علایم واریس چیست؟

[Ala Agrin 14,476]

وریدهاى متورم و پیچ در پیچ قابل رویت که گاهى به وسیله مویرگ هاى پرخونى به نام وریدهاى با نماى عنکبوتى شکل احاطه شده اند، همان وریدهاى واریسى سطحى هستند. این وریدها دردناک و ظاهرا بد شکل هستند، اما معمولا بى ضرر هستند. گاهى اوقات این وریدها متورم مى شوند حین تماس حساس هستند. مانع جریان خون مى شوند که در این صورت باعث تورم ناحیه ، خارش پوست و درد در ناحیه مبتلا مى شوند. پاهاى ما علاوه بر شبکه ورید سطحى یک شبکه وریدى داخلى یا عمیق هم دارد. در مواردى نادر، ورید داخلى پا به حالت واریسى در مى آید. این وریدهاى واریسى عمقى معمولا دیده نمى شوند، اما مى توانند باعث تورم یا درد در سراسر پا بشوند. در وریدهاى واریسى عمقى ممکن است لخته هاى خون هم تشکیل شود.

مشکل واریس نسبتا شایع است و بسیارى از مردم در خانواده خود این مشکل را دارند. احتمال بروز واریس در زنان ۲برابر مردان است.

علت واریس چیست؟

شریان ها که خون پر اکسیژن را از قلب به سراسر بدن مى برند دیواره اى عضلانى و ضخیم دارند که داراى بافت الاستیک است.

وریدها خون را از بدن به قلب برمى گردانند که دیواره آنها عضلانى است و شبکه اى از دریچه ها درون آنها وجود دارد که فقط به سمت قلب باز مى شوند. وقتى خون در وریدها به حرکت در مى آید دریچه ها به نوبت باز مى شوند تا خون حرکت کند و به جلو برود و بعد بسته مى شوند تا خون به عقب برنگردد. در وریدهاى واریسى ، این دریچه ها خوب کار نمى کنند به صورتى که خون در وریدها جمع مى شود و عضلات براحتى نمى توانند خون را به سمت قلب حرکت دهند. خون به جاى این که از یک دریچه به دریچه دیگر به جریان در آید به صورت جمع شده در ورید حرکت مى کند، فشار وریدى و احتمال احتقان ورید زیاد مى شود و ورید متورم شده حالت پیچ در پیچ پیدا مى کند. به دلیل این که وریدهاى سطحى عضلات دیواره اى قوى ندارند احتمال واریس در این وریدها بیشتر از وریدهاى عمقى است ، چرا که دیواره عضلانى وریدهاى عمقى قوى تر است. هر شرایطى که باعث فشار بیش از حد روى پاها یا شکم شود مى تواند منجر به واریس شود. شایع ترین فشار زمان باردارى ، در افراد چاق یا افرادى که طولانى مدت مى ایستند، وجود دارد.

یبوست مزمن و در بعضى موارد نادر تومورها هم مى توانند باعث واریس شوند. ماندن در حالت ساکن احتمال واریس را زیاد مى کند، زیرا عضلات در حالتى که فرد بى حرکت است به پمپ کردن خون کمک نمى کنند. با بالا رفتن سن ، وریدها ضعیف تر مى شوند و احتمال واریس بیشتر مى شود. در قدیم مى گفتند چهارزانو نشستن باعث واریس مى شود در حالى که این باور غلط است؛ اما اگر کسى واریس داشته باشد چهار زانو نشستن آن را بدتر مى کند.

علایم واریس چیست؟

رگهاى خونى برجسته به رنگ آبى تیره بخصوص در پاها درد پا، احساس سنگینى در پا و حساس شدن آنها که اغلب با تورم پاها پس از ایستادن طولانى مدت همراه است. موارد زیر را نیز به خاطر داشته باشید و در صورت بروز آنها حتما به پزشک مراجعه کنید:

اگر تورم بیش از حد یا وقتى پوست روى وریدهاى واریسى پوسته پوسته شد، زخمى شده تغییر رنگ داد یا مستعد خونریزى شد احتمال ابتلا به درماتیت (التهاب پوست) ناشى از توقف خون در رگ وجود دارد. ممکن است در این صورت براى اجتناب از گرفتارى بیشتر و پیشگیرى از مشکلات جدى در گردش خون جراح ، ناچار به برداشتن وریدهاى مبتلا شود. اگر وریدهاى واریسى قرمزرنگ هستند باید به پزشک مراجعه شود زیرا احتمال دارد به فلبیت (التهاب رگ) مبتلا باشید. اگر بر اثر حادثه اى وریدهاى واریسى پاره یا بریده شوند براى کنترل خونریزى و پیشگیرى از عوارض باید به پزشک مراجعه شود.

درمان واریس

نوع خفیف واریس معمولا به درمان نیاز ندارد. در این موارد در خانه با انجام کارهایى مى توان درد و ناراحتى را تسکین داد. وریدهاى واریسى سطحى به طور طبیعى به درمان نیاز ندارد، اما نباید از آنها غافل شد. ممکن است پزشک براى تسکین درد و فراهم کردن راحتى براى بیمار جوراب هاى الاستیک مخصوص واریس را توصیه کند. این جوراب ها به عضلات پاى شما کمک مى کنند که با تمرکز فشار در نزدیکى وریدها خون را به سمت بالا پمپ کنند. باید صبحها بعد از بیدار شدن و قبل از این که از بستر حرکت کنید، این جوراب ها را بپوشید. در بستر که هستید پاها را بلند کنید و بالا ببرید، سپس جورابها را بپوشید. جوراب ها نباید در قسمت مچ پا یا کشاله ران فشار وارد کنند و تنگ باشند در روز باید این جوراب ها را در طول روز چندین بار به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه پاى خود را بالاتر از سطح بدن نگه دارید. گاهى پزشک براى تسکین تورم و درد، داروهاى ضدالتهاب مثل آسپرین یا بروفن را تجویز مى کند. اگر احساس کردید پوست اطراف وریدهاى واریسى زخمى شده یا تغییر شکل داده اند یا اگر بدون نشانه هاى خارجى احساس درد مداوم دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید؛ چراکه ممکن است وریدهاى عمقى شما مبتلا شده باشند. در بیشتر موارد لازم نیست وریدهاى واریسى برداشته شوند. اگر واریس خیلى اذیت کرد با چند روش مى توان آنها را برداشت. وریدهاى عنکبوتى را براحتى مى توان به وسیله لیزر برداشت. در مواردى که واریس حالت خفیفى دارد، جراح با روش اسکلروتراپى درمان را انجام مى دهد یعنى ماده اى شیمیایى به نام عامل اسکلروزینگ به درون ورید تزریق مى شود تا دیواره هاى آن روى هم بخوابد و دیگر نتواند خون را جابه جا کند و به عبارتى ورید واریسى از مسیر خون حذف شود و خون از وریدهاى دیگر به حرکت درآید. در موارد شدیدتر با عمل جراحى ورید مبتلا به واریس برداشته مى شود. متاسفانه هیچ درمانى نمى تواند از تشکیل واریس مجدد جلوگیرى کند. قبل از اقدام درمانى باید با جراح عروق مشورت کنید تا راه درمانى مناسب برایتان در نظر گرفته شود.

چگونه مى توان از تشکیل واریس جلوگیرى کرد؟

-به طور منظم ورزش کنید. تناسب وزن و فعالیت بهترین راه براى قوى نگهداشتن عضلات پا و به حرکت درآمدن خون در بدن است.

وزنتان را کنترل کنید و از چاقى بپرهیزید. -از غذاهاى کم چرب ، کم نمک و کم شیرین استفاده کنید. آب زیاد بنوشید. -اگر کارتان طورى است که باید در طول روز سرپا بایستید، هر از گاهى پاهاى خود را به حالت کشش درآورده و نرمش دهید تا جریان خون زیاد شود و فشار وریدى کاهش یابد. -از مصرف دخانیات خوددارى کنید. تحقیقات نشان داده است سیگار باعث افزایش فشارخون و بدترشدن واریس مى شود. -اگر باردار هستید به جاى آن که به پشت بخوابید روى پهلوى چپ بخوابید تا فشار وارده از رحم روى وریدهاى لگن به حداقل برسد. این وضعیت باعث مى شود جریان خون به جنین هم راحت تر برسد.

دکتر محمدعلى تقى پور

 

بانک اطلاعات پزشکی پاراسات