اصول پویا در معماری گذشته ایران

[*Cloudy sky* 22513]

معماری ایران

 

 

معماری در ایران بیش از ۶۰۰۰ سال تاریخ پیوسته دارد، دست کم از ۵۰۰۰ق.م معماری هر چه باشد سازنده و سامان دهندهٔ فضای زیست انسان است.مقصود ادراک گذشته و

 

آموختن آن گوهر اساسی معماری گذشته، یعنی فضاست، چیزی که دیگر زمان نمی‌شناسد و فضای شهری واجد همین گوهر اساسی است.

گرایش اجتماعی و معماری

عامل اصلی وحدت و هماهنگی معماری گذشته ایران در گرایش و اعتقادهای مذهبی نهفته‌است.گرایش‌های مذهبی که محور اصلی آن احدیت و وحدانیت است.

 

فرهنگ اصول حاکم و پویا

 

فرهنگ در برهان قاطع به معنی علم و دانش و عقل، ادب و بزرگی و سنجیدگی آمده‌است.هیچ هنرمند مسلمانی از میراث پیشینیان بی بهره نمانده‌است.سخن از سنت، سخن از اصول

 

تبدیل ناپذیری است با منشا آسمانی و سخن از کاربردشان در مقاطع مختلفی از زمان و مکان.

 

اصل نظم و وحدت

 

نظم جهان هستی الهام بخش معماران ایران زمین بوده و معماری اصیل سعی داشته به فضای زیست انسان نظم دهد.معماری ایران تجلی وحدت در کثرت و تلاش برای رسیدن به یک

 

وحدت در عالم کثرت است و با اتخاذ اجزا بر اساس نظم صورت می‌گیرد.

 

اصول ورودیها

فضای ورودی به عنوان یک عنصر کل نسبت به سایر فضاهای معماری گذشته ایران از اصول و ویژگی‌های خاصی برخوردار است.کارکرد و نقش اصلی در ورودی هر فضای محصور، تامین یک

 

ارتباط قابل کنترل میان درون و بیرون آن فضاست و لذا متناسب با خصوصیات کارکردی و کالبدی آن طراحی ساخته شود.گاهی سر در و فضای ورودی برخی از بناهای بزرگ عمومی نقش

 

نشانه و نماد شهری را پیدا می‌کرد.(سر در ورودی مسجد جامع یزد)

 

حیاط(فضای باز)

 

حیاط، فضایی مرکزی با انتظام هندسی، درون نگر مرتبط با فضاهای اطراف، محور سازماندهی، سرگشوده، بر گرفته از باغ که تعاملی تنگاتنگ با اقلیم دارد. جایگاه حیاط مرکزی همواره

 

تجسم بخش اصول نظم فضایی و وحدت آفرین است.

 

نیارش و هندسه

 

در این معماری پیمون با عنایت به جانگداز و فضاهای مقصود، وسیله تنظیم ابعاد و اندازه هاست و هندسه راهنمای معماری در تامین تناسب و هماهنگی اصولی. در تمام مراحل مربوط به

 

تکوین یک اثر معماری، رابطه. همیاری تنگاتنگ نیارش، هندسه، پیمون وگز نقش اساسی دارد.هندسه و نیارش با استفاده از پیمون و عنایت به نیاز، عامل تعیین و کنترل ابعاد و اندازه‌ها و

 

راهنمای دستیابی به نتیجه‌ای مطلوب است.

اصل گنبد سازی

 

گنبد نه تنها رسالت پوشاندن ابعاد بزرگی از فض را از نظر ایستایی دارد بلکه یکی از مهم ترین نمادهای معماری ایرانی به شمار می‌رود.از مهم ترین خصوصیات گنبد در ایران اینکه«گنبدهای

 

ایرانی بی هیچ چوب بست و قالب ساخته می‌شد.»

اصل طبیعت

 

هماهنگی با طبیعت و استفاده از انرژی پایدار آن همانند نور و باد... و عناصر اصلی آن مثل آب و خاک و گیاه... به نحو شایسته در معماری گذشته به خدمت فضای زیست گرفته

 

شده‌است.معماری ایران پاسخ معمارانه به طبیعت و اقلیم داده‌است.در همه دوره‌ها آسایش فضا مطرح بوده‌است.