مسئوليت پزشك نسبت به آسيب هاي ناشي از درمان

[S a d e n a 11333]

مسئوليت پزشك در اقداماتي كه براي درمان و معالجه طبي به عمل مي آورد يكي از مواردي است كه عموم مردم كمتر با آن آشنا هستند. هنگام مراجعه بيمار به پزشك، چه او و چه اطرافيانش معمولاً به خاطر فشارها و استرس هاي ناشي از بيماري، قادر به اخذ تصميم صحيح نيستند و به همين جهت بدون مطالعه ورقه اي را كه از سوي مراكز درماني در اختيارشان قرار مي گيرد امضا مي كنند بي آنكه از آثار و عواقب اين كار آگاه باشند. مسئوليت پزشك در جريان درمان از دو جهت قابل بررسي است. يكي از جهت مسئوليت پزشك نسبت به اصل طبابت و جراحي و ديگري مسئوليت او نسبت به آسيب هاي ناشي از درمان.

۱- مسئوليت پزشك نسبت به اصل طبابت و جراحي

اقدامات درماني كه به وسيله پزشك صورت مي گيرد در واقع نوعي تصرف در جان ديگري است، بنابراين براي انجام اين كار مي بايست جواز داشته باشد. داشتن جواز در اين مورد نيز مستلزم برخورداري از شرايط خاص است به نحوي كه اگر اين تصرفات توسط فردي غير مسئول و غيرمتخصص صورت گيرد، انجام اين كار علاوه بر جبران خسارت، داراي مجازات نيز هست. براي مثال مطابق قانون مربوط به امور پزشكي و دارويي و مواد خوردني و آشاميدني، هركس بدون داشتن پروانه رسمي به امور پزشكي اشتغال ورزد، بلافاصله محل كار او تعطيل و به حبس و جزاي نقدي محكوم مي شود.

برابر ماده ۵۹ قانون مجازات اسلامي هر نوع عمل جراحي يا طبي مشروع كه با رضايت شخص، اوليا، سرپرستان يا نمايندگان قانوني وي و با رعايت موازين فني، علمي و نظام هاي دولتي انجام شود جرم محسوب نمي شود و در موارد فوري نيز اخذ رضايت ضروري نيست.

قانون در اين ماده در مقام بيان شرايط جواز تصرف و اعمال پزشك در هنگام درمان است و در اين مورد صرفاً عمل طبابت (صرفنظر از نتايج احتمالي آن) مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است، بنابراين عمليات پزشك اعم از جراحي يا هر اقدام ديگر پزشكي

كه بر روي بيمار انجام مي شود، تنها در صورتي كه آن اعمال قانوني و با مجوز و اذن و رضايت بيمار يا سرپرست او و بدون خطا انجام شود جرم محسوب نمي شود و اگر هر يك از اين شرايط موجود نباشد، پزشك نسبت به عمل درمان و كارهايي كه انجام مي دهد ضامن و مسئول خواهد بود. بنابراين اجازه بيمار فقط در جواز و مشروعيت عمل طبيب يعني درمان مؤثر است و به صدمات احتمالي و اتفاقي ناشي از درمان مربوط نمي شود.

۲- مسئوليت پزشك نسبت به صدمات و آسيب هاي ناشي از درمان

اگر اقدامات پزشك به رغم رعايت مقررات و احتياط هاي لازم و بدون ارتكاب هيچ خطايي موجب مرگ بيمار يا آسيب هاي غيرمتعارف شود، آيا باز هم پزشك مسئول نتيجه اعمال خود است

بديهي است كه اگر پزشك صلاحيت و مهارت عملي و علمي لازم را نداشته باشد يا با وجود مهارت بدون اجازه بيمار يا سرپرست او اقدام به درمان كند ولي عمل او به طور اتفاقي موجب فوت يا صدمه بيمار شود، مسئول است همچنين درباره مسئوليت پزشكي كه با وجود اجازه درمان و رعايت همه موازين تخصصي اقدام كرده ولي عمل او به طور اتفاقي موجب فوت يا صدمه شود، قانون پزشك را مسئول و ضامن مي داند برابر ماده ۳۱۹ قانون مجازات اسلامي، هرگاه پزشكي گرچه حاذق و متخصص باشد در معالجه هايي كه شخصاً انجام مي دهد يا دستور آن را صادر مي كند هر چند با اجازه مريض يا سرپرست او باشد باعث تلف جان يا نقص عضو يا خسارت مالي شود، ضامن است.

البته اگر فوت يا صدمه ناشي از عمل پزشك نباشد براي مثال از سرايت بيماري نشات گرفته باشد، پزشك مسئول نخواهد بود.

۳-برائت پزشك

همانطور كه گفتيم، اقدامات پزشك در صورتي كه به رغم رعايت موازين فني منتهي به فوت يا صدمه شود، موجب مسئوليت خواهد بود ولي اگر بيمار پزشك را پيش از اقدام به درمان ابرا و بري الذمه كند، اين امر موجب عدم مسئوليت پزشك خواهد بود. ماده ۶۰ قانون مجازات اسلامي در اين خصوص مي گويد:

چنانچه طبيب قبل از شروع به درمان يا اعمال جراحي از مريض يا ولي او برائت حاصل كرده باشد، ضامن خسارت جاني يا مالي يا نقص عضو نيست و در موارد فوري كه اجازه گرفتن ممكن نباشد طبيب ضامن نيست.

از اين رو اگر بيمار عاقل و بالغ شخصاً و در مورد صغير و مجنون اگر سرپرست قانوني او پزشك را پيش از درمان ابرا كند، پزشك در صورت رعايت موازين و داشتن مهارت هاي فني و عملي، مسئوليتي ندارد، به همين علت است كه در مراكز درماني پيش از عمل جراحي شاهد هستيم كه از بيمار و همراه او در ذيل ورقه اي كه مطالب آن در برگيرنده برائت پزشك از مسئوليت است امضا يا اثر انگشت گرفته مي شود.

---

منبع:روزنامه ایران

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام