چندگانگی نگارش زبان فارسی :به فرهنگستان ادب اعتقاد خاصي ندارم

[Astraea 25351]

پراكندگي و شلختگي در «رسم الخط زبان فارسي» موضوع تازه‌اي نيست و هر از گاهي در لا به لاي خبرها درباره آن انتقادهايي را مي‌شنويم اما وقتي كسي مانند استاد شفيعي كدكني بصراحت از وضع موجود انتقاد مي‌كند و رييس فرهنگستان زبان و ادب فارسي هم توپ را در زمين دولت و ابلاغ رييس‌جمهور مي‌اندازد، پيگيري اين ماجرا جذاب و خواندني مي‌شود.

 

 

روز گذشته استاد محمدرضا شفيعي كدكني با انتقاد از عملكرد فرهنگستان زبان و ادب فارسي درباره رسم الخط ثابت، گفت: به فرهنگستان ادب اعتقاد خاصي ندارم. اين فرهنگستان بايد رسم‌الخط ثابتي را مانند رسم‌الخط استاد مجتبي مينوي در تحرير «كليله و دمنه» وضع كند؛ زيرا اين رسم‌الخط با دقت خاصي تدوين شده است و با اين كار همه مي‌توانند از آن استفاده كنند و معايب رسم‌الخط فعلي از بين مي‌رود.

 

محمدرضا شفيعي‌كدكني شاعر، پژوهشگر و استاد دانشگاه كه اهل مصاحبه و سخنراني نيست، بتازگي در جلسه پيش‌دفاع پايان‌نامه يكي از دانشجويانش در دانشكده‌ ادبيات دانشگاه فردوسي مشهد اظهارات مهمي داشته كه متن آن رسانه‌اي شده است.

 

اين انتقاد استاد شفيعي كدكني درحالي است كه در فرهنگستان زبان و ادب فارسي گروهي با عنوان دستور زبان و رسم الخط فعاليت مي‌كند.

 

دكتر حسن انوري، عضو شوراي علمي گروه دستور زبان فارسي و رسم الخط فرهنگستان با بيان اين كه مهم‌ترين هدف گروه، تدوين دستور زبان فارسي امروز است، به جام‌جم گفت: اين دستور صرفا جنبه توصيفي دارد و اين توصيف براساس متن‌هاي معتبر دوره معاصر است.

 

او درباره فعاليت‌هايي كه در اين زمينه انجام شده است گفت: تهيه و تنظيم دستور خط فارسي مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسي يكي از اين امور است كه در قالب يك كتاب با عنوان دستور خط فارسي منتشر شده است.

 

انوري افزود: مسئولان فرهنگستان بارها تأكيد كرده‌اند وظيفه فرهنگستان به عنوان يك نهاد سياستگذار، انجام امور پژوهشي است و اجراي مصوبات فرهنگستان به‌عهده آنان نيست.

 

در ادامه صحبت‌هاي دكتر انوري بايد يادآوري كنيم كه چندي پيش غلامعلي حدادعادل رييس فرهنگستان زبان و ادب فارسي در مراسم تجليل از برگزيدگان فرهنگستان‌ها كه در محل رياست جمهوري برگزار شد، در حضور محمود احمدي‌نژاد گفت: يكي از مشكلات زبان فارسي كم‌توجهي مجريان است. قانون براي حمايت از زبان و ادب فارسي وجود دارد، اما مشكل در اجراست؛ زيرا مجريان آنچنان كه بايد نسبت به پاسداري از آن و اجراي قانون توجيه نشده‌اند يا نيروي انساني كافي را در اختيار ندارند.

 

او در آن جلسه از رييس جمهور خواست كه توصيه‌هاي لازم را به دستگاه‌هاي مختلف داشته‌ باشد تا آنچه را فرهنگستان تصديق و تائيد مي‌كند، در چارچوب قانون اجرايي شود.

 

حدادعادل گفته بود: براساس مصوبه مجلس شوراي اسلامي رسم‌الخط و واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسي به همه دستگاه‌هاي دولتي ابلاغ مي‌شود. مشكلي كه در اين ميان وجود دارد، عدم‌قدرت لازم براي اجرايي شدن اين مصوبات ابلاغ شده است.

 

ضرورت تصحيح متون

 

صحبت‌هاي روز گذشته شفيعي كدكني محور ديگري هم داشت؛ او تاكيد كرده همه‌ متون ادبيات فارسي نيازمند تصحيح مجدد است.

 

كدكني افزوده است: برخي جوانان فكر مي‌كنند، كار تصحيح، يك كار قديمي است؛ اما امروز در دنيا بزرگ‌ترين مراكز پژوهشي مشغول تصحيح متون قديمي از كتب افلاطون و ارسطو تا آثار نويسندگان قرن بيستم كه آثارشان دچار نقص شده، هستند و اين نشان‌دهنده‌ اوج اهميت اين موضوع است.

 

او ادامه داد: تصحيح كامپيوتري متون كار بزرگي است كه مي‌توان انجام داد؛ زيرا كامپيوتر نه خسته مي‌شود و نه عصباني و خطاپذيري بسيار پاييني دارد و ما بايد به صورت جدي از اين مقوله بهره بگيريم.

 

اين صحبت‌هاي شفيعي‌كدكني هم باعث شد تا سراغ دكتر محمود عابدي مدير گروه تصحيح متون فرهنگستان زبان و ادب فارسي برويم؛ او در اين باره به خبرنگار ما گفت: نظر ايشان به عنوان يك استاد صاحب‌نظر در تحقيقات ادبي و تصحيح متون، قابل توجه است و يكي از بهترين آراي معاصران تلقي مي‌شود.

 

عابدي با بيان اين‌كه نياز جامعه، ضرورت تصحيح متون را تعيين مي‌كند، افزود: گاه تعليقات و توضيحات متون، ارزشي كمتر از تصحيح متون ندارد و مي‌تواند خوانندگان را به خواندن متن علاقه‌مند كند.

 

او با اظهار تأسف از كم توجهي به تصحيح متون ادبي گفت: متأسفانه آنچه ملاحظه مي‌شود اين است كه ما در آينده شايد كمتر كسي را پيدا كنيم كه بتواند مانند گذشتگان متون را تصحيح كند، زيرا آن اشرافي را كه افرادي چون مرحوم فروزانفر به متن داشتند و مي‌توانستند مشكلاتش را حل كنند، ندارند.

 

عابدي تاكيد كرد: تغييرات جامعه خود به خود پايبندي نسل‌ها را به سنت تغيير مي‌دهد. در اين ميان ما مي‌توانيم با عواملي سنت‌ها را حفظ كنيم كه يكي از اين عوامل تصحيح متون است.

 

منبع: جام جم