آفات گياهي:

[masi eng 47044]

پسيل پسته (شيره خشك)

 

Agonoscena pistaciae

 

(Hom: Psyllidae)

 

به پسته اهلي و وحشي خسرت فراوان مي‌زند. اين حشره عسلك فراواني دفع مي‌نمايد كه به سرعت در مجاورت هوا خشك شده و سفيد مي‌شود به همين لحاظ اين آفت را به زبان محلي شيره خشك مي‌نامند.

 

 

زيست‌شناسي

حشرات كامل زمستان گذران پسيل از اوايل فروردين ماه روي درختان مستقر مي‌شوند. اين حشرات نسب به حشرات كامل تابستانه قدرت پرواز بيشتري داشته، آلودگي گسترده‌تري در باغها ايجاد مي‌كنند. پس از جفت‌گيري به محض باز شدن جوانه‌هاي خوشه و برگ روي آنها تخمريزي مي‌نمايند. تخم‌ها به تعداد 50 تا 60 عدد، به صورت انفرادي يا دسته‌اي و به اشكل مختلف مانند نيم دايره، مارپيچ و غيره در سطح برگ و بيشتر نزديك به رگبرگها گذاشته مي‌شوند.

 

 

 

 

تخم‌ها معمولاً 5 تا 10 روز بعد تفريخ مي‌شوند. پوره‌ها از اوايل ارديبهشت شروع به فعاليت و تغذيه مي‌كنند. طول دوره پورگي معمولاً 20 روز بوده و حشرات كامل نسل اول از اواخر دهه دوم ارديبهشت ماه به تعداد زياد در باغ ظاهر مي‌شوند. ارقام مختلف پسته نسبت به آلودگي پسيل پسته حساسيت متفاوت دارند. به طور كلي هر چه برگ درختان نازك‌تر، لطيف‌تر، پهن‌تر و بزرگتر باشد گرايش بيشتري براي جذب حشرات كامل پسيل و تخمريزي ايجاد مي‌كند. رقم اكبري نسبت به ساير ارقام حساستر و رقم اوحدي مقاوم‌تر است. پوره‌هاي نسل دوم از اوايل خرداد تا اواخر دهه دوم خردد فعاليت و تغذيه مي‌كنند. تحمل درختان در اين زمان نسبت به ساير نسلها در برابر خسارت پوره كمتر است. زيرا رشد رويشي درختان پايان يافته و ميوه شروع به مغز رفتن كرده و جوانه‌ها ظاهراً شكل كامل يافته‌اند. در نتيجه خسارت آفت باعث پوكي و ريزش برگ و جوانه مي‌شود.

 

خسارت

پوره‌هاي پسيل با فرو بردن خرطوم در سطح برگها از شيره گياهي تغذيه مي‌كنند. مواد پروتئيني شيره گياهي را جذب نموده و مواد قندي را به صورت شيره دفع مي‌نمايند. اين مواد قندي در مجاورت هوا خشك شده و به آن شكرك گويند. اين مواد چسبنده باعث جذب گرد و خاك شده و شاخه و برگهاي درختان را بدمنظره مي‌نمايد. از دست رفتن شيره گياهي باعث ضعف عمومي درختان پسته و ريزش برگها، جوانه‌ها، دانه‌اي كوچك و افزايش درصد بوكسي و دهان بستگي ميوه مي‌شود. خسارت پوره‌هاي پسيل پسته روي درختان در دو زمان بيشتر از ساير مواقع سال است. يكي در خرداد ماه كه باعث ريزش برگها، خوشه‌ها، جوانه‌ها و افزايش ميزان بوكسي و ديگري در مردادماه كه باعث افزايش مقدار دهان بستگي مي‌گردد.

 

در صورتيكه جمعيت آفت پسيل حالت طغياني پديدا كند شديداً تداخل نسل يافته و نمي‌توان تاريخ مشخص براي مراحل زندگي و نسلها اعلام نمود. در شرايط معمولي در نيمه اول هر ماه مرحله پورگي و نيمه دوم هر ماه حشرات كامل در باغها وجود دارند. از نيمه دوم شهريور ماه به تدريج حشرات كامل زمستان گذران در ميان جمعيت آفت ظاهر مي‌شود. اين حشرات در شكاف درختان، زير پوستكها، لابه‌لاي كلوخه‌ها، شكاف ديوارها و ساختمانهاي قديمي اطراف باغها زمستان گذراني مي‌كنند. اين آفت در سال 5 تا 6 نسل ايجاد مي‌كند.

 

عوامل و شرايطي كه باعث رشد و افزايش جمعيت پسيل پسته در باغها مي‌گردد:

 

1ـ اجراي نوبت اول سم‌پاشي يا سم‌پاشي در زمان گلدهي: اين سم‌پاشي عليه آفاتي مانند پروانه چوبخوار پسته، پروانه ميوه خوار، شپشكهاي پسته، زنجره شيره تر و غيره انجام مي‌شود. چنانچه در اين سمپاشي از سمومي استفاده شود كه روي آفت پسيل تأثير نداشته باشند باعث افزايش مقاومت و رشد جمعيت پسيل مي‌گردد.

 

2ـ چنانچه در نوبت اول از سمومي استفاده شود كه باعث تحريك تخمريزي پسيل و كوتاهتر شدن طول دوره يك نسل گردد (مانند سموم تيوديكارب، متاسيستوكس و فنتيون) پسيل طغيان خواهد كرد.

 

3ـ سم‌پاشي مكرر و اختلاط سموم با هم كه باعث حذف كامل دشمنان طبيعي و افزايش جمعيت آفات پسته مي‌شود.

 

4ـ اگر از سمومي عليه پسيل پسته استفاده شود كه تأثير كافي در ميزان تلفات آفت نداشته باشد (مانند زولون) باعث افزايش جمعيت مي‌شود.

 

5ـ چنانچه سم‌پاشي باغ در زماني انجام شود كه تمام مراحل زندگي آفت اعم از تخم، پوره و حشره كامل ديده مي‌شود و همچنين شكرك زيادي در سطح برگها توليد شده باشد تأثير سم كاهش پيدا مي‌كند و بعد از مدتي جمعيت آفت افزايش پيدا مي‌كند.

 

6ـ استفاده زياد از كودهاي شيمايي ازته مخصوصاً اوره و سولفات آمونيوم در ماههاي گرم سال در سطوح كرتها و همچنين كود شيميايي كلروپتاسيم شرايط را براي ازدياد جمعيت فراهم مي‌كند.

 

7ـ استفاده از كود مرغي به تنهايي و به مقدار زياد نيز باعث افزايش جمعيت پسيل مي‌گردد.

 

8ـ فقير بودن خاك از نظر مواد غذايي و نامناسب بودن بافت خاك نيز از عوامل افزايش جمعيت است، خاكهاي شني و خاكهاي رسي و سخت به دليل عدم جذب و نگهداري رطوبت به اندازه كافي به علت طولاني بودن دوره آبياري سريعتر به آفت آلوده مي‌گردند.

 

9ـ ناهموار بودن سطوح كرتها كه باعث مي‌شود درختاني كه در بلندي قرار دارند به خوبي آبياري نشده و رطوبت كمتري در اختيار داشته باشند.

