Neutron 60966 اشتراک گذاری ارسال شده در 24 خرداد، ۱۳۹۱ [TABLE] [TR] [TD][TABLE] [TR] [TD]وحيد سعيديان* اشاره: گسترش حمل و نقل عمومي با هدف كاهش آلودگي هوا و صرفه‌جويي در مصرف سوخت به عنوان يكي از راهكارهاي مطرح شده در توسعه پايدار شناخته شده است. از برنامه دوم توسعه همواره كاهش آلايندگي كلان شهرهاي كشور در مفاد برنامه‌ها تصريح شده است. اصلاح شبكه معابر، تغيير نوع سوخت خودروها به گاز طبيعي، ارتقاي استانداردهاي خودرو، توسعه شبكه اتوبوسراني و افزايش ناوگان حمل و نقل عمومي ، استفاده از سامانه حمل و نقل انبوه و مديريت يكپارچه ترافيك شهري به عنوان راهكارهايي به‌منظور تحقق اهداف مندرج در برنامه در حوزه حمل و نقل شناخته شده است. در اين گزارش سعي شده است كه وضعيت کلي و عملکرد طرح‌هاي قطار شهري کلان‌شهرهاي کشور، مورد بررسي و ارزيابي قرار گيرد. پيدايش طرح‌هاي سامانه ريلي با مطالعات جامع حمل و نقل و ترافيک در کلان‌شهرها و پيش‌بيني راهکارهاي مختلف به منظور بهبود و ساماندهي ترافيک در افق طرح، همواره استفاده از سامانه ريلي شهري را به عنوان يکي از گزينه‌هاي اصلي مطرح بوده است. به دنبال آن، طرح امکان‌سنجي سامانه ريلي شهري با رويکرد شناسايي کريدور پرحجم و تعيين نوع سامانه مورد نياز مطالعه شد. عمده اهداف طرح يادشده افزايش سهم سفرهاي حمل و نقل عمومي، کاهش آلودگي هوا و صرفه‌جويي در مصرف سوخت است. با تصويب مطالعات توسط شوراي اسلامي شهر، شوراي ترافيک استان و شوراي عالي هماهنگي ترافيک شهرهاي کشور نسبت به پيش‌بيني اعتبار لازم در لايحه بودجه سنواتي اقدام مي‌شود. آغاز عمليات اجرايي طرح‌هاي قطار شهري شهرهاي مشهد، اصفهان، شيراز، تبريز، کرج و اهواز در مجموع به طول 325 کيلومتر طي سال‌هاي 1378 تا 1380 (به شرح جدول زير) آغاز شد همچنين طرح قطار شهري شهرهاي قم و کرمانشاه با رويکرد احداث و بهره‌برداري مونوريل در مجموع به طول 32 کيلومتر از سال 1389 آغاز شده است. احداث متروي تهران طرح احداث و تکميل خطوط اولويت‌دار متروي تهران، از سال 1366 با استفاده از تسهيلات مالي کنسرسيومي از بانک‌هاي کشور و تسهيلات مالي خارجي (فاينانس) به‌منظور احداث و بهره‌برداري خطوط 1، 2 و 5 (تهران ـ کرج) آغاز شد و از سال 1382 با رويکرد تأمين بخشي از پيش‌پرداخت و ميان‌پرداخت تسهيلات مالي خارجي خطوط مترو (شامل 3، 4، 6، 7 و نيمه شمالي خط يك و نيمه شرقي خط 2) در مجموع به‌طول 2/128 از محل بودجه عمومي تأمين اعتبار شد. [/TD] [TD][/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [/TABLE] [/TD] [TD] [/TD] [/TR] [TR] [TD] [/TD] [TD][TABLE] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [TR] [TD][/TD] [TD] [/TD] [TD][/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [/TABLE] [/TD] [TD] [/TD] [/TR] [TR] [TD] [/TD] [TD][TABLE] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [TR] [TD][/TD] [TD] [/TD] [TD][/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [/TABLE] [/TD] [TD] [/TD] [/TR] [TR] [TD] [/TD] [TD][TABLE] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [TR] [TD][/TD] [TD]قطار حومه شهري با اجراي طرح مسكن مهر در شهرهاي جديدي كه در پيرامون كلان‌شهرهاي كشور مستقر هستند، اولويت احداث سامانه ريلي حومه‌اي به منظور ايجاد حمل و نقل آسان، انبوه و ارزان براي شهروندان مطرح شد احداث قطار حومه‌اي به شهرهاي جديد پرند و هشتگرد همواره به عنوان مهم‌ترين پروژه‌هاي مرتبط با سامانه حومه‌اي مطرح بوده است و در اولويت بعدي آن، توسعه قطار حومه‌اي از كلانشهر اصفهان به شهرهاي جديد بهارستان و فولادشهر در قانون بودجه تأمين اعتبار شده است. [/TD] [TD][/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [/TABLE] [/TD] [TD] [/TD] [/TR] [TR] [TD] [/TD] [TD][TABLE] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [TR] [TD][/TD] [TD] [/TD] [TD][/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [/TABLE] [/TD] [TD] [/TD] [/TR] [TR] [TD] [/TD] [TD][TABLE] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [TR] [TD][/TD] [TD]با توجه به موارد يادشده نکات اساسي و مهم در اجراي طرح‌هاي قطار شهري و حومه‌اي به اين شرح مطرح است كه در برنامه‌ريزي‌هاي شهري با رويكرد توسعه پايدار همواره بر افزايش تراكم در اطراف ايستگاه‌هاي حمل و نقل عمومي به‌ويژه سامانه‌هاي ريلي اقدام مي‌شود تا تمايل بيشتر شهروندان به استفاده از اين سامانه را تقويت كنند اين امر خود موجب افزايش ارزش‌افزوده در كاربري هاي مجاور ايستگاه (به ويژه كاربري تجاري و مسكوني) مي‌شود و از طرف ديگر تمايل استفاده از خودروي شخصي را كاهش و پياده‌روي در محدوده طرح را تقويت مي‌كند. از سوي ديگر از مجموع اعتبارات حدود 60 درصد صرف هزينههاي مربوط به تأمين تجهيزات مخابراتي، برقي، واگن، ريل و علائم الکتريکي مي‌شود. عمده تجهيزات مورد اشاره از خارج از کشور يا به طور محدود در داخل مونتاژ مي‌شود). در صورت داخلي‌سازي اين تجهيزات و به‌کارگيري نيروي فني و متخصص و نيز استفاده از توان فني شرکت‌هاي صاحب صلاحيت مي‌تواند تحرک قابل توجهي در بخش صنعت ريلي کشور ايجاد کند همچنين درصورت هماهنگي در توليد، همسان‌سازي قطعات و تجهيزات شبکه ريلي براي کاهش هزينههاي توليد و بهبود در تأمين قطعات يدکي و خدمات بهره‌برداري فراهم خواهد شد. همچنين با استناد به ماده 5 قانون حمايت از سامانه‌هاي حمل و نقل ريلي شهري و حومه، مصوبه شماره 90393/356 مورخ 7/6/1385 مجلس شوراي اسلامي، دستگاه اجرايي طرح (شهرداري) موظف به تأمين 50 درصد از منابع مالي مورد نياز طرح است. در اين خصوص لازم است در ايجاد منابع مالي جديد براي شهرداري‌ها (مانند انتشار اوراق مشارکت) در دوره احداث و بهره‌برداري از طرح‌ها تسهيل شود. بعلاوه به منظور تأمين مالي با استفاده از تسهيلات مالي خارجي (فاينانس) براي خطوط 3، 4، 6 و 7 شبکه متروي تهران و قطار شهري شهرهاي کرج، اهواز و خط 3 مشهد (به شرح جدول شماره 3) اقدام شده است. اما به دليل عدم بازگشايي اعتبار اسنادي و ساير مشکلات مرتبط آن، به تدريج از محل بودجه عمومي و منابع داخلي تأمين اعتبار شده است. [/TD] [TD][/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [/TABLE] [/TD] [TD] [/TD] [/TR] [TR] [TD] [/TD] [TD][TABLE] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [TR] [TD][/TD] [TD] [/TD] [TD][/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [/TABLE] [/TD] [TD] [/TD] [/TR] [TR] [TD] [/TD] [TD][TABLE] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [TR] [TD][/TD] [TD]از سوي ديگر با تقويت نهادهاي حاکميتي مانند شوراي عالي هماهنگي ترافيک شهرهاي کشور، در بررسي، ارزيابي و نظارت بر طرح‌ها و لحاظ برآورد مالي و تعهدات ايجاد شده در قبال مصوبات آن شهر و تغيير سيستم در قطار حومه‌اي شامل نوع واگن، نوع ريل و برق همواره در عمليات بهره‌برداري مؤثر بوده است و در ايستگاه‌هاي تبادلي ضرورت خدمات رساني بيشتر با ساير خطوط را الزامي مي‌كند. اين سيستم به دليل نوع ريل و برق متفاوت، ضرورت طراحي و احداث پايانه و تعميرگاه خاص را الزامي و عدم امكان استفاده از ظرفيت‌هاي موجود و صرفه هاي حاصل از سرمايه‌گذاري انجام شده را از دست مي‌دهد از طرف ديگر توسعه خطوط درون شهري و بهره‌برداري از ناوگان آن در خطوط حومه‌اي به دليل كاهش تقاضاي سفر در خطوط حومه‌اي، هزينههاي بهره‌برداري را افزايش مي‌دهد. برنامه بهره‌برداري بهره‌برداري از خطوط متروي تهران در اسفند سال 1377 و با بهره‌برداي از قطار حومه شهري تهران – كرج (خط5) آغاز شد در نيمه دوم سال1378 بهره‌برداي از نيمه غربي خط 2 به طول 11 كيلومتر آغاز شد و در نيمه دوم سال 1380 خط يك به طور كامل ، مورد بهره‌برداري قرار گرفت. به تدريج نيمه شرقي خط2، خط 5 و امتداد خط يك تا مرقد مطهر امام راحل مورد بهره‌برداري قرار گرفت و نسبت به تأمين ناوگان و كاهش سرفاصله زماني قطارها اقدام شد كه همواره موجب افزايش سفر با مترو شده است. [/TD] [TD][/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [/TABLE] [/TD] [TD] [/TD] [/TR] [TR] [TD] [/TD] [TD][TABLE] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [TR] [TD][/TD] [TD] [/TD] [TD][/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [/TABLE] [/TD] [TD] [/TD] [/TR] [TR] [TD] [/TD] [TD][TABLE] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [TR] [TD][/TD] [TD]بهره‌برداري از خط يك قطار شهري مشهد از سال 1389 آغاز شده است و تاكنون بالغ بر 11 ميليون و 734 هزار و سيصد و يازده مسافر جابه جا كرده است در صورت تامين ناوگان، فاز اول خطوط قطار شهري شهرهاي اصفهان، شيراز و تبريز نيز امكان پذير خواهد شد. [/TD] [TD][/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [/TABLE] [/TD] [TD] [/TD] [/TR] [TR] [TD] [/TD] [TD][TABLE] [TR] [TD=colspan: 3][/TD] [/TR] [TR] [TD][/TD] [TD] * كارشناس امور زيربنايي [/TD] [/TR] [/TABLE] [/TD] [/TR] [/TABLE] منبع: هفته نامه برنامه 4 لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده