رفتن به مطلب

رضا مقتدر


ارسال های توصیه شده

6b42000051cb964db025d64bec71d4db.jpg

 

[TABLE=width: 100%]

[TR]

[TD=class: pico_body]ـ متولد ۱۳۱۰ تهران

ـ دیپلم معماری پاریس و دریافت جایزه از وزارت آموزش عالی فرانسه

ـ همكاری با گروه مشاوران فرانسوی در طرح های معماری سازمان برنامه ایران ۱۹۵۹ ـ۱۹۵۷

ـ تأسیس دفتر مهندسان مشاور «مقتدر ـ آندرف» ۱۹۶۰

ـ تأسیس دفتر مهندسان مشاور «مدام» (مقتدر، آندرف + مندا) ۱۹۶۷

ـ دریافت جایزه های متعدد معماری

ـ شركت در طراحی و اجرای طرح جامع تبریز و چندین دانشكده و مجتمع های دانشگاهی در شیراز، تبریز، اهواز و تهران

ـ شركت در طرح جامع مركز تكنولوژی هسته ای در اصفهان

ـ عضویت در جامعه معماران فرانسه ۱۹۸۱

ـ فعالیت در طرح های معماری در كویت، تركیه، فرانسه، آمریكا و ...

ـ چاپ كتاب «باغ ایرانی» در واشنگتن (آمریكا)

ـ سخنرانی و چاپ مقالات معماری در كشورهای مختلف و به زبان فارسی و فرانسه

برگزاری نمایشگاه های عكس معماری و ...

 

چند وقت پیش، درگذر از خیابان خردمند شمالی (یكی از خیابان های تهران)، به طور ناگهانی چشمم به یكی از نقش برجسته های «مسعود عربشاهی» افتاد كه در ورودی یك ساختمان نه چندان قدیمی و بالای پله و پاگرد كار گذاشته شده بود. با شناختی كه از عربشاهی و نقش برجسته های او داشتم، دیدن یكی از همان آثار سه بعدی در یك ساختمان، قبل از هر چیز دیگری می توانست دال بر دست داشتن یك معمار در طراحی آن سازه باشد. كنجكاوی در آن ساخته بتنی و آجری و در این نقش برجسته و آنگاه پرسش از عربشاهی، همان طور كه فكر می كردم، مرا به یكی از نام های آشنای معماری مدرن و معاصر ایران رساند. نامی كه حالا هست و نیست آن در این سرزمین، معطوف به یك سری آثار وآفرینه های مهم معماری می شود و در ادامه با حضور او در پایتخت پیشین هنر جهان (پاریس) پیوند می خورد.

 

استفاده از نقش برجسته در اثر معماری و در كارهای مهندس «رضا مقتدر» فقط در همان ساختمانی كه گفتم، خلاصه نمی شود. كسانی كه دانشكده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران را نیز دیده و در این میان سری هم به آمفی تئاتر آن زده باشند، به نقش برجسته ای از «محمد احصایی» می رسند كه دیواره داخلی سالن را با یك سری خطوط پوشانده است و متأثر از همان نقش برجسته ای می نماید كه عربشاهی چندین سال پیش از آن و به شكلی انتزاعی در سالن شیر و خورشید سابق پیاده كرده است. این همخونی دانشكده الهیات و ساختمان خیابان خردمند، صرفنظر از نقش برجسته های متفاوت آن ها، حكایت از بعضی مؤلفه های مشخص و مكرر در آثار پیش از انقلاب مقتدر (در ایران) دارد.

 

و اما مهندس مقتدر نیز مانند بسیاری از چهره های شاخص فرهنگی و معاصر دانش آموخته دبیرستان البرز تهران بوده و دیپلم متوسطه را در سال ۱۳۲۸ از این مدرسه دریافت كرده است. عزیمت به فرانسه و تحصیل در رشته معماری و دریافت دیپلم، كه زمانی در ایران معادل با دكترای این میان رشته محسوب می شد، رویداد مهم دیگری است كه در زندگی این شخصیت هنری در سال ۱۹۵۶ به وقوع می پیوندد. پایان تحصیل مقتدر در پاریس بلافاصله به همكاری با گروه مشاوران فرانسوی «جیكوف» (GICOF) در طرح های معماری سازمان برنامه ایران قطع می خورد و تا سال ۱۹۵۹ ادامه می یابد. یعنی تا زمانی كه معمار معاصر ما اقدام به تأسیس دفتر مهندسان مشاور «مقتدر ـ آندرف» می كند. این دفتر تازه تأسیس، چند سال بعد و در سال ۱۹۶۷ گسترش می یابد و به «مدام» تبدیل می شود كه تركیبی از «مقتدر ـ آندرف» و «مندا» به حساب می آید. جالب این كه در همین فاصله زمانی بین ۱۹۵۶ تا ۱۹۶۷ مقتدر موفق به دریافت جوایز گوناگونی می شود كه نخستین آن ها مربوط به وزارت آموزش عالی فرانسه است. جایزه ای تحصیلی كه نصیب دانش آموختگان ممتاز معماری می شود

 

. به این جایزه و در ادامه می توان به جایزه نخست غرفه نمایشگاه شركت ملی نفت ایران (۱۹۶۰)، جایزه نخست طرح شهرسازی مجموعه مسكونی بانك سپه در تهرانپارس (۱۹۶۲)، جایزه نخست و مدال طلای عكاسی معماری از «سنتو» (۱۹۶۶) و جایزه نخست «معماری ایرانی» از وزارت آبادانی و مسكن (۱۹۶۷) را افزود، كه هر كدام در جای خود از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. فعالیت های بنیادی مقتدر در عرصه معماری و شهرسازی نیز از همین سال هاست كه آغاز می شود. فعالیت هایی كه با همكاران دفاتر «مقتدر - آندرف» و یا «مدام» رقم می خورد. طرح جامع شهر تبریز با همكاری مهندس «میشل اكوشار»، كوی دانشجویان باغ ارم دانشگاه شیراز و تأسیسات مربوط به آن با ظرفیت هزار دانشجو، مجتمع دانشكده كشاورزی و دانشكده دامپزشكی دانشگاه شیراز در اراضی «باجگاه» و در ۱۵كیلومتری شیراز، كتابخانه دانشكده پزشكی دانشگاه شیراز، طرح جامع مجتمع «كامپوز» دانشگاه شیراز با همكاری مهندسان مشاور «مك میلن»، طرح و اجرای ساختمان های كتابخانه مركزی، دانشكده های ادبیات وعلوم انسانی و خوابگاه چهار هزار دانشجویی دانشگاه شیراز، دانشكده كشاورزی و مركز اداری و دانشجویان و مجموعه ورزشی دانشگاه تبریز، دانشكده كشاورزی و دانشكده علوم و مدرسه پرستاری دانشگاه اهواز و دانشكده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران فقط توضیحی گذرا از طرح ها و اجراهایی است كه مهندس مقتدر تا سال ۱۹۷۶ در آنها حضور مشخص و مسلمی می یابد. به این طرح های شاخص می توان طرح های دیگری را افزود كه حالا در چشم انداز گشوده وگسترده معماری معاصر این مملكت به چشم می آیند.

 

در میان این آثار، هتل كاروانسرای آبادان، هتل انترناسیونال تبریز، میهمانسرای شیراز، سینما آریانا شیراز و طرح جامع مركز تكنولوژی هسته ای در اصفهان با همكاری مهندسان مشاور Technique Atome , AT.A.A فرانسه شاید بیشتر از طرح های دیگر مركز توجه و محل تأمل باشند و به حساب بیایند.

 

مهندس مقتدر از سال،۱۳۶۰ فرانسه را برای اقامت دائمی برمی گزیند و به حلقه معماران معاصر ایران در پاریس می پیوندد ؛ به كسانی كه در تكوین معماری مدرن ایران سهم ویژه ای داشته اند و این سهم همچنان برای آنها وبه نام آنها محفوظ و ماندنی است. این معمار نسل دومی، كه به سن وسال جزو متولدین خلاق دهه نخست قرن حاضر ایران نیز به شمار می رود، در فرانسه نیز همچنان به گسترش دانش معماری و شهرسازی خود می پردازد و در طرح های متنوعی شركت می كند. همكاری با مهندس میشل اكوشار در طرح توسعه موزه كویت (۱۹۸۲)، همكاری با مهندسان مشاور« AT.A.A » در طرح بازسازی باغ های تاریخی كاخ «بلویس» در شهر «بلوا»ی فرانسه و طرح مجموعه جهانگردی «ازمیر» تركیه (۱۹۸۶-۱۹۸۴)، تأسیس دفتر معماری ۲A-۲M با مهندس «اس.مونیر» (S.MONNIER) و همكاران در پاریس (۱۹۸۸)، تهیه طرح «آپادانا» به سفارش مؤسسه IRCEF در «فلوریدا»ی آمریكا (۱۹۸۸)، تهیه طرح تیپ یك رشته هتل در آسیای مركزی برای گروه فرانسوی ACCOR (۱۹۹۰) و تهیه طرح و نظارت بر ساختمان استودیوهای هنری و مسكونی و بازسازی ساختمان های اداری برای چند شركت فرانسوی در پاریس (۱۹۹۵-۱۹۹۰)، اهم فعالیت های مهندس مقتدر در عرصه معماری و شهرسازی و در خارج از ایران و در سال های بین ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۴ محسوب می شود.

