نتايج علمي درباره پيش بيني زلزله

[YAGHOT SEFID 29302]

زلزله قابل پيش بيني نيست

نتايج علمي درباره پيش بيني زلزله ...

جام جم آنلاين: گزارشي درباره چگونگي وقوع زلزله و اينكه آيا مي توان زلزله را پيش بيني كرد يا خير؟ در زير مي آيد.

 

 

به گزارش مهر ، زمين لرزه يا زلزله به حرکات ناگهاني و سريع پوسته زمين گفته مي شود. اين حرکات ناشي از آزادسازي انرژي در يک نقطه داخلي زمين است که به آن کانون زلزله مي گويند. از کانون زلزله يکسري امواج ارتجاعي با عنوان «امواج زمين لرزه اي» در تمام جهت ها حتي به بخش هاي داخلي تر زمين گسيل مي شوند. به مناطقي از سطح زمين که در خط عمودي کانون زلزله قرار دارند نقطه ظهور و انتشار زمين لرزه در سطح زمين گفته مي شود. در اين مناطق بيشترين شدت زلزله به ثبت مي رسد.

 

هر روز در روي زمين هزاران زمين لرزه رخ مي دهد در حالي که تنها چند دهم اين لرزه ها براي جمعيت زمين قابل درکند و بيشتر اين زمين لرزه هاي قابل درک منجر به بروز هيچ خسارت و جاني و مالي نمي شوند. دوره متوسط يک زمين لرزه زير 30 ثانيه است اما براي زلزله هاي شديدتر اين زمان مي تواند به چند دقيقه نيز برسد.

 

برخي از زمين لرزه هاي به خصوص بسيار شديد مي توانند با برخي از پديده هاي طبيعي مثل رعد و برق يا صاعقه همراه شوند و تغييرات ناگهاني در ميدان مغناطيسي و الکتريکي ايجاد کنند.همچنين مي توانند منجر به عصبي شدن حيوانات ، تغيير سطح آب هاي زيرزميني و آبهاي ساحلي و فعاليت آتشفشاني شوند.

تمام اين موارد بارها توسط شاهدان عيني ديده شده و از ديدگاه علمي نيز به تائيد رسيده اند اما با وجود اين نمي توانند استانداردهاي دقيقي را براي پيش بيني زلزله ارائه کنند.

پيش بيني زلزله

از قرن نوزدهم مطالعات زيادي در بررسي ارتباط ميان تغييرات ارتفاع سطح آبها، بررسي نيروي گرانش محلي و انتشار گاز رادون براي پيش بيني زلزله انجام شده است اما متاسفانه تاکنون شناخت بشر براي پردازش و ارائه مدلهايي که بتوانند علائم مفيدي را براي انجام پيش بيني دقيق و موثر زمان، محل وقوع و شدت يک زلزله نشان دهند کافي نبوده است.

پيش بيني با گاز رادون

رادون يک گاز نجيب است که با ديگر عناصر و ترکيبات شيميايي ترکيب نمي شود. بخش اعظم اين گاز در داخل سنگ هاي زمين باقي مي ماند. در صورت بروز حرکات ناگهاني سنگ ها (براي مثال در مدت و يا بلافاصله قبل از بروز يک زلزله) اين گاز از عمق زمين خارج شده و به سطح مي رسد. به اين ترتيب با اندازه گيري ميزان تجمع اين گاز در يک منطقه خاص از چند ساعت قبل امکان پيش بيني يک زلزله وجود دارد.

 

«زلزله هايچنگ» در منطقه «لائوينگ» چين که چهارم فوريه 1975 رخ داد از نظر تاريخي اولين و تنها زمين لرزه پيش بيني شده است اما در اين مورد علائم انتشار گاز رادون آنچنان شديد و منظم بود که جاي هيچ ترديدي را براي وقوع يک زلزله باقي نمي گذاشت.

 

در حقيقت امروزه از طريق بررسي هاي غيرمستقيم گاز رادون 222 که از پوسته زمين ساطع مي شود امکان پيش بيني زلزله و ارائه هشدارهاي لازم از 6 تا 24 ساعت قبل از زمين لرزه وجود دارد. دقت اين پيش بيني زمين لرزه مي تواند تا شعاع 120 کيلومتر با شدت 1.8 تا 3 مگنتيد تا 75 درصد و براي حوادث با شدت بالاي 3 مگنتيد تا 80 درصد باشد.

 

يکي از موارد چالش برانگيز پيش بيني زلزله با استفاده از انتشار گاز رادون در مورد زلزله 6 آوريل 2009 آکوئيلا در ايتاليا رخ داد.

 

براساس اخبار منتشر شده ، «جان پائولو جولياني» تکنسين لابراتوار موسسه فيزيک ايتاليا در هفته هاي قبل از وقوع اين زلزله فرضيه يک زمين لرزه فاجعه آميز را مطرح کرده بود.

اين درحالي است که «آنتونيو پيرسانتي» مدير بخش لرزه شناسي تکنوفيزيک موسسه ملي ژئوفيزيک و آتشفشان شناسي ايتاليا در اين خصوص اظهار داشت: اين پيش بيني نمي تواند درست باشد چرا که اولا محل وقوع زلزله را سولمونا در فاصله 60 کيلومتري آکوئيلا و در تاريخ 29 مارس (به جاي 6 آوريل) نشان مي داد و ثانيا در کل زلزله ها را واقعا نمي توان پيش بيني کرد.

 

اين زلزله شناس افزود: اين چيزي که مي گويند در فلان تاريخ در چند ماه يا چند سال ديگر يک زلزله رخ مي دهد، تقريبا غيرممکن است. چيزي که امروز علم بشر مي تواند انجام دهد ارزيابي خطرات زمين لرزه است بنابراين نمي توان گفت که در روز X در ساعت Y در منطقه Z يک زمين لرزه با شدت کم يا زياد رخ مي دهد. در واقع اين کاري نيست که ما قادر باشيم انجام دهيم.

 

اين پژوهشگر تاکيد کرد: پيش بيني يک حادثه زمين لرزه اي مثل پيش بيني هواشناسي نيست. تحقيقات در اين بخش تازه در آغاز راه است. چيزي که درحال حاضر اهميت دارد پيشگيري است و نه پيش بيني. پيشگيري از طريق توسعه ساختمانهاي ضدزلزله، آماده سازي مردم و فرهنگ سازي تنها راه مقابله با اين رويداد طبيعي است.