پسری از بابلسر 1800 اشتراک گذاری ارسال شده در 17 اردیبهشت، ۱۳۹۱ [h=2][/h] مترجم : پدرام سراجي، كارشناس ارشد اداره كل شيلات خراسان رضوي، صندوق پستي: 6341-91895 منبع : Regunathan C, kitto MR Persian Gulf fish culture in Iran – Pointers for Success. Aquaculture Asia Magazine April – Jane 2005, vol.X2: 40-42 پرورش ماهيان خليج فارس در ايران ـ دريچه اي به سوي موفقيت : آبزي پروري در ايران بر خلاف بيشتر كشورهاي آسيايي به عنوان يك فعاليت و حرفه سنتي محسوب نمي گردد. اولين فعاليت در زمينه آبزي پروري در سال 1927 آغازگرديد واولين مزرعه پرورش ماهيان گرم آبي در سال 1961 به بهره برداري رسيد. نظر به ويژگيهاي آب و هوايي، كشاورزي و مسائل فرهنگي اجتماعي ايران به جز در نواحي ساحلي در ساير نقاط استفاده از ماهي و ساير آبزيان در عادات غذايي مردم وجود نداشته است. ولي با توجه به افزايش جمعيت به نسبت2/3 درصد و محدوديت در منابع پروتئيني دامي مي توان ماهي را به عنوان منبع ارزشمندي از پروتين محسوب كرد. خليج فارس : خليج فارس يكي از گرمترين مناطق آسيا و داراي مساحتي معادل 850/233 كيلومتر مربع به طول 940 كيلومتر و عرض متوسط 288 كيلومتر به عمق متوسط 38 متر و حداكثر 288 متر مي باشد. كه از اروند رود تا درياي عمان امتداد پيدا مي كند. دماي آب آن بين40ـ3/12 درجه سانتيگراد و شوري آن ppt 50ـ37 مي باشد. دماي متوسط آب درياي عمان به دليل عمق بيشتر و ارتباط با اقيانوس پايينتر از خليج فارس و حدوداً بين 23ـ8/19 درجه سانتيگراد است. در ايران پرورش ماهي در آبهاي خليج فارس در مراحل اوليه خود بسر مي‌برد. بنا به نظر پرفسور آجيوس از انجمن بين المللي ماهيان دريايي، در ميان كشوهاي خاور دور و نزديك ايران با توجه به نوار ساحلي منحصر به فرد خود داراي موقعيتي ممتاز در زمينه پرورش ماهيان دريايي مي باشد. منافع ملي : برنامه ريزيها و تحقيقات مقدماتي جهت پرورش ماهيان استخواني در خلال سالهاي 98ـ97 در مركز تحقيقات خوزستان وسازمان آموزش و تحقيقات شيلات ايران آغاز گرديد. در حال حاضر نقش پرورش ماهي به عنوان يك بخش مهم جهت افزايش و تثبيت توليد ماهي مشخص گرديده است . در ايران با توجه به عدم تمايل مردم به مصرف ماهي و عدم استفاده از آن در برنامه غذايي خود و همچنين سرانه پايين مصرف ماهي و فاصله آن با سرانه مصرف جهاني نقش پرورش ماهي به عنوان عامل مهمي در جهت افزايش توليد و ارتقاء مصرف آن مشخص گرديده است. بدين منظور مطالعه بر روي قفس و پن جهت پرورش ماهي آزاد درياي خزر، ماهي قزل آلا رنگين كمان، ماهيان خاورياري ، كپور ماهيان و 14 گونه از ماهيان دريايي مطرح شده است. با بهبود مديريت ، ارتقاء تكنولوژي تغذيه و آگاهي بيشتر نسبت به انتخاب مكان پرورش با توجه به تاثيرات متقابل آن با محيط آبي، مي توان انتظار داشت كه اين امر نقش بسزايي در آبزي پروري و رونق اجتماعي و اقتصادي مناطق ساحلي ايران داشته باشد. برنامه هاي آبزي پروري دولت ايران عبارتند از : انتقال تكنولوژي آبزي پروري به ايران ، آماده سازي و اقدامات اوليه جهت تكثير ماهيان آب شور دست يافتن به منظور رسيدن بازارهاي جهاني و افزايش سرانه مصرف ماهي . پتانسيل : ايران درصورت بكارگيري تكنولوژي پيشرفته داراي پتانسيل بالايي جهت گسترش ذخاير ماهيان آب شور مي باشد. با ارزيابيهاي انجام شده توسط دولت پيش بيني مي شود از طريق پرورش ماهيان دريايي در قفس توليدي معادل 8000 تن براي سواحل درياي خزر وحدود 25000 تن در سواحل خليج فارس و درياي عمان حاصل گردد. نمونه هاي معرفي شده جهت پرورش در قفس گونه هاي : حلوا سفيد (Pampusargenteus) خامه ماهي (Chanos chanos) ، سوكلا (Rachycentron canadum) باس دريايي آسيايي (Latea calcarifer) صافي ماهي (Siganus canalicalatus) و شانك ماهيان (Sparidenten hasta) صبيتي (Pcanthopayrus latus) مي باشد. جدول يك، با مقايسه ميزان رشد گونه هاي مورد نظر براي پرورش در ايران پتانسيلهاي اين گونه ها را جهت پرورش مشخص مي سازد. گونه هاي انتخاب شده : نظر به گسترش جهاني آبزي پروري و روند رو به رشد تقاضا براي محصولات دريايي مسلماً در ايران جهت توليد اقتصادي اين محصولات در ابتداي امر از گونه هايي نظير شانك و سوكلا ماهيان كه داراي ويژگيهاي مناسب پرورش هستند، استفاه خواهد شد. هامور ، سوكلا ، سرخو و صافي ماهيان داراي اختصاصات خوب جهت پرورش نظير حركت دسته اي (Schooling) و قدرت تطبيق در شرايط قفس را مي باشند. سوكلا ماهيان در طبيعت از بنتوزها تغذيه مي كنند ولي در شرايط پرورشي به راحتي به غذاي دستي و پلت عادت پيدا مي كنند. بر خلاف صبيتي ، هامور و شانك ماهيان به خوبي شرايط حمل و نقل و تراكم را تحمل مي كنند. صبيتي و شانك ماهيان مولدي كه از وزن يك گرم تا بلوغ را در قفس پرورش پيدا مي كنند، داراي استرس كمتر، تخمهايي با كيفيت بالاتر و تعداد لارو بيشتري نسبت به مولدين دريايي ( غير پرورشي) مي باشند پرورش سوكلا ماهيان با توجه به رشد زياد آن داراي ارزش اقتصادي بالايي است ( درشرايط مناسب از نظر دما و غذا دهي از 32 گرم طي 4/11 ماه به 8 كيلوگرم رسيده است). پرورش توام ميگو و خامه ماهي با توجه به ضريب تبديل غذايي (FCR) پايين نتايج خوبي را نشان داده است. شانك ماهي اروپايي نيز داراي پتانسيل بالايي جهت پرورش در ماههاي سرد سال مي باشد. به عنوان مثال در امارات و عمان وزن اين ماهي در قفسهاي پرورشي دور ازساحل به 550-450 گرم مي رسد. در ميان كشورهاي مجاور ، كويت داراي سابقه تحقيقاتي و عملي در زمينه پرورش هامور ماهيان ، صافي ، شانك ماهيان باله زرد و آبي و نيز آداپته كردن گونه هايي نظير باس دريايي اروپا جهت تكثير و پرورش مي باشد. تحقيقات و اطلاعات مورد نياز : شناسايي بهتر نواحي پراكنش لارو ماهياني نظير سوكلا و حلوا سفيد و نيز عوامل تاثير گذار در انتخاب مكان زندگي ،تخم ريزي و رشد آنها در طبيعت و از طرفي اقتصادي كردن پرورش اين گونه ها امري ضروري بنظر مي رسد. تحقيق بر روي تكثير سوكلا ماهيان به عنوان گونه مطرح پرورشي مي تواند مشكلات و موانع احتمالي توسعه صنعت پرورش گونه هاي آب شور را آشكار سازد. ماهي سيم (Abramisbrama) گونه مناسبي جهت پرورش به صورت توام مي‌باشد. همچنين پرورش توام اين ماهي در قفس نيز امكان پذير است ولي با توجه به حساسيت اين ماهي نسبت به كاهش اكسيژن پيدا كردن گونه هاي مناسبتر يا آداپته كردن و اصلاح نژاد اين گونه ها جهت عادت پذيري بر محيط پرورش ضروري بنظر مي رسد. در حال حاضر در دنيا اطلاعات كمي در مورد تغييرات مرفولوژيكي مراحل مختلف زندگي تن ماهيان و سرخوماهيان در طبيعت موجود مي باشد. بدين جهت به منظور كاهش هزينه هاي توليد و افزايش كيفيت لارو اين ماهيان تحقيقات بيشتري براي كشف روشهاي جديد در زمينه تكثير و پرورش اقتصادي اين دوگونه و گونه حلوا سفيد لازم مي باشد. با توجه به فراواني منابع داخلي آب شور و موقعيت ممتاز ايران مي توان به منظور پرورش صافي ماهي و ساير گونه هاي لب شور بررسيهاي بيشتري انجام داد. از ديگر مواردي كه مي تواند كمك شاياني به صنعت پرورش ماهيان دريايي نمايد، تغذيه مي باشد كه در اين خصوص بدست آوردن جيره غذايي مناسب و داراي پروتئين بالاي گياهي براي گونه هاي گياهخوار نظير صافي ماهيان و نيز جيره غذايي مغذي و كامل جهت تغذيه شانك ( با توجه به رشد پايين آن در طول دوره پرورش 200-5 گرم) مورد نياز است. جدول 1 : نمونه هايي از پتانسيل رشد گونه هاي انتخاب شده جهت پرورش در ايران [TABLE=class: cms_table_MsoNormalTable] [TR] [TD=width: 135] گونه ها [/TD] [TD=width: 117] وزن رها سازي [/TD] [TD=width: 132] تراكم رهاسازي [/TD] [TD=width: 108] دوره پرورش [/TD] [TD=width: 108] وزن نهايي [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 135] هامور ماهيان [/TD] [TD=width: 117] 50 گرم [/TD] [TD=width: 132] 40-30/ متر مكعب [/TD] [TD=width: 108] 8-7 ماه [/TD] [TD=width: 108] 700-500 گرم [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 135] صبيتي [/TD] [TD=width: 117] 5/1گرم [/TD] [TD=width: 132] 25/ متر مكعب [/TD] [TD=width: 108] 12 ماه [/TD] [TD=width: 108] 700-500 گرم [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 135] شانك [/TD] [TD=width: 117] 5/1 گرم [/TD] [TD=width: 132] 25/ متر مكعب [/TD] [TD=width: 108] 12 ماه [/TD] [TD=width: 108] 700-350 گرم [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 135] صافي ماهي [/TD] [TD=width: 117] 5/3 گرم [/TD] [TD=width: 132] 25/ متر مكعب [/TD] [TD=width: 108] 11 ماه [/TD] [TD=width: 108] 350-300 گرم [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 135] باس دريايي آسيايي 7-6 [/TD] [TD=width: 117] 100 گرم [/TD] [TD=width: 132] 40 /متر مكعب [/TD] [TD=width: 108] 7-6 ماه [/TD] [TD=width: 108] 600-550 گرم [/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 135] سوكلا [/TD] [TD=width: 117] 30 گرم [/TD] [TD=width: 132] 7-6 /متر مكعب [/TD] [TD=width: 108] 12-11 ماه [/TD] [TD=width: 108] 7-6 كيلو گرم [/TD] [/TR] [/TABLE] ضروريات : گسترش پرورش ماهيان آب شور در ايران بسته به نياز بازار به محصولات دريايي مي باشد. قيمت محصولات را عوامل زيادي از جمله عادات غذايي ( ذائقه) مصرف كنندگان ، كيفيت، رقابت و نوع آن تعيين مي كنند با توجه به اينكه در ايران تغييرات قيمت محصولات دريايي براي مصرف كنندگان حائظ اهميت مي باشد، افزايش قيمت اين محصولات كاهش تمايل مردم به خريد محصولات فوق مخصوصاً ماهيان پرورشي گونه هاي دريايي كه مصرف كنندگان شناخت كمتري نسبت به آنها دارند، مي شود. تا كنون دولت جهت ترغيب فرهنگ آبزي پروري و آبزي مصرفي اقدام به برپايي نمايشگاههاي عرضه ماهي دوره هاي آموزش طبخ ماهي و برنامه هاي مستند تلوزيوني در راديويي نموده است. هر چند كه شايد در ابتدا با توجه به عدم وجود سايتهاي مناسب جهت پرورش ماهيان آب شور گسترش اين امر شايد دچار محدوديتهايي شود. چشم انداز : در سالهاي اخير افزايش تقاضا براي ماهياني نظير صبيتي، هامور ماهيان و نيز سود بالاي پرورش اين ماهيان نظر سرمايه گذاران ايران را به اين صنعت جلب كرده است. و سرمايه گذاريهاي جديد براي پرورش ماهيان فوق در سواحل بوشهر و قشم رو به افزايش مي باشد. اگر چه آزمايشاتي مبني بر توليد گونه هاي جديد ماهيان آب شور در حال انجام است ولي تاكنون عملا در اروپا گونه اي جايگزين براي ماهياني نظير باس دريايي و شانك كه امروزه در حال افت ارزش مي باشد پيدا نشده است. ميزان موفقيت در پرورش گونه هاي جديد ماهيان آب شور با توليد انبوه اين گونه ها و بدست آوردن قيمت تمام شده واقعي آنها بدست خواهد آمد. شيلات نيز جهت گسترش ذخاير گونه هاي وحشي ( غير پرورشي) در نظر دارد از طريق تكثير مصنوعي و رهاسازي آنها در دريا اقداماتي صورت دهد. 2 لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده