رفتن به مطلب

نمود شیمی در سایر رشته ها


ارسال های توصیه شده

همانطور که میدانید علم شیمی دامنه گسترده ای در سایر علوم از جمله پزشکی .. کشاورزی.. زیست شناسی .. فیزیک .. ... دارد .

 

در این بخش قصد بر آن است که ارتباط شیمی با سایر علوم بیان گردد.

 

  • Like 1
لینک به دیدگاه

دید کلی

 

پوشاک از ابتدای تمدن بشر ، همراه انسان بوده است و به تبع آن ، تهیه و تولید مواد اولیه پوشش انسان ، از پایه های اجتماعی و اقتصادی جوامع بشری بشمار رفته است. در تاریخ همواره پارچه و صنعت پارچه بافی به عنوان صنعتی پایه و مادر به شمار می‌رفت و کاروانهای حمل پارچه ، مسافتهای طولانی می پیمودند تا در بازارهای سرزمینهای دیگر ، کالای خود را در معرض فروش قرار دهند.جاده ابریشم باستانی ، بخاطر حمل ابریشم که در قدیم کالایی بسیار گرانقیمت و با ارزش بود، به این نام خوانده شده است.

 

پوشش شاهزادگان و اشراف ، از این الیاف طبیعی تهیه می‌شد. اکنون با پیشرفت علم و انفجار جمعیت در کره زمین ، ابریشم و الیاف طبیعی ، دیگر پاسخگوی نیازهای جوامع بشری نیست، اینجاست که به نقش اساسی شیمی در تمام زوایای زندگی بشر حتی مهمترین نیاز انسان متمدن یعنی پوشاک پی می‌بریم.

 

عناصر اصلی پوشاک

 

پنبه

 

بزرک یا کتان که از آن برای پارچه های کتانی استفاده می شود، یکی از قدیمی ترین گیاهان کشف شده و الیاف گیاهی اصلی پیش از قرون وسطی بود که نسوج سلولزیاست. در طی قرون اخیر ، عمدتا بوسیله پنبه جایگزین شده است.

 

پنبه که هم اکنون در جهان ، مهمترین الیاف گیاهی محسوب می‌شود، بوسیله تمدنهای قدیمی در چین ، مصر ، هند و مکزیک تهیه و مصرف شده است، اما اکنون دیگر پنبه سلطان الیاف نیست. سهم پنبه در بازار الیاف آمریکا از 50 درصد در سال 1966 به کمتر از 25 درصد در سال 1985 تنزل یافته است و این تنزل همچنان ادامه دارد.

ابریشم

 

ابریشم که الیاف آن ،پروتئینی (پلی آمید) است، در زمانهای پیشین در هزاره سوم پیش از میلاد ، در چین تولید شد. تا پیش از 550 میلادی ، پرورش کرم ابریشم ، تقریبا یک راز محرمانه و حفاظت شده بود و از لباسهای ابریشمی ، تقریبا فقط اشراف و اعیان استفاده می کردند.

نایلون

 

نایلون که نخستین الیاف سنتزی واقعی است، در دهه 1930 تولید گردید. نایلون از گرما دادن نمکی که در نتیجه تراکم هگزا متیلن دی آمین
68c900e9feb35ac0000371f68c70a103.png
و اسید آدیپیک
480f2bc44e034782cc7fa93bacbf8fc9.png
تشکیل می شود، حاصل شده است. این الیاف را «@نایلون 6و6» می‌نامند که تعداد اتمهای کربن موجود در هر یک از واکنش دهنده ها را نشان می‌دهد.

 

این پلیمر ، شامل بیش از 100 واحد تکراری است. این پلی اسید را ذوب کرده و با فشار از سوراخهای رشته ساز عبور می دهند تا رشته های نایلونی بدست آید.

