كوزموپوليتيسم (مكتب جهان وطنی)

[spow 44196]

كوزموپوليتيسم (مكتب جهان وطني)

 

«كوزموپوليتيسم» (COSMOPOLITISME) تا پيش از قرن بيستم بعنوان يك باور و اعتقاد مطرح تا اينكه در قرن بيستم اين ايده وارد ادبيات شد و بعنوان يك مكتب ادبي توسط دو شاعر و نويسنده فرانسوي، والري لاربو(Valery Larbaud) و پل موران (Paul Morand)، پايه ريزي شد.

 

كوزموپوليتيسم به معناي مكتب «جهان وطني» است، كه معتقدند همه مردم جهان بايد خود را هموطن يكديگر و تمام جاي دنيا را وطن خود بدانند. آنان هدفشان رسيدن به فرهنگ و ادبياتي جهاني، به دور از هرگونه وابستگي ملي و تفاوتهاي نژادي و فرهنگي است. آنان به دنبال همبستگي و اتحاد با ملل ديگرند و عقيده دارند اين وحدت، اگر واقعيت سياسي نيست، بواقع بايد در زمينه فرهنگي و ادبيات به وجود آيد.

 

در واقع بينانگذاران اين مكتب ادبي عليه تفكرات و احساسات ميهن پرستانه برخي نويسندگان نيمه دوم قرن هجدهم برخاسته بودند. اين ميهن پرستان افراطي، هر نويسنده و شاعر را متعلق به ميهن، ملت و ادبيات خودش مي دانستند و از اين طريق احساسات ملي مردم را برمي انگيختند. در حالي كه از نظر پيروان مكتب جهان وطني، شاعر و نويسنده بايد از محدوده فرهنگ، تمدن و ادبيات خارجي آشنا شود و آن را حس ودرك كند.

 

البته اين برداشتن مرزها شايد در دنياي سياست غيرممكن باشد ولي شاعر و نويسنده وظيفه دارد اين احساس همبستگي و تعلق جهاني را در دنياي ادبيات به وجودآورد و براي رسيدن به اين مقصود، نويسنده بايد به كشورهاي مختلف سفركند تا از نزديك با زبان، فرهنگ، تفكر، نگرش و احساس مردم كه اجزاي جدايي ناپذير ادبيات هر ملتي است، آشنا شود. به همين دليل آثار نويسندگان اين مكتب را مي توان به نوعي سفرنامه هاي آنان دانست.

به عنوان مثال، والري لاربو، بنيانگذار مكتب جهان وطني كه تمام عمر خود را در سفر به كشورهاي ديگر بود، نتيجه سفرهاي طولاني خود را در كتاب «اشعار اَ.اُ.بارنابوت»

(۱۹۰۸ ـ les poesies de A.O.Bornabooth) منعكس كرد. «بارنابوت» جوان ثروتمند و جهانگردي است كه در طي سفر به دور دنيا، مشاهداتش را در قالب شعر بيان مي كند. او از سفرهايش، مناظر شهرها، طبيعت، عشق ها، احساسات، افكار و عقايد مردم مناطق مختلف و از آداب و رسوم و فرهنگهاي متفاوت آنان مي گويد، كه در واقع همان ديده ها، شنيده ها و تجربيات خالق اثر است.

 

والري لاربو برچندين زبان تسلط كامل داشت و متنهايي به زبانهاي انگليسي، اسپانيايي و ايتاليايي هم نوشته بود و همچنين آثاري را از اين زبانها به فرانسه ترجمه كرده بود. از نظر او اگر شاعر يا نويسنده از امكانات دانش زباني بيشتري برخوردار باشد و با ادبيات كشورهاي مختلف آشنايي داشته باشد مي تواند كارهاي ادبي خود را هرچه بهتر و گسترده تر و با ديدي بازتر ارائه دهد و به هدف خود كه همان ايجاد «ادبياتي جهاني» است، راحت تر برسد.

 

پيروان مكتب جهان وطني در طلب روابط هرچه بيشتر با دنياي پيرامون خود هستند و قرن بيستم كه عصر ارتباطات است اين امكان ارتباط و تبادل اطلاعات و افكار را براي آنان فراهم مي كند. آنان مي خواهند از اين سرعت و پويايي دنياي مدرن و در حال پيشرفت لذت ببرند و اين تحرك و پويايي دنياي صنعتي را در نوشته ها و اشعار خود به خوانندگانش منتقل كنند. شاعران اين مكتب سعي مي كنند با وزن، ريتم و آهنگ شعرشان منتقل كننده اين احساس به خواننده باشند.

 

از آنجايي كه نويسندگان و شاعران مكتب جهان وطني در چنين دنيا و زمانه اي شاهد سلطه هرچه بيشتر بشر برطبيعت هستند، شرح اين قدرت و حكم فرمايي بشر بر طبيعت و تسخير دنيا توسط او، اغلب موضوع و مضمون اصلي آثار نويسندگان اين مكتب را تشكيل مي دهد.

 

پيروان اين مكتب از آثار گذشتگان و تفكرات، عقايد و احساسات آنان گريزان هستند. چرا كه فكر مي كنند نگرش گذشتگان به زندگي و عقايد و تفكرات آنان براي دنياي مدرن، پرهياهو، سريع و پرتحرك امروزي مناسب نيست. به همين دليل مي خواهند به جاي نگريستن به پشت سر و مرور كردن تاريخ، به حال و آينده خود توجه كنند تا آن را هرچه بهتر براي خود و نسل خود بسازند.