.Godfather. 1441 اشتراک گذاری ارسال شده در 21 اسفند، ۱۳۸۸ برگرفته از موسسه مطالعات ایران و اوراسیا منبع اصلی و نویسنده : دكتر الكساندر كنووالوف، رئيس «انستيتوي ارزيابي‌هاي راهبردي» روسيه، مجله «آگانيوك» صنايع دفاعي كه روسيه هميشه به آن افتخار مي‌كرد، با بحران مواجه شده و دميتري مدويديف، رئيس جمهور روسيه نيز چندي پيش طي اظهاراتي، براي اولين بار با ارزيابي واقع‌بينانه از وضعيت توليد تسليحات نظامي در اين كشور، به اين مهم اعتراف كرد. او چندي پيش در «مجتمع علمي – توليدي ماشين‌سازي» واقع در شهر رئوتوف (حومه مسكو) جلسه‌اي جهت بررسي مسايل صنايع دفاعي تشكيل داد و طي سخناني از وضعيت اين صنايع، چگونگي طراحي و ساخت تسليحات و صادرات تسليحات نظامي انتقاد كرد. دميتري مدويديف پاييز سال جاري نيز شاهد سه رزمايش (رزمايش از جمله نيروي دريايي در كالينينگراد، رزمايش نيروي زميني در بلاروس و رزمايش نيروهاي واكنش سريع پيمان امنيت جمعي در قزاقستان) بود. ظاهراً همين بازديد و ارزيابي دقيق‌تر از وضعيت ارتش باعث شد كه رئيس جمهور اتخاذ تدابير فوري‌تر جهت نجات صنايع دفاعي روسيه را مورد تأكيد قرار دهد. رئيس جمهور در سخنان خود در جلسه مذكور اظهار داشت: «نوسازي و به روز آوري صنايع دفاعي نه امروز و فردا، بلكه بايد ديروز صورت مي‌گرفت». ولي مسأله اين است كه نوسازي صنايع دفاعي كه روسيه از اتحاد شوروي به ارث برده، در شرايط اقتصادي كنوني بسيار دشوار است و چه بسا امكان‌پذير نيست. بعد از فروپاشي شوروي، روسيه صاحب 85 درصد سخت‌افزارهاي نظامي و 65-55 درصد منابع (جمعيت، منابع طبيعي و ظرفيت‌هاي صنعتي) شوروي شد. بنابراين، بار سرانه نظامي بر هر شهروند روسيه كه شامل طراحي و ساخت تسليحات جديد است، به نحو قابل ملاحظه‌اي افزايش يافته است. نبايد فراموش كرد كه صنايع دفاعي نه به صورت جامع، بلكه به صورت قسمت‌هاي بزرگ صنايع دفاعي شوروي به روسيه رسيده است. در اغلب موارد بسياري از قطعات و قسمت‌هاي مهم در يك واحد صنعتي قابل تأمين نبودند، چرا كه واحدهاي تابعة آن بعد از فروپاشي شوروي خارج از روسيه قرار گرفته بودند. مهمتر از همه اين كه واحدهاي صنايع دفاعي شوروي از امتيازات فراواني برخوردار بودند و مي توانستند از مواد و قطعاتي استفاده كنند كه هيچ گاه به صنايع غير نظامي راه پيدا نمي‌كرد. در آن دوره، هر گاه علامت «كالاي نظامي» بر روي يك قطعه الكترونيكي ظاهر ميشد، استفاده از اين قطعه براي ساخت كالاهاي الكترونيكي غيرنظامي غير‌‌ممكن ميشد. هرچند اين امر سبب عقب ماندگي كلي صنايع اين كشور ميشد، ولي در مقابل اجازه مي‌‌داد كه صنايع دفاعي با سرعت بيشتري توسعه يابد. لینک به دیدگاه
