رفتن به مطلب

اصول تهیه خون و فرآورده های آن


ارسال های توصیه شده

در گذشته درمان عمدتاً بوسیله ترانسفوزیون خون کامل انجام می شد. در صورتیکه امروزه ممکن است در موارد محدود و بخصوصی از خون کامل استفاده شود . امروزه تلاش بر این است که از فرآورده های خون بر حسب شرایط کلینیکی بطور اختصاصی استفاده شود .

 

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، فرآورده های خون آن دسته از مواد تشکیل دهنده خون هستند که کاربرد درمانی داشته , می توانند بوسیله سانتریفیوژ کردن و منجمد نمودن با استفاده از روش های مرسوم انتقال خون تهیه گردند. از ترانسفوزیون اکثراً برای مقاصد زیر استفاده می شود .

 

- برای حفظ حجم خون در حد مناسب

 

- جهت حفظ قابلیت حمل اکسیژن بوسیله خون

 

- برای تصحیح اختلافات خونریزی دهنده و انعقادی

 

- جهت تصحیح نقص های ایمنی

 

بدیهی است استفاده از خون کامل برای تمامی موارد بالا مناسب نمی باشد مگر آنکه بیمار بطور همزمان دچار چند مشکل مختلف باشد , حتی در چنین شرایطی نقص ها و کمبودهائیکه بر اثر ذخیره سازی در خون کامل ایجاد می گردد , آن را برای جایگزینی چند منظوره نامناسب می سازد . به بیماران بایستــی فقط آن جزء از خون که جهت تصحیح کمبودهای آن لازم است داده شود . این کار مانع تزریق غیر ضروری و شاید مضر اجزاء دیگر خون که برای بیمار لازم نمی باشند میگردد . امروزه خوشبختانه اجزای خون به طور کامل شناخته شده و افرادی که نیازمند به جزء خاصی از خون هستند می توانند فرآورده اختصاصی موردنیاز خود را بدون اینکه در معرض سایر اجزای خون قرار گیرند دریافت نمایند . این موضوع به سازمان انتقال خون فرصت می دهد که یک واحد خون اهدایی را برای چندین نیازمند به اجزای خونی آماده نموده و مورد استفاده قرار دهد . یک واحد خون کامل پس از طی مراحل مختلف سانتریفیوژ می تواند به واحدهای گلبول قرمز متراکم ( packed RBC ) , پلاکت , پلاسمای تازه منجمد ( FFP ) و کرایو پرسیپیتات تبدیل گردد. از پلاسمای به دست آمده در بخشهای پالایش می توان محصولات مختلفی از قبیل آلبومین , ایمونوگلوبولینها, فاکتورهای انعقادی و آنتی سرم های مختلف تهیه نمود .

 

پلاسمای تازه منجمد ( Fresh Frozen Plasma )

 

)روش تهیه ، دانش فنی ، خواص ، نگهداری و پایداری)

 

برای تهیه پلاسمای تازه منجمد کیسه های خون کامل را با دور تند سانتریفیوژ کرده و پلاسما را جدا می کنند . در بیشتر مراکز برای تهیه پلاسما از شتاب ثقل g ۵۰۰۰ به مدت ۷ دقیقه استفاده می کنند. پلاسمای جدا شده را به سرعت منجمد ساخته و انجماد بایستی در سیستمی صورت گیرد که پلاسما در ظرف مدت یکساعت در برودت کمتر از ۳۰- درجه سانتی گراد منجمد شود. برای تهیه این فرآورده باید حداکثر تا ۶ ساعت بعداز اهدای خون اقدام کرد. خون هایی که زمان جمع آوری آنها بیش از ۱۰ دقیقه طول بکشد برای تهیه فرآورده های پلاسمایی جهت مصرف مستقیم بالینی مناسب نیستند. روش تهیه باید قابل اطمینان باشد تا فرآورده دارای حداکثر فاکتورهای انعقادی و حداقل عناصر سلولی خون باشد ( گلبول قرمز , پلاکت و گلبول سفید ) .

 

واحدهای خون کاملی که برای FFP بکار می روند باید در حین فرآیند خونگیری با ماده ضد انعقاد به خوبی مخلوط شوند چون هرگونه فعالیت سیستم انقعادی باعث کاهش فعالیت این فاکتورها در پلاسمای حاصل خواهد شد . این فرآورده همانند یک پلاسمای نرمال دارای فاکتورهای انعقادی پایدار ( ۲و۷و۹و۱۰) , آلبومین و ایمونوگلوبولین می باشد و حاوی حداقل ۷۰% فاکتور VIII اولیه و نیز به همین مقدار از سایر فاکتورهای انعقادی ناپایدار (۵و۸) می باشد .

 

پایداری محصول بستگی به دمای نگهداری آن دارد .

 

دمای مطلوب ۳۰- درجه سانتی گراد یا پائین تر است ولی می توان در ۱۸- درجه سانتی گراد نیز نگهداری کرد که چنانچه در این برودت نگهداری شود می توان تا یکسال به عنوان منبعی غنی از فاکتورهای انعقادی پایدار و غیر پایدار از آن استفاده کرد .

