کاربرد لیزر درمانی کم توان در شاخه های مختلف پزشکی

[سیندخت 18786]

با توجه به فیزیولوژی لیزر های کم توان میتوان متوجه شد که این روش درمان در شاخه های مختلف پزشکی کاربرد دارد وهر روز بر تعداد بیماری هائی که از لیزر درمانی در آن استفاده می شود اضافه می شود .در این فصل به اختصار به بعضی موارد کاربرد آن اشاره می شود.

 

بیماری های مفاصل و عضلات:

یکی از کاربرد های بسیار شایع لیزردرمانی در بیماری های مفاصل است و در بیماری های مختلفی نظیر آرتروزها، روماتیسم مفصلی،روماتیسم های سرونگاتیو، فیبرومیالژی، اسپوندیلیت آنکلیوزان ، دردها و شکستگی های ناشی از پوکی استخوان، التهاب مفصل تمپوروماندیبولر ، دردهای کمری ، در آسیبهای ورزشی ، در رفتگی ها و التهابات غلاف کپسول مفصلی، التهاب و تورم حاصل از پیچ خوردگی مفاصل و... کاربرد دارد.

 

دربیماریهای مفصلی دو پاتولوژی عمده وجود دارد:

1- آسیبهای ا لتهابی ناشی از ضربه های مکانیکی مثل میکرو تروماهای ناشی از آرتروز در زانو

2- آسیبهای التهابی ناشی از واکنشهای سیستم ایمنی مانند التهاب مفاصل در آرتریت روماتوئید و دیگر بیماریهای خود ایمن مفصلی.

 

باتوجه به اثرات لیزر مانند اثر ضد التهاب، ضد درد ، تسریع روند ترمیم بافتی و متعادل سازی فعالیت سیستم اتوایمون، میتوان از میزان التهاب مفصلی کاست و باعث افزایش دامنه حرکتی در مفصل درگیر شد.

 

از طرف دیگر در آسیب های مفصلی، عضلات اطراف مفصل نیز در گیر شده و در آنها نقاط ماشه ای تشکیل می شود که در بسیاری از مواقع منجر به درد انتشاری و تیر کشنده همراه با محدودیت بیشتر مفصل می شود. افزایش خونرسانی که توسط لیزر در این نقاط صورت می گیرد، نقش عمده ای در کاهش درد و برطرف کردن این نقاط دارد.

 

بیماری های قلب وعروق:

از لیزر درمانی در درمان بیماری های ایسکمی قلبی ، فشارخون، ضایعات انسدادی عروق ، آترواسکلروزیس، واریس، ترومبوفلبیت ، آمبولی ریه، بیماری رینود، بیماری برگر، آریتمی های قلبی و کاهش مصرف داروهای قلبی استفاده می شود.از آنجا که لبزر درمانی باعث ایجاد گشادی عروق ، رگ سازی جدید، افزایش گردش خون موضعی و درناژلنفاوی ، کاهش پلاک های آترو آمبولی و تجمع پلاکتی، افزایش متابولیسم هوازی می شود در این دسته از بیماریها به کار گرفته می شود.

 

بیماریهای گوش وحلق وبینی:

از لیزر درمانی در درمان سینوزیت، وزوزگوش ، عفونتهای گوش میانی، پارگی پرده گوش ، تورم و التهاب مکرر لوزه ها و لوزه سوم، رنیت آلرژیک، استوماتیت ،التهاب غده پاروتید، آرتریت مفصل تمپروماندیبولر، کاهش تورم و ادم ناشی از دستکاری های جراحی حلق و حنجره، ادم بدنبال جراحی رینوبلاستی و جراحی های فک و صورت استفاده می شود.از اثرات ضد التهاب ، ضددرد، افزایش درناژلنفاوی ، متعادل سازی سیستم ایمنی و... در این بیماری ها استفاده می شود.

 

بیماری های زنان وزایمان:

لبزر درمانی در درمان درد های مزمن لگن ، عفونتها و زخمهای واژینال، کیستهای بارتولن ، سردی جنسی ، دردهای ماهانه، آندومتریوزیس، نازائی لوله ای ، بر طرف کردن اسکار جراحی ها ، ماستیت و التهاب غدد شیری به کار گرفته شده است.

 

بیماری های گوارشی:

موارد کاربرد لبزردرمانی عبارتند از:

زخم معده ، گاستریت ، زخم اثنی عشر، التهاب پانکراس ، هپاتیت، سیروز کبدی، انسداد مجرای کبدی ، یبوست ، کولیت اولسروز و دیگر کولیت ها، شقاق و هموروئید.

