خواص دارویی حنا

[Lean 56,968]

به فارسي حنا و در كتب سنتي و به عربي حنا، الهناء رقون و رقان گويند و گل آن را فاغيه مي نامند.

حنا درختچه اي است به بلندي 6ـ 5 متر كه شاخه هاي آن متقابل، استوانه اي و اغلب پوشيده از تارهاي خار مانند است. برگهاي آن كامل، بيضي، نوك تيز، متقابل به طول 3ـ 2 سانتي متر، گلهاي آن سفيد رنگ معطر و گروهي.

اين درخچه گرمسيري در مراكش، مصر، تونس، الجزيره و در آسيا در هند، ايران و اغلب مناطق ديگر آسيا مي رويد و كاشته مي شود.

در ايران در كرمان و بلوچستان بومي شده و كاشته مي شود.

درختچه حنا بايد آبياري شود و از طريق قلمه و ريشه جوش و كاشت در اوايل بهار تكثير مي شود.

تكثير آن از طريق كاشت بذر آن نيز انجام مي شود. برداشت برگهاي آن كه محصول مستعمل آن است در هر سال 3 ـ 2 مرتبه در طول مدت از اواسط تابستان تا اواسط پاييز انجام مي گيرد. برگهاي حنا خشك شده و به صورت گرد درآمده و به بازار عرضه مي شود.

در برگهاي حنا گلوكوزيد و ماده رنگي و هنوتانيك اسيد وجود دارد. ماده رنگي آن به نام لاوسون مشابه با 2 ـ هايدروكسي، آلفا، نافتوكينون است.

طبق بررسي هاي ديگري گزارش شده كه در برگهاي آن يك ماده اوكسي، نافتوكنيون به نام لاوسن وجود دارد. اين ماده داراي خاصيت آنتي بيوتيك مي باشد. گلهاي آن معروف است كه خواب آور عميق است.

اسانس روغني كه از گلهاي آن گرفته مي شود داراي آلفا، يونون و بتا. يونون است كه بتا. يونون جزء اعظم آن را تشكيل مي دهد.

خواص حنا:

در هند و چين از برگهاي آن براي معالجه جذام، يرقان، شوره سر استفاده مي شود.دم كرده برگهاي حنا را مانند چاي به زنها در موقع وضع حمل مي دهند. جوشانده ريشه آن مدر است و براي نرم كردن سينه و برونشيت نافع است.

در شبه جزيره مالايا از له كرده برگهاي تازه آن به صورت ضماد در موارد سوزش پا كه منشأ بيماري بري بري و كمبود ويتامين b باشد و همچنين براي معالجه ناراحتي هاي پوستي استفاده مي كنند و به علاوه براي جوش و كورك و زخمهاي ختنه و رماتيسم و بزرگ شدن معده به كار مي رود.

از جوشانده برگهاي حنا به صورت غرغره براي رفع پيله دندان استفاده مي شود. در مصرف داخلي براي كاهش درد معده بعد از زايمان و همچنين براي رفع خشونت صدا تجويز مي شود.

(توجه: مصرف داخلي گياه علف دندان چون خراش دهنده و خطرناك است از نظر ميزان و مورد مصرف و ضرورت مصرف و مراقبت در عوارض احتمالي بايد حتماً نظير هر داروي غير مجاز مصرف داخلي با توصيه و زير نظر پزشك باشد.)

ريشه قابض حنا را خشك كرده، خرد كرده و نرم كوبيده و براي معالجه جوش و كورك سر بچه ها به سر آنها مي مالند. ضمناً براي معالجه ناراحتي هاي چشم نيز به كار مي رود.

در اندونزي از خمير برگهاي له شده آن براي معالجه عفونت چركي نرمه بند دور انگشت دست و ساير بيماري هاي ناخن و همچنين براي رفع هرپس استفاده مي شود. و از ميوه هاي خيلي نارس آن مرهمي درست مي كنند كه براي رفع خارش مفيد است.

در فيليپين روغن و مرهمي كه از برگهاي حنا درست مي كنند براي نرم كردن زخمها و التيام زخم و ضرب خوردگي و رفع خون مردگي به كار مي رود. برگ آن را دم كرده مانند چاي مي خورند، از اضافه وزن جلوگيري مي كند و پمادي كه از ميوه هاي جوان آن درست مي كنند براي رفع خارش روي پوست مي مالند كه خيلي مفيد است.

حنا از نظر طبيعت طبق رأي حكماي طب سنتي ايران مركب القوي مايل به سردي و خشك است. عده اي آن را گرم و خشك نيز گفته اند.

از نظر خواص معتقدند كه براي بيماري هاي سر و چشم و دهان مفيد است. ضماد برگ آن با برگ گردو(نصف و نصف) براي سردرد نافع است و اگر با سركه بر پيشاني ماليده شود رفع سردرد مي كند.

ماليدن برگهاي له شده آن با روغن زيتون براي رشد موي سر نافع است، خصوصاً اگر با آب گشنيز مخلوط شده باشد.

غرغره آن با آب دم كرده برگ آن براي زخمهاي دهان مفيد است. خوردن دو گرم آن و يا خوردن آب خيس كرده 50 گرم آن براي يرقان، طحال، سنگ كليه، مثانه و سختي ادرار نافع است. براي رويانيدن ناخن اصلي به جاي ناخن كج اثر خوب دارد.

اگر آن را در آب خيس كرده و آب خيس كرده آن را با شكر بخورند، براي آغاز جذام مفيد است و اگر اين رژيم يك ماه ادامه يابد جذام تازه شروع شده، به كلي مرتفع مي شود. شست و شوي پوست با آب دم كرده آن براي سوختگي آتش مفيد است و ماليدن آن براي ورمهاي گرم كه زردآب از آن خارج مي شود نافع است و با روغن گل براي رفع جرب مجرب است.

اگر از برگ خشك كوبيده آن با پيه ضماد درست كنند، براي التيام زخم گوشه ناخن مفيد است.

اگر 5 گرم از گل آن را با 100 گرم آب و عسل مخلوط كرده و بخورند براي رفع انواع سردرد و خشك كردن رطوبت مفيد است.

روغن گل حنا كه آن را «دهن الفاعيه» نامند و مانند گل سرخ تهيه مي كنند گرم و محلل مقوي مو براي روشني و درخشاني رنگ چهره نافع است.

حنا مضر حلق و ريه است، از اين نظر بايد با كتيرا خورده شود. مقدار خوراك آن تا 5 گرم است و اگر از آن بيشترخورده شود خطرناك و اسراف موجب هلاكت مي شود.

در مدارك طبي ديگر اطباي معروف ايران مقدار خوراك از ساييده برگ آن را 5/2 گرم و خيس كرده در آب تا 35 گرم برگ هم مي توان مصرف نمود و به تدريج آن را خورد. به طوري كه هر بار كمتر از 5/2 گرم از برگ آن مصرف داخلي شود.

حنا براي رفع عرق بدبوي پا بسيار موثر است.

از ساييده برگ آن كه در بازار حنا گفته مي شود براي رنگ كردن مو استفاده مي شود و جزء قابل ملاحظه اي از مواد رنگ كردن مو تجارتي مي باشد.

توضيح: از برگهاي خشك شده گياه نيل كه به صورت گرد درآمده باشد، مخلوط با برگ حنا گردي به نام رنگ و حنا درست مي كنند كه براي رنگ كزدن مو به كار مي رود.