رفتن به مطلب

رساله:ایستگاه آتشنشانی


ارسال های توصیه شده

در ادامه ی تاپیک دیگه ام(رساله:آموزشکده ی معماری)

که مطالبی رو در فالب آموزشکده ی معماری در اختیارتون قرار می دم در این تاپیک در مورد ایستگاه آتشنشانی مطالبی رو در قالب رساله بهتون ارائه می دم امیدوارم مفید باشن.:icon_gol::icon_redface:

 

نکته:دوستان برای ذکر این مطلب در تارنماهایی دیگه لطف کنن به مولف این تاپیک و تالار پیش روشون ارج بزارن و لینک این تارنما رو هم در پایان مطلبشون ذکر کنن.ممنونم:icon_gol::icon_redface:

 

 

فصل اول شناخت ،مطالعات معماری و برنامه ریزی طرح

 

اهداف سازمان

تاریخچه آتشنشانی

تاریخپه آتشنشانی در ایران

خلاصه ای از شرح موضوع

نمودارهای درختی تعریف موضوع

 

مکان یابی

ضرورت امر مکانیابی

تعاریف

روشهاي‌ وزندهي

مدل‌هاي‌ موجود تلفيق‌ نقشه‌ها

بررسی و ارزیابی فاکتورهای مورد نیاز در مکان یابی ایستگاه های آتش نشانی

تهیه اطلاعات مکانی وتوصیفی مود نیاز

ارزیابی نتایج و ارائه پیشنهادات

 

آشنایی با فضاهای طرح

ریز فضاها

اتاق اطلاعات و مخابرات

آشیانه

نمودار درختی فضاهای استراحتگاه

نمودار درختی فضاهای عملیات-رییس ایستگاه

دفاتر اداری

آشپزخانه

اتاق سخنرانی و کلاس درس

ورزش

کمک خانه رختکن خشک کن شستشو

انبار عمومی

میله فرود

پارکینگ ها

 

 

 

 

...................................

 

مقدمه

آشنايي با سازمان آتش نشاني خدمات ايمني

 

سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني ( با توجه به تعريف سازمان) سيستمي مــتشكل از اجزاء بهم پيوسته و مبتني بر نظم و انضباط است كه به منظور رسيدن به هدفهاي خاصي ايجادشده است، اين هدفها فلسفه وجودي سازمان را تشكيل مي دهند.سازمانهاي آتش نشاني در ايران معمولاً به شكل سازماني وابسته به شهرداري بوده و با شخصيت حقوقي مستقل و استقلال مالي و اداري درهر شهر تشكيل مي شوند. اين سازمان نيز مانند هر سازمان ديگر داراي وظايفي است كه عمده ترين آنها نجات جان افراد ، مهار و اطفاي آتش سوزيها ، حفاظت از سرمايه هاي ملي و ارائه آموزشهاي عمومي و تخصصي در جهت ارتقاء سطح فرهنگ ايمني شهروندان مي باشد.

 

توسعه شهرنشيني و كاربرد تكنولوژي پيچيده در ايجاد امكانات شهري ، استفاده از تأسيسات عظيم و ساختمانهاي بلند و فعاليت مراكز اجتماعي و اقتصادي بزرگ ، توليد روزافزون محصولات مصرفي و سرمايه اي در مراكز صنعتي و توليدي ، بكارگيري مراكز بزرگ تخليه و نگهداري كالا و محصول، خطرات زيادي را به همراه دارد كه هر لحظه شهروندان را مورد تهديد قرار مي دهد.معمولاً سازمانها و مراكز ارائه خدمات ايمني و آتش نشاني ( كه با هدف ايمن سازي و محــافظت شهـرونـدان ايجاد شده اند) زماني وارد عمل مي شوند كه حريق يا حادثه اي اتفاق افتاده و شهروندان از كنترل و مهار آن ناتوان باشند.

 

مديريت اين گونه حوادث كه ازتنوع بي شماري برخوردار هستند نياز به امكانات و تجهيزات پيچيده واطلاعات دقيقي از علوم و فنون مختلف دارد. مديران و مسئولين سازمان آتش نشاني بايستي دقيقاً از استانداردهاي ايمني و حفاظت از حريق آگاهي داشته و تجهيزات و ابزارلازم درارائه خدمات امدادي را در اختيار گرفته و بكارگيرند.وقوع حوادث و آتش سوزيها هر چند كوچك و جزئي باشد ( مثل نشت گاز، آتش سوزي يك خودرو يا سقوط يك درخت در خيابان ) سازمانهاي خدماتي و نيروهاي امدادي متعددي را به فعاليت وا مي دارد اين فعاليتها نياز به هماهنگي هاي قبلي دارد كه در شرح وظايف هر سازمان مطرح و شرايط لازم جهت ايجاد ارتباط و همكاري آنها تعريف شده است.سازمانها وارگانهايي كه درمواقع بروز حوادث و وقوع موارد اضطراري در سطح شهرها حضوري فعال دارند عبارتند از : سازمان آتش نشاني وخدمات ايمني ، واحدهاي اورژانس و بيمارستاني ، نيروهاي نظامي و انتظامي ، هلال احمر ، شهرداريها ، نيروهاي امداد شركت برق، آب ، گاز و …

 

در كليه شهرهاي جهان سازمانهاي آتش نشاني ايجاد شده اند و هر يك از آنها با توجه به نظام سياسي و اجتماعي هر كشور در زير مجموعه يك وزارتخانه يا نهاد بزرگتر قرار دارند. سازمانهاي آتش نشاني موجود دركشورهاي مختلف هريك داراي قوانين و مقررات اداري مخصوص بخود بوده و با نظام خاصي اداره مي شوند ولي همه اين سازمانها داراي اهداف مشتركي هستند. در يك شهر بزرگ نيز ممكن است چندين واحد يا سازمان آتش نشاني وجود داشته باشد كه داراي مديريت و مقررات خاصي باشند كه ناشي از نظام حاكم برآنهاست . مثلاً سازمان آتش نشاني استان ، آتش نشاني فرودگاه ، پالايشگاه ، راه آهن ، نيروهاي نظامي ، صنايع و كارخانجات هر يك داراي سازماندهي خاصي هستد كه مربوط به مديريت آن مراكز است ولي آنچه مهم است هدف مشتركي است كه براي كليه اين سازمانها و موسسات تعريف شده است.

 

هر چند اعضاي اين گروههاي امدادي شناخت نزديكي از يكديگر ندارند ولي با توجه به مهمترين اصل پذيرفته شده در فعاليتهاي گروهي يعني هماهنگي و همكاري با گروه و اطاعت از رهبري گروه و هدف مشتركي كه دارند در مواقع بروز حوادث و آتش سوزيهاي بزرگ دست دردست يكديگر با همكاري صميمانه به كنترل ، مهار و اطفاي حريق و حوادث پرداخته و در جهت ايجاد ايمني محيط و نجات آسيب ديدگان فعاليت مي نمايند.

 

--------------------

در این قسمت،بخش عمومی رساله رو در قالب یک فایل pdf در اختیارتون قرار می دم..البته پیشاپیش عذرخواهی می کنم که کمی برای تغییر فونت صفحه بندی عوض شده.:icon_gol::icon_redface:

 

در صورت لزوم در همین تاپیک اعلام بفرمایید تا فایل word آن را هم به اشتراک می زارم.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه

اهداف سازمان

سازمان آتش نشاني با يك هدف كلي كه استقرار ايمني پايدار در جامعه است ايجاد مي شود. اين هدف كلي با دستيابي به چند هدف جزئي تحقق مي يابد .

اهداف جزئي اين سازمان عبارتند از :

 

1 ) نجات جان انسانها، مهار و اطفاي آتش سوزي و حفاظت از ثروتهاي ملي در مقابل حريق و سوانح و عوارض ناشي از آن.

 

2 ) برنامه ريزي و تعيين خط مشي درامور مربوط به آتش نشاني وخدمات ايمني .

 

3 ) ارائه آموزشهاي لازم در امور آتش نشاني و خدمات ايمني در سطوح مختلف سازمان براي كاركنان و افراد خارج از سازمان طي برنامه هاي زمانبندي شده .

 

4) ايجاد و توسعه ايستگاههاي آتش نشاني و بهره برداري از آنها .

 

5 ) نظارت برعمليات موسسات و شركتهاي دولتي و خصوصي فعال در زمينه آتش نشاني و خدمات ايمني .

 

6 ) انجام برنامه ريزي و تمهيدات لازم در جهت مقابله و كاهش آثار سوء ناشي از حوادث و سوانح طبيعي و غير طبيعي.

 

7 ) نظارت و كنترل بر تحقق شرايط ايمني در ساختمانها و رعايت استانداردهاي لازم در تجهيز بناها در برا بر سوانح گوناگوني مثل زلزله ، سيل ، آتش سوزي و … .

 

 

 

 

تاریخچه آتشنشانی

امروزه در هيچ يك از كشورهاي جهان نمي توان شهر بزرگي يافت كه در آن براي پيشگيري و مبارزه با آتش تشكيلات آتش نشاني و ايمني وجود نداشته باشد

دو سئوال اساسي در اين زمينه مطرح مي باشد كه عبارتند از :

 

1- چه انگيزه اي يا عاملي موجب تشكيل و توسعه سازمان آتش نشاني شده است .

 

2- چرا كشورهاي صنعتي پيشرفته توجه بيشتري به تشكيلات آتش نشاني داشته و همواره در صدد تكميل همه جانبه اين موسسه خدماتي بر آمده اند . در واقع سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني با حفاظت و صيانت از سرمايه هاي ملي در برابر آتش سوزي و حوادث مي تواند نقش مهمي را در توسعه اقتصادي كشور داشته باشد . بطور كلي قبل از آنكه بشر به آتش دسترسي پيدا كرده و از آن استفاده كند آثار و خطرات و آن را مشاهده كرد بعنوان مثال زماني كه در اثر اصابت صاعقه جنگل دچار آتش سوزي مي شد ، بشر اوليه مشاهده كرد كه در نتيجه آتش نور و حرارت توليد مي شود از طريق مرگ حيوانات مختلف كه در محاصره آتش قرار گرفتند و حوادث ديگر مواردي بود كه خطرات آتش از بدو پيدايش آن ثابت كرد ، بطور دقيق مشخص نيست كه انسان از چه تاريخي به آتش دست يافت .

 

يكي از قديمي ترين نشانه ها در اين خصوص در سال 1919 در غار شوكتين بدست آمده ، استخوانهاي سوخته كه در اين غار واقع در نزديكي چين بدست آمد ثابت مي كند انسان چگونگي استفاده از آتش را مي دانسته است نشانه هاي ديگر نيز مانند غار كشف شده در دوردوني فرانسه كه بقاياي كوره ها و اجاقهاي اين غار نشان مي دهد كه هزاران سال قبل آتش مورد استفاده قرار مي گرفت .

 

به هر ترتيب انسان به آتش دست يافت و از آن استفاده كرد و علاوه بر رفاه و آسايش حاصل از استفاده آن مانند نجات از تاريكي و سرما ، پخت و پز ، دور ساختن حيوانات وحشي و غيره به پيشرفت مهمي نظير ، ابزار سازي ، سفالگري وذوب فلزات نيز نائل شد .

 

شهرهايي چون لندن ، توكيو ، نيويورك ، شيكاگو ، بالتيمور ، هامبورگ ، سانفرانسيسكو هنوز خاطره حريقهاي و حشت آور خود را از ياد نبرده اند . حريقهايي كه هر يك از اين شهرها را در معرض انهدام و نابودي كامل قرار داد و هنوز پس از گذشت سالها به عنوان يك فاجعه بزرگ از آن ياد مي شود .

 

پس از آتش سوزي لندن ، زندانهاي انگليس مدتها مملو از بدهكاراني بود كه تمام دارائي خود را در اين حريق از دست داده ورشكست شده بودند و شايد تنها راه حلي كه به نظر مي‌رسيد ابداع بيمه آتش سوزي بود . بدين ترتيب خسارت ناشي از حريقهاي احتمالي بين گروه كثيري تقسيم شده و در نتيجه از ورشكست شدن افراد جلوگيري مي شد . اقدام به تاسيس بيمه آتش سوزي به مفهوم امروزي براي نخستين بار در 3 دسامبر 1591 در شهر هامبورگ آلمان صورت گرفت اين موسسه صندوق آتش سوزي هامبورگ نام داشت .

 

در انگلستان بعد از حريق بزرگ لندن ، شركتهاي بيمه بشكلهاي مختلف درخصوص پيشگيري و اطفاء حريق شروع به فعاليت كردند . حريقهاي بعدي شركتهاي بيمه را در معرض خطر قرار داد . بهمين دليل در سال 1833 در لندن از ادغام واحدهاي آتش نشاني چند شركت بيمه سازمان واحدي بنام بنگاه ماشينهاي آتش نشاني اندن تاسيس شد . اين موسسه 80 نفر آتش نشان تمام وقت در اختيار داشت كه در 13 ايستگاه آتش نشاني خدمت مي كردند و در همين سالها نخستين تلمبه هاي بخار آتش نشاني اختراع شد .

لینک به دیدگاه

تاریخپه آتشنشانی در ایران

در بررسي اين مدارك به نظر مي‌رسد كه در سال 1221 حدوداً در 151 سال پيش هنگامي كه شهر تبريز در تصرف نيروهاي اشغالگر روسي قرار داشت اين كشور استعمارگر نه به اين دليل كه تصميم به ارائه خدمتي به مردم منطقه داشته باشد. بلكه فقط به جهت منافع اقتصادي، سياسي نيروهاي وابسته به خود، اقدام به ايجاد يك واحد آتش نشاني در اين شهر نمود. اين اولين واحد اطفايي حريق در كشور بود و همانطور كه تصور مي‌شود از يك هسته نظامي تشكيل شده است.

 

اداره احتسابیه و شعبه تنظیف در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه وظیفه اداره احتسابیه، به نظافت شهر منحصر شد. از جمله آبپاشی خیابانهای خاکی شهر که توسط جمعی «سقا» به کمک مشکهای آب انجام می گرفت، تا مردم و رهگذران از گرد و خاک خیابانهای شهر در امان باشند. در سال 1328 هجری قمری، هنگام نیابت سلطنت عضدالملک قاجار، اولین بلدیه قانونی تهران به ریاست «دکتر خلیل خان اعلم الدوله ثقفی» تشکیل شد. یکی از مهمترین وظایف این بلدیه (شهرداری)، نظافت شهر به شمار می رفت که به خاطر خاکی بودن خیابانها، آبپاشی خیابانها از امور بدیهی آن بود. نکته قابل ذکر آن که در آن سالها چنانچه حریقی رخ می داد، همین مأموران نظافت و سقاها نیز با امکانات اندک خود که به هیچ وجه برای اطفاء حریق مناسب نبود، با آن مبارزه می کردند.

 

بدیهی است در اکثر موارد تلاش آن بی نتیجه می ماند. در سایر شهرهایی که بلدیه در آنجا وجود داشت نیز همین رویه مرسوم بود.

 

بلدیه تهران و تأسیس شعبه اطفائیه با شروع سلطنت پهلوی اول، تصمیم بر آن بود که شهرها به خصوص تهران، سر و سامان بگیرند و وضع آبرومندی پیدا کنند. در نتیجه «بلدیه» مورد توجه بیشتری قرار گرفت. در سال 1303 شمسی، بلدیه تهران یک دستگاه اتومبیل آبپاشی خیابانهای خاکی شهر تهیه کرده بود. از آن جایی که این کامیون به یک موتور پمپ مجهز بود، با تهیه چند متر لوله، یک سر لوله و چند شیر، از آن برای اطفاء حریقهای احتمالی نیز استفاده می شد. از آنجایی که شهر فاقد لوله کشی آب بوده از این تانکر برای آب فروشی به مردم نیز استفاده می شد. تا آن تاریخ تنها منبع تأمین آب آشامیدنی مردم تهران، جویهای روباز و به شدت آلوده ای بود که از کنار خیابانها می گذشت. به همین دلیل به تدریج تقاضا برای خرید آب بیشتر شد. بنابراین، تانکرهای دیگری نیز خریداری شد و افراد بیشتری نیز استخدام شدند. البته در کنار ارایه این خدمات، اطفاء حریق نیز به صورت وظیفه دوم، به عهده این افراد بود.

 

با توسعه شهر بر تعداد حریقها افزوده شد، در نتیجه لازم بود که اداره مشخصی مسئول مقابله با این آتش سوزیها شود. بدین جهت در سال 1304 یا 1305، شالوده اداره آتش نشانی ریخته شد. این اداره که «شعبه اطفائیه» خوانده می شد، تحت سرپرستی بلدیه تهران در گاراژی به نام «حسینی» در خیابان چراغ برق (امیرکبیر)، سه راه امین حضور، تأسیس گردید. در آن سالها کفالت بلدیه به عهده شخصی به نام «سرهنگ کریم آقابوذر جمهری» بود. ریاست نظامی اداره اطفائیه به عهده یکی از افسران روس سفید (که به ایران پناهنده شده بود) به نام «کاپیتان ان، وربا» و ریاست فنی آن به عهده یک نفر آلمانی به نام «هانری فردریش دوئل» که از مکانیک های قشون بود، واگذار گردید.

 

وسایل اصلی اطفاء حریق نیز همان وسایل آبپاشی خیابانها و آب فروشی بود که اکنون شامل چهار دستگاه اتومبیل لاستیک توپر با مارک «ان – ا – گ» می شد. تأمین افراد آتش نشان نیز، عده ای از شوفرهای مستعد قشون و گروهبان های قدیمی هنگ های بهادر و آهنین به این اداره منتقل شدند. گاهی اوقات، به خصوص در حریق های شدید، نیروهای امدادی سایر ارگانها مثل نظمیه (نیروی انتظامی) یا قشون (ارتش) نیز به کمک مأموران اطفائیه شهرداری آمده و در عملیات اطفایی شرکت می کردند.

 

به عنوان مثال:

 

وقوع حریق – سه ساعت قبل از ظهر امروز حریقی در عمارت مسکونی آقای ناصر ندامانی واقع در خیابان شاه آباد رخ داد. مأمورین نظمیه و بلدیه با جدیت فوق العاده به وسیله اتومبیل اطفائیه و وسایل دیگر مشغول خاموش کردن آن شده، در این بین یک دستگاه اتومبیل اطفائیه اداره قشونی نیز رسیده و پس از دو ساعت اشتعال و سوختن سقف و مقداری از دیوارها و قسمت عمده اثاثیه موفق به خاموش کردن آن و جلوگیری از سرایت به منازل دیگر گردیدند. آقایان کفیل بلدیه و ادیب السلطنه سرداری نیز در آنجا حضورداشته و با مأمورین کمک می نمودند. علت حریق هنوز معلوم نیست و گویا از آتش سیگاری بوده است.

 

الزام به توسعه و تجهیز اطفائیه مسأله وقوع حریقهای شدید و کمبود امکانات مسوولان را واداشت تا به توسعه آتش نشانی بپردازند. لازم به تذکر است، از بدون تأسیس آتش نشانی به جای آن که با تجزیه و تحلیل مشکلات، مطالعه کافی و پیش بینی مسایل آتی، آتش نشانی طبق رویه مناسب توسعه یابد، این وقوع آتش سوزیهای شدید بود که تا مدتی فکر مسوولان وقت را متوجه تقویت و توسعه آتش نشانی آنهم در حد خرید چند دستگاه اتومبیل آتش نشانی می کرد.

 

به هر حال در سال 1306، یکدستگاه و در سال 1307 چهار دستگاه اتومبیل اطفائیه با کلیه وسایل و لباس نسوز خریداری شد.

 

در 8 مهر 1307 سالن سینمای مدرسه صنعتی واقع در خیابان لاله زار، که به نمایش فیلم برای بانوان اختصاصداشت، دچار حریق گشت. این آتش سوزی به سادگی شدت یافت و بناهای اطراف را نیز به خطر انداخت تا سرانجام توسط مأموران آتش نشانی شهرداری (اطفائیه بلدیه)، گردان مهندسی ارتش و پلیس اطفاء گردید.

لینک به دیدگاه

خلاصه ای از شرح موضوع

در اين رابطه ايستگاههاي آتشنشاني به پنج دسته يا نوع E و D ،C ،B ،A تقسيم مي شوند.

 

 

ايستگاه نوع A (ایستگاه مادر)

اين ايستگاه داراي گروه حريق، با فرماندهي جداگانه ،پرسنل مشخص و ورزيده و همچنين داراي تجهيزات نسبتاً کافی ميباشد.همچنين در اين ايستگاه، تجهيزات سنگين مانند جرثقيل، لودر، يدكش همچنين تجهيزاتي مانند اسنوکر و نردبان بلند استقرار دارند. اين نوع ايستگاه به عنوان تغذيه کننده انواع ايستگاههاي ديگر است.حداقل زمين با مساحت ۵٠٠٠ متر مربع و ٢٠٠٠ متر مربع زير بنا و تجهيزاتي مانند چهار دستگاه خودروي منبع دار براي ايستگاه نوع A آب و کف، دو دستگاه وانت حمل تجهيزات و موتور پمپ، يك دستگاه بالابر هيدروليكي، يك دستگاه خودروي نردبان دار، يك دستگاه خودروي پودرپاش، دو دستگاه خودروي سواري و يك دستگاه خودروي نجات در نظر گرفته ميشود.

 

 

ايستگاه نوع B (ایستگاه اصلی)

به ايستگاهي گفته مي شود که داراي گروه حريق با فرماندهي مشترك يا جداگانه در صورتي که هر گروه داراي پرسنلي جداگانه باشند و هر کدام وظيف هاي خاص دارند. حداقل ١۵٠٠ متر مربع زمين، ۶٠٠ متر مربع زيربنا و براي ايستگاه B تجهيزاتي مانند چهاردستگاه خودروي منبع دار آب و کف، دو دستگاه خودروي وانت حمل تجهيزات و موتور پمپ، يك دستگاه آمبولانس، دو دستگاه خودروي سواري و يك دستگاه خودروي ويژه نجات مورد نياز است.

 

 

ايستگاه نوع C

 

به ايستگاهي گفته ميشود که در آن يک گروه حريق با حداقل سه دستگاه خودرو که شامل يك دستگاه خودرو منبع دار آب و کف، يك دستگاه وانت حمل تجهيزات و موتور پمپ و يك دستگاه خودروي سواري و همچنين هزار متر مربع زمين و ٢٠٠ متر مربع زيربنا نياز درنظر گرفته ميشود.

 

 

ايستگاه نوع D (ایستگاه فرعی)

به ايستگاهي گفته مي شود که داراي يك دستگاه خودروي منبع آب با گنجايش چهار هزار ليتر آب و کف و تجهيزات اوليه مقابله با آتش پودر گاز شش کيلويي و ١٢ کيلويي و دي اکسيد کربن نه کيلويي باشد.

 

 

ايستگاه نوع E

به ايستگاهي گفته مي شود که تمام تجهيزات سنگين آتش نشاني در آنجا مستقر باشد و براي مواقع اضطراري از آنها استفاده شود.مثل هنگام آتش سوزي هاي بزرگ، سيل، زلزله و ... . اين ايستگاه همانند ساير ايستگاههاي آتش نشاني داراي فرمانده و معاون و ...مي باشد. تجهيزات سنگين شامل لودر، جرثقيل، بيل مكانيكي ، بالابر هيدروليكي و .... مي باشد.

توزيع حداقل ايستگاه هاي آتشنشاني مورد نياز شهرهاي کشور با توجه به جمعيت شهري در نظام تقسيمات کشوري

 

qjeejw4k9ctmb6csm7m.jpg

لینک به دیدگاه

نمودار درختی ایستگاه های آتش نشانی براساس نوع فعالیت

 

zln8orqtc192emxwber.png

 

 

 

نمودار درختی ایستگاه های آتش نشانی براساس مقیاس عمل

 

m3klyogguddj72dwe5pl.png

 

 

 

نمودار درختی فضاهای تشکیل دهنده ایستگاه

 

y6hgm3pn2q3wkexitn.png

لینک به دیدگاه

مکان یابی

مقدمه:

سیاست کلی ایجاد ایستگاه های آتش نشانی در ایران سیاستی بدون برنامه خاص و مدون بوده است به گونه ای که برای ایجاد هر ایستگاه در محدوده های شهری مهمترین اصل خالی بودن زمین، بدون مالک بودن آن یا مواردی از این قبیل بوده است. این موضوع بر مکانیابی کلی ایستگاه ها در سطح شهرها تاثیرگذار بوده است.

 

يکي از سامانه هايي که بواسطه فن آوري اطلاعات امروزه ظهور پيدا کرده است ، سامانه اطلاعات مکاني (gis) مي باشد.gis علاوه بر ايجاد، مديريت، پرس و جو، تجزيه و تحليل و نمايش داده هاي مکاني و توصيفي، مي تواند به عنوان يک سيستم پشتيبان تصميم گيري (dss) نيز در نظر گرفته شود. در واقع gis ميتواند از برنامه ريزي و تصميم گيري مديران حمايت و پشتيباني نمايد.

 

از اين رو در دنياي امروز بدون استفاده از چنين فن آوريهايي عملا مديريت شهري(در اینجا مدیریت حوادث آتش سوزی) دچار اختلال هاي بزرگ و به شهر صدمات جبران ناپذيري وارد مي شود.

 

 

ضرورت تحقیق:

مجموعه بررسی ها و تجزیه و تحلیل های انجام شده در مورد حوادث آتش سوزی و نحوه عملکرد ایستگاه های آتشنشانی نشانگر آن است که محدودیت ها ونارسایی های عمده ای در مکان گزینی و عملکرد مطلوب ایستگاهها وجود دارد. این مشکلا ت و نارسایی ها را می توان به شرح زیر طبقه بندی کرد:

 

 

  • عدم انطباق مکان و شعاع پوشش ایستگاهها با کانون های بالقوه آتش سوزی

 

 

 

  • عدم تناسب تعداد ایستگاهها با تعداد جمعیت تحت پوشش

 

 

 

  • عدم تناسب توزیع مکانی ایستگاهها با الزامات و بافت شهری

 

 

 

  • عدم تناسب توزیع مکانی ایستگاهها با استاندارد پوشش زمانی

 

 

 

  • ناکافی بودن تعداد ایستگاهها نسبت به هردو معیار جمعیت و مساحت شهرها

 

 

 

با توجه به اهمیت این موضوع ومشکلات موجود، در این تحقیق سعی شده با استفاده از متدهای جدید و در نظر گرفتن معیارهای کاربردی ازمیزان این مشکلات کاسته شود.

لینک به دیدگاه

تعاریف

مکانیابی:

 

فعالیتی است جهت انتخاب مکانی مناسب برای کاربردخاص، که قابلیتها و توانایی های یک منطقه را از لحاظ وجود زمین مناسب و کافی و نیز ارتباط آن کاربری خاص با کاربری های شهری را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.

 

 

شعاع عملکرد:

 

حداکثرمسافتی است که یک خودرو آتشنشانی ظرف مدت 5 دقیقه می تواند طی کند.

 

فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP):

 

این فرایند گزینه های مختلف را در تصمیم گیری دخالت داده و امکان تحلیل حساسیت روی معیارها و زیرمعیارها را دارد. علاوه بر این برمبنای مقایسه زوجی بنا نهاده شده که قضاوت و محاسبات را تسهیل می کند. همچنین میزان سازگاری و ناسازگاری تصمیم را نشان می دهد که از مزایای ممتاز این تکنیک در تصمیم گیری چندمعیاره می باشد.

 

روشهاي‌ وزندهي:

 

در حالت‌ كلي‌ وزن‌ دهي‌ فاكتورها مي‌تواند با استفاده‌ از دانش‌ كارشناسي‌ Driven Knowledge))، داده‌ ـ مبنا (Data Driven) يا تركيبي‌ از آنها صورت‌گيرد. در روش‌دانش‌ كارشناسي‌، از تجربه‌ و دانش‌ كارشناسان‌ متخصص‌ در زمينه‌ كاربرد مورد نظرجهت‌ وزن‌ دهي‌ به‌ فاكتورها استفاده‌ مي‌شود. برخي‌ از روشهاي‌ وزندهي‌ كه‌ بطور كلي‌ در تصميم‌گيري‌هاي‌ چندمعياره‌ و با استفاده‌ از دانش‌ كارشناسي‌ صورت‌ مي‌گيرد، عبارتند از:

 

متد Rankingکه درآن وزن‌دادن به‌ معيارها براساس‌ نظرتصميم‌ گيرنده‌ مي‌باشد، متد‌ Ratingکه‌تصميم‌ گيرنده‌ وزن‌ معيارها را بر اساس‌ يك‌ مقياس‌ از پيش‌تعيين‌ شده‌، تخمين‌ می زند و روش‌ مقايسه زوجيpair Wise Comparison) (، که بخشي‌ از روش‌AHP است‌. در روش‌ وزندهي‌ مقايسه‌ زوجي‌، معيارها دو به‌ دو با يكديگر مقايسه‌ شده‌ و اهميت‌ آنها نسبت‌ به‌ يكديگر تعيين‌ مي‌گردد. سپس‌ يك‌ ماتريس‌ ايجاد ميشود كه‌ ورودي‌ آن‌ همان‌وزنهاي‌ تعيين‌ شده‌ و خروجي‌ آن‌ وزنهاي‌ نسبي‌ مربوط‌ به‌ معيارهاست‌. اين‌ روش‌وزندهي‌ داراي‌ سه‌ گام‌ اساسي‌ است‌ كه‌ عبارتند از: ايجاد ماتريس‌ مقايسه‌ زوجي‌، محاسبه‌وزن‌ معيارها و برآورد نسبت‌ سازگاري‌

 

 

5) مدل‌هاي‌ موجود تلفيق‌ نقشه‌ها :

 

مدل هاي موجود تلفيق نقشه به شرح زير مي باشد :

 

مدل‌ منطق‌ بولين‌ (Boolean Logic Model) :

در اين‌ مدل‌ به‌ ازاء هر فاکتور، يك‌ نقشه‌ ورودي ايجاد مي گردد. مقدار يک‌ نشان دهنده‌ مناسب‌ بودن‌ و مقدار صفر نشان‌ دهنده‌ نامناسب‌ بودن‌ موقعيت‌ مكاني‌ آن‌ پيكسل‌ مي‌باشد. سپس‌ نقشه‌هاي‌ ورودي‌ با استفاده‌ از عملگرهاي‌ بولين‌ AND يا OR با يكديگر تلفيق‌مي‌شوند و يك‌ نقشه‌ خروجي‌ باينري‌ به‌ وجود مي‌آورند. اگر تلفيق‌ نقشه‌ها با استفاده‌ ازعملگر AND انجام‌ گرفته‌ باشد، پيكسلهاي‌ حاوي‌ ارزش‌ 1 در نقشه‌ خروجي‌، مكانهايي‌ رانشان‌ مي‌دهد كه‌ كليه‌ معيارهاي‌ مربوط‌ به‌ كاربرد مورد نظر را تأمين‌ مي‌نمايند و درصورتيكه‌ نقشه‌هاي‌ ورودي‌ با استفاده‌ از عملگر OR تركيب‌ شوند، پيكسلهاي‌ حاوي‌ارزش‌ 1 در نقشه‌ خروجي‌، مكانهايي‌ را مشخص‌ مي‌كند كه‌ يك‌ يا چند معيار در آنها صدق‌مي‌كند.

 

مدل‌ همپوشاني‌ شاخص‌ (Index Overlay Model) :

انجام‌ مدل‌ همپوشاني شاخص‌ به‌ دو روش‌ امكان‌پذير است‌. در هر دو روش‌ ابتدا به‌ تمامی‌فاكتورهاي‌ مؤثر، بر اساس‌ اهميت‌ نسبي‌ و با توجه‌ به‌ نظرات‌ كارشناسي‌، وزني‌ اختصاص‌داده‌ مي شود. اين‌ وزنها بصورت‌ اعداد صحيح‌ مثبت‌ يا اعداد حقيقي‌ در يك‌ بازه‌ مشخص‌،تعيين‌ مي‌شوند. در روش‌ اول‌ نقشه‌هاي‌ ورودي‌ فاكتورها، همانند روش‌ بولين‌ بصورت ‌باينري‌ هستند. در اين‌ روش‌ هر نقشه‌ فاكتور يك‌ عامل‌ وزني‌ منفرد دارد و براي‌ تركيب‌ بانقشه‌هاي‌ ديگر، فقط‌ در عامل‌ وزني‌ خودش‌ ضرب‌ مي‌شود. . اهميت‌ كلاسهاي‌ مختلف ‌موجود در يك‌ نقشه‌ فاكتور، در روش‌ اول‌ يكسان‌ در نظر گرفته‌ مي شود. روش‌ دوم‌ انعطاف‌ پذيري‌ بيشتري‌ نسبت‌ به‌ روش‌ اول‌ دارد. در اين‌ روش‌ علاوه‌ بر اينكه ‌به‌ هر يك‌ از نقشه‌هاي‌ ورودي‌ وزني‌ اختصاص‌ مي‌يابد ، به‌ هر يك‌ از كلاسها و واحدهاي‌مكاني‌ موجود در هر نقشه‌ فاكتور نيز ، بر اساس‌ اهميت‌ نسبي‌ و نظرات‌ كارشناسي‌ وزني‌منتسب‌ مي‌شود. بعبارتي‌ كلاسهاي‌ مختلف‌ موجود بر يك‌ نقشه‌ واحد ، داراي‌ وزنهاي ‌متفاوت‌ هستند.

 

مدل‌ منطق‌ فازي ( Fuzzy Logic Model) :

منطق‌ فازي‌، در واقع‌ توسعه‌ يافته‌ منطق‌ بولين‌ است‌. در منطق‌ فازي‌، ميزان‌ عضويت‌ يك‌ عنصر در يك‌ مجموعه‌ ، با مقداري‌ در بازه‌ يك‌ (عضويت‌ كامل‌) تا صفر (عدم‌ عضويت‌ كامل‌) تعريف‌مي شود. انواع عملگر هاي فازي عبارتند از عملگر اشتراك‌ فازي‌ (Fuzzy AND) ، عملگر اجتماع‌ فازي‌ (Fuzzy OR) ، عملگر ضرب‌ فازي‌ (Fuzzy Algebraic product) و عملگر جمع‌ فازي‌ (Fuzzy Algebraic Sum) .

لینک به دیدگاه

بررسی و ارزیابی فاکتورهای موردنیاز در مکانیابی ایستگاههای آتشنشانی:

جمعیت :

تراکم جمعیت از عوامل اصلی موثر در نحوه استقرار ایستگاهها و برنامه ریزی های مربوطه می باشد. در مناطقی از شهر که تراکم جمعیتی در سطح بالایی قرار دارد احتمال وقوع حریق بیش از مناطق با تراکم جمعیت کم است. بنابراین برنامه ریزی مراکز آتشنشانی باید بر حسب تراکم جمعیت در مناطق مختلف شهری صورت گیرد.

 

استانداردهای جهانی برای هر 50000 نفر جمعیت یک ایستگاه را پیش بینی کرده اند. علت چنین انتخابی براساس تجربیات بوده است. بنابراین سعی شده است در قسمت عملی کار مناطق با جمعیت بالاتر با وزن بیشتری در تحلیل نهایی در نظر گرفته می شوند.

 

مساحت و شعاع پوشش:

مساحت مناطق مختلف شهری و شعاع عمل ایستگاههای آتشنشانی در برنامه ریزی استقرار ایستگاهها از عوامل عمده به حساب می آید. استانداردهای جهانی شعاع 5 کیلومتر را برای ایستگاه پیش بینی می کنند و از طرف دیگر زمان رسیدن به مکان آتش سوزی را 3-5 دقیقه در نظر گرفته اند.

 

برای دستیابی به استاندارد3-5 دقیقه باید محدوده حوزه استحفاظی ایستگاهها را کاهش داد در نتیجه با سرعت بین 30-40 کیلومتر در ساعت، خودروهای امدادی در هر دقیقه بین500-670 متر را طی می کنند که با احتساب هدر رفتن یک دقیقه برای رسیدن پیام آتش سوزی به ایستگاه و خروج ماشینها از ایستگاه در 4 دقیقه باقیمانده، نیروهای آتشنشانی فاصله ای به طول 2-2/7 کیلومتر را پوشش می دهند. مساحت چنین ناحیه ای بین 12/5-23 کیلومتر خواهد بود.

 

 

شبکه ترافیک:

سیستم حمل و نقل شهری و شبکه ترافیک یکی دیگر از عوامل موثر بر مکانیابی ایستگا های آتشنشانی است. عواملی چون عرض خیابانها ، کیفیت و حجم ترافیک، یکطرفه بودن خیابان وغیره در چگونگی محل استقرار ایستگاهها موثرند.

 

محل مناسب معمولا درمحل تلاقی چند خیابان ودر نقاطی تعین می شود که حجم ترافیک مانع یا کند کننده حرکت خودروها و اکیپ آتشنشانی نگردد. خیابانهای یکطرفه یا خیابانهایی که وسایل نقلیه سنگین و کندرو از آنها عبور کنند، از عوامل کند کننده حرکت خودروهای آتشنشانی است.قرارگیری ایستگاهها در مجاورت بزرگراهها و خیابانهای اصلی درجه یک به ویژه تقاطع های اصلی از عوامل مثبت مکانیابی خواهد بود.

 

 

کاربری اراضی:

کاربری های مختلف آسیب پذیری های متفاوتی در مقابل آتش سوزی دارند. کاربری های مسکونی همیشه بیشترین آسیب پذیری را در مقابل حوادث آتش سوزی داشته اند. کاربری های تجاری و صنعتی و تولیدی بعد از کاربری مسکونی به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند. تراکم جمعیت و شبکه حمل و نقل شهری در رتبه های بعدی قرار می گیرند. ابن امتیازات به عنوان ارزشهای هرکاربری در وزن دهی آنها در مکان گزینی ایستگاهها به کار گرفته خواهند شد و یکی از با اهمیت ترین معیارها در تعیین محل استقرار ایستگاهها می باشد. در مورد کاربری های تجارتی، صنعتی وانبارها به علت وجود مواد قابل اشتعال معمولا بیش از سایر کاربری ها در معرض خطر آتش سوزی قرار دارند. قرارگیری کاربری های خدمات شهری مثل بیمارستانها ، مدارس و ادارات دولتی همگی از مجموعه کاربری هایی خواهد بود که در ساعاتی از روز با پیک ترافیکی روبه رو هستند. بنابراین برای مجاورت ایستگاه با چنین کاربری هایی باید محدودیت های فاصله ای قائل شد.

 

 

پتانسیل خطر:

بررسی پتانسیل و ریسک خطردر مناطق مختلف شهری بر اساس بررسی میزان تعداد و تکرار حوادث در مناطق مختلف به مشخص شدن نقاط آسیب پذیر در حوادث آتش سوزی و مکانهای با پتانسیل بالای خطر منجر خواهد شد. مکان ایستگاهها باید به سمت به سمت چنین مناطقی کشش بیشتری داشته باشد.

لینک به دیدگاه

مطالعه موردی:

منطقه شش تهران به6 ناحیه تقسیم شده است که نواحی یک وسه آن مورد بحث این تحقیق است. در منطقه شش تهران فقط دو ایستگاه آتشنشانی به شماره های 18و 40 قرار دارند. ایستگاه شماره 18 در خیابان حافظ، چهار راه کریم خان و ایستگاه شماره 40 نیز در میدان انقلاب و در تقاطع خیابانهای کارگر شمالی و ادوارد براون قرار دارد. این دو بخش فقط بخش جنوبی و مرکزی منطقه شش شهرداری تهران تحت پوشش قرار می دهند و ایستگاههای دیگری که در خارج از حوزه منطقه 6 قرار دارند سرویس دهی باقی منطقه را بر عهده گرفته اند. در ناحیه مورد مطالعه فقط ایستگاه شماره 18وجود دارد.

 

 

 

 

 

 

مراحل اجرای کار:

مراحل انجام این کار را می توان در فلوچارت زیر خلاصه نمود:

r3p7bljlbq9fjz3494.png

لینک به دیدگاه

تهیه اطلاعات مکانی وتوصیفی مود نیاز:

در اين مرحله اقدام به تهيه نقشه 1:2000 سال 1384از منطقه ي 6 تهران با فرمت Dgnاز سازمان نقشه برداري كشورشد، همچنين اطلاعات کاربری اراضی و جمعيتی این محدوده از شهرداری منطقه ی 6 و لیست ایستگاههای آتشنشانی موجود از ستاد فرماندهی آتشنشانی تهران، جمع آوري گرديد.

 

 

ایجاد لایه های موردنیاز درArcGIS9:

از نقشه 1:2000 سازمان نقشه برداري کشور،لايه هاي خیابان ها و معابر اصلی ، بلوکهاي ساختماني، مراکز مذهبی، درمانی وآموزشی استخراج شد و عمليات مربوط به آماده سازي داده ها براي ورود به سيستم GIS انجام گرفت.همچنين با توجه به نيازهاي اين تحقيق و اطلاعات توصيفي بدست آورده شده(از قبیل جمعیت و کاربری های اراضی)، براي هر لايه اطلاعاتي جدول توصيفي آن نيز طراحي و در نهايت اين لايه هاي اطلاعاتي به عنوان کلاس هاي عارضه در فرمت Personal Geodatabase نرم افزار ArcGIS9 ايجاد گرديد.

 

 

تهيه نقشه هاي فاکتور 1 و طبقه بندي مجدد(Reclassification) داده ها:

در اين تحقيق فاکتور های معابر اصلی، محدوده های مسکونی، مراكز تجاري، مذهبی، اداری، درمانی و آموزشی براي مدلسازي احداث مکانهای مناسب ایستگاه های آتشنشانی بررسي گرديده است.

 

 

براي هر يک از عوارض نام برده شده نقشه فاصله ای 2 تهیه گردید. سپس هر یک از نقشه ها به چند کلاس طبقه بندي شده و با توجه به اهميت هر يک از کلاس ها ارزشي بين 1 (بدترين ارزش) تا 10 (بهترين ارزش) به آنها داده شد.(ایستگاه های آتشنشانی باید به عوارض مسکونی، تجاری، اداری و خیابان های اصلی نزدیک و به مراکز آموزشی، درمانی ومذهبی دور باشند.)

نمونه هایی از نقشه های فاصله، طبقه بندی مجدد شده در شکلهای 1 تا 3 آمده است.

 


1-نقشه فاکتور هر عامل نشان دهنده مکان هاي مختلف از نظر بهينگي در احداث مکان جديد مي باشد. مقدار هر واحد پيکسل بر روي آن ميزان مناسب بودن آن مکان براي ساخت محل جدید از ديدگاه فاکتور مورد نظرمی باشد .

 

 

2– نقشه فاصله معمولاً برای لایه ها ی برداری ایجاد می گردد . خروجی این عملگر می تواند یک لایه رستری باشد که مقدار اختصاص یافته به هر یک از پیکسل های آن نشان دهنده فاصله پیکسل مورد نظر تا نزدیکترین عارضه موجود در لایه برداری می باشد.

لینک به دیدگاه

bg2dmbbkb803xkcrzopg.png

 

لایه طبقه بندی مجدد شده خیابانها و معابر اصلی

 

 

4xgngqvicfbw6ous02d.png

 

لایه طبقه بندی مجدد شده مراكز تجاري

 

 

lrl6t9e74oaypinoidzi.png

 

لایه طبقه بندی مجدد شده مراكزمذهبی

لینک به دیدگاه

محاسبه وزن معیارها با استفاده از روش‌ مقايسه زوجی:

ابتدا مقایسه های دوتایی بین معیارها صورت پذیرفت. در واقع ماتریسی تشکیل گردید که درایه های آن با توجه به میزان اهمیت هر یک از معیارها نسبت به یکدیگر به صورت دوبه دو مقایسه شده بود.( با استفاده از جدول پروفسور ساعتی که در زیر آمده است.)

n761kdmmmx4kl9pgdmpm.png

 

 

 

مقیاس نه(9) کمیتی پروفسور ساعتی برای مقایسه دودویی معیارها

 

 

 

 

 

wkyenjx9jl7knx33fd5.jpg

لینک به دیدگاه

برای محاسبه وزن هر معیار از نرم افزار Expert Choice استفاده شده است. نرم افزار مذکور برای تحلیل مسایل چند معیاره با استفاده از تکنینک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) طراحی شده است و مورد حمایت پروفسور ساعتی بنیان گذار روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی می باشد.در شکل بعد وزن معیار های محاسبه شده با استفاده از نرم افزار Expert Choice نمایش داده شده است.

n2bgbn1gaud0l509m7z.png

 

نمایش وزن محاسبه شده معیارها در نرم افزارExpert Choice

 

 

 

تلفيق نقشه ها فاكتور و تعيين مكانهای مناسب

:

هدف تلفيق نقشه هاي فاکتور ،تعيين مکان های مناسب براي احداث ایستگاه های آتشنشانی جديد مي باشد. بهتر است نقشه خروجي حاصل از تلفيق نقشه هاي فاکتور به گونه اي تهيه شده باشد که مقدار هر پيکسل آن نشان دهنده ي ميزان مناسب بودن مکان مربوطه جهت احداث ایستگاه آتشنشانی با در نظر گرفتن تمامي فاکتور هاي موثر باشد.

با توجه به مطالب ذکر شده در بند 5 و به علت اينکه فاکتور هاي مورد استفاده در رنج هاي مختلف ، داراي ارزش هاي متفاوتي هستند، بنابراين دراين تحقيق از روش دوم مدل همپوشاني شاخص استفاده گرديده است.

در شکل زیر محدوده های مناسب براي احداث ایستگاه آتشنشانی جديد نشان داده شده است.

 

rjn6kgsxgi2ypy81p7r0.png

 

محدوده های مناسب براي احداث ایستگاه آتشنشانی جدید

لینک به دیدگاه

انتخاب مکان بهینه با استفاده از AHP

 

بعد از بدست آوردن محدوده های مناسب برای احداث ایستگاه آتشنشانی جدید، با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و در محیط نرم افزار Expert Choice بهترین مکان نیز تعیین می گردد.

برای این منظور محدوده های مناسب را بلوک بندی مینماییم .(هر بلوک یک گزینه مناسب می باشد.)

u57yxqh4yt3wvq6b8pg.png

 

بلوک بندی محدوده های مناسب

 

 

هر یک از بلوکها از نظر تعداد هر کدام از کاربری های موجود در آن با بقیه بلوکها مقایسه شده و با استفاده از جدول کمیتی پروفسور ساعتی،برای هر کاربری ماتریسی ساخته می شود و در نهایت گزینه بهینه انتخاب می گردد.

 

به عنوان مثال ماتریس مقایسه دو دویی بلوکها از نظر تعداد کاربری مسکونی و درمانی نمایش داده شده است.

 

 

ozxg0e13elpg7u6ewe.png

 

ماتریس مقایسه دودویی بلوکها از نظر تعداد کاربری مسکونی

 

 

gxyd0db0z0mxugaue094.png

 

ماتریس مقایسه دودویی بلوکها از نظر تعداد کاربری درمانی

لینک به دیدگاه

با توجه به ماتریس های تشکیل شده، بین بلوکها مقایسه انجام می گیرد و در نهایت بلوک 4 با بیشترین امتیاز به عنوان مکان بهینه برای احداث ایستگاه آتشنشانی جدید مشحص می شود.

