آموزش تاپیک آموزش درخت شناسی

[Yamna 1 17420]

درخت شناسی

در این تاپیک قصد داریم هر جلسه یک درخت را به شکل کامل معرفی کنیم.

 

این آشنایی با درختان شامل همه درختان سوزنی برگ و پهن برگ می باشد.

[Yamna 1 17420]

جلسه اول

 

آکاسیا Acacia spp

 

 

تیره کهور Mimosoideae

کلید شناسایی:

 

 

نوع برگ : دوشانه ای زوج

 

آرایش برگ: متناوب

 

 

گل: دو جنسی مرکب کروی ساده یا خوشه ای سفید

 

میوه: نیام بند بندی یا صاف

 

 

Acacia Arabica

 

نام علمي اكاسيا از واژه ي يوناني akazo به معناي تيز گرفته شده است . خار هاي اين گونه بلند و راست است وداراي 6-3 جفت بند و هر بند داراي 20-10 جفت برگچه كوچك و باريك است .

 

گونه ها :

 

 

Acacia cyanophylla

 

در خوزستان براي تثبيت شنهاي روان واحداث بادشكن از آن استفاده مي شود برگهاي اوليه آن مركب شانه اي است و برگهاي اصلي آن فيلود هاي پهن و كبود رنگ مي باشد.

 

Acacia coriacea

 

داراي برگهايي ساده بلند و كشيده مي باشد ميوه ي آن بند بند است و در جنوب كشور يافت مي شود

 

ميموزا Acacia dealbata

 

براي تزيين باغها و خيابانها كشت مي شود و بيشتر طالب خاكهاي شني و رسي و و سبك است برگهاي آن مركب دو شانه اي و كبود رنگ و گلهاي آن تكمه اي گرد و زرد رنگ طلايي و زيبا مي باشد پوست تنه ي اين درخت حاوي تانن است .

 

مشك Acacia farnesiana

 

يكي از گونه هايي است كه در خوزستان به وفور كشت مي شود و كاملا با محيط آن سازش يافته است گلهاي زرد رنگ و دكمه اي و معطر دارد و داراي برگ شانه اي مي باشد

 

Acacia nubic

 

در جنوب كشور بين آب گرم بندر عباس و بيابان بين سيرك و گازان وجود دارد خار اي آن كوتاه و مخروطي شكل است ميو ه آن كرك دار و برگهاي آن داراي 4-10 بند و هر بند آن شامل 8-12برگچه مي باشد

 

چش Acacia rupestris

در ختي كبود رنگ و خار دار برگهاي آن پهن كبود و داراي 4-5 بند و هر بند آن داراي 10-12 برگچه مي باشد بي خار و ميوه ي آن صاف باريك غشايي است

 

چگرد Acacia seyal

اين درخت داراي خار هاي بلند افقي و ميوه هاي باريك برگشته صاف و بي مو است برگهاي آن مركب است و داراي 5-3 بند و هر بند آن شامل12-8 برگچه دارد

 

تج Acacia oerfota

درختچه ای کوچک،خارها کوتاه 1.5 سانتیمتر،میوه نیام صاف،گلها سفید

 

کرت Acacia nilotica

درختی کوچک،خار بلند 5 سانتیمتر،میوه نیام بند بندی،سطح میوه کرکدار،گل زرد

 

 

مشخصات کلی

 

نورپسند ،گرمادوست ،مقاوم به حرارت و گرمای محیط با دمای شدید و تا حد زیادی شوری خاک

آسیب پذیر در برابر افت ناگهانی دما ،سرما،یخبندان

هم بصورت انفرادی و هم مجتمع ظاهر می شود

سیستم ریشه ای دوگانه ،سطحی و عمیق

پاجوش فراوانی تولید می کند

تکثیر از طریق پاجوش

دیرزیستی زیاد 500 تا 2000 سال

دارای چوب مرغوب ،تجاری و در ساخت وسائل تزئینی کاربرد دارد.

در حاشیه پارکها بزرگ و حریم جاده

[masi eng 47044]

جلسه دوم

درخت نراد سفید

نام علمی: Abies concolor

نام انگلیسی: White fir

 

نراد سفید (آبی اس)

جنبه های زیبایی: حالت رشد، برگ ها

کاربرد: چمنزار، تک درخت

شاخه های مطبق این گیاه با زیبایی خاص به شکل یک هرم رشد می کند. به علت محبوبیت آن به عنوان درخت کریسمس اغلب به اشتباه در باغچه ها یا در نزدیکی منازل کاشته می شود و رشد زیاد آنها موجب ناهماهنگی و دردسر می شود. باید به خاطر داشت که این گیاه، درختی است جنگلی که رشد بسیار زیادی نموده و باید آن را فقط در جائی که فضای کافی برای رشد و بالندگی آن وجود دارد کاشت. در نواحی سرد بهترین رشد خود را می نماید.

 

خصوصیات گیاهی:

ارتفاع: ۱۸ – ۳۰ متر (۶۰ متر)

قطر تاج پوششی: ۱۲- ۱۸ متر

 

درختی است منظم و کاملاً هرمی شکل که از سطح زمین پوشیده از شاخه های مطبق فاصله دار است که در قسمت های فوقانی افراشته تر و در قسمت های تحتانی آویخته اند، هر شاخه دارای شاخه های جانبی مسطح می باشد. پوست تنه خاکستری رنگ است. رنگ برگ ها در درختان جوان از سبز/زرد تا آبی/سبز متغیر بوده، با گذشت زمان مایل به سفید می شود.

برگ: برگ ها کوتاه، شق و سوزنی شکل و نوک تیز بوده، ۲-۶٫۵ سانتیمتر طول داشته و به صورت متراکم شاخه ها را می پوشانند.

میوه: مخروط های استوانه ای شکل مایل به بنفش، سبز زیتونی یا زرد– سبز تیره به طول ۵-۱۴ سانتیمتر که بر روی شاخه ها به صورت ایستاده قرارمی گیرد.

سیستم ریشه ای: عمقی

سرعت رشد: متوسط تا کند

نیاز های طبیعی:

آب و هوا: سرما را تحمل نموده، بهترین رشد را در نواحی سرد دارد.

خاک: خاک لومی سبک،عمیق،غنی و مرطوب را ترجیح می دهد. خاک خشن و خشک و تابش مستقیم آفتاب را تحمل می کند ولی خاک رس سنگین را نمی پذیرد. در سایه رنگ سوزن ها سبز می شود. رنگ آبی فقط در آفتاب کامل نمایان می شود.

 

نگه داری:

هرس: نیازی نیست.

آبیاری: ماهانه یک بار آبیاری عمقی نمائید.

تغذیه: سالانه در پاییز کود دامی مصرف نمائید.

آفات و بیماری ها: نسبتاً عاری از هر دو است.

 

Abies nordmanniana نراد نرماندی به ارتفاع ۴۵ متر می روید ولی رشد آن بسیار کند است. دارای پایه های پهن و مسطح و زیبا و برگ های براق به رنگ سبز تیره است که سطح زیرین آنها نقره ایست. کاربردهای آن در طراحی فضای سبز مانند گونه فوق بوده، دارای همان نیازهای آب و هوایی و پرورشی است.

 

Abies pinsapo یا نراد اسپانیائی تا ارتفاع ۱۲ یا ۱۸ متر رشد نموده، شکل عمومی آن مانند نراد سفید است. برگ های آن بسیار شق و تیز بوده، طوری آرایش یافته اند که شاخه های کوچک را کاملاً در برمی گیرند. از دوگونه نام برده بسیار کوچک تر است. برای کاشت در باغ های کوچک مناسب تر است.تنها نوع نراد در گروه خود است که در آب وهوای گرم و نواحی ساحلی خوب رشد می کند.

 

منبع: روحانی، غزاله. ۱۳۸۴٫ راهنمای انتخاب و داشت درختان زینتی در فضای سبز. چاپ دوم. انتشارات آییژ

[Yamna 1 17420]

جلسه سوم

افرا Acer spp

 

تیره افرا Aceraceae

کلید شناسایی نوع برگ: ساده پنجه ای ،3 تا 5 لوپ (7 لوپ)خزان کننده

آرایش برگ: شاخه ها،جوانه متقابلند

 

گل: پلی گام،دوجنسی خوشه ای

 

میوه: دی سامار (فندقه بالدار)

 

افرا:

گياهشناسي:

جنس افرا(acer) يكي از دو جنس تشكيل دهنده ي تيره ي افرا يا Aceraceae مي باشد . افراها درختاني با برگ هاي متقابل و بدون گوشوارك ، خزاندار يا هميشه سبز مي باشند . گل ها منظم ، زيرين (تخودان زبرين) يا بطور ضعيفي مياني يا كمرين ، نرماده يا تك جنسي ( گل هاي ماده بدون پرچم بارور ) مي باشند . كاسبرگ ها 4-5 تايي و به ندرت بدون گلبرگ اند .

عملا گل هاي نر باعث كم شدن قومه ناميه در مادگي و گل هاي ماده باعث شكوفا نشدن بساك هاي پرچم مي شوند .ميوه فندقه (cachene دو تايي است كه هنگام رسدن به دو فندقه بالدار تبديل مي شود و بال هاي نا متقارن آنها وسيله ي خوبي براي پراكنش افراها و نيز كمكي براي شناسايي آن ها است . در حدود 150 گونه افرا كه اكثرا در منطقه معتدله نيمكره شمالي يافت شده اند.

از اين تيره چند گونه در ايران وجود دراد ( از جمله شيردار ، افراري برگ چناري ، كركف ، كيكم ، پلت و ....) گونه هاي چندي نيز از جمله Acer nrgundo در ايران به فراواني كشت شده و بردبار تر از گونه هاي ايراني است گونه هاي مختلف افرا جنگل روي هستند و در شمال ايران و جنگل هاي ارسباران مي رويند.

در زير خصوصيات انواع افراها به اختصار مي آيد:

 

 

1-كرب( (Acer campestre

 

معمولا بصورت درختچه هاي بزرگ ويا درختان كوچك گسترده با چند تنه به بلندي 15-10 متر مي باشد .در شرايط مناسب ارتفاع آن به بيش از 20 متر نيز مي رسد . تاج آن كروي و داراي انشعابات زيادي است .برگ هاي خزان كننده ي كرب داراي 5-3 لوب مي باشد و طول 10-5 سانتي متر دارند . اگر برگ كرب را قطع كنيم شيرابه اي شيري رنگ از آن خادج مي شود . گل ها در ارديبهشت ماه ظاهر مي شود . برگ هاي زيبا زرد طلايي در پاييز ديده مي شود . رويشگاه هاي طبيعي كرب شامل اروپا و آسياي صغير مي باشد همچنين بر روي خاك هاي لومي-شني سبك با بستر آهكي بخوبي رشد مي كند.

 

2- كركف(Acer platanoides) :

درختي است متوسط و ارتفاع آن معمولا از 30 متر تجاوز نمي كند . پوست تنه درختان جوان خاكستري روشن و صاف مي باشد ولي بعد ها تيره شده و ترك هاي مشبك سطحي و تقريبا طولي ظاهر مي شود .

تاج آن تخم مرغي شكل گسترده و با انشعابات انبوه است . برگ هاي كركف بدون كرك ، خزان پذير ، داراي دمبرگ طويل (با مايع شيري رنگ ) پنجه اي با 3 تا 7 لوب مي باشد . در پاييز معمولا نارنجي مايل به قرمز ميباشد . گل هاي معطر و سبز مايل به زرد آن در اواخر فروردين تا ارديبهشت ظاهر مي شود .تعداد زيادي كولتيوار با اختلاف هاي نسبتا زياد در اين گونه وجود دارد و بيش از 50 كولتيوار بصورت متداول كاشته شده و مصارف تجاري دارند . مثل كولتيوار Globosum ( كه با تاچ كروي انبوه در خيابان ها استفاده مي شود .) يا كولتيوار Schwedler با برگ هاي قرمز يا Dissectum با شكاف هخاي عميق در برگ .

در فضاي باز بصورت منفرد يا آميخته قابل كشت است و خاك هاي سبك با زهكش خوب را مي پسندد.

 

3- افراي شبه چناري (Acer pseudo platanus) :

يكي از از افرا هاي محبوب در اروپا است و درخت زيبايي است كه در جلوي خانه ها و .... مورد استفاده است .اين گونه، درختان بزرگي هستند و ارتفاع آنها گاه به بيش از 40-30 متر مي رسد . پوست آنها فلسي – خاكستري تيره استو به صرت ورقه اي پهن بزرگ جد مي شود كهبسيار شبيه به درخت چنار است .

تاج بلندتر و افراشته تري از كركف دارد ولي هيشه منظم و متقارن است . برگ هاي متقابل و پنجه اي شكل با 5 لوب دارند در سطح رو تيره تراست وبدون كرك مي باشد . گل هاي سبز و رزدش در اوايل ارديبهشت ظاهر مي شوند . امروزه تعداد 60 كولتيوار با تفاوت هاي شكلي و رنگ آميزي حفظ شده اند . در كشور هايي مثل كانادا در اواخر مرداد تا شهريور با زخم زني در چند نقطه روي تنه صمغ و شيره ي اين گياه را جمع آوري كرده و به مصرف مي رسانند .

 

4- افراي سياه (Acer negundo):

در بين افراها تعداد زيادي با برگ هاي مركب مي باشند اما فقط يكي از آنها با برگ هاي مركب تك شانه اي با بيش از 3 برگچه مي باشد و آن افراي سياه است كه درختي است متوسط يا كوچك كه در حدود 15 متر ارتفاع دارد . پوست تنه صاف و يكنواخت ، خاكستري –قهوه اي تا خاكستري تيره و شاخه هاي جوان از يك پوشش مومي سفيد رنگ پوشيده شده اند . برگ هاي خزان كننده آنهااز 5 تا 7 برگچه دارند . در سطح رو سبز تيره و در سطح زير سبز روشن و اغلب كرك دراند . گلها اواخر اسفند ظاهر مي شوند و زرد مايل به سبز و بصورت خوشه و درگروه هاي محوري ظاهر مي گردند . اين گونه ، درختي است دوپايه كه گل هاي نر آن بصورت گروههايي با دمگل آذين بلند و گل هاي ماده بصورت خوشه آويزان اند.افراي سياه بومي شمال شرقي آمريكا است . افراي سياه بيشاز 300 سال است كه بخصوص در پارك ها و كنار خيابان ها كاشته مي شود و بيش از 30 كولتيوار با اختلافاتي در رنگ آميزي برگ ها دارند كه معمول ترين آنها زرد خالدار در كولتيوار Aweovariegatum و سفيد خالدار در Variegatum مي باشند.

 

5-افراي سرخ(Acer palmatum) :

اين افرا از سرزمين اصلي خود معني ژاپن و كره در اوايل قرن نوزدهم به اروپا رفته است . درخت نسبتا كوچكي است كه در حدود 6-8 متر ارتفاع دارد عموما نهال آنها كوتاه است . پوست تنه صاف و يكنواخت و قرمز مايل به قهوه اي با راه هاي روشن است . ولي با بالا رفتن سن ، خاكستري رنگ مي شود . تاج آن معمولا بلندو افراشته ،نيمه كروي با انشعابات نا منظم كه معمولا با يكزاويه باز و گسترده و يا حتي گاهي قائم نسبت به تنه رشد مي كند .برگ ها پنه اي با 7-5 لوب عميق مي باشد و به رنگ سبز تيره است كه در پاييز به قرمز يا طلاييمتمايل به خرمايي تغيير رنگ مي يابد و منظره ي بسيار زيباييرا خلق مي كند كهمي توان از آن به دليل همين ويژگي در فضاي سبز استفاده ي بسياري را برد.امروزه از اين افرا بيش از 60 كولتيوار با رنگ هاي مختلف كاشته شده است. اين افرا كاملا به سرما مقاوم است و خشكي را نيز بنحوي تحمل مي كند.

امروزه در ايران نهال هاي پيوندي سه ساله گاه تا 150-180 هزار تومان در بازار به فروش مي رسد .

 

بررسي آسيب ريشه ي افرا بر روي ساختمان ها در صورت كشت در فضاي شهري :

آسيب ريشه ي درختان به ساختمان ها و محوطه هاي ساختماني و گاهي به سيستم فاضلاب ها قابل توجه است و گاه درختان خسارات سنگيني به ساختمان هاي مجاور خود وارد مي كنند . در زير اطلاعات مربوط به اين بحث در مورد چند گونه از افرا ها آمده است.

 

فاصله ماكزيمم گزارش شده ي درخت از محل آسيب براي گونه هاي Acer بيست متر است كه در 90% موارد فاصله ي درخت كمتراز 12 متر بوده است .

ارتفاع ماكزيمم عادي درنواحي شهري داراي خاك رس قابل انقباض براي كركف 21-17 متر ،براي افراي شبه چناري 24-20 متر و براي افراي سياه 13-10 متر مي باشد . دركل ،درصددرختان افرا نسبتبه كل درختان گزارش شده اي كه سبب خسارت شده اند 3/8 % مي باشد و در 6/9 % از كل گزارشات به سيستم هاي فاضلاب آسيب زده اند . البته 78% بررسي هاي به افراي شبه چناري مربوط است.

 

درختان جوان ومسن ترگونه هاي بزرگ هرس سنگين و كاهشتاج را تحمل مي كنند.

 

-بررسي روش هاي ازدياد در افرا:

در مورداين گياهانروش هاي گوناگون افزايش بكار مي رود كه عبارت اند از بذر ، پيوند ، قلمه ، افكندن و ريزافزايي مي باشد.