 

بیماری های ریوی:

موارد کاربرد لبزردرمانی عبارتند از:

پنومونی، آسم، برونشیت و برونشکتازی، سل، آمپیم و عفونت های ریوی و حساسیت های آلرژیک ... .

اثرات متعادل سازی سیستم ایمنی ، گشادکنندگی برونش ، کاهش التهاب ، تسربع در ترمیم آسیب بافتی ، افزایش درناژ لنفاوی و افزایش حرکت مژکهای ریوی از اثراتی است که در درمان بیماری های ریوی به کار گرفته می شود.

 

بیماری های کلیه ومجاری ادراری:

پیلو نفریت، سیستیت، اورتریت، پروستاتیت، اپدیدیمیت، عفونت های مزمن ومقاوم به درمان، انسداد های ناشی از التهاب.

 

بیماری های اعصاب:

انواع سردرد بخصوص میگرن، نروپاتیها مانند نورالژی تری ژمینه، نورالژی بدنبال زونا، نروپاتی های عصب صورتی، رادیکولوپاتی ها بدنبال ضربه و فشار دیسک در مراحل اولیه ، سندرم کانال کارپ، نروپاتیهای متابولیک مانند دیابت، فلج بلز، رفلکسودیستروفی سمپاتیک، بازپروری بدنبال سکته مغزی، تسریع در کاهش التهاب وآسیب اعصاب بدنبال ضربه...

 

بیماری های پوستی:

لیزردرمانی در درمان زخم های مزمن مقاوم به درمان مانند زخم بستر، زخمهای عروقی و زخم دیابتی، سوختگی ها ، استریا، پیشگیری از کلوئید، درمان اسکار های هیپرتوفیک، وتیلیگو، اگزما ، پسوریازیس، آکنه، روزاسه، ضایعات جلدی اسکلرودرمی، لوپوس دیسکوئید، آلوپسی، ریزش مو، ضایعات سبورئیک، ضایعات بولوز، سلولیت و زخمهای مخاطی به کار گرفته می شود.

 

جراحی ها:

از لیزر درمانی جهت ترمیم سریع زخم جراحی، افزایش درناژلنفاوی در جراحی ها و دستکاری های غدد لنفاوی جهت درمان لنف ادم، افزایش درصد گرفتهای پوستی، بازگشت فعالیت ارگانها بعد از جراحی بخصوص جهت فعال سازی روده ها، کاهش التهاب و ادم بدنبال رادیوتراپی در جراحی های سرطان و کاهش درد در ریکاوری استفاده می شود.

 

بیماری های آندوکرین ومتابولبیسم:

در درمان دیابت ، اختلالات چربی و متعادل سازسی متابولیسم و اختلالات تیروئید به کار برده می شود.

 

بیماری های دهان ودندان:

لیزردرمانی در این شاخه کاربرد بسیاری دارد .و مطالعات وسیعی در این طیف صورت گرفته است موارد کاربرد آن عبارتند از:

آفت، خونریزی در دستکاری های دهان و دندان، پوسیدگی دندان، آندودنتیس، کشیدن دندان ، ژنژویت ، استوماتیت، هرپس زوستر، کارگذاری ایمپلنت، دندان هیپر سنستیو، شکستگی فک، لکوپلاک، گلوسیت و زبان جغرافیا، زخم لب، ارتودنسی، التهاب و ادم جراحی، پریودنتیس، کاهش درد و ایجاد بیحسی، کارگذاری پروتز ها و... .

 

کاربرد در بیهوشی:

امروزه لیزر به عنوان یکی از وسایل رایج و شایع درمانی در پزشکی و دندانپزشکی تبدیل شده است از اثر ضد درد ليزر هاي كم توان در كلينيكهاي درد ، واحدهاي كنترل درد حاد و ريكاوري استفاده مي شود

 

كاربرد ليزر در بيهوشي به زير مجموعه هاي مختلف تقسيم مي شود:

1- كاربرد در آماده سازي قبل از جراحي

2- كاربرد ليزر در زمان بيهوشي و اورژانس هاي بيهوشي

3- كاربرد در ريكاوري

 

4- كاربرد در سرويس كنترل درد حاد

5- كاربرد در كلينيك درد

6- كاربرد در icu

 

بیماری های چشم:

کاربرد لیزردرمانی در این شاخه مورد بحث و توافق همه نیست. در هر صورت استفاده از عینک های مناسب پیشنهاد می شود. در درمان بیماری هائی نظیر کراتوکونژکتیویت، اووئیت، ایریدوسیکلیت، گل مژه ، حوادث سوختگی ، بلفاریت و آمبلوپی از لیزر کم توان استفاده شده است.

 

بیماری های روانی:

در درمان افسردگی ، اضطراب، مشکلات پسیکو سوماتیک، افسردگی ناشی از بیماری های مزمن و در افزایش فعالیت کودکان عقب افتاده گزارشات درمانی وجود دارد.

 

بیماری های اطفال:

سوختگی ها، بیماری های ریه ، برونشیت، برونشیولیت، پنومونی، فارنزیت ، تونسلیت، شکستگیها

 

انکولوژی:

کم کردن عوارض شیمی درمانی مانند استوماتیت، کاهش ادم و التهاب و زخم بدنبال رادیوتراپی

[سیندخت 18786]

انواع معمول ليزرهاي درماني و طول موج آنها عبارت است از:

He Ne Laser (633nm)

InGa Al P Laser (633-635 nm)

Ga Al As Laser (780-830 nm)

Ga As Laser (904 nm)

 

 

 

ليزر هليوم - نئون (He – Ne ) :

قديمي ترين نوع ليزر براي استفاده در LLLT بوده که شامل يک تيوب ليزر بزرگ شيشه اي حاوي مخلوطي از گاز با فشار پايين است که به منبع ولتاژ بالا متصل مي باشد و نور مرئي با طول موج 633 nm از خود ساطع ميکند. اين نوع ليزر عموماً نور پيوسته دارد ولي مي تواند با وسايلي به حالت پالسي نيز تابش نمايد که در اين صورت نصف قدرت آن از بين مي رود. ( اگرduty cycle آن 50% باشد ). خروجي طبيعي آن 1 – 10 mw بطور مستقيم و يااز طريق فيبر نوري به موضع درمان ميرسد. ليزرهاي هليوم – نئون بخاطر تيوب شيشه اي آن معمولاً شکننده و بزرگ مي باشند. تيوب هاي ليزري نيز وجود دارند که به خوبي با مواد خاصي محافظت شده اند ولي اندازه آن هنوز هم مشکل ساز است.

در وسايل درماني نور ليزر هليوم – نئون بايد با فيبر نوري هدايت شود. اتلاف نور در اين وسايل هدايتي هم 20 تا 50 % بسته به نوع آن مي باشد. هدايت کننده هاي با کيفيت خوب وجود دارند ولي قيمتي نسبتاً گران دارند. پس همانطور که مي بينيم ليزرهاي هليوم-نئون داراي معايبي هستند.

عمق نفوذ مفيد ليزر هليم – نئون بين 8-6 ميلي متر در توان 3.5 ميلي وات و 10- 8 ميلي متر در توان 7 ميلي وات (در حالتي که پروب را به پوست بچسبانيم) مي باشد.

 

 

 

ليزر اينديوم – گاليم - آلومينيوم – فسفايد (In Ga Al P ) :

اينها ليزرهاي نيمه هادي هستند که کريستال آنها داراي گاليوم، اينديوم و فسفر مي باشند و نزديک به ليزرهاي Ga Al As هستند و طول موج 630 – 685nm از خود ساطع مي کنند. نوع کوچک آن (معمولاً 1 ميلي وات ) ليزر In Ga Al P ( يا به عبارت ديگر Ga Al In P ) که با طول موج 650 – 670 nm کار مي کنند و اغلب در نشانگر هاي سخنرانان براي نشاندادن چيزي روي پرده استفاده ميشود. با توسعه اين نوع ليزر کم کم ليزرهاي هليوم نئون با اين نوع ليزرها جايگزين مي شوند چون سبکتر ، ارزانتر و کوچکتر وراحت تر هستند ونگهداري آنها هم آسانتر است و داراي يک تيوب گازي حساس هم نيستند. فقط بايد بخاطر داشت که نور ديودهاي ليزر داراي همدوسي کمتري نسبت به ليزرهاي گازي است و از نظر فيزيکي ممکن است آثار بيولوژيکي آنها متفاوت با آنچه انتظار داريم باشد.

 

 

 

ليزرهاي گاليوم آلومينيوم آرسنايد (Ga Al As) :

اين نوع ليزر تقريباً تمام خانواده ليزرهاي نيمه هادي را در بر مي گيرد. طول موج ميتواند در محدوده 870 – 880nm انتخاب شود ولي در محدوده درماني معمولاً بين 820 و 830 نانو متر که غير قابل ديدن است و درست در طيف مادون قرمز قرار دارد مي باشد. ( اگر کسي پيدا شد که مستقيماً به درون اين نوع ديود ليزر روشن نگاه کند تا کور نشده ميتواند يک نقطه قرمز بسيار مطبوع را مشاهده نمايد.)