 

تكاپوی این معمار معاصر و پركار ایرانی اما، فقط و فقط محدود به طراحی و اجرای طرح های معماری نمی شود. او كه بعد از اقامت دائمی در فرانسه، بلافاصله به عضویت در جامعه معماران آن كشور درمی آید، دامنه ای را هم به پژوهش در معماری اختصاص می دهد كه تهیه و چاپ گزارشی به سفارش سازمان ملی یونسكو و به مناسبت سال آب (۱۹۸۲)، سخنرانی در كنگره «پژوهشگران جهان اسلام» درباره سهم معماری ایرانی در هنر اسلامی (فرانسه ۱۹۸۶)، شركت در كنگره «خانه سازی شهری» دانشگاه هاروارد آمریكا و انستیتوی جهان عرب (تونس ۱۹۸۸)، سخنرانی در كنگره بین المللی «سرمایه تهران» درمركز تحقیقات فرانسه (۱۹۸۹)، تهیه و چاپ كتاب باغ ایرانی با همكاری مهدی خوانساری و مینوش یاوری در واشنگتن (۱۹۹۸)، برگزاری نمایشگاه بزرگ باغ ایرانی و اثرات جهانی آن به سفارش شهرداری پاریس و در باغ باگاتل و باهمكاری موزه لوور و كتابخانه ملی فرانسه به مدت ۳ ماه (۲۰۰۲)، برگزاری نمایشگاه عكس از معماری خاكی ایران در جامعه معماران فرانسه (۲۰۰۲) و بالاخره حضور و سخنرانی در برنامه «پارك ها و باغ های تاریخی مدیترانه» یونسكو در مراكش (۲۰۰۳) از جمله فعالیت های پژوهشی او به حساب می آیند. به این سیاهه كه متأسفانه مجالی بزرگتر از یك معرفی صرف و ساده را اشغال نمی كند، می توان به برخی از سخنرانی های مهندس مقتدر نیز اشاره كرد كه بیشتر در زمینه شیوه باغ ایرانی و تاریخ باغ سازی در ایران بوده است. برای بازشنیدن برخی از این سخنرانی ها باید به جاهایی چون دانشگاه سوربن، انجمن سلطنتی جغرافیایی لندن، دانشگاه رم، فونداسیون محمد مصدق در ژنو، آكادمی معماری فرانسه، موزه تاریخ ژنو و به سال های بعد از ۲۰۰۰ بازگشت. در میان این سخنرانی ها یكی هم به «بم» مربوط است كه بعد از زلزله ویرانگر این شهر نمونه تاریخی در آكادمی معماری فرانسه و با عنوان «بم: آخرین قلعه بزرگ كویر» ایراد شده است.

 

مهندس مقتدر حالا و همچنان در فرانسه اقامت دارد و مانند همیشه سرگرم جست وجوهای خود در گوشه های گم فرهنگ ایرانی است. او همان طور كه گزارش ما نیز نشان می دهد رفته رفته از كوشش های عملی و معماریابی خود در سال های اخیر كاسته و بر حجم پژوهش های خود افزوده است. هنر معماری و هنر باغ سازی این روزها و این سال ها از بنیادی ترین مشغله های فكری این معمار موفق محسوب می شود كه او را هرازگاهی به انتشارمقاله هایی به زبان های فارسی و فرانسوی در نشریات آن سوی مرزها وامی دارد. پذیرش در جامعه معماری فرانسه و فعالیت در ابعادی كه یاد شد، در این بین اجازه می دهد كه موازنه ای میان كارهای ایرانی و غیرایرانی برقرار كنیم و از همین رهگذر به مقایسه ای صوری بپردازیم. كاری كه مجال آن در این متن پیش نیامد و فرصت دیگری می طلبید.

 

ساختمانی آجری با رگه هایی از بتن و نقش برجسته ای از عربشاهی ونگهبانی كه از اقامتگاه مناسب خود در آن ساختمان كاملاً راضی و خرسند به نظر می رسد و هنوز گیج رابطه آن نقش برجسته انتزاعی و فلزی با این فضای اداری و مسكونی است، حالا نزدیك ترین تصویری است كه در این گزارش به ذهن نویسنده آن می رسد، اما برای دیدن و دریافتن همه آثار و آفرینه های مهندس مقتدر، باید مسیر طولانی تری را پیمود.[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: pico_legend]محمد شمخانی [/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=align: left]روزنامه ایران[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه
  • 4 سال بعد...

به بهانه درگذشت رضا مقتدر معمار؛ یادی از دوستی عزیز و بی‌همتا / داریوش شایگان

روزنامه اعتماد، شماره 3203، پنج‌شنبه 21 اسفند 1393، صفحه 16/منبع: iranian-architect.ir

 

 

2vhcwkf6fn5l5hy2h449.jpg

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...