بذر: بذر بيشتر افرا ها در پاييز مي رسد.اما گونه هاي A.rubrum وA.sacchatinum (افراي قندي) دربهار توليد بذر ني كند كه اين ها بايد زود مع اوري شدهبدون خشك شدن بي درنگ كشت گردند .در گونه هاي ديگز سرمادهي به مدت 90 روز در دماي 42 درجه و كاشت در بهار منجر به جوانه زني خوب مي شود . كشت پاييزه در هواي آزاد به شرط خيساندن بذر ها بمدت يك هفته و تعويض هر روزه ي آن امكان پذير است.

بذر افراي سرخ (A.palmatum) اگر در آب گرم 34 درجه قرار گيرد (2روز) سپس سرما ببيند جوانه مي زند البته به اعتقاد عده اي بذور اين گياه در شرايط كرج قابل تنژيدن نيست.

افراي مذكور با افزايش بذري به نسبت شبيه پايه مادري است به ويژهاگر گياه مادري مجزا كاشته شود .

تكثير A.negundoو A.pseudoplatanus با بذر توسط پوششي 5/0 سانتي متري در سايه و در آبان ماه امكان پذير است.

 

قمله :

قلمه ي برگدار افراي ژاپني A.palmatum در محيط كشت ماسه و پيت خزه به آساني ريشه مي دهد . (به شرط گرفتن قلمه در اواخر بهار از قسمت هاي انتهاي شاخه ها و در زير مه افشان ). البته زخم زني و كاربرد ABA 2/0 مفيد است. بكارگيري ABA به غلظت 8000 تا 20000 ppm در تالك براي ريشه زايي قلمه هاي برگدار گونه هاي مختلف Acer درزير مه افشان و روي پاگرما نتايج خوبي داده است.قلمه هاي چوب سخت Acer palmatum كه در اواسط زمستان گرفته مي شود پس از زخم زني و تيمار باABA در گل خانه موفقيت آميز است.

 

پيوند:

به طور معمول پيوند جانبي يا نيمانيم براي ارقام مختلف بر روي پايه هاي مناسب زده مي شود .(ر.ك.به گياه افزايي ترجمه دكتر خوشخوي ج.2 )

 

 

افرا شير دارنام فارسي: شيردار

نام لاتين: Acer cappadocicum

نام انگليسي: Maple tree

نام هاي محلي: شير دار, كيكم, اج, بز برگ

رويشگاه و مشخصات درخت:

شيردار در سراسر جنگلهاي شمال از آستارا تا گيلداغي از ارتفاع 100 متري تا ارتفاع 1800 متري از سطح دريا مي رويد.

درختي زيبا است.ارتفاع اين درخت به 25 متر و قطر ان به 80 سانتي متر مي رسد.

زمان گلدهي: اريبهشت

زمان رسيدن بذر: مهر - آبان

تعداد بذر در كيلوگرم:10000دانه

روش توليد نهال: زميني

زمان كاشت بذر: آذر-دي-اسفند

سن انتقال نهال از نهالستان: 1 ساله

اهداف توليد نهال و مناطق كاشت:

نهال اين گونه با هدف توليد چوب و احياي عرصه هاي جنگلهاي مخروبه ي شمال كشور توليد مي گردد.چوبي خوش نقش دارد كه در صنايع مبل سازي كاربري دارد.فاصله ي كاشتش 2.5 * 2.5 مي باشد.

 

 

 

افرا پلت

نام فارسي: پلت

نام لاتين: Acer insigne

نام انگليسي: Maple tree

نام هاي محلي: گندلاش , بستام, بلس, پلت

رويشگاه و مشخصات درخت:

پلت در جنگلهاي شمال كشور از آستارا تا مينو دشت و از جلگه تا ارتفاع 2000 متري از سطح دريا پراكنش دارد.

ارتفاع اين درخت 30 متر و قطر تنه ي آن به 160 cm ميرسد.

زمان گلدهي: فروردين- ارديبهشت

زمان جمع آوري بذر: آبان

تعداد بذر در كيلوگرم:10000دانه

روش توليد نهال: زميني

زمان كاشت بذر: دي-بهمن- اسفند

سن انتقال نهال از نهالستان: 1 ساله

اهداف توليد نهال و مناطق كاشت:

اين گونه با هدف توليد چوب و احياي عرصه هاي جنگلهاي مخروبه ي شمال كشور توليد مي گردد. با توجه به گستردگي تاج اين گونه فاصله ي كاشت را 3*3 انتخاب مي كنند اين گونه مي توتند پوشش تاجي خوبي ايجاد نمايد. به دليل احتياج به رطوبت كافي در ساير نقاط كشور قابل توسعه نمي باشد

 

 

 

افرا کیکم Acer monspessulanum

 

درختانی کوتاه یا درختچه ای،دارای زیر گونه متفاوت برگ 3 لوپ (کوچک) ،پشت برگها نمدی و کرکدار بالهای میوه به موازات هم محل گسترش:در تمام ماطق رویشی بجز خلیج عمانی

 

مشخصات کلی

 

گونه نورپسند،در برابر سرما دیررس و زود رس حساس

بصورت منفرد و بندرت مجتمع

تکثیر از طریق بذر بندرت پاجوش تولید کی کند

دیرزیستی متوسط

اکثر افراها کاربرد چند منظوره دارند ولی هر یک کاربرد ویژه دارند

[Yamna 1 17420]

جلسه چهارم

شاه بلوط Aecalus spp

 

تیره شاه بلوط هندی Hippocastanaceae

 

درختاني با برگهاي متقابل و يا مركب اند اجزاي گل در آن مضربي از عدد پنج مي باشند. جنس معروف

Aesculus sp. مي باشد كه داراي گونه هاي متعدد و زيبايي است.

گیاه تیره شاه بلوط هندی عموماً درختی و دارای برگهای متقابل مرکب از برگچه های نا مساوی و منتهی به یک نقطه می باشند و شامل 2 جنس و 18 گونه هستند و بنحوی پراکندگی دارند که به فواصل دور از یکدیگر مانند آمریکای شمالی شبه جزیره بالکان، ارتفاعات هیمالیا و آمریکای مرکزی یافت می شوند.

در گذشته این تیره از نظر شباهت گلی گیاهان آن با Sapindaceae ها در تیره اخیر جای داده می شد ولی امروزه با توجه به اختلافات زیادی که گیاهان آن تیره مذکور دارند به صورت تیره جداگانه در آمده است. از اختصاصات گیاهان این تیره آن است که گلهای مجتمع به صورت خوشه های انتهایی دارند و چون گل آذین آنها در زمستان هنگامی که هنوز به صورت جوانه است ترکیب بندی حاصل می کند از این جهت شگفتن گلهای آنها زودتر از غالب گیاهان یعنی در اوایل بهار صورت می گیرد این گیاهان گلهایی نر - ماده یا بر دو نوع نر و ماده، نامنظم ، شامل 4 یا 5 کاسبرگ و به همان تعداد گلبرگ دارند. پرچم های آنها به تعداد 2 برابر گلبرگها (گاهی کمتر) و مادگی آنها مرکب از سه برچه می باشد.

 

 

کلید شناسایی

 

نوع برگ :مرکب پنجه ای (5-9 برگ برگچه دندانه)خزان کننده

آرایش برگ :متقابل

گل:دو جنسی خوشه ای

میوه:فندقه کروی خاردار

 

گونه ها:

شاه بلوط هندی Aesculus hipocastanum

گل سفید با لکه قرمز ،میوه با تعداد زیاد خار بزرگ

محل پراکنش :شبه جزیره بالکان

 

شاه بلوط هندی سرخ Aesculus carnea

گل قرمز با تعدادی کمی خار کوچک

گونه هیبرید دورگ

مشخصات کلی

نورپسند ،سازگار به اقلیم معتدل

حساس به آب و هوای گرم و خشک

بهترین رشد در خاک مرطوب با زهکش مناسب

میوه حاوی آلکالوید بوده و خوراکی نیست حتی برای احشام اهلی

[Yamna 1 17420]

جلسه پنجم

جنس اسماندار یا عرعر Ailanthus altissima

 

تیره عرعر Simaroulaceae

گياهان اين خانواده به صورت درخت يا درختچه اي هستند. گل آذين آنها به صورت خوشه اي مركب

مي باشد. اين جنس معروف آن درخت آسماندار (عرعر) با نام علمي Ailanthus glandlosa

مي باشد.درخت مقاوم، بومي خاور دور است و از ساليان قبل به ايران آورده شده است

کلید شناسایی

 

نوع برگ: برگ مرکب شانه ای فرد،خزان کننده

آرایش برگ:متناوب

گل:تک جنسی و گیاه دوپایه

میوه:فندفه بالدار(مونوسامار و بذر در وسط)بصورت چند تایی

محل پراکنش چین و تایوان و کره کاشته شده در ایران

 

مشخصات کلی

نورپسند طالب خاکهای مرطوب و قوی اما سازگار به تمام خاکها و شرایط آب و هوایی

سیستم ریشه ای سطحی

تکثیر از طریق پاجوش و بذر

جنگلکاری جهت احیااراضی بایر مخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک

دارای چوب سخت و نیمه سنگین مورد استفاده در کاغذ سازی و تجاری ،استفاده دارویی از برگ و گل و پوست

[Yamna 1 17420]

جلسه ششم

جنس ابریشم Albizzia spp

 

تیره liguminosae Mimosaceae

 

 

کلید شناسایی

 

نوع برگ: برگ مرکب دو شانه ای زوج،خزان کننده

آرایش برگ:متناوب

گل:دو جنسی مرکب کروی منفرد با خوشه ای درخت تک پایه

میوه:نیام

پوست:تنه صاف خاکستری(نقره ای)

 

گونه ها

شب خسب: Albizzia jultibrissin

 

برگها شانه ها 20-60 جفتن برگچه 10-30 جفتن برگچه ها ریز خطی ،گلها صورتی و قرمز ،میوه نیام به طول 12.5-7.5 و به عرض 2.5-1.5 سانتیمتر

 

محل گسترش در جنگلهای جلگه ای شمال

 

شَب‌خُسب (نام علمی: Albizia julibrissin) درختی است که بطور خودرو در محلهای آفتابی کنار تپه‌ها و رودخانه‌ها می‌روید. این درخت بیشتر در شمال کشور می روید . گونه ای دیگر از این خانواده با نام علمی ( Albizzia lebbeck ) در جنوب ایران می روید و

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

نام دارد .

شب خسب درختی

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

از تیره

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

است. نام ژاپنی آن نمونوکی نیز به معنی خوابنده است ولی در زبان انگلیسی به آن درخت ابریشم گفته می‌شود.

برهان: Albizzia lebbeck

 

برگها شانه ها 1-6 جفتن،برگچه 3-9 جفتن ،برگچه ها بیضوی،گلها زرد متمایل به سفید،میوه،نیام به طول 30-15 و به عرض 2.5-5 سانتیمتر

محل پراکنش مناطق گرم و خشک و مرطوب آسیا و آفریقا و شمال استرالیا و بصورت کاشته شده در جنوب ایران

 

 

مشخصات کلی شب خسب

نورپسند طالب خاکهای سبک و قابل نفوذ

حساس در برابر آلودگی هوا؛گرد و خاک؛دود؛و بادهای گرم

سیستم ریشه ای سطحی

پاجوش تولید نمی کند،تکثیر از طریق بذر

دیرزیستی کم

برگ و گل میوه دارای ارزش غدایی و علوفه

مشخصات کلی برهان

نورپسند ،گرمادوست،مقاوم در برابر آلودگی هوا؛گرد و خاک ،دود بادهای گرم و طوفان

مقاومت نسبی در برابر شوری خاک

و کلا دارای چوب مرغوب،بادوام طولانی در مناطق خشک و تخربی پذیر در مناطق مرطوب،گل زیبا و تاج مناسب

[masi eng 47044]

جلسه هفتم

گیاهی است یک پایه و دارای گل های نر و ماده و میوه آن فندقه هرمی مثلث القاعده است . زادآوری آن طبیعی و با بذر افشانی خود درخت انجام می گیرد . نهالها پس از استقرار در زیر سایه و پناه درختان مادری به مرور زمان رشد و نمو می نمایند . پس از اینکه نهال راش به ارتفاع مورد نظر رسید و دیگر نیازی به نور نداشته باشد بایستی پایه های مادری که از نور دهی به نهال ها جلوگیری می نمایند ، حذف گردد . این درخت هر پنج سال یکبار بذر فراوان تولید می کند . مصارف چوبی درخت راش علاوه بر مصارف عمومی و تجاری دارای مصارف روستایی بسیار است .

در صنایع چوبی از تنه های خوب و سیلندر یک آن جهت تولید روکش چوبی استفاده می گردد و در روستاها از چوب آن برای ساختن در و پنجره و تیر و ستون و چهار پایه های محلی و کفش های چوبی ( کتل ) و گهواره و پاوره های محلی در قدیم استفاده می نمودند .

در فرهنگ حاشیه نشینان دریای خزر درخت راش خزری یا هیرکانی به نام های محلی مرس ، راج ، آلاش ، قزل گز ، قزل آقاج معروف می باشد .

این درخت دارای گونه های مختلفی است که در جنگل های شمال کشور ایران گونه هیرکانی یا خزری آن رویش داشته و نام لاتین آن FAGUS ORIENTALIS) ( می باشد .

به دلیل حمایت از بقاء و تداوم حیات درختان راش به طور کلی راشستان های جنگل های گیلان مورد حفاظت دقیق قرار می گیرد و بهره برداری از این درخت عزیز به صورت تک گزینی و با شیوه های علمی و کاملاً نوین جهان طوری صورت می گیرد که صد در صد متضمن استقرار و بقاء و تداوم حیات آن می باشد .

یک محقق جنگل : تاکنون 13 گونه درخت راش در جهان شناسایی شد .

محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران گفت : تاکنون 13 گونه از درختان راش در جهان شناسایی و معرفی شده است .

" محمد امینی " در گردهمایی " بررسی تغییرات رویش قطری و طولی درختان راش در راشستان های شرق مازندران " در سالن اجتماعات معاونت سازمان جنگل ها و مراتع مستقر در چالوس افزود : پراکنش این گونه ارزشمند در آمریکا ، اروپا ، آسیای شرقی ، ترکیه و ایران است .

وی اظهار داشت : حدود 10 گونه راش فقط در کشورهای آسیای شرقی وجود دارد .

به گفته او گونه راش یکی از 80 گونه درختی جنگل های شمال کشور است .

امینی تعداد حلقه های اندازه گیری شده روی درختان راش را 98 هزار و 762 مورد اعلام و اضافه کرد : قدیمی ترین حلقه اندازه گیری شده روی درخت راش مربوط به 350 سال قبل است .

در این گردهمایی یک روزه شماری از کارشناسان سازمان جنگل ها و مراتع و منابع طبیعی و صاحبنظران جنگل شرکت داشتند .

جنگل های شمال ایران دست کم دارای 120 گونه چوبی است در حالیکه در قاره اروپا در حدود 40 گونه چوبی وجود دارد .

راش Brich :

نام عملی این چوب FAGUS ORIENTALIS نام فارسی و بومی راش و مرس و نام انگلیسی آن BEECH است . از خواص ظاهری چوب راش درون نامشخص و به رنگ کرم مایل به قرمز است . دوایر سالیانه فشرده و در نتیجه در مقاطع طولی دارای خطوط کم و بیش مشخص ناشی از آن است . از بارزترین خصوصیات شاید بتوان به پره های چوبی در مقاطع طولی اشاره کرده که در مقطع شعاعی به پرمگس و در مقطع مماسی به دوک معروفند و این پره ها به صورت لکه های قرمز دیده می شود . چه بسا گاهی این پرمگس های زیبا عیب محصوب می شوند چرا که به عقیده نجاران این بخش های چوب پس از رنگ کاری سیاه می شوند . گونه راش چوبی نیمه سنگین و دارای بافتی همگن و تقریباً مقاوم در برابر حشرات و قارچ هاست . گرده بینه های درجه 1 و 2 راش در ایران بیشتر به مصرف کارخانجات روکش و تخته لایه می رسد و گرده بینه های درجه 3 پس از تبدیل به الوار به بازار تهران (پل چوبی) روانه می شوند . بنا به اطلاعات بازار میزان تفاوت قیمت آن در 6 ماهه نخست در بازار تهران بوده است . به دلیل بافت همگن و درجه سختی مناسب این چوب بیشترین تقاضا را برای خرید به منظور تهیه مبل در بازار دارد . همچنین به دلیل قابلیت آغشتگی با انواع محلول های حفاظتی بیشترین گونه مصرفی در کارخانه های اشباع است . البته اخیراً گونه های خارجی راش از طریق آذربایجان وارد ایران شده است که بنا به ادعای مبل سازان و فروشندگان چوب کیفیت چوب راش ایرانی را ندارد ولی به دلیل ابعاد و رطوبت مناسب تخته ها میزان ضایعات کمتری ، در امر فرآیند تولید دارد .

نام عملی این چوب FAGUS ORIENTALIS نام فارسی و بومی راش و مرس و نام انگلیسی آن BEECH است . از خواص ظاهری چوب راش درون نامشخص و به رنگ کرم مایل به قرمز است .

دوایر سالیانه فشرده و در نتیجه در مقاطع طولی دارای خطوط کم و بیش مشخص ناشی از آن است . از بارزترین خصوصیات شاید بتوان به پره های چوبی در مقاطع طولی اشاره کرده که در مقطع شعاعی به پرمگس و در مقطع مماسی به دوک معروفند و این پره ها به صورت لکه های قرمز دیده می شود . چه بسا گاهی این پرمگس های زیبا عیب محصوب می شوند چرا که به عقیده نجاران این بخش های چوب پس از رنگ کاری سیاه می شوند . گونه راش چوبی نیمه سنگین و دارای بافتی همگن و تقریباً مقاوم در برابر حشرات و قارچ هاست . گرده بینه های درجه 1 و 2 راش در ایران بیشتر به مصرف کارخانجات روکش و تخته لایه می رسد و گرده بینه های درجه 3 پس از تبدیل به الوار به بازار تهران ( پل چوبی ) روانه می شوند . بنا به اطلاعات بازار میزان تفاوت قیمت آن در 6 ماهه نخست در بازار تهران بوده است . به دلیل بافت همگن و درجه سختی مناسب این چوب بیشترین تقاضا را برای خرید به منظور تهیه مبل در بازار دارد . همچنین به دلیل قابلیت آغشتگی با انواع محلول های حفاظتی بیشترین گونه مصرفی در کارخانه های اشباع است . البته اخیرا گونه های خارجی راش از طریق آذربایجان وارد ایران شده است که بنا به ادعای مبل سازان و فروشندگان چوب کیفیت چوب راش ایرانی را ندارد ولی به دلیل ابعاد و رطوبت مناسب تخته ها میزان ضایعات کمتری ، در امر فرآیند تولید دارد .

جنس راشFAGUS :

راش یکی از زیباترین درختان اروپا و درخت غالب اقلیم جنگلی کوه های کارپاتین می باشد . درخت بزرگی است که اغلب ارتفاع آن حتی بیش از 40 متر می رسد . دارای تاجی گنبدی شکل بزرگ ( با بیش از 20 متر قطر ) با شاخه های ستبر و تنومند . انشعابات فرعی که با یک زاویه تندی نسبت به یکدیگر خارج شده و خصوصیات بارزی را به تاج آن در زمستان زمانی که فاقد برگ می باشند می دهد .

 

 

 

 

نام های محلی راش ؛

آلاش ، اَلاش ، الـوش ، بشجیـــر ، چلَـــر ، بنـــج ، راج ، شریان ، قـــزل آغاج ، قزل گز، مرس ، ....

 

پایگاه و حوزه انتشار :

در اروپا و آسیای غربی و ترکیه ، شمال ایران از ارتفاع 650 متر تا 200 متر از سطح دریا پراکنده است .

و ویژه نقاط مرتفع و کوهستانی است مانند نور ، کجور ، دیلمان ، کلارستان و طوالش، آستارا ، سنگده ی ساری ، نکاء می باشد ، همچنین در بعضی از دره ها مانند دره نکاء تا دامنه های پائین و میانبند دیده می شود .

درختی است با قامتی افراشته و به بلندی 35 متر ، بعضی آن را راش اروپایی F.SYLYATICA می نامند به علت اختلافی که در پوست و ریتدوم و بزرگی برگ و تعداد رگبرگ ها و شکل میوه و طول پایک آن دارد دو گونه از یکدیگر جدا بوده است .

گلهای نر آن به شکل شاتون هائی با پایه دراز و آویزان است .

میوه را انولوکه چوبی شده احاطه می کند میوه از خار نرمی پوشیده شده است و با 4 والد باز می شود .

پوست صاف و خاکستری و شاخه های آن از کرک های ابریشمی پوشیده شده و جوانه مرس باری و طلائی رنگ می باشد .

و شکل تاج تا حدودی گرد و کروی است .

برگ تخم مرغی ، چرمی ، بیضی تیز و نوکدار است . بار خیزی راش هر 2 و 3 سال یک مرتبه صورت می گیرد و تا سن 20 سالگی می تواند تولید جَست نماید و راش یک درخت سایه پسند بوده و جنگل های راش خالصترین و با ارزشترین جنگل های ایران می باشد .

شکل :

 

 

 

 

 

 

خواص عمومی چوب :

چوب برون سفید رنگ و چوب درون زرد روشن تا قهوه ای متمایل به سرخی و دارای الیافی موازی و یکنواخت است .

چوب بدون بو و طعم و نسبتاً سخت و سنگین و فاقد دوام چندان است و وقتی که متناوباً در محیط های خشک و تر قرار گیرد دارای توانائی زیاد در نگاهداری میخ می گردد در امتداد پره های چوبی اغلب شکاف بر می دارد ، نسبت به خمش و ضربه مقاوم است و لاک خوب می پذیرد .

مصارف :

درخت راش علاوه بر جنبه های عمومی دارای مصارف روستائی بسیار است در دهات از چوب آن برای ساختن درب و پنجره و تیر و ستون و همچنین انواع کفش چوبی گَتَله ، گهواره ( پاروهای محلی ) و در تراورس سازی ، تخته بشکه سازی ادوات چوبی منزل ، جعبه سازی ، روکش سازی ، قایق سازی ، تهیه زغال عالی برای باروت استعمال دارد .

راش اروپایی :

پوست این درخت صاف و به ندرت شکافدار و خاکستری مایل به سفید می باشد و به همین علت چوب آن ارزش فوق العاده ای دارد . از خصوصیات بارز دیگر آن جوانه های دوکی شکل و کشیده و نوک تیز آن می باشد . ( با حدود 2 سانتیمتر طول ) برگ های خزان کننده ی آن متناوب ، تخم مرغی با 9 سانتیمتر طول و در حاشیه صاف یا موجی ـ کنگره ای با کرک های بلند ابریشمین می باشند ( در برابر نور کاملاً آشکار است ) در ابتدا آنها سبز روشن ، بعدها سبز تیره و درخشان و در پاییز به طلایی مایل به برنز تغییر رنگ می دهند . برگ هایی که می ریزند به آرامی تجزیه می شوند ( آنها مواد بسیار عالی برای رشد ارکیده ها می سازند ) گل ها همزمان با برگ ظاهر شده و عموماً در ماه اردیبهشت گل نر و ماده روی یک درخت تشکیل می شوند . گل های نر با پوشش کرکدار قرمز مایل به قهوه ای به صورت شاتون های کروی و به وسیله دم گل های بلندی آویزان می گردند . گل های ماده به صورت جفت و در یک گریبان فلسی قرمز مایل به قهوه ای محصور می شدند . میوه به صورت فندقه سه گوش و در یک گریبان زرد مایل به قهوه ای خاردار که حدود 2 سانتیمتر قطر دارد محصور است که با چهار شکاف باز می شود . این راش بومی اروپایی غربی ، مرکزی و جنوبی می باشد . سوئد جنوبی حد شمالی گسترش آن است . در اروپای جنوب شرقی راش ایرانی جایگزین آن می شود و در محل تماس این دو احتمالاً هیبرید آنها وجود دارد . راش در خاستگاه طبیعی خود تشکیل جنگل های خالص و یا مخلوط را می دهد . ( به طور مثال جنگل های راش و صنوبر ) همیشه در یک منطقه ی نسبتاً مرطوب می رویند . در کوه های اروپا راش در ارتفاع حدود 1300 متر از سطح دریا دیده می شود . ( به نظر می رسد که هیبرید آن در ارتفاع حدود 2000 متر می باشد ) راش علاوه بر اینکه در احداث جنگل درخت با اهمیتی است بلکه از نظر طراحی ییلاقات در زیبایی چشم اندازها بخصوص در پارک های بزرگ اهمیت زیادی دارد . کولتیوارهای زیادی از آن وجود دارد که احتمالاً بهترین نوع آن به راش قرمز یا مسی معروف است که از اوایل قرن هجدهم کاشته شده و در حال حاضر تحت نـام CV.ATROPUNICEA طبقه بندی شده است . بعضی وقت ها نیز به نام F.SYLVATICA F.PURPUREA نامیـده می شود . برخی کولتیوارهای دیگر نیز بسیـار با اهمیت می باشند مانند CV.PENDULA و (CV.ROHAM, CV.ASPLENIIFOLIA, CV.QUERCIFOLIA) و غیره .

جنگل های راش منطقه آتلانتیک : Atlantic beech woods

منطقه اصلی جنگل های راش در اروپای مرکزی واقع است . اما جنگل های توسعه یافته ای از این جنس در ناحیه آآآآآتلانتیک نیز دیده می شود به ویژه در شمال غربی و مرکز فرانسه ، جنوب انگلستان ، بلژیک تا شمال دور در جنوب سوئد این جنس می روید . البته این جنس گسترش کمتری در نواحی کوهستانی در شمال اسپانیا دارد .

جنگل های راش بر روی خاک های زه کش دار اسیدی ، خنثی و قلیایی دیده می شوند . درختان راش خاک های آبدار را نمی توانند تحمل کنند ، این درختان در خاک های عمیق تر و غنی تر در رقابت با بلوط باز می مانند .

در اکثر جنگل های راش اروپا ، قطع تک گزینی این جنگل ها برای عرضه چوب آلات با ارزش باعث به وجود آمدن توده های مشابه از نظر سنی گردیده است . درختان راش دارای تنه های خاکستری رنگ هستند که در انتها دارای شاخه می شوند و تاج پوشش برگی متراکمی را تشکیل می دهند .

شدت نور در جنگل های راش در زیر تاج پوشش خیی کم است در تابستان تنها تا 2 درصد نور خورشید به اشکوب درختچه ای و علفی کف جنگل می رسد . خزان برگ ها سنگین بوده تجزیه آنها آهسته صورت می گیرد ، اشکوب درختچه ای و اشکوب علفی فقیر اما مشخص شده است .

در روی خاک های کم عمق گچی به ویژه در سراشیب های واقع در انگلستان ، درختان راش FAGUS SYLVATIC غالب است و درختان همراه آن عبارتند از:

FRAXINUS EXCELSIOR ،TAXUS BACCATAو ILEX AQUIFOLIUM اغلب در پایین تر از اشکوب درختی دیده می شوند .

اشکوب درختچه ای در این جنگل ها عبارتند از :

CORYLUS AVELLANA, ACER CAMPESTER, BOXUS SEMPERVIRENS, SAMBUCUS NIGRA.

گونه های معمول در کف این جنگل ها عبارتند از :

ANEMONE NEMOROSA, MERCURIALIS PERENNIS, ARUM MACULATUM, POA INEMORALIS, BROMUS RAMOSUS, BRACHYPODIUM SYLVATICUM.

 

که مشخص کننده اند اما گیاهان دیگری که کمتر دیده می شوند و در کف جنگل می رویند عبارتند از :

HELLBORUS VIRIDIS, AQEILEGIA VULGARIS, DAPHNE LAREOLA, MONOTROPA HYPOPITYS, PLOYGONATUM MULTIFLORUM, EPIPACTIS HELLEBORINE, CEPHALANTHERA DAMASONIUM NETTIA NIDUS- AVIS.

در شمال غربی فرانسه و بلژیک دیگر گیاهان علفی که در جنگل های راش می رویند عبارتند از :

HELLBORUS FOETIDUS, PRIMULA VERIS, VINCETOXICUM OFFICINALE, TEVERIUM SCORODONIA, POLYGONATUM ODORATUM, TAMUS COMMUNIS, CAREX FLAC A.

اشکوب درختچه ای معمولاً شامل :

CORYLUS AVELLANA. ILEX AQUIFOLIUM, CORNUS MAS, LIGUSTRUM VULGARE, VIBURNUM LANTANA.

در صورتی که بلوط ها ، زبان گنجشک و نمدار ممکن است در اشکوب درختی ظاهر شوند . بر روی خاک های فقیر اسیدی توده های جنگلی راش تقریباً خالص به همراه پوشش علفی پراکنده دیده می شود . این پوشش علفی شامل :

OXALIS ACETOSELLA, HYPERICUM PULCHRUM, LUZULA PILOSA, MELAMPYRUM PRATENSE, DESCHAMPSIA FLEXOSA, PTERIDIUM AQUILINUM, DRYOPTERIS CARTHOSIANA, BLECHNUM SPICANT.

بر روی خاک های عمیق تر و بازه کشی بهتر درختان راش همراه با درختان Q.ROBUR FRAXINUS EXCELSIOR ، CARPINUS BETULUS دیده می شوند . اشکوب درختچه ای معمولاً غنی تر است ، اشکوب علفی شامل بسیاری از گیاهان جنگل های بلوط می باشد .

جنگل های راش اروپای مرکزی :

CENTRAL EUROPEAN BEECH WOOD

راش شاید درخت جنگلی مرحله کلیماکس در تمام اروپا باشد ، این درخت از راضی پست تا نواحی کوهستانی بر روی خاک های نسبتاً غنی با مقدار متوسط رطوبت می روید . درخت راش بر روی خاک های شنی خشک فقیر یا بر روی خاک های عمیق تر دره ها دیده نمی شود .

اکثر مناطقی که سابقاً راش اروپا می پوشاند ، امروزه به منظور کشاورزی بریده شده و مناطق پست تر تحت تأثیر برش های تک گزینی قرار گرفته اند . البته از چوب این درخت استفاده های گوناگونی می شود .

بیشتر جنگل های راش اروپا اکثراً بر روی مناطق کوهستانی از قبیل پیرنه، آلپ ، کارپات ، الکان مرکزی ، پنتریت و یا آپانتین تا جنوب سیسیل تا ارتفاع 2100 متر در مونت اتنا می روید .

البته جنگل های راش به خوبی در غرب بلژیک ، چک و اسلواکی ( جائی که در اسلواکی 32% پوشش جنگلی را تشکیل می دهد ) همانطوری که به طرف جنوب برویم جنگل های راش به ارتفاعات بالاتر می روند بنابراین جنگل های راش در جنوب سوئد در اراضی پست دیده می شوند ، در انگلستان حد بالایی آنها به 300 متر محدود می شود ، در شمال آلپ تا 1200 متر و در پیرنه تا 1500 متر و در TYROL تا 1550 متر و در آپانتین تا 1850 متر می روید .

حد پایین این جنگل های کوهستانی راش در کوهستان های رودوپ بلژیک تا 700 متر و حد بالایی آنها در کوه های الیپماس یونان به 1000 متر می رسد .

بهترین شرایط توسعه جنگل های راش در اقلیم نسبتاً مرطوب به وجود می آید . از اقلیم نیمه اقیانوسی تا اقلیم قاره ای معتدل ـ درجه حرارت مطلوب متوسط سالیانه برای راش 10 درجه سانتیگراد و بارندگی سالیانه 1000 میلیمتر گزارش گردیده ، در صورتیکه در مرکز اروپا که اقلیم سردتر است و بارندگی به زیر 500 میلی متر کاهش می یابد جنگل های راش شاید مشخص ترین و یک شکل ترین جامعه جنگلی اروپا را تشکیل می دهد .

درختان راش در 60 الی 100 سالگی بالغ می شود و تا ارتفاع متوسط 30 متر رویش می نمایند . در 160 سالگی آثار پوسیدگی را نشان می دهند .

جنگل های راش به همراه ارکیدها ORCHIDS و کارکس در سوئیس ، اتریش ، ایتالیا، یونان و شمال فرانسه و بریتانیا دیده می شوند .

ارکیده ها ORCHIDS عبارتند از :

CEPHALANTHERA DAMASONIUM,

CEPHALANTHERA LONGIFOLIA,

CEPHALANTHERA RUBRA,

NEOTTIA NIDUS- AVIS

کارکس هایی مانند :

CAREX ALBA, CAREX DIGITATA, CAREX MONTANA

جنگل های راش با گیاه SESLERIA در کوهستان ها و نواحی نیمه آلپی در جنوب آلمان ، لهستان ، چک و اسلواکی و مجارستان بر روی دامنه هی آهکی خشک دیده می شوند . اشکوب زمینی این جنگل ها پوشیده از SESLERIA CHERULEA می باشد که با ASTER BELLIDIASTRUM و QRIGANUM VULGARE همراه می باشند .

جنگل های راش به همراه سرخدار ، مشخص ترین جامعه راش در ناحیه آتلانتیک می باشد . جنگل های راش به همراه MELICA UNIFLORA به طور وسیعی از جنوب سوئد و ناحیه بالتیک ، و از پیرنه تا نواحی کوهستانی کمی پایین تر در شمال آلپ در آلمان ، چک و اسواکی و کارپات ، آلپ دیناریک و یوگسلاوی و مرکز ایتالیا گسترش دارد .

مشخصه این جنگل ها MELICA UNIFLORA و ALLIUM URSINUM می باشد .

جنگل های راش به همراه درختان نراد ABIES SP به صورت پراکنده در نواحی کوهستانی دیده می شود .

جنگل های راش به همراه ABIES SP تمایل به اقلیم نیمه اقیانوسی در ارتفاعات 1250 ـ 900 متر دارد . این جنگل ها تشکیلاتی مابین جنگل های راش پایین تر به روی سنگ های آهکی و ناحیه نیمه آلپی به همراه ACER PSEUDOPLATANUM در بالاتر به وجود می آورد .

این جامعه خاک های غنی تر را می پسندد و بر روی دامنه های کم شیب شمالی و شمال غربی دیده می شوند . درخت ABIES ALBA و PICEA ABIES اغلب درختان همراه غالب هستند .

گیاهان مشخص کننده علفی عبارتند از :

RANUNCUCLUS ACONTIFOLIUS, CARDAMINE ENNEAPHYLLOS, C.TRIFOLIA, VERONICA URTICIFOLIA, PETASITES ALBUS, PRENANTHES PURPUREA, ADENOSTYLES ALLIARIAE.