اين نوع ليزرها عمل پيوسته دارند يا Continuous هستند ولي مي توانند بصورت پالسي هم وجود داشته باشند اما اين پالس super pulse نيست ولي سويچ شده مي باشد يعني نصف قدرت خروجي ( 50 % duty cycle ) مي تواند خروجي متوسط داشته باشد ويا قدرت آنرا اگر بخواهيم شبيه Continuous تصور کنيم بايد قدرت اسمي آن را تقسيم بر دو کنيم . عمق نفوذ آنها 3 – 2 سانتي متر است.

از دهه 1990 اين نوع ليزر بخاطر راه اندازي راحت و قابل حمل بودن آنها و کوچک بودن محبوبيت خاصي پيدا کرده است. ليزرهاي Ga Al As نيز در بازار پيدا مي شوند که قدرت حدود 1000 ميلي وات داشته باشند.اخطاري جدي را بايد مد نظر داشت که با اين چنين قدرتهايي خطر آسيب چشمي حتماً وجود دارد. يک راه جلوگيري از اين خطرات استفاده ازآن نوع ليزرهاي Ga Al As است که فقط در تماس با پوست يا بافت روشن شوند. خيلي از ليزرهاي Ga Al As داراي طراحي خوب قابل حمل و قابل استريل هستند. Out put menter يا قدرت سنج ضروري است چون نور اين ليزر قابل ديدن نيست . قيمت اين نوع ليزر که در حدود30 ميلي وات قدرت داشته باشد بين 1000 تا 5000 دلار است تفاوت قيمت بستگي به فاکتورهايي از قبيل قدرت خروجي ، خوش دست بودن ، استاندارد بهداشتي و دوز سنج الکترونيک آن دارد.

در سال هاي اخير ليزرهاي Ga Al As با قدرت هاي 500 تا 1000 ميلي وات در بازار يافت ميشود که قيمت آنها 4000 تا 8000 آمريکا مي باشد. اين ليزرهاحفاظت خاصي را براي چشم لازم دارند وبخصوص در قسمتهاي مودار و تيره حرارت قابل توجهي ايجاد مينمايند. .

 

 

 

ليزر گاليوم آرسنايد (Ga – As ) :

اين ليزر نيمه هادي است و درنتيجه اندازه اي کوچک دارد. اشعه خروجي آن مادون قرمز با طول موج 904 نانو متر است. ديود آن اشعه واگرا با زاويه 20 – 10 درجه توليد مي کند که مي توان آ ن را با عدسي بصورت موازي در آ ورد. معمولاً اين نوع ليزر پالسي و بصورت پالس هاي بسيار کوتاه 100 – 200 ns و توان حداکثر بالاي10 – 15 w ( کمتر يا زيادتر ) مثل لامپ فلاش کار مي کنند. و اغلب به آنها Super Pulse مي گويند. قدرت متوسط( Average out put ) اين نوع ليزر که در بازار موجودند با توجه به فرکانس آنها متفاوت است. يعني در 1000 هرتز ،قدرت 10 برابر 100 هرتز مي باشد. ليزرهايي هم وجود دارند که داراي Pulse Train مي باشند و قدرت متوسط آنها با تغيير فرکانس ثابت و مستقل از فرکانس باقي مي ماند. اين Constant Power Pulse محاسبه دوز را آسان نموده و طول مدت درمان را کم ميکند.

بدليل روش کار Flash Bulb در ليزرهاي Ga As با قدرت پالس فوق العاده بالا عمق نفوذ بيشتري را مي توان نسبت به ليزرهاي ديگر که Super Pulse نيستند ولي قدرت مشابه دارند انتظار داشت. اندازه گيري ها نشان داده است که عمق نفوذ مي تواند 50 – 30 ميلي متر با توجه به نوع بافت باشد. با توجه به استفاده آن در درمان اسبها اين نوع ليزر به عنوان وسيله تشخيصي در اسبها استفاده مي شود چون در واقع اسبها غالباً اشعه آن را حس مي کنند و وقتي روي نقطه آسيب آنها قرار داده شود واکنش نشان مي دهند.

 

 

 

ليزر کريپتون Krypton Laser :

ليزر کريپتون ( يا ليزر يون کريپتون ) يک ليزر گازي است و معمولاً نور آن داراي طول موج 647nm ( نور قرمز ) ميباشد. در درمان هرپس کاربرد دارد ولي ليزر گراني است و غالباً براي ليزر درماني استفاده نمي شود .