 

در حدود 55 درصد از تولید امروزی «نایلون 6و6» برای فرش و قالی و 20 درصد آن برای پوشاک و لوازم خانگی بکار می رود. منجید لاستیک خودروها ، 25 درصد کل تولید نایلون را به خود اختصاص می‌دهد. بیش از یک ملیون تن نایلون در سال فقط در آمریکا تولید می‌شود

الیاف پلی استر آروماتیک

 

این الیاف از واکنش اتیلن گلیکول
9a72f07e9e069daa9100f9f67c70c8ec.png
و اسید ترفنالیک
b51d01522425424ddb9b1eff194b01d2.png
بدست می‌آید. این الیاف که از ماده مذاب ریسیده می‌شود، به هنگام اتو کردن نرم نمی‌شود و آب را دفع می‌کند. در حدود 50 درصد از تولید الیاف پلی استر برای پوشاک ، 30 درصد برای کاربردهای صنعتی و 20 درصد برای مبلمان به مصرف می‌رسد.

الیاف آکریلیک

 

این الیاف ، با عبور دادن تحت فشار محلول پلی آکریلو نیتریل _n(-CH_2CHCN-) در دی متیل فرمامید
277a22d550ec5d835af19cf4afea8a2f.png
از سوراخهای رشته ساز و رسوب دادن رشته ها در ناحلال تولید می‌شود. آکریلان کوپلیمری است که از تکرار واحدهای اکریلو نیتریل
8e6cf518fc0b45c54a49ecda951c11de.png
و وینیل پریدین
453d5c3f564ccfcc34859860964ce7b5.png
ساخته می‌شود.

 

تقریبا 65 درصد الیاف اکریلیک برای پوشاک و 30 درصد آن برای لوازم و اثاث منزل بکار می‌رود. برخی الیاف را از پلی پروپیلن
9a0183ac2bd28b2a23bf867f8b8437d2.png
، بوسیله فرایند الیاف سازی که در آن نوار را می‌کشند و از روی میله های سنجاقی نزدیک هم عبور می‌دهند، نیز تولید می‌شود. در این الیاف ، در معرض نور خورشید ، تخریب مولکولی روی می دهد، ولی می‌توان با افزودن مواد ضد اکسنده آن را برای فرشهایی که در جلوی در ساختمانها می‌اندازند ، بکار برد.

 

  • Like 1
لینک به دیدگاه

[h=1]تئوری آزمایش[/h]هوا نقش مهمی در زندگی ما دارد. ممکن است پیش بینی هواشناسی برنامه ریزی شما را (آنچه می‌پوشید و جایی که می‌روید)، تعیین کند. اما کارشناس هواشناسی برای این که بتواند وضعیت هوا را پیش بینی کند، باید در مورد آنچه روی شرایط هوا اثر می‌گذارد، دانش کافی داشته باشد. در این آزمایش شما یک رویداد را در مورد هوا مطالعه می‌کنید. می‌دانیم که ابرها از عجایب طبیعت‌اند که رمز این پدیده‌ها را در این آزمایش کشف می‌کنیم.

[h=1]هدف آزمایش[/h]تعیین عواملی که باعث تشکیل و ناپدید شدن (جدا شدن ، تکه تکه شدن) ابرها می‌شوند.

 

 

[TABLE]

[TR]

[TD=colspan: 2][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=colspan: 2]مواد لازم[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]یک بطری خالی [/TD]

[TD]آب[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]شمع[/TD]

[TD]کبریت[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]30 سانتیمتر از لوله آکواریم[/TD]

[TD]خمیر مجسمه سازی[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]2 تا 3 کتاب[/TD]

[TD]چراغ رومیزی[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]نوار چسب[/TD]

[TD]یک صفحه مقوای سیاه[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[h=1]شرح آزمایش[/h]

