سال ۱۳۹۱ در جهان علوم پزشکی چه گذشت ؟

[Ala Agrin 14476]

سال ۱۳۹۱ شمسی همچون دیگر سالها در ایران و جهان اتفاقات مهمی در رابطه با علوم بهداشتی و سلامت روی داد . جهان در سال ۱۳۹۱ شمسی به نقاط عطف‌ مهم و کلیدی در عرصه سلامت دست یافت که بسیاری از آنها تحقیقاتی بوده است و تعدادی نیز بهداشتی که مطمئنا موفقیت های بهداشتی حاصل کار گروهی و دسته جمعی در سطح یک کشور بوده است .

 

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، اخبار مربوط به تولید ترکیبات دارویی جدید ، ریشه کنی بعضی بیماری ها در نقاط خاصی از جهان ، انجام جراحی های موفقیت آمیز خاص در سطح کشور ایران ، ساخت تجهیزات پیشرفته پزشکی در کشور وتولید داروهای نو ترکیبی داخلی و بسیاری از اخبار مهم دیگر پزشکی کشور ایران آنقدر مهم و افتخار آمیز بوده است که ناکامی وزارت بهداشت در اجرای طرح پزشک خانواده شهری را کمرنگ کند .

 

در زیر به بررسی مهمترین اخبار و رویدادهای پزشکی ایران و جهان می پردازیم :

 

● مهم‌ترین رویدادهای بهداشتی در سال ۱۳۹۱ در سطح جهان :

 

- از جمله موفقیت های جهانی در عرصه بهداشت عمومی می‌توان به ریشه‌کن شدن فلج اطفال در هند و دستیابی به اهداف توسعه هزاره در زمینه تامین آب شرب سالم اشاره کرد.

 

- دولت‌های مختلف، تصمیمات مهمی را در جهت مبارزه با تجارت غیرقانونی محصولات دخانی، کنترل بیماری‌های غیرواگیر و انجام مطالعات بیشتر روی ویروس آنفلوآنزای h5n1 اتخاذ کردند.

 

- سازمان جهانی بهداشت، در سال ۱۳۹۱ کشورهای جهان را به سرمایه‌گذاری در عرصه آزمایش و ردیابی موارد ابتلا به مالاریا تشویق کرده است.

 

- در سال ۱۳۹۱ شمسی جدیدترین آمار سازمان جهانی بهداشت با تاکید بر رشد آمار مبتلایان به فشار خون بالا و دیابت، تولد ۱۵ میلیون نوزاد زودرس در هر سال و در عین حال پیشرفت کلی و سریع در زمینه نجات شمار بیشتری از کودکان از چنگال بیماری‌ها و مرگ، منتشر شد.

 

- در سایر دستورالعمل‌ها و توصیه‌های بهداشتی بین‌المللی نشان داده شد که چطور می‌توان از اطلاعات آب و هوایی برای حفاظت از سلامت عمومی استفاده کرد و چطور می‌توان اطمینان یافت که مبتلایان به مشکلات و اختلالات روانی به مراقبت‌های بهداشتی مناسب دست خواهند یافت.

 

- همچنین در روز جهانی سلامت بر روش‌هایی به منظور اطمینان از بهبود سلامت دوران سالمندی تاکید شد. در مجمع جهانی بهداشت سال ۱۳۹۱ نیز تصمیمات حائز اهمیتی در زمینه موضوعاتی شامل تغذیه، نوجوانی، بارداری و اعمال اصلاحاتی در سازمان جهانی بهداشت اتخاذ شد.

 

- هند رکورد اولین سال بدون فلج اطفال را ثبت کرد. نام کشور هند که زمانی مرکز جهانی فلج اطفال بود، از فهرست کشورهایی که آمار بالای انتقال فعال ویروس فلج اطفال را دارند، حذف شد. در حال حاضر فقط سه کشور افغانستان، نیجریه و پاکستان بالاترین آمار آلودگی به ویروس را دارند. موفقیت هند در زمینه مقابله با این ویروس ثابت می‌کند که جلوگیری از انتقال آن حتی در آلوده‌ترین نواحی نیز امکان‌پذیر است.

 

- درک بهتر از مطالعات انجام شده روی ویروس آنفلوآنزای h5n1 ، سازمان جهانی بهداشت کارشناسان جهانی را گرد هم آورد تا درباره توقف یا ادامه تحقیقات برای درک بهتر از نحوه فعالیت و انتقال ویروس h5n1 (آنفلوآنزای پرندگان) تصمیم‌گیری کنند چون این دغدغه همواره وجود داشته که نتایج این تحقیقات ممکن است علیه بشریت مورد استفاده قرار گیرد، لذا سازمان جهانی بهداشت توصیه‌های فنی را در اختیار کشورهای جهان درباره امنیت زیستی و اطلاعات مربوط به چگونگی استفاده از این نتایج، تحقیقات برای حفاظت بهتر از سلامت انسان‌ها، قرار دارد.

 

- دستیابی به اهداف توسعه هزاره در زمینه دستیابی به آب شرب سالم در روز ششم ماه مارس، در سال ۱۳۹۱ سازمان جهانی بهداشت و یونیسف اعلام کردند که جهان به هدف خود برای کاهش تعداد افرادی که به آب شرب سالم دسترسی ندارد، رسید.

 

- موضوع روز جهانی بهداشت نیز رعایت اصول بهداشتی برای افزودن به طول عمر افراد تعیین شد. موضوع این روز سالمندی و سلامت نامیده شد و پیش‌بینی شد که برای اولین بار ظرف چند سال آینده جمعیت افراد بالای ۶۰ سال در جهان از کودکان زیر پنج سال فراتر خواهد رفت.

 

- در روز جهانی مالاریا نیز سازمان جهانی بهداشت بر ضرورت افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌های آزمایش، ردیابی و درمان برای مقابله با این بیماری تاکید کرد. آمارهای اخیر حاکیست امروزه سیستم‌های نظارت بر شیوع مالاریا یک دهم کل آمار جهانی موارد ابتلا به این بیماری را تشخیص می‌دهند.

 

- در گزارش سالانه سازمان جهانی بهداشت همچنین تاکید شد که هر سال حدود ۱۵ میلیون نوزاد زودرس در جهان متولد می‌شوند.

[Ala Agrin 14476]

طبق گزارش سال۱۳۹۱ آمار سلامت جهانی که در ۱۶ ماه مه ۲۰۱۲ منتشر شد،‌ آمار ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر بویژه فشار خون بالا و دیابت رو به افزایش است که هر دو از عوامل موثر در بروز بیماری‌های قلبی و سایر امراض مزمن هستند. رشد این آمار به ویژه در کشورهای کم درآمد و در حال توسعه مشاهده می‌شود.

 

- در سال ۱۳۹۱ همچنین در شصت و پنجمین مجمع جهانی سلامت که ۲۶ ماه مه ۲۰۱۲ برگزار شد اجرای اقدامات جدید بین‌المللی در زمینه پوشش دهی مسائل مهم بهداشتی جهانی برای مقابله با بیماری‌های غیرواگیر، اختلالات روانی، تغذیه، ریشه‌کنی فلج اطفال و موارد دیگر و روند اصلاح سازمان جهانی بهداشت از سوی کشورهای مختلف پذیرفته شد.

 

• دیگر موضوعات و رویدادهای مهم بهداشتی و پزشکی در سال ۱۳۹۱ به طور فهرست‌وار عبارتند از:

 

- مقابله با بی‌توجهی و سهل‌انگاری در مورد مبتلایان به اختلالات روانی.

 

- ارائه اولین دستورالعمل کارآمد برای استفاده از داروهای ایدز برای افرادی که تست ایدز در آنها منفی است اما با وجود سالم بودن در معرض خطر ابتلا به این عفونت هستند.

 

- تلاش برای توقف شیوع ابولا در اوگاندا.

 

- پیشرفت جهانی در زمینه کاهش نرخ جهانی مرگ و میر کودکان.

 

- ارائه اطلس سلامت و تغییرات جوی.

 

- موافقت کشورها در زمینه ارائه چارچوبی برای کنترل بیماری‌های غیرواگیر.

 

- توافق بر سر یک معاهده بین‌المللی جدید در جهت مبارزه با تجارت غیر قانونی محصولات دخانی.

 

در سال ۱۳۹۱ شمسی همچنین خبر تولید ترکیبات دارویی مختلفی برای مقابله با انواع بیماری‌های خطرناک منتشر شد که از جمله آنها می‌توان به تولید داروی جدید برای درمان سرطان پیشرفته پروستات، تولید آنتی اکسیدان جدید برای مقابله با اختلالات چشمی و استفاده از هورمون گیاهی برای درمان آنفلوآنزا اشاره کرد .

 

● مهم‌ترین رویدادهای علوم پزشکی در سال ۱۳۹۱ در سطح جهان

 

سال ۱۳۹۱ یادآوری لحظات بزرگی در دنیای علوم و مخصوصا علم پزشکی بوده است . که یادآوری مهمترین اخبار حوزه علوم پزشکی در سال ۱۳۹۱ در سطح ایران و جهان خالی از لطف نیست :

 

- سلولهای بنیادی در تخمدان انسان شناسایی شد که نشان‌دهنده تولید تخمکهای جدید در طول زندگی یک زن است. این یافته‌ها می‌تواند در آینده درمانهای لقاح خارج رحمی را ارتقا بخشد.

 

- مرکز سرن اعلام کرد که نتایج تکان‌دهنده سال گذشته در مورد امکان سفر سریعتر نوترینوها نسبت به سرعت نور احتمالا در اثر یک کابل فیبر نوری معیوب بوده است.

 

- زیست‌شناسان سنتزی دریافتند که شش مولکول دیگر بجز دی‌ان‌ای می‌توانند اطلاعات ژنتیکی را ذخیره و منتقل کنند.

 

- فیزیکدانان ذرات در پی کشف احتمالی ذره گریزان بوزون هیگز توسط دانشمندان مرکز سرن تیتر تمام اخبار جهان را به خود اختصاص دادند. این ذره گریزان که بنظر می‌رسد جرم تمام ذرات ابتدایی را تامین کرده، با بررسی ضایعات چندین تریلیون برخورد بین ذرات پروتون در آشکارسازهای اطلس و CMS در برخورددهنده بزرگ هادرونی شناسایی شد. این کشف ۵۰ سال پس از پیش‌بینی وجود این ذره توسط پیتر هیگز بدست آمده است.

 

- کاوشگر کنجکاوی ناسا در یکی از جاه‌طلبانه‌ترین و پیچیده‌ترین فرودهای فضایی تاکنون در سطح مریخ قرار گرفت. و به نتایجی جالب در رابطه با احتمال وجود حیات در کره مریخ دست یافت. اولین تحلیل از خاک مریخ توسط کاوشگر کنجکاوی نشانگر یک ترکیب کربنی اسرارآمیز بود. و سپس نشانه های وجود یخ و حیات اولیه در مریخ کشف شد .

 

- یخ قطب شمال تا کمترین سطح آن در تاریخ کاهش یافت و اگر این کاهش ادامه داشته باشد، تا دهه ۲۰۵۰ تابستانهای قطب می‌تواند برای اولین بار در سه میلیون سال گذشته بدون یخ باشد.

 

- توفان سندی به ساحل شرق آمریکا اصابت کرده که منجر به ویرانی و قطع برق گسترده و فرو رفتن بخشهای عظیمی از شهر نیویورک در آب شد. اخبار رسیده نشان می دهد که جهان در سال ۱۳۹۲ با بدتر شدن تغییرات آب‌وهوایی با سیلها و افزایش دمای بیشتر روبرو خواهد شد.

 

● مهم‌ترین رویدادهای علوم پزشکی در سال ۱۳۹۱ در کشور ایران :

 

براساس رتبه بندی جهانی کشور ایران در ۱۰ سال گذشته از رتبه ۵۱ به رتبه ۲۶ پزشکی در دنیا صعود کرده است که این نشان دهنده روند صعودی کشورمان در علم پزشکی است.

 

- موفقیت پزشکان ایرانی در انجام جراحی های بزرگ

 

- جراحی موفقیت آمیز قلب جنین در رحم مادر از افتخارات غرور آفرین پزشکان و متخصصان ایرانی در سال ۹۱ بود که در این عمل جراحی پزشکان ایرانی موفق شدند قلب یک جنین هفت ماهه را در درون رحم مادر جراحی کنند .این جنین دارای تنگی شدید دریچه قلب بود، از این رو قلب وی باید تا قبل از ۲۷ تا ۲۹ هفتگی جنینی جراحی می شد.

 

پزشکان پس از تشخیص این بیماری، با استفاده از روش سونوگرافی، سوزنی را از راه شکم مادر وارد محوطه رشد جنین کردند و از سر این سوزن بالونی را وارد دریچه قلب جنین کرده و با استفاده از این بالون تنگی شدید دریچه قلب جنین را رفع کردند.

 

- انجام عمل موفقیت آمیز جایگزینی بخشی از روده بزرگ به جای مری

 

با تلاش متخصصان گروه جراحی قفسه سینه دانشگاه علوم پزشکی مشهد عمل جایگزینی بخشی از روده بزرگ به جای مری با موفقیت انجام شد.

 

این عمل بر روی یک بیمار ۵۶ ساله انجام شد . این بیمار سه سال قبل به دلیل سرطان مری تحت شیمی درمانی و جراحی قرار گرفته و دچار عود مجدد در باقیمانده معده در قفسه سینه شده بود. حال این بیمار با این جراحی موفقیت آمیز روبه بهبودی است .

 

- انجام نخستین پیوند دست در خاورمیانه توسط پزشکان ایرانی

 

این پیوند دست در بیمارستان فوق تخصصی جراحی پلاستیک ۱۵ خرداد وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با موفقیت انجام شد.

 

تیم پزشکی پس از شش ساعت عمل جراحی اعلام کرد که شریان ها، عصب و سایر نسوج دست را پیوند زده و این عمل موفقیت آمیز بوده است.

 

- عمل جراحی مایوتومی مری به روش لاپاروسکوپیک در کودکان

 

امسال نخستین عمل جراحی مایوتومی مری به روش لاپاروسکوپیک در کودکان در بیمارستان میلاد تهران با موفقیت انجام شد. این عمل جراحی از جدید ترین روش های درمانی است .

 

هم اکنون در ۲۵ استان کشور مرکز جراحی قلب وجود دارد که در هشت مرکز آن پیوند قلب انجام می شود . ایران هم اکنون جزو ۱۰ کشور برتر جهان در زمینه عمل قلب است .

 

- ساخت و تولید داروهای جدید

 

با توجه به پیشرفت های ایجاد شده در صنعت داروسازی کشور، برای اولین بار در تاریخ داروسازی ایران، داروهای نو ترکیبی همچون سینووکس (برای بیماران ام اس )، اینترفرون بتا، گاما و آلفا ( برای بیماران خاص ) و اینترفرون پگنیله ( برای مبتلایان به هپاتیتc ) توسط متخصصان داخلی ساخته و وارد بازار شده است.

 

در واقع ساخت نخستین داروی نو ترکیب انسانی به نام گاما اینترفرون ( گاما ایمونکس) سرآغاز ورود ایران به عرصه تولید داروهای نوترکیب به عنوان سومین کشور تولیدکننده این دارو پس از آلمان و آمریکاست وبدین ترتیب ایران قادر خواهد بود به تولید صنعتی این دارو در سطح بین المللی برسد و انحصار تولید این دارو را بشکند .

 

- تولید داروی ایرانی برای پیشگیری و بهبود بیماری ایدز

 

این دارو نیز حاصل تلاش محققان ایرانی است. این دارو سیستم دفاعی بدن فرد مبتلا را در برابر عوارض عفونی بیماری ایدز تقویت می کند.

[Ala Agrin 14476]

ساخت نوعی ترکیب دارویی گیاهی برای درمان ام اس

 

محققان ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز نوعی ترکیب دارویی گیاهی برای درمان بیماری ام .اس (m .s) ساختند. این مکمل گیاهی به صورت شربت و از روغن گیاهان خاصی تهیه شده است .استفاده از این ترکیب دارویی برای بیماران ام اس بی خطر است و عوارضی جانبی به همراه ندارد .

 

- ساخت داروی ضد سرطان «تاکسوتئر»

 

این دارو توسط محققان پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی دانشگاه شهید بهشتی در مقیاس آزمایشگاهی تولید شد.

 

دوسه تاکسل ( با نام تجاری تاکسوتنر) یکی از پرمصرف ترین، گران قیمت ترین و پرکاربردترین داروهای مورد استفاده در کنترل و درمان سرطان هایی نظیر تخمدان، پروستات، سینه و ریه است.در حال حاضر مواد اولیه این دارو در کشورهای فرانسه، سوئیس وآمریکا تولید می شود.

 

- رونمایی از چهار ماده اولیه دارویی در دانشگاه علوم پزشکی تهران

 

رونمایی از این چهار ماده دارویی نیز موفقیتی بزرگ برای کشور به شمار می آید. این چهار ماده اولیه دارویی شامل بوسنتان برای ساخت داروهای جدید فشار خون و ریوی است .

 

انوکساپارین برای ساخت داروهای درمان مشکلات انعقادی ، ارلوتین و گرانیست برای ساخت داروهای شیمی درمانی است.

 

- رونمایی از هشت داروی بیولوژیک راهبردی (نوترکیب جدید) وهشت کیت آزمایشگاهی

 

این داروها برای درمان سرطان سینه، پروستات، بیماری های خونی و نازایی کاربرد دارد.

 

- ساخت و تولید نخستین نانوداروی تزریقی ضدسرطان خاورمیانه

 

این نانو دارو با نام تجاری سینا دوکسوزوم یکی از اقدامات مهم محققان کشورمان درسال جاری بوده است . این نانو دارو نوعی آنتی بیوتیک قابل استفاده در انواع سرطان ناحیه شکمی است.

 

سینا دوکسوزوم مشابه داروی خارجی داکسیل داروی شیمی درمانی تزریقی است که هم اکنون تولید این دارو در انحصار یک شرکت آمریکایی است .

 

- ابداع روش های جدید درمانی در کشور

 

پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی مشهد برای نخستین بار در کشور دستگاه انتقال انواع مایعات درعمل های جراحی بسته و باز اورولوژی ساخت .

 

در عمل های اورولوژی به روش بسته ، به منظور افزایش دید جراح و رقیق شدن خونریزی ها ،مایعی باید در مسیر جراحی تزریق شود که این اقدام با فشار دستی و به وسیله سرم نمکی توسط کمک جراح انجام می شد ولی با استفاده از این دستگاه جدید ، امکان تزریق مایعات به صورت خودکار و با توجه به پارامترهای مشخص امکان پذیر شده است.

 

- راه اندازی دستگاهی دقیق برای تشخیص سرطان در کشور

 

امسال با راه اندازی دستگاه پت سی تی در بیمارستان مسیح دانشوری، ایران به دستگاهی دقیق برای تشخیص سرطان مجهز شد.

 

تا قبل از این بسیاری از بیماران برای تشخیص سرطان به خارج از کشور اعزام و متحمل هزینه های گزافی می شدند .

 

- ارایه روشی نوین برای درمان بدخیمی های چشمی

 

امسال محققان ایرانی برای نخستین بار در کشور روش نوینی برای درمان بدخیمی های سطح چشم ارایه کردند. در حال حاضر ضایعات بدخیم ملتحمه از بیماری های نسبتا شایع چشم در کشوراست . هم اکنون با استفاده از قطره « اینترفرون آلفا ۲ بی » در بیمارستان خاتم الانبیا (ص) به درمان بدخیمی سطح چشم، بدون عمل جراحی اقدام می شود .

 

- تولید دهان شویه از عصاره گل محمدی

 

پژوهشگران ایرانی از عصاره گل محمدی ، دهان شویه ای تولید کردند که در التیام آفت دهانی بسیار موثر است .بر اساس تحقیقات انجام شده مصرف این دهان شویه در کوتاه مدت موجب ترمیم زخم های ناشی از آفت دهانی و کاهش درد و سوزش آن می شود .

 

- موفقیت در ساخت تجهیزات پیشرفته پزشکی

 

ساخت دستگاه سامانه راهبری جراحی هوشمند یکی دیگر از موفقیت های ایران در تولید تجهیزات پزشکی است . سامانه راهبری جراحی هوشمند به جراح کمک می کند تا در حین عمل جراحی موقعیت ابزار خود را با دقت بسیار بالا روی نقاط آناتومیکی بدن مشاهده کند. به این ترتیب این سامانه می تواند نقش مهمی در افزایش دقت و کیفیت عمل های جراحی پیچیده و خطرناک ایفا کند .

 

- ساخت دستگاه ثابت کننده قلب (اختاپوس) در ایران

 

متخصصان ایرانی امسال دستگاه ثابت کننده قلب (اختاپوس) را در کشور ساختند و بدین ترتیب انحصار ساخت این دستگاه در جهان شکسته شد. دستگاه ثابت کننده قلب که در عمل های جراحی کرونر قلب، کاربرد زیادی دارد تاکنون تنها در کشور آمریکا ساخته می شد.

 

منبع پزشکان بدون مرز