جذب رطوبت در الیاف و منسوجات

[Astraea 25,351]

ویزگی اب دوستی یکی از خواص مهم در راحتی پوشش است که سبب سازگاری منسوج با بدن میشود.

آب دوستی باراحتی پوشش رابطه مستقیمی دارد.هرچه جذب آب الیاف بیشتر باشد،احساس راحتی بیشتراست.

الیاف مصنوعی عموما جاذب رطوبت نیستند و براین اساس شخص با پوشیدن آن احساس راحتی نمیکند.بنابراین حال مطلوب مخلوط کردن الیاف مصنوعی و طبیعی آب دوست است مانند نخهای دو جزئی پنبه/پلی استر یا ویسکوز/پلی استر.

پارچه جاذب رطوبت،زیردست نرمتری دارد و لختی (افتایش)بیشتری از خود نشان میدهدو اگر پارچه ای شرایط انطباق پذیری بیشتری با بدن دارد.تمامی خواص فیزیکی و مکانیکی لیف ،تحت تاثیر آب قرار دارد.نکته مهم ثابت بودن شرایط رطوبتی از اولین مرحله تبدیل الیاف به نخ تا مرحله نهایی که دوخت می باشد،است.زیرا تغییر رطوبت در عملکرد و رفتارموثر است.

از جمله خصوصیتهای الیاف،منطبق سازی رطوبت درون آن با میزان رطوبتی محیطی است که در آن قرارمیگیرد.یعنی،وقتی لیفی در محیط جدیدی گذاشته میشود،با توجه به غلظت آب در لیف ومحیط،لیف یا آب یا آب را از محیط جذب یا از خود دفع میکند و به محیط پس میدهد.این عمل تا زمانی است که سیستم به حالت تعادل برسد.

وقتی 2لیف تر وخشک در محیط یکسان قرار میگیرند،هردو شروع به منطبق سازی با محیط میکنند و رطوبت را دفع یا جذب میکنند که البته هر دو به شرایط یکسان رطوبتی نمیرسند.

طبق فرمول داریم:

رطوبت بازیافتی=100×(جرم نمونه کاملا خشک/جرم اب همراه)

رطوبت محتوی=100×(جرم نمونه خشک نشده/جرم اب همراه)

رطوبت محتوی:نسبت جرم آب همراه با لیف به جرم لیف خشک نشده

در الیاف آبدوست،افزایش کم در طول و افزایش زیادی در قطر و مساحت سطح دیده میشود. آثار این تغییرات در الیاف در نفوذپذیری،جمع شدگی و کلفتی پارچه نیز آشکار است.هرچه آب دوستی الیاف مصنوعی کمتر باشد،کاهش استحکام آن نیز کمتر است.مثلا الیاف پلی استربا رطوبت نسبی 4.0% کاهش استحکام نزدیک به 0% از خود نشان می دهند.

الیاف مصنوعی که نسبت به آب حساس نیستند مانند پلی استر و آکریلیک،در اصل آب دوست نیستند و آبگریزند و با خشک و خیس بودن تنفاوت چندانی در استحکام و ازدیاد طول ندارند.

تمامی الیاف بجزپنبه،در اثر افزایش رطوبت نسبی،دچار کاهش استحکام و مدول اولیه و افزایش ازدیادطول تا پارگی میشوند.این افزایش ازدیاد طول تا پارگی می تواند قابل برگشت و یا غیرقابل برگشت باشد.

در الیاف طبیعی ،افزایش ازدیاد طول تا پارگی برای الیاف طبیعی،درحد الیاف خشک و با امتیازات برگشت پذیری آنی،خزش اولیه زیاد و خزش ثانویه کم همراه است.الیاف مصنوعی آب گریز،به دلیل عدم حساسیت به آب تغییر محسوسی نمی کنند.

در مورد منسوجات میتوان گفت که انتقال رطوبت یکی از فاکتورهای مهم در راحتی گرمایی است و طبق تعریف یعنی:سرعت پخش بخارآب یا رطوبت در پارچه.برای برخی محصولات مانند پوشاکصنعتی،محافظ شیمیایی یا بارانی ها انتقال کم رطوبت نیاز است اما برای پوشاک انتقال رطوبت عامل مهمی در راحتی لباس است.دو عامل مهم در انتقال رطوبت عبارتد از:

· نوع الیاف

نوع الیاف مهمترین عامل تعیین کننده میزان انتقال رطوبت است.زیرا بخار آب از طریق الیاف جذب و دفع میشود.الیافی مانند پلی استر و اولفین جاذب رطوبت نیستند و بنابراین پوشاک تهیه شده از این الیاف راحتی کمی در مصرف کننده ایجاد میکنند.

· هندسه پارچه (نوع بافت)

توزیع هندسی یافضای الیاف در پارچه،نقش قابل توجهی در میزان انتقال رطوبت دارد.تغییرات ضخامت ودرصد حجمی الیاف نیز بر میزان انتقال رطوبت پارچه موثر است.هرچه ضخامت پارچه ودرصد حجمی الیاف افزایش یابد،مقاومت و پایداری پارچه نسبت به انتقال رطوبت زیادمیشود.پارامترهای هندسی پارچه مانند تخلخل و ضخامت را که متاثر از قطر نخ است،برمیزان انتقال بخارآب و رطوبت و کیفیت راحتی پوشاک موثر است.

 

 

نوشتهAstraea در انجمن نواندیشان