لینک به دیدگاه

مصرف :

 

در هنگام استفاده از FFP باید آن را در ۳۷ درجه سانتی گراد ذوب کرد و پس از ذوب شدن در عرض ۲ تا ۳ ساعت مصرف کرد. چنانچه پلاسمایی پس از ذوب شدن مورد استفاده قرار نگیرد , می توان آن را در یخچال در دمای ۱ تا ۶ درجه سانتی گراد گذاشت و تا ۲۴ ساعت , هنوز هم به عنوان پلاسمای تازه مورد استفاده قرار داد. هر واحد پلاسمای تازه بین ۲۰۰ تا ۲۸۰ سی سی حجم داشته و هر سی سی از آن دارای ۷/۰ تا ۱ واحد فعالیت انعقادی از هر کدام از فاکتورهای انعقادی است , علاوه بر این هر سی سی FFP تازه حاوی ۱ تا ۲ میلی گرم فیبرینوژن است . درتزریق پلاسما احتیاجی به کراس مچ نیست ولی همگروهی سیستم ABO بین دهنده و گیرنده را باید رعایت کرد و چنانچه پلاسمای همگروه بیمار یافت نشود , می توان از پلاسمای اهداکننده گروه AB به عنوان دهنده همگانی پلاسما استفاده کرد , چون این افراد فاقد آنتی A و آنتی B هستند .

 

در تزریق این فرآورده لزومی به رعایت هم گروهی از نظر سیستم Rh نیست و تزریق پلاسمای فرد دارای گروه مثبت به منفی بلامانع است . چنانچه پلاسما حاوی آنتی Rh باشد نباید آن را به افراد Rh مثبت بدهند .

 

میزان درمانی پلاسما جهت تصحیح فاکتورهای انعقادی cc ۸ تا cc ۱۰ به ازای هر کیلوگرم وزن بیمار است و در هیچ زمانی نباید بیش تر از ۱۰ تا ۱۵ سی سی به ازای هر کیلوگرم مورد استفاده قرار گیرد چون باعث افزایش حجم خون در بیمار شده و سبب بروز اختلالات قلبی – ریوی می شود .

 

مهم ترین کاربردهای پلاسمای تازه منجمد :

 

۱) در بیمارانی که کاهش همزمان چندین فاکتور انعقادی دارند مانند بیماریهای کبدی :

 

میزان فاکتورهای انعقادی به ویژه فاکتورهای وابسته به ویتامین k که عبارت است از پروتئین C , پروتئین S و فاکتورهای ۲و۷و۹و۱۰ در بیماریهای کبدی کاهش می یابند و باعث افزایش زمان پروترمبین (Pt ) می شوند . هنگامی که آزمایش زمان پروترومبین بیمار بیش از ۱۶تا۱۸ ثانیه شود و PTT بیمار بیش از ۵۵ تا ۶۰ ثانیه شود احتیاج به تزریق FFP است چون در غیر این صورت امکان خونریزی در بیمار وجود دارد .

 

۲) متعاقب ترانسفوزیون ماسیو و

 

تعویض خون :

 

چنانچه بیمار حجمی معادل حجم خون خود در کمتر از ۲۴ ساعت دریافت کند به آن ترانسفوزیون ماسیو گویند. در ترانسفوزیون ماسیو فاکتورهای انعقادی و پلاکت های بیمار با خون تزریق شده رقیق می شود و میزان آنها ها کاهش می یابد. در ترانسفوزیون ماسیو چنانچه به بیمار معادل یک حجم تزریق شود , غلظت هر ماده ای یا سلولی از خود بیمار حدود کاهش می یابد. بنابراین در این موارد به علت پدیده رقت امکان خونریزی وجود دارد و توصیه می شود که در این حالت به ازای هر ۵ واحد تزریق خون یک واحد FFP و پلاکت نیز تزریق شود .

 

۱) بیماران مبتلا به انعقاد داخل عروقی منتشر ( DIC )

 

در بیماران مبتلا به DIC به علت مصرف شدن فاکتورهای انعقادی و پلاکت ها گرایش به خونریزی پیدا می شود و در این حالت باید به این بیماران FFP و پلاکت تزریق کرد. در سندرم DIC غلظت فاکتورهای انعقادی ۵ و ۸ و فیبرینوژن بشدت کاهش می یابد چنانچه غلظت فیبرینوژن کمتر از ۸۰ میلی گرم درصد باشد تزریق FFP یا کرایو توصیه می شود .

 

۲) جبران سریع فاکتورهای انعقادی در بیمارانی که میزان زیادی وارفارین مصرف کرده اند :

 

در بیمارانی که وارفارین مصرف می کنند میزان کارآئی فاکتورهای ۲و۷و۹و۱۰ کاهش می یابد لیکــن

 

چنانچه بیماران فوق خونریزی داشته , یا به عمل جراحی فوری نیاز داشته باشد می توان با تزریق پلاسمای تازه فاکتورهای فوق را در بیمار به سرعت جبران کرد .

 

۱) جایگزینی با پلاسمای بیمار در مبتلایان به سندرم همولیتیک اورمیک ( HUS ) و ترومبوتیک

 

ترومبوسیتوپنیک پورپورا ( TTP ) :

 

پلاسما فرزیس در بیماران مبتلا به TTP و HUS رل مهمی در درمان دارد. برای انجام این کار پلاسمای بیمار را توسط روش های دستی یا اتوماتیک خارج کرده و برای جایگزینی آن از FFP همگروه استفاده می شود.

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

  • Like 1
لینک به دیدگاه
×
×
  • اضافه کردن...