معرفی تنهايي کودک درخانه ، چرا و چگونه

[YAGHOT SEFID 29,302]

مورخ شنبه 1391/06/11

 

تنها گذاشتن مکرر کودک ممکن است آسيب هاي جدي به سلامت روان وي وارد کند

يکي از اضطراب هاي والدين، تنها گذاشتن کودک در منزل است. بي گمان کودکي که طي ساليان متمادي همواره در کنار پدر يا مادر بوده است، سرانجام بايد جدايي از آن ها را در محيط هايي مانند مهدکودک يا ميهماني تجربه کند. اما آيا مي توان کودک را در منزل تنها گذاشت؟ اگر هرگز او را تنها نگذاريم، آيا کودک وابسته و غيرمستقلي را تربيت نکرده ايم؟ تنها گذاشتن کودک با همسالان چطور، آيا درست است يا نادرست؟براي پاسخ دادن به اين سوالات مهم، از يکي از کارشناسان تربيتي کمک گرفته ايم.

 

چرا تنهايي

به طور کلي تنها گذاشتن کودک در خانه امري نيست که بتوان آن را به والدين توصيه کرد اما گاهي اين کار آخرين راه حل والدين است. حامد سيامکي خبوشان، کارشناس ارشد روان شناسي و مشاور با بيان اين که مانند بسياري از مسائل تربيتي، فرمول خاصي براي تنها گذاشتن کودکان وجود ندارد، به خراسان مي گويد: به طور کلي گفته مي شود که از ۷ يا ۸ سالگي مي توان کودک را در منزل تنها گذاشت زيرا در اين سن بيشتر کودکان قادرند از خودشان مراقبت کنند. اما حتما بايد به شرايط محيطي و بلوغ رواني کودک هم توجه کرد و نبايد بيش از ۳ تا ۵ساعت کودک را تنها گذاشت. سطح تحمل تنهايي کودک را مي توان از ۳ يا ۴ سالگي تخمين زد. وقتي که والدين مي توانند از او بپرسند چند دقيقه مي تواند تنها بماند؟در اين سن بايد به پاسخ کودک احترام گذاشت و نبايد او را مجبور کرد که تنهايي را تحمل کند. کودک به مرور زمان بهتر مي تواند بپذيرد که تنها باشد اما از آن جا که دوست دارد همه چيز را تجربه کند، بايد تنها گذاشتن او را با رعايت نکات و مسائل مربوط به آن آغاز کرد.

 

تفاوت هاي کودکان

سيامکي خبوشان با اشاره به اين که مي توان کودکان را از اين نظر به ۳ دسته تقسيم کرد، مي گويد: دسته اول؛ گروهي هستند که به سختي آمادگي تنها ماندن را پيدا مي کنند. مانند کودکان وابسته، مبتلا به اضطراب جدايي، کودکان داراي والد بيمار. دسته دوم؛ کودکاني هستند که به زمان زيادي نياز دارند تا به تدريج به تنها ماندن در خانه عادت کنند. اين کودکان اغلب استرس هاي مزمن و پنهان دارند و دسته سوم هم کودکاني هستند که به راحتي تنها ماندن در خانه را مي پذيرندو بيشتر آن ها مستقل، جسور و داراي هوش هيجاني زيادي هستند و از تنها ماندن ترسي به خود راه نمي دهند. اما براي تنها گذاشتن هر ۳ دسته اين کودکان بايد تمهيدات لازم را انديشيد تا خطري متوجه آن ها نشود. براي کودک بايد قوانين خانه کاملا مشخص و شفاف باشد؛ به ويژه وقتي قرار است تنها بماند بايد متوجه باشد که چه کارهايي نبايد بکند.

تنهايي وي در ابتدا بايد کوتاه و محيط هم بايد کاملا امن باشد تا کودک فرصت رشد هيجاني، استقلال طلبي، تمرين انجام کار، مسئوليت پذيري و افزايش تحمل در طول مدت تنهايي را پيدا کند. تحمل تنهايي يکي از عوامل موثر در افزايش صبر کودک است و کمک مي کند که کم کم به هويت فردي خود واقف شود. بنابراين تنها گذاشتن کودک اگر به موقع و با توجه به ويژگي هاي روحي رواني وي باشد، نقش مهمي در فرآيند رشد دارد.

 

توجه به نکات ريز

اما موضوع به همين جا خلاصه نمي شود. گاهي والدين مجبورند چند کودک را در منزل تنها بگذارند که اين موضوع ملاحظات خاص خود را دارد. در اين خصوص هم جنس بودن يا غير هم جنس بودن کودکان، تفاوت سني، دوقلوبودن و نسبت کودکان باهم را بايد به هنگام تنها گذاشتن کودکان لحاظ کرد. يکي از مهم ترين موضوعاتي راکه در تنها گذاشتن چند کودک بايد مدنظر قرار داد، تجسس هاي جنسي بچه هاست که در سنين پيش از دبستان شايع است. کودکان زير ۱۰سال را نبايد شب ها تنها گذاشت و هرگز نبايد به هنگام خواب او را در منزل تنها رها کرد. همچنين تنها گذاشتن مکرر کودک ممکن است آسيب هاي جدي به روحيه و سلامت روان وي وارد کند. لازم است از قبل مهارت ها و آموزش هاي ضروري را به کودک ارائه کرد و او را به يکباره در شرايط از قبل تعيين شده قرار نداد. طبيعي است که کودکاني که تجربه مهد کودک دارند، راحت تر مي توانند تنهايي را تحمل کنند. اين کودکان در طول زمان ياد مي گيرند از خودشان مراقبت کنند و به توانايي هاي خود واقف مي شوند.

 

توصيه هاي نهايي

همچنين والدين بايد مهارت هاي ايمني را به کودک خود قبل از اين که او را تنها بگذارند، آموزش دهند، درها را قفل کنند به طوري که مطمئن باشند نمي تواند از منزل خارج شود و زمان تنهايي کودک را بعد با حضور موثر در خانه جبران کنند، قواعد پرهيز از غريبه و کمک هاي اوليه را به وي آموزش دهند، مسئوليت پذيري در کارهاي منزل را در او تقويت کنند،کنترل سيستم هاي صوتي و تصويري، برقراري تماس تلفني مکرر در زمان تنهايي کودک، اطمينان از امنيت منزل و شرايط همسايه ها از مسائلي است که قبل از تنها گذاشتن کودک بايد لحاظ و رعايت شود.

در نهايت والدين بايد ويژگي هاي کودک خود را به درستي شناسايي و مطابق با آن شرايط تنها ماندن را براي او فراهم کنند. نکته مهم اين است که هرگز نبايد کودک را با وعده و وعيد دادن در منزل تنها گذاشت.سيامکي درباره پيشنهاد کودک براي تنهاماندن در خانه مي گويد: لازم است والدين طرز تفکر و نگرش کودک را در اين باره به دقت بررسي کنند. گاهي کودک تنهايي را دوست دارد و حتي برنامه ريزي خاصي براي آن انجام مي دهد. ممکن است در نبود پدر و مادر دوستش را به منزل دعوت کند يا مزاحمت تلفني ايجاد کند يا کارهاي مشابه انجام دهد، بنابراين شناسايي هدف کودک از تنها ماندن در خانه با توجه به ويژگي هاي فردي يکي از مسائل مهمي است که والدين نبايد از آن غفلت کنند و با توجه به آن اجازه دهند کودک تنها بماند. ضمن اين که تنهاماندن بيش از حد کودک ممکن است کسب مهارت هاي اجتماعي، رشد و ثبات عاطفي وي را به تاخير اندازد.