که من خوب نیستم،من به اندازه ی دیگران زیبا و دوست داشتنی نیستم و باورهایی از این دست که نتیجه ی این باورهای نامناسب و نادرست شکل گیری احساس خود کم بینی و عدم اعتماد به نفس در اوست و همان طور که گفته شد احساس ناامنی افراد حسود ریشه در حس حقارت و پایین بودن اعتماد به نفس آنها دارد.

این افراد شخصیتهای آسیب پذیر و شکننده ای دارند و با کوچکترین فشار روانی در هم میشکنند.

[victoria_r 7682]

با توجه به اهمیت نقش خانواده شیوه ی تربیتی والدین چگونه در بروز حسادت فرزندانشان تاثیر میگذارد؟

نحوه ی برخورد والدین با فرزندان،مقایسه و یا تبعیض قائل شدن میان آنها،بی توجهی،غفلت،اعمال تنبیه های نامناسب،تحقیر کرن و برچسب زدن به فرزندان خود و به طور کلی سبک فرزند پروری والدین نقش مهمی در ایجاد و تقویت احساس حسادت فرزند دارد و از طرف دیگر نتیجه ی این نوع رفتارها برای شکل گیری باورهای منفی نسبت به خود و دیگران است مانند این افکار که آدمها خوب نیستند فریبکارند اگر حواسم را جمع نکنم دیگری جای مرا تصاحب میکند.

[victoria_r 7682]

آیا عقده های روان شناختی و خلاهای فردی میتواند از عوامل تاثیرگذار بر ایجاد حسادت باشد؟

بله در واقع عقده ها،نیازهای ارضا نشده و موضوعات حل نشده ای در گذشته و یا کودکی فرد هستند.

همه ی ما انسانها مجموعه ای از نیازهای هیجانی اساسی داریم که اگر آنها به شیوه ای مناسب ارضا نشوند ممکن است پیرامون این نیازها،طرحواره ها و باورهای ناسازگارانه ای درباره ی خودمان،دیگر انسانها و محیط پیرامون شکل بگیرند.

برای مثال همه ی ما نیاز داریم که دیگران ما را دوست بدارند و تایید کنند،همه ی ما دوست داریم مستقل باشیم و آزادی عمل داشته باشیم و احساس لذت و تفریح سالم را تجربه کنیم.

بنابراین کودکانی که این نوع نیازهای هیجانی آنها به شکلی سالم ارضا شده باشد در بزرگسالی افرادی سالم خواهند بود اما اگر این نیازها به هر دلیل ارضا نشوند و یا به شکلی افراطی ارضا شوند،پیرامونشان مجموعه ای از باورها و طرحواره ها شکل میگیرد که میتواند در آینده منشا احساسات پیچیده ای مانند حسادت باشد.

[victoria_r 7682]

به نظر شما ابعاد مثبت و منفی و تاثیرات روان شناختی حسادت بر روی فرد چیست؟

حسادت در برخی مواقع میتواند باعث ایجاد حس رقابت و انگیزه ی بیشتری در بهره گیری از توانمندی ها و تلاش برای کسب مهارت و بهبود زندگی باشد اما زمانی که احساس حسادت شدید و نامناسب و غیر قابل کنترل باشد اثر مخرب در روابط بین فردی خصوصا در روابط زناشویی میگذارد.

[victoria_r 7682]

به نظر شما حسادت از رابطه ی عاشقانه محافظت میکند و یا آن را از بین میبرد؟

حسادت معمولا باعث نابودی عشق و رابطه ی صمیمانه میشود.

عشق کامل سه مولفه ی اصلی دارد،تعهد،صمیمیت و میل.

این سه عنصر یکدیگر را تقویت و تکمیل میکنند.

با توجه به این افراد حسود معمولا احساس ناامنی دارند و به همین دلیل به دنبال دریافت تضمین هستند و میخواهند مطمئن شوند که جایگاه آنها محفوظ است.متاسفانه به روش ها و رفتارهای نامناسبی متوسل میشوند که در دراز مدت این روش ها باعث کم رنگ شدن صمیمیت میشود.

هنگامی که فردی نسبت به همسرش بی علاقه باشد و احساس صمیمیت از میان برود ابعاد دیگر عشق نیز ممکن است کمرنگ و سست شود که خود زمینه ساز مشکلات دیگر است.

از طرف دیگر افرادی که مدام حسادت را تجربه میکنند در روابطشان ناپخته عمل میکنند و همیشه سعی میکنند در روابطشان طرف مقابل را کنترل کنند و اغلب احساس رنجش و ناراحتی در طرف مقابلشان ایجاد میکنند چون اصولا انسانها از اینکه از سوی دیگران و به هر شکل کنترل شوند احساس خوبی ندارند بنابراین حسادت الزاما مراقبت از عشق نیست و گاهی عشق را هم به خطر می اندازد.

[ENG.SAHAND 31645]

حالا این حسادت چه مزه ای داره و چه شکلیه ؟

ممنون خانمی جالب بودن مرسی