معرفی نامزد جديد سريع‌ترين تپ‌اختر كشف شده

[YAGHOT SEFID 29302]

سريع‌ترين تپ‌اختر متحرك احتمالا در فاصله 30 هزار سال نوري از زمين قرار داشته كه با سرعت 10 ميليون كيلومتر در ساعت حركت مي‌كند. به گزارش سرويس علمي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، IGR J1104-6103 احتمالا از يك باقي مانده ابرنواختر در حال دور شدن است كه در صورت تائيد مي‌تواند نظريه‌سازان را به منظور ساخت مدلهايي براي توضيح چنين ابرسرعت‌هايي در نتيجه انفجارهاي ابرنواختر به چالش بكشد. محققان از سه تلسكوپ مختلف رصدخانه پرتو ايكس چانداري ناسا، XMM نيوتون اسا در فضا و تلسكوپ راديويي پاركس در استراليا استفاده كردند. شواهد اين سرعت احتمالا ركوردشكن تا حدي از ويژگيهاي برجسته شده در اين تصوير تركيبي بوجود مي‌آيند. . مشاهدات پرتو ايكس چاندرا IGR J11014 را به شکل یک لکه سبز روشن به شكل دنباله‌دار به نمايش درآمده كه نمايشگر انتشارات پرتو ايكس است. در تصاوير XMM نيوتون، تكه‌هاي ارغواني‌رنگ نشانگر بقاياي فوق داغ بقاياي منتشر كننده پرتو ايكس ابر نواختر به نمايش درآمده است. اين مشاهدات با اطلاعات مادون قرمز از پروژه 2MASS و اطلاعات نوري از بررسي آسمان ديجيتالي شده (به رنگهاي قرمز، سبز و آبي كه در تصوير به رنگ سفيد ديده مي‌شود) تركيب شده‌اند. ناحيه بزرگ پرتو ايكس منتشر شده كه توسط XMM نيوتون مشاهده شده، هنگامي توليد شد كه يك ستاره عظيم به شكل يك ابرنواختر منفجر شده و يك ناحيه از ضايعات يا ياقي مانده ابرنواختر موسوم به SNR MSH 11-61A پشت خود باقي گذاشت. امواج شوك اين ابرنواختر به گرم كردن گاز اطراف تا چندين ميليون درجه كلوين پرداخته كه منجر به درخشش آن در پرتو ايكس شده است. منبع نور نقطه مانند پرتو ايكس توسط آزمايشگاه بين‌المللي فيزيك نجومي پرتو گاما كشف شده و IGR J11014-6103 يا به اختصار IGR J11014 نام گرفت. اين مبنع احتمالا يك ستاره فوق متراكم چرخان موسوم به تپ‌اختر كه نوعي ستاره نوتروني است، بوده كه در جريان انفجار به بيرون پرتاب شده است. در اين صورت اين جسم در حال دور شدن از مركز باقي مانده ابرنواختر با سرعت ميليونها كيلومتر در ساعت است. بر اساس مشاهدات اوليه ستاره‌شناسان سن ابرنواختر MSH 11-61A حدود 15 هزار سال است. تنها ستاره‌نوتروني ديگر با يك باقيمانده ابرنواختر كه مي‌تواند با سرعت ركورد شكن اين تپ اختر رقابت كند، كانديدايي است كه در بقاياي ابرنواختر G350.1-0.3 كشف شده است و سرعت ستاره اين سيستم بين پنج تا 10 ميليون كيلومتر در ساعت است. سرعت‌هاي بالاي تخميني هر دو تپ‌اختر ابتدايي بوده و نياز به تائيد دارند. در صورت تائيد اين دو، توضيح سرعت بالاي ستاره نوتروني يك چالش بزرگ براي مدلهاي كنوني انفجارهاي ابرنواختر ايجاد خواهد كرد. نتايج اين پژوهش در The Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.