.Godfather. 1441 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 21 اسفند، ۱۳۸۸ بديهي است كه اين بخش صنعتي در دورة پساشوروي و در اولين برخورد با واقعيات اقتصاد بازار اين دوره، ضعف شديدي از خود نشان داد. صنايع دفاعي روسيه طي مدتي از ذخاير دوران شوروي استفاده مي‌كرد، اما اين وضعيت نمي‌‌توانست بي‌‌پايان ادامه يابد. اكنون صنايع دفاعي روسيه، يك شاخه خاص اقتصادي زير سرپرستي دولت نيست. اين بخش دربرگيرنده كارخانه‌‌هاي جداگانه‌اي است كه به تنهايي سعي مي‌كنند بقاي خود را تأمين كنند. در حال حاضر مسايل و مشكلات صنايع دفاعي كه از مدت‌ها پيش «در خفا» شدت مي‌‌يافتند، بالاخره بروز يافتند. نظاميان در جريان رزمايش‌ها با حضور رئيس جمهور، نمايندگان وزارت دفاع و نيكلاي ماكاروف، فرماندة ستاد كل ارتش روسيه، سعي كردند يك واقعيت تلخ، ولي آشكار را به اطلاع رئيس جمهور برسانند و آن اين است كه صنايع دفاعي روسيه از پس طراحي و توليد تجهيزات مدرن براي نيروهاي مسلح بر نمي‌آيد. به تبع اين مشكل، وزارت دفاع روسيه حتي مجبور شده، گزينه خريد جنگ‌افزارهاي خارجي را مورد بررسي قرار دهد. دميتري مدويديف همين نگراني نظاميان را به روساي واحدهاي صنعتي دفاعي روسيه در جلسه رئوتوف منتقل كرد. دميتري مدويديف تأكيد كرد كه در سال‌هاي اخير با وجود سرمايهگذاري قابل ملاحظه در نوسازي و توسعه صناعي دفاعي، هدف‌گذاري‌هاي انجام شده براي بازسازي فني اين بخش حاصل نشده است. ميانگين سن دستگاه‌ها و تجهيزات مورد استفاده در كارخانه‌‌هاي دفاعي بالغ بر 30-25 سال است. در بعضي واحدهاي صنعتي هنوز دستگاه‌‌هايي حفظ شده‌اند كه به عنوان غرامت جنگي در سال 1945 از آلمان دريافت شده بودند. بديهي است كه اين تجهيزات براي ساخت سلاحهاي مدرن مناسب نيست. رئيس جمهور همچنين به تنزل كيفيت سلاح‌‌هايي اشاره كرد كه در اختيار نيروهاي مسلح روسيه گذاشته شده و صادر مي‌شود. مدويديف در اين زمينه اظهار داشت؛ «هزينهها آن قدر بالاست كه خريد محصولات ساخت داخلي بي‌‌معني مي‌شود. ما نمي‌توانيم براي خريداران داخلي و خارجي توضيح دهيم كه كارخانه‌‌هاي دفاعي ما در مساحت 200-150 هكتار زمين مستقر شده و ما براي تأمين آنها بايد هزينه‌‌هاي زيادي متحمل شويم». لینک به دیدگاه
.Godfather. 1441 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 21 اسفند، ۱۳۸۸ ولاديمير پوپوفكين، معاون تسليحاتي وزير دفاع نيز نقطه نظر نظاميان را با دقت و صراحت تمام بيان كرد و گفت؛ وزارت دفاع، بنياد خيريه نيست و خود را موظف نمي‌داند از توليدات بي‌كيفيت حمايت كند. با اين ملاحظه، يكي از مهم‌ترين مسايل در اين زمينه روشن شده و آن اين كه روسيه در بخش دفاعي سرمايهگذاري روز‌افزوني مي‌كند، اما از اين سرمايهگذاري منفعت مورد انتظار را نمي‌برد. طي پنج سال اخير سفارشات نهادهاي دولتي دو برابر افزايش يافته، ولي تعداد سلاحهاي خريداري شده در سال‌هاي 2000 حتي نسبت به سال‌هاي آشفته دهة 1990 كاهش يافته است. آلكساندر خرامچيخين، كارشناس نامدار نظامي روسيه در اين خصوص به ارقام زير اشاره مي‌كند؛ از سال 1992 تا 1999 نيروي موشكي راهبردي روسيه 92 موشك باليستيك قاره پيماي جديد دريافت كرد، اما اين نيرو در سال‌هاي 2007-2000 فقط 27 موشك خريداري كرده است. در سال‌هاي 1990 نيروي هوايي روسيه 100 فروند هواپيماي مختلف دريافت كرد، ولي در سال‌هاي 2000 تنها 3 (سه!) فروند هواپيماي جنگي يعني يك بمب‌افكن توپولوف 160 و دو جنگنده سوخو-34 به نيروي هوايي تحويل داده شد. در سال‌هاي 1990 نيروي دريايي و واحدهاي دريايي نيروي مرزباني بيش از 50 شناور دريافت كرده‌اند كه ساخت اكثر آنها در زمان شوروي شروع شده بود، اما در سال‌هاي 2000 تعداد ناوهاي جديد تا زير 10 ناو افت كرده است. جنگنده شكاري چندين منظوره سوخو-35 به عنوان طرح جديد صنايع هواپيماسازي روسيه معرفي شده و اين در حالي است كه طراحي آن بيش از 18 سال قبل تكميل شده بود. در صنايع دفاعي روسيه، هر‌گونه نوسازي هواپيماهاي قديمي را به عنوان هواپيماي نسل +4 يا ++4 معرفي مي‌كنند، اما طراحي و ساخت جنگنده نسل پنجم هنوز شروع نشده است. طبق برآوردهاي كارشناسان، عقب ماندگي روسيه از ايالات متحده در زمينه جنگندههاي شكاري حد اقل 20 سال است. تسليحات «جديدي» كه به نظاميان عرضه مي‌شود، در واقع چندان جديد نيستند. اكثريت آنها (مانند تانك t-90، جنگنده سوخو-34 و انواع ديگر تسليحات) در قرن 20 نيز تازگي خود را از دست داده بودند. در جريان جلسه رئوتوف نيز به رئيس جمهور جديدترين سيستم ساحلي ضد‌ناو «باستيون» معرفي شد. موشك بالداري كه در اين سيستم مورد استفاده قرار گرفته، در واقع موشك مدرنيزه شده «ياخونت» است كه در سال‌هاي 1980 ساخته شده بود. گفتني است كه طي 15 سال اخير 300 فناوري مهم در صنايع دفاعي روسيه به انحاء مختلف از دست رفته است. لینک به دیدگاه
.Godfather. 1441 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 21 اسفند، ۱۳۸۸ در حالي كه طراحي و توليد تسليحات مدرن در بخش صنايع دفاعي روسيه به سختي پيش مي‌رود، قيمت محصولات اين بخش با سرعت عجيبي در حال افزايش است. اواخر سال 2006 قيمت تانك t-90 ساخت كارخانه «اورال واگن ماش» برابر 42 ميليون روبل بود، ولي اوايل سال 2007 اين ميزان به 58 ميليون روبل رسيد. قيمت زيردريايي اتمي راهبردي «يوري دالگوروكي» طي بيش از 12 سال طراحي و ساخت آن به بيش از 7 برابر افزايش يافته است. در واقع، تاريخچه اين زيردريايي (طرح 955) و هزينه‌‌هاي آن شبيه به تراژدي است. زيردريايي 1 ميليارد دلاري كه اولين زيردريايي از سري 6 زيردريايي موشك‌بر اتمي است (سه زيردريايي ديگر هم اكنون در حال ساخت است) بايستي به موشكهاي جديد «بولاوا» مسلح شود، و اين در حالي است كه آزمايشات انجام شدة اين موشك هيچ اميدواري خاصي به دست نمي‌دهد. در آخرين مورد از آزمايش اين موشك در 29 اكتبر 2009، اين موشك حتي نتوانست از سكوي خود جدا شود. اين در حالي است كه ژنرال ولاديمير پوپوفكين در بهار سال جاري در جريان يك كنفرانس خبري اعلام كرده بود كه براي زيردريايي جديد اتمي روسيه، «موشكهاي باليستيكي كه به صورت انبوه توليد مي‌شوند، خريداري شده‌اند». وقتي خبرنگاران سئوال كردند كه چطور مي‌توان موشك‌هايي را خريد كه هنوز مورد آزمايش قرار نگرفته و به رده تسليحات نيروي دريايي مسلح وارد نشده‌اند، ژنرال پاسخ داد كه قسمت‌هايي از اين موشكها خريداري