کاربردهای روی(II)

[azarafrooz 14221]

ویژگی ترکیبات روی(II)

فلز روی با عدد اتمی 30، وزن اتمی 38/65، عنصر اول در گروه 12 جدول تناوبی می­باشد این فلز در هوای مرطوب خیلی سریع کدر می­شود و با اکسیژن، گوگرد، فسفر و هالوژنها در نتیجه حرارت دادن واکنش می­دهد و ترکیبات جدیدی تولید می­کند روی، بعد از آهن، آلومینیوم و مس، چهارمین فلز مورد استفاده در دنیا می­باشد و از نظر فراوانی بیست و سومین عنصر در پوسته زمین است. روی تنها عنصر در این گروه است که در یک محلول قلیایی حل شده و یون [Zn(OH)4]2- را تولید می­کند و با اسید رقیق واکنش نشان داده و گاز هیدروژن آزاد می­کند. حالت اکسایش متداول این عنصر 2+ می باشد. روی(II) باآرایش الکترونی d10، دیا مغناطیس بوده و از آنجائیکه آرایش الکترونیd10هیچ­گونه برتری ساختاری از دیدگاه پایداری میدان لیگاند ندارد (CFSE)، لذا با توجه به نوع و تعداد لیگاند مورد استفاده ساختارهای بلوری متفاوتی از خود نشان می­دهند .

هر چند که برای روی(II) با عدد کوئوردیناسیون 4، کمپلکس های چهار­کوئوردینه چهار­وجهی تشکیل می­شود اما در اثر افزایش لیگاند تحت شرایط مناسب فرم های شش کوئوردینه یعنی کمپلکس­های هشت­وجهی نیز تشکیل می­شوند در واقع روی(II) قادر است با لیگاندهای دو­دندانه، سه ­دندانه و چند ­دندانه کمپلکس تشکیل دهد

 

کمپلکس روی(II) با دی ایمین متقارن نشان داده شده است که لیگاند

N وN’بیس] (E)–3-(2–­نیتروفنیل)آلیلیدین)[ بنزن–1و2–دی­آمین (L)، به­عنوان لیگاند دو­دندانه و کمپلکس­های فلز آن با فرمول عمومیX=(Cl-,Br-,I-,ScN-,N3-),ZnLX2می­باشد که بر طبق آنالیز­های انجام شده، ساختار شبه چهار­وجهی دارای گروه نقطه­ای C2V برای آن پیشنهاد می­شود

کاربردهای روی(II)

این فلز در شیمی معدنی، بیو­شیمی، شیمی محیطی و همچنین شیمی زیست­معدنی نقش مهمی ایفا می کند که شامل تعداد زیادی از عوامل آنزیمی و کاتالیزوری است

نقش کاتالیزوری شامل فعالیت اسید لوئیس مواد اولیه، تولید یک نوکلئوفیل واکنش­پذیر و پایداری گروه­های ترک­کننده است .

در سالهای اخیر توسط انجمن علمی تعاریف زیادی راجع به روی ارائه شد.

روی در علم فیزیولوژی و دارویی با اهمیت است و Zn(II)، دومین عنصر موثر در بدن انسان بوده که در بیمار­های انسان و حیوان نقش داردروی(II) یک عنصر ضروری در تمام سیستم­های زنده است و نقش ساختاری در همه آنزیم­ها و پروتئین­ها دار و با تنوع زیاد در آنزیم­ها، نقش کاتالیزوری و ساختاری را بر عهده دارد.در واقع فلز روی نقش حیاتی در بافت سلولی سالم بر عهده دارد که در سنتز پروتئین، متابولیسم اسید­نوکلئیک، شرکت در رشد و تکثیر سلول، جداسازی و مرگ سلول را بر عهده دارد . همچنین فعالیت روی به عنوان آنتی اکسیدانت قوی در کبد مشخص شده است

روی(II) در انسولین نیز توسط سه اتم نیتروژن هیستیدین و سه مولکول آب در یک محیط هشت وجهی نا منظم موجود است که برای درمان دیابت شیرین (DM) لازم و ضروری است همچنین کمپلکس های روی(II)با لیگاندهای چند­دندانه به ویژه لیگاند­های باز­شیف به عنوان مواد لومینسانس بالقوه بررسی شده­اند