رفتن به مطلب

نراق ،روستایی با خانه های تاریخی ماندگار


*Cloudy sky*

ارسال های توصیه شده

تاریخچه نراق

نراق از قدمت تاریخی بسیار طولانی برخوردار است . بعضی از مورخان تاریخ نراق را قبل از اسلام می دانند ،به طوری که معتقدند نراق در محل فعلی نبوده ، بلکه از هفت دهکده پراکنده تشکیل می شده که این دهکدهها در اطراف نراق در قسمت شمال و جنوب شرقی و غرب آن بوده اند .

این دهکده های کوچک ه ظاهرا مردمی با دین مجوس یا گبر داشته است به نام های : گرینان ، بیدشک علیا ، بیدشک سفلی ، در چاله سرخ ، شمس آباد ، کندقه و … بوده است . در کنار این دهکده ها آثار زندگی ، از سفال تا برج و باروها و نیز قبرهایی به چشم می خورد و این آثار در قسمت بیدشکین ( علیا و سفلی ) بیشتر در معرض دید است . در قسمتی از این محل ، کوهی به نام کافران قرار دارد که بر فراز آن قلعهای جهت نگهبانی و سکونت سر گروههای آن قوم قرار داشته و این قلعه در حمله افغان ها تخریب شده و فقط تعداد کمی از سنگ های آن همچنان بر فراز کوه باقی مانده است .

 

 

به هر حال ، شهر نراق از نظر قدمت در سطح شهرهای قدیمی ایران است . چنان چه مرحوم شیروانی در کتاب بستان السیاحه خود قدمت نراق را به هزار سال ذکر کرده و می نویسد : “نراق بر وزن عراق ، قصبه مانند و محلی است خاطر پسند از توابع کاشان ، در دامن کوه اتفاق افتاده ، سه طرفش فی الجمله گرفته و سمت مغربش غایت گشاده است و مردمش شیعه مذهبند .”

ابن بطوطه نیز نراق را به قدمتی برابر هفتصد سال معرفی می نماید .

 

 

آنچه است ، نراق دارای قدمتی بیش از هفتصد سال است . اما همان طوری که ذکر شد ، نراق فعلی پس از اسلام و توسط شخصی به نام ریش بلند که در آن زمان سمت کدخدایی داشت ، در محل سفلی نراق جمع شدند و به خانه سازی پرداختند و از آن جمله مسجدی با نام مسجد پایین بنا گردید .

از نظر تاریخ نویسان ، نراق به معنای نر یا نره و عبارت از برآمدگی و بلندی زمین است و چون زمانی سلطان آباد ( اراک امروزی ) را با نام عراق می شناختند و نراق در بلندترین نقطه عرق قرار داشت ، آن را نر عراق ( یا بلندترین نقطه عراق ) نامیدند . کم کم نیز نر عراق به نراق مبدل گشته است . بعضی از مورخان اسم نراق را اقتباس از نام ستاره ای می دانند و برخی دیگر ازمردم قدیمی نام نراق را از حروف درهم ریخته قرآن دانسته و اعتقاد بر این دارند که چون نراق فعلی در زمان گرویدن مردم به اسلام و نابود شدن کفار در اطراف این شهر به وجود آمده است این نام را بر این شهر گذاشته اند .ولی به نظر می رسد که نظر اول موافق وجه تسمیه نراق باشد .

نراق پس از اسلام نیز سابقه درخشانی در تاریخ داشته به طوری که سبک بناهای تاریخی آن نشان دهنده این واقعیت است . سبک معماری مسجد سفلی نراق که در محله سفلی بناگردیده نشان می دهد که این ساختمان در قرون اولیه اسلام در سه قسمت که دالان هایی به هم مرتبط می شود ساخته شده و تاریخ ساخت آن دقیقا مشخص نشده است .

در دوران شاهان صفوی و قاجاریه از رونق ویژه ای در ساختمان سازی و به کار بردن مصالح ساختمانی خاص آن زمان که در این محل تهیه شده است داشته و در تجارت نیز جلوه ای خاص داشته است . به طوری که این شهر از نظر تجارت و قرار گرفتن بر سر راه شهرهای مهمی چون همدان ، اراک ، کرمانشاه ، جاپلق و کاشان شهره بوده است .