2b3k2wpp14evm1q3ehh.png

 

نمایش اولویت انتخاب بلوکها

 

ارزیابی نتایج و ارائه پیشنهادات:

عوامل مختلفی در مکانیابی ایستگاه های آتش نشانی دخالت دارند که بررسی و تحلیل تمام ابعاد آنها با روشهای سنتی امکان پذیر نمی باشد. از طرفی بی توجهی به این عوامل در مکانیابی موجب هدر رفتن سهم قابل توجهی از منابع مادی و از دست دادن حجم زیادی از منابع محیطی شده و صدمات سنگینی را به مردم و مدیریت شهری تحمیل می کند. بنابراین استفاده از فن آوری اطلاعات بخصوص سامانه اطلاعات مکانی برای تحلیل حجم وسیعی از داده ها، ضروری است.

 

استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و سامانه اطلاعات مکانی(GIS) در مکانیابی ایستگاه های آتش نشانی(و بطور کلی در انتخاب مکان بهینه یک سایت)

 

کارآیی بالایی دارد. این کارآیی بخاطر امکان مقایسه و ارزیابی مکان های مختلف و انتخاب مکان بهینه با توجه به معیارهای مورد نظر می باشد.

 

همکاری وهماهنگی سازمان آتشنشانی و شهرداری برای کسب اطلاعات به روز در مورد آمارجمعیت، کاربری های مختلف و نیز وضعیت ترافیک خیابانها مورد نیاز می باشد.

 

استفاده از فن آوری اطلاعات و سامانه اطلاعات مکاني برای مديريت يک شهر زماني محقق مي شود که داده های مکاني و توصيفي مورد نياز با دقت و صحت لازم وجود داشته باشد.همچنين لازم است برای مديريت يک شهر در قرن 21، پايگاه داده مکانی آن شهر ايجاد گردد تا تمام نقشه ها، آمارها و ساير اطلاعات توصيفي به صورت يکپارچه درآن ذخيره گردد و در اختيار تمام مديران شهر برای اخذ تصميم گيريهای درست قرارگيرد.

 

 

مراجع بخش مکان یابی

 

عليرضا پيرمرادي

کارشناس مسئول GIS / مدرس علوم ژئوماتيک

 

10) منابع و مآخذ:

[1]- پرهیزکار، اکبر -ارائه مدل و ضوابط مکان گزینی ایستگاه های آتش نشانی-مرکزپژوهش های شهری و روستایی- شهریور83

 

]2[- پيرمرادی، عليرضا-تی تی دژ، اميد -خودآموز نرم افزار ArcGIS9و مفاهيم پايه GIS– انتشارات دانشگاه شمال

 

]3[– ذاکرحقیقی-کیانوش- مکان یابی ایستگاه های آتش نشانی با GIS- پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی-دانشکده هنرهای زیبا-دانشگاه تهران-1382

 

]4[- صالحی- رحمان- ساماندهی فضایی مکان های آموزشی شهر زنجان با استفاده ازGIS – پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری-دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران

 

]5[- قدسی پور- سید حسن – فرآیند تحلیل سلسله مراتبی انتشارات دانشگاه امیر کبیر تهران- چاپ پنجم 1385

 

.

[6]- Graeme F.Bonham – Carter , GIS for geoscientists – Modeling With GIS

 

 

همچنین فایل های زیر برای بخش مکانیابی ایستگاه آتشنشانی توصیه می گردد

 

 

فایل اول نمونه موردی برای مکان یابی ایستگاه آتشنشانی در گرگان هست

 

اولویت بندي نواحی شهري به منظور تأسیس ایستگاه هاي آتش نشانی با استفاده از دو روش تخصیص خطی ( (مطالعه موردی شهر ماکو)

 

 

 

این تاپیک همچنان ادامه دارد:icon_redface::icon_gol:

 

 

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه

ریز فضاها

اتاق اطلاعات و مخابرات

این اتاق جهت ایجاد امکان شنیدن کامل می باید عایق صوتی شده باشد .

این اتاق باید به گونه ای طراحی و مکان یابی شود که از دید کامل به شبکه حرکتی مجاور ایستگاه خروجی آشیانه ها و ورودی ایستگاه برخوردار بوده و ورود و خروج کلیه افراد را به ساختمان زیرنظر داشته باشد و کنترل کند .

 

قسمت جلوی این محل از شیشه طوری نصب می گردد تا شخص بتواند دید با زاویه 180 درجه داشته باشد .

این اتاق می باید دارای ارتباط ارتباط و دسترسی مطلوب با آشیانه وسایل نقلیه باشد .

سطح زیاد شیشه در فضای نگهبانی و اتاق مخابرات نباید باعث ایجاد اثر گلخانه ای و افزایش زیاد دمای فضای مذکور شود .

 

 

آشیانه

کلیات

محل خروجی وسایل نقلیه باید کاملاً قابل رؤیت و جلو دید نگهبان و مسئول مخابرات باشد.

در ایستگاه های که جایگاه وسایل نقلیه در مجاورت شبکه حرکتی است حرکت وسایل نقلیه با دنده عقب از شبکه حرکتی به جایگاه یا محوطه اکیداً غیرقابل قبول است .

اتاقهای مجاور آشیانه باید حداقل با 15 سانتی متر اختلاف سطح بالاتر از کف ساخته شود تا از نفوذ گاز منواکسید کربن وسایل نقلیه و نشت یا سرازیر شدن آب حاصل از شستشوی آشیانه مصون باشند .

 

 

 

ابعاد

در ایستگاه هایی که بیش از یک وسیله در آن جا دارد حداقل عرض جایگاه وسایل نقلیه 5 متر است که از هر طرف رعایت 9 / 0 متر فاصله با ستون ها و درب ها الزامی است .

در ایستگاه با یک جایگاه می باید عرض جایگاه 6.2 متر باشد.

رای احداث یک جایگاه فضایی به عمق 15 متر و برای احداث دو جایگاه پشت سرهم فضایی به عمق 24 متر و حداقل ارتفاع 4 متر (در بحرانی تر ین وضعیت ) بدون هیچگونه مانعی بر سر راه در نظر گرفته شود .

 

حداقل ارتفاع درب آشیانه 3.6 متر و عرض آن 4.2 متر است.

حداقل عمق محوطه روبروی جایگاه 9 متر است.

 

فضاهای جانبی

در مجاورت آشیانه :

 

1- انبار فوم جهت انبار کردن این مواد در گالن های مخصوص .

2- انبار شیلنگ های یدک شامل اتاق بسیار تمز و خشک با امکان تهویه طبیعی و نصب قفسه ها با چنگک هایی که محل آویزان کردن سر لوله ها است .

3- محل دستگاه های تنفسی با تهویه مناسب به هوای باز و امکان نظافت در حد بالا

4- بخش شارژ باطری شامل یک اتاق تمیز با هوای مطبوع و تازه با کابینت های درب دار مجهز به وسایل شارژ باطری متناسب با ابعاد و کلاس ایستگاه می باید پیش بینی گردند .

 

برای جلوگیری از انتشار دود ناشی از احتراق موتور وسایل نقلیه عملیاتی باید از لوله های خرطومی که به لوله اگزوز آنها متص ل می شوند و از طریق شبکه لوله کشی شده در کف یا سقف دود را به خارج از فضای آشیانه هدایت می کنند استفاده کرد .

 

کلیه آلات و ابزارهای اتوماتیک که برای باز کرد ن درب ها نصب می گردد باید به طریقی تنظیم شده باشند که در صورت قطع برق یا پریدن فیوز و کار نکردن ژنراتورهای اضطراری ،باز کردن درب به طریق دستی به فوریت امکان پذیر باشد .

 

جهت اطلاع افراد و وسایل نقلیه عبوری مجاور ایستگاه از زمان شروع عملیات ، می باید به نصب چراغ گردان در محلی که به خوبی قابل رؤیت باشد اقدام کرد .

لینک به دیدگاه

محل شستشو

پیش بینی مکان مناسب جهت شستن وسایل نقلیه در محوطه یا آشیانه الزامی است .

 

محل شستشوی ماشین ها باید به وسیله یک کانال مناسب از محوطه ای که وسایل نقلیه نگهداری می شوند جدا گردند .

 

مواد و مصالح

محوطه تردد وسایل نقلیه عملیاتی و آشیانه می باید با مواد و مصالح مناسب جهت هدایت آبهای سطحی به کانال های پیش بینی شده برای این منظور شیب بندی شوند .

 

جایگاه های وسایل نقلیه ماشین آتش نشانی باید از مصالح غیر لغزنده مقاومی ساخته شوند که به هیچ عنوان چه در شرایط مرطوب لغزنده نباشند .

 

سطح زمین این محوطه باید از بتونی ساخته شود که هر یک مترمربع آن تحمل وزن 610 کیلوگرم را داشته باشد .

 

ورودی و خروجی

باید توجه داشت که خروجی ایستگاه در مکانی پیش بینی شود که اراضی مجاور آن فاقد کاربری مزاحم و یا ترافیک زیاد باشد .

 

توصیه اکید می گردد که ایستگاه و آشیانه دارای یک ورودی و خروجی مستقل از یکدیگر باشند تا در صورت مسدود شدن یکی امکان استفاده از دیگری وجود داشته باشد .

 

 

 

تهویه و نور

در صورت استفاده از فن جهت تخلیه دود ناشی از وسایل نقلیه داخل آشیانه باید توجه داشت که موقعیت فن ها به گونه ای در نظر گرفته شود تا باعث آزار و آلودگی هوای کاربری های مجاور نگردد .

 

تهویه آشیانه باید به گونه ای صورت گیرد تا دود ناشی از وسایل نقلیه کاملاً از فضای آشیانه دفع گردد تا باعث آزار و ناراحتی کارکنان نشود و بهداشت و سلامت آنان را به مخاطره نیاندازد .

 

سطوح نورگیر ساختمان آشیانه باید به اندازه باشد که در تمام سا عات روز حتی المقدور نور طبیعی کافی جهت فعالیت را تأمین کند .

 

 

 

شیب

شیب عمومی آشیانه نباید به اندازه باشد تا احتمال حرکت وسایل نقلیه در حالت پارک وجود داشته باشد . حداکثر میزان این شیب 1.5است که جهت رفع آبهای سطحی کف آشیانه الزامی است .

 

در محل خروج وسایل نقلیه از آشیانه نباید شیب مثبت که باعث تأخیر در حرکت ، سرخوردن و خاموش شدن آنها می گردد وجود داشته باشد .

لینک به دیدگاه

نمودار درختی فضاهای استراحتگاه

 

1xehse3o8eoivzlc09k1.png

 

 

رییس ایستگاه

 

بهترین مکان ها در انتهای پله های خروجی و سرسرای گردشی

در طبقه ماشی هاست که رئیس دسترسی مستقیم به وسیله نقلیه

داشته باشد.

 

اگر ایستگاه 2 طبقه باشد بهترین مکان در ابتدای پله های

طبقه دوم است.

 

نمودار درختی فضاهای عملیات-رییس ایستگاه

 

6vpjdplr2h3tieuhhjy.png

لینک به دیدگاه

اتاق فرمانده ایستگاه

فرمانده ایستگاه،مسئول گروه های عملیاتی است.

 

فضای مستقل برای معاونان در نظر گرفته شود.

 

ارتباط سریع بین این اتاق و اتاق مخابرات ،ضروری است.

 

نمودار درختی فضاهای عملیات-فرمانده ایستگاه

 

tnnyyf8h8w2smdh6ct5f.png

 

 

دفاتر اداری

با توجه به حضور مراجعه کنندگان در ساعات اداری،موقعیت این بخش باید چنان در نظر گرفته شود که فضای حرکتی مورد استفاده ی مراجعان و کارکنان با هم تداخل نداشته باشد تا در زمان اعلام عملیات،احتمال برخورد کارکنان و مراجعه کنندگان به حداقل ممکن کاهش یابد.

 

نمودار درختی فضاهای عملیات-فرمانده ایستگاه

 

n35jwyi1hmug9n6jg1ge.png

 

 

 

نحوه قرار گیری فضای اداری نسبت به سایر فضاها

 

70qomjrg4h88o5qbzlj.png

لینک به دیدگاه

آشپزخانه

موقعیت و طراحی آشپزخانه باید بگونه ای باشد که باعث انتشار بوی غذا در فضای ایستگاه نگردد و از نور و تهویه طبیعی و مصنوعی مناسبی برخوردار باشد .

 

در آشپزخانه ایستگاه می باید متناسب با ابعاد و کلاس ایستگاه فضای کافی جهت یک اجاق گاز ، سینک ظرفشویی ، یخچال ، انباری کوچک و کابینت در نظر گرفته شود .

 

اتاق سخنرانی و کلاس درس

در کلیه ایستگاه های آتش نشانی متناسب با ابعاد و کلاس ایستگاه می باید فضایی جهت اتاق سخنرانی و کلاس درس مجهز به وایت برد ، پرده نمایش فیلم و اسلاید و سایر لوازم سمعی و بصری پیش بینی گردد .

 

ورزش

در کلیه ایستگاه های آتش نشانی متناسب با ابعاد و کلاس ایستگاه می باید فضای مناسبی جهت فعالیت های ورزشی از قبیل تنیس روی میز ، بدنسازی و ... پیش بینی گردد .

 

در کلیه ایستگاه های آتش نشانی متناسب با ابعاد و کلاس ایستگاه می باید محوطه باز مناسبی جهت فعالیت های ورزشی از قبیل والیبال ، بسکتبال ، فتوبال گل کوچک و ... پیش بینی گردد .

 

کمک خانه رختکن خشک کن شستشو

در آشیانه و یا در مجاورت آن پیش بینی فضاهای سرویس های بهداشتی ، رختکن ، دوش بعد از عملیات ، جمع آوری ، شستشو و خشک کردن لباس های کثیف بعد از عملیات و پاشویه الزامی است .

 

در آشیانه و یا در مجاورت آن پیش بینی فضای کمدخانه جهت لباس های مخصوص کاز شامل کلاه آتش نشانی ، اورکت ، چکمه ، دستکش و ... الزامی

است .

 

به علت وجود رطوبت در فضای خشک کن نصب هواکش اجباری است .

 

رختشویخانه و فضای خشک کن البسه می باید در مجاورت یکدیگر پیش بینی شوند .

 

انبار عمومی

یک انباری جهت نگهداری وسایل عمومی از قبیل کاغذ ، صابون ، لامپ الکتریکی ، واکس و کلیه لوازم ضروری دیگر یک انباری جهت وسایل نظافت ایستگاه و یک ا نباری جهت نگهداری ابزارآلات تعمیرات وسایل نقلیه عملیاتی و تأسیسات ایستگاه می باید متناسب با ابعاد و کلاس ایستگاه در مکان مناسب پیش بینی گردد .

 

میله فرود

از میله فرود فقط باید برای یک طبقه ارتفاع استفاده کرد و هرگز نباید در ساختمان های چند طبقه جهت فرود از یک طبقه به طبقه دیگر از میله فرود استفاده نمود .

 

میله فرود باید در طبقه همکف به وسیله یک حفاظ لاستیکی ضخیم و محکم برای کاستن ضربه ناشی از فرود احاطه شود .

 

یک سمت میله فرود باید به طرف دیوار طوری قرار گیرد 0.9 متر با دیوار فاصله داشته باشد و سه سمت دیگر آن آزاد باشد .

 

حداقل فاصله بین یک جفت میله باید حداقل 1.5 متر باشد.

 

میله فرود در سطح ورودی داری حفاظی است که به دور دریچه مدور یا مربعی که به اندازه 0.9 متر از هر طرف میله فرود فاصله دارد قرار می گیرد . فاصله دریچه از میله فرود در محل پرش و گرفتن میله 0.5 متر است.

 

محل قرار گرفتن میله های فرود حتماً باید در پشت وسائل نقلیه باشند که افراد آتش نشان بتوانند به راحتی از پشت میله ها عبور کرده و در جای خود در وسیله نقلیه قرار گیرند . این مقررات چه برای میله هایی که در جایگاه قرار می گیرند و چه میله هایی که در یک فضای مجاور باشند یکسان است .

 

میله فرود می باید دارای تهویه مناسب جهت خروج دود ناشی از وسایل نقلیه آشیانه باشد .

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...