  1. داخل بطری را به خوبی با آب بشویید.
  2. آب بطری را تا حدی خالی کنید و بگذارید که آب ته آنرا بپوشاند.
  3. شمع را روشن کنید و بگذارید 30 ثانیه بسوزد.
  4. شمع را خاموش کنید و فتیله شمع را داخل بطری بگذارید تا فقط کمی دود وارد بطری شود.
  5. حدود 10 سانتیمتر از یک انتهای لوله را داخل بطری کنید.
  6. از خمیر بطری سازی استفاده کنید و لوله را در وسط بطری ثابت کنید، بطوری که دهانه بطری به خوبی هوا بندی شود.
  7. کتابها را روی هم روی میزی که به دیوار چسبیده است بگذارید.
  8. بطری را روی کتابها بگذارید. حالا چراغ رومیزی را طوری قرار دهید که بطری را از پشت روشن کند، ولی نور آن مستقیما به چشم نخورد.
  9. مقوای سیاه را روی دیواره پشت بطری بچسبانید تا زمینه‌ای سیاه در پشت آن ایجاد کند.
  10. از ته لوله به داخل آن به شدت فوت کنید.
  11. حالا باید لوله را هوابندی کنید، پس ته لوله را با انگشتانتان بگیرید و لوله را خم کنید.
  12. داخل بطری را مشاهده کنید.
  13. لوله را به سرعت رها کنید و بلافاصله داخل بطری را مشاهده کنید.
  14. عمل فوت کردن و رها کردن لوله را چند بار تکرار کنید.

[h=1]نتیجه آزمایش[/h]زمانی که هوا را به داخل بطری می‌دهید، آنچه در داخل آن است، واضح دیده می‌شود، اما وقتی لوله را رها می‌کنید داخل بطری به نظر ابری می‌آید.

 

[h=2]علت[/h]مولکولهای مایع دایم در حرکت هستند و به یکدیگر برخورد می‌کنند. زمانی که مولکولهای مایعی به آن حد انرژی بدست آورند که برای فرار از نیروی جاذبه مولکولهای دیگر کافی باشد، به صورت بخار در می‌آیند و وارد فضای بالای مایع می‌شوند. این فرآیند سریعتر انجام می‌شود. میعان (تبدیل بخار به مایع) فرآیند معکوس تبخیر است و زمانی اتفاق می‌افتد که دما کاهش یابد.

 

در این آزمایش ، وقتی هوا را با فشار وارد بطری می‌کنید؟، افزایش فشار باعث افزایش دما می‌شود و مولکولهای بخار آب که نامرئی هستند، تشکیل می‌شوند. زمانی که هوا به طرف خارج از بطری هجوم می‌آورد، کاهش فشار داخل بطری، باعث کاهش دمای داخل می‌شود و بخار آب به آب مایع تبدیل می‌شود. این تغییر به سرعت انجام می‌گیرد، قطرات آب در اثر میعان بخار آب تشکیل می‌شود و به ذرات دود می‌چسبد. این قطرات به اندازه کافی بزرگ هستند که نور را پخش کنند ( پراش نور ) و به این دلیل داخل بطری به نظر می‌رسد. زمانی که مولکولهای آب تبخیر شوند، ابر از بین می‌رود. ذرات دود بسیار ریزند می‌توانند نور را پخش کنند بنابراین داخل بطری واضح دیده می‌شود.

 

منبع

 

نویسنده: خانم فیروزه نجفی

  • Like 1
لینک به دیدگاه

برای کمک به تولید مقدار مواد غذایی کلان ، کشاورزی ما باید به روش علمی جدید انجام گیرد و در این صورت به انواع مواد شیمیایی کشاورزی ، از جملهکودهای گوناگون ، انواع داروی بیماری‌های حیوانی و گیاهی ، مواد آفت کش ، مواد مکمل غذایی و بسیاری دیگر از این قبیل نیازمندیم که باید آنها را به طریق صنعتی تهیه کنیم. بدیهی است که تهیه غذای کافی برای جمعیت در حال انفجار روی زمین ، فقط با درک شیمیایی تولید مواد غذایی و بکار بستن همه جانبه فنون جدید تولید مواد غذایی میسر می‌شود.

 

گیاهان ، منبع اصلی مواد غذایی ما هستند. ما گیاهان یا گوشت جانوران گیاهخوار را می‌خوریم. رشد گیاهان مستلزم دمای مناسب ، مواد مغذی ، هوا ، آب ، و گرفتار نشدن به انواع بیماری ناشی از آفات مضر علف‌های هرز است. برای گیاهان ، مواد مغذی مناسب و موادی برای رهانیدن آنها از ابتلا به بیماریهای گوناگون فراهم می‌آورد.

