ابزار مورد استفاده در آزمایشگاههای شیمی

[azarafrooz 14221]

معرفی ابزار آزمایشگاهی هست توضیح بیشتریم نداره

[azarafrooz 14221]

بوته چيني (كروزه چيني): بوته آزمايشگاهي ظرف مخروطي (مخروط ناقص) شبيه انگشتانه است كه ليه هاي آن كاملاً صاف و جداره هاي داخلي و خارجي آن صاف و صيقلي است. اگرچه بوته آزمايشگاهي را از جنس فلز (بويژه از نيكل). گرافيت و سفال (بوته گلي يا سفالي) نيز مي سازند اما اين بوته ها عمدتاً از جنس چيني تهيه مي شود و معمولاً داراي سرپوش است.

كاربرد: از بوته در آزمايشـگاه معمولي براي اندازه گيري آب تبلور كات كـبود يا سولفات مس Пبه فرمول H2O 5 CuSO4 .، زاج سبز يا سولفات آهن П به فرمول H2O7 . FeSO4 و نمك قليا يا كربنات سديم به فرمول H2O10 . Na2CO3 و همچنين براي ذوب قند، پارافين جامد و… استفاده مي شود. چون بوته چيني در برابر گرما (تا حدودْ1200C) مقاوم است، از آن در آزمايشگاه هاي شيمي تجزيه براي خشك كردن رسوب كردن رسوب و پختن رسوب در كوره الكتريكي استفاده مي شود.

طرز كار: هنگام گرم كردن بوته بايد آن را با گيره ويژه اي (گيره بوته) برداشت و در حفره مثلث نسوز مناسب، قرار داد. مثلث نسوز طبق شكل، به شكل مثلث است كه از يك مثلث فلزي با سه قطعه روكش چيني نسوز ساخته شده است و از آن عمدتاً براي نگهداشتن بوته، به هنگام گرما دادن آن استفاده مي شود. يك مثلث نسوز هنگامي براي يك بوته مناسب است كه⅔ بوته در حفره آن قرار گيرد، در غير اين صورت حالت نامتعادلي پيدا مي كند و در اثر ضربه كوچكي ممكن است بشكند.

[h=2][/h][h=2]چند نکته درباره بوته چيني[/h][h=3][/h]- اسيدها بر بوته اثر ندارند اما بازها سبب خوردگي بوته مي شوند. براي پاك كردن بوته تا حد امكان نبايد از اسيدها هم استفاده كرد.

- بوته هاي شكسـته را نبايد دور ريخـت زيرا از خرده هاي آنها براي آب گيري الكل و تهيه اتيلن مي توان استفاده كرد. (بوته شكسته را مي توان خرد كرده، به عنوان ماده آبگير مورد استفاده قرار داد)

- هنگامي كه از بوته براي سنجش هاي وزني استفاده مي شود نخست بايد بوته خالي را چندين بار در كوره الكتريكي در دماي معين (دماي لازم براي پختن رسوب) قرار داد و پس از سرد كردن، وزن كرد تا به وزن ثابت رسيد. اين كارها، يعني: گرم كردن، سرد كردن و وزن كردن بوته تا رسيدن به وزن ثابت پيش از پختن هر رسوب الزامي است.

[azarafrooz 14221]

 

قيف شيشه اي: ابزار مخروطي شكل است كه در قسمت پايين آن لوله باريك و بلندي قرار دارد. نوك اين لوله مورب است. شيشه بدنه قيف معمولاً 60 درجه است.

 

كاربرد: از قيف براي انتقال محلول از ظرفي به ظرف ديگر استفاده مي شود (به عنوان مثال براي انتقال محلول از ظرفي به بورت، استوانه مدرج، بالن پيمانه اي، قيف شيردار، ارلن و… از قيف استفاده مي شود) براي اين كار، محلول موردنظر را نخست در بشـر ريخته سپس به كمك قيف تمـيز به ظرف دلخواه منتقل مي شود.

- از قيف براي جدا كردن مايع از جامد نيز مي توان استفاده كرد. اين كار در شيمي تجزيه وزني براي صاف كردن رسوبها از اهميت ويژه اي برخوردار است.

طرزكار: براي اين كار نخست بايد قيف راشست و خشك كرد (دراتو) سپس كاغذ صافي متناسب با قيف و با ذره هاي رسوب برگزيد (كاغذ صافي با قيف مناسب است كه پس از قرار دادن در قيف حدود 5/0 تا 5/1 سانتي متر از لبه قيف پايينتر باشد ـ و زماني متناسب با ذره هاي رسوب است كه آب زير صافي كاملاً زلال باشد.

براي گذاشتن كاغذ صافي در قيف ابتدا بايد آن را چندين با تا كرد، به شكل قيف درآورد و در آن گذاشت. براي اين كه كاغذ به قيف بچسبد بايد آن را خيس كرد و با انگشت تميز كاغذ صافي را كاملاً به جداره قيف چسباند. اگر كاغذ صافي كاملاً به قيف نچسبد و حبابهاي هوا بين كاغذ و جداره داخلي قيف بماند عمل صاف كردن كند مي شود.

[azarafrooz 14221]

 

بورت، وسيله‏اي شيشه‏اي و به صورت لوله‏اي دراز و باريك است كه در انتهاي زيرين آن، محلي براي خارج شدن محلول وجود دارد. بورت معمولا برحسب ميلي‏ليتر درجه‏بندي شده و هر ميلي‏ليتر نيز معمولاً خود به ده قسمت برابر تقسيم مي‏شود. ساختمان بورت تفاوت چندانی با پی‏پت ندارد. به عبارت دیگر، بورت، پی‏پتی است که در انتهای آن یک شیر وجود داشته و ابتدای آن نيز قدری گشادتر است و مایع را به جاي این که از انتها به داخل آن بکشند، از بالا وارد آن می‏کنند.روش کار با بورت: قبل از شروع کار، شیر را امتحان کنید. شير آن باید به اندازه کافی با روغن (معمولا سیلیکون) چرب شده باشد تا روان بوده و به آسانی بچرخد. پس از بستن شیر، بورت را به کمک گیره به پایه ببندید. مایع را به کمک یک عدد قیف، از انتها وارد بورت نموده و سعی کنید تا قدری بالاتر از عدد صفر مایع وارد آن شود. سپس یک ظرف در زیر بورت قرار داده و آهسته شیر را باز نموده تا مایع درون آن به آهستگی خارج شده و خط سطح مایع (قسمت گودی سطح) روی صفر قرار گیرد. اينك بورت آماده بوده و می‏توان حجم‏های مختلف را به ظرف‏های متفاوت وارد نمود. معمولا بورت برای آزمایش‏هاي حجم‏‏سنجی و تیتراسیون استفاده می‏شود.

[azarafrooz 14221]

 

برای دو مورد به كار مي رود: يكي براي رقيق كردن محلول با غلظت معين، ديگري براي تهيه محلول هاي سنجيده يا استاندارد.

 

طرز استفاده: بالن حجمـي را معمولاً با قيفـي كه در دهانه آن قـرار مي گيرد، بايد پر كرد. نخست مي توان مايع يا محلول را با سرعت تا رسيدن سطح آن به نزديك خط نشانه در بالن حجمي ريخت براي پر كردن بالن تا خط نشانه، بهتر است از قطره چكان كمك گرفت و با ريختن قطره قطره‌ محلول موردنظر آن را به طور دقيق به خط نشانه رسانيد (اين عمل را اصطلاحاً به حجم رسانيدن مي نامند). براي دقت بيشتر بايد انحناي سـطح مايع يا محلول بر خطِ نشانه مماس باشـد. در اين حالت بايد چشم را طوري نگاهداشت كه نيم دايره خط نشانه سمت آزمايش كننده، نيمه ديگر خط نشانه پشتي را كاملاً بپوشاند (ديده نشود). چون از بالن حجمي براي سنجش هاي دقيق استفاده مي شود، رعايت اين نكته بسيار ضروري است.

[azarafrooz 14221]

لوله شيشه اي استوانه اي شكل، مشابه لوله آزمايش است كه در پايه اي از جنس پلاستيك جاي مي گيرد و يا عموماً داراي پايه پهن شيشه اي است كه مي تواند آن را روي ميز به طور قائم نگهدارد. لبه آن مانند بشر، برگشتگي شيارمانندي براي خالي كردن محلول دارد. تفاوت درجه بندي آن با بورت و پيپت در اين است كه درجه هاي كوچكتر آن در پايين قرار دارد.

كاربرد: ابزاري است كه در اندازه گيري حجم مايع ها به كار مي رود.

 

طرز استفاده: استوانه مدرج را بايد در جاي كاملاً صاف و مسطح قرار داد و هنگام ريختن يا برداشتن محلول، پايه آن را با دو انگشت محكم نگهداشت تا از افتادن و شكستن آن جلوگيري شود.

 

 

چند نكته: چون استوانه مدرج، برخلاف لوله آزمايش جاي خاصي ندارد. از اين رو بايد بي درنگ پس از انجام كار، آن را دور از دسترس، در جاي امني قرار داد. اگر لبه استوانه مدرج پريده باشد، نبايد آن را دور انداخت. زيرا با استفاده از لوله هاي پلاستيكي شفاف و مناسب مي توان از آنها دوباره استفاده كرد. براي اين منظور مي توان قسمت شكسته آن را با سوهان صاف كرد و حلقه اي از لوله پلاستيكي مناسب به لبه آن وصل و با باريك كردن يك گوشه لوله پلاستيكي از آن استفاده كرد. از استوانه مدرجي كه ارتفاع آنها در اثر شكسته شدن، خيلي كوتاه شده باشد، براي اندازه گيري چگالي مايع ها (آب، نفت، جيوه…) مي توان استفاده كرد

[azarafrooz 14221]

بشر يا ليوان آزمايشگاهي وسيله استوانه اي شكل است كه در اندازه هاي مختلف از شيشه و يا پلاستيك ساخته مي شود.

استفاده مي شود. از بشر مدرج يا ساده، براي برداشتن مايع ها، گرم كردنمحلول ها (از جنس شيشه اي) تهيه‌ محلول، حل كردن مواد، انتقال محلول، رسوب گيري،تهيه مواد و غيره استفاده مي شود

طرز كار: پيش از هر كاري بايد بشر را شست. براي شستن بشر بايد با لوله شوي جداره داخلي و خارجي بشـر را ساييد تا مواد چسبنده به آن جدا شود، سپس آن را با آب معمولي شست. بسته به نوع كار مي توان بشر را مانند بورت يا پيپت شست و شو داد (يعني شستن، آب كشيدن با آب معمولي، كُر دادن با آب مقطر، كر دادن با محلول موردنظر كه بايد در بشر ريخته شود)

بيرون بشـر را پس از شست و شـو بايد با دسـتمال تميز خشك كرد، براي خشك كردن داخل آن مي توان از اين روش استفاده كرد:

- بشر را روي سه پايه و توري نسوز گذاشت و شعله چراغ گاز را دور تا دور گرداند. (شعله را نبايد داخل بشر برد زيرا اين عمل سبب شكستگي آن مي شود) تا كاملاً داخل آن خشك شود. بشر را تا مدتي به همان حال بايد باقي گذاشت تا سرد شود.

[azarafrooz 14221]

دستگاه بسیار ساده ای که حاوی یک مخزن مایع و یک پیپت دو راهه است. به طوری که با کشیدن پیستون مایع از یک راه وارد پیپت شده و با فشردن پیستون مایع از راه دیگر خارج میشود. از پیتور برای سرعت عمل و انتقال یک حجم معین از یک مایع بخصوص و معمولا سمی استفاده میشود.

[z.b 6335]

بطری گازشور (Gas Washing Bottle)

بطری شستشوی گاز ظرفی شیشه ای و یا پلاستیکی است که معمولا برای اشباع کردن مایع با گاز و یا برای خشک کردن گاز استفاده می شود. به عنوان مثال، میتوان یک جریان گاز را به کمک بطری گاز شور از داخل اسید سولفوریک عبور داد تا ناخالصی ها و یا مولکولهای آب موجود در گاز توسط اسید حذف گردد.

 

اجزاء دستگاه بطری گازشور

 

1) ظرف نگه دارنده مایع

2) درپوش ظرف نگه دارنده مایع

3) لوله ورود گاز که از درپوش وارد ظرف شده و تا نزدیک انتهای ظرف نگه دارنده امتداد میابد و نوک آن معمولا متخلخل است تا گاز را به صورت حباب های کوچک وارد مایع کند (هرچقدر حبابها ریزتر باشد سطح تماس گاز با مایع بیشتر شده و بهتر عمل میکند).

4) لوله خروج گاز که طول کوتاهتری دارد.

 

اجزاء بطری شستشوی گاز

روش کار با بطری شستشوی گاز

 

بسته به نوع کار و مقدار مایع و سرعت و فشار گاز، بطری شستشوی گاز مناسب کار خود را انتخاب کنید و سپس مایع مربوطه را تا حداکثر یک سانتی متری لوله خروج گاز پرکنید (توجه کنید به هیچ وجه موقع بستن درپوش نوک لوله خروج گاز وارد مایع نشود، در غیر این صورت در اثر ورود گاز به ظرف به جای گاز، مایع اضافی از لوله خارج خواهد شد). سپس لوله ورود گاز را به مخزن گاز وصل کرده و لوله خروج را نیز به مخزن ذخیره متصل نمائید توجه داشته باشید در صورتی که برای شستشو و یا خشک کردن گاز استفاده میکنید لازم است گاز خارج شده جمع آوری شود ولی اگر برای اشباع مایع از گاز استفاده میکنید و احتیاجی به گاز خروجی ندارید (و گاز مورد نظر برای محیط خطرناک نیست) میتوانید سر لوله خروجی را در فضای آزاد قرار دهید. بعد از محکم کردن اتصالات و درپوش کم کم شیر کپسول گاز را باز کنید تا گاز وارد شده ناگهان داخل بطری غلیان نکند و سپس شیر کپسول گاز را در حد مناسب تنظیم نمائید.

 

چند نمونه پلاستیکی و شیشه ای بطری گاز شور

 

منبع:

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام