کاشت گیاهان دارویی

[masi eng 47044]

بومادران

مشخصات گیاه

بومادران گیاهی است علفی وچند ساله با نام علمی Achillea millefolium و از خانواده Asteraceae که در زمینهای مرطوب مرکز و جنوب اروپا، شرق آسیا و شمال آفریقا ، می روید . این گیاه ریشه ای مستقیم و نازک دارد که از ناحیه فوقانی آن ساقه های متعدد استوانه ای شکل خارج می شود . ارتفاع گیاه بسته به شرایط اقلیمی منطقه بین 15 تا 70 سانتیمتر می باشد . برگها نیزه ای شکل و کم و بیش طویل و دارای 2 تا 4 بریدگی هستند . گلها کوچک ، به رنگ سفید یا صورتی و فاقد کاسبرگ بوده که در انتهای ساقه های اصلی و فرعی به شکل چتر های متراکمی تشکیل می شوند . اولین گلها ،اواخر بهار به وجود می آیند و گلدهی تا فصل پاییز ادامه می یابد .کومپوزیته ها خودگشن هستند.نکاتی چند در ارتباط با گیاه بومادران1- بومادران در طول رویش به اوضاع اقلیمی خاصی نیاز ندارد و تقریبا در هر اقلیمی می روید اما در مناطق گرم و آفتابی گلهای بیشتری تولید می کند .2- خاکهای سبک شنی برای کشت این گیاه مناسب می باشد .نحوه آماده سازي زمين اصلي و نهاده هاي مورد نياز :

1ـ50ـ80كيلو گرم در هكتار اكسيد فسفر در فصل پاييز هنگام شخم.

2ـ50ـ80كيلو گرم در هكتار اكسيد پتاس در فصل پاييز هنگام شخم.3ـ40-60 كيلو گرم در هكتار ازت در 3 مرحله :الفـ: در هنگام شخم. ب: بصورت سرك(2مرحله).در فصل پاييز پس از افزودن نهاده هاي فوق با شخم مناسبي به عمق 20ـ25 سانتيمتري خاك فرستاده وسپس با عمليات ديسك نهاده ها را بطور يكنواخت در سطح زمين پخش مي كنيم و در زمان كاشت نشآ ها ؛ پس از شكستن سله ها و خرد كردن كلوخها زمين را براي كشت نشآها آماده مي كنيم..تاریخ و فواصل کاشت 1- کشت مستقیم : زمان مناسب برای کشت مستقیم گیاه در زمین اصلی ، اواخر تابستان – اوایل پاییز است . در این روش بذرها در ردیفهایی به فاصله 40 تا 50 سانتیمتر در زمین اصلی کشت می شوند . برای هر هکتار زمین ، 2 تا 3 کیلوگرم بذر نیاز است .2- کشت غیر مستقیم که بشرح ذیل می باشد : الف : آماده سازي بستر بذر:بستر مناسب جهت كشت بذر بومادران ؛خاكي كاملآ هوموسي ميباشد كه حتي الامكان عاري از علفهاي هرز بوده وبه عمق 15سانتيمتر تهيه گردد. ضمنآقبل از عمليات كشت مي بايست سطح بستر خزانه به منظور تراكم مطلوبتر خاك ؛غلطك مناسبي زده شود.ب :تاريخ كاشت :زمان مناسب براي كاشت غير مستقيم اوايل بهار در خزانة هواي آزاد ميباشد.ج : روش كاشت :بذور بومادران را مي بايست با نسبت 5 به 1 با ماسة بادي نرم مخلوط كرده و در رديفهايي به فاصله 15تا20سانتيمتر در خزانه هواي ازاد كشت مي شوند عمق بذور در موقع كاشت نبايد بيشتر از 0.5سانتيمتر باشد .د : عمليات مراقبت و نگهداري در خزانه :1ـآبياري منظم.2ـوجين مرتب علفهاي هرز سطح خزانه.ذ : زمان مناسب جهت انتقال نشاء وفواصل مناسب جهت كشت نشاء در زمين اصلي :فصل پاييز زمان مناسبي جهت انتقال نشاءها به زمين اصلي مي باشد بطوريكه نشاءها در زمين اصلي در رديفهايي به فاصله 60 سانتيمتر و فاصله دو بوته در طول رديف 25ـ30 سانتيمتر كشت مي شوند .مراحل داشت در زمین اصلی- وجين مرتب علفهاي هرز- آبياري كافي و منظم با توجه به شرايط آب و هوايي - منطقه مبارزه با آفات و بيماريهاعملیات برداشت چنانچه گیاهان بطور غیر مستقیم کشت و در فصل پاییز به زمین اصلی منتقل شده باشند ، یکسال پس از کاشت (از سال دوم ) به گل می نشینند و می توان محصول را برداشت کرد . و چنانچه گیاهان بطور مستقیم کشت شده باشند ، محصول از سال سوم قابل برداشت است . مرحله گلدهی بهترین زمان ممکن برای برداشت گلها و پیکر رویشی بومادران است . هنگام جمع آوری گلها ، باید آنها را همراه با دمگل به طول 3 تا 4 سانتیمتر برداشت کرد . اندامهای برداشت شده را می توان در سایه یا با استفاده از خشک کنهای الکتریکی در دمای 30 تا 40 سانتیگراد خشک کرد . گلها و برگها

 

مواد شیمیایی

روغن های فرار:، کامازولن، کامفر،

سزکویی ترپن: لاکتون آکیلئین

 

اهلی کردن و اصلاح بومادران

 

1. بررسی توده های وحشی و ژنوتیپ های در حال کشت

2. بررسی سطوح پلوئیدی

3. بررسی نظام تولیدمثل

4. انتخاب برای اهلی کردن و ایجاد تلاقی های ممکن و بررسی نسلهای در حال تفکیک

5. پلی پلوئیدی

6. انتخاب کیموتایپ های برتر

[masi eng 47044]

officinalis

 

هميشه بهار

 

 

مشخصات گياه همیشه بهارCalendula officinalis

 

گیاهی علفی ، یکساله از خانواده ASTERACEAE که منشآ آن مدیترانه و غرب آسیا گزارش شده است.ریشه این گیاه مخروطی و ارتفاع ساقه بین 40 تا 70 سانتیمتر می باشد . برگها بلند ، باریک ، کم و بیش کرکدار ، فاقد دندانه ، به رنگ سبز روشن و به صورت متناوب روی شاخه قرار می گیرند. گلها درشت ، به رنگ زرد یا نارنجی و به قطر 4 تا 7 سانتیمتر می باشند .دوره رویشی این گیاه بلند است (بین 200 تا 210 روز) .این گیاه از رشد و نمو سریعی برخوردار است . به طوریکه بذور در شرایط اقلیمی مناسب پس از 4 تا 5 روز جوانه می زنند و40 تا 50 روز بعد از سبز شدن ، گیاهان به گل می نشینند. در ایران اولین گلها اواخر بهار (اوایل خرداد) ظاهر می شوند و تا اواخر فصل پاییز ،قبل از بروز سرما همچنان روی گیاه مشاهده می شوند

2- مواد و عناصر غذايي مورد نياز گياه - ازت زياد براي هميشه بهار مناسب نيست ، به همين دليل نمي توان از كودهايي كه در تركيب آنها ازت بكار رفته " اوره ، نيترات آمونيوم و … " استفاده كرد.- افزودن hec/kg 80-60 اكسيد فسفر و hec/kg 60-40 ازت تاثيرات مطلوبي بجـا مي گذارد.- زمينهايي كه هميشه بهار در آنها كشت مي‌‌شود، نبايد ميزان مواد آلي در آنها زياد باشند . از اينرو اضافه كردن كودهاي حيواني به خاك بايد با دقت انجام گيرد

.3- آماده سازي زمين - در فصل پائيز زمين را شخم عميق زده و پس از افزودن كودهاي شيميايي مورد نيازبه زمين با ديسك آنها را در عمق 20-15 سانتيمتري زمين قرار مي دهندو اواخر زمستان زمين را تسطيح مي كنند عمل تسطيح بايد خوب انجام گيرد تا فاقد هرگونه پستي و بلندي باشد تا سبب ايجاد آب ايستايي نگردد.

4- زمان و عمليات كشت - اواخر زمستان تا اواخر فروردين ماه زمان مناسبي براي كشت مي باشد ليكن توجه به يك نكته بسيار حائز اهميت است و آن اينكه تاريخ كشت زماني است كه خطر سرماي زمستانه در منطقه وجود نداشته باشد.- بذور در رديفهايي به فاصله 30-25 سانتيمتر كشت مي‌شوند .- عمق‌كشت بذوردرخاكهاي سبك 3 سانتيمتر و در‌خاكهاي سنگيـن2 سانتيمتر‌‌مي باشد - بذور بايد بصورت رديفي و طوري كشت شوند كه در هر يك متر حدودا" 70 تا 60 عدد بذر قرار گيرد.- براي هر هكتار 7-6 كيلو گرم بذر با كيفيت مناسب استفاده مي شود.

5- عمليات داشت - جهت تسريع و هماهنگي در‌رويش بذر آبياري زمين پس از‌كاشت بسياري‌ضروري است. - پس از رويش گياه زماني كه گياهان 5 تا 3 برگي مي شوند ، چنانچه درطول رديفها تراكم زيادي داشته باشيم بايد آنها را طوري تنك كرد كه فاصله دو بوته از هم به 5 سانتيمتر برسد.- از آنجائيكه دوره رشد هميشه بهار طولاني است از فروردين تا قبل از سرد شدن هوا علفهاي هرز را يك تا دو بار وجين مي كنند.

6- عمليات برداشت - گلها از اواخر بهار " اوايل خرداد " باز شده و قابل برداشت مي باشد و پس از چيدن گلها همواره گلهاي جديدي ايجاد مي گردد بطوري كه تا قبل از بروز سرما گلدهي همچنان ادامه دارد.- براي تسريع در كار بهتر است گلها را همراه كاسبرگ برداشت كرد.- بلافاصله پس از برداشت گلها بايد آنها را خشك كرد.- گلها را مي توان در سايه و سطح زميني با ضخامت كم پخش كرد.- گلهاي خشك را بلافاصله بعد از خشك كردن بايد در كيسه هاي مناسب بسته بندي كرد.

اهلی کردن و اصلاح همیشه بهار

1. بررسی توده های وحشی و ژنوتیپ های در حال کشت

2. بررسی سطوح پلوئیدی

3. بررسی نظام تولیدمثل

4. انتخاب برای اهلی کردن و ایجاد تلاقی های ممکن و بررسی نسلهای در حال تفکیک

5. پلی پلوئیدی

6. انتخاب کیموتایپ های برتر

7. انتخاب برای یکنواختی در گلدهی

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت، داشت و برداشت گياه ماريتيغال

 

مشخصات گياهماریتیغال Silybum marianum گیاهی است یکساله ، مدیترانه ای واز خانواده ASTERACEAE که در جلگه های هموار با آب و هوای گرم و در خاکهای سبک شنی میروید. ریشه و ساقه این گیاه مستقیم و انشعابهای زیادی دارد . ارتفاع ساقه بین 150 تا 250 سانتیمتر است . برگها پهن ، شکننده و اوایل رویش به شکل رزت روی زمین قرار می گیرند . دمبرگها بلند ، بیضی شکل و خاردار می باشند . حاشیه برگها خاردار بوده و کاپیتولها به شکل بیضی و قطر آنها بین 5 تا 8 سانتیمتر می باشد . گلها به رنگ بنفش تیره می باشند . دانه این گیاه عموما قهوه ای تیره و به طول 8 و ضخامت 4 میلیمتر می باشد.دوره رویشی این گیاه بین 110 تا 140 روز می باشد.

آماده سازي خاك آماده سازي خاك مي بايستي با افزودن موارد ذيل انجام گيرد به اين صورت كه مقادير:- 100-80 كيلو گرم اكسيد فسفر - 60- 80 كيلو گرم اكسيد پتاس را بعد از انجام شخم به زمين اضافه مي نمايند سپس بازدن ديسك موجبات مخلوط شدن كود با خاك را فراهم مي نمايند ضمناً درصورت نياز با زدن ماله زمين را تسطيح مي نمايند.

روش و زمان كاشت زمان مناسب جهت كاشت اين بذر اول پائيز مي باشد و بهترين و مناسبترين روش جهت كاشت استفاده از ماشين خطي كار غلات كه در صورت استفاده از اين ماشين مي بايستي فاصله رديفها 60-40 سانتي متر و عمق كاشت 2 تا 3 سانتي متر در نظر گرفته شود و در صورتي كه تراكم كشت به صورتي باشد كه فاصله هر بوته با بوته هم رديف خود 30 تا 40 سانتي متر باشد كشت بخوبي انجام گرفته است.

براي سهولت در برداشت مكانيكي بهتر است گياهان بصورت نواري كشت شوند يعني پس از هر 4 تا 5 رديف " فاصله دو چرخ كمباين " فاصله اي به اندازه 150 تا 120 سانتي متر خالي بماند. پس از انجام عمليات كاشت زدن غلتك روي زمين و بلافاصله آبياري بعد از آن بسيار مفيد فايده و ضروري مي باشد.

داشت: بعد از 8 تا 10 روز از كاشت و تقريباً دو آبياري، گياه شروع به سبز كردن مي كند و در صورت نياز هنگام 4 تا 5 برگي شدن گياه، مي بايستي يك وجين انجام گيرد كه در صورت مكانيزه بودن كشت مي توان اين عمل را با كولتيواتور انجام داد. وقتی ارتفاع گیاهان به 30 تا 40 سانتیمتر رسید ، باید وجین علفهای هرز تکرار شود .

سيكل آبياري اين گياه نيز مي بايستي با توجه به شرايط اقلیمی منطقه تعيين شود.

برداشت: اواسط مرداد زمان مناسبي براي برداشت محصول مي باشد به طوريكه در هنگام رسيدن ميوه ها، گلچه ها خشك مي شوند و تارهاي بلند و سفيد رنگي ظاهر مي گردند. رنگ ميوه هاي رسيده قهـوه اي و براق است. ميوه هاي رسيده به سهولت از گياه جدا و به اطراف پراكنده مي شوند. ضمناً با توجه به اینکه ماریتیغال برگهای بزرگ و انبوهی دارد و اطراف برگها را تیغهای فراوانی پو شانده است ، کار برداشت با دست ، بسیار مشکل است لذا عمليات برداشت در سطوح كوچك برداشت با داس و در سطوح وسيع با ماشينهاي مخصوص برداشت امکان پذیر می باشد. عملكرد بذر 1800-1200 كيلو گرم در هكتار مي باشد.ترکیبات شیمیاییدانه دارای فلانوئید سیلی مارین بوده که از سه ماده -سیلی بین-سیلی دیانین-سیلی کریستین تشکیل شده است.روشهای اهلی کردن و اصلاح

1. بررسی توده های وحشی و ژنوتیپ های در حال کشت

2. بررسی سطوح پلوئیدی

3. بررسی نظام تولیدمثل

4. انتخاب برای اهلی کردن و ایجاد تلاقی های ممکن و بررسی نسلهای در حال تفکیک

5. پلی پلوئیدی

6. انتخاب کیموتایپ های برتر

7. افزایش عملکرد

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت، داشت و برداشت شبت”

 

 

مشخصات گیاه

شبتAnethum graveolens گیاهی یکساله ، علفی ، معطر و از خانواده APIACEAE که منشا آن نواحی شرق مدیترانه گزارش شده است . شبت دارای ریشه مخروطی، نازک ، کم انشعاب و به طول 10 تا 30 سانتیمتر می باشد . ساقه این گیاه مستقیم ، استوانه ای شکل ، بدون کرک و ارتفاع آن بسته به شرایط اقلیمی محل رویش بین 40 تا 180 سانتیمتر می باشد . برگها کوچک ، نازک ، نخی شکل و دارای سه بریدگی عمیق است که بطور متناوب بروی ساقه قرار می گیرند . گلها کوچک ، دوجنسی و رنگ آنها زرد است و در انتهای ساقه های اصلی و فرعی در چترهای مرکب به قطر 15 تا 20 سانتیمتر پدیدار می شوند . میوه ها همزمان نمی رسند بطوریکه ابتدا میوه های نواحی میانی چترهای اصلی و سپس میوه های سایر قسمتهای چتر می رسند. دوره رویشی این گیاه کوتاه است . از بدو رویش بذر تا رسیدن میوه ها مدت زمانی برابر با 100 تا 120 روز به طول می انجامد . توزيع نهاده:

1- كود دامي: افزودن مقاديري كود دامي پوسيده در پاييز نتايج مطلوبي را بهمراه دارد.

2- كود شيميايي:

الف- كود فسفره خالص به ميزان 100 كيلوگرم در هكتار 3 ماه قبل از كشت.

ب- كود ازته به ميزان 60 كيلوگرم در هكتار بصورت سرك پس از عمليات تنك در مرحله

5-4 برگي گياه.

 

عمليات زراعي:

زمين مناسب جهت كشت شبت مي بايست فاقد سنگ و كلوخ بوده و داراي بافتي متوسط و ذخيره رطوبتي كافي باشد. انجام عمل شخم سطحي به عمق 35-30 سانتيمتر و سپس توزيع كودهاي ذكر شده مورد نياز در پاييز و انجام عمل ديسك كمي قبل از كشت به منظور تسطيح و متراكم ساختن بستر بذر بسيار اهميت دارد.

 

 

 

 

زمان كشت:

زمان مناسب جهت كشت بذر شبت اوایل بهار (اواخر اسفند) ميباشد. بايستي توجه داشت كه كشت ديرهنگام باعث كاهش عملكرد بذر مي شود.

 

عمليات كشت:

عمليات كشت بصورت دستپاش بوده بطوريكه بذرها را به نسبت 2 به 1 با ماسه بادي نرم مخلوط كرده و سپس در سطح زمين پخش مي كنند. در هنگام بذر پاشي عدم وزش باد در مزرعه بسيار حائز اهميت است. همچنين مي بايست بذور توسط شخص بذرپاش بصورت تنك و بطور يكنواخت در سطح مزرعه پاشيده شود و مزرعه بلافاصله آبياري گردد.

 

عمليات داشت:1- آبياري بلافاصله پس از كاشت ضروري است.

2- آبياري به موقع بخصوص در مراحل ذيل بسيار حائز اهميت است چراكه درغير اينصورت بذور پوك خواهند شد:

الف: موقع به ساقه رفتن ب: موقع تشكيل غنچه ج: موقع بازشدن گل د: موقع تشكيل ميوه

3- باتوجه به بطئي بودن رشددراوايل دوره رشدرويشي،وجين علفهاي هرز بسيار حائز اهميت است.

4- عمليات تنك در مرحله 5-4 برگي

5- افزودن 60 كيلو گرم كود ازته در هكتار بلافاصله پس از تنك كردن

6- عمليات آبياري بلافاصله پس از افزودن كود ازته

 

عمليات برداشت بذر: زمان مناسب جهت برداشت هنگامي است كه ميوه هاي (بذور) چترهاي اصلي مي رسند كه دراين مرحله ميوه ها قهوه اي رنگ وكم و بيش مومي شده و برگهاي نواحي فوقاني ساقه به تدريج زرد و پژمرده مي شوند و با توجه به اينكه بذرها از اواسط تابستان به تدريج شروع به رسيدن مي كنند، بايستي بتدريج عمليات برداشت صورت پذيرد بطوريكه پس از رسيدن بذورچترهاي اصلي، اقدام به جمع آوري تمام چترها نموده و پس از خشك كردن، آنها را بوجاري و پاك نمايند.

1. بررسی توده های وحشی و ژنوتیپ های در حال کشت

2. بررسی سطوح پلوئیدی

3. بررسی نظام تولیدمثل

4. انتخاب برای اهلی کردن و ایجاد تلاقی های ممکن و بررسی نسلهای در حال تفکیک

5. پلی پلوئیدی

6. انتخاب کیموتایپ های برتر

7. انتخاب برای یکنواختی در گلدهی

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت، داشت و برداشت افسنطين

 

 

مشخصات گیاه

افسنطین Artemisia absinthium، گیاهی است چند ساله و از خانواده ASTERACEAEکه محصول آن فقط تا 5 سال بازدهی اقتصادی دارد . منشا این گیاه مناطق معتدل آسیا و اروپا گزارش شده است . ریشه مستقیم و طول آن بین 15 تا 20 سانتیمتر است . پای ساقه چوبی و سطح گیاه ، پوشیده از کرکهای نقره ای است . برگهای قسمت پایینی ساقه دمبرگ طویلی دارند و هر یک دارای سه بریدگی اند . ولی برگهای بالایی فاقد دمبرگ و بریدگی می باشند . رنگ این برگها نقره ای است . گلها متراکم ، به قطر 3 تا 5 میلیمتر ، زرد رنگ و تقریبا به شکل زنگوله اند . تشکیل گلها از اوایل تیر ماه آغاز و تا آخر مرداد ماه ادامه می یابد . بذر حاصل از این گیاه بیضی شکل ، قهوهای روشن و براق به طول 1 و عرض 3/0میلیمتر می باشد . پیکر رویشی این گیاه تلخ مزه است و عطر مخصوص آن ناشی از وجود اسانس می باشد .

1- آماده سازي خاك:

پس از برداشت محصول قبل، كودحيواني پوسيده مورد نياز گياهان را كه حدود 30-25 تن در هكتار مي باشد به خاك اضافه و سپس شخم متوسطی زده می شود . پس از آن کلوخه ها را بوسیله دیسک شکسته ، زمین را تسطیح و بستر خاک را برای کشت آماده می کنند2- روش و زمان كاشت:

1-2- كشت غير مستقيم بذردر اوايل بهاردر خزانه هواي آزاد صورت مي‌گيرد و سپس در فصل پائيز (اوايل مهر) نشاء‌ها به زمين اصلي منتقل مي‌شوند.

2-2- تكثير رويشي افسنطين از طريق تقسيم بوته در اوايل بهار صورت مي‌گيرد. براي اين روش معمولا" از گياهان 4-3 ساله سالم و قوي استفاده ميشود و عمدتا" هر بوته را ميتوان به 15-10 قسمت تقسيم نمود و بطور جداگانه كشت كرد.

در هر دو روش تكثير، فاصله رديفهاي كاشت 60-50 سانتيمتر و فاصله دو بوته بر روي هر رديف40-30 سانتيمتر در نظر گرفته مي‌شود. تراكم بوته به ميزان 65-40 هزار در هكتار كافي مي باشد. پس از انتقال نشاءها بايد زمين را بلافاصله آبياري نمود.

 

 

3- داشت (مراقبت و نگهداري):

1-3- آبياري منظم و وجين علفهاي هرز در سطح خزانه

2-3- افزودن كودهاي شيميائي ازسال دوم رويش به ميزان 70-60 كيلو‌گرم در هكتار ازت، 60-50 كيلو گرم در هكتار اكسید فسفر و 60-50 كيلو گرم در هكتار اكسيد پتاس

3-3- مبازره با علفهاي هرز فقط به روش مكانيكي در سطح مزرعه

4-3-كولتيواتور زدن بين رديفها حداقل 2-3 مرتبه در طول دوره رويش

5-3- استفاده از سموم مناسب آفات كش توصيه شده

6-3- آبياري زمين بلافاصله پس از تقسيم بوته ها و كشت درزمين اصلي الزامي است.

 

4- برداشت:

با توجه به اينكه افسنطين گياهي چند ساله مي باشد برداشت اين گياه در سال اول رويش يكبار و در سالهاي بعد دو يا حتي سه بار مي باشد . جهت برداشت پيكر رويشي گياه را از 20 سانتي متري بالاي سطح زمين در مرحله گلدهي كامل (full flowering)قطع ميكنند . نكته مهم اينكه هنگام برداشت يا خشك كردن محصول نبايد بر اندامها فشار وارد شود زيرا افسنطين به فشار حساس است و رنگ گياهان در اثر فشار تغيير مي كند كه اين تغيير رنگ بر كيفيت و كميت مواد موثره آن نيز تاثير نامناسبي بر جاي خواهد گذاشت .

توضيح اينكه نسبت اندامهاي تازه به خشك 4 تا 5 به 1 مي باشد .

 

نحوه خشك كردن :

اندامهاي برداشت شده را مي توان در سايه خشك نمود . در صورت استفاده از خشك كنهاي الكتريكي دماي مناسب براي خشك كردن آنها 40 درجه سانتي گراد است و درجه حرارت بالاتر مناسب نبوده و سبب تجزيه مواد موثره آن مي گردد .

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت

، داشت و برداشت

گياه هويج کوهی

مشخصات گیاه

هويج گياهي است يكساله با نام علمی

Astrodaucus persicus

و از خانواده

Apiaceae

. اين گياه دگرگشن بوده و اندام نر زودتر از اندام ماده مي رسد. گلهاي اين گياه بصورت چتر درانتهاي ساقه گلدهنده تشكيل مي شود. ساقه گلدهنده در اين گياه بعضاً 90 سانتي متر ارتفاع دارد. اين گياه به سرما مقاوم بوده وليكن زمان كشت آن ميبايست پس از پايان دوره سرما انتخاب شود. اين گياه به رطوبت بيش از حد و آب ماندگي حساس مي باشد.

نوع خاك:

خاك مناسب جهت كشت اين گياه مي بايست داراي بافت سبك و مواد هوموسي كافي باشد.

pH

مناسب جهت كشت اين گياه 5/6 است. استفاده از كود دامي تازه و نپوسيده نتايج نامطلوبي را بهمراه خواهد داشت.

نياز كودي:

همانگونه كه اشاره شد استفاده از كود دامي تازه در مزرعه هويج مناسب نبوده و تنها درصورتي كه كاملاً پوسيده باشد مي توان از آن استفاده كرد.

كود شيميايي مورد نياز در كشت هويج براساس آناليز خاك تعيين مي شود وليكن بطورنرمال مي توان از مقاديرزير تا قبل از كشت درزمين استفاده كرد.

كود ازته : 50-40 كيلوگرم در هكتار كود فسفره: 80 كيلوگرم در هكتار كود پتاسه: 120 كيلوگرم در هكتار.

زمان كشت

:

زمان كشت هويج در بهار , پس از پايان فصل سرما مي باشد.

روش آماده سازي زمين:

مراحل آماده سازي زمين پس از توزيع نهاده هاي لازم شامل : شخم به عمق 30 سانتيمتر، ديسك و تسطيح مي باشد.

روش كشت:‌

الف)-

در صورتيكه ماشين رديف كار موجود باشد مي توان بذور هويج را به نسبت 4 به 1 با ماسه بادي نرم مخلوط كرده و با استفاده از اين ماشين بذور را در رديفهايي به فاصله 40-30 سانتي متر كشت نمود بطوريكه فواصل بين بوته ها معادل 7-5 سانتي متر در نظر گرفته شود. ضمناً عمق كشت بذور حداكثر 5/1 سانتي متر مي باشد.

ب)-

در صورتيكه امكان دسترسي به ماشين رديف كار نباشد مي بايست پس از كرت بندي مناسب زمين، بذور را به نسبت 4 به 1 با ماسه بادي نرم مخلوط كرده و به صورت دستپاش نسبت به كشت آن اقدام نمود.

نكته مهم اينكه عمليات كشت مي بايست زماني صورت پذيرد كه وزش باد در حداقل خود بوده و بلافاصله پس از عمليات كشت نيز آبياري صورت پذيرد.

لازم به ذكر است كه با توجه به ممنوعيت مصرف سم در مزرعه اين گياه، فواصل مي بايست طوري انتخاب شود كه امكان وجين دستي وجود داشته باشد.

استفاده از كندوي زنبورعسل در مزرعه نتايج مطلوبي را در عملكرد بذر خواهد داشت

.

زمان و روش برداشت:

اندام مورد نياز اين گياه بذرآن مي باشد. لذا زماني كه حدود 70% مزرعه به بذر نشسته باشد زمان مناسبي جهت برداشت مي باشد. بمنظور برداشت، سرشاخه حاوي بذر از قسمت 5 سانتي متري زيرگل جداشده و درمحلي سايه، تميز و با تبادل هوا پهن شده تا خشك شود. بمنظور جلوگيري از كپك زدگي آن مي بايست هرچند ساعت يكبار محصول برداشت شده بهم زده شود تا عمل خشك شدن زودتر صورت گيرد.

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت ، داشت و برداشت گشنيز

 

مشخصات گیاه گشنيز گياهي است يكساله ، با نام علمی Coriandrum sativum و ازخانواده Apiaceae که منشا آن نواحی شرق مدیترانه (خاورمیانه) گزارش شده است .ریشه این گیاه به طول 20 تا 40 سانتیمتر ، غده ای ، دوکی شکل وسفید رنگ است . ارتفاع گياه بسته به شرايط اقليمي بين 160-50 سانتي متر است. برگها متناوب ، بی زبانه ، غلافی و به رنگ سبز روشن است .برگهای قسمت فوقانی ساقه باریک و برگهای پایینی آن بزرگ و دارای دمبرگ بلندی می باشد .گلها کوچک ، سفید و در انتهای ساقه و در چترهای مرکب مجتمع می باشد .دوره رویشی این گیاه از ابتدای رویش بذر تا انتهای دوره گلدهی وتشکیل میوه بسته به شرایط اقلیمی محل رویش بین 80 تا 120 روز است.

نکاتی چند در ارتباط با گیاه گشنیز1- گشنيز گياهي نورپسند است و براي رشد و نمو به نور زياد، حرارت مناسب، مواد غذايي كافي و آب نسبتاً زياد احتياج دارد.2- خاك لومي خاكي مناسب براي كشتاین گیاه مي‌باشد.3- pH خاك برای گشنیز ، بين 9/4 تا2/8 مناسب است.

توزيع نهاده‌ها:نهاده‌هاي شيميايي:- ازت 70-60 كيلوگرم در هكتار در فصل پاییز.- اكسيد فسفر 100-80 كيلوگرم در هكتار در فصل پاییز.- اكسيد پتاس 50-40 كيلوگرم در هكتار در فصل پاییز.- افزودن 10 تا 15 کیلوگرم در هکتار ازت و 15 تا 20 کیلوگرم در هکتار فسفر در فصل بهار هنگام کاشت بذر ها ، نقش عمده ای در افزایش عملکرد خواهد داشت .زمان كشت: زمان كاشت گشنيز بستگي به شرايط اقليمي محل رويش گياه دارد و به دو صورت بهاره و پائيزه كشت مي‌شود. در كشت بهاره بهترين زمان اوايل بهار (فروردين ماه) است.

عمليات زراعي : براي كشت گشنيز به صورت بهاره در فصل پائيز پس از افزودن كودهاي شيميايي با انجام عمليات شخم آنها را بر عمق 30-25 سانتيمتر خاك ميرسانيم شخم در بهار مناسب نيست در هنگام كاشت خاك مرطوب و زمين تسطيح شده باشد. براي كشت گشنيز به صورت پائيزه زمين را در اولين فرصت پس از برداشت محصول قبلی، تا اول پائيز شخم متوسط ميزنند پس از خرد كردن كلوخه‌ها با ديسك زمين را تسطيح كرده سپس كود پاشي مي‌كنند و براي كشت گشنيز آماده ميكنند. بذور در رديفهايي به فاصله 30-25 سانتيمتري كشت ميشوند. عمق بذر گشنيز بين 5-4 سانتيمتر ميباشد

.عمليات كشت: براي افزودن قوه رويشي بهتر است كه بذور به مدت 24-12 ساعت در دماي مناسب در آب خيسانده شوند. براي كشت از دو روش دست پاشي و رديف كار استفاده مي‌شود.- در روش دستپاشي پس از مخلوط كردن بذور با خاك نرم آنها را در زمين مورد نظر مي‌پاشند. در رديف كاري با استفاده از رديف كار غلات بذور در رديفهاي مورد نظر كشت مي‌شوند

.عمليات داشت:1-وجین مرتب علفهای هرز از جمله مهمترین مراحل داشت می باشد .2- آبیاری بلافاصله پس از کاشت بذور در زمین اصلی .3- مبارزه با آفات و بیماریها .

عمليات برداشت:گياه 115 تا 125 روز پس از كاشت به ميوه مي‌نشيند برداشت محصول در يك يا دو مرحله توسط ماشين برداشت صورت مي‌گيرد: - برداشت در يك مرحله: اين روش زماني انجام ميگيرد كه ميوه رسيده و رطوبت آن كمتر از 30% باشد. برداشت در يك مرحله مناسب نيست چون سبب كاهش محصول مي‌گردد.- برداشت در دو مرحله: برداشت محصول طي دو مرحله مناسبتر است و هنگامي آغاز مي‌شود كه 40%-30% ميوه‌ها رسيده باشند در اين مرحله ساقه‌ها سبز هستند. ابتدا ساقه‌هاي حامل چتر را به طول 25-20 سانتي متر مي‌برند سپس اندامهاي بريده شده را روي زمين قرار مي‌دهند. 4 تا 5 روز بعد آنها را جمع‌آوري و بوجاري مي‌نمايند. - اگر رطوبت دانه‌ها بيش از 12% باشد بايد آنها را پس از تميز كردن خشك نمود. درجه حرارت مناسب براي خشك كردن ميوه‌ها 40درجه سانتي‌گراد مي‌باشد. عملكرد ميوه 8/0 تا 1 تن در هكتار است.

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت، داشت وبرداشت كدوي تخمه كاغذي

 

 

 

مشخصات گیاه

 

کدوی تخم کاغذی گیاهی علفی ، یکساله و متعلق به خانواده cucurbitaceae است. این گیاه در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر جهان می روید و منشآ آن اروپا و مناطق گرمسیر آمریکا گزارش شده است. ریشه اصلی این گیاه قوی ، محکم و مستقیم است .ساقه کرکدار ، تو خالی ، خزنده و ارتفاع آن بسته به شرایط اقلیمی و رقم بین 3 تا 5 متر می باشد . گیاه یک پایه است ولی گلهای نر جدا از گلهای ماده روی گیاه قرار می گیرند . بطوریکه ابتدا گلهای نر به صورت دسته ای و سپس گلهای ماده که کوتاهتر از گلهای نر هستند به طور جدا از هم ظاهر می شوند. میوه این گیاه گوشتدار ، درشت ، به رنگ زرد یا سبزوزرد و کروی شکل یا کم و بیش کشیده است . رنگ دانه سبز تیره یا زیتونی می باشد . دوره رویش این گیاه متفاوت و بسته به رقم و شرایط اقلیمی محل رویش بین 120 تا 140 روز می باشد .

 

نکاتی چند در ارتباط با گیاه کدوی تخم کاغذی

1- کدو گیاهی روز بلند است و در طول رویش به نور و درجه حرارت زیادی نیاز دارد .

2- بذرها در دمای 12 درجه سانتیگراد جوانه می زنند . ولی دمای مطلوب برای رویش دانه 25 تا 30درجه سانتیگراد می باشد .

3- این گیاه قادر است خشکی را تحمل کند . در صورت خشکیهای طولانی ریشه قادر به جذب رطوبت از اعماق خاک خواهد بود .

4- خاکهایی با بافت متوسط و غنی از مواد و عناصر غذایی خاکهای مناسبی برای این گیاه می باشد .

5- کشت این گیاه در مناطق سرد و خاکهای اسیدی مناسب نیست . همچنین در زمینهایی که سطح آب زیرزمینی آن بالاست نباید کشت شوند .

 

توزيع نهاده ها:1- نهاده هاي شيميايي : - اكسيدفسفر 150-120 كيلو گرم در هكتار- اكسيد پتاس 120-100 كيلو گرم در هكتار- ازت 80-60 كيلو گرم در هكتار- موارد فوق در فصل پاییز در صورتیکه زمین از مواد و عناصر غذایی تهی باشد به همراه اضافه کردن کود حیوانی به زمین افزوده می شود.2- نهاده هاي دامي : 40-30 تن در هكتار كود دامي كاملا" پوسيده زمان كشت:با توجه به آمار هواشناسي هر شهرستان، كشت بذرهم زمان با كشت خيار و كـدو درمنطقه‌ مي‌باشد. ولیکن بطور معمول اوایل اردیبهشت ماه می باشد . عمليات زراعي: پس از افزودن كود دامي در پائيز، اقدام به شخم عميق نموده و سپس نسبت به توزيع نهاده هاي شيميايي اقدام مي‌گردد. پس از آن به منظور خرد كردن كلوخه ها و پوشش نهاده اقدام به ديسك نموده و عمليات تسطيح انجام مي‌گيرد. جهت كشت بذور رديفهاي با فاصله 150-120 سانتيمتر احداث و بذور به فاصله 50 –40 سانتيمتر روي داغاب كشت مي‌گردد.لازم به ذكر است كه عمق جوي بين رديفها معادل 30-20 سانتيمتر مناسب است .عمليات كشت: كشت بذر همانطوريكه اشاره گرديد روي داغاب انجام مي‌گيرد و براي كشت بذر درهرچاله تعـداد 3-2 عدد بذر را به عمق 5-3 سانتيمتر قرار مي دهند. لازم به ذكر است كه قراردادن بذور به مدت 24 ساعت در آب موجب تسهيل در جوانه زني مي گردد. آبياري پس از كشت داراي اهميت خاصي است .توجه1: چنانچه بذور پس از قرار گرفتن در آب جوانه زده باشند، لازم است در هنگام كشت مواظبت به منظور جلوگيري از آسيب جوانه صورت پذيرد. توجه 2: تا شعاع 800 متري هيچ گونه گياهي از خانواده كدوئيان و همچنين آفتابگردان كشت نگردد. عمليات داشت :

 

1- وجين علفهاي هرز تا قبل از بسته شدن فاصله بين رديفها.2- آبياري اين گياه در مراحل اوليه رشد هرسه تا چهار روز يكبار و بعد از استقرار گياه بسته به شرايط منطقه متغير است. 3- بكارگيري كندوي زنبور عسل جهت تسريع در گرده افشاني نقش موثري در عملكرد داشته و الزامي است.4- در صورت مشاهده بوته‌هاي مبتلا به بيماريهاي ويروسي انهدام و يا سوزاندن آنها الزامي است .5- زماني كه طول ساقه 15-10 سانتيمتر و 6-5 برگي شد خاك و كود مخلوط شده را بايستي پاي ساقه ريخت. 6- جهت دادن به بوته روي پشته به منظور قرارگيري گلهاي نر و ماده در كنار يكديگر.عمليات برداشت :

 

زمان برداشت با توجه به شرايط جوي محل تعيين مي‌گردد. ليكن زماني كه 75-70 درصد ميوه ها رسيده و زرد رنـگ شـده وساقه‌ها خشك گرديد برداشت امكان پذير مي گردد. ميوه ها پس از جمع آوري مي بايست شكسته شده و دانه‌ها خارج شود.

توجه : هنگام شكستن ميوه ها بايد توجه داشت كه بذور آسيب نبينند.

خشك كردن دانه ها در سايه و در دمايي حدود 35-30 درجه سانتيگراد انجام شده و نياز است هر 10-8 ساعت يك بار زيرو رو شوند. حداكثر رطوبت مجاز دانه هاي خشك شده 12% بوده كه پس از خشك شدن مي بايست در كيسه جمع آوري و در محلي خشك و خنك قرار گيرد.

[masi eng 47044]

د

ستورالعمل کاشت ، داشت و برداشت سرخارگل

مشخصات گیاه

سرخارگل گیاهی است علفی

، چندساله ، با نام علمی

Echinaceae purpurea

و از خانواده

Asteracaeae

. ارتفاع این گیاه بسته به محل رویش بین 80 تا 150 سانتیمتر می باشد .از ریزوم کوتاه ریشه های بسیاری منشعب می شوند.ریشه های این گیاه مستقیم و کم

و بیش منشعب و رنگ آن قهوه

ای تیره تا سفید مات است . ساقه این گیاه قائم

،

مستقیم

،

به رنگ سبز روشن و یا حتی قرمز رنگ

، پوشیده از کرکهای زبر و دارای انشعابهای فراوانی

می باشد . برگها پهن

، نیزه ای ویا بیضوی شکل ودر هر دو طرف پوشیده از کرکهای زبر و خشن می باشند . گلها مخروطی شکل و در انتهای ساقه های اصلی و فرعی پدیدار می شوند .

نکاتی چند در ارتباط با گیاه سرخارگل

1-این گیاه در اماکن مرطوب ، پرنور و در خاکهایی با بافت متوسط ، حاصلخیز و غنی از ترکیبات هوموسی می روید .

2- سرخارگل سرمای زمستان (تا 10- درجه سانتیگراد) را بخوبی تحمل می کند .

3-گیاه سرخارگل تا سال چهارم بازدهی اقتصادی دارد (از نظر عملکرد و میزان مواد موثره) و از سال چهارم به بعد نه تنها از عملکرد پیکر رویشی گیاه کاسته می شود

، بلکه به لحاظ چوبی شدن ساقه ها ، از کیفیت و کمیت مواد موثره آن نیز کاسته شده و ارزش دارویی خود را از دست می دهد .

1- نهاده هاي مورد نياز:

با توجه به اينكه اين گياه چند ساله مي‌باشد، لذا استفـاده از نـهاده‌هاي دامي بسيارحائز اهميـت مي‌باشد.

الف : نهاده هاي دامي :

مصرف مقدار 30-20 تن در هكتار كود دامي گاوي كاملا" پوسيده در فصل پائيز بسيار ضروري است.

ب : نهاده هاي شيميايي :

مصرف نهاده هاي شيميايي حتما" بايد بر اساس آناليز خاك تنظيم شده، لذا بطور معمول مي‌توان از مقادير ذيل استفاده گردد.

1-

اكسيد فسفر

50-80 kg/hec

. در فصل بهار قبل از كشت .

2-

اكسيد پتاس

50-70 kg/hec

. در فصل بهار قبل از كشت .