کاروانسراهایی که در کنار مجموعه تاریخی بازار قرار دارد به همین منظور بنا شده بودند . بازار نراق که متشکل از راسته بازار و دکان هایی در اطراف و دارای چند تیمچه است قدمت و سابقه درخشان تاریخی و تجاری نراق را بیشتر آشکار می کند .

 

 

با توجه به مطالب فوق الذکر و تاریخچه شکل یابی نراق ، چه در زمانی که متشکل از هفت قست پراکنده بوده و چه زمانی که به صورت مجتمع در محله سفلی بنای تشکیل شهری را نهادند ، نمی توان نسبت به پیشینه تاریخی نراق نظری ارائه نمود و تنها در اثر کاوش های باستان شناسی می توان به تاریخ دقیق و نیز نتیجه علمی قابل اعتمادی دست یافت .

 

یکی از جاذبه های دیدنی شهر نراق وجود خانه های قدیمی آن با قدمت بیش از ۱۰۰ سال است.

 

 

این بناهای دیرینه به علت رونق تجارت در شهر نراق به ویژه در دوران قاجار محله ای جدید در شرق نراق ، شکل گرفته اند که در آن افراد متمکن خانه هایی زیبا و دیدنی احداث کردند که در حال حاضر این خانه ها به مجموعه ای از خانه های تاریخی شهر بدل شده و نماد معماری دوران قاجار محسوب می شود.

 

 

این خانه ها اغلب از هشتی ، بیرونی ، اندرونی ، میهمان پذیر ، مطبخ ، محل نگهداری چهارپایان ، محل اسکان خدمه ، و بادگیر های خشتی جهت خنک کردن فضای داخل منزل تشکیل شده اند.

 

 

از امتیازات منحصر به فرد این خانه ها که به اعتراف کارشناسان معماری در هیچ کجای ایران مشابه آن وجود ندارد جریان آب زیر زمینی قناتی(قنات حاج اله داد) است که تمامی این خانه ها را مشروب کرده و در نهایت به میادین اصلی، حمام عمومی ، حوض خانه و بازار شهر منتهی می شده است. درون این خانه ها قسمتی احداث که به زبان محلی آن را سیپک می گویند.

 

 

اغلب درهای این خانه ها گره کاری ، همراه با شیشه های رنگی و مشبک است که به بنا جلوه ای ویژه بخشیده است.

 

 

تزئینات به کار رفته دراین خانه ها در عین سادگی بسیار زیبا و دیدنی است و شاهکارهای استفاده از کاهگل و گچ را می توان در این بناها مشاهده کرد که چگونه معمارهای توانمند گذشته از حداقل امکانات بهترین و ماندنی ترین اثر ها را خلق و برای نسل های آینده به یادگار گذارده اند.

 

 

در شهر نراق خانه های متعددی وجود دارد چنانچه حفظ ، مرمت و احیا شود، می تواند نراق را به نمونه شهر های به جای مانده از دوران قاجار بدل کند و این می طلبد مسوولا ن میراث فرهنگی و گردشگری جاذبه های این شهر را بررسی کنند و به عنوان یک شهر نمونه در بازسازی آن تلاش کرده تا در آینده نراق نیز همانند روستای ابنیه و شهر نیاسر که در فاصله ای نزدیک از این شهر قرار دارند، شهرت جهانی پیدا کند.

 

 

از جمله خانه های دیدنی شهر نراق که عمدتا به همت بازماندگان تا به حال پابرجا مانده و از ویرانی آنها جلوگیری شده است ، خانه های زیر است:

 

 

خانه فاضلین نراقی:

 

 

دارای قدمت بیش از ۲۸۰ سال که در سقف این بنا که طاقدیس نام دارد تاریخ ساخت بنا قید شده است.

 

 

خانه مرحوم حاج تقی خان رئوفی:

 

 

این بنا یکی از زیبا ترین سیپک های شهر نراق را در خود جای داده است و نزدیک به ۲۰۰ سال قدمت دارد.

 

 

خانه مرحوم محمد رئوفی:

 

 

این بنا مجموعه ای کامل از دیدنی ترین خانه های تاریخی نراق است و از دو قسمت زمستان نشین و تابستان نشین تشکیل و در بین این دو سرا باغچه های بسیار زیبا همراه با حوض آب وجود دارد.

 

 

خانه غلامحسین خان نراقی:

 

 

این بنا نزدیک به ۲۰۰ سال قدمت دارد و در ضلع شرقی آن برج دیدبانی بسیار زیبایی ساخته شده است.

 

 

این سرا در بین خانه های تاریخی نراق ویژگی های منحصر به فردی دارد که متاسفانه به علت نداشتن متولی خاص در حال تخریب و نابودی است و انتظار می رود با توجه به اینکه صاحب این بنا در قید حیات است و از خانواده های بزرگ نراقی و در حال حاضر در خارج از کشور به سر می برند ترتیبی اتخاذ شود که بنا بیش از این مورد تخریب قرار نگیرد و به سرنوشت خانه حسینعلی خان صفایی که به تلی از خاک بدل شده است دچار نشود.

 

خانه صفایی

 

 

یکی از خانه های تاریخی و زیبای نراق بوده است که در سالهای اخیر به علت کم توجهی صاحبان و مسوولان مربوطه تخریب و از آن د ر ذهن سالخوردگان شهر تنها خاطراتی به جای مانده است.

 

 

خانه علیرضا خان یوسفی نراقی:

 

 

این بنا نیز در مسیر جریان آب قنات حاج الله داد قرار دارد و در طبقه زیر زمین آن مجموعه بسیار دیدنی و تاریخی شکل گرفته است. قدمت این بنا به بیش از ۱۸۰ سال پیش بر می گردد.

 

 

خانه حاجی خان نراقی:

 

 

این بنا یکی از با ارزش ترین بنا های شهر نراق است که در سال های اخیر به همت وراث بازسازی شده و لی متاسفانه به علت اصولی نبودن کار و پیروی نکردن از سبک معماری قدیم به ویژه نوع مصالح ساختمانی صدمات جبران ناپذیری به بنا وارد شده است.

 

 

خانه مرحوم آمیرزا منصور قاسمی:

 

 

این بنا نیز نزدیک به ۱۸۰ سال قدمت دارد و یکی از دیدنی ترین بنا های نراق است. این مجموعه سه ویژگی منحصر به فرد دارد که آنرا از دیگر بنا های نراق متمایز کرده است:

 

 

۱) بزرگترین بادگیر خانه های نراق را در خود جای داده است.

 

 

۲) زیبا ترین درهای گره کاری شده و پنجره های مشبک همراه با شیشه های رنگی در شهر نراق که فعلا موجود می باشد متعلق به این خانه است.

 

 

۳) زیبا ترین گچبری و تزئینات داخلی ساختمان در شهر نراق نیز در انحصار این خانه است.

 

 

ورثه مرحوم قاسمی این بنا را در اختیار شهرداری نراق قرار داده اند تا با کمک آنها مرمت و به کارگاه آموزشی دانشجویان رشته معماری و مرمت آثار تاریخی بدل شود. در آینده این ساختمان پذیرای تمامی علاقه مندان رشته معماری و مرمت آثار تاریخی از سراسر ایران برای تکمیل پروژه های آنها خواهد بود.

 

 

خانه فروغی ها:

 

 

این بنا در محله بالا و در ضلع جنوبی شهر قرار دارد. از امتیازات این بنا دست نخوردن ترکیب و سبک معماری قدیم آن است. نزدیک به ۲۰۰ سال قدمت داشته و خانه پدری مرحوم فروغی خواننده و موسیقیدان معاصر ایران است.

 

 

در هنگام مرگ وصیت می کند اور ادر روستای قرقره از توابع بوئین زهرا که بسیار شبیه به نراق است ، دفن کنند.

لینک به دیدگاه
  • 1 سال بعد...

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...