 

10ـ عدم استفاده از كودهاي دامي و چاله‌زني و شخم عميق در باغها به مدت طولاني

 

11ـ كشت متراكم درختان و رعايت نكردن فواصل مناسب و عمليات هرس

 

12ـ وجود علف‌هاي هرز زياد از خردادماه به بعد در باغ

 

کنتــــرل پسیل پسته:

الف‌ـ استفاده از كارتهاي چسبنده زرد رنگ

كارتهاي زرد رنگ مورد استفاده در باغهاي پسته از جنس‌هاي مختلف و عمدتاً از جنس پلي اتيلن و پي وي سي است. اندازه كارتها 20*10 سانتيمتر، به قطر 5/0 تا 1 ميليمتر و به وزن حدود 15 گرم است. سطح كارتها به وسيله چسب مخصوص كه از مواد پولي بوتن‌ها همراه با واكس مخصوص و يا اس تي پي و يا مواد ديگري كه حالت چسبندگي خود را 10 تا 15 روز حفظ نمايند آغشته مي‌گردد. حشرات كامل پسيل به طرف رنگ زرد جلب و به تعداد زياد به سطح كارتها مي‌چسبند. شكار انبوه حشرات بايد قبل از تخمريزي در سطح برگها انجام شود تا از توليد نسل بعدي آفت جلوگيري به عمل آيد. در هر هكتار 100 تا 400 عدد كارت به كار مي‌رود. محل نصب كارت در سمت بيروني تاج و به ارتفاع نصف تاج در جهت‌هاي مختلف است. دو نوبت كارت‌گذاري در سال كافي به نظر مي‌رسد. يكي در دهه دوم فروردين ماه كه اين نوبت آفت زنجره پسته را نيز كنترل مي‌كند و ديگري در نيمه دوم تيرماه مي‌باشد. پس از پايان دوره كارت‌گذاري بايد كارت‌ها را از روي درختان جمع‌آوري و سطح آنها را در صورت استفاده از چسب مخصوص توسط آب گرم همراه با مقدار كمي الكل اتيليك و در صورت استفاده از اس تي پي با دستمال آغشته به چند قطره نفت تميز كرد.

 

ب‌ـ دشمنان طبيعي

داراي دشمنان طبيعي گوناگوني است كه زنبور پارازيتوئيد Psyllaephagus pistaciae از خانواده ‌Encyrtidae همزمان با ظهور پوره‌هاي نسل اول در باغها ظاهر و به پوره‌هاي پسيل به خصوص در سنين 4 و 5 حمله نموده و آنها را موميايي مي‌كند.

 

ج‌ـ عمليات زراعي

1ـ شخم زمستانه و پاشكني درختان 2ـ كوددهي و چاله زني 3ـ اصلاح بافت خاك 4ـ آبياري مناسب 5ـ تغذيه مناسب 6ـ رعايت فاصله كشت و تراكم 7ـ هرس و خشك‌بري 8ـ مبازه با علفهاي هرز 9ـ كاشت رقم مناسب 10ـ استفاده از سيستم آبياري تحت فشار

 

دـ کنترل شيميايي

دارتون يا مارشال به نسبت 2 تا 2.5 در هزار يا مايع ظرفشويي به نسبت 3 در هزار به تنهايي پوره‌هاي پسيل پسته را كشته و از بين مي‌برد، همچنين تا حدودي روي تخم نيز تأثير دارد. آمیتراز و کنسالت خاصیت ناباروری حشرات کامل را دارد. از مخلوط كردن مايع ظرفشويي با سموم خودداري شود زيرا PH آن قليايي است و باعث كاهش تأثير كشندگي سموم مي‌گردد.در صورت امکان از اواسط مرداد به بعد سمپاشی انجام نگیرد.

 

1. آمیتراز(مایتاک) EC20% و 1.5- 1 در هزار

 

2. ایمیداکلوپراید(کونفیدور) SC35% و 4/. در هزار

 

3. فلوفنوکسورون(کاسکید) DC5% و 5/. در هزار

 

4. هگزافلومورون(کنسالت) EC10% و 7/.- 5/. در هزار

 

5. دارتون EC21.7% و 1.5 دهزار

 

6. اندوسولفان EC35% و 1.5 درهزار.

[masi eng 47044]

زنجره پسته (شيره تر)

 

Idiocerus stali

 

(Hom.: Cicadellidae, Bythoscopinae)

 

از آفات مهم پسته در اغلب مناطق پسته خيز كشور مي‌باشد. از نواحي قزوين، اطراف تهران، كاشان، يزد، اردكان، كرمان، خراسان، دامغان و فارس گزارش شده است.

 

 

 

زيست‌شناسي

يك نسل در سال دارد. زمستان را به صورت حشره كامل در زير پوست و شكاف تنه درختان پسته و ساير پناهگاهها مي‌گذارند. در اوايل بهار حشرات كامل در روي جوانه‌ها نشسته و تغذيه مي‌كنند. پس از اين كه حشره جوانه را ترك كند از محل تغذيه، شيره گياهي به صورت قطراتي خارج مي‌گردد. ماده‌ها به مجرد باز شدن برگها و خوشه‌هاي گل تخمريزي مي‌كنند. اينها به كمك تخمريز خود در نسوج شاخه‌هاي جوان همان سال و دمبرگ و دم گل، سوراخي تعبيه كرده و در هر سوراخ 2 عدد تخم نزديك به هم قرار مي‌دهند. ماده‌ها دور تخم‌ها و مدخل سوراخ را بوسيله ترشحاتي كه بعداً سياه رنگ مي‌شوند، مي‌پوشاند. ماده‌ها دم خوشه ميوه را براي تخمريزي ترجيح مي‌دهند به همين جهت كمتر روي درختان نر ديده مي‌شوند.

 

تخم‌ها كشيده و سفيد رنگ است و تعداد آنها براي هر حشره ماده گاهي به 100 عدد مي‌رسد. دوره تخمريزي حدود 15 تا 35 روز طول مي‌كشد. خروج پوره‌ها مقارن با خاتمه گل و تشكيل ميوه است. دوره پورگي جمعاً 30 تا 40 روز و پوره‌ها 3 بار جلد عوض مي‌كنند و كامل مي‌شوند. خسارت عمده مربوط به پوره‌هاي زنجره مي‌باشد. فعاليت حشرات با ترشح عسلك همراه است كه شاخه و برگ و حتي زمين سايه‌انداز درختان را خيس مي‌كند. اتلاق كلمه شيره تر به اين آفت از همين لحاظ است. در اثر تغذيه اين آفت، ميوه‌هاي تازه تشكيل شده به شدت مي‌ريزند و روي خوشه‌ها ميوه‌اي باقي نمي‌ماند. زنجره‌هاي بالغ آنچنان تغذيه‌اي نداشته و از آبان ماه به بعد به پناهگاههاي زمستانه خود مي‌روند.

 

 

 

کنترل زنجره پسته:

1ـ استفاده از فوزالون (زولون) به نسبت 2- 1.5 در هزار و اندوسولفان (تيودان) به نسبت2 درهزار با مشاهده اولين پوره‌ها پس از گلدهي درختان پسته

 

2ـ استفاده از كارت‌هاي چسبنده زرد رنگ در دو نوبت، نوبت اول از اواسط دهه اول فروردين ماه همزمان با پيدايش نوك سبز جوانه‌ها و نوبت دوم نيمه دوم ارديبهشت ماه مي‌باشد

[masi eng 47044]

سوسك طوقه خوار پسته

Capnodis cariosa hauseri

 

(Col.: Buprestidae)

 

همانند همه گونه‌هاي اين خانواده، لارو پس از خروج از تخم در داخل خاك به خوبي حركت مي‌كند و خود را به ريشه‌هاي اصلي و طوقه مي‌رساند. اين حركت به كمك موهاي فراواني كه در سطح بدن لارو سن اول است، انجام مي‌گيرد. لاروها به محض رسيدن به ريشه، به زير پوست نفوذ كرده و در منطقه كامبيوم مستقر مي‌شوند. تغذيه لاروها عمدتاً از لايه زاينده و بافت پوست است و از استوانه مركزي فقط لايه نازكي مورد تغذيه قرار مي‌گيرد. در محل استقرار لاروها لايه‌اي از مواد جري رنگ كه مخلوطي از بقاياي بافت گياه، فضولات و ترشحات ريشه است ديده مي‌شود. در اثر تغذيه لاروها جريان شيره گياهي قطع مي‌شود و به همان نسبت از رشد شاخه‌ها و باردهي درختان كاسته مي‌شود.

 

 

زيست‌شناسي

از نظر سيكل زندگي شبيه به كاپنوديس درختان ميوه دانه‌دار و هسته‌دار بوده و يك نسل در دوسال طي مي‌شود. به دو صورت حشره كامل در پناهگاههاي مختلف در زير علف‌هاي هرز، زير برگهاي خشكيده، داخل شكاف‌هاي سطحي زمين يا به صورت لارو در زير پوست قسمت‌هاي مختلف پايين درخت شامل ريشه، طوقه و قسمت‌هاي انتهايي تنه زمستان گذراني مي‌كند. تعداد تخم ممكن است تا 1000 عدد هم برسد و معمولاً به صورت انفرادي در كنار طوقه درختان در خاك گذاشته مي‌شود. دوره جنيني 15ـ10 روز به طول مي‌انجامد.

 

 

کنترل:

 

1ـ آبياري منظم

 

2ـ قوي نگه داشتن درختان.

[masi eng 47044]

سن گندم (کاسه پشتک ورامینی) Eurygaster integriceps HEM : Scutelleridae

 

 

معرفی:

 

یکی از آفات مهم گندم و جو است و جرو آفات عمومی می باشد.

 

مناطق مهم انتشار در کشور:

 

اغلب مناطق گندمکاری کشور

 

 

خسارت:

 

1-سن مادر: سنهای زمستانگذران می باشند(نر یا ماده) که ارتفاعات زمستانگذران خود را ترک نموده و در بهار به مزارع گندم و جو ریزش می نمایند.

2-پوره ها:پوره های سن اول و دوم تغذیه چندانی نداشته ولی از سن سوم به بعد تغذیه آنها رو به افزایش گذاشته و در سن 4 و 5 به حداکثر خود می رسند.

3-سن های نسل بهاره:این حشرات که همان سن های بالغ نسل جدید می باشند برای ادامه رشد و بدست آوردن قدرت پرواز به محلهای تابستانه و زمستانه خود احتیاج به تغذیه از دانه های سفت و آماده برداشت گندم دارند.

 

چنانچه تراکم پوره ها در متر مربع به بیشتر از 5 عدد پوره برسد مبارزه بر علیه سن گندم ضروری است.

 

خسارت در رابطه با گیاه میزبان:

 

1-خسارت سن در مرحله پنجه زنی به تشکیل ساقه یا ابتدای تشکیل خوشه:در این مرحله حشرات نر یا ماده زمستان گذران از شیره برگ،شیره جوانه مرکزی،شیره ساقه جوان (قبل از ظهور خوشه با ابتدای نشکیل خوشه) مکیده و خوشه را خشک می نماید.این گونه خسارت خسارت کمی نام دارد و در نهایت خوشه تشکیل نمی شود.

 

2-خسارت در مرحله گل دادن و ابتدای تشکیل دانه:در این مرحله از رشد حشرات کامل زمستان گذران و پورهای سنین پایین خسارت زده می شود که یا شیره ساقه را می مکد و خوشه می خشکد و یاپوره های سنین 2و3 از خوشه گندم و جو در مرحله گلدهی تغذیه و در نهایت دانه پوک می شود.

 

3-خسارت در مرحله شیری و خمیری شدن دانه تا رسیدن گندم:در این مرحله سن های بالدار و پوره ها فقط از دانه تغذیه می کنند و به هیچ عنوان ساقه را نمی مکند.در این مرحله خسارت کیفی بیشتر مد نظر است چون سنها آنزیمهایی را برای "اینترولیز" پروتئینهای دانه گندم وارد دانه گندم میکنند که این آنزیم ها در داخل دانه باقی می مانند و در نهایت کیفیت خمیری آرد پایین آورده و اصطلاحاً خمیر ور نمی آید.

 

زیست شناسی:

 

زمستان را بصورت حشره کامل زیر پای بوته های گون یا Astrogalus و درمنهArtemesia حالت دیاپوز می گذرانند.در بهار وقتی دما به 20 درجه سانتی گراد می رسد سنها از اماکن زمستهنه خارج و بطور دسته جمعی پرواز می کنند.پرواز سنها معمولاً در اواخر اسفند و اوایل فروردین ماه شروع و در مناطق سردسیر از اواسط اردیبهشت ماه تا اوایل خردادماه ادامه دارد.در یک مزرعه 2 یا 3 بار ممکن سن است ریزش نماید.

معمولاً 5-4 روز بعد از ریزش،جفتگیری کرده و 5 روز بعد تخمریزی می کنند.تخمها 3-2 ردیفی در دسته های 14 عددی در زیر برگها قرار داده می شوند.دوره جینی تخم 2-1 هفته طول می کشد سپس پوره ها خارج می شوند و سپس حشرات کامل نسل بهاره ظاهر می شوند.حشرات کامل نسل بهاره پس از ذخیره چربی مورد نیازبدن خود برای تابستانگذرانی به ارتفاعات شمالی می روند.سنها پس از ریزش اولین بارندگی های از ارتفاعات شمالی به دامنه های جنوبی می روند و در زیر بوته های گون و درمنه زمستانگذرانی می کنند.

 

 

مبارزه:

 

1- مبارزه بیولوژیک:

 

7 گونه زنبور پارازیتوئید تخم از خانواده Hym:Scelionidae :

basalis Asolcus=Trissolcus

T.grandis

T.rufiventris

T.semistriatus

T.vassilievi

T.festiva

T.tumidus

 

5 گونه مگس از خانواده ( DIp:Tachinidae ) که در مرحله لاروی پارازیت داخلی حشرات کامل سن گندم هستند:

Phasia oblango

Phasia subcoleoptera

Ectophasia rubra

Chryseria helluo

Helomyia lateralis

2-مبارزه زراعی:

 

• کشت زود در پاییز(هراکشت) و برداشت سریع در آخر بهار

• کشت واریته های زودرس

• برداشت دو مرحله ای محصول بدین صورت که در مرحله خمیری خوشه ها را درو می کنند و با تسریع در خشک کردن آنها چند روز بعد اقدام به کوبیدن آنها می کنند.

• کشت جو در مناطق سن خیز چون زودتر از گندم برداشت می شوند.

 

3- مبارزه شیمیایی:

 

1- فنیتروتیون Ec 50%و 1 لیتر در هکتار

2-فنتیون Ec 50% و1.2 -1

3- تری کلروفن Sp 80%و 1.2 کیلو گرم درهکتار

4-دلتا مترین% EC 2.5 و 300 سی سی در هکتار .

[masi eng 47044]

زنبور ساقه خوار گندم Wheat stem sawfly

 

Cephus pygmaeus

 

(Hym: Cephidae

)

 

 

 

معرفي آفت

 

علاوه بر گندم، جو، چاودار و يولاف را نيز مورد حمله قرار مي دهد. لارو اين آفت در داخل ساقه گياهان ميزبان شده و از بافت داخلي ساقه تغذيه مي كند و مانع رسيدن شيره گياه به خوشه شده و دانه ها پوك و سبك مي گردند. (بنابراين خوشه سبك است و صاف مي ايستد در صورتي كه خوشة سالم سنگين است و خميده. يكي از راههاي تشخيص، صاف ايستادن خوشه به دليل سبكي است.)

 

زيست شناسي:

 

يك نسل در سال داشته و زمستان را به صورت لارو در داخل پيله در درون طوقه گندم و جو به حالت دياپوز سپري مي كند. از اواخر اسفند يا اوايل فروردين در صورت مناسب بودن شرايط محيطي مخصوصاً رطوبت خاك لاروها در همان محل تبديل به شفيره شده و حشرات كامل از اواخر فروردين ماه در مزارع غلات ظاهر مي شوند. در صورتي كه شرايط مساعد نباشد لاروها به همان صورت تا بهار سال بعد باقي مي ماند (برخي 1 نسل را در 2 سال طي مي كنند اگر رطوبت خاك كافي نباشد.) حداكثر جميت حشرات كامل در ارديبهشت ماه ظاهر مي شود. حشرات كامل بعد از تغذيه از نوش گلها بويژه گلهاي ازمك و خردل وحشي، جفت گيري و حشره ماده با تخم ريزخ ود بصورت انفرادي در داخل ساقه گندم تخم ريزي مي نمايد. در هنگام تخم گذاري معمولاً‌ گندم در مرحله ساقه رفتن و در مزارع زود كاشت در حال خوشه رفتن است. به طور كلي مزارع زود كاشت و ارقام زود رس ترجيح داده مي شوند.

 

تخم در داخل ميانگره هاي بالائي ساقه قرار داده مي شود. (لارو اگر در وسط باشد تغذيه ناكافي دارد ولي در بالا تغذيه كافي دارد.) دورة جنيني 12-8 روز سپس لاروها به طرف پائين ساقه شروع به فعاليت مي كنند. دورة لاروي 30-25 روز و در اين زمان لارو خود را به محل طوقه در داخل خاك رسانده و قسمتي از جدار طوقه را به صورت دايره جويده و نازك مي كند و سپس مواد جدا شده را به ترشحات بزاقي مخلوط و درپوش محكمي براي لانة خود به وجود مي آورد و پس از تنيدن پيله نازك حدود 9-8 ماه از سال را (تابستان، پائيز، زمستان) به صورت دياپوز سپري مي كند. اواخر اسفند يا اوايل فروردين لارو تبديل به شفيره شده. دورة شفيرگي 25-20 روز، سپس حشرات كامل همزمان با مرحله ساقه رفتن و شروع مرحله خوشه رفتن گندم ظاهر مي گردند.

 

کنترل:

 

1-شخم عميق يا سطحي و زير رو رو كردن كلشهاي آلوده.

 

2-سوزاندن بقاياي گياهي.

 

3-تناوب زراعي.

 

4-تغيير تاريخ كشت چون اين حشره بيشتر گندمهاي زمستانه و زودرس را مورد حمله قرار مي دهد. با كشت ارقام ديررس مي توان از ميزان خسارت آفت كاست.

 

5-رقم گندم آزادي و رقم جو و الفجر نسبت به اين آفت تا حدودي مقاومند.

 

6-كود و تقويت گندم باعث دوام و ايستادگي ساقه مي شود و قدرت تحمل گندم را در مقابل آفت را زياد مي كند.

[masi eng 47044]

مگس فري گندم fruit fly

 

Oscinella frit

 

(Dip: Chloropidae)

 

 

 

معرفي آفت

 

يكي از آفات گندم، جو، يولاف، ذرت، چاودار مي باشد. لارو آفت با تغذيه از جوانه مركزي گندم و جو سبب خشك شدن آن مي گردد و در اثر حمله اين آفت جوانه هاي ديگري از اطراف بوته خارج شده و بوته بسيار پر پشت ولي رشد نكرده و خوشه تشكيل نمي شود.

 

زيست شناسي:

 

زمستان را به صورت لاروسن آخر به سر مي برد. در اوايل بهار تبديل به شفيره شده و پس از حدود 1 هفته حشرات كامل ظاهر مي شوند. پس از تغذيه هر مگس ماده حدود 40-30 عدد تخم در غلاف برگ و به ندرت در پهنك برگ يا كنار طوقه گندم و يا گرامينه هاي ديگر قرار مي دهند. 5-3 روز بعد لاروها ظاهر و به سمت جوانه مركزي بوته رفته و به ترتيبي كه گفته شد خسارت مي زنند. دوران لاروي 3-2 هفته، سپس لاروها در لابه لاي برگها تبديل به شفيره مي شوند و پس از حدود 1 هفته حشرات كامل نسل دوم ظاهر مي شوند.

 

لاروهاي نسل دوم خود را به گندمهاي شيري رسانده و از آنها تغذيه مي نمايند. اين حشره ممكن است تا 3 نسل در سال داسته باشد.

 

کنترل:

 

1-زراعتهاي كُرپه (دير كاشت) بيش از مزارع هراكشت (زود كاشت) مورد حمله قرار مي گيرند. بنابراين بايستي از كشت غلات بهاره در مناطق آلوده خودداري كرد.

 

2-نسل تابستانه آفت روز علفهاي هرز خانواده گرامينه سپري مي گردد. بنابراين توصيه مي شود نسبت به وجين علفهاي هرز ميزبان آفت اقدام شود...

[masi eng 47044]

مگس زرد ساقة گندم Chlorops pumilionis

 

(Dip.: Chloropidea)

 

 

معرفي آفت

 

در درجه اول به گندم و جو و به ندرت به چاودار حمله مي كند. لاروها تغذيه خود را از خوشه نورس شروع كرده و به طرف ساقه و پائين پيشري مي كند. در اثر حمله آفت برگهاي بالائي بوته رشد ننموده، بوته گندم كوتاه و ضعيف مي شود و با باز كردن ساقه كانال تغذيه اي مگس را مي توان مشاهده كرد.

 

زيست شناسي:

 

زمستان را به صورت لارو در داخل ساقه گندم سپري نموده، در ابتداي فصل بهار تبديل به شفيره شده سپس حشرات كامل ظاهر و پس از جفت گيري تخمهاي خود را در سطح فوقاني برگها و كنار رگبرگ اصلي قرار مي دهد. معمولاً‌ روي هر بوته 2-1 عدد تخم ديده مي شود. لاروها پس از خروج در ساقه شروع به فعاليت و در بند اول ساقه تبديل به شفيره و سپس حشرات كامل نسل دوم ظاهر مي شوند كه مجدداً روي برگهاي غلات پائيزه تخم ريزي مي كند و لاروهاي اين نسل در نزديك طوقه در ساقه گندم زمستان گذراني مي كند.3-2 نسل در سال دارد.

 

کنترل:

 

1-كاشت ارقام زودرس.

 

2-تناوب زراعي..

[masi eng 47044]

مگس ساقه گندم Meromyza Saltatrix

 

 

خسارت آن شبيه به مگس فري گندم مي باشد و لارو از جوانه مركزي و ساقه لطيف گندم همچنين از گل و دانه نرم غلات تغذيه مي كند. حشره كامل زرد كم رنگ، پشت سينه داراي 3 نوار طولي و روي شكم نيز سه نوار تيره وجود دارد. لارو پس از رشد كامل 8-6 ميلي متر طول دارد. زمستان را به صورت لارو در ساقه و در طوقه غلات پائيزه يا برخي از گياهان گرامينه مي گذارند.

 

کنترل:

 

1-زراعتهاي كُرپه (دير كاشت) بيش از مزارع هراكشت (زود كاشت) مورد حمله قرار مي گيرند. بنابراين بايستي از كشت غلات بهاره در مناطق آلوده خودداري كرد.

 

2-نسل تابستانه آفت روز علفهاي هرز خانواده گرامينه سپري مي گردد. بنابراين توصيه مي شود نسبت به وجين علفهاي هرز ميزبان آفت اقدام شودوژ/

[masi eng 47044]

شپشك ريشة گندم Porphyrophora tritic

i

 

(Hom.: Margaradidae)

 

 

معرفي آفت

 

آفت مذكور در مزارع ديم گندم و جو استانهاي همدان، مركزي، اردبيل، زنجان، كرمانشاه، كردستان و فارس مشاهده شده است و علاوه بر اين از ريشه دو گونه علف هرز Boissiera Sp. و Agropyrom Sp. از خانواده گرامينه نيز جمع آوري گرديده است. اين حشره بعد از تفريخ از تخم در روز ريشة گندم (محل پنجه زني) مستقر شده و با تغذيه از شيرة گياهي ميزبان، موجب ضعف بوته ها و مانع پنجه زني و رشد طبيعي آنها مي گردد. كليه بوته هاي آلوده اكثر انشعابات خود را از دست مي دهند. بوته هاي مورد حمله نسبت به بوته هاي سالم از قدرت ريويش فوق العاده كمتري برخوردار بوده و به صورت علفي در آمده و رنگ آنها نيز به تدريج به زردي مي گرايد به نحوي كه بوته هاي آلوده در مزارع به سهولت قابل تشخيص مي باشند. اغلب بوته هاي آلوده به مرحله بارورري و خوشه دهي نمي رسند و بوته هائي كه به اين مرحله مي رسند اولاً طول آنها بسيار كمتر از بوته هاي سالم بوده و ثانياً پنجه زني آنها نيز به مراتب كمتر از بوته هاي سالم مي باشد.

 

زيست شناسي:

 

زمستان را به صورت پوره هاي سن اول در زير خاك سپري كرده و در اوايل بهار با مساعد شدن شرايط آب و هواي محيط در روي ريشه از شيره گياهي تغذيه مي كند. پوره پس از گذراندن مرحله سن يكم، در مرحلة دوم پورگي به شكل حبابي به نام سيست در مي آيند. از نيمة دوم ارديبهشت ماه فعاليت تغذيه اي Cyst كاسته شده و تغيير رنگ مي دهد و در اواخر ارديبهشت ماه حشرات ماده از Cyst خارج مي شوند. خروج حشرات ماده تا دهه اول خرداد ماه ادامه دارد. بعد از طي حدود 7-5 روز حشره بدنش فشرده تر شده و بي حركت، در حالي كه تارهاي ابريشمي بلند و سفيد رنگ شبيه تار پنبه دور بدنش ترشح مي نمايد. اگر به تدريج بر انبوهي و طول اين تارها افزوده شده و بعد از 10- روز، بدون هيچگونه تغييرات ظاهري در لابه لاي تارهاي مذكور شروع به تخم ريزي مي نمايند. حشره در طبيعت تخم هاي خود را در عمق هاي 8-5 سانتي متري خاك قرار مي دهد. تعداد تخمهاي شمرده شده حداكثر تا 284 عدد و حداقل آن 24 عدد بوده است. حشره بصورت بكرزائي تخمگذاري مي كند ولي با توجه به وجود افراد نر احتمال توليد مثل دو جنسي نيز وجود دارد. حشره زمستان را به صورت پوره هاي سن اول در زير خاك سپري مي كند و با مساعد شدن شرايط اقليمي فعاليتهاي خود را در اواخر اسفند يا اوايل بهار از سر مي گيرد.

 

کنترل:

 

1. برداشت بموقع

 

2. شخم عمیق پس از برداشت

 

3. تناوب زراعی

 

4. آیش

 

5. کنترل علفهای هرز.

[masi eng 47044]

شته روسی گندم Diuraphis noxia (Mord.)

 

 

اين شته ها منحصراً‌ روي غلات منجمله گندم هستند. در ايران فرم جنسي جمع آوي نشده و احتمالاً بصورت بكرزائي توليد مثل مي كنند. معمولاً خوشه هاي گندم و جوي آلوده خميده مي شوند. در شيراز ناقل بيماري نوار زرد گندم وجود دارد (ايزدپناه، 1361). برگ انتهائي گياهان آلوده برنگ زرد و سفيد درآمده خشك مي شود. در مراحل ابتدائي الودگي لبه برگها در امتداد طولي خود لوله مي شوند. گاهي فاصله برگها كم شده ساقه بد شكل مي شود. مي تواند ناقل بيماري موزائيك جو نيز باشد.

 

اين حشره ضمن تغذيه از قسمت عمقي بافت برگ و مكيدن شيره گياهي برگ ها را به صورت لوله اي در مي آورد، به همراه بزاق خود توكسيتي به داخل گياه تزريق مي كند كه موجب كاهش ظرفيت فتوسنتز و در نتيجه آسيب غشاي كلروپلاست ها مي شود. به همين دليل مبارزه با اين شته به وسيله سموم تماسي، در عمل با مشكل مواجه مي شود. ولي سموم سيستميك مؤثر هستند. دشمنان طبيعي اين آفت قادر به يافتن شته ها در داخل برگ هاي لوله شده نيستند بنابراين يكي از بهترين راه هاي كنترل اين آفت استفاده از ارقام مقاوم است.

 

کنترل شیمیایی:

 

1-اکسی دیمتون متیل EC25% و1.5 لیتردر هکتار ، اوایل ظهور سنبله ها ، 1 نوبت

 

2- دیمتوآت EC40%و1.5 لیتردر هکتار ، اوایل ظهور سنبله ها ، 1 نوبت

 

3- پریمیکارپ WP50% و0.5-1 کیلو گرم در هکتار ، اوایل ظهور سنبله ها ، 1 نوبت

 

4- تیومتون E25% و 1 لیتر در هکتار ، اوایل ظهور سنبله ها ، 1 نوبت

 

5- مالاتیون EC75% و2.5 لیتر در هکتار ، اوایل ظهور سنبله ها ، 1 نوبت.

[masi eng 47044]

كرم ذرت Sesamia Cretica

 

(Lep: Noctuidae)

 

 

 

معرفي آفت

 

از آفات مهم ذرت مي باشد كه در مناطق جنوبي و مركزي كشور انتشار داشته و داراي ميزبانهاي متعددي مي باشد كه همواره ذرت خوشه اي، ذرت، نيشكر و سودان گراس را به ساير ميزبانها ترجيح مي دهد.

 

نحوة خسارت

:

 

لاروهاي سنين اوليه بيشتر از برگهاي تازة فوقاني بوته ذرت تغذيه نموده و آنها را سوراخ سوراخ مي كند. حملة آفت به مزارع ذرت مصادف با تشكيل گل آذرين نر و قبل از ظهور آن است.

 

لاروها با سوراخ كردن برگهاي در بر گيرنده گل آذرين وارد آن شده و از گلهاي نر تغذيه مي كنند. هر گاه تغذيه از پاية گل آذين صورت بگيرد. باعث خشك شدن آن مي گردد. قطع كردن پايه گل آذين سبب خشك شدن آن شده كه از دور نمايان است. گاهي لاروها موفق به خشك كردن گل آذين نشده و با تغذيه از گلهاي نر در ساقة آن نفوذ مي كنند. اگر تخم ريزي روي غلافهاي جانبي بوته انجام گيرد، لاروها از همان محل وارد ساقه مي گردند. تعدادي از لاروها وارد خوشة بلال شده و از آن تغذيه مي كنند. ورود لارو به خوشه گاهي از قسمت فوقاني صورت مي گيرد كه در اثر تغذيه از كاكل ذرت باعث قطع آنها مي گردد و سرانجام لارو خود را به دانه ها رسانيده و ضمن تغذيه از آنها وارد چوب بلال مي شوند. ورود لارو به خوشه هميشه از قسمت فوقاني صورت نگرفته و گاهي با تغذيه و سوراخ كردن برگهاي پوشش بلال وارد آن شده و از آن تغذيه مي كند. حركت لاروها در داخل ساقه مسير مشخصي ندارد. گاهي از بالا به پائين و گاهي از پائين به بالا حركت مي كند ولي كمتر به قسمت طوقه گياه نزديك مي شود.

 

زيست شناسي

 

زمستان را به صورت لارو كامل در جوانه هاي جانبي بوته درون شاخه ها و داخل ساقه ذرت باقي مانده و در مزارع به سر می برد. در شرايط مساعد و در اواخر بهار لارو تبديل به شفيره شده و سپس حشرات كامل ظاهر مي شوند. حشرات ماده بعد از آميزش با نر تخمهاي خود را به تعداد زياد تا 400 عدد در دسته هاي متعدد (8-4) در زير غلاف برگهاي ذرت و يا نيشكر و ساير ميزبانها قرار مي دهند. دورة جنيني تخم حدود 10-7 روز، سپس لاروهاي جوان خارج مي گردند. لاروهاي جوان فعاليت خود را تقريباً در كنار هم و با تغذيه از برگهاي جوان و نزديك به محل غلاف كه در ضمن قسمت ترد و نازك نيز مي باشد، شروع مي كنند. لاروها تقريباً از سن دوم توانائي نفوذ به داخل ساقه را پيدا مي كنند. لاروهاي سن آخر (سن پنجم) معمولاً قبل از شفيره شدن مراحل پيش شفيرگي را پشت سر مي گذارند و در اين مرحله لارو با استفاده از بزاق دهان و فضولات خود پيله مخصوص ايجاد مي كند. سپس درون آن به شفيره تبديل مي شود. محل شفيره شدن معمولاً بين علف، برگهاي خشك شده و ساقه يا در داخل دالان تغذيه يا زير پوست بلال و يا درون خوشه و حتي كاكل ذرت و درون گل آذين نر مي باشد. بعد از مدت كوتاهي با توجه به حرارت دورة شفيرگي پايان مي يابد و حشرات كامل سزاميا در دو جنس نر و ماده ظاهر مي شوند. در هر حال نرها زودتر از ماده ها به پرواز در مي آيند و در جست و جوي ماده ها شبها فعاليت مي كنند. ماده ها بعد از جفت گيري اغلب در ايام شب به تخم ريزي در زير غلاف برگ مي پردازند. در شرايط مساعد فصل زراعي يك دوره نشو و نماي فردي سزاميا از مرحله تخم تا ظهور حشره كامل از 45-40 روز به طول مي انجامد. به طور كلي سزاميا آفت چند نسلي (Polyvoltine) است و با توجه به منطقه در سال از 3 تا 5 نسل متوالي در سطح فلات ايران ايجاد مي كند. در مزارع ذرت استانهاي اصفهان و تهران 3.5-3 نسل، در خوزستان 5-4 نسل دارد.

 

کنترل:

 

پارازيتوئيد تخم Platytelenomus hylas (Hym.: Scelionidae)

 

پارازيتوئيد لارو Habrobracon hebetor (Hym.: Braconidae)

 

جمع آوري و آتش زدن بقاياي گياهي در مزرعه در كاهش جمعيت آفت مؤثر است. همچنين مي توان علاوه بر گونه هاي زنبور Trichogramma Spp. را جهت مبارزه با اين آفت تكثير و توزيع نمود.

[masi eng 47044]

برگخوار تك نقطه اي ذرت Mythimna Loreyi

 

(Lep: Noctuidae)

 

 

 

 

آفت مزبور از استانهاي گيلان، مازندران، اصفهان، فارس و تهران گزارش گرديده است. علاوه بر ذرت به گياهان مختلفي مانند گندم، جو، برنج، نيشكر، سودان گراس و علفهاي هرز خانوادة گرامينه حمله مي نمايد. لاروهاي سنين اول هنگام حركت حالت Looperداشته و فقط از پارانشيم برگ تغذيه كرده و لكه هاي كشيده و شفاف(window) روي برگ ايجاد مي نمايد. لاروهاي سنين بالاتر از بافت برگ تغذيه نموده و فقط رگبرگها را باقي مي گذارند.

 

زيست شناسي:

 

در شرايط خوزستان داراي 4 نسل است كه نسل اول از اسفند ماه تا اواخر ارديبهشت ماه روي گياهان گندم، جو و علفهاي هرز خانوادة گرامينه، نسل دوم از اوايل خرداد ماه تا اواسط مرداد روي سودان گراس، برنج و علفهاي هرز خانوادة گرامينه، نسل سوم از اواسط مرداد تا اوايل مهر روي گياهان ذرت، سودان گراس، برنج و علفهاي هرز خانواده گرامينه و نسل چهارم آفت از اواخر مهرماه تا اواسط اسفند ماه به صورت لاروهاي سنين مختلف در بقاياي ذرت، نيشكر، گندم و علفهاي هرز خانوادة گرامينه زمستان گذراني مي نمايند.

 

در استان فارس اين آفت در مناطق گرمسير 4 نسل، در مناطق معتدل 3 نسل و در مناطق سردسير 2 نسل در سال دارد.

 

در استان فارس دو گونه پارازيتوئيد به نام Linnacmyia vulpina از خانوادة Tachinidae و Apanteles sp. از خانوادة Braconidae در طبيعت لاروهاي برگخوار ذرت را پارازيته مي كنند.

مونوکرتوفوس(نواکرون) SL 40% 1لیتر

فوزولن(زولون) EC 35% 3لیتر درهکتار

[masi eng 47044]

سوسك نيشكر(سوسک ریشه خوار) Pentadon idiota

 

(Col.: Scarabaeidae)

 

 

معرفي آفت

 

آفتي پلي فاژ بوده كه در تمام نقاط ايران به خصوص نواحي جنوبي انتشار داشته و به گياهاني نظير چغندرقند، نيشكر، هندوانه، خيار،‌ پنبه، آفتاب گردان، كنف، سوژا، گوجه فرنگي، سيب زميني، ذرت خوشه اي، ذرت،‌ گندم، مو، سيب، گلابي،‌ توت، زردآلو،‌ آلو، بلوط و پسته خسارت مي زنند. لارو آفت در خاك از قسمتهاي زيرزميني گياه تغذيه مي كند. در روي نيشكر و ذرت خسارت شبيه به هم بوده و هم لارو و هم حشره كامل از داخل ساقه و قلمه تغذيه كرده و مدخل ورودي اغلب توسط خاك اره پر مي شود. بر اثر خسارت وارده قلمه هاي نيشكر پوسيته و ريشه پس از مدتي مي خشكد.

 

زيست شناسي:

 

زمستان را به صورت لاروهاي سنين مختلف و حشره كامل در داخل خاك به سر مي برد. حشرات كامل از اواخر اسفند ماه ظاهر شده و مدتي بعد جفت گيري و سپس حشرات كامل هنگام غروب و شبها براي تغذيه پرواز مي كنند. حشرات كامل از شاخ و برگ، ساقه و اندامهاي هوائي گياه ميزبان تغذيه مي كنند. دورة فعاليت حشرات مزبور نسبتاً طولاني تر و از بهار شروع شده تا آخر تابستان ادامه دارد. تخم ريزي آن در اعماق 25-5 سانتي متري خاك به صورت تك تك و تدريجي صورت مي گيرد و حشره ماده پس از تخم ريزي مي ميرد. تخم ريزي از اواسط فروردين ماه شروع شده و حداكثر آن در ماههاي تير و مرداد مي باشد. هر حشرة ماده حداكثر 55 عدد تخم مي گذارد.