3-

ازت

40-60 kg/hec

در فصل بهار قبل از كشت .

در سالهاي بعد قبل از وجين علفهاي هرز و در فصل بهار مصرف 50-30 كيلو گرم در هكتار ازت نتيجه مطلوبي را بهمراه خواهد داشت.

 

2- آماده سازي خاك

در فصل پائيز پس از توزيع نهاده هاي دامي اقدام به شخم با عمق 35-25 سانتيمتر نموده و در اوايل بهار سله شكني تسطيح وجمع آوري سنگهاي احتمالي ضروري است.

توجه : نظر به فوريت كشت، انتخاب زميني كه در فصل پائيز در آن كود دامي پوسيده پخش شده باشد و از نظر منابع فسفر و پتاس در حد مطلوبي باشد بسيار حائز اهميت است.

 

3-

روش کار در کشت غیر مستقیم:

الف :آماده سازي بستر خزانه :

بستر مناسب جهت كشت بذر سرخارگل ؛خاكي كاملآ هوموسي ميباشد كه حتي الامكان عاري از علفهاي هرز بوده و به عمق 15 سانتيمتر تهيه گردد ، ضمنآ قبل از عمليات كشت مي بايست سطح بستر خزانه بمنظور تراكم مطلوبتر خاك ؛ غلطك مناسبي زده شود .

ب : تاريخ كاشت :

زمان مناسب جهت كشت غير مستقيم ؛ نيمه اول اسفند ماه در خزانه هواي آزاد ميباشد.

ج : روش كاشت :

از آنجاییکه قوه رویشی بذور این گیاه بسیار کند است از اینرو در خزانه ای که جهت کشت این گیاه آماده می شود باید مقادیر زیادی بذر (5/2 تا 5/3 کیلوگرم برای هر هکتار )کشت کرد .در اين روش پس از آماده سازي بستر مناسب جهت كاشت ؛ بذور می بایست در رديفهايي به فاصله 25 تا 20 سانتيمتر در خزانه هواي آزاد كشت گردد ،لازم به ذكر است كه عمق مناسب جهت كشت در بستر خزانه 1تا 5/1 سانتيمتر مناسب است . نشاء ها در مرحله 4 تا 5 برگی به زمین اصلی منتقل و بوته ها به فاصله 30 سانتیمتر در روی رديفهايي به فاصله 40 سانتيمتر کشت می گردند.

د : عمليات داشت در خزانه (مراقبت و نگهداري )

:

1ـ آبياري منظم .

2ـ وجين مرتب علفهاي هرز سطح خزانه .

ذ : زمان مناسب جهت انتقال نشاء :

زمان مناسب جهت انتقال نشاء هاي سرخارگل به زمین اصلی 15مرداد تا 15 شهريورماه مي باشد كه پس از انتقال نشاء به زمين اصلي بايستي بلافاصله زمين آبياري گردد.

4- روش كاشت از طریق

تکثیر رویشی

:

تکثیر رویشی با تقسیم بوته انجام می گیرد .پس از خارج کردن گیاهان 2 یا 3 ساله و عاری از هرگونه آلودگی قارچی از خاک هر بوته را به 5 تا 10 قطعه تقسیم کرده و در زمین اصلی کشت می کنند. لذا مي بايست بوته ها را به قطعاتي كه شامل تمامي قسمتهاي يك گياه باشد (ريشه ، حداقل یک جوانه رویشی و برگ) تقسيم نمود.سپس مانند قبل و با فواصل یاد شده در زمین اصلی کشت می کنند .

5- مراحل داشت :

آبياري منظم ، وجين علفهاي هرزو برگردان كردن خاك بين رديفها جهت تهويه نتايج مطلوبي در عملكرد خواهد داشت.

 

6- مراحل برداشت :

الف : چنانچه هدف برداشت پیکر رویشی باشد در بهار در مرحله گلدهی کامل پیکر رویشی از ارتفاع 15 تا 20 سانتیمتری سطح زمین برداشت می شوند.بلافاصله پس از برداشت می بایست نسبت به آبیاری و توزیع کود ازته سرک اقدام نمود . با این روش امکان برداشت 2 تا 3 چین (بسته به اقلیم منطقه رویش ) در سال وجود دارد .

ب: چنانچه هدف برداشت ریشه باشد در بهار سال دوم نسبت به جمع آوری پیکر رویشی (در شروع مرحله گلدهی ) اقدام نموده و سپس در پاییز همان سال نسبت به جمع آوری ریشه ها اقدام می نماییم .ریشه ها پس برداشت توسط آب جاری شسته شده و در دمای 50 تا 45 درجه سانتیگراد خشک می گردد

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت ، داشت و برداشت رازِِیانه

مشخصات گیاه

رازیانه گیاهی است علفی و چند ساله از خانواده apiaceae که منشا آن نواحی مدیترانه وجنوب اروپا گزارش شده است. رازیانه دارای ریشه غده ای،دوکی شکل،مستقیم و به رنگ سفید مات است. در این گیاه ساقه قائم ،استوانه ای ، به رنگ سبز روشن ، به ارتفاع 150 تا 200 سانتیمتر و منشعب می باشد. برگها به رنگ سبز تیره ، متناوب ، ظریف و دارای بریدگیهای کم و بیش عمیق هستند . گلهای کوچک و زرد رنگ رازیانه در انتهای ساقه های اصلی و فرعی و به صورت مجتمع در چتر مرکب قرار می گیرند.میوه رازیانه دوکی شکل ، به طول 6 تا 10 میلیمتر و به رنگ سبز یا قهوه ای روشن می باشد .

توزيع نهاده ها: 15-10 تن كود حيواني كاملا" پوسيده (توجه شود كود حيواني كاملا" پوسيده باشد).2-1- 100-80 كيلو گرم اكسيد فسفر در هكتار (مصرف در پاييز)3-1- 60-40 كيلو گرم اكسيد پتاس در هكتار (مصرف در پاييز)4-1- 50-40 كيلو گرم ازت در هكتار در فصل بهار بصورت سرك.5-1- 30-20 كيلو گرم ازت و 60-40 كيلو گرم اكسيد فسفر در هكتار در پاييز سال اول رويش.

2- آماده سازي زمين :پس از افزودن كود دامي در اواخر تابستان، اقدام به شخم عميق كرده و كودهاي شيميايي مورد نياز را به خاك مي افزاييم و آنرا بوسيله ديسك به عمق 25-20 سانتيمتري خاك فرستاده و زمين را تسطيح مي‌كنيم و بستر خاك را براي كاشت آماده مي‌كنيم.

3-زمان و نحوه كاشت: 1-3- كشت رازيانه بصورت مستقيم در اواسط اسفند ماه بصورت رديفي و با استفاده از رديف كار غلات صورت ميگيرد. 2-3- فاصله دو رديف 45 سانتي متر، فاصله دو بوته 30-25 سانتي متر و بذور به عمق 3-2 سانتي متر كشت مي‌گردند.3-3 - مقدار بذر براي هر هكتار زمين 10 كيلو گرم مي باشد

4-عمليات داشت ( مراقبت و نگهداري):1-4- وجين علفهاي هرز در مراحل اوليه رشد(زمانيكه گياه بطول 10-5 سانتي متري برسد) درصورت لزوم در فصل بهار (خردادماه).2-4- آبياري: بعد از كاشت بذور، به دو آبياري به فاصله تقريبا" سه روز نياز دارد، آبياري سوم، پنج الي شش روز بعد از آبياري دوم و آبياري چهارم هفت روز بعد از آبياري سوم و در نهايت به سيكل آبياري ده روز يكبار خواهد رسيد.توجه : بايستي دقت كافي داشت كه دور آبياري بستگي كامل به وضعيت آب و هوا و رطوبت خاك داشته و براي تعيين دقيق نياز گياه به آب بايستي به رطوبت خاك حتما" توجه كرد.

5-عمليات برداشت:1-5- بذور رازيانه را بايستي قبل از ريزش برداشت كرد بطوريكه زمان مناسب براي برداشت محصول در سال اول رويش اوايل مهر مي باشد در حاليكه در سال دوم اين زمان به اوايل شهريور تغيير مي يابد.2-5- محصول را مي توان در دو مرحله برداشت كرد، در مرحله اول شاخه ها و سرشاخه ها و سرشاخه هاي حامل چتر بطول 50-30 سانتيمتر را برداشت مي كنند و به مدت 14-7 روز روي زمين باقي مي ماند كه اين مدت جهت خشك كردن بستگي به وضعيت آب و هواي منطقه دارد. در مرحله دوم اين اندامها را با كمباين برداشته و بذور را از ساير قسمتها جدا مي كنند.

توجه : در صورت نامساعد بودن هوا و رطوبت بالا بايستي برداشت در يك مرحله صورت گيرد كه در اينصورت شاخه ها و سرشاخه هاي حامل چتر برداشت مي شوند.3-5- عمل خشك كردن بذور رازيانه در محيطي سايه كه امكان تبادل هوا به نحو مطلوب ميسر باشد و دما نيز بيش از 40 درجه سانتيگراد نباشد صورت مي گيرد.

توجه : رطوبت مجاز در بذر رازيانه 12-11 درصد مي باشد.

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت، داشت و برداشت گل راعي

 

 

مشخصات گیاه

گل راعی گیاهی است خشبی ، چند ساله ، با نام علمی Hypericum perforatum و از خانواده Hypericaceae . این گیاه در مناطق معتدله اروپا و آسیا می روید . در ایران در نواحی شمالی به خصوص اردبیل ، آستارا و گرگان به صورت خودرو در مراتع دیده می شود . ساقه این گیاه استوانه ای و مقطع عرضی آن دو گوش است . ارتفاع ساقه بسته به شرایط اقلیمی مختلف بین 50 تا 100 سانتیمتر و ضخامت آن بین 3 تا 5 میلیمتر است . برگهای این گیاه متقابل ، ساده و بدون دمبرگ هستند . چنانچه برگهای گل راعی در مقابل نور قرار گیرند نقاط روشنی بر روی آنها قابل مشاهده می باشد که محل تجمع اسانس می باشد . این گیاه دارای گلهای زرد رنگ با 5 گلبرگ می باشد .

 

 

1- آماده سازي خاك:

در پاييز پس از دادن كودهاي حيواني پوسيده و شيميايي لازم زمين شخم زده مي شود. در اين زمان اكسيد فسفر 90-80 كيلو گرم در هكتار اكسيد پتاس 170-160 كيلو گرم در هكتار همراه با كود حيواني پوسيده در هنگام شخم با زمين مخلوط مي‌گردد. قبل از كاشت نيز 160-150 كيلو گرم ازت نيز در اختيار زمين قرار مي‌گيرد. (دو سوم قبل و يك سوم بعد از كشت).

 

2- روش و زمان كاشت:

كاشت گل راعي به دو صورت مستقيم و غير مستقيم انجام مي‌گيرد. در كشت مستقيم اواسط بهار، بذرها را بر روي رديفهايي بعرض 40 سانتيمتر كشت كرده و پس از سبز شدن فاصله بوته ها را برروي رديفها توسط تنك كردن در حدود 30-20 سانتيمتر تنظيم مي‌كنند.

در كاشت غير مستقيم مي‌توان به دو صورت عمل كرد:

الف: كشت بذر در خزانه سرپوشيده در 25 بهمن و انتقال نشاء به محل اصلي در اواخر فروردين

ب: كشت بذر در هواي آزاد در 20 اسفند و انتقال نشاء به محل اصلي در اواخر مرداد

ميزان بذر لازم جهت كشت يك هكتار 9/0- 2/1 كيلو گرم مي باشد.

 

 

3- داشت (مراقبت و نگهداري):

1-3- آبياري منظم و كافي خصوصا" بعد از مرحله برداشت

2-3- مبارزه با آفات و امراض موجود در منطقه با روشهاي توصيه شده

3-3- دفع علفهاي هرز در مراحل اول (قبل از كاشت و اوايل رويش)

 

4- برداشت:

برداشت گل راعي معمولا" از سال دوم آغاز مي گردد و عمدتا" در دو مرحله برداشت مي‌گردد:

1-4- اولين برداشت: خرداد

2-4- دومين برداشت: اواخر مرداد

3-4- بنظر ميرسد در مهر ماه هم برداشت صورت مي‌گيرد كه كيفيت ندارد ولي براي جلوگيري از سرمازدگي شايد ضروري باشد.

با توجه به اینکه قسمت مورد استفاده این گیاه سرشاخه گلدار آن می باشد ، لذا درهنگام برداشت معمولا" 12-10 سانتيمتري قسمت فوقاني گياهان قطع شده و پس از جمع آوري به خشك كن انتقال داده مي شوند

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت ،داشت و برداشت زوفا

 

 

مشخصات گیاه

زوفا گیاهی خشبی ، چند ساله ، با نام علمی Hyssopus officinalis و از خانواده Lamiaceaeمی باشد . منشا این گیاه آسیای صغیر گزارش شده است . ریشه این گیاه مستقیم است وانشعابهای فراوانی دارد . ساقه چهار گوش ،مستقیم و با ارتفاعی بین 50 تا 70 سانتیمتر می باشد . برگها صاف ، فاقد دندانه ، باریک ، کشیده (به طول 2 تا 4 سانتیمتر) و کم و بیش نیزه ای شکل و رنگ آن سبز روشن است که به صورت متقابل نسبت به یکدیگر قرار دارند . گلها به رنگ آبی ، صورتی یا سفید رنگ و در نواحی فوقانی ساقه ها به صورت چرخه هایی مجتمع که هر چرخه مرکب از 7 تا 9 گل می باشد تشکیل می شوند .رشد اولیه این گیاه کند است .در سال اول رویش ، اولین گلها در اواخر خرداد و اوایل تیر ماه ظاهر می شوند . ولی از سال دوم از اوایل خرداد به گل می روند . زوفا 5 تا 7 سال عمر می کند

.تاریخ و فواصل کشت بذر در خزانهدر كشت غير مستقيم (خزانه كاري) از نيمه دوم بهمن ماه بذرها بصورت متراكم و در فضاي آزاد با بستر خيلي نرم، مغذي و فاقد علف هرزكشت شده و نيمه دوم ارديبهشت ماه نشاء‌هاي حاصله به زمين اصلي منتقل مي‌شود . البته بايستي متذكر شد كه بذور را در خزانه بصورت نواري و به فاصله رديف 15 سانتيمتر و به عمق 5/0 - 7/0 سانتيمتر كشت كرد . آبياري پس از كشت و در طول دوره رشد گياه جوان در خزانه بطور منظم بسيارحائز اهميت ميباشد.

 

توزيع نهاده ها در زمين اصلي : 1- نهاده هاي شيميايي: جهت كشت گياه زوفا نهاده هاي شيميايي ذيل لازم مي باشد.- ازت 50-40 كيلو گرم / هكتار در فصل بهار قبل از كاشت معادل مصرف 87 -110كيلو گرم اوره در هكتار - اكسيد فسفر 80-60 كيلوگرم / هكتار در فصل پائيزمعادل مصرف 170-130 كيلو گرم سوپر فسفات تريبل- اكسيد پتاس 80-60 كيلوگرم / هكتار در فصل پائيزمعادل مصرف 160-120 كيلو گرم سولفات پتاسيم

توجه : با توجه به اينكه با افزايش سن گياه نياز به ازت در آن افزايش مي يابد هر ساله در فصل بهار افزودن 90-60 كيلو گرم در هكتار ازت معادل 195-130 كيلوگرم اوره بصورت سرك نتايج بسيار مطلوبي را بدنبال خواهد داشت.2- نهاده هاي دامي : توزيع نهاده دامي در اراضي كشت زوفا مناسب نمي باشد و بايستي از مصرف آن اجتناب نمود.

دستورالعمل انتقال نشاء زوفا

 

همزمان با آماده كردن خزانه جهت كشت در نيمه دوم ارديبهشت ماه زمين اصلي را نيز آماده مي‌كنيم كه مراحل آماده نمودن زمين اصلي قبل از كاشت نسبت به آماده سازي زمين بشرح ذيل و توزيع نهاده اقدام نمائيد.1- شخم زمين اصلي به منظور برگرداندن خاك به عمق 35-30 سانتيمتر (شخم عميق) همراه با توزيع كودهاي شيميايي فوق.2- انجام عمل ديسك بمنظور خرد كردن كلوخه هاي احتمالي و پوشش نهاده.3-استفاده از فاروئر بمنظور ايجاد جوي و پشته با مشخصات ذيل: الف – ارتفاع پشته: 20-10 سانتيمترب – فاصله رديفها : 40 سانتيمتر 4-انتقال نشاء زوفا با فواصل 25-30 سانتي متر روي پشته (دقت شده كه در هر سوراخ تنها يك نشاءمستقر شود).5-انجام يك مرحله آبياري بلافاصله پس از انتقال

نکاتی چند در ارتباط با گیاه زوفا1- مناطق خشک و گرم ، مناطق مناسبی برای کشت این گیاه می باشد .2- این گیاه به خشکی مقاوم است ولی در آغاز رویش و همچنین پس از اولین برداشت به آب کافی نیاز دارد .3- زوفا به خاک خاصی نیاز ندارد ولی در سطوح وسیع کشت از خاکهایی با بافت متوسط که حاوی ترکیبات کلسیم هستند باید استفاده کرد .4- ماسه های بسیار نرم و خاکهای اشباع از آب برای کشت زوفا مناسب نیستند.5- PH خاک برای زوفا بین 5 تا 5/7 مناسب است

.عمليات داشت: 1- آبياري منظم و كافي خصوصا" اوايل رويش و همچنين پس از اولين برداشت2- مبارزه با علفهاي هرز، بيماريها و آفات 3- عمليات واكاري در صورت نياز 4- عمل سرزني در اوايل بهار بمنظور از بين بردن غالبيت انتهايي

عمليات برداشت: 1- بهترين زمان براي برداشت پيكر رويشي در مرحله گلدهي كامل زوفا مي‌باشد (60% گل آماده باشد).2- براي برداشت، گياه را از ناحيه فوقاني ساقه هاي چوبي بايستي قطع نمود و سپس آنها را در جاي مسقف بر روي بستر مناسبي روي زمين پهن نمود تا رطوبت آن به حد كافي كاهش يابد. و يا در صورت امكان آنها را به خشك كن هايي كه دماي آنها بر روي 35-30 درجه سانتيگراد تنظيم شده است انتقال داد.3- بمنظور جمع آوري بذور بايستي در اواخر تابستان (اوايل شهريور) زماني كه 80-70 درصد بذور رسيده باشند براي جمع آوري آنها اقدام نمود كه مقدار عملكرد بذر زوفا بين 6/0-3/0 تن در هكتار مي باشد.4- عملكرد پيكر رويشي تازه در سال اول 3-2 تن در هكتار (معادل 8/0-4/0 تن در هكتار وزن خشك) و در سال دوم بین10-6 تن در هكتار (معادل 2-5/1 تن در هكتار وزن خشك) می باشد.

[masi eng 47044]

دستور العمل کاشت ، داشت و برداشت اسطوخودوس

 

مشخصات گیاه

 

اسطوخودوس گیاهی چند ساله و خشبی ، با نام علمی Lavandula angustifolia و از خانواده Lamiaceae . گیاهی است مدیترانه ای و منشا آن جنوب اروپا گزارش شده است . ریشه اصلی آن طویل و چوبی و قادر به جذب رطوبت از اعماق 3 تا 4 متری زمین می باشد . ساقه ضخیم و قهوه ای رنگ است و گیاه بسیار انبوه و متراکم بنظر می رسد . برگها به رنگ سبز تیره ، نیزه ای شکل ، بطول 3 تا 5 سانتیمتر ، پوشیده از کرک و بطور متقابل روی ساقه قرار می گیرند . گلها در انتهای ساقه های گل دهنده به صورت خوشه های مجتمع و به رنگ آبی یا متمایل به بنفش تشکیل می شوند . پیکر رویشی این گیاه بوی مطبوعی دارد که ناشی از وجود اسانس است . رشد اولیه این گیاه بسیار کند است . گیاهان معمولا از سال اول به گل می روند . گلها از اواخر بهار ظاهر می شوند و گلدهی تا اواسط تابستان ادامه می یابد . این گیاه بین 15 تا 20 سال بازدهی اقتصادی دارد .

 

نکاتی چند در ارتباط با گیاه اسطوخودوس

1- این گیاه در طول دوره رویش به تابش نور فراوان ، هوای گرم و رطوبت کم نیاز دارد .

2- از کشت این گیاه در زمینهای گود و مناطق سرد حتی الامکان باید اجتناب کرد .

3- خاکهای سبک حاوی ترکیبات کلسیم و غنی از مواد و عناصر غذایی خاکهای مناسبی برای تولید انبوه این گیاه است .

4- pH مناسب خاک برای این گیاه بین 4/6 تا 2/8 می باشد .

 

1- توزيع نهاده ها در زمين اصلي :

الف : نهاده هاي شيميايي: جهت كشت گياه اسطوخودوس نهاده هاي شيميايي ذيل لازم مي باشد.- ازت خالص 100-60 كيلو گرم / هكتار كه 3/1آن در فصل پاييز و 3/2 آن در فصل بهار توزيع ميگردد. - اكسيد فسفر 60-50 كيلوگرم / هكتار در فصل پائيزمعادل مصرف 170-130 كيلو گرم سوپر فسفات تريبل- اكسيد پتاس 120-80 كيلوگرم / هكتار در فصل پائيزمعادل مصرف 160-120 كيلو گرم سولفات پتاسيمتوجه : با توجه به اينكه با افزايش سن گياه نياز به ازت در آن افزايش مي يابد هر ساله در فصل بهار افزودن 90-60 كيلو گرم در هكتار ازت معادل 195-130 كيلوگرم اوره بصورت سرك نتايج بسيار مطلوبي را بدنبال خواهد داشت.ب : نهاده هاي دامي :كودهاي حيواني كاملآ پوسيده نقش عمده اي در افزايش عملكرد دارد . از اينرو توصيه مي شود در فصل پاييز هنگام آماده ساختن زمين 35 تا 50 تن در هكتار كودهاي حيواني كاملآ پوسيده به عنوان پايه به خاك اضافه شود.2- روش کاشت

 

الف: كشت غير مستقيم بذراسطوخودوس

 

در كشت غير مستقيم (خزانه كاري) از نيمه دوم اسفند ماه بذرها بصورت متراكم و در فضاي آزاد با بستر خيلي نرم، مغذي و فاقد علف هرزكشت شده و نيمه دوم شهريورماه نشاء‌هاي حاصله به زمين اصلي منتقل مي‌شود . البته بايستي متذكر شد كه بذور را در خزانه بصورت نواري و به فاصله رديف 15سانتيمتر و به عمق 5/1- 1سانتيمتر كشت كرد . آبياري پس از كشت و در طول دوره رشد گياه جوان در خزانه بطور منظم بسيارحائز اهميت ميباشد.

ب : نحوه انتقال نشاء اسطوخودوس :

 

همزمان با آماده كردن خزانه جهت كشت در نيمه دوم مهر ماه زمين اصلي را نيز آماده مي‌كنيم كه مراحل آماده نمودن زمين اصلي قبل از كاشت نسبت به آماده سازي زمين بشرح ذيل و توزيع نهاده اقدام نمائيد.1- شخم زمين اصلي به منظور برگرداندن خاك به عمق 35-30 سانتيمتر (شخم عميق) همراه با توزيع كودهاي شيميايي فوق.2- انجام عمل ديسك بمنظور خرد كردن كلوخه هاي احتمالي و پوشش نهاده.3-استفاده از فاروئر بمنظور ايجاد جوي و پشته با مشخصات ذيل: الف – ارتفاع پشته: 20-10 سانتيمترب – فاصله رديفها : 100سانتيمتر 4-انتقال نشاء اسطوخودوس با فواصل50تا80 سانتيمتر روي پشته (دقت شده كه در هر سوراخ تنها يك نشاءمستقر شود).5-انجام يك مرحله آبياري بلافاصله پس از انتقال الزامي ميباشد .3- عمليات داشت: 1- آبياري منظم و كافي خصوصا" اوايل رويش و همچنين پس از اولين برداشت2- مبارزه با علفهاي هرز، بيماريها و آفات 3- عمليات واكاري در صورت نياز(در اواخر سال اول رویش ) 4- عمل سرزني در اوايل بهار بمنظور از بين بردن غالبيت انتهايي(در سال اول رویش قسمت هوایی گیاهان را به طول 8 تا 10 سانتیمتر و در سال دوم از قسمت 15 تا 18 سانتیمتری مجددا تکرار شود . و از سال سوم دیگر نیازی به هرس نمی باشد زیرا گیاه به شکل ثابت خود که نیمکره ای است می رسد )4- عمليات برداشت: 1- بهترين زمان براي برداشت پيكر رويشي در مرحله گلدهي كامل اسطوخودوس مي باشد . ساقه های گل دهنده می بایستی از حد فاصل بین ساقه های برگدار (فسمت فوقانی برگها) و قسمت گل دهنده (ناحیه تحتانی تولید گل) برداشت شوند .2- چنانچه هدف برداشت بذر باشد جمع آوري بذور بايستي در اواخر تابستان (اوايل شهريور) زماني كه 80-70 درصد بذور رسيده باشند اقدام نمود كه مقدار عملكرد بذر اسطوخودوس 200 تا 300 كيلو گرم در هكتار است.

[masi eng 47044]

دستورالعمل کاشت، داشت و برداشت انجدان رومی

مشخصات گیاه

انجدان رومی بوته ای استوار ، سریع الرشد ، چند ساله و بانام علمیLevesticum officinale وازخانواده Apiaceaeمنشا این گیاه جنوب غربی آسیا گزارش شده است . ریشه این گیاه مخروطی و طول آن بسته به محل رویش بین 40 تا 50 سانتیمتر است . در سال اول رویش ، برگهای طوقه ای تشکیل می شود .این برگها در زمستان همان سال بر اثر سرما خشک می شوند . گیاهان از سال دوم به ساقه می روند .ساقه این گیاه استوانه ای شکل ، کم و بیش منشعب و ارتفاع آن به بیش از 2 متر می رسد .برگها متناوب ، دارای غلافی بلند ، براق وهر برگ معمولا دارای دو بریدگی می باشد .گلها به رنگ زرد ، دو جنسی ، و بصورت متراکم روی چترهای مسطح در انتهای ساقه های اصلی و فرعی دیده می شوند .این گیاه 3 تا 4 سال بازدهی اقتصادی دارد

.نکاتی چند در ارتباط با گیاه انجدان رومی1- این گیاه به سرما حساس نیست . ولی، برای افزایش عملکرد ریشه و بهبود کیفیت مواد موثره آن از مناطق گرم باید استفاده نمود .2- خاکهایی با بافت متوسط، مرطوب و غنی از مواد وترکیبات هوموسی،خاکهای مناسبی برای رشد انجدان می باشد .3- انجدان رومی در طول رویش به آب کافی نیاز دارد . از آنجاییکه ریشه های این گیاه قادر به جذب آب از اعماق زمین است، لذا برای کشت آن می توان از زمینهایی استفاده کرد که سطح آب زیرزمینی بالاتر باشد .4- pHخاک برای این گیاه بین 5 تا 6/7 مناسب است .1

- نهاده هاي مورد نياز: الف: نهاده های دامی :استفاده مستقیم از کودهای حیوانی برای این گیاه مناسب نیست ازاینرو از این کودها برای گیاهانی که با انجدان رومی به تناوب کشت می شوندمی توان استفاده کرد .ب: نهاده های شیمیایی:1- اكسيد فسفر 100-120 kg/hec. قبل از انتقال نشا به زمین اصلی .

2- اكسيد پتاس 140-150 kg/hec. قبل از انتقال نشا به زمین اصلی .

3- ازت 60-70 kg/hec قبل از انتقال نشا به زمین اصلی .- در طول سال دو مرتبه و هر مرتبه 50 تا 60 کیلوگرم در هکتار ازت باید به خاک اضافه کرد . یک مرتبه در فصل بهار ودر آغاز رویش گیاهان ، مرحله بعد پس از برداشت پیکر رویشی (اواخر تیر –اوایل مرداد).- در طول رویش در فصل پاییز افزودن 70 تا 80 کیلوگرم اکسید فسفر و 60 تا 80 کیلوگرم اکسید پتاس در هکتار در فاصله بین ردیفها نقش عمده ای در افزایش عملکرد دارد

.2- آماده سازي خاك:

در فصل پائيز پس از توزيع نهاده هاي دامي و شیمیایی لازم اقدام به شخم با عمق 35-30 سانتيمتر نموده و در اوايل بهار ، تسطيح وجمع آوري سنگهاي احتمالي ضروري است.

 

3- روش کار در کشت غیر مستقیم:

الف :تاریخ و فواصل کاشت :در کشت غیر مستقیم ، زمان مناسب برای کشت بذر در خزانه هوای آزاد، نیمه دوم اسفند ماه می باشد . فاصله ردیفها از یکدیگر 24 سانتیمتر وعمق بذر 1 تا 5/1 سانتیمتر باید باشد . در کشت غیر مستقیم برای هر هکتار زمین به 1 تا 5/1 کیلوگرم بذر مورد نیاز است .

ب : عملیات داشت در خزانه : آبیاری منظم گیاهان و مبارزه با علفهای هرز سطح خزانه .

ج : زمان انتقال : اوایل پاییز (شهریور– مهر)زمان مناسبی برای انتقال نشا به زمین اصلی می باشد . نکته قابل توجه اینکه نشا ها انتقال به زمین اصلی باید هرس شوند . بدین منظور اندام هوایی به طول 3 تا 5 سانتیمتر باید بریده شوند و سپس کشت گردند.

د : فواصل کاشت در زمین اصلی : فاصله ردیفها از یکدیگر 50 تا 60 سانتیمتر و فاصله بین دو بوته از هم 30 تا 40 سانتیمتر مناسب می باشد .

 

 

 

 

4- عملیات داشت در زمین اصلی :

- در سال اول ، اواسط بهار (اردیبهشت )چنانچه پیکر رویشی گیاهان برداشت شود، رشد و گسترش ریشه ها تقویت خواهد شد .در غیر اینصورت، ریشه ها پوک و توخالی شده و از ارزش دارویی آن کاسته می شود .

- اواخر تیر و اوایل مرداد نیز، نسبت به قطع ساقه گل دهنده (قبل از به گل رفتن) و جمع آوری مجددپیکر رویشی به منظور تقویت ریشه ها اقدام گردد .

- وجين مرتب علفهاي هرز .

- آبياري كافي و منظم با توجه به شرايط آب و هوايي منطقه .

- مبارزه با آفات و بيماريها

5- عملیات برداشت :

زمان برداشت ریشه به چگونگی رشد و توسعه آن بستگی دارد .معمولا از سال سوم یا چهارم به برداشت ریشه اقدام می شود .در فصل پاییز پس از برداشت پیکر رویشی ، ریشه ها برداشت می شوند.ریشه ها معمولا 35 تا 60 سانتیمتر در خاک فرو می روند . پس از خارج کردن ریشه از زمین (توسط ماشین برداشت سیب زمینی)آنها را تکان می دهند تا گل و لای آنها جدا شود . سپس ریشه های نازک و همچنین سایر قسمتهای پوسیده و نا مناسب را جدا کرده و سپس ریشه های برداشت شده را شسته و بر حسب ضخامت ، آنها را از ناحیه طولی به 2 تا 4قسمت و از ناحیه عرضی به قطعات 10 تا 15 سانتیمتری تقسیم و سپس خشک می کنند .

6- عملیات خشک کردن :

برای خشک کردن ریشه از سایه یا از خشک کنهای الکتریکی می توان استفاده نمود .دمای مناسب برای خشک کردن ریشه در خشک کنهای الکتریکی 40 تا 50 درجه سانتیگراد است

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت ، داشت و برداشت بابونه

مشخصات گیاهبابونه گیاهی علفی ، یکساله و از خانواده ASTERACEAE می باشد که منشآ این گیاه آسیای صغیر گزارش شده است . ریشه این گیاه مخروطی شکل و کم و بیش سطحی می باشد.ساقه این گیاه استوانه ای و ارتفاع آن بین 50 تا 80 سانتیمتر می باشد.برگها ، منقسم ، باریک ، کشیده ، نیزه ای شکل ، صاف ، فاقد کرک و بصورت متناوب نسبت به یکدیگر قرار می گیرند.گلها در انتهای ساقه های اصلی و فرعی ظاهر می شوند. گلها دارای دو نوع گلچه زبانه ای و لوله ای می باشند . گلچه های زبانه ای سفید رنگ و از نظر جنسی ، ماده و گلچه های لوله ای زرد رنگ و از نظر جنسی ،نرماده می باشند.قطر گلهای بابونه متفاوت و بین 5/1 تا 3 سانتیمتر می باشد.رشد اولیه این گیاه کند و بطئی است و برگهای طو قه ای تشکیل می شود .

1- توزيع نهاده ها: نهاده هاي مورد نياز جهت كشت گياه بابونه با توجه به آناليز خاك هر قطعه معين مي‌گردد البته اين گياه نسبت به حاصلخيزي خاك حساس نمي باشد وليكن پرواضح است كه عملكرد گل اين گياه در شرايط حاصلخيز خاك بسيار چشمگيرخواهد بود.

لذا با توجه به موارد فوق بطور كلي نهاده هاي ذيل (بر اساس آناليز متغير خواهد بود) جهت كشت بابونه مورد استفاده قرار مي‌گيرد.- سوپر فسفات تريپل80 كيلوگرم در هكتار- سولفات پتاسيم 70 كيلوگرم در هكتاركود ازته در 3 مرحله و در هر مرحله 30 كيلوگرم در هكتار به مزرعه افزوده شود: 1- در مرحله قبل از پنجه زني 2- بعد از چين اول 3- بعد از چين دوم

2- عمليات زراعي

 

نظر به سيستم ريشه گياه بابونه انجام عمليات شخم برگردان با عمق حداكثر 30 سانتيمتر ضروري است. همچنين عمليات ديسك به منظور خرد كردن كلوخه ها و نهايتا" تسطيح زمين از جمله عملياتي هستند كه در مهيا سازي بستر كشت حائز اهميت مي باشند.تذكر: در رابطه با تسطيح زمين لازم به ذكر است كه سطح زمين مي بايستي كاملا" صاف و فاقد هر گونه سنگ و كلوخه باشد

.3- زمان كشت

 

زمان مناسب برای کشت پاییزه نیمه دوم شهریور ماه و زمان كشت بهاره اين گياه در نيمه دوم اسفند ماه مي باشد.زمان کشت نقش عمده ای در عملکرد گل بابونه دارد.(کشت پاییزه)

4- عمليات كشت

 

بابونه در هر نوع خاكي قابل كشت است وليكن خاك سبك شني با مقادير فراوان تركيبات آهكي وpH معادل 8/4 تا 8 بسيار مناسب است.بذر اين گياه بسيار ريز بوده و جهت رويش نياز به نور كافي دارد. لذا پس از آماده سازي زمين با توجه به امكانات موجود روش كشت ذيل پيشنهاد مي‌گردد.

درصورت وجود موتور پمپ متحرك كه امكان استقرار در محل زمين را داشته و بتوان بوسيله نصب شلنگ و آبپاش زمين مورد نظر را آبياري نمود سيستم كشت كرتي پيشنهاد ميگردد كه در اين روش پس از انجام عمليات زراعي (موضوع بند 2) بستر به كرتهاي مناسب تقسيم و سطح كرت بوسيله غلتك هموار مي‌گردد. سپس بذر به نسبت 5 به 1 با ماسه بادي نرم مخلوط و در سطح كرتها دستپاش مي‌گردد. پس از پخش بذور آبپاشي به منظور اتصال بهتر بذور با ذرات خاك صورت پذيرد كه جهت آبپاشي مي توان از موتور پمپ استفاده نمود. البته در صورتيكه امكان تهيه موتور پمپ وجود نداشته باشد مي بايست كشت به صورت هيرم كاري صورت پذيرد بدين صورت كه پس از آماده سازي زمين و كرت بندي نمودن، مزرعه را آبياري نماييم و پس از گاورو شدن آن نسبت به عمليات بذرپاشي اقدام نموده و در هنگام آبياري بعدي مي بايست از طريق آبياري غرقابي به شرطيكه سرعت جريان ورودي آب به درون كرتها بسيار بسيار اندك باشد استفاده نمود چراكه درغير اينصورت باعث شستشو و تجمع بذور درانتهاي كرت شده و در نهايت باعث عدم سبز شدن بذور مي گردد. توضيح اينكه عمليات آبياري در صورتيكه بصورت آبپاشي باشد بايستي هر روز تا سبز شدن بذور صورت پذيرد.توجه: نظر به اندازه بذر اين گياه حداكثر عمق كشت بذر مي بايست 3/0 سانتي متر باشد

.5- عمليات داشت

 

آبياري خصوصا" بلافاصله پس از كشت، نقش بسيار بسيار مهمي را در جوانه زني بذر ايفا مينمايد به طوريكه نياز آبي بابونه تا مرحله سبز شدن بسيار بالا بوده و تا اين مرحله مي بايست سطح مزرعه همواره مرطوب باشد. بطور كلي عمليات آبياري منظم در مراحل ذيل بسيار نتايج مطلوبي را در عملكرد محصول خواهد داشت.1- مرحله كشت 3- مرحله تشكيل ساقه 2- مرحله رويش بذر 4- مرحله پنجه دهي رشد اوليه اين گياه بسيار كند و بطئي است لذا عمليات وجين مي بايست در بهار و زماني كه گياه كاملا" در زمين مستقر گرديده است انجام گيرد.

6- عمليات برداشت گلهاي بابونه شامل دونوع گلچه زبانه اي به رنگ سفيد و گلچه لوله اي كروي به رنگ زرد بوده كه گلچه هاي لوله اي در مركز و گلچه هاي زبانه اي در محيط قرارگرفته اند. زمان مناسب برداشت گلها هنگامي است كه گلها كاملاً بازشده و گلچه هاي سفيد رنگ زبانه اي بصورت افقي قرار ميگيرند. به لحاظ افزايش كيفيت گلهاي برداشتي بهتراست گلها تا قبل از 11 صبح برداشت شوند. گلهاي اين گياه در چند چين قابل برداشت مي باشد.موارد قابل توجه در برداشت گل بابونه عبارتنداز: 1- اندام موردنظر دربرداشت تنهاگل بابونه بوده و لذا قطع گل حداكثر از فاصله 2 سانتي متري زير گل انجام شود. لازم به ذكر است كه هرچه طول دمگل متصل به گل كمترباشد كيفيت مناسب تر است.2- هنگام برداشت مي بايست دقت شود كه بوته له نشود.3- توزيع مقدار 30 كيلوگرم در هكتار كود اوره پس از هر چين برداشت بصورت سرك بسيار حائز اهميت مي باشد. قابل توجه اينكه پس از توزيع كود اوره مي بايست بلافاصله مزرعه آبياري شود

.عمليات خشك كردن گل بابونه گلهاي بابونه پس از برداشت مي بايست بلافاصله خشك شوند. لذا به اين منظور مي بايست گلها در محيطي سايه-خشك و با تهويه و تبادل هواي مناسب پهن شوند. نكات مهم در اين مرحله عبارت است از: 1- گلها حداكثر به قطر 10-7 سانتي متر در محيطي تميز پهن شوند و هر دو ساعت يكبار بهم زده شود تا دچار كپك زدگي نگردد.2- استفاده از پنكه بمنظور تبادل هوا در محل خشك كردن گلها بسيار مناسب است.3- گلها پس از خشك شدن مي بايست دركيسه هاي مناسب و تميز بسته بندي گردد.

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت، داشت و برداشت بادرنجبويه (مليس)

 

 

 

مشخصات گیاه

بادرنجبویه گیاهی علفی ، چند ساله و از خانواده lamiaceae است . منشا آن شرق مدیترانه و جنوب اروپا گزارش شده است . درطول دوره رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد .ارتفاع گیاه بسته به شرایط اقلیمی محل رویش بین 50 تا 100 سانتیمتر می باشد .برگها پهن ، تخم مرغی شکل ، به طول 3 تا 6 سانتیمتر، به رنگ سبز تیره و دارای سطحی نا صاف با برجستگیهای متعدد می باشند . گلهای معطر بادرنجبویه در قسمت فوقانی گیاه و در ناحیه زاویه برگها به رنگ سفید یا بنفش و در اواسط تابستان ظاهر می شوند .میوه این گیاه از اواسط تابستان بتدریج می رسد و پس از رسیدن دانه ها به اطراف پراکنده می شوند . بذر این گیاه تخم مرغی شکل و تیره و براق است . پیکر رویشی گیاه بوی خاصی شبیه به لیمو دارد و اندامهای هوایی گیاه به خصوص برگها محتوی اسانس هستند . نحوه آماده كردن بسترخزانه هواي آزاد

بستركاشت خزانه گياه مليس مي بايستي نرم و غني ازمواد غذايي بوده بطوريكه ازماسه نرم و كودحيواني كاملاً پوسيده به عمق 10 سانتيمتر تهيه گردد.

 

زمان كشت بذور و زمان انتقال نشاء

در كشت غير مستقيم، بذور را در خزانه هواي آزاد در اواسط بهار(اواخر فروردين – اوايل ارديبهشت) و يا در زير پلاستيك در اواخر زمستان (اواخر بهمن) بر روي رديفهايي بفاصله 30-25 سانتيمتر كشت مي نمايند.

براي كشت مستقيم بذر در زمين اصلي، بذور را در اواخر پائيز (آذر) بر روي رديفهايي بفاصله 60 سانتيمتر و در عمق 1-5/0 سانتيمتر كشت مي‌كنند.

زمان انتقال نشاء از خزانه هواي آزاد اواخر تابستان (شهريور) و اواسط ارديبهشت زمان مناسبي براي انتقال نشاء از خزانه پلاستيكي به زمين اصلي مي باشد

ميزان بذر مصرفي بركاشت مستقيم يك هكتار زمين 10-8 كيلو گرم و در كاشت غير مستقيم 5/0 كيلو گرم ميباشد. در صورت اخير، از هر متر مربع خزانه، 250 تا 300 نشاء بدست مي آيد.

 

 

روش كشت بذور درخزانه

پس از تهيه بستر و قبل از كشت بذر بمنظور ازبين بردن خلل و فرج خاك بستر مي بايست غلطك مناسبي روي بسترزده شود و سپس بذور را به عمق حداكثر 4-3 ميلي متردر رديفهايي به فاصله 20 سانتي متر از يكديگر كشت كرد و پس از كشت انجام يك مرحله غلطك ديگر جهت اتصال بهتر بذور به خاك روي بستر الزامي است. توضيح اينكه بذور قبل از كشت نياز به هيچ گونه تيماري ندارند.

· توجه: رعايت نكات زير كاملا" ضروري است.

· نكته 1: قبل از كاشت بذر مي بايست آن را براي مدت 16 تا 20 ساعت در آب و در دماي محيط خيساند و يا آنرا براي مدت 48 ساعت در دماي صفر درجه سانتيگراد قرار داد.

· نكته 2: كشت غير مستقيم (خزانه كاري) نسبت به كشت مستقيم از ارجحيت برخورداراست.

· نكته 3: تكثير رويشي از طريق تقسيم بوته هاي 2 تا 3 ساله نيز امكان پذير است كهاينكار را در اواخر تابستان (اواسط شهريور) انجام مي دهند.

 

مراحل داشت درخزانه

1- انجام روزانه يك مرحله آبياري بوسيله آبپاش به مدت 3 روز جهت جوانه زني تهيه بذور بسيار الزامي است. لازم به توجه است كه حداكثر 8 سانتي متر از عمق خاك بستر ميبايست خيس شود.

2- مبارزه جدي با علفهاي هرز سطح خزانه نقش موثري دررشد مناسب نشاء خواهد داشت.

نكات لازم درارتباط با انتقال نشاء به زمين اصلي

1- آبياري زمين اصلي 2 روز قبل از كشت نشاء بسيار ضروري است بطوريكه نشاء درخاك مرطوب كه رطوبت آن درحد ظرفيت مزرعه باشد كشت شود.

2- كشت جوي و پشته با توجه به نيازآبي بالاي اين گياه توصيه نمي گردد. لذا پيشنهاد ميگردد كشت بصورت كرتي انجام شود. لازم به ذكراست كه غرقاب شدن سطح كرت جهت اين گياه منشاء خسارت خواهد بود.

3- فاصله كشت عبارت است از :

الف- فاصله رديف معادل 40 سانتيمتر

ب – فاصله بوته معادل 30 سانتي متر

ج – كشت نشاء درمرحله يقه و كمي پائينتر.

4- آبياري مناسب بلافاصله پس از عمل انتقال و استقرار نشاء درزمين اصلي بسيار ضروري و حائز اهميت ويژه اي مي باشد.

آماده سازي خاك در فصل پائيز پس از افزودن 25 تا 30 تن در هكتار كود حيواني كاملا" پوسيده، 50 تا 70 كيلو گرم ازت، 50 تا 60 كيلو گرم اكسيد فسفر و 80 تا 100 كيلو گرم در هكتار اكسيد پتاس، با انجام شخم مناسبي (با عمق 25 تا 30 سانتيمتر) آنها را با خاك مخلوط مي نمايند.

 

مراقبت و نگهداري:

1- غلطك زدن مناسب (سبك) پس از كشت بذر در خزانه

2- مبارزه با علفهاي هرز در سطح خزانه و زمين اصلي

3- آبياري منظم

 

 

4- مصرف 20 تا 30 كيلو گرم در هكتار ازت در فواصل رديفها در فصل بهار پس از رويش

5- كاربرد محلولهاي غذايي توصيه شده دو تا سه هفته قبل از برداشت

6- مبارزه با آفات و امراض منطقه با استفاده از روشهاي توصيه شده

برداشت :

برداشت محصول از سال اول رويش امكانپذير است. در سال اول يكبار و از سال دوم به بعد 2 تا 3 برداشت از پيكر رويشي صورت مي گيرد. اولين برداشت در مرحله گلدهي (اواخر تير)، دومين برداشت اواسط شهريور و در صورت مساعد بودن شرايط سومين برداشت اواخر مهرماه انجام ميشود در زمان برداشت، گياه را از فاصله 4 تا 5 سانتيمتر سطح خاك قطع مي‌كنند. بمنظور افزايش كيفيت، فقط برگها برداشت مي‌گردد. در زمان برداشت، سطح گياه نبايد مرطوب باشد و پس از برداشت بلافاصله در 45 تا 50 درجه سانتيگراد بايستي خشك گردد. عملكرد پيكر رويشي تازه 10 تا 20 تن در هكتار استكه پس از خشك شدن، 2 تا 4 تن پيكر رويشي حاصل مي شود. عملكرد برگ خشك 1-7/0 تن در هكتار است.

براي جمع آوري بذر نيز مي توان از اوايل شهريور اقدام نمود. لازم است بذرها را قبل از رسيدن و پراكنده شدن جمع آوري و در سايه خشك شوند. عملكرد بذر، 150 تا 300 كيلو گرم در هكتار است.

[masi eng 47044]

روشهاي كاشت ، داشت و برداشت نعناع فلفلي

مشخصات گیاه

نعناع گیاهی است علفی ، چند ساله و از خانواده LAMIACEAE که اندامهای هوایی آن تحت تاثیر سرمای زمستان خشک می شوند.اندامهای زیرزمینی(استلونها و ریزومها) نعناع سطحی ، به رنگ سفید ، نازک و به طول 5 تا 25 سانتیمترند . نعناع دارای ساقه چهار گوش ، به رنگ بنفش و بسته به شرایط اقلیمی محل رویش به طول 30 تا 100 سانتیمتر می باشد. در این گیاه برگها بلند ، به طول 3 تا 9 و به عرض 1 تا 3 سانتیمتر ، بیضی شکل ، در کناره ها دندانه دار و به رنگ سبز تیره مشاهده می شوند . گلهای نعناع دارای عمری بسیار کوتاه و به رنگ بنفش روشن و به صورت خوشه های مجتمع روی چرخه هایی قرار دارند که هرچرخه مرکب از 6 تا 7 گل است . بذر این گیاه فاقد قوه رویشی است . به واسطه وجود اسانس در پیکر رویشی ، گیاهان از بویی مطبوع و مزه ای خنک و کمی تند برخوردارند .دوره رویشی نعناع (از بدو رویش تا مرحله گلدهی) 80 تا 100 روز به طول می انجامد . ابتدا رویش گیاهان به کندی صورت می گیرد ، در حالی که پس از 2 تا 3 هفته رشد آنها سرعت می یابد .توزيع نهاده ها :1- نهاده هاي شيميايي :- اكسيد فسفر 90-50 كيلوگرم / هكتار در فصل پائيز- ازت 90-60 كيلوگرم / هكتار دو سوم در فصل بهار و يك سوم مابقي پس از اولين برداشت - اكسيد پتاس 80-60 كيلوگرم / هكتار پائيز سال دومتوصيه مي شود هر ساله مقدار 120-90 كيلو گرم / هكتار كود ازته بصورت سرك در اختيار اين گياه قرار گيرد. 2-نهاده هاي دامي : افزودن مقدار 2-3 T/hec كود دامي كاملاً پوسيده در فصل پائيز و قبل از كشت نتايج مطلوبي به همراه دارد.عمليات زراعي: خاك مناسب جهت كشت نعناع فلفلي لومي شني با مقادير مناسبي تركيبات هوموسي است. خاكهاي رسي و اشباع از آب و با PH بالاي 5/8 جهت اين مهم مناسب نمي باشند. PH مناسب درمحدوده 8- 5 مي باشد.عمليات زراعي جهت آماده سازي بستركشت عبارتند از: 1- شخم در فصل پائيز با عمق 30-25 سانتيمتر بعد از توزيع نهاده هاي دامي. 2- توزيع نهاده هاي شيميايي. 3- ديسك به منظور خردكردن كلوخ ها و پوشش نهاده. 4- انجام عمليات تسطيح و آماده سازي بستر دربهار بطوريكه رطوبت خاك از دست نرود.زمان كشت :تكثير گياه نعناع فلفلي بوسيله ريزوم و يا پاجوش مي باشد. بطوريكه ريزومها يا ساقه هاي زيرزميني را در اوايل پاييز (مهر ماه) و يا اواسط بهار (اواخر ارديبهشت – اوايل خرداد) به زمين اصلي منتقل مي كنند. عمليات كشت :با توجه به نياز آبي بالاي اين گياه و ميزان و سيستم آبياري منطقه زمين مورد نظر را مي بايست به كرتهاي مناسب تقسيم بندي كرده و سپس ريزومها را به قطعات 20- 15 سانتي متري قطعه قطعه كرده و با توجه به نوع بافت خاك در شيارهايي به عمق cm10- 5 (در خاكهاي سبك cm 10 ، در خاكهاي متوسط cm 8 و در خاكهاي سنگين cm 6- 5) به صورت رديفي كشت نمود. ريزومها بايد با فاصله 20 سانتي متر از يكديگر خوابانيده شوند. توضيح اينكه فواصل بين رديفها در كشت نعناع 35 سانتي متر مي باشد. لازم به ذكر است كه باز كردن شيار جهت كشت حتماً با فاصله زماني بسيار كمي تا استقرار ريزوم صورت پذيرد و تخليه رطوبتي خاك به حداقل ممكن خود برسد. ضمناً پس از كشت نياز است حتماً آبياري صورت گيرد و با توجه به نياز آبي بالاي اين گياه انتخاب قطعه زميني كه دسترسي به منابع آب به راحتي ميسر باشد ضروري است. عمليات داشت :

 

انجام آبياري منظم بسيار حائز اهميت مي باشد. مراحل مهم آبياري در كشت نعناع فلفلي عبارتند از :1- پس از رويش زماني كه ارتفاع گياه 10- 8 سانتيمتر است.2- پس از تشكيل شاخه هاي جديد.3- مرحله جوانه زني. 4- پس از برداشت اول. 5- پس از رويش مجدد گياه.برگردان نمودن خاك بين رديفها در اوايل بهار بسيار ضروري است . همچنين افزودن مقادير 80-60 كيلوگرم /هكتار ، اكسيد پتاس 80-50 كيلو گرم /هكتار، اكسيد فسفر در پائيز سال دوم نتايج مطلوبي دارد.انجام عمليات كولتيواتور بين رديفها با عمق مناسب درسالهاي دوم و سوم نيز مي تواند در افزايش عملكرد سهم بسزائي را داشته باشد. كنترل مزرعه از حيث آفات و امراض بسيار حائز اهميت است.لازم به ذكر است كه ساير عمليات داشت در زمان مناسب و بر حسب ضرورت لازم الاجراست.عمليات برداشت: با توجه به شرايط كشت و آب و هوايي منطقه مي توان 4-3 بار در سال محصول را برداشت نمود. زمان مناسب جهت برداشت در مرحله گلدهي گياه بوده و جهت اين مهم، گياهان را از فاصله 5- 4 سانتي متري سطح زمين قطع كرده و سپس در سايه و در محلي كه داراي تهويه مناسبي باشد (يا خشك كن) انتقال داده و نسبت به خشك كردن آن اقدام مي نماييم

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت، داشت و برداشت ريحان

 

 

مشخصات گیاه

ریحان گیاهی علفی ، یکساله و از خانواده lamiaceae که منشا آن ایران و هند گزارش شده است . ریشه این گیاه مستقیم ، مخروطی و به طول 10 تا 16 سانتیمتر می باشد . ساقه چهار گوش و مستقیم و ارتفاع آن بسته به شرایط اقلیمی محل رویش بین 40 تا 60 سانتیمتر می باشد . برگها پهن به رنگ سبز و کناره های آن صاف و فاقد دندانه بوده و بصورت متقابل بر روی ساقه قرار می گیرند . گلها کوچک و به رنگ سفید یا صورتی روشن و به صورت مجتمع در انتهای ساقه های اصلی و فرعی قرار می گیرند . بذر این گیاه سیاه یا قهوه ای تیره است . اولین گلها در اواخر بهار ظاهر می شوند و گلدهی تا اواخر شهریور ادامه می یابد . دوره رویشی این گیاه بین 170 تا 180 روز می باشد .

 

 

 

1- آماده سازي خاك:

پس از برداشت محصول قبل، كودحيواني مورد نياز بايد به خاك اضافه شود. پس از انجام شخم عميق كودهاي شيميايي مورد نياز گياه را بايد به خاك اضافه كرد. اواخر زمستان بستر خاك را براي كشت ريحان بايد آماده كرد.

 

2- مواد و عناصر غذايي مورد نياز:

كودهاي حيواني پوسيده نقش عمده اي در عملكرد و پيكر رويشي و اسانس ريحان دارد. تحقيقات نشان مي دهد كه براي توليد هر تن پيكر رويشي، گياهان، 18 كيلو گرم ازت، 8 كيلو گرم اكسيد فسفر و 15 كيلو گرم اكسيد پتاس از زمين جذب مي‌كنند. قبل از كشت ريحان 30 تا 40 كيلو گرم در هكتار ازت، 55 تا 70 كيلو گرم در هكتار اكسيد فسفر و 60تا 80 كيلو گرم در هكتار اكسيد پتاس بايد بعنوان مقادير پايه، به خاك اضافه كرد. فصل بهار هنگام آماده ساختن زمين 30 تا 40 كيلو گرم در هكتار ازت و همچنين پس از اولين برداشت افزودن 40 تا 50 كيلو گرم در هكتار ازت به همراه آبياري نقش عمده‌اي در افزايش عملكرد دارد.

 

3- روش كاشت:

كاشت و تكثير ريحان توسط بذر و به روش مستقيم وغير مستقيم صورت مي‌گيرد.

– كاشت مستقيم : در زمان مناسب، كشت ريحان بصورت رديفي در زمين اصلي انجام ميگيرد. پس از كشت آبياري كافي و مناسب ضروري مي باشد.

- كاشت غير مستقيم : از اين روش معمولا" در سطوح كم كشت استفاده مي شود. ابتدا بذور را در زمان مناسب در خزانه زير پلاستيك كشت مي‌كنند. مقدار بذر براي هر متر مربع زمين متفاوت است و بستگي به كيفيت بذر دارد و بين 10 تا 20 گرم است. براي هر هكتار زمين به 350 تا 450 متر مربع پوشش زير پلاستيك نياز است. پس از آبياري منظم و وجين علفهاي هرز سطح خزانه هنگامي كه ارتفاع گياهان به 6 تا 10 سانتيمتر رسيد (پس از پنج تا شش هفته) با رعايت فواصل ذكر شده آنها را بايد به زمين اصلي منتقل كرد. براي هر هكتار زمين به 140 تا 200 هزار نشاء نياز مي باشد.

 

4- تاريخ و فواصل كاشت:

نيمه اول ارديبهشت زمان مناسبي براي كشت مستقيم بذر در زمين اصلي است. دركشت مستقيم فاصله رديفهاي كاشت بين 40 تا 50 سانتيمتر مناسب است. عمق بذر ريحان موقع كاشت بايد بين 5/0 تا 1 سانتيمتر باشد. بذر مورد نياز براي هر هكتار زمين 3 تا 4 كيلو گرم است. در كشت غير مستقيم نيمه دوم اسفند زمان مناسبي براي كاشت بذر در خزانه زير پلاستيك است. بذور در ردبفهايي به فاصله 15 تا 20 سانتيمتر در خزانه زير پلاستيك كشت مي‌شوند. عمق بذر ريحان در خزانه نيز بايد 5/0 تا 1 سانتيمتر باشد. بذر مورد نياز براي هر هكتار زمين يك كيلوگرم است. نشاءها در رديفهايي به فاصله 40 تا 50 سانتيمتر در زمين اصلي كشت مي‌شوند. فاصله دو بوته در هر متر طولي 30 سانتيمتر مناسب است.

 

5- داشت(مراقبت و نگهداري):

آبياري منظم و بموقع گياهان در زمين اصلي يا در خزانه و همچنين مواد و عناصر غذايي كافي نقش عمده اي در افزايش عملكرد ريحان دارد. همچنين مبارزه مكانيكي با علفهاي هرز (توسط كولتيواتور)ضرورت دارد. در كشت مستقيم پس از اين كه گياهان دو تا سه برگي شدند، آنها را بايد تنك كرد بطوريكه در هر متر طولي 6 تا 7 بوته بماند. بر روي ريحان آفت يا بيماري خاص مشاهده نشده است. تنها انگل سن ممكن است مشكلاتي را براي رويش اين گياه ايجاد كند. با سوزاندن علفهاي هرز و يا گياهان آلوده به سن تا حدود زيادي ميتوان آن را كنترل كرد.

 

6-برداشت محصول:

بر حسب شرايط اقليمي محل رويش دو يا حتي سه بار مي توان اقدام به برداشت پيكر رويشي ريحان كرد. اولين برداشت را مي توان اوايل تابستان (اوايل تير) انجام داد. در حين برداشت اواخر تابستان (اوايل شهريور) و سومين و آخرين برداشت را مي توان تا قبل از فصل سرما (اواخر مهر) انجام داد. هنگام اولين و دومين برداشت، گياهان را بايد از فاصله 6 تا 8 سانتي متري ازسطح زمين برداشت كرد. چنانچه گياهان از سطح زمين برداشت شوند امكان رويش مجدد را از دست خواهند داد. چنانچه هدف از كشت ريحان استفاده به عنوان ادويه باشد بايد پس ازخشك كردن در سايه آنها را به قطعات كوچك (5/3 تا 5 ميليمتري) تبديل و سپس بسته بندي نمود. عملكرد پيكر رويشي خشك 2/1 تا 2 تن در هكتار و مقدار عملكرد اسانس 8 تا 10 كيلو گرم در هكتار خواهد بود.

 

جمع آوري بذر:

اگر هدف از كشت ريحانبرداشت بذر آن باشد، محصول را يك بار برداشت مي‌كنند و آن هنگامي خواهد بود كه بذور كاملا" رسيده باشند. در اين مرحله كميت و كيفيت مواد موثر پيكر رويشي بسيار نامناسب مي باشد.

* عملكرد بذر ريحان 600 تا 800 كيلو گرم در هكتار مي باشد

[masi eng 47044]

دستور العمل كاشت ، داشت و برداشت مرزنجوش

مشخصات گیاه

مرزنجوش ،گیاهی است خشبی و چند ساله با نام علمی Origanum vulgare واز خانواده Lamiaceaeکه منشا آن نواحی مدیترانه گزارش شده است . این گیاه دارای ریشه های سطحی است و انشعابهای فراوانی دارد . ساقه این گیاه مستقیم ، به رنگ قرمز ، پوشیده از کرکهای ترشحی وارتفاع آن بین 50 تا 100 سانتیمتر می باشد . برگها طویل ، به طول 3 تا 5 سانتیمتر ، تخم مرغی شکل وفاقد دندانه می باشند. گلها در انتهای ساقه به صورت مجتمع ، به رنگ صورتی یا بنفش و شبیه به چتر از اواخر مرداد ماه ظاهر می شوند.

چند نکته در ارتباط با گیاه مرزنجوش

1- این گیاه در طول رویش به نور فراوان نیاز دارد .

2- این گیاه به لایه های کم عمق خاک و خاکهای شنی که حاوی ترکیبات آهکی باشد ، نیازمند است

3- مرزنجوش به آسانی قادر به تحمل خشکی است ولی برای افزایش عملکرد ، گیاهان باید تحت آبیاری منظم قرار گیرند .

4- pH مناسب خاک برای این گیاه بین 5/4 تا 7/8 می باشد .

توزیع نهاده

1-قبل از کاشت در فصل پاییز افزودن 20 تا 30 تن در هکتار کود دامی کاملا پوسیده .

2- 40 تا 80 کیلوگرم در هکتار کود ازته همه ساله در اوایل بهار .

3- 50 تا 80 کیلو گرم در هکتار اکسید فسفر و اکسید پتاس درپاییز سال سوم وچهارم رویش.

 

 

 

عملیات زراعی

فصل پاییز، پس از افزودن کودهای حیوانی مورد نیاز گیاه ، شخم متوسطی زده و پس از تسطیح زمین و افزودن کودهای شیمیایی مورد نیاز گیاه به خاک ، اواخر اسفند بستر خاک را برای کشت بذر آماده می کنند .

تاريخ و فواصل كشت :

الف:تکثیر رویشی:زمان مناسب برای تکثیر رویشی مرزنجوش ، اواخر بهار (اواسط خرداد) است . بدین صورت که بوته های سالم 2 تا 3 ساله را از خاک خارج کرده و به 2 تا 3 قطعه تقسیم می کنند و در ردیفهایی به فاصله 50 تا 60 سانتیمتر کشت می کنند . فاصله بین دو بوته نیز بین 20 تا 25 سانتیمتر می باشد

.ب:تکثیر توسط بذر :در تكثير توسط بذر ، اوايل فروردين بذور را در خزانه رديفهايي به فواصل 25 سانتيمتر كشت مينمايند . عمق بذر 2 تا 3 ميليمتر ميباشد . آبياري منظم و مبارزه با علفهاي هرز سطح خزانه نتايج مطلوبي را در رشد نشأ ها به همراه خواهد داشت . اگر خزانه زیر پلاستیک استفاده شده باشد اواخر اردیبهشت ماه و چنانچه از خزانه هوای آزاد استفاده شود اوایل پاییز همان سال نشاها را به زمین اصلی منتقل میکنند .فاصله ردیفهای کاشت در زمین اصلی 50 سانتیمتر و فاصله دو بوته روی ردیف کاشت ، 15 تا 20 سانتیمتر باید باشد .

مراقبت و نگهداري :رشد مرزنجوش در سال اول رويش بسيار كند است و علفهاي هرز بدون رقابت و به سرعت توسعه مي يابند ، از اينرو كنترل علفهاي هرز قبل از كشت و تهيه بستري عاري از علفهاي هرز ضرورت دارد .در سال اول ، اواسط تابستان ، بريدن گياهان از فاصلة 8 تا 10 سانتيمتر از سطح زمين سبب گسترش انشعابهاي ساقه اي شده و درافزايش محصول نقش عمده اي دارد . نياز آبي از سال دوم رويش كمتر است .

برداشت محصول :در سال اول تنها يكبار ميتوان محصول را برداشت كرد اما از سال دوم به بعد ميتوان دو و يا حتي سه بار محصول را برداشت كرد .گیاهان در مرحله گلدهی حاوی حداکثر مقدار اسانس هستند . ازاینرو ، اولین برداشت در همین مرحله انجام می گیرد .پس از رویش مجدد گیاهان و تولید شاخ و برگهای جدید و نمو گلها ، ماههای مرداد تا مهر زمان مناسبی برای دومین برداشت خواهد بود .هنگام برداشت ، پيكر رويشي از 40 سانتيمتري قسمت فوقاني بريده مي شوند . مقدار توليد محصول 2 تا 3 تن در هكتار ميباشد .

[masi eng 47044]

دستورالعمل كاشت، داشت و برداشت اسفرزه

 

 

مشخصات گیاه

اسفرزه گیاهی است علفی و یکساله با نام علمی Plantago ovata و از خانواده Plantaginaceae . منشا این گیاه شرق مدیترانه و هند گزارش شده است . ارتفاع گیاهان بسته به شرایط اقلیمی محل رویش بین 30 تا 45 سانتیمتر است . این گیاه فاقد ساقه ، دارای برگهای طوقه ای ، باریک و بلند است که طول آن بین 5/7 تا 20 سانتیمتر است . گل آذین گیاه به صورت سنبله های تخم مرغی یا استوانه ای به طول 3/1 تا 4 سانتیمتر است که روی هر سنبله 45 تا 70 گل کوچک دوجنسی قرار دارد . دوره رویشی اسفرزه کوتاه و بین 110 تا 130 روز می باشد . بذر این گیاه معمولا6 تا 7 روز پس از کشت ، و با یک آبیاری مناسب سبز می شود .نکاتی چند در ارتباط با گیاه اسفرزه 1- این گیاه در طول دوره رویش ، آب و هوای معتدل و خنک را می پسندد . 2- خاکهای لومی شنی با زهکشی مناسب ، برای این گیاه مناسبتر است .3- 90 درصد بذور اسفرزه در دمای 5 تا 10 درجه سانتیگراد سبز می شوند و با افزایش درجه حرارت ، رویش بذر نیز کاهش می یابد .توزيع نهاده:

کشت اسفرزه در خاکهای حاصلخیز ، باعث افزایش عملکرد برگ ، بذر و مواد موثره آن می شود .

به منظور بذرگيري توزيع ازت زياد نقش مهمي در كاهش عملكرد دارد.

- ازت 3/1 هنگام شخم3/2 سرك 60 كيلو گرم / هكتار

- (اكسيد فسفر)هنگام شخم 50-30 كيلو گرم / هكتار

- (اكسيد پتاس) هنگام شخم 50-30 كيلو گرم / هكتار

افزودن مقاديري كود دامي پوسيده در پائيز نتايج مطلوبي را بهمراه دارد.

 

 

 

 

عمليات زراعي: خاك مناسب جهت كشت اسفرزه مي بايست داراي بافتي متوسط و ذخيره رطوبتي كافي باشد. انجام عمل شخم سطحي به عمق 30-25 سانتيمتر و توزيع نهاده هاي مورد نياز در پاييز و انجام عمل ديسك در اواخر زمستان به منظور تسطيح و نرم و متراكم ساختن بستر بذر بسيار اهميت دارد.

 

زمان كشت:

زمان مناسب جهت كشت بذر اسفرزه اواخر اسفند ماه مي باشد. كشت ديرهنگام باعث كاهش عملكرد بذر مي شود. البته در مناطق سردسیر ، زمان مناسب برای کشت مستقیم بذر در زمین اصلی ، اواسط بهار (15 اردیبهشت ) می باشد .

 

عمليات كشت:

كشت در رديفهايي با فاصله 40 تا 50 سانتيمتر و با عمق 1-5/0 سانتيمتر انجام مي‌گيرد.

لازم به ذكر است انجام عمل غلتك و آبياري بلافاصله بعد از كشت ضروري است.

عمليات داشت:بلافاصله پس از کشت ، زمین را باید آبیاری نمود . بطور کلی نیاز آبی این گیاه متوسط است ولی باید در نظر داشت که دفعات آبیاری به عوامل اقلیمی متعددی بستگی دارد . این گیاه در طول رویش به 5 تا 6 آبیاری نیاز دارد . همچنين از جمله مهمترين عمليات در مرحله داشت در این گياه مبارزه با علفهاي هرز مي باشد.(20 تا 25 روز پس از کاشت اولین وجین و تا دو ماه پس از کشت باید 2 و یا حتی 3 بار وجین تکرار شود ).

 

عمليات برداشت بذر: زمان مناسب جهت برداشت هنگامي است كه ميوه هاي (بذور) اصلي مي رسند كه دراين مرحله ميوه ها طوسي رنگ ودوكي شكل شده و برگهاي آن به تدريج زرد و پژمرده مي شوند. هنگام برداشت بذور هوا باید خشک و آفتابی باشد ، از این رو اواسط روز زمان مناسبی برای برداشت بذور می باشد . بهتراست عمليات برداشت بذور در يك مرحله صورت پذيرد بطوريكه پس از رسيدن ميوه ها ، اقدام به جمع آوري آنها نموده و پس از خشك كردن، آنها را بوجاري و پاك نمايند. بازدهي بذر درهكتار بين 800 الي 1000 كيلو گرم مي باشد.