اقوام آریایی - کاسی ها

[ماتینا 4,434]

کاسی ها

 

 

بعد از لولوبی ها و گوتی ها قوم بزرگ و مشهوری كه از منطقه كوهستان زاگرس می شناسیم « كاسی ها » می باشد . این قوم نیز همچون گوتی ها مدت چند قرن بر بین النهرین حكومت كرده و در در اوضاع آن نواحی تأثیر بسیاری داشته اند . از اسناد تاریخی چنین بر می آید كه نفوذ قوم كاسی در بابل بیش از سایر اقوام بوده است . محل استقرار اولیه این قوم پیش از مهاجرت به زاگرس احتمالاً منطقه جنوب غربی دریای خزر بوده كه در هزاره سوّم پیش از میلاد به منطقه كوهستانی زاگرس و از آنجا نیز با عبور از معابر شمال ایلام وارد بین النهرین شده اند .

دانشمندان ، زبان كاسی ها را از سلسله زبان های قفقاز محسوب می دارند . یكی از دبیران بابلی فهرستی از لغات كاسی جمع كرده و روی همین اصل چنین معلوم می شود كه زبان آنها قفقازی بوده و خیلی نزدیك به زبان ایلامی ها به شمار می آمده است.

از اسناد تاریخی چنین بر می آید كه پیش از آنكه كاسی ها به بابل هجوم آوردند نام چندتن از خدایان بابل را به كار برده ولی بسیاری از نام خدایان آنها صریحاً منشاء قفقازی داشته است . از جهات بسیار ، ارتباط كاسی ها را با اقوام هند و اروپایی می توان تصدیق نمود از جمله پرستش اسب بعنوان مظهریت الهی . زیرا كه این اعتقاد ، در بابل قدیم نبود و بعد از ورود كاسی ها در آنجا متداول شده است ، از طرفی سایر قبایل هندواروپایی نیز چنین عقایدی را داشته اند .

بناباین می توان گفت كه كاسی ها با قبایل اقوام " هی تیت ها " و " میتانی " نیز قبلاً در ارتباط بوده اند.

كاسی ها در حوالی سال 1896 پیش از میلاد به بابل حمله نموده ولی بابلی ها ، كاسی ها را دفع كردند ، امّا كاسی ها دست از نقشه خود بر نداشتند و از این تاریخ تا 150 سال نام كاسی ها را در الواح و اسناد بابلی می توان مشاهده كرد. بالاخره احتمالاً در سال 1749 پیش از میلاد پادشاه كاسی موسوم به گاندش به كلی دولت بابل را منقرض كرده و خود به سلطنت نشست و تا سال 1734 پیش از میلاد حكمرانی نمود. از این پادشاه كتیبه ای باقیست كه خود را وارث سلاطین بابل معرفی نموده و در مجموع تسلط كاسی ها بر بابل حدوداً 577 سال طول كشیده است .

در سال 1171 پیش از میلاد پادشاه معروف ایلام كویتر ناحونته به طرف بابل حركت نمود و آخرین پادشاه كاسی ها را مغلوب و آن دولت را منقرض كرد. بعد از این پیروزی ، كویتر ناحونته و پسرش شوتروك ناحونته به بابل دست یافته و در شهر سیپار استل لوح پیروزی نارامسین را یافته و به بابل بردند و همچنین در این پیروزی ، قانون معروف « حمورابی » نیز به دست این پدر و پسر افتاد .

حدود ***** كاسی ها درست روشن نشده است ، ولی احتمالاً مناطق تحت سلطه و نفوذ آنها در دوران اوج قدرتشان از كوه های زاگرس شروع شده و تا بین النهرین ادامه داشته است . ولی بعد از این كه كاسی ها در بابل از امپراتوری ایلامی ها شكست خوردند ، احتمالاً به عقب برگشته و مجدداً در مسكن اولیه خود یعنی كوههای زاگرس استقرار یافته و همچون گوتی ها با اقوام محلی ادغام شده و در نهایت ، توسط مادها قدرت سیاسی آنها از بین رفته است .

 

نتیجه گیری

از آنچه كه اجمالاً به آن اشاره شد ، می توان چنین استنباط نمود كه در مناطق غربی ایران پیش از آمدن مادها ، اقوامی از قبیل لولوبی ها و گوتی ها كاسی ها به صورت دولتهای كوچك شكست خورده كه با مردم محلی در آمیخته بودند ، زندگی می كردند . از طرفی در بخش غربی آنها و نواحی شرقی آسیای صغیر نیز از ابتدای قرن نهم پیش از میلاد امپراتوری بزرگ و قدرتمندی بنام اورارتوها كه پایتخت آنها وان ( توشپا ) نام داشت مطرح بودند ، اورارتوها دولت مقتدر را تشكیل داده و در بیشتر مواقع منطقه تحت سلطه و نفوذ آنها تا پیرامون دریاچه ارومیه نیز می رسید .

 

با توجه به آنچه كه گذشت می توان به این اشاره نمود كه فرهنگ و هنر اقوام فوق الذكر بویژه اورارتوها كه از فرهنگ و تمدن كاملاً پیشرفته ای برخوردار بودند در رشد و ایجاد هنر و فرهنگ ماد ها نقش تعیین كننده ای داشته و ماد ها چه از نظر فرهنگ و چه از لحاظ پیروزی بر علیه دشمنان خود خصوصاً آشوری ها و تشكیل امپراتوری بزرگ ، مدیون اقوام پیش از خود هستند كه در منطقه غرب ایران بویژه در منطقه زاگرس می زیسته اند . در این رهگذر « مانایی ها » كه در جنوب دریاچه ارومیه استقرار یافته بودند نسبت به ماد ها از قدمت تاریخی بیشتری برخوردار بوده و در شكل گیری هنر و فرهنگ ماد ها ، بویژه هنر معماری نقش به سزایی داشته و در جنگ ماد ها بر علیه آشوری ها نیز ، ماناها جزو متحدین مادها ، به حساب می آمدند . ماناها نیز ، همچون ماد ها شاخه ای از اقوام آریایی بوده و از لحاظ فرهنگ با مادها قرابتی داشته اند .

كاوش های باستان شناسی در حسنلو ، كه توسط حاكمی و دایسون صورت گرفته است ، اطلاعات زیادی را پیرامون هنر و فرهنگ ماناها ، در اختیار باستان شناسان قرار داده است . البته طبقات فرهنگی زیادی در حسنلو ، پیرامون استقرار ها شناسایی گردیده كه از آن میان طبقه 111، از لحاظ گاه نگاری ، همزمان با مادها می باشد . بنابر این علی رغم اینكه تأثیر شدید هنر اورارتوها در سطوح مختلف ، در هنر ماناها مشاهده می شود ولی در بعضی جنبه ها بویژه هنر معماری ، مادها ، در ساختنِ آپاداناهای نوشیجان تپه ، تحت تأثیر معماری محلیماناها قرار گرفته اند .