 

دورة جنيني 4-3 روز مي باشد. اين آفت هر 20-15 ماه يك نسل دارد. لاروهاي اين آفت اكثراً ناحيه پشته را نسبت به كف جوي آبياري ترجيح مي دهد. آلودگي مزارع به صورت لكه اي بوده و حشرات كامل معمولاً مزارع كشت جديد (plant) را نسبت به مزارع بارز (Ratoom) را جهت تخم ريزي ترجيح مي دهد. لارو سرانجام تبديل به شفيره شده و پس از دو هفته حشره كامل بيرون آمده ولي به سطح زمين نيامده بلكه زمستان را در حفره هايي كه ترتيب داده اند تا بهار باقي مي ماند.

 

کنترل:

 

1- شخم زمين آلوده

 

2- وجين و انهدام علفهاي هرز

[masi eng 47044]

كرم اگروتيس Agrotis ipsilon

 

(Lep.: Noctuidae)

 

 

 

معرفي آفت

 

از لحاظ فعاليت، خسارت و نخوة زندگي و زيست شناسي تقريباً شبيه به گونه قبلي است ولي از لحاظ حشره كامل تفاوتهايي دارد كه به صورت زير است:

 

رنگ عمومي حشره زرد روشن تا خاكي است و در وسط بال جلوئي و نزديك لبة فوقاني آن لكه گردي كه رنگ آن روشن تر از متن بال است ديده مي شود. در وسط بال خال كوچك سياه رنگي وجود دارد كه خط باريك كوچك سياه رنگ از طرف قاعده بال و زير آن به طرف لبة خارجي بال امتداد مي يابد. در وسط بال جلو لكه لوبيائي شكل قرار دارد و از قسمت گود آن كه به طرف لبه خارجي بال است خط باريك و كشيده اي به طرف لبة خارجي بال قرار گرفته است. روي سينه حشره را كركهاي قهوه اي روشن پوشانيده و مخملي به نظر مي رسد. اين كركها در پشت سينه به صورت تيغه اي برجسته ديده مي شود.

 

 

 

کنترل:

 

1- جمع آوري و انهدام بقاياي به جا مانده از محصول و شخم عميق بلافاصله بعد از برداشت.

 

2- از بين بردن علفهاي هرز داخل و حاشيه مزارع.

 

3- کارباریل ، طعمه مسموم(5%) در مراحل اولیه رشد، یک نوبت، شب هنگام

 

4- دیازینون EC60% 1.5 لیتر در هکتار

 

5- کلرپیریفوس(دُرسبان) EC40.8% 2لیتر

 

6- اتریمفوس(اکامت) EC50% 2- 1.5 لیتر در هکتار.

[masi eng 47044]

مگس چغندر Pegomyia betae

 

(Dip.: Anthomyiidae)

 

 

معرفي آفت

 

در اكثر چغندركاريها وجود داشته و لارو آن از گياهان زراعي بيشتر به چغندر و اسفناج و از علفهاي هرز اغلب به سلمه و ترشك و ساير علفهاي هرز خانوادة Chenopodiaceae حمله مي كند. لاروها داخل برگ چغندر مي شوند و از قسمت گوشتي سبز بين دو اپيدرم زيري و رويي برگ تغذيه مي كنند. لاروها در ابتدا توليد دالانهائي مي كنند كه به تدريج در اثر تغذيه به هم متصل شده و لكه هاي سفيد بزرگي در برگ توليد مي شود. قسمتهاي آلوده مانند تاول باد مي كنند و زرد رنگ مي گردند و در نتيجه برگها خشكيده و از بين مي روند.

 

زيست شناسي:

 

زمستان را به صورت پوياريوم (شفيره) در خاك به سر مي برد و در بهار پس از گرم شدن هوا حشرات كامل ظاهر شده و ماده ها تخمهاي خود را در پشت برگهاي گياه ميزبان در دسته هاي 10-5 عددي به دنبال هم قرار مي دهند. تخمها در مدت 5-2 روز باز شده و لاروها از همان محل شروع به تغذيه مي نمايند. طول مدت زندگي لاروي از يك تا سه هفته بر حسب شرايط محيط متغير است. لاروها پس از سه بار تغيير جلد، در خاك تبديل به شفيره مي گردند و پس از 3-2 هفته مگس هاي نسل دوم ظاهر مي گردند. اين آفت بر حسب شرايط محيط 4-2 نسل در سال دارد.

 

کنترل:

 

1- شخم عميق بعد از برداشت محصول براي از بين بردن شفيره ها.

 

2- وجين و انهدام علفهاي هرز سلمه و ترشك.

 

3- جمع آوري برگهاي محتوي لارو از داخل مزرعه و از بين بردن آنها.

 

4- سمپاشی علیه سایر آفات باعث کنترل مگس چغندر نیز میشود.

[masi eng 47044]

كنه تركستاني Tetranychus turkestani

 

(Acari.: Tetranychidae)

 

 

معرفي آفت

 

تقريباً به تمام نباتات زراعي مخصوصاً صيفي جات، پنبه، سويا، كرچك، چغندرقند، بادمجان، گياهان زينتي، درختان ميوه و علفهاي هرز حمله مي كند. در مزارع چغندرقند علف هرز پيچك شديداً به اين آفت آلوده مي گردد. كنة مزبور از شيره گياهي برگها تغذيه نموده كه در اثر شدت حمله برگها زرد و قهوه شده و برگهاي آلوده خاك آلود به نظر مي آيد و در چنين وضعيتي ميزان محصول و عيار قند به طور قابل توجهي كاهش مي يابد. زمستان را به صورت كنة ماده جفت گيري كرده در پناهگاههاي مختلف زير و لابه هاي برگها و علفهاي هرز و شكاف زمين و زير كلوخه ها به سر برده و فعاليت خود را در بهار شروع مي نمايد.

 

کنترل:

 

1-شخم عميق بعد از برداشت محصول.

 

2-وجين علفهاي هرز حاشيه مزارع.

[masi eng 47044]

شته سياه باقلا Aphis fabae

 

(Hom: Aphididae)

 

 

معرفي آفت

به تمام اندامهاي هوائي گياه اعم از برگ، ساقه و گل حمله مي نمايد و با تغذيه از شيره گياهي باعث ضعف و زردي در گياه مي شود و با ترشحات عسلك و تجمع گرد و خاك روي گياه موجب اختلالات فيزيولوژيك در گياه مي شود. خسارت غير مستقيم اين آفت انتقال بيماريهاي ويروسي است. در دنيا بيش از 200 ميزبان دارد و يكي از اين گروه ميزبانها گياهان خانوادة Chenopodiaceae و بويژه چغندر قند مي باشد.

 

زيست شناسي

:

 

اين شته دو ميزبانه بوده كه ميزبان اول آن شمشاد زينتي و ميزبان دوم آن گياهان پهن برگ يكساله است. از مرحلة تخم تا توليد شته هاي بالدار دخترزا روي ميزبان اول و از مرحله شته هاي بالدار دختر زا تا توليد افراد جنسي نر و ماده روي ميزبان دوم سپري مي شود.

 

زمستان را به صورت تخم در روي ميزبان اول بسر مي برد. در بهار شته هاي بالدار زنده زا ميزبان اول را ترك كرده و به روي ميزبانهاي دوم از قبيل صيفي جات، حبوبات، همچنين گياهان خانوادة Chenopodiaceae بويژه چغندرقند مي روند. در اواخر تابستان ماه هاي بالدار ***upare ظاهر مي شوند كه بالدارند و به روي ميزبان اول برمي گردند و افراد نر و ماده را بوجود مي آورند كه پس از جفت گيري ماده ها در حاشية برگها و پائين جوانه ها تخم ريزي مي كنند و بدين ترتيب كه در يك سال چندين نسل بوجود مي آورند.

 

کنترل:

 

تیومتون(اکاتین) EC25%

 

اکسی دیمتون متیل(متاسیستوکس) EC25%

 

دیمتوآت(روکسیون) EC40%

 

نکته: از سموم بالا به میزان 1لیتر در هکتار ، در اوایل و اواخر فصل می توان استفاده کرد

زنجرك هاي چغندرقند

 

Empoasca decipiens

 

Circulifer (=Neoaliturus) heamatoceps

 

Circulifer (=Neoaliturus) tenellus

 

(Hom: Cicadellidae)

 

 

زنجرك هاي فوق از مهمترين ناقلين عوامل بيماريزاي ويروسي بوده و ناقل بيماري كرلي تاپ در چغندرقند مي باشند.

 

تیومتون(اکاتین) EC25%

 

اکسی دیمتون متیل(متاسیستوکس) EC25%

 

دیمتوآت(روکسیون) EC40%

 

نکته: از سموم بالا به میزان 1لیتر در هکتار ، در اوایل و اواخر فصل می توان استفاده کرد.

[masi eng 47044]

كرم سرخ پنبه Pectinophora gossypiella

 

(Lep: Gelechiidae)

 

Pink cotton boll worm

 

معرفي آفت

 

اين حشره اولين بار از هندوستان گزارش گرديده و در ساير كشورهاي همجوار مانند پاكستان و افغانستان انتشار دارد. اين آفت در نواحي جنوبي كشور (سيستان و بلوچستان) احتمالاً وجود دارد ولي گزارش دقيقي از آن در دسترس نيست.

 

 

 

 

 

 

زيست شناسي:

 

زمستان را به صورت لارو سن آخر در داخل بذر به صورت دياپوز بسر مي برد. برخي اوقات زمستان را در زير خاك مي گذراند. گاهي اوقات لارو تا 2.5 سال در داخل بذر به صورت وقفه بسر مي برد. در شرايط مساعد به شفيره و حشره كامل تبديل مي شود. انتشار اين آفت بيشتر از طريق حمل بذرهاي پنبه از كشوري به كشور ديگر صورت مي گيرد. حشره ماده پس از جفت گيري تخمهاي خود را به صورت دسته اي يا منفرد روي گياهان خانوادة پنيركيان Malva Ceae و مخصوصاً‌ روي قوزه جوان قرار مي دهد. 6-4 روز بعد لاروهاي جوان بيرون آمده و از رگبرگها و قسمتهاي داخلي قوزه و مغز پنبه دانه تغذيه مي كنند. سه الي چهار هفته بعد رشد لارو كامل شده و مجدداً تبديل به شفيره و پروانه مي گردد. ممكن است تا چندين نسل در سال داشته باشد.

 

کنترل:

 

رعايت موارد قرنطينه اي و اقدامات جدي براي جلوگيري از ورود بذر پنبه از كشورهاي آلوده.

[masi eng 47044]

كنه دو نقطه اي كنه تار عنكبوتي پنبه Two spotted mite

 

Tetranychus urticae

 

(Acari: Tetranychidae).

 

 

 

 

معرفي آفت

 

اين كنه بسيار پلي فاژ بوده و بيش از 150 گونه گياه مانند لوبيا، باقيا، شبدر، يونجه، پنبه، گياهان زينتي، گياهان خانوادة Cucurbitaceae، Cruciferae، Solanaceae و يره را مورد حمله قرار مي دهد. اين كنه با تنيدن تار سطح برگهاي ميزبان را همراه با قشري مانند گرد و خاك مي پوشاند. مخصوصاً در كشت هاي زير پلاستيك و گلخانه اي گياهان جاليزي اين تارها روي گياهان،‌ زياد ديده مي شود. علايم خسارت اين كنه ممكن است به صورت لكه هاي خاكستري يا زرد، در متن سبز برگها مشاهده شود. گاهي برگها در اثر از دست دادن شيره گياهي حول دمبرگ اصلي خميده مي شوند.

 

زيست شناسي:

 

اين كنه زمستان را به صورت ماده بالغ بارور در زير پوست درختان ميوه، بوته ها و گاهي داخل خاك، زير كاه و كلش و برگهاي افتاده به حالت دياپوز مي گذارند. كنه هاي زمستاني قرمز آجري هستند. در اوايل بهار روي علفهاي هرز تخمريزي مي كنند. سپس گياهان زراعي، زينتي و سبزي و جاليزي را مورد حمله قرار مي دهند. هر كنه ماده 80-40 عدد تخم مي گذارد. تخمها بسته به درجه حرارت پس از 15-12 روز تفريخ شده و پوره هاي كنه خارج مي شوند و پس از سه نوبت پوست عوض كردن كامل مي گردند. دورة زندگي يك نسل كامل كنه 22-15 روز طول مي كشد و چندين نسل در سال دارد. سيكل زندگي آن مشابه ساير كنه هاي Tetranychidae مي باشد.

 

 

 

 

کنترل:

 

1- رعايت اصول به زراعي و از بين بردن علفهاي هرز.

 

2- پروپارژیت(اومایت) EC57% و1.5 لیتر درهکتار

 

3- تترادیفون(تدیون) EC 7.52% و4لیتر

 

4- آمیتراز(مایتاک) EC20% و3لیتر

 

5- فن پروپاترین EC10% و1لیتر.

[masi eng 47044]

تريپس توتون Thrips tabaci

 

or: Thysanoptera

 

Sub or: Terebrantia

 

Family: Thripidae

 

 

معرفي آفت

 

گونه اي پلي فاژ بوده كه به گياهان مختلفي نظير توتون، پنبه، لوبيا، چغندرقند، گوجه فرنگي، سيب زميني،‌ نخود و انواع كدوئيان خسارت مي زند. اين حشره در گياه پنبه به جوانه ها، برگها و قوزه هاي نورس بوته حمله نموده و در اطراف رگبرگهاي زير برگ لكه هاي فرو رفته براقي ايجاد مي كند كه به تدريج به رنگ نقره اي در مي آيند. در اثر حمله آفت رشد بوته كم شده و علاوه بر به تعويق افتادن برداشت مقدار محصول پنبه نيز تقليل مي يابد. راستة Thysanoptera به دو زير راسته تقسيم مي شود كه خصوصيات هر دو زير راسته و تفاوتهاي مرفولوژيكي و بيولوژيكي آنها در بخش اول در تريپس گندم مفصلاً‌ شرح داده شده است.

 

زيست شناسي:

 

زمستان را به صورت حشره كامل و پوره روي گياهان و علفهاي هرز و زير كلوخه ها و شكافهاي زمين بسر مي برد. حشرات كامل ماده پس از خروج از اماكن زمستانه ابتدا 3-2 روز تغذيه و سپس تخمگذاري مي كنند. حشرات ماده به صورت بكرزائي توليد مثل مي كنند و تخمها را به صورت انفرادي در زير اپيدرم برگ قرار مي دهد. طول دوران يك نسل بين 26-16 روز متغير است و تا 10 نسل ممكن است ايجاد كند.

 

کنترل:

 

1- از بين بردن علفهاي هرز مزارع وضد عفونی بذور با سم گاچو.

 

2- سم متاسیستوکس در هنگام بروز مشکل می توان استفاده کرد.