شده كه قابل اطمينان هستند. منظور او، حدود 90 درصد اجزاي تركيبي موشك بولاوا بود. به تأكيد او؛ 10 درصد باقي مانده نيز در آينده نزديك تكميل شده و سپس موشك آماده شده، بعد از آزمايشات لازم روي زيردريايي‌ها نصب خواهند شد. پوپوفكين اعلام كرده بود كه اولين پرتاب آزمايشي موشك تكميل شدة «بولاوا» در ماه ژوئن انجام شده و تا پايان سال 2009 زيردريايي «يوري دالگوروكي» با موشكهاي جديد مأموريت دريايي خود را شروع خواهد كرد. پرواضح است كه خريد مقادير زياد قطعات تركيبي موشك آزمايش نشدة بولاوا، اقدامي كاملاً مشكوك است. حتي اگر 100 درصد اين قطعات مطمئن باشد، ولي موشك اشكالات ساختاري داشته باشد، استفاده از آن غير ممكن خواهد بود. در هر حال، ماه ژوئن، گذشته، اما دورنماي موشك «بولاوا» و زيردريايي كه اين موشك بايد روي آن نصب شود، بسيار تيره به نظر مي‌رسد. افزون بر اين، دميتري مدويديف در جلسه رئوتوف بر ضرورت حفظ موقعيت روسيه در بازارهاي تسليحاتي خارجي تأكيد كرد. شايان ذكر است كه هرچند روسيه مانند سابق يكي از بزرگترين صادر كنندگان اسلحه محسوب مي شود، اما طي سال‌هاي اخير اين موقعيت به نحو محسوسي تحليل رفته است. بايد به اين نكته نيز اشاره كرد كه حدود 80 درصد صنايع دفاعي روسيه مشغول اجراي سفارش‌هاي خارجي هستند و تنها 20 درصد براي مصرف داخلي كار مي‌كنند. صدور اسلحه، درآمدهاي ارزي قابل توجه دولت روسيه را تأمين مي‌كند و لذا ادامة اين وضع منافع زيادي را براي اين كشور به دنبال دارد. با اين وجود، در اين زمينه نيز روندهاي نگران كننده‌اي مشاهده مي شود از جمله اينكه روسيه با هند و چين به عنوتان خريداران سنتي محصولات دفاعي خود مشكلات فزاينده‌اي دارد. لینک به دیدگاه
.Godfather. 1441 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 21 اسفند، ۱۳۸۸ چندي پيش هندي‌ها نيمي از موشكهاي صادر شده «هوا به هوا» براي جنگندة سوخو- 30mki را بازپس دادند. روسيه در زمينه تحويل نهايي رزمناو هواپيمابر «آدميرال گارش‌كوف» به نيروي دريايي هند نيز با مشكلات زيادي روبرو شده، چرا كه در اتحاد شوروي تنها كارخانه نيكلايف (در اكراين) از تجربه لازم براي ساخت ناوهاي هواپيمابر برخوردار بود. طرح تبديل اين رزمناو بزرگ تا كنون فقط يك نتيجه داده و آن افزايش بهاي قرارداد اوليه به ميزان 1 ميليارد دلار است. بديهي است كه با اين هزينهها نمي‌توان بازارهاي خارجي را حفظ كرد. به موازات رشد توان اقتصادي و سطح فني هند و چين، اين كشورها به تسليحات پيچيده مدرن نيازمند مي‌شوند كه روسيه نمي‌تواند اين تقاضا را برآورده كند. صنايع دفاعي روسيه نيز در حال حاضر تنها مي‌تواند بر بازارهاي جديد در كشورهاي در حال توسعه تمركز كند، چرا كه اين كشورها براي اسلحه مطمئن و ارزان ارزش قايل‌اند. بسياري از اين كشورها مانند ونزوئلا، سوريه و ايران، حاضرند سلاحهاي روسي را بخرند، زيرا كشورهاي ديگر به آنها اسلحه نمي‌فروشند. نكتة حائز تأمل ديگر اينكه، در شرايطي كه سلاحهاي ساخت داخل روز به روز گران‌تر