 

 

[h=1]تاریخچه[/h]بعضی از تمدن‌های باستانی به تجربیات مفیدی در کارهای کشاورزی دست یافته‌اند که بطور مستقیم در تاریخ ثبت نشده است. در عصر رومیان ، "کاتوی کبیر" اشاراتی دارد به انتخاب تخم ، تهیه کود سبز با گیاهان تیره نخود ، آزمایش خاصیت اسیدی خاک ، استفاده از خاکهای آهکی ، ارزش یونجه و شبدر ، ترکیب نگهداری و استفاده از کود حیوانی ، ترتیب چرای حیوانات ، اهمیت چارپایان در عملیات کشاورزی و مانند آنها. این گونه پیشرفت ما که مبنای تجربه عملی داشته، گاه به گاه در جریان تاریخ ، بدست آمده و از میان رفته است.

 

"آرتوریانگ" ، در قرن هیجدهم در انگلیس ، علم جدید کشاورزی را بنیان نهاد. او به عنوان نخستین پژوهشگر مشهور کشاورزی گسترده ، سیستمی برای اشاعه اطلاعات کشاورزی به راه انداخت که امروزه گسترشی جهان‌مشمول یافته است. در سال 1840 "یوستوس فون لیبیگ" ، کتاب خود را به عنوان کاربردهای شیمی آلی در کشاورزی و فیزیولوژیمنتشر کرد. لیبیگ را به خاطر کارهایی را که انجام داده بود، پدر علم جدید خاک شناسینامیده‌اند.

 

انقلاب صنعتی ، ابزار و توان بهتری فراهم آورد که کارهای فیریکی-کشاورزی را نسبتا آسان کرد. اما ، حتی امروزه با بهترین تخمین ، دو سوم کشاورزی جهان عقب مانده است.

[h=1]رشد گیاهان[/h]خاکهای طبیعی منبع مواد مغذی برای گیاهان است. خاک سطحی شامل بیشترین مقدار ماده زنده و هوموس ، حاصل از موجودات مرده است. خاک ‌زیرین شامل مواد معدنی و مواد آلی است. اکسایش جزئی مواد آلی در فضای بسته زیر خاک و مصرف اکسیژن آن ، باعث تولید دی اکسید کربن می‌شود. افزایش این گاز در خاک ، باعث اسیدی شدن آبهای جاری در زیرزمین می‌شود.

 

علت عمده جذب و جذب سطحی آب در خاک ، وفور اکسیژن در ساختمان شیمیایی غالب مواد خاکی است که چند نمونه آنها سیلیکات‌ها (SiO3-2) ،فسفات‌ها (PO4-3) و کربنات‌ها (CO3-2) هستند. خاکهای که تراوایی خوبی دارند، آب را در جریان طبیعی از تمام منافذ کوچک خود می‌گذارنند.

 

جاری شدن آب از میان خاک ، امری ضروری است، زیرا برای کشت و تهیه یک کیلو گرم ماده غذایی ، صدها لیتر آب لازم است. خاکها ، نه تنها به علت اکسید شده مواد آلی ، بلکه به علت آب شویی گزینشی توسط جریان آب در زمین ، نیز اسیدی می‌شوند.

 

 

[h=2]تاثیر عناصر موجود در خاک در رشد گیاهان[/h]نمک‌های فلزات قلیایی و قلیایی

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.
خاکی ، بیشتر از نمکهای فلزات گروه (III) و فلزات وابسته در آب محلولند. گیاهانی که در خاک پُرسلنیم می‌رویند، مقداری از عنصر را جذب می‌کنند و برای انسان مضر و سمی هستند. اگر هموس که منبع مواد مغذی برای گیاه است تجریه نشود، خاک ارزش حاصلخیزی ندارد و به آنها کودهای فسفات و پتاس می افزایند. ترکیبات شیمیایی خاکها ، منعکس کننده ترکیب پوسته زمین ، ترکیب سنگهای مادر و فعالیتهای فیزیکی و شیمیایی است که در حین تشکیل خاک و پس از آن ، صورت می‌گیرد.

 

سلیسیم در مقایسه با اکسیژن ، عنصر محوری خاک است. خاک سیاه ، ماده آلی فراوان دارد. خاک قرمز ، احتمالا آهن زیاد دارد و خاک سفید ، شدیدا آب‌شویی شده‌است و کیفیت مناسبی ندارد. مواد مغذی اولیه خاک نیتروژن ، فسفر و پتاسیم است. غالب گیاهان در خاکهای غنی از نیترات رشد می‌کنند. منبع عمده ذخیره نیتروژن در خاک ، موجودات مرده و فضولات حیوانی است.

 

فسفر نیز مانند نیتروژن باید به صورت یک ماده معدنی یا غیر آلی در آید تا مورد استفاده گیاه قرار گیرد. یون پتاسیم یک عنصر کلیدی در کنترل آنزیمی تبادل قندها ، نشاسته‌ها و سلولز است. کلسیم و منیزیم به صورت یونهای (Ca+2) و (Mg+2) ، مواد مغذی ثانویه برای گیاه هستند. آهن ، یک جز اصلی کاتالیزوری است که در تشکیل کلروفیل یا سبزینه گیاه دخالت دارد.

[h=1]کودهای طبیعی مکمل خاک‌[/h]کود شیمیایی علاوه بر داشتن یون مطلوب ، آن یون را به صورتی در خاک جای می‌دهد که گیاه بتواند آن را به طور مستقیم جذب کند. کودهای نیترات جامد از آمونیاک تهیه می‌شود. اوره یکی از مهمترین مواد شیمیایی جهان بشمار می‌آید. زیرا هم به عنوان کود و هم به عنوان ماده مکمل غذایی چارپایان مصرف می‌شود. سنگ فسفات و پتاس ، دو ماده معدنی مهمی هستند که می‌توان آنها را از معدن استخراج کرد، سایید و به صورت گرد ، آنها را مستقیما به خاکهای فاقد این مواد افزود.

 

کودهای فسفات به صورت سوپر فسفات که انحلال پذیری بیشتری دارد، استفاده می‌شود.

 

 

[h=1]ایجاد رشد برتر در گیاهان[/h]علاوه بر کودهایی که به فرایندهای طبیعی رشد زیست شیمیایی گیاهان یاری می‌دهند، موادی به نام افزاینده رشد گیاهان ، موجب نوعی رشد متعارفی یا غیر طبیعی می‌شوند. اتیلن یا استیلن ، شکوفایی و گل دهی آناناس را زیاد می‌کنند.اکسین‌ها موجب دراز شدن سلول‌های نهال می‌شوند. شاید مهم‌ترین تنظیم کنندهای رشد گیاه ، گروهی از مواد باشند که به نام گیب برلین‌ها معروفند.

[h=1]حفاظت گیاهان برای تولید مواد غذایی بیشتر[/h]هرساله ، یک سوم محصولات غذایی جهان بر اثر آفات (بیماریهای ناشی از ویروسها ، باکتریها ، قارچها ، جلبکها ، علفهای هرز و کرم حشرات گیاه خوار) از میان می‌رود. آفت کش‌ها دفاع شیمیایی برای کنترل آفت بشمار می‌روند. دو نوع آفت کش داریم که عبارتند از:

[h=2]حشره کش‌ها و آفت کش‌ها[/h]مصرف حشره کش‌هایی مانند (DDT) موجب شده است که به دیگر اشکال حیوانی ، مانند ماهی‌ها و پرندگان ، آسیب جدی برسد. بسیاری از حشره کش‌ها ، برای انسان ، بسیار سمی‌تر از (ِDDT) است. از این جمله مواد غیر آلی ، ترکیبات آرسینک دار و انواع بسیاری از مشتقات فسفر که ما آنها را در محیط زندگی خود و در منابع آب وارد می‌کنیم. از طرف دیگر اگر استفاده از آنها را کنار بگذاریم باید با انواع بیماری‌ها مواجه باشیم.

[h=2]علف کش‌ها[/h]علف کشها ، گیاهان را می‌کشند. این مواد ممکن است گزینشی باشند و فقط گروه خاصی از گیاهان را از بین ببرند، یا ممکن است غیر گزینشی باشند و زمین را از هر گونه حیات گیاهی پاک کنند.

  • Like 1
لینک به دیدگاه
×
×
  • اضافه کردن...