مقاله مفهوم مكان و تصوير ذهني و مراتب آن در شهرسازي از ديدگاه كريستين نوربري شولتز در رويكرد پديدار شناسي

[Mohammad Aref 120440]

«كريستين نُوربِري شُولًتًز» در تبيين نظريات خود در رابطه با معماري و بطور عام تر، «مكان»؛ وامدار انديشه هاي «هايًدگِر» و «هُوسرِلً» بوده است؛ چنانچه از ديدگاه وي، پديدارًشناسي معماري به مثابه پديدارًشناسي مُحيطي بازتعريف دارد. از سويي ديگر، روش پديدارًشناسي اين توان را دارد تا به ايجاد مُحيطهاي واجد معنا و فراخواني «حسِ مكان»، «روحِ مكان» و «معنايِ مكان» بپردازد كه مولفه هاي اساسي در هُويت مكاني بشمار مي روند؛ بنابراين ضرورت به تدقيق در نظريات اين انديشمندِ نروژي الاصلً در رابطه با مفهوم «مكان و تصوير ذهني» پرداخته شده است. بر اين اساس در اين مقاله در رويكردي پديدارشناسانه، به بررسي پديده مكان از ديدگاه نُوربري شُولًتًز پرداخته مي شود تا امكان احراز و بازخواني مفهوم مكان از ديدگاه وي ممكن شود. پژوهش حاضر از روش تحقيق توصيفي و تحليلي در بستر مطالعات اسنادي و كتابخانه اي و با رجوع به مدارك و اسناد مكتوب و غيرمكتوب، بهره برده است. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه از ديدگاه نُوربري شُولًتًز مكان، فضايي است كه انسان از وجود خود آگاه است و در واقع فضا تنها زماني كه به نظامي از مكانهاي بامعنا و بر انگيزاننده احساس براي ما تبديل شود، براي ما زنده مي شود و شكل مي گيرد. وي در بستر برشماري سه اصل براي مكانهاي بامعنا «گونه شناسي، مكان شناسي، و ريخت شناسي» اشاره دارد كه «گونه شناسي» از طريق چهار محرك وجود آدمي «حالات روحي، ادراك و فهم، گفتگو و هستي با ديگران» به دست مي آيد. در باب «مكانً شناسي» به تقسيم بندي هستومندها به هستومندهاي «با هستي مستقل و مصنوعات بشري» اشاره دارد و در «رويكرد توصيفي» مكان، به چشم اندازها «چشم انداز رُمانتيك، چشم انداز كلاسيك، چشم انداز كيهاني و چشم انداز تركيبي» و مجتع هاي زيستي «آبادي، نهاد، شهر و غيره» و در عين حال، در «رويكرد تحليلي» مكان، به «فضا و كاراكتِر» اشاره دارد. در ريخت شناسي نيز به مولفه هاي فضا: «ديالكتيك درون و بيرون، مركزيت و محصوريت فضايي، مرز و حصار فضايي» و مولفه هاي كاراكتِر «ادراك (شناسايي) و جهت يابي» اشاره دارد.

 

کلمات کلیدی: مكان، پديدارًشناسي، پديدارًشناسي مكان، فضا، كريستين نُوربري شُولًتًز

 

نویسندگان: حسنعلي پورمند، هادي محمودي نژاد، محمد رنج آزماي آذري

 

دانلود مقاله