مي‌شود، در مقابل سطح فني و قابليت‌هاي رزمي آنها از كشورهاي پيشرفته جهان عقب مانده است. زير اين شرايط، بعيد نيست كه نهادهاي نظامي روس براي تأمين ضرورت‌ها دير يا زود به خريد سلاحهاي مورد نياز خود از خارج علاقه‌مند شوند. وقوع اين تحول تازگي ندارد و بايد به عنوان قاعده مرسوم و نه استثناء، تلقي شود. در جهان امروز فقط دو كشور به لحاظ صنايع نظامي خودكفايي دارند كه تمام طيف تسليحات مورد نياز خود را توليد مي‌كنند. اين دو كشور ايالات متحده آمريكا و روسيه هستند. اين در حالي است كه آمريكا نيز جنگندههاي انگليسي «هارير» را مي‌خرد. بخش اعظم تسليحات اسراييل را جنگ‌افزار وارداتي تشكيل مي‌دهد. كشورهاي اروپايي نيز به منظور اجراي برنامه‌‌هاي بزرگ نظامي از نظر صنعتي و مالي تشريك مساعي مي‌كنند. لذا جاي تعجب نيست كه در ارتش روسيه نيز سلاحهاي وارداتي به كار گرفته شوند. در اين فضا، هرچند در ابتدا فقط موضوع خريد تفنگ‌هاي تك‌تيرانداز مطرح شده بود، اما پس از آن موضوع خريد هواپيماي بدون خلبان (تجسسي و ضربتي) از اسراييل نيز بر سر زبان‌ها افتاد. در اين ميان، اين موضوع مشخص نيست كه چرا تصميم‌سازان دفاعي روسيه جديدترين مدل‌ها را در اين زمينه انتخاب نكرده‌اند. هم‌اكنون موضوع خريد ناو دريابرد «ميسترال» از فرانسه با جديت تمام در دست بررسي قرار گرفته است و قرار است اين ناو بزودي براي «نمايش» وارد سن پترزبورگ شود. خريد اسلحه از خارج هيچ اشكالي ندارد، اما هدف مشخص اين خريدها و ترتيب عمل در اين زمينه بايد مشخص و تعريف شود. «ميسترال»، ناو بزرگ و خوبي است، اما ما كجا مي‌خواهيم نيروي دريابرد بزرگ را پياده كنيم؟ آيا براي تأمين اين نوع ناوها زيرساخت ساحلي و پايگاه‌‌هاي نظامي داريم؟ پيش از اين، ناوهاي بالگردبر «مسكو» و «لنينگراد»، رزمناو هواپيمابر «مينسك» و ناوهاي بزرگ ديگري ساخته شده، اما در شرايط فقدان زيرساخت لجستيكي لازم 10 سال بلااستفاده در دريا باقي ماندند و سپس به آهن‌پاره تبديل شدند. لذا قبل از انجام خريدهاي بزرگ بايد هدف مشخص اين كار را نيز تعيين كرد. لینک به دیدگاه
.Godfather. 1441 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 21 اسفند، ۱۳۸۸ بايد اين نكته را نيز خاطر نشان كرد كه دميتري مدويديف در جلسه رئوتوف تأكيد كرد كه تا دو ماه ديگر بازسازي ساختاري نيروهاي مسلح تكميل شده و ما ارتش جديدي خواهيم داشت. بر اساس اصلاحات انجام شده، در نيروي زميني روسيه 85 تيپ باقي خواهند ماند و با توجه به ابعاد و مساحت اين كشور، سيار بودن اين واحدها از اهميت فراواني برخوردار مي‌شود. در جريان رزمايش اخير در بلاروس، انتقال يك تيپ به اين كشور (به فاصله 1000 كيلومتر) 5 روز طول كشيد. زمانبندي انتقال نيروها دقيقاً رعايت شد و در اين زمينه هيچ اشكالي پيش نيامد، ولي بارگيري و تخليه نيروها در قطار و طي كردن مسير تعيين شده 5 روز طول كشيد. ولي اگر لازم باشد چند تيپ جابجا شوند، در اين صورت وضعيت چگونه خواهد بود؟ براي انتقال سريع اين تعداد نيرو هواپيماهاي بزرگي چون «روسلان» آ-124 (تنها تانك روسي كه قادر به حمل تانك است) و بالگردهاي سنگين مي-26 لازم هستند. اين در حالي است كه در شاكلة نيروي هوايي روسيه تنها 10 فروند «روسلان» و 35 فروند بالگرد مي-26 موجود است. شايان ذكر است كه تا پيش از اين هواپيماي روسلان در كارخانه هواپيماسازي اوليانوفسك و بالگردهاي مي- 26 نيز در روستوف توليد مي‌شده و تا كنون توليد آنها از سر گرفته نشده است. از سوي ديگر، روسيه هنوز نتوانسته جنگندههاي نسل پنجم را به مرحلة توليد برساند. اما آيا ممكن است اين اقدام ضرورت اصولي نداشته باشد؟ اكثر كشورهاي جهان از جنگنده نسل پنجم برخوردار نيستند و در اين خصوص نيز نگران نيستند. حتي باراك اوباما، رئيس جمهور آمريكا كاهش بودجه ساخت جنگنده نسل پنجم اف-22 را از تصويب كنگره گذراند. اين جنگنده براي مقابله با جنگندههاي آينده شوروي و چين ساخته ميشد و قرار بود 380 فروند از آن توليد شود، اما هم‌اكنون تعداد آنها تا 187 فروند كاهش يافته است. مي‌توان به جرأت ادعا كرد كه روسيه در آيندة قابل پيش‌بيني تنها ممكن است به مناقشه محدود محلي (منطقه اي) ورود پيدا كند كه براي آن جنگندههاي نسل چهارم نيز كفايت مي‌كنند. فقط بايد آسيب‌پذيري اين سري از جنگده‌ها را كاهش داد. مناقشه در اوستياي جنوبي به وضوح نشان داد كه بمب‌ها و موشكهاي هواپيماهاي كه در روسيه توليد مي‌شوند، مي توانند فقط از فاصله 12-2 كيلومتري پرتاب شوند و لذا هواپيما در جريان حمله بايد وارد مدار فعاليت سيستم ضد هوايي دشمن شوند كه اين موضوع آسيب‌پذيري آنها را افزايش مي‌دهد. بنابراين براي روسيه نه تنها طراحي جنگنده نسل پنجم، بلكه فن‌آوري‌هاي بسيار پيشرفته‌تر براي جنگندههاي موجود اهميت دارد. جهتگيري مهم ديگري كه بايد در صنايع دفاعي مورد توجه قرار گيرد، افزايش كارايي وسايل ارتباطي و موقعيت‌يابي براي افزايش دقت در اعمال ضربات جنگي است. در ايالات متحده سيستمي با استفاده از 200 ماهواره در دست ايجاد است كه توانمندي ضربات موشكهاي بالدار اين كشور را بالا خواهد برد. ايالات متحده تا سال 2020 در صدد است از امكان پرتاب يك هزار موشك بالدار در روز ظرف مدت 60 روز برخوردار شود و تا سال 2030 مدت پرتاب بي‌وقفه موشكهاي بالدار را تا 90 روز افزايش دهد. به هر تقدير و با عنايت به مسائل اشاره شده، بديهي است كه صنايع دفاعي كه روسيه از اتحاد شوروي به ارث برده، قابليت حيات ندارند. ولي اين بدان معني نيست كه بايد همه واحدهاي اين صنايع را تعطيل كرده و اين كار را از صفر شروع كرد. از سوي ديگر، مسكو نبايد سعي‌كند كه همه تسليحات لازم را هم‌زمان در داخل كشور توليد كند. در اين زمينه، بايد زنجيره‌هاي اولويت‌دار فني و انگيزه‌‌هاي اقتصادي كافي ايجاد شوند، لذا نبايد از خريد اسلحه خارجي بترسد. مقامات رسمي اين كشور بايد از كليشه‌‌هاي ذهني خود رها شوند و به خود و شهروندان روسيه بگويند كه ناتو دشمن روسيه نيست و بر اساس اين اصل رفتار كنند. لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده