نامزدی،ازدواج نیست!!

[Gandom.E 17805]

نامزدی توافقی است به منظور ازدواج که این توافق تا چه حد اخلاقی و حقوقی است جای بحث فراوان دارد به نظر می رسد فارغ از تعهدات اخلاقی در عالم حقوق نیز بتوان این توافق را عقدی کاملاً معتبر دانست

 

پدر دختری بابت برگزاری مراسم نامزدی دخترش پنج میلیون تومان هزینه کرده که فاکتورهای مربوط به برگزاری جشن نامزدی و مخارج آرایشگاه، فیلم برداری، خرید لباس نامزدی و حلقه و لباس داماد موجود و ضمیمه دادخواست شده و توضیح داده است که پس از مراسم نامزدی برای داماد پذیرش ادامه تحصیل و اقامت در کشور آمریکا آمده ولی دخترم مایل به رفتن به کشور دیگر نیست و چون این موضوع قبلاً اعلام و توافق نشده بود نامزدی دخترم را با استرداد هدایایی که به دخترم داده شده بر هم زده ایم ولی هزینه هایی را که اینجانب کرده ام، خانواده داماد نمی پردازند و می گویند این هزینه بنابرتمایل خانواده شما انجام شده و ارتباطی به ما ندارد …»

تعریف نامزدی

نامزدی توافقی است به منظور ازدواج که این توافق تا چه حد اخلاقی و حقوقی است جای بحث فراوان دارد به نظر می رسد فارغ از تعهدات اخلاقی در عالم حقوق نیز بتوان این توافق را عقدی کاملاً معتبر دانست قوانین بسیاری از کشورها و از آن جمله سوئیس به طور مفصل نهاد نامزدی را مورد بحث قرار داده اند. نکته اینجاست که به طور قطع این عقد و یا قرارداد نه یک قرارداد لازم بلکه از جمله عقود جایز است یعنی طرفین می تواند آن را فسخ کنند. قواعد راجع به نامزدی در مواد ۱۰۳۵ تا ۱۰۴۰ قانون مدنی ایران بیان شده است قانونگذار در این مواد علاوه بر تعریف آثار حاکم بر دوره نامزدی با توجه به ضرورت و واقعیت های موجود در جامعه قواعدی را در خصوص بر هم خوردن نامزدی نیز پیش بینی کرده است که بدان اشاره می شود.

انصراف از وعده نکاح

چون نکاح قراردادی مهم است و برای طرفین آثار خطیری به بار می آورد قانونگذار به طرفین این حق را داده است که تا آخرین لحظه قبل از وقوع عقد از تصمیم خود بازگردند و وعده ازدواج را به هم بزنند. انصراف از یک تصمیم نسنجیده و خلف وعده زناشوئی هر چند که از نظر اخلاقی مذموم باشد بهتر از آن است که زن و مرد، خانواده متزلزل تشکیل دهند و یک عمر را در رنج و مشقت به سر ببرند. قانونگذار در ماده ۱۰۳۵ قانون مدنی در این باره بیان داشته است. «وعده ازدواج ایجاد علقه زوجیت نمی کند اگر چه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر شده پرداخت شده باشد بنابراین هر یک از مرد و زن مادام که عقد ازدواج جاری نشده می تواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر نمی تواند به هیچ وجه او را مجبور به ازدواج کرده و یا از جهت صرف امتناع از وصلت مطالبه خسارتی کند»

ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی درباره استرداد هدایا، پس از بهم خوردن نامزدی چنین می گوید: «هر یک از نامزدها می تواند در صورت بهم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت داده است مطالبه کند اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاهداشته می شود مگر این که آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد»

این ماده تصریح می کند که چنانچه زوجین بر انجام ازدواج تعهد کرده و برای تخلف از آن وجه التزامی نیز تعیین کرده باشند نه تعهد مزبور الزام آور است و نه وجه التزام قابل مطالبه است بنابراین اولاً هر یک از طرفین می توانند قبل از عقد از وصلت امتناع کنند حتی اگر طرفین برای مهریه هم به توافق رسیده باشند چرا که وعده ازدواج ایجاد علقه زوجیت نمی کند و ثانیاً هیچ یک از طرفین نمی تواند از دادگاه الزام طرف مقابل را به ازدواج مطالبه کند.

پس گرفتن هدایا

معمولاً روال عرف بر این است که طرفین و خانواده آنها، در دوران نامزدی به یکدیگر هدیه می دهند. هدیه را با توجه به آنچه فقها گفته اند می توان وعده هبه دانست. هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کسی تملیک می کند. بنابراین گیرنده هبه می تواند هر نوع تصرفی را در آن انجام دهد. قانون مدنی هدایای دوران نامزدی را از شمول هبه خارج کرده و قواعد خاصی را برای آن در نظر گرفته است. ماده ۱۰۳۷ قانون مدنی درباره استرداد هدایا، پس از بهم خوردن نامزدی چنین می گوید: «هر یک از نامزدها می تواند در صورت بهم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت داده است مطالبه کند اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتاً نگاهداشته می شود مگر این که آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد» و در ماده ۱۰۳۸ قانون مدنی ادامه می دهد که مفاد ماده قبل از حیث رجوع به قیمت در موردی که وصلت در اثر فوت یکی از نامزدها بر هم بخورد مجری نخواهد بود. بنابر دو ماده فوق باید بین هدایایی که عین آنها موجود است و هدایایی که تلف شده است فرق گذاشت. اگر عین هدایا موجود باشد با بر هم خوردن نامزدی هدیه دهنده می تواند استرداد آنها را درخواست کند اگر عین تلف شده باشد دو فرض قابل بررسی است: یا هدیه از اشیای مصرف شدنی بوده و عادتاً نگه داشته نمی شود مانند: شیرینی، صابون، عطر، ادوکلن و یا از چیزهایی است که بر حسب عادت نگاه داشته می شود مثل: ساعت، طلا، پارچه، در مورد اول، دهنده، حق مطالبه قیمت نخواهد داشت و در مورد دوم مستحق بهای هدیه خواهد بود مگر آنکه هدیه بدون تقصیر گیرنده، تلف شده باشد یا بهم خوردن نامزدی ناشی از فوت یکی از نامزدها باشد. به نظر می رسد عکس هایی که در دوران نامزدی میان طرفین رد و بدل شده است نیز از مصادیق هدیه و قابل استرداد است اما وضعیت نامه های دوره نامزدی متفاوت است نامه را نمی توان عرفاً جزو هدایا بشمار آورد چرا که عرفاً گیرنده نامه، مالک آن تلقی می شود. بنابراین اگرچه از نظر حقوقی نمی توان مالک را به استرداد نامه ملزم کرد با این وجود اگر دریافت کننده نامه از آنها سوءاستفاده کرده و از این راه زیانی به نویسنده نامه وارد آورد مکلف به جبران خسارات وارد آمده خواهد بود، علاوه بر اینکه مستنبط از ماده ۱۰ قانون مسئولیت مدنی دادگاه می تواند به درخواست خواهان و برای رفع ضرر از وی، دریافت کننده را به استرداد نامه یا نابود کردن آن مجبور کند.

 

عکس هایی که در دوران نامزدی میان طرفین رد و بدل شده است نیز از مصادیق هدیه و قابل استرداد است اما وضعیت نامه های دوره نامزدی متفاوت است نامه را نمی توان عرفاً جزو هدایا بشمار آورد چرا که عرفاً گیرنده نامه، مالک آن تلقی می شود.

نتیجه:

اگر بین پاسخ مثبت به خواستگاری و ثبت نکاح فاصله زمانی به وجود آید، دوره ای که عرفاً نامزدی نامیده می شود؛ ایجاد می شود در فقه اسلامی سخنی از نامزدی به میان نیامده و برای آن حکمی ذکر نشده است زیرا تا هنگامی که عقد ازدواج بسته نشده باشد هیچ گونه رابطه حقوقی و شرعی بین زن و مرد وجود ندارد و طبعاً آن دو با یکدیگر محرم نیستند و هر نوع رابطه جنسی یا جسمی بین نامزدها ممنوع است و درخواست تمکین از دختر مشروعیت ندارد. (۱)

برای حفظ آزادی مرد و زن در انتخاب همسر آنها می توانند قبل از عقد ازدواج منصرف شوند در حقیقت نامزدها بر وعده ازدواج توافق کرده اند نه ازدواج.

اگر بر هم زدن نامزدی بدون علت موجه باشد به طرف دیگر این امکان را می دهد مخارجی را که انجام داده است مطالبه کند و همچنین می تواند هدایایی را که معمولاً نگاه داشته می شود و استفاده از آن ها موجب از بین رفتن آنها نمی شود مانند طلا و جواهرات مطالبه کند اما نمی تواند هدایایی را که برای مصرف کردن هستند و معمولاً نگه داری نمی شوند مانند مواد خوراکی و آرایشی را مطالبه کند.

دانستنیهای حقوقی-علی نیازی

[Ali.Fatemi4 22826]

قابل توجه بعضیا...

[a.namdar 5908]

جالب!! اگر نامزدی بین افراد محدودی اعلام شده باشه (مثلا فقط بین خود دختر و پسر) و بعدش یکی از طرفین منکر نامزدی بشه قانونا چطور میشه ثابت کرد؟ یا حتما باید اعلام عمومی شده باشه تا نامزدی محسوب شه؟

ببخشید ناشیانه میپرسما. من زیاد زبون قانون رو بلد نیستم

[Gandom.E 17805]

جالب!! اگر نامزدی بین افراد محدودی اعلام شده باشه (مثلا فقط بین خود دختر و پسر) و بعدش یکی از طرفین منکر نامزدی بشه قانونا چطور میشه ثابت کرد؟ یا حتما باید اعلام عمومی شده باشه تا نامزدی محسوب شه؟

ببخشید ناشیانه میپرسما. من زیاد زبون قانون رو بلد نیستم

 

ممنون از توجهت اردشیر خان

اعلام به هیچ کس یه نوع دوستی مثل دوستیهای دیگه محسوب میشه..

حداقل خانواده ها باید در جریان باشند تا بشه در موردش اعاده ای داشت..

[manjari 2934]

جالب بود،کسی که از لحاظ مالی مشکلی نداره خب بزار جشن مفصل بگیره بعدشم بهم بخوره یا نخوره ، انگار نه خانی اومده و نه خانی رفته !!!!!!!!!!!

ما که نامزدی با توافق به منظور ازدواج هستیم

[masoud 65 835]

من صحبت مفسلی در مورد این موضوع دادم ولی متأسفانه وقتی ارسال کردم چون تایپم به خاطر طولانی بودن طول کشیده بود، خود به خود از انجمن خارج شده بودم و الان دارم کلی حرص می خورم از دست نواندیشان با این سیستمه سایتشون، چون خیلی هاشو یادم نیست که بخوام دوباره تایپ کنم در هر صورت کاریش نمیشه کرد جز دعا برای سلامتیه شما...

[manjari 2934]

وقتی تایپتون زیاد میشه و طول میکشه قبل از ارسال همه نوشته رو کپی کنید بعد میتونید دوباره پست کنید. یا بعد از اینکه دوباره یوزرنیم و پسورد خواست کافیه فلش بالای پیج که آندوی صفحه هست رو دوباره بزنید به نوشته تون برمیگردید.

اینو گفتم چون برای خودمم پیش اومده

[مجید بهره مند 43111]

جالب بود ممنون از دعوتت عمویی

[Gandom.E 17805]

من صحبت مفسلی در مورد این موضوع دادم ولی متأسفانه وقتی ارسال کردم چون تایپم به خاطر طولانی بودن طول کشیده بود، خود به خود از انجمن خارج شده بودم و الان دارم کلی حرص می خورم از دست نواندیشان با این سیستمه سایتشون، چون خیلی هاشو یادم نیست که بخوام دوباره تایپ کنم در هر صورت کاریش نمیشه کرد جز دعا برای سلامتیه شما...

 

ممنون که به تاپیکام توجه داری داداش

منتظر نظرات پرمحتوات هستم