جنگل های راش به همراه ACER PSEUDOPLATANUS در ناحیه نیمه آلپی پایین تر در ارتفاع 600 الی 1700 متر می رویند و به مقدار زیادی در جنوب غربی اروپای مرکزی متمرکز است .

در کوهستان ها جائی که مقدار بیشتری برف دریافت می کنند ، اما زمستان نسبتاً ملایم است ، راش به همراه ACER PSEUDOPLATANUS نوار درختی بالاتر از سوزنی برگان را تشکیل می دهد .

درختچه های تیپیک شامل ROSA PENDULINA ، LONICERA ALPIGENA و LONICERA NIGRA می باشد . همانند تیپ قبلی راش و آبیس این تیپ راش نیز بیشتر پاک تراشی شده و علفزارهای نیمه آلپی برای چرا تهیه می شود .

جنگل های راش با LUZULA LUZULOIDES بر روی خاک اسیدی در مناطق پست و تپه ها یافت می شود و به طور گسترده ای در ناحیه اروپای مرکزی گسترش دارد . از جنوب سوئد تا سوئیس و از آردن تا کارپات این تیپ راشستان دیده می شود. این تیپ راشستان را در نواحی نیمه کوهستانی و کوهستانی نیز می بینیم .

گیاه مشخص کننده این تیپ LUZULA UZULOIDES و LUZULA SYLVATICA بیشتر در مناطق آتلانتیک یا اقالیم مرطوب تر است .

از جنگل های راش در مرکز اروپا عبارتند از :

جنگل های راش بر روی خاک های اسیدی ، جنگل های راش بر روی خاک های آهکی و جنگل های راش در ناحیه آلپی .

جنگل های راش بر روی سنگ آهکی :

این جنگل ها دارای واریانت های محلی زیادی هستند که گونه های غالب در اشکوب زمینی آنها متفاوت است . لیست گیاهان زیر ممکن است در خیلی از جنگل های راش حضور داشته باشند .

درختان راش FEGUS SYLVATICA در اشکوب درختی با درختان زیر دیده می شود.

ABIES ALBA, ULMUS GLATRA, ACER PLATANOIDES, ACER PSEUDOPLATANUS, FRAXINUS EXCELSIOR.

اشکوب درختچه ای شامل :

DAPHNE LAUREOLA, DAPHNE MEZEREUM, HEDERA HELIX, LONICERA ALPIGENA, LONICERA NIGRA, LONICERA XYLOSTEUM.

اشکوب علفی شامل :

ANEMONE NEMOROSA, ANEMONE RANUNCULOIDES, CORYDALIS BULBOSA, CARDAMINE BULBIFERA, OXALIS ACETOSELLA, MERCURIALIS PERENNIS, VIOLA REICHENBACHIANA, CIRCAEA LUTETIANA, GALIUM ODORATUM, LAMIASTRUM GALEOBDOLO, ALLIUM URSINUM , ARUM MACULANTHUM, FESTUCA ALTISSIMA, MELICA UNIFLORA, HORDELYMUS EUROPAEUS, MILIUM EFFUSUM, CAREX DIGITATA, CAREX SYLVATICA, ATHYRIUM FILIX- FEMINA.

جنگل های راش بر روی خاک های اسیدی :

این جنگل ها با حضور LUZULA LUZULOIDES که در اشکوب علفی غالب است مشخص می شوند . درخت راش در اشکوب درختی غالب است و به همراه آن Q.PETRAEA و ACER PSEUDOPLATANUS و SORBUS AUCOPARIA دیده می شوند . ، در صورتیکه در اشکوب درختچه ای ممکن است پوشیده از تمشک RUBUS IDAEUS و تعدادی نهال های درختی باشد .

اشکوب علفی شامل گیاهان ذیل است :

OXALIS ACETOSELLA, VACCINIUM MYRTILLUS, TRIENTALIS EUROPAEA, VERONICA OFFICINALIS, MELAMPYRUM PRATENSE, LUZULA LUZULOIDES, LUZULA SYLVATICA, DESCLIAMPSIA FLEXUOSA, PTERIDIUM AQUILINUM, GYMNOCARPIUM DRYOPTERIS.

یا خزه هایی مانند :

POLYTRICHUM ATTENUATIUN, LEUCOBRYUM GLANCUM, DICRAMNELLA HETIROMALLO.

 

جنگل های نیمه آلپی راش :

در این جنگل ها درختان راش تا 28 متر ارتفاع می رویند ، اما در ارتفاعات بالاتر اغلب درختان تحت تأثیر باد و برف کوتاه و پیچ خورده اند . این جنگل ها در آلپ غربی ، جا را JARA و پیرنه دیده می شوند و گاهی حد بالای جنگل ( دالمرز ) را تشکیل می دهند.

درخت راش اغلب همراه با ACER PSEUDOPLATANUS می باشد ، در صورتی که اشکوب درختچه ای عبارت است از ROSA PENDULINA و LONICERA ALPIGENA و LONICERA NIGRA .

اشکوب علفی تیپیک شامل گیاهان ذیل است :

ROMEX ARIFOLIUM, RANUNCULUS PLATANIFOLUS, SAXIFRAGA ROTUNDIFOLIA, OXALIS ACEOSELLA, SANICULA EUROPAEA, LYSIMACHIA NEMORUM, LANIASTRUM GALEOBDOLON, KNAUTIA DIPSACIFOLIA, PETASITES ALBUS, ADENOSTYLES ALLIARIAE, SENECIO NEMORENSIS, CICERBITA ALPINA, POLYGONATUM VERTICILLANTUM, THELYPTERIS PHEGOPTERIS, ATHYRIUM FILIX- FEMINA, DRYOPTERIS FILIX- MAS, GYMNOCARPIUM DRYOPTERIS.

و خزه GTENIDIUM MOLLUSCUM .

در عمده ترین مناطق جنوب شرقی در ناحیه اروپای مرکزی ، درخت راش شرقی FAGUS ORIENTALIS جنگل های وسیعی را تشکیل می دهد . این جنگل ها در یونان ، شرق بلغارستان ، رومانی و ترکیه در اروپا دیده می شوند به سوی غرب راش شرقی با راش اروپایی هیبرید شده و جنگل هایی را در بلغارستان و شمال یونان به وجود آورده است .

جنگل های راش شرقی ظاهری یکسان با جنگل های راش مرکز اروپا دارند و نیازهای آنها از جهت خاک و اقلیم یکسان به نظر می رسد ، هر چند این جنگل ها دارای گونه های فراوان مجزا کننده از شرق اروپا هستند .

درخت راش شرقی FAGUS ORIENTALIS به همراه گونه های جنوبی و شرقی در اشکوب درختی غالب است . سایر گونه های درختی مانند :

JUGLANS REGIA, QUERCUS CERRIS, Q.FRAINETTO, FRAXINUS ANGUSTIFOLIA SPP.OXYCARPA, FRAXINUS ORNUS.

اشکوب درختچه ای دارای گونه های بیشتر شرقی است که عبارتند از :

RUBUS HIRTUS, MESPILUS GE MANICA, CORNUS MAS, CRATAEGUS PENTAGYNA, SMILAX EXELSA, SORBUS TORMNALIS, PRUNUS LAUROCERASUS, DAPHNE PONTICA, RHODODENDRON PONTICUM.

اشکوب علفی شامل گونه های مرکز و شرق اروپا است مانند :

RANUNCULUS CONSTANTINOPOLITANUS, EPIMEDIUM PUBIGERUM, CARDAMINE BULBIFERA, LATHYRUS LAXIFLORUS, LATHYRUS NIGER, HYPERICUM CALYCINUM, PRIMULA VULGARIS SPP.SIBTHORPII, PERIPLOCA GRAECA, SYMPHYTUM TAURICUM, TRACHYSTEMON ORIENTALIS, SALVIA FORSKAOHLEI, LATHRAEA SQUAMARIA.

جنگل های راش Beech Forest

توده های جنگل خالص نیمه کوهستانی راش NOTHOFAGUS SOLANDRI VAR.CLIFFORTIOIDE یک حالت متضاد در مقایسه با جنگل های مناطق پست تشکیل می دهد . علاوه بر درخت غالب که یک تاج پوشش متراکم با ارتفاع 10 تا 15 M را تشکیل می دهد ، ممکن است تنها درختچه های پراکنده COPROSMA گلسنگ های CORTICOLOUS و بریوفیت ها دیده شوند .

(بریوفیت های بالشی DICRANOLOMA ) هر چند در دامنه های مرطوب ، یک زیر اشکوب متراکم از سرخس های درختی HYPOLEPIS MILLEFOLIUM و POLYSTICHUM که در تابستان های سبز هستند تشکیل می گردد .

چهار گونه از NOTHOFAGUS وجود دارد ، که همگی برگ ریز و همیشه ( پایا ) هستند . تعداد گونه های همراه از اقلیم مرطوب به طرف اقلیم خشک تر افزایش می یابد . در بسیاری از جنگل های با گونه غالب راش در اشکوب فوقانی ، لایه های متفاوتی از جنگل سوزنی برگ ـ پهن برگ در زیر آنها دیده می شود . به طور مثال درخت راش با ارتفاع 30 m (NOTHOFAGUS FUSCA) و درختان DACRYDIUM CUPRESSINUM به طور پراکنده در زیر اشکوب .

PODOCARPUS FERRUGINEUS در اشکوب اصلی ، زیر اشکوبی از WEINMANNIA RACEMOSA و یک پوشش زمینی سرخس از BLECHNUM DISCOLOR و دیگر درختان و درختچه ها.

در انتها ، بعضی از مناطق پست که کاملاً جنگل های مخلوط را محاصره می کنند به نام جنگل های PODOCARP- BEECH شناخته می شوند :

در کلیه مناطق " استرالیا و زلاندنو " پوشش گیاهی به وسیله استعمارگران اروپایی به طور قابل ملاحظه ای تغییر شکل یافته است . جنگل در مقابل اراضی زراعی ، چراگاه ها و علفزارها عقب نشینی کرده ولی جنگل کاری های عمده ای با استفاده از کاج های آمریکا شمالی ، به ویژه در زلاندنو به عمل آمده است .

چندین جزیره گمنام ، مانند جزایر KERGUELEN یا جزیره MACQARIE در قلب اقیانوس منجمد جنوبی قرار دارند . در این جزایر به علت وفور طوفان و فقدان گرما در تابستان ، درخت وجود ندارد و پوشش گیاهی فقط به چندین گیاه کوتاه ، بوته های خزنده ، کلاف های گندمیان و گیاهان بالشتکی مانند AZORELLA و همچنین خزه و گلسنگ ها محدود می شود . در خود منطقه قطب جنوب ، گلسنگ های نادری در شکاف تخته سنگ استقرار می یابند .

جنگل های بخش راش و یاراش توام با ABIES :

در ارتفاعات آلپ دنیاریک و مناطق کوهستانی به خصوص اطراف آلپ و TRAN SYLVANIC این جنگل ها را می توان یافت ، گونه های آن راش و یاراش همراه ABIES می باشد . گونه های مخلوط آن عبارتند از بلوط ، افرا ، زبان گنجشک ، نارون ، کاج سیاه و کاج سیلوستر ، در کوهستان های منطقه جنوبی یوگسلاوی سابق و بلغارستان راشستان ها دارای نمدار هستند و در بعضی نواحی FAGUS ORINTALIS نیز گسترده شده است .

 

جنگل های بخش راش همراه ABIES و PICCA

آب و هوا قدری بری بوده و ABIES و PICEA به خوبی رشد می کنند .

جامعه راش کوهستانی همراه افرا:

از سطح دریا در ناحیه کاپ Breton و در ارتفاع 300 تا 700 متر در Adirondacks این جامعه را می توان یافت . گونه ها عبارتند از :

FAGUS GRANDIFOLIA

ACER SACCHARUM

ACER RUBRUM

TSUGA CANADENSIS

PINUS STROBUS

BETULA ICNTA

PICEA RUBENS

ABIES BALSAMEA

PICEA ALBA

در این جنگل ها گونه گرما پسند وجود ندارد .

بخش جنگل های راش و افرا:

این جنگل ها مشتق از جنگل مزوفیتک هستند ، لذا از جنوب به جنگل های گرما پسند از غرب به جنگل های بلوط و گردو مربوط می شود .

آب و هوا:

طبق فرمول دو مار تن دارای آب و هوای تیپ POLONAIS یا لهستان است .

در واقع آب و هوای نیمه بری با زمستان های سرد دارد . تابستان های آن گرم است . باران نسبتاً منظم دارد . حداکثر باران در تابستان می بارد . خاک آن قهوه ای شسته شده و قسمتی خاک قهوه ای پدزلیک دارد .

گونه های جنگلی :

آب و هوای سرد مرطوب باعث شد که سوزنی برگان و پهن برگان در این منطقه گسترش پیدا کرده است . گونه های PICEA SP و ABIES SP و LARIX SP و BETULA SP موجودند . گونه های راش و افرا در خاک های خنک و زه کشی شده موجودند . همچنین FAGUS GRANDIFOLIA و ACER SACCHARUM به مقدار زیاد موجود می باشند . سایر گونه ها عبارتند از :

LIRIODENDRON TULIPIFERA

TILIA AMERICANA

QUERCUS SP

FRAXINUS AMERICANA

ULMUS AMERICANA

PRUNUS SEROTINA

OSTRYA VIRGINIANA

CARTA SP

NYSSA SYLVATICA

AESCULUS GLABRA

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع :

1ـ طاهری آبکنار ، کامبیز . جغرافیای جنگل های جهان .

2ـ مصدق ، احمد . جغرافیای جنگل های جهان .

3ـ جزیره ای ، محمد حسین . جغرافیای جنگل های جهان ( نظری به جنگل های کشورهای متحده آمریکا )

4ـ مظفریان ، ولی ا.... درختان و درختچه های ایران .

5ـ ماکت ، جان . درختان و درختچه ها .

6ـ زارع ، حبیب . درختان و درختچه های جنگل های شمال .

[masi eng 47044]

جلسه هشتم

 

درخت ارس

 

قبیله ی ارس ها Junipereae

فلسهای مخروط گوشتی ‘ ۳تایی و به صورت مارپیچی و یا

متقابل آرایش یافته اند

جنس ارس Juniperus

ارس جنس بزرگی مشتمل بر ۶۰ گونه است که به طور گسترده در نیمکره ی شمالی ‘ از مناطق سرد و قطبی مانند گریلند ‘ شمال سیبری و آلاسکا تا کوههای بلند مناطق گرمسیری انتشار یافته است ‘ همه ی گونه های این جنس همیشه سبز ‘ به صورت درختانی بلند ‘ کوچک و یا درختچه ای و خزنده بوده ‘ دیر زیستی و عمر برخی درختان آن بسیار زیاد و حتی تا بیش از ۲۰۰۰ سال می رسد. به جز گونه ی J. deppeana معمولا پوست به فلس های طولی از تنه جدا می شود .شاخه های پیرامونی گسترده و نا منظم هستند ‘ برگها فلسی و آرایش انها متقابل متللاقی و یا در چرخه های ۳ تایی ‘ در درختان جوان همیشه سوزنی یا نیشتری شکل ‘ ولی در درختان مسن به صورت یکی از دو نوع نامبرده و یا هر دو با هم دیده می شوند . معمولا دو پایه ‘ به ندرت تک پایه ‘ گلهای نر شاتونی ‘ به شکل تخم مرغی یا واژ تخم مرغی و بر روی شاخه ها ی کوتاه انتهایی و یا محوری هستند ‘ گل آذین یا مخروط ماده به شکل کروی و از ۳ تا ۶ فلس تشکیل شده است در زیر بعضی و یا همه ی انها ۱ یا ۲ تخمک وجود دارد . مخروط کروی شکل ‘ شفت مانن ‘ غیر شکوفا و در سال اول و یا دوم از رشد خود رسیده ‘ فلسها ۳ تا ۶ عدد ‘ کم و بیش گوشتی به صورت بسته و چسبیده به هم ‘ معمولا موقع رسیدن به رنگ آبی تیره و یا از غبار سفید رنگی پوشیده شده و خیلی صمغ دار هستند ‘ در داخل هر مخروط ۱ تا ۱۰ دانه گرد ‘ تخم مرغی و یا گوشه دار با پوشش سخت و بدون بال قرار دارد . لپه ۲ یا ۴ تا ۶ عدد می باشد.

گونه های این جنس قادرند سرمای شدید و خشکی هوا را به خوبی تحمل نمایند

برخی از انواع آن:

اردوج foetidissima Juniperus

ارس Juniperus polycarpos = Juniperus excelsa

ارس چینی Juniperus chinensis

ارس چینی هرمی Juniperus chinensis L. Pyramidalis(Male)

پیرو communis Juniperus

پیرو خزنده commmunis L.ssp hemisphaerica Juniperus

ارس ژاپنی conferata Juniperus

ارس خزنده horizontalis Moench Juniperus

ارس هیبریدی Xmedia Van Melle Juniperus

چتنه oblonga Bieb Juniperus

ریسoxycedrus L.ssp oxycedrus Juniperus

 

مای مرز Juniperus Sabina

 

 

 

ارس نپال squamata D.DON ‘Meyeri‘ Juniperus

ارس ویرجینیاvirginiana Juniperus

[mostafa227 13]

خیلی عالی هست و من همیشه دوست داشتم دوباره این درسو یاد بگیرم. فقط در ابتدا انواع تنوع برگ، میوه و ... بیان کنید.