نگاهی کوتاه به گذر سیاره زهره در سال 1391

[ماتینا 4434]

حتما شما هم چیزهایی درباره گذر سیاره زهره در ۱۷ خرداد سال ۹۱ از مقابل خورشید شنیده اید. گذری که شاید یکی از مهمترین رویدادهای نجومی عمرمان باشد. در ادامه به بررسی این پدیده و سایتی که در این خصوص از طرف جمعی از منجمان کشور بازگشایی شده خواهیم پرداخت.

خرداد سال ۸۳ را که به خاطر دارید؟ تاریخی به یادماندنی برای علاقه مندان و منجمان با سابقه. گذر زهره از مقابل خورشید ، پدیده ای نادر در ۱۲۰ سال گذشته که عمر منجمان بسیاری اجازه ثبت و رصد آن را به آنها نداده. آن سال شاید بسیاری از من و همسن و سالانم هنوز به صورت جدی وارد عالم نجوم نشده بودیم و حتی شاید بسیاری به واسطه این پدیده بود که درِ دنیای جدیدی به روی ما باز شد. شخصا به خاطر دارم که تا آن زمان علاقه ام به نجوم و ستاره شناسی محدود به مستند های علمی شبکه چهار بود. آن روز تلویزیون ویژه برنامه ای را برای بازتاب این پدیده تدارک دیده بود. دکتر عجب شیری زاده مهمان ویژه آن برنامه بود و به صورت زنده، این گذر را از تلویزیون پخش می کردند. خاطره ای هیجان انگیز و سرنوشت ساز برای بسیاری از نوجوانان کشور، که بی شک افراد زیادی را شیفته آسمان بالای سر خود کرد.

و اما بعد از گذشت ۸ سال، خرداد ماه ۹۱ بار دیگر شاهد گذر خواهر زمین از مقابل خورشید خواهیم بود. هرچند این گذر مانند سال ۸۳ در بهترین موقعیت زمانی برای رصد از ایران نیست، اما نمی توان از مشاهده حتی ساعاتی از آن چشم پوشید؛ چرا که گذر بعدی ۸ سال دیگر نخواهد بود، بلکه ۱۰۵ سال بعد و در سال ۲۱۱۷ اتفاق می افتد! با مشاهده لیست گذرهای سالیان گذشته متوجه می شویم که از زمان اختراع تلسکوپ (۱۶۱۰ میلادی) فقط ۷ گذر اتفاق افتاده که در سال میلادی جاری هشتمین آنها رخ خواهد داد. پس بدون شک ما یکی از خوش شانس ترین منجمان و شیفتگان آسمانیم چرا که شاهد ۲ گذر زهره در طول عمر خود هستیم. گذر زهره در واقع در فواصل ۸ ، ۱۰۵٫۵ ، ۸ ، و ۱۲۱٫۵ سال از مقابل خورشید صورت می پذیرد.

 

 

 

 

 

 

اهمیت این رخداد زمانی دو چندان می شود که علاوه بر نادر بودن آن، می توان پروژه های علمی بسیاری را با رصد و ثبت دقیق این پدیده پی گیری کرد. از پروژه های علمی قابل انجام می توان به محاسبه یکی از مهمترین ارقام در علم نجوم، یعنی فاصله زمین تا خورشید (یکای کیهانی یا AU) اشاره کرد. اندازه گیری شعاع زمین و شعاع مدار زهره نیز از دیگر محاسبات قابل انجام با استفاده از ثبت دقیق این گذر خواهد بود.

این گذر حدود شش ساعت و چهل دقیقه به طول خواهد انجامید اما به خاطر موقعیت ایران، ما کمی بیش از ۳ ساعت از این گذر را بعد از طلوع خورشید روز ۱۷ خرداد ۹۱ نظارگر خواهیم بود.