آفات و بیماریهای مرکبات

[masi eng 47044]

کنه زرد شرقی مرکبات Eutetranychus orientalis

 

کنه قرمز مرکباتPanonychus citri

 

هر دو گونه از خانواده Tetranychidae می باشند. کنه زرد شرقی مرکبات اغلب در مناطق جنوبی کشور و کنه قرمز بیشتر در شمال دیده می شود.

 

 

 

کنترل شیمیایی:

 

1. تترادیفون(تدیون) EC7.52%و 2در هزار

 

2. کلوفنترین(آپولو) SC50% و 5/.- 25/. در هزار

 

3. بروموپروپیلات EC25% و 1 در هزار

 

4. سیترازون EC20% و 1در هزار

 

5. هگزی تیازوکس EC10% و 75/.- 5/. در هزار(نیسورون)

 

6. فن پیروکسی میت SC5% و 5/. در هزار(ارتوس)

 

کنه زنگ(نقره ای) مرکبات

 

Phyllocoptruta oleivora

 

Acari: Eriophyidae

 

این آفت در باغات مرکبات شمال ایران(با نام مخملک) شایع است. معمولاً پوست میوه های آفت زده ضخیم است. میوه ها کوچکتر و ترش است. برگها و میوه های درختان لیمو در اثر حمله کنه، خاکستری مایل به نقره ای میشود و اطلاق نام کنه نقره ای بدین لحاظ است. کنه زنگار زمستان را به صورت کنه کامل می گذراند.

 

 

 

کنترل شیمیایی:

 

1. نئورون EC25% و 1.5 در هزار

 

2. پیریداین WP25% و 0.4- 0.5 در هزار

 

3. آبامکتین EC1.8% و 0.2 در هزار

 

4. نیسورون Ec10% و 2.5 درهزار

 

5. زینب WP80%و 2در هزار

 

6. مانکوزب WP80% و 2در هزار

 

کنترل شیمیایی:

 

1. تترادیفون(تدیون) EC7.52% و2در هزار

 

2. کلوفنترین(آپولو) SC50% و 5/.- 25/. در هزار

 

3. بروموپروپیلات EC25% و 1 در هزار

 

4. سیترازون EC20% و 1در هزار

 

5. هگزی تیازوکس EC10% و 75/.- 5/. در هزار(نیسورون)

 

6. فن پیروکسی میت SC5% و 5/. در هزار(ارتوس)

 

[masi eng 47044]

پروانه برگخوار مرکبات

 

Papilio demoleus

 

Lep: Papilionidae

 

 

 

زمستان را به صورت شفیره روی درختان مرکبات یا گیاهان مجاور آن به سر می برد. دربهارتبدیل به حشره کامل می گردد که پس از جفت گیری که معمولاًدرحالت پرواز انجام می گیرد تخمهای خود را به طورانفرادی یا جفت جفت در سطح برگها قرار می دهد. لاروها پس از خروج تخم شروع به تغذیه از برگ می کنند. دارای5 سن لاروی است و پس از آن روی شاخه ها تبدیل به شفیره(بدون پیله) می شود. درجهرم 4 تا 5 نسل در سال دارد.مبارزه شیمیایی ضرورت ندارد.زنبوری از خانواده pteromalidae با نام pteromalus puparum شفیره های این آفت را پارازیته می کنند.

 

کنترل: معمولاً نیاز به مبارزه ندارد. در مورد نهالها جمع آوری لاروها موثر است. در صورت لزوم از سموم گوارشی استفاده شود.

 

پروانه مینوز مرکبات Citrus leaf-miner

 

Phyllocnistis citrella

 

Lep: Gracillariidae

 

این حشره در مناطق گرمسیردر تمام فصول سال فعال است. هر کجا که سرمای زمستانه وجود داشته باشد زمستان را به صورت حشرات کامل در زیر برگهای خشک وپناهگاههای دیگر به سر می برد. حشرات کامل معمولاً تخم های خود را در سطح زیرین برگ و در داخل پارانشیم قرار می دهند. دوره جنینی تخم 2 تا 13روز به طول می انجامد . لاروها پس از خروج زیر کوتیکول برگ دالان های کج ومعکوج ایجاد می کنند.دوره لاروی بین 4.5 تا 23روز و شفیرگی 5 تا24 روز به طول می انجامد.طول دوره رشدی حشره متناسب با درجه حرارت واز2تا 8 هفته متغیرمی باشد و می تواند سالیانه 8 تا 11 نسل در سال داشه باشد. پروانه های مینوز بیشترین خسارت را در نهالستان های مرکبات ایجاد می کنند. روی درختان مسن وپارور اهمیت چندانی ندارد. گاهی برگهای جوان را مانند شته لوله می کنند ویا در بعضی از قسمتها خشکیدگی ایجاد می نمایند.

 

 

 

کنترل شیمیایی: مصرف سموم زیر برای نهالستانها پیشنهاد می شود.

 

نام عمومی سم

دیفلوبنزورون

ایمیداکلوپراید

فرمولاسیون

دیمیلین

کونفیدور

نام تجاری

wp25%

SC35%

مقدار مصرف

5/. درهزار+ 3/. درصد روغن

4/. درهزار + 3/. درصد روغن

[masi eng 47044]

عسلک مرکبات

 

Aleurolobus marlatii

 

(Hom: Aleyrodidae)

 

نام فوق تعیین نامی است که توسط مؤسسه بررسی و تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی تهران از نمونه‌های ارسالی از جهرم صورت گرفته است. دراکثر نشریات و کتب از گونه Aleurocanthus woglumi به عنوان مگس سیاه مرکبات نام برده می‌شود.

 

زیست‌شناسی

مگس‌های سفید اصولاً از نظر طرز زندگی و دگردیسی وضع به خصوصی دارند. پوره سن اول متحرک و فعال است و Crawler نام دارد. سنین بعدی (سن دوم و سن سوم) ثابت هستند و چهارمین سن این حشرات شفیره Pupa نامیده می‌شود که حشره کامل با ایجاد شکافی به شکل T از آن خارج می‌گردد. تخم‌گذاری این حشره حالت مخصوص خود را دارد و غالباً تخم‌ها روی خطوط فنری یا در دوایر متحدالمرکز گذاشته می‌شوند. ظاهراً حشره ماده در موقع تخمریزی در پشت برگ به شکل فنر ساعت حرکت می‌کند. تخم‌ها بیضوی و دارای یک ساقه خیلی کوتاه (Pedicel) می‌باشند. این حشره چند نسلی و در سال ممکن است 3 تا 6 نسل در سال داشته باشد.

 

کنترل:

 

1. رعایت فاصله کشت، هرس شاخه های متراکم

 

آمیتراز(مایتاک) 2 درهزارEC20% 2.

شپشک آرد آلود مرکبات: Planococcus Citri

 

شپشک آرد آلود دنبال دار (دم دراز) Pseudococcus longispinus

 

توضیحات

 

شپشک آردآلود مرکبات بدن نرم، بیضی شکل و حشراتی صورتی هستند که در هنگام بلوغ تقریباً اینچ طول دارند. بد ن پس از مرحله اول رشد از ماده مومی سفیدی پوشیده شده و زوایدی کوتاه از اطراف آن بیرون آمده. حشرات باغ کوچک و دارای دو بال کاذب هستند. پوره یا حشره نارس کاملاً شبیه به حشرات بالغ ماده است فقط مقداری کوچکترند.

 

چرخه زندگی

 

شپشک آرد آلود مرکبات یا شپشک دنباله کوتاه (دم کوتاه) معمولترین گونه‌ای است که روی گیاهان زینتی دیده می‌ِد. دامنه میزبانی زیادی د ارند و گیاهان آبدار و با ساقه نرم را مثل کرچک هندی، یاسمن، بگونیا، خرزهره، کلم، گل آویز، و کاکتوس ترجیح می‌دهند بقیه میزبانها شامل مرکبات، شمعدانی، ارکیده، بنت قنسول، پیچک، خون سیاوشان و داودی می‌باشد. حشره بالغ ماده بین 600ـ300 در کیسه کتانی، مومی و فشرده که در قسمت انتهایی و پشتی بدن قرار دارد می‌گذارد. تخمگذاری بین یک تا دو هفته ادامه پیدا می‌کند و بمحض پایان یافتن تخمگذاری، حشره ماده می‌میرد. کیسه تخم را می‌توان در محور اصلی ساقه و در برخی اوقات در قسمتهای مختلف گیاه یافت. پس از 10 روز تخمها باز می‌شوند و پوره‌ها یا خزنده‌ها شروع به یافتن قسمتهای جهت تغذیه می‌کنند. پوره‌های ماده‌ها در سه نسل کامل می‌شوند که ممکن است بسته به دمای محیط بین یک ماه تا بیش از یکسال بطول انجامد. در شرایط غیر طبیعی گلخانه‌ها این چرخه زندگی بین 2ـ1 ماه طول می‌کشد. در مدت کوتاهی پس از شروع تغذیه توسط پوره‌های خزنده بدنشان پوشیده از ماده مومی سفید می‌شود. پوره‌های خزنده در اطراف گیاه حرکت می‌کنند اما عموماً در فعالیتهایشان بسیار تنبل هستند. شپشک آرد آلود مرکبات شرایط مرطوب را ترجیح می‌دهند، اما در شرایطی قابلیت سازگاری با آب و هوای خشک را نیز دارد.

 

خسارت

 

شپشک‌های آرد آلود از شیره گیاه تغذیه می‌کنند که ب اعث بدشکلی، کوتولکی و زردی شاخ و برگ می‌شود. همچون بقیه حشرات تغذیه کننده از شیره گیاهی، شپشک‌های آرد آلود مقدار زیادی عسلک ترشح می‌کنند که باعث توسعه قارچ دوده و مورچه‌ها می‌شود.

 

کنترل غیر شیمیایی

 

کنترل زراعی شامل بیرون راندن حشرات بوسیله آب پاشی و استفاده از ارقامی که حشره آنها را کمتر ترجیح می‌دهد، می‌شود. رعایت کردن اصول بهداشت بوسیله چک کردن گیاهان جدید و هرس گیاهان آ‌لوده، مبارزه بیولوژیک شامل استفاده از شپشک استرالیایی بال توری سبز (شکارچی) و زنبورهای پارازیت، Leptomastix dactvlopii می‌شود

[masi eng 47044]

عناصر ماکرو:

ازت:

این عنصر بعنوان غذای اصلی که نقش عمده ی آن در رشد سبزینه ای درخت است که سبزی و شادابی را به درخت می دهد. کمبود این عنصر باعث می شود برگهای درخت به رنگ سبز مایل به زرد تبدیل شده که این زردی ابتدا در برگهای مسن ظاهر می‌شود. ریزش بی موقع برگ ،کم شدن محصول و کوچک شدن میوه و ریزش میوه قبل از رسیدگی کامل از دیگر علائم کمبود ازت می باشد. مناسبترین کود ازته برای مرکبات کود سولفات آمونیوم است که دارای21 % ازت باشد. در خصوص تأمین ازت درخت مرکبات باید توصیه شود که نیمی از مصرف سالیانه درخت را قبل از زمان شکوفه دهی ( بهمن ماه ) که درخت بیشترین نیاز را دارد و نیم دیگر را در دو مرحله یکی وقتی که میوه‌ها شروع به رشد نموده و به اصطلاح نخودی شده اند و مرحله بعد زمان رشد کامل میوه به زمین داده می شود .

باید این نکته را در نظر داشت که کودهای ازته بدلیل حلال بودن در آب همواره با آب آبیاری و بارندگی شسته و از دسترس گیاه خارج شده و معمولاً هرساله باید به خاک اضافه شود.

 

فسفر:

این عنصر که به شکل سوپر فسفات و فسفات آمونیوم در باغات مصرف می شود، تأثیر زیادی روی زودرسی میوه دارد. مصرف آن باعث خوشرنگی ،بالارفتن کیفیت میوه و عمل گرده‌افشانی را آسان می‌کند. کمبود آن باعث کلفتی پوست میوه و توخالی شدن آن می‌شود، بطوریکه وقتی میوه را برش می‌زنیم حفره بزرگی در وسط میوه می‌بینیم . مات شدن رنگ برگها و ریزش بی موقع برگ نیز از دیگر علائم کمبود فسفر می باشد . بهترین زمان مصرف فسفات قبل از شکوفه ‌دهی، که در مناطق جنوب برابر با بهمن ماه می باشد.

 

پتاس:

مصرف پتاس در مرکبات باعث افزایش رشد و نمو درخت ، درشت شدن میوه ، مقاومت به بیماریها، جلوگیری از ترکیدگی پوست و کمک به خشبی شدن شاخه‌های جوان می‌شود . شکل ترکیدگی میوه در چند سال اخیر یکی از مشکلات بزرگ باغات جنوب است که مصرف پتاس با مقاومتی که در پوست میوه ایجاد می‌کند که تا حد بسیار زیادی با این مشکل مبارزه می‌کند. با مصرف پتاس مقاومت گیاه را به سرما نیز افزایش می‌دهد . این نوع کود بهتر است که در اواخر زمستان قبل از شکوفه‌دهی به درخت بدهیم.

 

کودهای میکرو:

 

از جمله عناصر کم مصرف مورد نیاز مرکبات عبارتند از منیزیم ، آهن ، روی ، منگنز و مس . این عناصر هر چند که جزء عناصر کم مصرف می‌باشند اما همین مقدار که حتماً باید برای درخت تأمین شود، چون این عناصر بسیاری از عملیات حیاتی گیاه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مثلاً با کم شدن آهن، روی و منگنز برگهای درخت رو به زردی رفته و علاوه بر کاهش محصول مقدار بار دهی به تدریج سر شاخه‌ها لخت و درخت ضعیف می‌شود .

با مصرف کودهای میکرو تا حد زیادی می‌توان پدیده‌ی سال‌آوری را کنترل کرده و مقاومت درخت را به سرما افزایش داد.

بهترین زمان مصرف این عناصر در زمستان و در محل ریشه‌های موئین گیاه است و بهتر آن است که به همراه کود حیوانی و به صورت چالکود زیر قطره چکانها مصرف شود.

 

کود حیوانی:

 

کود حیوانی علاوه بر تأمین قسمتی از نیاز غذائی گیاه تأثیر بسیار مثبت در بهبود کیفیت خاک دارد. بیشترین تأثیر کود حیوانی این است که ساختمان فیزیکی خاک را بهبود بخشیده تا ریشه درخت بهتر بتواند تنفس کند و فضای بهتری را جهت رشد و گسترش ریشه در اختیار داشته باشد.

یک نکته اساسی در خصوص مصرف کود حیوانی این می باشد چون این کود‌ها برای پوسیده شدن از ازت خاک استفاده می‌کند، بنابراین باید در نظر داشت که از کودهای کاملاً پوسیده استفاده کرد و یا اگر کود کاملاً پوسیده نشده است مقداری کود ازته برای تسهیل در پوسیده شدن کود حیوانی مصرف شود.

 

میزان کود:

 

امروزه دیگر زمان آنکه یک نسخه عمومی برای سطح وسیعی از باغات پیچیده شود سر آمده است و تحت هیچ شرایطی صلاح نیست که حتی برای دو باغ همجوار نیز مقدار واحدی توصیه شود. انجام آزمایش خاک و برگ می‌تواند بطور صحیح مقدار مواد و عناصر موجود درخاک و برگ را مشخص نموده و با مقایسه این دو نیاز واقعی درخت را مشخص نماید. در بسیاری از موارد بروز علائم ظاهری نوعی کمبود دلیل بر کم بودن آن عنصر در خاک نیست، بلکه ممکن است مصرف زیادی عناصر دیگر مانع جذب یک ماده غذائی شود. بعنوان مثال مصرف زیادی کودهای فسفاته جذب عناصر روی و آهن را با مشکل مواجه میسازد.

 

زمان و نحوه‌ مصرف کود ها:

بیشترین نیاز درخت به مواد غذائی زمانی است که شکوفه‌ها می‌خواهند ظاهر شوند ،بنابراین همیشه باید این نکته را در نظر داشته باشیم زمانی که گیاه فعالیت خود را شروع می‌کند باید مواد غذائی به اندازه کافی در اختیار داشته باشد و مواد غذائی در محل قرار گرفته باشد که ریشه براحتی بتواند آن را جذب نموده و به مصرف درخت برساند.

بنابراین بهترین کار این است که در بهمن ماه کود های مورد نیاز درخت اعم از ماکرو و میکرو را با کود حیوانی مخلوط و در حد نهائی سایه انداز درخت در زیر قطره چکانها در اطراف درخت و درست در محلی که ریشه‌های موئین فعالیت می‌کنند (یعنی 10 تا 30 سانتی‌متری سطح خاک) بصورت چالکود دفن کرده و قطره چکانها را دقیقاً روی چالکود قرار داده تا کود به راحتی در آب حل شده و در اختیار ریشه قرار بگیرد.

چنانچه عناصر میکرو در اواخر زمستان به خاک داده نشود و گیاه نیاز به عناصر کم مصرف داشته باشد، توصیه می‌شود که این عناصر را به روش محلول‌پاشی و در صورت نیاز به سمپاشی همراه با سموم شیمیایی مصرف شود.

تامین نیاز غذایی و ایجاد تعادل بین عناصر مورد نیاز درختان مرکبات از عوامل موثر در تولید محصول با کیفیت مطلوب ، بازارپسندی و افزایش خاصیت نگهداری میوه ، پس از برداشت می باشد .

 

تاثیر عناصر مختلف بر مرکبات تو علایم کمبود آنها :

 

ازت (N) : باعث تسریع ظهور گلها و شکوفه دادن درختان در برابر شده و نقش مهمی در باز شدن جوانه های برگی و بارور شدن تخمدان دارد ، در صورت کمبود برگها سبز روشن شده و پس از مدتی شروع به ریختن کرده و شاخه ها کوتاه می شوند . میوه ها کوچک و رنگ پریده باقی می مانند .

 

فسفر (p) : ضخامت پوسته را کاهش می دهد ، باعث شیرینتر شدن میوه و افزایش بازار پسندی آن می گردد . اگر گیاه با کمبود فسفر مواجه شود ، برگهای پیر سبز تیره شده و سرشاخه ها خشک می گردد ، تعداد شکوفه ها و میوه ها نیز کاهش می یابد و پوست میوه ها ضخیم می شود .

 

پتاسیم (K) : عمدتاً بر رنگ یموه اثر داشته و باعث نارنجی شدن آن می گردد . مقدار ویتامین C را افزایش داده و ریزیش میوه ها را از درخت کاهش می دهد و اگرگیاه کمبود پتاسیم داشته باشد ، نقاط صمغی روی برگ ظاهر می شود که به تدریج بزرگ شده و سیاه یا قهوه ای می گردد . و میوه ها خشن ، بدرنگ و کم آب می شود.

 

منگنز (Mn) :‌در واکنشهای آنزیمی گیاه نقش داشته و به فتوسنتز نیز کمک می کند . در صورت کمبود کمبود منگنز حاشیه برگهای جوان سبز روشن شده و اطراف رگبرگها سبز تیره باقی می ماند . با شدیدتر شدن علایم کمبود نواحی سبز کم رنگ روی برگ گسترش یافته و لکه های سفید رنگی روی آنها پدید می آید .

 

بر (B) :‌به عنوان تنظیم کننده عمل می کند ، اثرات ناشی از کمبود کلسیم را به تاخیر می اندازد ولی نمی تواند جایگزین آن شود . اگر گیاه با کمبود بر مواجه شود لکه های آبگز روی برگهای جوان ظاهر می شود که بعداً قهوا ای یا خشک می شود . رگبرگها ضخیم و شکافدار ،‌میوه ها کوچک و چروکیده شده و ماده صمغ مانندی داخل آن جمع می شود.

 

روی (zn) : بر رشد شاخه های جوان تاثیر داشته و جوانه های برگ و گل را افزایش می دهد . در صورت کمبود روی جوانه های برگی باد کرده ولی باز نمی شوند ، برگها باریک ، نازک و روشن تا سفید هستند . این مجموعه به شاخه ها حالت مشعلی و لختی خاصی می دهد که اصطلاحاً به آن کچلی درخت گفته می شود پوست میوه ها کلفت ، سفید ، ضخیم و میوه غیر قابل فروش می شود