نیشکر

[masi eng 47044]

نیشکر

خصوصیات گیاهی: نیشکر با نام علمی Saccharum Officinarum گیاه غول پیکری از تیره غلات (Gramineae) است که به صورت چند ساله برای برداشت ساقه حاوی قند آن تولید میشود . ساقه نیشکر دارای مغز است که قند در آن ذخیره می گردد ذخیره ساکارز بیشتر در قسمتهای مرکزی و پایین انجام می شود .

وجود عناصر معدی در شربت قند بر کریستاله شدن قند اثر نا مطلوب دارد . سازگاری: نیشکر محصول مناطق حاره و نیمه حاره ای می باشد . تولید نیشکر در آن نواحی که میانگین حرارت ماهیانه طی حداقل 8 ماه از سال حدود 20 درجه سانتیگراد یا بیشتر باشد امکان پذیر است ، مشروط بر آنکه در هیچ ماهی از سال یخبندان وجود نداشته باشد . حرارتهای حدود 20 درجة سانتیگراد درخاک برای رشد ریشه ها مناسب است و حرارتهای کمتر از این مقدار موجب محدودیت رشد ریشه می گردد . حرارتهای کمتر از 5 درجه سانتیگراد نیز ممکن است به برگها آسیب رساند . حساسیت نیشکر به کمبود نور شدید است و پنجه زدن آن به مقدار زیادی نور نیاز دارد . مقاومت نشکر به خشکی در بعضی ارقام زیاد است . با این حال ، نیشکر به بالا بودن رطوبت خاک و محدودیت زهکشی نیز چندان حساس نمی باشد . نیشکر به شوری خاک نسبتاً مقاوم می باشد . کود شیمیایی: نیاز نیشکر به عناصر غذائی زیاد است . هر تن ساقه نیشکر برداشتی موجب خروج 45/0 تا 9/0 کیلوگرم ازت و همین مقدار اکسید فسفر ، 8/1 تا 5 کیلوگرم اکسید پتاسیم و 45/ تا 8/1 کیلوگرم کلسیم از خاک می گردد .

نیشکر در تمام خاکها نسبت به ازت واکنش نشان می دهد . زمان دادن کود ازته ، مقدار ازت در خاک و اثر آن بر قند در نیشکر مشابه چغندر قند است . عکس العمل نیشکر به کود فسفره به نوع خاک بستگی دارد . معمولاً مقدار 400 تا 500 کیلوگرم اکسید فسفر را قبل از کاشت به خاک می دهند . عکس العمل نیشکر به پتاسیم نیز به خصوصیات خاک بستگی دارد . کمبود پتاسیم منجر به پیدایش ساقه های لاغر و نرم می گردد و درصد قند را کاهش می دهد . استفاده از کود پتاسیم در نواحی جنوبی ایران ضروری بنظر نمی رسد ، بخصوص اینکه با سوزاندن برگها در جریان برداشت مقداری از پتاسیم مصرفی به خاک برگشت داده می شود . کنترل علفهای هرز: رقابت علفهای هرز در اوایل دوره رشد نیشکر اهمیت دارد .

علف کشهای قبل از سبز شدن مانند آترا زین می تواند علفهای هرز را بین 4 تا 12 هفته پس از کاشت ( بسته به شرایط ) کنترل نماید . پس از هر برداشت نیز می توان این علف کش را بین ردیفها پاشید .

آفات و امراض: کرم ساقه خوار نیشکر و سوسک نیشکر دو آفت مهم نیشکر در ایران بشمار می رود .

خسارت کرم ساقه خوار نیشکر (sesamia nonagrioides) توسط لاروها انجام می شود که صورتی رنگ بوده و طول آنها به 30 تا 35 میلی متر می رسد . لاروها ابتدا از پانشیم غلاف برگ تغذیه کرده و سپس به داخل ساقه نیشکر وارد شده و از بافت داخلی تغذیه می کند . و باین طریق موجب خشکیدن جوانه انتهایی ساقه می گردد . ظاهراً پارازیت های طبیعی جمعیت این آفت رادر حد غیر اقتصادی نگهداشته و سمپاشی ضرورت ندارد . سوسک نیشکر یا سوسک ذرت با نام علمی Pentodon iniota یکی از آفات عمومی محصولات زراعی است که به نیشکر نیز حمله می کند . این سوسک حشره ای است به رنگ بور متمایل به سیاه و طول 20 تا 24 میلی متر که به قلمه و اندامهای زیرزمینی نیشکر خسارت وارد می سازد . حشره کامل و لارو آن هر دو از مغز قلمه و ساقه در زیر خاک تغذیه می کند . برای مبارزه با این آفت می بایستی بقایای گیاهی آلوده و علفهای هرز را زا خاک خارج و جمع آوری نمود . کنترل شیمیایی با پاشیدن حشره کشها قبل از شخم و با استفاده از طعمه مسموم امکان پذیر می باشد . بیماریهای سیاهک ، موزائیک و بوته میری آوندی نیشکر بطور پراکنده و موضعی در روی بعضی ارقام نیشکر در خوزستان مشاهده گردیده اند ، ولی در حال حاضر اهمیت اقتصادی آنها زیاد نیست . استفاده از ارقام مقاوم مهمترین راه مبارزه با این بیماریهاست .

برداشت: نیشکر با خنک شدن هوا در اوایل پائیز شروع به رسیدن می کند و مقدار زیادی مواد قندی در آن ذخیره می شود .

در ایران ابتدا مزرعه را آتش می زنند تا برگها بسوزد .در صورتیکه برگها بخوبی نسوزد ، می توان ابتدا برگها را با علف کش گراماکسون خشکانید و 5 تا 9 روز بعد مزرعه را آتش زد برای سمپاشی می توان از هواپیما استفاده کرد . پس از سوزانیدن برگها نسبت به بریدن ساقه ها از نزدیکی سطح خاک اقدام نموده و قسمت فوقانی ساقه را که قند کمی دارد قطع می کنند ( حدود 20 تا 30 سانتی متر فوقانی که میانگره ها بخوبی تشکیل نشده اند ) . ساقه ها را روی تریلرها بار نموده و کارخانه می برند . موارد استفاده: ساقه تازه نیشکر دارای 90 درصد عصاره است که حاوی 12 تا 17 درصد ساکرز می باشد . از هر تن ساقه تازه نیشکر حدود 85 تا 110 کیلوگرم قند استخراج می گردد . ملاس و تفاله دو محصول جنبی نیشکر است . از ملاس برای تهیه الکل و نیز تغذیه دام استفاده می شود . از تفاله در تهیه کاغذ ، مقوای ساختمانی و پوشهای دیگر استفاده می گردد . تفاله می تواند بعنوان بستر مرغ و دام نیز مصرف شود .

[tak elham 469]

نيشكر گياهي چند ساله است که درمناطق گرم ومرطوب بخوبی رشد میکند که تنها عامل محدود کننده رشد آن سرما و خشکي است. برگ ها به صورت متناوب و در دو ردیف متقابل، در پایه ی

گره ها به ساقه متصـل هستند هر برگ شامل دو قسمـت غلاف و پهنک است.غلاف لوله ای شکل است که قسمت پایین،پهن تر از بالاست و اطراف ساقه را احاطه کرده است.

در هر فصل زراعی، ۱۰ هزار هکتار زیر کشت میرودکه دارای ارقام متفاوت زودرس,میان رس و دیررس می باشد وباقى مانده بصورت آیش مى باشد زمان کشت نيشکر از مرداد تا اواسط شهريور مي‌باشد.

نيشکر توسط قلمه‌هائي که از ساقه‌هاي جوان تهيه مي‌شود، کشت مي‌گردد. قلمه انتخابى حداقل داراى ۳ جوانه و طول آن بین ۳۰ تا ۶۰ سانتى‌متر و محل قطع آن در وسط دوگره مى‌باشد.

قلمه ها معمولاً از میان مزارع کشت جدید,مزارعی نیشکری که یکنواخت و عارى از بیمارى و آفت داراى رشد کافى و هستند،انتخاب مى‌شود که چند ماه قبل از کشت،این قطعات مورد مراقبت‌هاى

ویژه قرار مى‌گیرند کشت گياه پس از ايجاد جوي و پشته‌ها انجام مي‌گيرد.پس از خوابانيدن قلمه‌ها به‌طور افقى در کف جوى‌ها با استفاده از فاروئر روي قلمه‌ها با خاک پوشانيده مي‌شود وبلافاصله

آبیارى مى‌کنندکه در مرحله رشد گیاه نیشکر جاى جوى و پشته عوش شده و نى روى پشته قرار مى گیرد که باعث سهولت در آبیارى و حرکت مناسب آب در فارو شدوههم چنین در زمان برداشت

نیشکر کف برى بهترى توسط ماشین هاى برداشت (هاروستر) انجام مى گیر.برای رشد بهتر نیشکر در اوایل دوره رشد همراه با آبیاری مقداری کود ازته بصورت کود مایع وسرک به مزارع اضافه می شودزیرا سریع جذب گیاه میشوداما کود فسفره درهنگام کشت روی خاک پاشیده میشود زیرا بتدرج جذب میشود.

با استفاده از لوله های پلاستیکى هیدروفلوم که ازجنس پلی اتلین میباشد آبیارى صورت میگیرد.در این روش،بر اساس نیاز آبى گیاه نیشکر، مقدار آب ورودى به مزرعه توسط دریچه هایى پلاستیکی قابل تنظیم بر روى این لوله ها‚ آبیارى مزرعه با سهولت و راندمان بالاترى انجام مى گیرد.

علائم رسیدن نیشکر زردشدن برگها وساقه وعدم رشد ساقه میباشد زمان رسیدن نیشکر درخلال ماه های فروردین تا مهرمیباشد.

. زمان برداشت گياه نيشکر از اوايل آبان‌ماه تا اواسط فروردين ‌ماه ادامه مي‌يابد.که ابتدا زودرس سپس بترتیب میان رس ودیررس برداشت میشوند.رقم دیررس در فروردین برداشت میشود زیرا مقدار قند آن در آبان ماه کم میباشد.پس از هر بار برداشت، گياه دوباره رشد خود را آغاز مي‌کند و تا سال بعد آماده برداشت مي‌گردد.اما بسته به شرايط 4 الي 5 سال برداشت آن اقتصادي مي‌باشد و براي سال‌هاي بعد به کشت مجدد نياز است هر سال يک برداشت صورت مي‌گيرد. در شرايط خوزستان حدود 5 تا 7 بار محصول برداشت صورت میگیرد.برداشت ماشيني نيشکر به دو روش سبز و سوخته انجام مي‌گيرد

جهت تسهيل در عمليات برداشت،مزارع نيشکر قبل از برداشت سوزانده مي‌شود تا پوشال آن بسوزد که هیچ صدمه ای به ساقه وارد نمیشود زیرا درون آن آب وجوددارد. جهت برداشت محصول نیشکر، که همان ساقه است از Hrvester استفاده میشود ماشین ابتدا برگهای سبز انتهایی را قطع و سپس تمام ساقه ها را برداشت کرده و به قطعات 50 تا 60 سانتی متری تقسیم می نماید.

برداشت نیِ نیشکر به صورت یک تکه و کامل در این روش، نی ها به هم جمع شده و از قسمت نزدیک به زمین به وسیله ی یک تیغه ی دوار، بریده و سرزنی می شوند و سپس از ته به داخل ماشین های پاک کننده وارد می شوند.سپس بصورت دسته بندی شده به تریلرهایی که توسط تراکتور کشیده میشود وظرفیت5تن رادارد انتقال داده میشود.

مشکل عمده ی این نوع از برداشت کننده های مکانیکی نیشکر، عدم قابلیت برداشت نی های خوابیده بر روی سطح زمین است و به همین دلیل، در اراضی‌ای که نی ها به صورت قائم ایستاده اند، از این ماشین ها استفاده می شود.سپس برای شستشو واستراج قند به کارخانه منتقل میشود.

محصولات فرعی نیشکر˸

باگاس˸ پس از آنکه قند با عصاره ( شیرخام) موجود در ساقه نیشکر در کارخانه استخراج گردید، باقیمانده مواد سلولزی ساقه آن باگاس یا تفاله نام دارد که این عمل 5بار صورت میگیرد تابطورکامل عصاره آن گرفته شود.

ملاس:باقیمانده شربت غلیظ شده نیشکر را که امکان استخراج مواد قندی آن وجود ندارد ملاس می نامند.

گل صافی˸ این ماده نیز یکی از محصولات فرعی نیشکر می باشد که پس از استخراج قند در کارخانه حاصل شده و می توان از آن به عنوان کود برای تقویت زمین های زراعتی استفاده نمود

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

يكي از آفات مهم در مناطق نيشكر كاري استان خوزستان كرم ساقه خوار نيشكر Sesamia nonagrioides میباشد.

در اثر تغذيه لاروها از ساقه هاي جوان ،‌ پوسيدگي در نقطه رشد گياه بوجود مي آيد وباعث مرگ جوانه انتهايي گياه نيشكر مي گردد خسارت اين حشره در مزارع بر روي بوته هاي جوان نيشكر بيشتر از بوته هاي مسن است.در بين دشمنان طبيعي ساقه خواران نيشكر در ايران زنبور Telenomus busseolae از اهميت و كارائی خاصي برخوردار است.كشت و صنعت ها از طريق پرورش و رها سازي اين زنبور پارازيت در مزارع نيشكر،‌ نسبت به كنترل اين آفت اقدام مي نمايند.

تخم سزامیا به رنگ زرد متمايل به كرم كه در اثر رشد جنين به رنگ صورتي تغيير رنگ مي دهد و دارای شیارهای موازی ازبالا به پائین میباشد.در شب پره شفیره برنگ قهوهای خرمایی ست که در مراحل آخر برنگ قهوه ای تیره درمی اید.محل تخم ريزي سطح داخلي غلاف برگ نيشكر مي باشد.

 

زنبور پارازيت تخم ساقه خوار نیشکر برنگ سياه وكوچك میباشد Telenomus busseola

وتمام مراحل تخم ،‌لارو و شفيره زنبور در داخل تخم ميزبان (آفت ساقه خوار)‌سپري مي شود و از داخل تخم آفت زنبور کامل پارازيت خارج مي گردد

زنبورها در شرايط صحرايي پس از رهاسازي توانستند تا شعاع 7 متري از نقطه رها سازي تخم هاي ميزبان خود را پارازيته نمايند.اولين سري رها سازي زنبورها در فروردين ماه بوده كه تخمگذاري به اوج خود مي رسد. هر زنبور 70 تا 80 تخم را پارازيت مي كند. تخمهاي پارازيت شده معمولاً 5-4 روز بعد پس از مدتي تيره مي شوندکه این تغييرات ظاهري آنها را از تخم هاي سالم متمايز مي نمايد.

بهترين فصل براي جمع آوري لارو پروانه آفت Sesamia در بهمن و اسفند میباشد. مدت زمان لازم جهت پارازيته كردن حداكثر يك دقيقه طول مي كشد

 

پرورش كرم ساقه خوار نيشكر در آزمايشگاهها بمنظور تهيه تخم آفت براي تكثير زنبور Telenomus busseolae

صورت میگیرد که به شرح زیر است˸

براي تكثير زنبور پارازيت ابتدا به مزارع آلوده رفته و شروع به جمع كردن لارو يا شفيره آفت از ساقه هاي آلوده كرد كه نحوه ي تشخيص ساقه هاي آلوده از طریق وجود سوراخ يا فضولات لارو در زير غلاف میباشد.

پس از اينكه لاروها و شفيره ها را به آزمايشگاه آوردند اقدام به جداسازي لاروها و شفيره ها از هم مي كنند كه بعد شفيره هاي نر و ماده را از هم جدا مي كنند و به اين شكل شفيره هاي نر و ماده را از هم جدا مي كنند. پس از جداسازي وگذراندن دوره شفيردگي به حشره كامل تبديل مي شوند و حدوداً 2 هفته طول مي كشد. لاروها را براي تبديل شدن به شفيره در داخل ساقه هايي كه با دست مغز آنها در آورده شده قرار داده مي شوند و براي گذراندن اين مرحله 1 تا 3 بار ساقه هاي توخالي را عوض مي كنند تا تبديل به شفيره شوند.

حشرات كامل نر و ماده را به نسبت 5 به 5 در يك ظرف قرار داده مي شوند و همراه آنها ساقه جوان نيشكر كه شوت نام دارند قرار داده مي شوند تا پروانه ماده در زير غلاف آنها تخم ريزي كنند و علت قراردادن نرها و ماده ها به همراه ديگر اين است كه زنبور پارازيت تخم هايي كه بدون تلقيح گذاشته شده اند را پارازيت نمي كند.

در هر بار تعويض شوت ها تخم هايي كه روي شوت ها هستند را جمع آوري مي كنند تا به يك حد مطلوب از نظر تعداد برسند در اين مدت تخم ها را در يخچال نگهداري مي كنند.

وقتي كه تعداد تخم ها به حد نصاب رسيد آنها را با آب قند روي نوارهاي راديولوژي قرار مي دهند (مي چسبانند) كه در روي هر نوار 400-300 تخم قرار داده مي شود و آن را در داخل لوله آزمايش قرار داده مي شود و همراه آنها در حدود 40-30 زنبور قرار داده مي شود تا تخم ها را پارازيت مي كند.

پس از تكثير زنبورهاي پارازيت در آزمايشگاه، آماده رهاسازي در مزارع آلوده مي شوند.رهاسازی زنبورتریکوگراما در هنگام فعالیت پروانه ساقه خوارو در مرحله تخم آفت میباشد.

استفاده از فرومون جنسي و يا تله نوري نیز جهت مبارزه با آفت مي تواند كارساز باشد.

کلزا دارای گلهای زرداست واز نظر شکل ظاهری همانند دم روباهی میباشد که دم روباهی خود نیز یکی از علف های هرز کلزا میباشد.هنگامی که به حداکثر رشد خود رسید جهت روغن گیری برداشت میگردد.