ناشناخته‌ای به نام مبلمان شهری در کرج

[Mohammad Aref 120452]

فضای شهری محلی است که مردم بیشترین وقت خود را در آن سپری می‌کنند و حداکثر ارتباط را با یکدیگر و پیرامون خود خود برقرار می‌سازند. بنابراین، آرایش فضای شهری و ایجاد امکانات و تسهیلات لازم در آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در اکثر شهرهای کشور ما فضاهای عمومی شهری دچار بی‌هویتی و نابسامانی فضایی هستند و تجهیزات آن‌ها از جمله مبلمان از شرایط لازم و ویژگی‌های مورد نیاز کاربران برخوردار نیست. از طرفی، توسعه نامناسب و گسترش سریع شهر‌ها به واسطه رشد یکباره جمعیت، بدون تمهیدات و زیرساخت‌های لازم، پیامدهای منفی عدیده‌ای را همراه داشته است که کلانشهر کرج به عنوان مرکز استان البرز نیز از این مساله مستثنی نیست. در این میان، ساماندهی کاربری‌های عمومی از جمله مبلمان شهری که با هدف بهبود کیفیت محیط شهری و برآوردن نیازهای مختلف انسانی صورت می‌پذیرد، یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین نقاط ضعف شهری کرج است که توجه به این امر موجب بالا بردن سطح زیبایی بصری، افزایش کیفیت و هویت‌بخشی در سطح این شهر خواهد شد.

امروز، بستر کلانشهر کرج دیگر پاسخگوی نیاز ساکنان و جمعیت در حال رشد آن نیست و در عین حال، محدوده شهر از لحاظ مکان‌یابی مبلمان شهری، زوائد بصری حاصل از تابلوهای تبلیغاتی و تاسیسات شهری با مشکلات قابل توجهی مواجه است. اکثر خیابان‌های اصلی شهر از جمله خیابان‌های طالقانی، بهشتی، رجائی‌شهر، بلوار جمهوری و... با وجود استقرار کاربری‌های فراوان و تعداد زیاد مراجعه‌کنندگان در طول شبانه‌روز، تقریباً عاری از هر گونه نیمکت، محل نشستن، سطل زباله، شیر آتش‌نشانی، علائم و تابلو‌ها، نورپردازی‌های مقطعی و... است.

از سویی دیگر، اجرای طرح نرده‌گذاری در خیابان‌ها از جمله خیابان طالقانی بدون هیچ‌گونه طراحی قبلی و توجه به دید بصری و زیبایی شهری، فقط درجهت کاهش درصد تصادفات عابران پیاده منجر به ایجاد آشفتگی بیشتر در محور اصلی و تجاری کرج شده است که این امر نیازمند پاسخگویی از طرف مسؤولین و کار‌شناسان درست‌اندرکار این موضوع است.

علاوه بر این، با وجود تأثیر فراوان گلجای‌ها در زیباسازی محیط شهر و بالا بردن کیفیت آن، تجمع این عناصر نیز در سطح شهر تنها در نقاطی محدود و خاص صورت پذیرفته و در سایر عرصه‌های عمومی شهری از پراکنش فضایی مطلوب و مناسبی برخوردار نیست. به طوری که عدم حضور این عنصر زیباکننده و تلطیف کننده در محیط پیرامونی معابر کرج به وضوح احساس می‌شود. با کمی توجه در سطح شهر کرج می‌توان‌ مشاهده کرد که این شهر نه برای ماشین ‌سوارهاست، نه برای پیاده‌ها!

بنابراین، مسؤولین امر در شهرداری و سایر نهادهای ذیربط باید ضمن توجه به ظرفیت و کشش ترافیکی معابر سطح شهر کرج، نسبت به بهسازی و تعریض پیاده‌رو‌ها و زیباسازی آن‌ها از جمله کفپوش مناسب و با الگوهای همسان، نصب مبلمان شهری متناسب، هدایت مناسب آب باران و برف جهت گسیل شدن به سمت پوشش گیاهی و... اقدام نمایند تا انگیزه‌ای برای عابران پیاده جهت حضور هر چه بیشتر در فضاهای شهری فراهم کنند.

با کمال تأسف باید اظهار داشت که در بخش‌های بسیار محدود و اندکی از معابر کرج نیز که به تازگی مبلمان شده‌اند، هیچ گونه توجهی به رفت و آمدهای روزمره معلولان، سالمندان، کودکان و افرادی که از ناتوانی‌های حسی-حرکتی رنج می‌برند، نشده است و در واقع شهر کرج هیچ معبر و استانداردی برای ردد آسان‌تر گروههای آسیب پذیر اجتماع ندارد.

گرچه یک شهروند معلول، از حقوق اجتماعی برابری با سایر شهروندان برخوردار است و این حق برابر، شامل امکان دسترسی آسان به اماکن مختلف شهری می‌شود اما حتی گاهی افراد بالغ و سالم نیز در گذر از معابر نابسامان کرج دچار مشکل هستند. معلولیت با وجود محدودیتی که برای فرد ایجاد می‌کند به خودی خود مشکل‌ آفرین است، حال دستگاه‌های متولی مناسب‌سازی محیط شهری کرج با سهل‌انگاری در برنامه‌ریزی و عدم شناخت نیازهای معلولین و با قانون‌گذاری صرف بدون اجرای مصوبات و مقصر دانستن یکدیگر در عدم انجام و اجرای مصوبات، عرصه را برای معلولان این شهر تنگ‌تر کرده و این افراد باید علاوه بر رنج محدودیت خود، رنج روحی را نیز به دلیل عدم مناسب بودن معابر، محیط و فضاهای شهری کرج برای انجام فعالیت و برآورده کردن نیازهای به حق روزمره خود بردوش کشند.

یکی از معضلات اکثر شهرهای امروز، شلوغی و محدودیت فضایی است و استفاده از عناصر و اجزای شهری بدون برنامه‌ریزی موجب آشفتگی و شلوغی بیش از حد محیط خواهد بود. بنابراین، پراکنش فضایی انواع مبلمان همواره باید با توجه به ظرفیت محیطی صورت پذیرد تا از کارایی قابل قبولی برخوردار باشد.

در حال حاضر، علاوه بر آن که بخش عمده‌ای از معابر کلانشهر کرج فاقد هرگونه مبلمان طراحی شده‌ای است و بسیار اندک مبلمان شهری نصب شده در این شهر نیز به لحاظ رعایت اصول مکان‌یابی و توجه به عوامل زیبایی‌شناسی با مشکلات عدیده‌ای روبروست، به نظر می‌رسد نگرش و عزمی جدی در میان متولیان امر جهت اصلاح و بهبود وضع موجود نیز وجود ندارد. بر همین اساس، برخی از پیشنهادهایی که می‌توانند در راستای افزایش کیفیت مبلمان فضاهای شهری کرج مورد توجه قرار گیرند، در ذیل ارائه شده‌اند:

• رعایت فواصل مناسب در استقرار مبلمان شهری
  
• پرهیز از تراکم زیاد در انواع مبلمان مثل صندوق صدقات
  
• استفاده از مبلمان مناسب با توجه به کاربریهای محیط پیرامونی
  
• در نظر گرفتن معلولین و سالمندان در جانمایی و استانداردهای مبلمان شهری
  
• پژوهش در زمینه نوع مبلمان شهری مورد نیاز در سطح معابر شهر
  
• استفاده از پتانسیل‌های بالقوه محورهای تجاری جهت ایجاد فضاهایی شاد و مفرح که بتواند حضور و درنگ هرچه بیشتر شهروندان در فضاهای شهری را سبب شود.
  

منبع: پایگاه خبری شهر الکترونیک