رفتن به مطلب

کاربرد چمن در فضای سبز...


ارسال های توصیه شده

کاربردهای چمن درفضای سبز

چکیده

ازجنسهای مختلف آن به ،(Poaceae) Gramineae چمن گیاهی است تکه لپه أی ازخانواده

عنوان گیاه پوششی استفاده می شود.چمن درواقع فرش سبزی است که ممکن است کوچک یاوسیع،متقارن

یا نامتقارن،همواریا شیب دار،منظم یا نامنظم باشد.اما آنچه که اهمیت دارد سبز و یکدست بودن آنست.

اغلب چمن ها جزء گیاهان دائمی و بعضی ازآنها یکساله اند.روش کشف چمن ازطریق بذریا روشهای

غیرجنسی میباشد.عادت رشد چمنها متفاوت است ممکن است ازطریق ریزوم، استولون یا کپه أی

باشد.چمن ها ازطریق آب وهوایی به دو دسته فصل گرم و فصل سرد تقسیم می شوند.

کیفیت چمنها ازدو نظرمورد بررسی قرارمی گیرند:

،(Texture) بافت ،(Density) کیفیتهای ظاهری ازقبیل تراکم :Visual Quality 1

و… می باشد. (Uniformity) یکنواختی

حالت ،(Rigidity) کیفیتهای کاربردی ازقبیل:استحکام برگ :Functional Quality 2

و… می باشد. (Resiliency) پاخوری ،(Elasticity) ارتجاعی

چمنها را می توان ازلحاظ کاربردی بدو دسته تقسیم کرد:

چمنهای ورزشی که دارای ویژگیهایی از قبیل:حفظ سلامت و ایمنی بازیکنان،داشتن : Sport turf 1

ظاهری جذاب برای تماشاگران،حالت ارتجاعی، قدرت پاخوری، قدرت ترمیم بالا و… می باشند.چمنهایی

(Poapratensis L.) Kentucky که بیشتربرای این منظور استفاده می شوند

می باشند. bluegrass,(Lolium perenne L.) Perennil ryegrass

چمنهای کاشته شده درداخل یا اطراف خانه ها،ساختمانهای دولتی،مکانهای : Lawn turf 2

تجارتی،پارکها،باند فرودگاهها،کنارجاده ها و… می باشند.ازانواع چمن با توجه به شرایط آب وهوایی

برای این منظورمی توان استفاده کرد.بطورکلی ازلحاظ کاربردی و کیفیتی این چمنها به دو دسته قابل تقسیم

هستند:

چمنهای لوکس دارای برگهای ظریف،کیفیتی بالا وظاهری جذاب :Luxury lawn الف

میباشند.بذرشان گران است،احتیاج به مراقبت وتوجه فراوان دارند،قدرت پاخوری زیادی

ندارند.بیشتردرجاهایی که جنبه دیدنی داشته باشند بکارمی روند.چمنهایی که بیشتربرای این منظوربکارمی

می باشند. agrostis و Festuca روند گونه های مختلف جنس

نسبت به چمنهای لوکس کاربردی تر ومقاوم ترند.درکنارجاده ها،باند : Utility lawn ب

فرودگاهها،شیب زمینهای اسکی و… بکارمی روند.عمدتاً به منظورثبات وپایداری خاک ، جلوگیری

ازفرسایش آبی وبادی،تعدیل دمای خاک،کاهش گرد وغبار،جلوگیری ازتخریب شدید آب،کاهش آلودگی

Phleum,Cynosurus,Lolium,Poa صدا و…بکارمی روند.میتوان ازگونه های مختلف جنس

برای این منظوراستفاده کرد.

چمن تنها بمنظورایجاد فضای سبزیا فضای بازی نیست بلکه می توان آنرا بصورت قطعات یا پلاتها یا

اشکال خاص ازجمله گلدان،میز،صندلی و… درآورده و درفضای سبزازآنها استفاده نمود.

دراین مقاله اثرات وکاربردهای مختلف چمن درفضای سبزمورد بررسی قرارمی گیرد.

مقدمه:

نقطه رویشی آن درقسمت بالای طوقه Poaceae چمن گیاهی است تک لپه أی ازخانواده

ونزدیک خاک قرارگرفته به همین دلیل کارچمن زنی اختلالی درسیستم رشد گیاه ایجاد نمی کند.اغلب

چمنها جزء گیاهان دائمی محسوب می شوند.

درمیان هزارها رقم گیاهان علفی که درنیمکره شمالی رشد می کنند تنها حدود چهل نوع بعنوان چمن

بکارمی روند.کاربرد چمن چیزی نیست که امروزه رایج شده باشد بلکه درجهان قرنهاست که بسیاری

ازگیاهان این خانواده بصورت فرش سبزی زمینه بسیاری ازطرحهای فضای سبزرا تشکیل می دهند.ازدلائل

آن،داشتن ظاهری جذاب ودلپذیر،پوششی سریع و مقاوم،قدرت مقاومت دربرابرپاخوری و مقاوم به کوتاه

شدن بدون اینکه آسیب ببینند را میتوان نام برد.چمن با رنگ سبزو ملایم خود موجب آرامش روح و روان

انسان می شود و دررفتارهای اجتماعی انسان نیزتأثیرخواهد داشت.

چمنها ازلحاظ شکل ظاهری،احتیاجات آبی،نوری،حرارتی،نیازهای نگهداری وکاربرد بسیارمتنوع

هستند.گرچه کاشت چمن مشکل نیست اما انتخاب نوع چمن وبدنبال آن مدیریت صحیح ازمهمترین

عوامل طول عمرچمن وزیبایی آن می باشد درواقع ظاهر چمن منعکس کننده کیفیت نگهداری آن است.

احداث چمن مستلزم هزینه های سنگین است وبا توجه به آب وهوای خشک و نیمه خشک ایران، در

احداث چمن میزان آب در دسترس بسیار مهم و تعیین کننده است که انتخاب ارقام مقاوم بر حسب نوع و

کاربرد می تواند در کاهش هزینه ها نقش اساسی داشته باشد.

کاشت چمن معمولاً بصورت بذر صورت می گیرد ولی برخی از چمنها را میتوان از طریق غیرجنسی

و کپه أی (Stoloniferous type) استولون ، (Rhizomatous type) مانند ریزوم

تکثیر نمود. (Bunch-type)

از نظر شرایط آب و هوایی چمنها بدو دسته فصل و سرد و فصل گرم تقسیم می شوند.بهترین دما

15 درجه سانتیگراد است،زمستانهای سرد را تحمل می کنند ولی به - برای رشد گونه أی فصل سرد 24

26 درجه سانتیگراد می باشد و - هوای گرم تابستان مقاوم نیستند.دمای مناسب رشد چمنهای فصل گرم 35

در درجه حرارتهای زیر صفر بخواب می روند.

کیفیت چمن

کیفیت چمن را از دو نظر می توان بررسی کرد.

،(Texture) بافت ،(Density) که شامل تراکم (Visual Quality) 1 کیفیتهای ظاهری

و میزان صاف بودن (Growth habit) عادت رشد ، (Color) رنگ ،(Unifomity) یکنواختی

می باشد. (Smothness)

تراکم نسبت اندامهای هوایی به واحد سطح است و عامل مهم در تعیین بافت عرض پهنک برگ می باشد.

یکنواختی که ظاهر صاف و یکدست چمن است.رنگ که از سبز روشن تا تیره متغبر است و در طول فصل

رشد نیز تغییر می کند. عادت رسد بستگی به ریزوم زایی،استولون یا رشد کپه أی چمن دارد صاف بودن

بر حسب نوع چمن زن متغیر است.

که به (Rigidity) که شامل استحکام برگ (functional Quality) 2 کیفیت های کاربردی

که تمایل به برگشت برگها به (Elasticity) مقاومت برگ در برابر فشار گفته می شود.حالت ارتجاعی

که به ظرفیت چمن در (Resiloency) حالت اولیه بعد از وارد شدن فشار به سطح آن است.پاخوری

(yield) تحمل شوکهای وارده بدون تغییر در خصوصیات ظاهری آن اتلاق می شود.میزان محصول

(Verdure) مقدار چمنهای چیده شده است که در واقع نشان دهنده میزان رشد آن است.سرسبزی

میزان اندامهای هوایی باقی مانده بعد از چیدن است که ارتباط مستقیم با استحکام برگی و پاخوری چمن

در حقیقت عمق فعالیت ریشه ها که از فاکتورهای مهم در افزایش (Rooting) دارد ، ریشه دهی

توان بازگشت (Recuperative capacity) مقاومت آن به خشکی است و قدرت ترمیم پذیری

چمنها به حالت اولیه بعد از خسارت ناشی از عوامل بیماری زا ، حشرات ، رفت و آمد و… می باشد.

در انتخاب چمن به نکات دیگری از جمله سرعت استقرار ، میزان مقاومت به سرما ، گرما ، خشکی ،

نیز باید توجه نمود. thatch سایه ، خاکهای اسیدی ، خاکهای شور ، ایستایی و

کاربردهای چمن

(lawn truf) و چمنهای تزئینی (Sport turf) چمنها از نظر کاربرد به دو دسته چمنهای ورزشی

تقسیم می شوند.

چمنهای ورزشی: در واقع تکامل و تحول در تکنولوژی و علم چمن کاری بیشتر مدیون مدیران

زمینهای گلف برای فراهم نمودن تکنولوژی و اصولی برای رفع مشکلاتشان بوده است.

مشخصه اصلی تمام چمنهای ورزشی محیطی مناسب برای بازی و حفظ سلامت و ایمنی بازیکنان و ایجاد

ظاهری زیبا و جذاب برای تماشاگران می باشد.از خصوصیات دیگر چمن های ورزشی قدرت ترمیم و

Zoysia sp ., قدرت پاخوری آنها است. گونه هایی که بیشتر بدین منظور استفاده می شوند

می باشند. Cynodon dactulon , Poa pratensis , Lolium perenne

ها sod ها یا Plug در اثر بازی گاهی بخش کوچکی از زمین ورزشی خسارت می بیند که به وسیله

تعمیر می شوند.

به چمن های کاشته شده در داخل خانه ها، ساختمانهای دولتی ، مکانهای :(lawn turf) چمنهای تزئینی

تجارتی ، پارکها ، باند فرودگاهها ، باند فرودگاهها ، کنار جاده ها… گفته می شود.این چمنها به دو دسته

تقسیم می شوند.

دارای برگهای ظریف ، کیفیتی بالا و ظاهری جذاب می باشند. :(Luxury lawn) 1 چمنهای لوکس

احتیاج به مراقبت و توجه فراوان دارند بطوریکه باید فاقد علفهای هرز باشند، بخشهای قهوه أی رنگ و

بدمنظر نداشته باشند،برآمدگی و فرورفتگی درآن دیده نشود. بعد از بارندگی سنگینی سریع زهکشی

صورت گیرد و کاملا یکنواخت باشند. این چمنها قدرت پاخوری زیادی ندارند بنابراین در مکانهایی که

رفت و آمد روی آنها انجام نمی گیرد کشت می شوند و بیشتر جنبه دیدنی دارند. از گونه های مختلف

بیشتر استفاده می شود. A.tenuis مثل Agrostis جنس

نسبت به چمنهای لوکس مقاومتر بوده و دارای برگهای پهن تری :(Utility lawn) 2 چمنهای کاربردی

هستند.از نظر زیبایی با آنها قابل مقایسه نیستند.احتیاج به مراقبت کمتری دارند،سریعتر استقرار پیدا

می کنند. رشد زیادی دارند و تعداد دفعات چمن زنی نسبت به چمنهای لوکس درآن بیشتر است از گونه

و انواع P.pratensis,P.annua,P.bertolonii,P.trivialis مثل Poa های مختلف جنس

می توان استفاده نمود.از مکانهایی که این چمنها کاربردی دارند،کنار جاده L.prenne مثل Lulium

ها ، باند فرودگاهها ،شیب زمینهای اسکی و … است. اهداف کاربردی آنها علاوه بر زیبایی فضای سبز ،

حفظ نباتات و پایداری خاک ، جلوگیری از فرسایش آبی و خاکی ، تعدبل دمای خاک ، کاهش گرد و

غبار و افزایش اکسیژن محیط و جذب مواد سمی هوا را می توان نام برد.

چمنهایی که برای پایداری خاک به کار می روند بهتر است از چمنهای بومی منطقه انتخاب شوند تا

مراقبت و نیازهای کمتری احتیاج داشته باشند.

در مکانهای مختلف می توان از چمن استفاده نمود که به چند نمونه از آنها پرداخته می شود.

در پارک کودکان ایجاد چمن برای بازی بچه ها ضروری است. مثلا در سطح زیرین وسائل بازی می

توان فضای نرمی از چمن ایجاد کرد تا صدمات وارده به کودکان را بر اثر سقوط کاهش دهد و مخلوط

برای این منظور مناسب هستند. Lolium perenne, Poa pratensis گونه های

در اطراف آب نماها چمن کاری بصورت لکه أی و پراکنده بیشتر صورت می گیرد و در طراحی

فضاهای گل کاری ، زمینه چمن ، اثر رنگ قرمز ، زرد و سفید افزایش می دهد. و در سطوح وسیع گل

کاری از کاشت سطح کم چمن باید خودداری کرد زیرا در این حالت چمن منظره جذاب خود را از دست

خواهد داد . استفاده از یک حاشیه صخره أی در اطراف سطح چمن کاری شده برای کمک به ایجاد

منظره أی زیبا تر در طراحی مناسب است. از کاربردهای دیگر چمن نرم و لطیف کردن طراحی های

مکانهای سخت و خشن است.

ایجاد محوطه های چمن کاری در زیر سایه درختان بسیار مناسب است زیرا وجود سایه درخت روی

این فرش سبز مکان مناسبی برای استراحت بخصوص در تابستانهای گرم می باشد.

Poa و بعضی از ارقام Lolium perenne از گونه های مناسب برای این منظور می توان از

سود برد. Baron مثل pratensis:icon_gol:

منبع : مجموعه مقالات همایشهای آموزشی و پژوهشی فضای سبز شهر تهران (جلد دوم )

  • Like 5
لینک به دیدگاه
×
×
  • اضافه کردن...