دانستنیهای دامپروری..ودیگر مطالب درهمین زمینه...

[پسری از بابلسر 1800]

نشانه های عمومی گاو سالم

قبل ا زخرید گاو شیری باید ازسالم وبیمارنبودن آن اطمینان پیدا کنید. باید توجه کنید که گاو مورد نظر به طور مرتب واکسینه شده است وکارت بهداشت دارد. یک گاو سالم،‌تحرک کافی،‌چشمان شفاف، درشت و براق،‌موهای براق و تمیز،‌گوش برجسته و سیخ ،‌پوزه صاف و مرطوب و لب های گشاده دارد.

دقت کنید تا حرکت های غیرعادی گاو را با تحرک وشادابی آن اشتباه نگیرید . گاو را حرکت دهید تا ازمناسب بودن فاصله سم ها،‌راه رفتن منظم گاو ولنگ نزدن آن،‌ مطمئن شوید.

ویژگی های اختصاصی گاوهای شیری

1- قد و قامت(اندازه قد)

خوب است بدانید که قد حیوان اثری درشیردهی آن ندارد. ولی گاو کوچک و ضعیف به علت این که

نمی تواند غذای بیشتری بخورد ودرتلقیح مصنوعی به اسپرم های خوب،‌جواب نمی دهد،‌برای نگهداری مناسب نیست. درهرصورت گاوها را به سه دسته تقسیم می کنند:

1- قد بلند به ارتفاع 150 تا 5/147 سانتی متر

2- قد متوسط به ارتفاع 140 تا 5/137 سانتی متر

3- کوتاه قد به ارتفاع 130 تا 5/127 سانتی متر

2- عمق بدن

عمق بدن گاوشیری را با خط کشهای مخصوص (کولیس) اندازه گیری می کنند . ولی با دیدن ظاهر گاو نیزمی توان به عمق بدن آن پی برد. به طوری که هرچه فاصله چاله شیر تا آخرین دنده ازقسمت عقبی حیوان بیشتر باشد، آن حیوان غذای بیشتری می تواند بخورد و قدرت تولیدبالاتری دارد. البته این صفت رابطه مستقیمی بامیزان تولید شیر ندارد ولی درعمراقتصادی وتوانایی گاو برای تولید بیشتر اثر دارد.

3- زاویه دار بودن بدن درمنظر پشتی

این صفت به طور مستقیم با شیرواری گاو رابطه دارد. زاویه داربودن یعنی هر وقت از عقب حیوان به سمت سرش نگاه کنیم،‌یک زاویه تیز که درسمت پایانی گردن باریکتر می شود،‌ببینیم. هرچه این زاویه تیزترباشد ، دام ازنظر خصوصیت های شیرواری،‌وضعیت بهتری دارد. البته باید توجه داشته باشید که نباید این صفت را با لاغری گاو اشتباه گرفت.

زاویه داربودن گاو درمنظر پشتی نشان می دهد که این گاو سروگردن کشیده،‌ دنده های برجسته و ظریف وبدنی کشیده و موزون دارد. درحقیقت کمر صاف، محکم و قوی،‌گردن نازک و کشیده، نداشتن غبغب وزاویه داربودن گلو موجب به وجود آمدن چنین زاویه ای شده است.[TABLE=class: cms_table_post]

[TR]

[TD]

- عرض وزاویه کپل

عرض کپل رابطه مستقیمی با زایمان آسان وبه دنیا آمدن گوساله سالم و درشت دارد. هرچه عرض کپل گاو شیری بیشتر باشد، بهتر است. برای دانستن عرض کپل، کافی است که فاصله دو استخوان مفصل خاصره راست و چپ گاو را اندازه گیری کنیم. فاصله این دو، نشان دهنده عرض کپل گاو است.

نکته مهم

نکته مهم دیگر این است که زاویه کپل گاو باید یک شیب ملایم از سمت برجستگی مفصل ران به استخوان ورکی پایین گاو داشته باشد. برای اندازه گیری این زاویه باید به استخوان مفصل ران گاو توجه کنید وشیب آن را نسبت به محل پین گاو بررسی کنید . شیب بالاتر و شیب پایین تر برای گاو شیری مناسب نیست و موجب ناراحتی هایی درتولید مثل وخروج ناقص ترشح های رحمی گاو می شود. همچنین ظریف بودن و یک نواختی دم ازمحل اتصال تا انتها،‌نشان دهنده شیرواری گاو است.

5- پاها و شکل قرارگرفتن آنها

- پاهای جلو

پاهای جلو باید مستقیم وبدون خمیدگی به بدن وصل شده باشند و بیش از حد بلند یا کوتاه نباشند. همچنین فاصله دو پا،‌نشان دهنده عرض سینه است. عرض سینه متوسط ویا بیش ازحد متوسط درعمر اقتصادی حیوان وشیرواری گاو اثر دارد.

- پاهای عقب

خوب است بدانید که وضعیت دو مفصل خرگوشی گاو درشیرواری آن اثر دارد. به طوری که هرچه مفصل پاهای عقب گاو ظریف تر باشد،‌گاو شیروارتر است. به علاوه پاهای عقب گاو درمنظر پشتی باید مستقیم و بدون انحراف به داخل بدن وصل باشند. به طوری که بتوان مستطیلی را بین دو پای عقب گاو رسم کرد. اگر دو مفصل پاهای عقب گاو به هم نزدیک و پاها و سم ها به بیرون منحرف باشند،‌کمترین ارزش را به آن گاو می دهند. حال آنکه پاها باید بدون انحراف و مفصل های خرگوشی باید با ران،‌ پاها و سم ها، موازی باشند.

اگر پاهای گاو را از پهلو نگاه کنید باید مفصل های خرگوشی پاهای عقب داسی شکل باشند. البته باید توجه کنید که گاهی ممکن است گاو به دلیل اشکال درلگن ویا عفونت،‌ سم ها و پاهای خود را به داخل کج کند. بنابراین نباید این موضوع را با خمیدگی داسی شکل پاهای عقب اشتباه گرفت.

6- ارتفاع پستان عقبی

این ارتفاع نشان دهنده ظرفیت تولید شیر درگاو است. برای بررسی این صفت کافی است فاصله زیر فرج دام را تا محل اتصال پستان به بدن گاو اندازه بگیرید. هرچه این فاصله کمتر باشد، بهتر است.

7- عمق پستان

عمق پستان یعنی بررسی وضعیت کف پستان (به غیر از نوک آن) با مفصل خرگوشی پاهای عقب. البته درست است که هرچه پستان بزرگتر باشد،‌شیر بیشتری را درخود جای می دهد،‌ولی یک پستان با عمق بیشتر(حجیم تر)زودتر به زخم و ورم پستان آلوده می شود.

بنابراین دربررسی این صفت باید به سن دام توجه کرد. به طوری که هرچه سن دام بالاتر رود، عمق پستان بیشتر می شود. درتلیسه ها باید کف پستان نسبت به مفصل خرگوشی،‌حدود 3 انگشت(5 سانتی متر)بالاتر قرار گرفته باشد.

8- نگه دارنده پستان ها(لیگامان ها)

نگه دارنده ها درحقیقت رباط های وسطی محفظه پستان هستند. این رباط ها چنان درمنظره پشتی قرارگرفته اند که به نظر می آید محفظه پستان به دو قسمت تقسیم شده است . رباط ها درحقیقت نگه دارنده های اصلی واولیه پستان هستند.همچنین عامل مهمی درنگه داشتن پستان درمحل اصلی خود هستند. اگر نگهدارنده پستان ضعیف باشد،‌پستان به حالت شل و پاندولی درمی آید. درنتیجه طول عمر اقتصادی گاو کم می شود . بنابراین هنگام خرید یک گاو شیری باید توجه داشت که درمنظره پشتی درحالی که پستان پرازشیر است ، وسط پستان گاو ، خط وجود داشته باشد. همچنین این خط و شکاف بین پستانی،‌عمیق و سراسر پستان را فراگیر باشد.

9- عرض پستان

هرچه عرض پستان گاو بیشتر باشد، دام قدرت شیرواری بهتری دارد. همچنین طول عمر اقتصادی آن نیز زیاد است. برای بررسی این صفت،‌درمحل اتصال پستان به بدن وبرگشتگی موهای دو طرف پستان، فاصله دو طرف پاهای آن را اندازه گیری می کنند. توجه کنید که هنگام بررسی این صفت نباید گاو بدشکل ایستاده باشد وپاهای عقب آن ازهم باز باشد.

10- اندازه سرپستانک ها

یکی ازمواردی که باید هنگام خرید گاو شیری بسیار به آن توجه شود ،‌اندازه سرپستانک های گاو است. برای بررسی آنها باید طول سرپستانک و وضعیت آنها را از جلو وعقب وپهلوی حیوان اندازه گیری کرد. چند حالت غیر طبیعی درپستانک وجود داردکه باید به آنها توجه کرد. این حالت ها عبارتند از:

الف- پستانک ها نباید به شکل پستانک های بز باشند وبه اصطلاح بزی نباشند.

ب- پستانک های خیلی قطور به درد شیردوشی نمی خورند.

ج- سوراخ پستانک ها نباید بیش از حد ریز و یا گشاد باشند.

اندازه مناسب برای سرپستانک های جلو حدود 5 تا 6 سانتی متر وبرای سر پستانک های عقب 4 تا 5 سانتی متر است . یعنی باید سر پستانک های جلو کمی بلندتر ازسرپستانک های عقب باشد. علاوه براندازه پستان ،‌ بایدتوجه داشت که پستان های گاو شیری ورم کرده و گرم تر از حد معمول نباشد. همچنین رنگ آن غیرعادی وزخمی نباشد. اگر به گاو مشکوک هستید،‌کمی از شیر آن را دریک فنجان،‌ظرف یا پارچه سیاه بدوشید وبررسی کنید تا مواد ریز خارجی و غیرطبیعی درآن دیده نشود. به این روش،‌آزمایش فنجان سیاه گفته می شود. زیرا درپارچه یا ظرف سیاه، عامل های ریز حاصل ازفعالیت باکتری ها و میکروب ها به سادگی دیده می شوند.

11- محل قرارگرفتن سرپستانک های جلو و عقب

هنگام بررسی این صفت باید به شکل قرارگرفتن نوک پستانک ها و محل آنها نسبت به محفظه پستان دقت کرد. اگر سرونوک پستان ها بیش از حد به هم نزدیک ویا ازهم دور باشند،‌غیر طبیعی است.

برای بررسی محل قرارگرفتن سرپستانک ها باید کل پستان گاو را به 4 قسمت تقسیم کنیم. به طوری که نوک هرپستان باید دروسط هریک از این 4 قسمت قرارگرفته باشد. همچنین فاصله نوک پستان ها نسبت به هم مساوی ومتناسب باشد.

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

[پسری از بابلسر 1800]

مروری اجمالی بر اطلاعات درج شده در كاتالوگهای معرفی گاوهای پروف شده و نحوه استفاده از آنها در برنامه های اصلاح نژاد مزارع پرورش گاوهای شیرده

گروه علوم دامی،مركز تحقیقات كشاورزی منابع طبیعی و امور دام آذربایجانشرقینوشته:

Jennet Hess and Kellt Dunklee(2002)

American Dairy Cattle Association

ترجمه:آرش جوانمرد، نادر اسدزاده، احمد رحمانی

موسسه تحقیقات علوم دامی كشور

این مقاله سعی دارد تا با توضیح اصطلاحات رایج در كاتالوگهای اسپرم ، پرورش دهندگان گاوهای شیری را قادر به انتخاب گاو نر ممتاز مطابق با نیازهای تولیدی مزرعه خود سازد.اكثر كاتالوگهای گاوهای ممتاز آزمون نتاج شده،شامل خلاصه ای از خصوصیات تولیدی گاوهای نر ممتاز و همچنین اطلاعات مقایسه ای بین گاوهای نر و چگونگی و نحوه انتخاب گاوهای مذكور می باشند و همچنین در این دفاتر اطلاعات جامعی در مورد ژنتیك ، اندازه گیری پارامترهای ژنتیكی و مراحل انتخاب گاوهای نر هر نژاد ثبت شده است.

كاتالوگهای Sire Summerise حاوی چه نوع اطلاعاتی هستند؟

در این كاتالوگها اطلاعات مرتبط با تولید و بر آوردهای اقتصادی صفات تولیدی و اطلاعات ژنتیكی مربوط به تیپ بسته به هر نژاد نوشته شده است. بطور كلی دو نوع ثبت مشخصات در این دفاتر وجود دارد:

1- صفات تولیدی: شیر، چربی، پروتئین

2- صفات مربوط به تیپ: صفات قابل اندازه گیری، رتبه نهایی، معیارهای تركیبی چندین صفت قابل اندازه گیری

[پسری از بابلسر 1800]

در بخش كشاورزی ایالات متحده، ارزیابی های ژنتیكی برای صفات تولیدی و خصوصیات مرتبط با تیپ با استفاده از استانداردهای موجود برای هر نژاد محاسبه شده است. این اطلاعات در دفاتر انساب و كاتالوگهای اسپرم ثبت شده است. در این دفاتر همچنین اطلاعات دیگری در مورد گاوهای نر ممتازی كه اخیرا توسط شركتهای تلقیح مصنوعی مورد داد وستد قرار گرفته اند ، نشان داده شده است.این اطلاعات قطعا برای طراحی مناسب تلاقی ها در گله های گاوهای شیرده و همچنین برای تجارت و تصمیمات بازاریابی مورد استفاده قرار می گیرند.آشنائی با تمام اطلاعات بیان شده در این دفاتر و كسب تجربه عملی در تعیین تلاقی ها ، پیشرفت ژنتیكی در مزارع را هدفی دور از انتظار نخواهد دانست.

برای تسلط برمندرجات این دفاتر باید ابتدا با اصطلاحات متداول استفاده شده در آنها مسلط گردید. بعضی از این اصطلاحات عبارتند از:

قابلیت انتقال پیش بینی شده(PTA )،قابلیت انتقال استاندارد(STA)،شاخص تركیبی صفات قابل اندازه گیری (TPI)وقابلیت اعتماد(REL)

این پارامترها عمدتا ابزاری در دست متخصص اصلاح نژاد هستند كه در اتخاذ تصمیمات مناسب اصلاحی ،آنها را كمك می كنند.

قابلیت انتقال پیش بینی شده( PTA):

این پارامتر ،تخمینی از برتری ژنتیكی گاو نر یا ماده برای صفاتی است ،كه قادر به انتقال آن به نتاج خود باشند. این معیار برای پوند شیر،پوند چربی،درصد چربی، پوند پروتئین، درصد پروتئین، تعداد سلولهای سوماتیك، طول عمر اقتصادی، شایستگی نهایی، معیار تیپ، قابل محاسبه می باشد. همچنین این معیار می تواند در رتبه بندی گاوهای نر و ماده براساس شایستگی ژنتیكی آنها استفاده گردد.

متخصصان اصلاح نژاد با مقایسه ارزش PTA گاوهای نر،برای یك صفت معین،قادر به طراحی آمیزشهای مناسب در گله خواهند بود. PTAهمچنین برای خصوصیات قابل اندازه گیری تیپ قابل محاسبه است. نكته قابل توجه در مورد این پارامتر اینست كه بعد از محاسبه باید استاندارد شود تا مقایسه دو گاو نر با میانگینهای متفاوت تیپ امكان پذیر و نتایج قابل تفسیر باشد.

قابلیت انتقال استاندارد(STA):

نتایج ارزیابی ژنتیكی برای صفات قابل اندازه گیری تیپ ،به صورت قدرت انتقال استاندارد بیان میشود.علت این عمل اینست كه هر صفت قابل اندازه گیری و مربوط به تیپ دارای میانگین متفاوتی از PTA نسبت به صفت دیگر است و همچنین دامنه تغییرات در داخل هر صفت متفاوت است. در حالی كه STA یك تفسیر ساده از نتایج ارزیابی تمام صفات قابل اندازه گیری مرتبط با تیپ را به ما نشان میدهد.در این حالت تمام صفات مذكور دارای میانگین صفر و دامنه تعییرات 6 می باشند.و میانگین همه صفات از لحاظ STA برابر صفر است و حد نهائی برای هر صفت تقریبا 3 واحد فاصله از میانگین است.

شكل فوق توزیع ارزش STA برای صفات قابل اندازه گیری مرتبط با تیپ را نشان می دهد.این منحنی را منحنی توزیع نرمال یا منحنی زنگوله ای گویند.بسیاری از صفات مهم بیولوژیكی در گاوهای شیرده دارای چنین منحنی و توزیعی هستند.در میانگین این منحنی جایی كه STA برابر صفر می باشد ، بیشترین سطح زیر منحنی وجود دارد و حدود 68% از گاوهای نر در داخل محدوده یك STAدر دو جهت میانگین واقع شده اند.وقتی از معیار STAاستفاده می شود، دیگر نیازی به دانستن میانگین PTA برای صفتی نیست.

STA نشان دهنده یك پارامتر نسبی برای بیان قابلیت انتقال گاونر برای یك صفات قابل اندازه گیری معین می باشد. محل نمایش این پارامتر در داخل جدول مربوط به صفات تیپ می باشد.به عنوان مثال اگر گاوی دارای اتصال پستانی با STA برابر 83/1 S منظور اینست كه دختران این گاو نر متمایل به داشتن اتصال پستانی قوی هستندو این گاو نر به طور نسبی دارای قابلیت انتقال بالائی برای صفت اتصال پستان به میزان 83/1 S بالاتر از میانگین است.

قابلیت انتقال استاندارد ،می تواند برای اهداف اصلاح وضعیت ظاهر و تیپ گله های گاوهای شیرده استفاده شود و یك اصلاحگر می تواند علاوه بر توجه به صفات تولیدی ،در طراحی استراتژیهای اصلاحی STA مربوط به صفات قابل اندازه گیری تیپ را نیز مد نظر قرار دهد.

معیارهای تركیبی صفات قابل اندازه گیری تیپ:

چهار شاخص حاصل از تركیب اطلاعات منتج از صفات قابل اندازه گیری تیپ در دفاتر انساب ثبت شده است كه عبارتند از:

وضعیت استقرار پستان(UD)،وضعیت استقرارپاهاوساقها(FL)،فرم بدن(BD)و ظرفیت شیردهی(D)

شاخص مركب صفات قابل اندازه گیری شامل تركیبی از اطلاعات توصیف كننده صفات تیپ می باشد كه در آن چندین صفت مرتبط به هم در یك معیار بیان میشوند.درحقیقت نوعی خلاصه سازی اطلاعات، پیرامون جندین صفت مرتبط به هم می باشددر زیر جزییات بیشتر این موضوع بیان شده است:

وضعیت استقرار پستان(UD):

در این شاخص ازتركیب اطلاعات حاصل از عمق پستان ،نحوه استقرار پستانهای جلوئی،تعادل پستانها،اندازه عرض پستان،نحوه اتصال پستان،یك معیاركلی حاصل می گردد.

 

وضعیت استقرارپاهاوساقها(FL):

در این معیار نیز اطلاعات حاصل از ارزیابی ساقهای جلوئی،زاویه پاها،بلندی ساقها،یك پارامتر تعریف میشود.

فرم بدن(BD):

در این شاخص هم حالت،عمق بدن،زاویه كپل،عرض لگن ارزیابی و اطلاعات حاصل در قالب یك شاخص بیان می گردد.

ظرفیت شیردهی(D):

در این حالت هم تیپ شیری و قدرت(عرض و عمق سینه،عرض پوزه،استحكام استخوانها)مدنظر قرار می گیرد

هر یك از این ارزشهای مركب،میتوانند به عنوان ابزاری در برنامه های اصلاح نژاد مورد استفاده قرار گیرند.بعنوان مثال اگر هدف یك اصلاحگربهبود وضعیت پستانهای یك گاو ماده باشد،باید از گاو نری استفاده كند كه دارای UD بالائی باشد.امتیاز مطلوب برای هر شاخص،عددی است كه بر طبق ارزش ژنتیكی و اقتصادی جزبه جز صفات تشكیل دهنده این شاخص حاصل می گردد.

شاخص تیپ تولیدی(TPI):

این شاخص نیزتركیبی از PTA برای پروتئین شیر، PTA برای چربی شیر، PTA برایUDوFL می باشدكه بیان كننده قدرت انتقال گاوهای نر از لحاظ حالت متعادل صفات فوق می باشد. در این شاخص PTA برایUDوFL با در نظر گرفتن 65/0 اهمیت برای وضعیت استقرار پستانها(UD)و35/0 اهمیت برای وضعیت استقرار پاها و ساق،محاسبه می گردد.بنابراین برای محاسبه كلی شاخص TPI از 4 بخش استفاده می شودكه دوسوم آن اختصاص به صفات تولیدی (پروتئین شیر، چربی شیر) و یك سوم اختصاص به صفات تیپ (استقرار پستانها ، استقرار پاها و ساق) دارد.بنابراین TPI می تواند تعیین كننده نرهائی با پتانسیل بالای ژنتیكی برای صفات ذكر شده فوق باشد.

قابلیت اعتماد(REL,R):

این شاخص ،قابلیت اعتماد و اطمینان اصلاحگر را از PTAگزارش شده در كاتالوگ بیان می نمایید. این معیارصحت، بر اساس میزان اطلاعات موجود در هنگام ارزیابی ژنتیكی از جمله ركوردهای نتاج،والدین،شجره،قابل محاسبه می باشد.به عنوان مثال اگر یك گاو نر دارایREL برابر 99% باشد،می توانیم پیش بینی نماییم كه با 99% اطمینانPTA یا هر شاخص دیگری محاسبه شده است و همچنین می توان نتیجه گیری نمود كه تخمین PTA بر اساس تعداد دختران بیشتری نسبت به گاونردیگری كه دارایREL برابر 66% محاسبه شده است. قابلیت اعتماد معمولا برایPTA شیر، PTA تیپ،PTA تعداد سلولهای سوماتیك،PTA طول عمر اقتصادی ،در كاتالوگها محاسبه شده است.

آشنائی با بخشهای مختلفSire Summaries :

Sire Summaries معمولا به بخشهای مختلفی تقسیم می شونند تا دسترسی به اطلاعات مختلف را آسان نمایند واصلاحگر را قادر سازند تا با توجه به ملاكهای اصلاحی مد نظرخود به بخش موردنظر برای مشاهده اطلاعات مراجعه نمایند.

انجمن گاو هلشتاین آمریكا ، Sire Summariesرا به پنج قسمت تقسیم میكند:

بخش اول شامل اطلاعات ژنتیكی صفات تولیدی و صفات مربوط به تیپ می باشد.همه گاوهای نر در این بخش دارای یك پروفیل خطی هستند و قابلیت اعتماد مساوی یا حداقل بالاتر از 65% برای صفات تولیدی و خصوصیات تیپ ،گزارش گردیده است. گاوهای این بخش دارای اسپرم در دسترس بوده و دارای رتبه ژنتیكی نسبتا بالائی هستند.مشخصات گاوهای نر باحروف الفبا وهمچنین با نام ثبت شده جدید نمایش داده شده است.

بخش دوم شامل اطلاعات منحصرا ژنتیكی از گاوهای متولد شده در 7 سال پیش می باشدكه با قابلیت اعتماد بالاتر از 50% در آزمون نتاج انتخاب شده اند.

بخش سوم نیز شامل اطلاعات مشابه بخش اول میباشد كه در آن TPI 200 گاوممتاز با قابلیت اعتماد 90% نمایش داده شده است منتهی اسپرم این گاوها محدویت دسترسی دارند.

بخش چهارم شامل گاوهای رتبه بندی شده بر اساس چندین معیار اصلاحی می باشد.هر یك از این گاوهای نر موجود در لیست، به اصلاحگر در رسیدن به اهداف اصلاحی موردنظر خود كمك خواهند كرد.در این بخش رتبه بندی گاوها براساس PTA برای صفات تیپ،شاخص مركب استقرار پستان،زاویه پاها،پروتئین شیر صورت گرفته است.

بخش پنجم شامل گاوهای نر خارجی پروف شده می باشد كه اخیرا اسپرم آنها در آمریكا مورد دادوستد قرار گرفته است.

چگونه اطلاعات داخلSire Summaries را بخوانیم:

Sire Summaries وقتی برای متخصص اصلاح نژاد مفید خواهد بود كه اطلاعات و اصطلاحات مندرج در آن را خوب بفهمد و بر محل ثبت تمامی موارد مسلط باشد.مواردی كه در این دفاتر ثبت شده است،بسیاری از جوابهای را كه همیشه مورد سوال متخصص اصلاح نژاد می باشد را ثبت نموده است. در ذیل یك سری اطلاعات جامع در مورد نحوه تفسیر اطلاعات درج شده در این دفاتر آورده شده است.

اطلاعات مربوط به هویت گاو نر:

در این قسمت شناسنامه گاو نر بعلاوه یكسری اطلاعات حاصل از رتبه بندی این گاو از لحاظ TPI ثبت شده است.نام گاو نر،با یكی پسوند(* )همره گردیده است كه معرف تست بیماری های متداول با زمینه ژنتیكی می باشد.در قسمت پسوند،وضعیت گاو نر از لحاظ حامل بودن ژنهای مغلوب ،با استفاده از كدهای ویژه بیان شده است.درذیل تفسیر بعضی از این كدها بیان شده است:

صفات مغلوب نامطلوب

BD:Bulldog

DFwarfism

IS:Imperfect Skin

PG:Prolonged Gerstration

Hl:Hairless

BL:Bovine Leukocye Adhension Deficincy

نقایص آنزیمی

DPUMPs

PT:Pink Tooth(Porphyria)

رنگ بدن

RC:Red Heair clore

كدهای ذیل نشان می دهد كه گاوهای نری كه حامل بودن آنها از لحاظ بیماریهای فوق مورد تردید بوده است. مورد تست ژنتیكی قرار گرفته اند و با احتمال 99% عاری بودن آنها از لحاظ این نقایص ثابت شده است:

*TM - Mule-Foot

*TD – DUMPS

*TL – BLAD

*TR - Red Hair Color

در مثال فوق گاو KED JUROR با 99% اطمینان عاری از نقص ژنتیكی BLAD می بأشد سطر زیر شنا سنامه گاو نر شامل تاریخ تولد،رتبه بندی نهابی این گاو بین سایر گاوها و TPI آن می بأشد. JURORدر رتبه 75 و با TPIبر ابر 1134+ ثبت شده إست.

اطلاعات شجره:

والدین گاوهای نر و ارزش ژنتیكی آنها دركاتالوگهای اسپرم ثبت شده است.این اطلاعات به جهت اجتناب از همخونی و احتمال پایین آمدن پتانسیل ژنتیكی نتاج این گاو نر در نسل بعد ، آورده شده است.

ردیف اول:

در این ردیف نام پدر گاو نر و TPI آن ثبت شده است.

ردیف دوم:

در این ردیف،شماره ثبت شده گاو نر،رتبه نهایی آن،PTA صفات پروتئین،چربی، تیپ،نحوه اتصال پستان، نوشته شده است.

در این مثال پدرJurors با نامTo-MAR BLACKSTAR-ETوبا پسوند TLورتبه نهایی 93 وباPTA،28+ برای پروتئین و19+ برای چربی و 04/2+برای تیپ،33/1+ برای شاخص تركیبی نحوه اتصال پستان می باشد.

ردیف سوم:

این ردیف حاوی نام مادر گاو نرو ارزش CTPI میباشد. CTPI،شاخص معرف تیپ تولیدی گاو ماده می باشد.بوسیله این شاخص قدرت انتقال صفات پروتئین شیر،چربی شیر،تیپ،STA برای شاخص تركیبی نحوه اتصال پستان، پیش بینی شده است.

پارامتر CTPI، گاوهای ماده را بز اساس وراثت پذیری صفات مذكور رتبه بندی می كند و سعی دارد نتاج گاوهای ماده بطور متعادل دارای 4 صفت فوق گردند. CTPI اصطلاح مشابه TPIدرگاوهای نر می باشد.

ردیف چهارم:

دراین ردیف شماره ثبت شده گاو ماده،رتبه نهایی،علامت شناسائی وPTAصفات پروتئین وچربی شیروPTA تیپ و نحوه اتصال پستان را میتوان مشاهده نمود. در مثال فوق مادر Jurors،KED MARK نام دارد.كه در رتبه بندی نهایی امتیاز عالی 88 را به خود اختصاص داده است. PTAبرای پروتئین شیر،41+و برای چربی شیر 68+ وPTA برای تیپ و نحوه اتصال پستان به ترتیب85/1+و 71/0+می باشد.

[پسری از بابلسر 1800]

خلاصه تولید:

در این قسمت خلاصه ای از خصوصیات تولیدی گاو نر و ارزش ژنتیكی آنها تخمین زده شده است.و مشخص شده است كه گاو نر چه مقدار از برتری موجود را می تواتند به نسل بعد انتقال دهد.همچنین اطلاعات درج شده در رابط با شیر،پروتئین و چربی آن، به متخصص اصلاح نژاد كمك میكند كه گاوهای نر مطابق اهداف اصلاحی تعیین شده را انتخاب نمایید.

ردیف اول:

در این ردیف PTAتولیدشیر،چربی شیر،پروتئین شیرو همجنین تاریخ ثبت نام گاو در انجمن گاو شیری امریكا(USDA)،درصد ركوردهای موجود نهایی در ارزیابی این گاو

(RIP) ودرصد دختران این گاو نر در گله های گاو شیری امریكا درج شده است.

ردیف دوم:

در این ردیف PTA درصد چربی شیر،درصد پروئتین شیر آورده شده است.

ردیف سوم:

ارزشهای اقتصادی برای میزان PTA تولید پنیر از این شیر، PTAتولید شیر،تولیدچربی ، تولید پروتئین،سن معادل بلوغ دختران(ME)برای خصوصیات مذكورفوق محاسبه شده است.

ردیف چهارم:

در این ردیف درصد اعتمادPTAMوPTAF،تعداد دختران در گله ،میانگین ME برای شیر و چربی و پروتئین آن درج شده است.

منظور از تعداد دختران،تعداد كل دختران گاو نری است كه در ارزیابی ژنتیكی و برنامه آزمون نتاج شركت كرده است.

منظور از تعداد گله،تعداد گله های مختلفی است كه دختران این گاو نر در این گله ها پراكنده شده اند.

به عنوان مثال برای گاو نر Jurors،73 دختر در 52 گله متفاوت وجود دارد.10% این دختران، در اولین شیردهی از گله هایشان حذف شده اندوبا 62% باقی مانده ادامه ركوردگیریها صورت گرفته است.

در این مثال،میانگین برآورد اقتصادیME برابر 972/22پوند برای شیر،813 پوند برای چربی و 715 پوند برای پروتئین شیر میباشد.

خلاصه خصوصیات تیپ:

در این قسمت ارزیابی های ژنتیكی برای خصوصیات تیپ دختران این گاو نر،شاخص تركیبی خصوصیات قابل اندازه گیری را می توان پیدا نمود.اصلاحگران از این پارامترها برای انتخاب گاو نر به منظور رسیدن به اهداف بهبود ژنتیكی خصوصیات تیپ گله های خود استفاده می كنند.

ردیف اول:

در این ردیف رتبه بندی نهایی PTAبرای تیپ،تاریخ ثبت ،دختران موثر به ازای هر گلهEffective Doughter Per Herd(EFTD/H) درج گردیده است. در مثال فوق JurorsدارایPTA تیپ تولیدی برابر 23/2+ میباشد.

ردیف دوم:

در این ردیف درصد اعتماد برای محاسبات PTAT، تعداد دختران،میانگین گله ها،میانگین سن تعدیل شده برای دختران آورده شده است.

ردیف سوم:

در این ردیف شاخص تركیبی قابل اندازه گیری برای وضعیت استقرار پستان(UD) وضعیت استقرارپاهاوساقها(FL)،فرم بدن(BD)و ظرفیت شیردهی(D) ثبت شده است.

به عنوان مثال برای گاو نرJurors،این شاخص تركیبی برای وضعیت استقرارپستان 82/1+،برای پاهاوساقها،51/0+و برای فرم بدن 29/2+و برای ظرفیت شیردهی 68/2+می باشد.

اطلاعات اضافی تر ژنتیكی در كاتالوگها:

ردیف اول:

شایستگی خالص(دلار)برای PTA سلولهای سوماتیك(SCS)وPTA برای تولید(PL) نوشته شده است.

ردیف دوم:

در این ردیف محاسبه شده برای شایستگی خالص(دلار)برای PTA سلولهای سوماتیك(SCS)وPTA برای تولید(PL) نوشته شده است.

اطلاعات مالكیت گاوها:

در این قسمت اطلاعات كاملی ازمشخصات و آدرس دارندگان این اسپرم آورده شده است.

ردیف اول:

در این ردیف ،شركتهای دارنده اسپرم گاو پروف شده،یا نام سازمانهایی كه اسپرم این گاو نر را در اختیاردارند نوشته شده است.

ردیف دوم:

در این ردیف شماره بین المللی گاونر،آدرس پستی دارنندگان این اسپرم و كد اسپرم درج شده است. منظور از كدهای

اسپرم نشان دادن وضعیت فعلی اسپرم در یكی از گروهای ذیل میباشد:

اسپرمهای جمع آوری شده(Collected:C)

در این نشان دهنده گاوهای نری است كه اسپرم آنه جمع آوری شده و هنوز واگذار نشده است.

اسپرم گاوهای نر شركت كننده در آزمون نتاج(Progeny Test Sire:P):

در این ردیف گاوهای نری واجد شرایط هستند كه اسپرم آنها در 10 گله یا بیشتر به منظور آزمون نتاج توزیع شده است.

اسپرمهای خارجی(Foreign):

در این قسمت گاوهای نری كه در برنامه های آزمون نتاج،خارج از آمریكا شركت كرده اند و در شرایط حاضر در این كشور بررسی نشده اند قرار میگیرد.

اسپرمهای گاوهای نر پروف شده بادسترسی فوری(Active A.I Sire):

در این قسمت گاوهای نری كه بطور روتین اسپرم آنها در دسترس می باشد و همچنین 150 واحد از اسپرم آنها در طول 6 ماه قبل فروخته شده است قرار میگیرد.

اسپرمهایی با قابلیت دسترسی محدود(Limitd):

در این قسمت گاوهای نری قرار میگیرند كه اسپرم آنه دارای محدویت دسترسی می باشد. ممكن است گاوهای واجد شرایط در این قسمت زنده باشند یا مدتها پیش مرده باشند.

اسپرم هایی با عدم امكان دسترسی(Inactive A.I Sire):

در این قسمت گاوهای نری قرار می گیرند كه اسپرم آنها بطور معمول در دسترس نیست.

لیست صفات ثبت شده در كاتالوگها:

در این دفاتر19 صفت مورد بررسی قرار گرفته است.كه شامل پروتئین،چربی، رتبه نهایی وشاخص تركیبی وضعیت استقرار پستان و متعاقب آن 15 صفت اندازهگیری شده برای تیپ آورده شده است.

قابلیت انتقال استاندارد(STA):

برای 19 صفت ذكر شده در قسمت قبل،مقدار STA تك تك درج شده است.همانطوری كه قبلا توضیح داده شد STA برای هر صفت در حقیقت PTAمحاسبه شده ایست كه بصورت استاندارد در آمده است تقریبا همیشه STA بین 3 الی صفر قرار گرفته است. استاندار كردن عملی است كه به متخصص اصلاح نژاد و هر خواننده دیگر اجازه می دهد كه مقایسه صفات مربوط به دو گاو نر با میانگینهای متفاوت را انجام دهد بدون اینكه اشتباهی را مرتكب شود.

منتهی الیه های بیولوژیكی:

این بخش شامل دو منتهی الیه بیولوژیكی توصیف شده برای هر یك از 19 صفت مندرج می باشد. وقتی ارزش STA گاو نر برای صفتی 85/0 یا بیشتر باشد. منتهی الیه های این صفت بسرعت عقب نشینی می كنند بطوری كه این صفت 20% قابل انتقال است.

منحنی وضعیت STA،صفات(J.Trait Profiles):

در این منحنی ها،STAودامنه اطمینان برای هرصفت مشخص شده است.پهنای منحنی قابلیت اطمینان برای هر صفت را نشان می دهد.اگر قابلیت اطمینان افزایش یابد،عرض منحنی كاهش می یابد.اگر ترای یك صفت منحنی باریكی وجود داشته باشد،گاو نر حاوی آن صفت دارای بالاترین قابلیت اطمینان است.

قابلیت اعتماد صفات اندازه گیری شده گاو نر:

در این قسمت تاریخ،تعداد دختران،تعداد ركوردهای اندازهگیری شده،تعدادگله،تعداد دختران موثر به ازای هرگله می باشد. درمورد مثال بالا،.Jurols،در سال 1995ثبت شده است،45 دختراین گاو نردر 31 گله پراكنده شده اند. تعداد دختران موثر در گله ترای این گاو 8/1 میباشد.

 

آزمون اطلاعات شما در موردSire Summrise

در این قسمت برای آزمون اطلاعات خوانندگان،مثالی از اطلاعات درج شده در مورد یك گاو نر آورده شده است و سپس سوالاتی درمورد این مشخصات پرسیده شده است.

1-STA صفت بلندی ارتفاع پستان برای گاو Torosچقدر است؟

2-چگونه می توان به بهبود زاویه كم پاها در این گاو كمك كرد؟

3-PTAمحاسبه شده برای صفت تولید شیر در Toros چقدر است؟

4-آیا اسپرم گاو نر Torosدر دسترس می باشد؟

5-مقدارPTA برای پروتئین شیر Toros چقدر است؟

6- چه در صدی از ركوردهایToros در برنامه ارزیابی ژنتیكی موزد استفاده قرار گرفته است؟

7- مقدار STA برای صفت تیپ عمق بدنTorosچقدر است؟

8-در ارزیابی تولید Toros

الف- چه تعداد دختر مورد استفاده قرار گرفته است؟

ب-چه تعداد گله مختلف حاوی دختران این گاو بوده است؟

9- شاخص تركیبی محاسبه شده برای خصوصیات پستان در Torosچقدر است؟

10-مقدار STA مخفف چه كلمه ای است؟

11- میانگین نهایی STAبرای صفات قابل اندازه گیری در این گاو چقدر است؟

12-مقدار شاخص تركیبی صفات مرتبط با ساق و پاها در این گاو چقدر است؟

13-رتبه بندی نهایی Toros چقدر می باشد؟

14-در بین صفات Toros كدام صفت بعد از ارزیابی ژنتیكی دارای قابلیت انتقال 20% می باشد؟

15- قابلیت اعتمادبرای PTA تیپ در این گاو چقدر است؟

16-مقدار TPI برای این گاو چه مقدار می باشد؟

17-كدام یك از صفات گزارش شده برای این گاو از لحاظSTA دارای بیشترین منتهی الیه است؟

18-رتبه بندی نهاییSTA برای Torosچقدر است؟

19-مقدار قابلیت اعتماد برای ارزیابی ژنتیكی برای صفات شیر و چربی درTorosچقدر است؟

20- مقدارTPI برای پدرToros چقدر است؟

جواب سوالات:

مقایسه اطلاعات مربوط به دو گاو نر:

حالا شما كاملا با اصطلاحات مندرج در كاتالوگهای اسپرم آشنا شدهاید بنابراین اجازه دهید تا یك مثال كاربردی دیگر در این رابط ذكر نماییم:

A.KEEPHOLM MARK CYRUS *BL

1- كدام گاو نر باعث بهبود ارتفاع پستان می شود؟

2- كدام گاو دارای شاخص تركیبی بالاتری برای وضعیت پستان می باشد؟

3- كدام یك از این گاوهای نر دارای مادری با رتبه بهتر است؟

4- كدام گاو نر دارای اسپرم در دسترس است؟

5- كدام گاو نر دارای PTAبالاتری برای صفت شیر است؟

6- كدام گاو نر دارای دختران بیشتری می باشد؟

7- كدام گاو نر دارای بالاترین PTA برای پروتئین شیر می باشد؟

8- كدام گاو نر دارای بالاترین قابلیت اعتماد برای اطلاعات ژنتیكی مندرج می باشد؟

9- كدام گاو نر دارای بالاترین تمایل برای بهبود زاویه پاها می باشد؟

10-كدام گاو نر دارای سن جوانتری می باشد؟

11-كدام گاو نر دارای PTA بالاتری بزای صفات تیپ است؟

12-كدام گاو نر به عنوان حامل ژن مغلوب شناسائی شده است؟

13-كدام گاو نر دارایTPI بالاتری می باشد؟

14-كدام گاو نر دارای قابلیت انتقال بالاتری برای میزان تولید چربی می باشد؟

15- كدام گاو نر متعلق به مركز تلقیح مصنوعی شرق امریكا می باشد؟

جوابها:

1:a 2:a 3:b 4:a & b 5:b 6:a 7:b 8:a 9:a 10:b 11:b 12:yes 13:a 14:a 15:bش

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]روش نگهداري و حمل و نقل اسپرم منجمد در گاوهاي صنعتي[/h]

از سال 1960، دامداران با پي بردن به اهميت تلقيح مصنوعي و مزاياي آن، استقبال قابل توجهي از اين مورد نموده كه از آن زمان تاكنون اين كار به سرعت در بين گاوداران رايج گشته و به صورت امري متداول درآمده است. در ايران نيز اين تكنيك در تمامي گاوداري هاي صنعتي و برخي گاوداري هاي نيمه صنعتي مورد استفاده قرار مي گيرد.

استفاده از روش تلقيح مصنوعي به سرعت جايگزين گاو نر شده و فوايد بسياري براي گاوداران دارد. زيرا با اين روش، فحلي گاو در زمان مناسب و حتي در حين فعاليت هاي روزمره گاوداري شناسايي شده و تلقيح صورت مي گيرد. هزينه پايين عمليات تلقيح مصنوعي، ثبت دقيق زمان تلقيح و آبستني و تهيه شناسنامه توليدمثلي دقيق براي گاو، استفاده از اسپرم هاي پروف شده با ارزش اصلاحي بالا، توليد شده توسط كمپاني هاي معتبر اسپرم (بالاخص كه اخيرا اسپرم هاي تعيين جنسيت شده كه تحولي اساسي در صنعت گاوداري ايجاد خواهد كرد) و كنترل بيماري هاي توليدمثلي از مهمترين مزاياي اين روش مي باشد.

مهمترين عيب اين روش اين است كه برخي تكنسين ها و افراد آموزش ديده تلقيح مصنوعي، علم خود را در روش هاي كاربردي اين تكنيك افزايش نداده و تنها به مهارت عملي خويش تكيه مي نمايند. در نتيجه علي رغم صرف هزينه، امر تلقيح از موفقيت خوبي برخوردار نمي گردد كه اين مساله سبب كاهش درصد آبستني كه يكي از شاخص هاي مديريت مطلوب گاوداري است، مي گردد.

در صورتي نسبت هاي استاندارد براي آبستني گله به دست خواهد آمد كه همراه با كسب مهارت هاي عملي تلقيح مصنوعي، اصول بهداشتي و تكنيكي اين كار نيز توسط ماموران تلقيح رعايت گردد. بنابراين عمليات تلقيح مصنوعي كاملا بايد زير نظر دامپزشك و مدير توليد گاوداري باشد. به طوري كه كنترل ثبت دقيق اطلاعات توليدمثلي از اهم وظايف مديريت توليد و كنترل كافي عمليات تلقيح و آموزش تكنيك هاي جديد در زمينه تلقيح مصنوعي به عهده دامپزشك فارم خواهد بود.

امروزه كمپاني هاي معتبر بسياري در امر تهيه و توزيع اسپرم در كل دنيا فعاليت مي نمايند كه اسپرم را تحت شرايط كنترل شده استاندارد توليد و به همراه كليه اطلاعات مورد لزوم (كاتالوگ اسپرم) به گاودار عرضه مي نمايند.

با اين همه، در صورتي كه كار با اسپرم به دقت صورت نگيرد، اسپرم ها به سرعت فاسد شده و درصد گيرايي اسپرم و عمليات تلقيح مصنوعي گله با توجه به هزينه هاي صورت گرفته با مشكل مواجه مي گردد.

نحوه ي نگهداري و مواظبت از اسپرم منجمد، مخزن ازت مايع و ساير وسايل مورد استفاده نقش به سزايي در نتايج حاصل از تلقيح مصنوعي گاو دارد. زماني كه اسپرم منجمد خريداري شده به مخزن ازت مايع گاوداري منتقل گرديد، حفظ و كنترل كيفيت آن وظيفه تكنسين مربوطه خواهد بود.

معمولا كمپاني هاي توليد اسپرم، اسپرم را در پايوت هاي 25/0 و 5/0 ميلي ليتر و طول 7/13 سانتيمتر بسته بندي مي كنند. اين حجم از اسپرم منجمد شده داراي تعداد كافي از اسپرماتوزوئيدهاي زنده است كه اگر به نحو صحيح و در زمان مناسب فحلي در رحم گاو قرار داده شود، منجر به آبستني مي گردد.

در زمان تلقيح بايد پايوت را از تانك ازت مايع خارج و براي ذوب شدن در حداقل زمان ممكن در ظرف آب 35 درجه سانتي گراد قرار داد. لذا مامور مربوطه بايد با حداكثر مهارت و سرعت اين كار را انجام دهد تا اينكه اسپرم ها در معرض نوسانات دمايي خارج از تانك ازت قرار نگيرند.

ظرف آب گرم بايد در نزديكي مخزن ازت مايع قرار گرفته و محل باكس تلقيح حتي الامكان سرپوشيده و بادگير نباشد تا اينكه تغييرات آب و هوا در فصول سال در كيفيت دماي محل تلقيح تاثير چنداني نداشته باشد.

اسپرم هاي منجمد كه در دو نوع ml 25/0 و ml5/0 مي باشد در حرارت 35 درجه سانتي گراد حداقل به ترتيب 20 و 40 ثانيه نياز است تا از حالت اسپرم منجمد به مايع و حدود درجه حرارت بدن برسد. سريع بودن تغيير حالت اسپرم از جامد به مايع سبب مي شود مقدار تلفات اسپرماتوزوئيد به حداقل برسد و در نتيجه درصد گيرايي تلقيح بالا رود. البته تكنسين تلقيح بايد براساس دستورالعمل هاي صادره توسط شركت هاي توليدكننده اسپرم عمل نمايد، اما برنامه كلي شركت ها به صورت دستورالعمل بالا مي باشد.

ظرف چند دقيقه حداكثر (15 دقيقه) پس از ذوب كردن اسپرم بايد عمليات تلقيح صورت پذيرد. مهمترين مساله، حفاظت از شوك سرما بعد از مرحله ذوب كردن است. مجددا اهميت سرپوشيده بودن جايگاه تلقيح گاو يادآوري مي گردد.

درجه حرارت مطلوب دماي محيط 25 درجه سانتي گراد

درجه حرارت بدن دام 38 درجه سانتي گراد

آب 35 درجه سانتي گراد

ازت مايع 196- درجه سانتي گراد

به صورت خلاصه اهم توصيه هاي كاربردي به شرح ذيل خواهد بود:

1- تهيه ليست اسپرم هاي موجود در تانك ازت و آشنايي مامور تلقيح با نحوه دسته بندي اسپرم ها در تانك ازت.

2- قبل از شروع به عمليات تلقيح مصنوعي ضدعفوني و شعله زني با الكل تمامي وسايل مورد استفاده در تلقيح كه از اهم موارد مي باشد.

3- بالا آوردن كوبلت محتوي اسپرم ها تا زير خط انجماد تانك ازت مايع و سرعت عمل مامور تلقيح در زمان برداشتن پايوت اسپرم از داخل كوبلت ها.

4- استفاده از انبر مخصوص جهت برداشتن پايوت.

5- حداكثر زمان بستن درب تانك ازت 10-8 ثانيه مي باشد.

6- اسپرم خارج شده از تانك ازت را به هيچ وجه نبايد مجددا به داخل آن برگرداند.

7- در هر زمان فقط يك پايوت را از انجماد خارج كنيد و حتما از يك دماسنج الكلي جهت تنظيم دماي آب استفاده نماييد.

8- دقت نماييد كه درجه حرارت سرنگ تلقيح با درجه حرارت آب يكسان باشد. براي اين كار مي توان از درجه حرارت بدن به همراه استفاده از يك حوله كاغذي يا پارچه تميز استفاده نمود تا از تغييرات عوامل جوي حفظ شود.

9- از يك دستمال كاغذي مناسب يا پنبه استريل جهت خشك و محافظت كردن پايوت استفاده نماييد. وجود يا آلوده شدن به آب سبب مرگ اسپرماتوزوئيدها و كاهش قدرت باروري آنها مي گردد.

10- مامور تلقيح بايد سعي نمايد تمامي عمليات مزبور با نظم و ترتيب و سرعت كافي انجام پذيرد.

11- هر دو هفته يك بار سطح ازت تانك را بازرسي نماييد.

منبع : ماهنامه دام کشت و صنعت.

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]استرس گرمايی.

[/h]

استرس گرمايي يكي از مشكلات عديده اي است كه دامداران خصوصاً، دامداراني كه در مناطق گرمسير حضور دارند با آن مواجه هستند.

بطور معمول زماني كه دماي هوا رو به افزايش مي باشد بدن گاوها در طول مدت 2 تا 7 هفته خود را با شرايط مطابقت داده و در اين هنگام تبخير از سطح بدن مكانيسم اصلي دفاع در برابر اين گرما و افزايش دما مي باشد. اين تبخير مي تواند بوسيله انسان با ايجاد دوش هايي در محل شيردوشي و يا بوسيله فيزيولوژي طبيعي بدن حيوان از طريق افزايش تعداد تنفس و يا افزايش ميزان فعاليت غدد عرق ايجاد شود. زماني كه دماي هوا بطور ناگهاني و يا بيشتر از سطح تحمل بدن حيوان بالا مي رود، هموستازي بدن تعادل خود را از دست داده و كاهش اشتها و توليد و كاهش توليد مثل و حتي مرگ را به همراه دارد.

براي كنترل اين معضل و به حداقل رساندن آن روش هاي مختلفي موجود مي باشد كه در دو بخش كنترل استرس گرمايي كه باعث كاهش توليد شير مي شود و كنترل استرس گرمايي كه باعث كاهش توليد مثل مي شود بحث خواهد شد:

1- روش هاي كنترل استرس گرمايي براي بهبود توليد شير و مبارزه با كاهش آن:

از نكات ابتدايي و اصلي مبارزه با استرس گرمايي اين است كه دامدار بتواند و خصوصيات رفتاري دام هاي خود را در مواجهه با استرس گرمايي تشخيص داده و به موقع نسبت به كنترل آن اقدام كند، اعمالي مثل بي حالي و سستي و فرار از آفتاب و خوابيدن بيش از حد در ابتداي امر به دامدار كمك خواهد كرد؛ همچنين در چنين شرايطي دامدار بايد نسبت به تغذيه دام هاي خود دقت كافي مبذول كند تا با تغذيه نادرست و بيش از حد و افزايش متابوليسم بدن، حيوان در گرماي زياد خسارت جبران ناپذير به خود وارد نكند. در دسترس بودن آب مناسب از ديگر عوامل مفيد مي باشد. در مورد دانستن وضعيت گاو كه عنوان شد بوسيله دامدار بايد مد نظر قرار گيرد، تفاوت نژاد بين گاوها بسيار مهم مي باشد، چرا که در بعضي نژادها به علت تفاوت در ميزان متابوليسم بدن و ميزان آب و غذاي موردنياز و ميزان عرق و لايه بندي و رنگ آنها، نسبت به ن‍ژادهاي ديگر مقاومت بهتري دارند. اما بهترين راه حل براي كنترل استرس گرمايي ايجاد سايه در محل دامداري مي باشد، خصوصاً در زماني كه اين سايه در محل غذا خوري و آبخوري حيوان وجود داشته باشد حيوان در زمان خوردن غذا، كمتر آزار ديده و در نتيجه اين منجربه افزايش ميزان توليد مي شود. ايجاد سايه و سايه بان در محل استراحت و غذاخوري حيوان باعث كاهش حداقل 30% از ميزان استرس گرمايي وارد به حيوان مي شود.

2-روش هاي كنترل استرس گرمايي براي بهبود وضعيت توليد مثلي حيوان:

در زمان مواجهه با استرس گرمايي ميزان باروري دام كم مي شود. اين مسئله بدين دليل است كه در زمان استرس گرمايي دوره فحلي حيوان كوتاه شده و تشكيل فوليكول در اين حالت در زمان هاي مختلف رخ مي دهد. همچنين در زماني که گاو دچار استرس گرمايي مي باشد تشكيل رويان دچار مشکل مي شود و در گزارش هاي مختلف آمده است كه در حدود 60 تا 66% كاهش داشته است.

همچنين اثرات منفي استرس گرمايي در درماي 44

^0c

^{در زمان قبل از تلقيح و400c بعد از تلقيح تشخيص داده شده است. از راه هاي مناسب براي جلوگيري از كاهش توليد مثل همان روش ايجاد سايه و همچنين خشك كردن محيط در زمان تلقيح مصنوعي مي باشد كه كمك شاياني به كنترل اين وضعيت خواهد كرد. روش ديگري كه در زمان استرس گرمايي،به منظور بهبود شاخص هاي توليد مثلي به کار مي رود، همزماني فحلي و ايجاد همزماني در گاوها بوده كه نشان داده شده است در تابستان در گاوهايي كه بصورت همزمان فحلي شده اند و همزمان تلقيح شده اند نسبت به گاوهايي كه جداگانه فحل يابي شده اند در صد موفقيت بيشتري در باروري داشته اند چون فحل يابي بصورت انفرادي در تابستان با كوتاه شدن دوره فحلي مشكل مي باشد.}

^{هر كدام از اين تكنيكها و روشها، اثرات خاص خود را دارا بوده و با توجه به ارزش اقتصادي و شرايط موجود دامداران مي توانند براي بهبود ميزان توليد مثل و توليد شير خود از آنها استفاده كنند}

^{دکتر محمد رضا نيکان سرشت}

^{دکتر آرش پارساي}

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2] معرفی 32 نژاد گوشتی دنیا ...

[/h]

 

 

 

Angus

 

 

• یک نژاد معروف گوشتی است. دارای بزرگترین گله های گوشتی دنیا است

• رنگ آن مشکی است

• ممکن است غدد پستانی آن سفید رنگ باشد

• مقاوم به آب و هوای بد- بلوغ زودرس-چربی خیلی خوب-بازده گوشتی بالا-

• از آنها به نسبت زیاد برای بهبو د کیفیت لاشه و تولید بالا دو رگه گیری می کنند

• ژن بی شاخی غالب بر نوع شاخ دار است

• در سال 1835 رسماً به عنوان یک نژاد شناخته شده

و .........................

ادامه راهم ببینید

SAMAD QERMEZI

 

THE END

...........

Angus hybrids

 

 

 

• از ترکیب ژنتیکی American angusو ژن نژادهای قاره ای جهت زیاد شدن گوشت ایجاد شده اند

• از نظر هیکل 8/5 آنگوس آمریکایی می باشند و از نظر خون 4/3 آنگوس آمریکایی خون دارند

• دارای چند نوع ترکیب ژنتیکی هستند

• برخی از این نژادها دارای اسکلت ضعیف اما در کل همه آنها دارای چربی marblingبالایی هستند

Barzona

 

• از تلفیق چهار نژادHereford-Angus- وAfrikaner-Santa Gertirudis بوجود آمده

• دارای دو نوع شاخ دار و بدون شاخ می باشند

• به طور کلی رنگ آنها قرمز میانه ای اما می تواند قرمز تیره یا روشن باشد

• به دلیل شرایط اقلیمی آریزونا (باران کم ، چراگاه کم ، نوسانات دما زیاد وصخرهای بودن)شخصی به نام F.N.BARD این نژاد را بوجود آورد

Beefalo

• از تلفیق نژاد گاوهای محلی وBison (نوعی بوفالو)بوجود آمده

• دارای بدنی مقاوم ، آسان زا ، کیفیت بالای گوشت

• قابلیت یافتن چراگاه را دارد.

Beef master

• از تلفیق سه نژادHereford-Shorthorn-Brahmanبوجود آمده

• هدف از تولید این نژاد تولید بیشتر(شیر و گوشت)

• مرکز اولیه پرورش آن جنوب تگزاس بوده است

• رنگ بیشتر آنها قرمز مایل به قهوه ای است ولی هیچ گونه رنگ استانداردی برای آنها وجود ندارد

• در سال 1954 سازمان کشاورزی آمریکا اسم این نژاد را به عنوان یک نژاد خالص ثبت کرد

Belgian Blue

 

• دارای جثه متوسط-وزنی سنگین-عضلات حجیم-پاهای قوی-سری نسبتاً کوچک-سخت زایی بالا-کپلی شیب دار

• رنگ آنها آبی-سفید یا آبی و سفید است

• گوشت آنها دارای کمترین میزان چربی است

Belted galloway

• در اوایل قرن 19از نژاد خالص Black galloway بوجود آمده است.

• دارای جثه متوسط-سر بزرگ و پهن-گردنی نسبتاً متوسط ، قد کوتاه ، استخوان بندی مناسب و در فصل زمستان دارای موهای بلند، بدون شاخ

• پا های جلو وعقب سیاه رنگ ودرخشندگی قرمز رنگی داشته

• قسمت میانی بدن سفید رنگ

• گاوهایی پر طاقت هستند ، با محیط زود سازگار می شوند ، راحت کنترل می شوند ، کیفیت گوشت خیلی عالی ، آسان زا و مادران خوبی هستند

Brad Ford

• درسال 1974 در شهر فلوریدا از تلفیق Brahman and Hereford بوجود آمد

• دارای بلوغ زود رس ، باروری خوب ، آسان زایی ، تولید شیر بهینه ، طول عمر خوب ، صورتی سفید رنگ، دور چشم و بدن قرمز رنگ است

• این نژاد به خاطر حس مادران اش معروف است.

Brahman

 

• مرکز اولیه پرورش آن هند می باشد

• تشخیص آنها از روی کمر وکپل وگوش های بلند کاری راحت است

• رنگ آن خاکستری است.

• به علت شرایط غذایی نا مناسب و آفات زیاد وانگل ها وبیماری ها وشرایط آب وهوایی گرمسیری سخت هندوستان قابلیت های مقاومتی خوبی پیدا کردند.

• این نژاد پوستی نرمی دارد ودارای غدد عرق ساز می باشد که این امر کمک می کند در برابر گرما مقاوم باشند

• از گاوهای مقدس هندوستان هستند

• این نژاد معروفترین نژاد دنیا است

Brangus

 

• از تلفیق دو نژاد Brahman and angusبوجود آمده

• مقاوم به شرایط جوی و بیماری و شرایط نامناسب غذایی

• دارای اسکلت خوب بدنی

• در شرایط سرد آب و هوایی دارای پوشش بدنی مو دار هستند

Braunvieh

 

• یک لغت آلمانی به معنای گاو قهوهای است

• در قرن 17 در کوه های سوئیس مشاهده شد

• دارای جثه ای متوسط هستند

• به دلیل آسان زایی وخوش مزاج بودن و قابلیت چرای خوب معروف هستند

• رنگ آنها از قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره است

• دماغ و پوزه و کمروغدد پستانی وداخال پای آنها روشن تر است

• دور شانه و گردن دارای رنگ تیره تری می باشد

• قسمتی که دم به بدن وصل می شود تیره رنگ است

• دارای سم تیره رنگ و سفت می باشد.

British white

 

• دارای جثه متوسط-بدون شاخ-طبیعتی آرام، غدد پستانی خوش فرم، کمری صاف، باروری خوب،آسان زا ، گوشت بدون چربی ، شیر دهی خوب ، پر طاقت

• وزن نرآن kg 950-725است

• وزن ماده آن kg 550-450 است

• دارای جثه متوسط ، بدون شاخ، طبیعتی آرام ،غدد پستانی خوش فرم، کمری صاف، باروری خوب ،آسان زا ، گوشت بدون چربی، شیر دهی خوب ،پر طاقت

• وزن نرآن kg 950-725است

• وزن ماده آن kg 550-450 است

Buelingo

 

• دارای جثه متوسط ، نوار سفید رنگ روی کمر ، بلوغ زودرس ، مزاج خوب ، آسان زان ، باروری خوب و گوشت خوب

• رنگ شانه وکپل مشکی و قرمز آلبالویی

• وزن ماده آن kg550-450 است

• وزن نرآن kg 900-800است

Canadienne

 

• مرکز اولیه پرورش نرماندی وبریتانیا است

• در بین سالهای 1660-1608 به کبک آورده شده

• اولین گاو آمریکای شمالی است

• گاوهای پر طاقت، سازگار با آب و هوای بد

• رنگ هنگامی که به دنیا می آید روشن است ولی هنگام رشد رنگشان به مشگی و قهوه ای می گراید

• رنگ پوزه وکناره های بدن غدد پستانی وکیسه بیضه روشن است

• از شیر آنها برای تولید پنبر استفاده می شود

• به هنگام بزرگ شدن چربی گوشت آنها کم می شود

Charolais

 

• مرکز اولیه پرورش نرماندی وبریتانیا است

• در بین سالهای 1660-1608 به کبک آورده شده

• اولین گاو آمریکای شمالی است

• گاوهای پر طاقت-سازگار با آب و هوای بد

• رنگ هنگامی که به دنیا می آید روشن است ولی هنگام رشد رنگشان به مشگی و قهوه ای می گراید

• رنگ پوزه وکناره های بدن غدد پستانی وکیسه بیضه روشن است

• از شیر آنها برای تولید پنبر استفاده می شود

• به هنگام بزرگ شدن چربی گوشت آنها کم می شود

Chiangus

• از تلفیق دو نژاد Angus and Chianinaبه وجود آمده

• بدون شاخ-بلوغ زودرس، عضلانی-فعالیت جنسی ز یاد ، کیفیت گوشت بالا و چربی خوب

Chianina

 

• مرکز اولیه پرورش آن ایتالیا است

• در سال 1971 وارد آمریکا شد

• رنگ آن از سفید تا خاکستری است

• دارای موی کوتاه-پوست سیاه رنگ

• شاخ های آنها به طرف جلو و سیا رنگ است است ولی وقتی بزرگ می شوندروشن می شود

• معروفترین ویژگی آنها خوش فرم بودن عضلات بخصوص شانه وکمر وکپل

صورت نسبتاًکشیده دارند

 

Corriente

 

• نژاد آنها به اولین گاوهای که اسپانیادر سال 1493 به دنیای جدید معرفی کردند بر می گرد د

• مقاوم به انواع آب وهوا

• گاو های کوچک وکم چرب و چابکی هستند

Devon

 

• از قرمز تیره تا روشن یا فندوقی دیده می شوند

• در زمستان موی ضخیم ومعمولا بلند و فرفری ولی در تابستان کوتاه ونرم است.

• استخوان بندی کوتاه و کلفت-عضلاتی نرم

• وزن نرlbs 2200-1700

• وزن مادهlbs 1300-950

 

Dexter

• کوچکتین نژاد آمریکایی بوده-شیر و گوشت خوبی داشته

• معمولا سیاه رنگ هستند ولی قهوه ای متمایل به قرمز هم دیده می شوند

• در جنوب غربی ایرلند در قرن 19 توسط آقای Dexterبوجود آمد

• نسبت به جثه ای که دارد تولید شیر خوبی دارد(بعضی از آنهاسالانه بیست برابر وزنشان شیر تولید می کنند)

• نیم تنه پهن- پا های کوتاه و انتهای کمر کاملا 90 درجه است-عضلات حجیم و خوبی دارند

• از نژادIrish kerryبوجود آمده

• وزن ماده ان lbs 800-750وزن نر آن lbs 1100-1000است

Droughtmaster

• مرکز اولیه پرورش این نژاداسترالیا بوده.

• در آب و هوای گرم و خشکسالی دوام می آورند

• مقاوم در برابر کنه و گرما، باروری بالا-طبیعت آرام ، بچه داری خوب ، شاخ دار و بدون شاخ(اکثرا بدونه شاخ هستند)

• قرمز رنگ هستند.از رنگ عسلی تا قرمز تیره تغییر کرده

• 50%آنBrahmanو50% آن Shorthorn است

 

Galloway

• نسبتا کوچک-موهایی بلند وموج گونه-دارای پوست کلفت ، دارای سر کوچک و پهن-گوشهای نسبتا دراز و پهن و پوشیده از مو دارند.

• دارای گردن نسبتا دراز-شانه های بلند و زاویه دار، بدون شاخ، مقاوم و پر طاقت ،آرام، مناسب برای تلفیق با نژادهای دیگر که به صورت سنتی با شاخ کوتاه تلفیق شده ، کیفیت گوشت بالا ، چربی خوب

• معمولا مشکی رنگ است ولی خاکستری متمایل به زرد تا قهوه ای هم دیده شده

رنگ گوساله ها قهوه ای مایل به قرمزاست

Gelbvieh

 

• یک نژاد آلمانی است

• مربوط اواخر قرن 18 واوایل قرن 19 است.

• در سال 1973وارد آمریکا شد.

• رنگ معمول آن زرد است ولی متمایل به قرمز و مشکی هم دارد.

• دارای شاخ کوتاه، پوست نرم-رشد خوب وعضلانی

• نوع بدونه شاخ آن در آمریکا تولید شده

• نوع ماده آن بخاطرقابلیت شیردهی، باروری و آرام بود نش معروف است

Gyr

 

• اندازه آن از متوسط تا بزرگ است که بستگی به شرایط آب وهوایی دارد

• به رنگ نژاداهای شاخ کوتاه سرخ است

• نوع خالخالی یا قرمز تیره آن هم وجود دارد.

• دارای پوستی قرمز است حتی اگر ظاهر حیوان سفید رنگ باشد.

• بسیار باهوش و گاوهای کاری هستند

• موهایشان با روغنی پوشیده شده که حشرات را از خود دور می کنند.

• گاوهای اجتمایی هستند

• جنس نر آنها از گله دوری می کند

• جنس ماده آنها بیشتر حالت پرستار دارند و دور گوساله ها می تابند.

 

Hays converter

• یک نژاد کانادایی است

• جنس ماده آن به طور کلی مشکی با رگه های سفید است اگر چه رنگ قرمز وسفید در بین آنها دیده شده

• از سه نژادBrahman,Hereford,Holsteinبوجود آمده

• مقاوم برای شرایط آب و هوایی غربی

• دارای سم و پای قوی، پستانی خوش فرم، باروری خوب، تولید شیر بالا، بلوغ جنسی زود رس

• فقط در کانادا تولید شده ودر بازار آمریکا به فروش می رسد

 

Herefrd

• یک نژاد قدیمی در انگستان است

• نژاد جدید در سال 1800 وقتی با Flandersتلفیق داده شد بوجود آمد

• نژاد قدیمی بزرگ

• نژاد جدید متوسط و قرمز رنگ و از سر تا سینه و زیر شکم وتا نوک دم سفید رنگ است.

• سینه ای پهن-پا هایی کوتاه و کلفت و قوی-بیشتر آنها شاخ دار هستند ودر کنار سر پیچ خورده

• نژاد بدون شاخ در آمریکای شمالی وانگلستان وجود دارد.

• به طور کلی اهلی و سریع رشد ودارای گوشت با کیفیت می باشد.

 

Highland

• یک نژاد اسکاتلندی است.

• در مدت 200 سال هیچ گونه تغییری در این نژاد صورت نگرفته

• قهوه ای متمایل به قرمز است یا تمام بدن طلایی رنگ است.

• جسته کوچکی دارد، موهای بلند و پشمالو، سر کوچک و پهن، شاخ دراز و رو به بالا، پاهایی کوتاه و نیرومند، مقاوم در مقابل آب و هوای سخت، دارای بلوغ دیر رس

• دارای بهترین کیفیت گوشت است.

 

Indus-Brazilian

• یک نوع zebu است.

• دارای گوش دراز وآویزان

• بزرگترین گوش را در بین گاو های دنیا دارد.

• رنگ آن از سفید تا خاکستری تیره تا متمایل به قرمز است.

• نسبت به نژاد Brahmanبلند قد تر و سبکتر هستند، در برابر گرما و نیش حشرات پرطاقت اند(به همین دلیل در مناطق مرطوب و گرم خوب دوام آورده)

 

Normande

• یک نژاد دو منظوره فرانسوی است

• دارای پوزه پهن، شاخ کوتاه ، پستان بزرگ ،آسان زا ،طول عمر زیاد ، بچه داری خوب ، لگن بزرگ ، تولید شیر خوب، رشد گوساله سریع

• به خاطر آرام بودن وقالبلیت تبدیل زیاد علف به شیر معروف هستند.

• دارای پستان خوش فرم

• در سال 1974 وارد آمریکا شد

• بیشتر روی مدل گوشتی آن کار شده

Romagnola

 

• از نژاد podolicونژاد های محلی در ایتالیا بوجود آمده

• در سال 1900 بهترین نژاد در پاریس شناخته شد

• یکی از بزرگترین نژاد های آمریکایی است

• مقاوم به کمبود چراگاه، مقاوم به سرما وگرما، آرام، بلوغ جنسی زودرس، عضلانی، انعطاف پذیری در مقابل تغییرات غذایی، شهوت جنسی زیاد در نر

• رنگ ماده ها سفید متمایل به خاکستری روشن است.

• رنگ نر تیره ترودور چشم و گردن نیز تیره است

• نوک شاخ سیاه رنگ است

• در نر و ماده پلک، معقد، پوزه، دم مشکی رنگ است(فرج در ماده هاسیاه است)

• رنگ گوساله ها در اوایل زندگی قرمز متمایل به طلایی

• وزن گاو ماده بالغ Kg 725-500و وزن گاو نر بالغ1200Kgاست

 

Short horn

• مرکز اولیه پرورش شمال شرقی انگلستان

• در سال 1783 به آمریکا انتقال یافت

• رنگ قرمزوسفید، سر کوچک وپهن

• چشم های بزرگ، شاخ کوتاه ، بلوغ زود رس ، سازگاری و مقاومت خوب با محیط ، طول عمر زیاد

• در سال اولیه عمر به وزن Kg550-450 می رسند.

Simmental

 

• مکان اولیه این نژاد Bernese oberlandبوده وبه سرعت در سویس شمالی و آمریکا گسترش یافت

• آرام-پرورش آسان-بدن عضلانی، استخوان بندی قوی، شیر خوب

• وزن گاو مادهKg -725-550 و وزن گاو نرKg1200-1000

• اگر کیفیت غذا خوب باشد روزانه Kg5|1-1رشد میکند.

• رنگ طلایی کم تا قرمز تیره وسر و قسمت پایین پا سفید

• بازدهی این نژاد حدود 63 درصد است

 

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]نژادهای شیری معروف جهان[/h]

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD][/TD]

[TD=width: 35][/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]

ملکه شیر جهان:

هلیشتاین:

•

هلیشتاین فریزین اسم رسمی نژاد است

•

وزن مطلوب گاوهای هلیشتاین نر و ماده بالغ به ترتیب 1000 و 680 کیلو گرم می باشد.

•

گاوهای هلیشتاین به بیشترین تو لید کننده شیر با کمترین درصد چربی شهرت یافته اند

•

گوساله های این نژاد در میان سایر نژادهای شیری در هنگام تولد بالاترین وزن را دارندواین ویژگی همراه با رنگ سفید چربی بدن ، آنها را برای تولید گوشت سفید گوساله مناسب می سازددر اروپا معمولا فریزین به گاوی که اجداد اروپایی دارند و هلیشتاین به گاوهای که اجداد آنها از امریکای شمالی است اطلاق می شود.

•

در این نژاد منگوله دم قسمت بالای سم وهمچنین خط زیر شکم وپیشانی سفید رنگ است

•

هلیشتاین دیرتر از جرسی ، گرنزی ، و ایر شایر بالغ می شود.

..............

 

SAMADQ

 

 

 

براون سوئیس :

 

 

•

قدیمی ترین نژاد شیری براون سوئیس است.

•

براون سوئیس از نظر وزن بعد از هلیشتاین حایز مقام دوم است.

•

رنگ قهوه ای براون سوئیس از خیلی روشن تا خیلی تیره متفاوت است.

•

براون سوئیس حیوانی رام ولی کمی لجباز است.

•

ین نژاد به سبب اندازه نسبتا بزرگ ، وزن زیاد گوساله ها ، چربی سفید بدن برای پرواربندی و گوشت سفید گوساله تا حد هلیشتاین مقبولیت یافته است.

•

براون سوئیس دیر بالغ می شود و نسبت به نژادهای دیگر دیرتر به اوج تولید می رسند.

•

چرای روی دامنه کوهها منجر به قدرت چرای برتر در این نژاد شده ا

مونبیلیارد :

•

مرکز پرورش اولیه این نژاد فرانسه است

•

دارای شیر بالاو درصد بالای چربی و پروتیین است-به عنوان یک گاو دو منظوره استفاده می شوند

•

دارای باروری خوب-کیفیت بالای شیر و گوشت-سازگار با انواع شرایط اقلیمی

•

گاوهای این نژاد دارای طول عمر زیاد هستند(در طول عمر خود بیش از 100 تن شیر تولید می کنندو بیش از پنج شکم زایش دارند.

ایرشایر :

•

ایرشایر آخرین نژاد اصلاح شده است.

•

آب وهوا در منطقه ایر در زمان زیادی از سال سرد و نمناک است.

•

گاوهای ایرشایر بزرگتراز گاوهای گرنزی و جرسی است و رنگ آنها از قرمز تا قهواه ای مایل به قرمز و سفید متغیر دارند .

•

گوساله های این نژاد به دلیل وزن و تولید نسبتا پایین برای تولید گوشت گوساله ارزش متوسطی دارند.

•

گاوهای حذفی و گاوهای مازاد نیز برای تولید گوشت دارای ارزش متوسطی می باشند. زیرا خیلی سریع چاق می شوند و دارای چربی سفید هستند.

•

چربی شیر این نژاد 4 درصد و مواد جامد بدون چربی شیر آنها کمتر از گرنزی و جرسی است.

•

شکل پستان این نژاد در مقایسه با اغلب نژادهای دیگر بهترین می باشد.

ن

ژاد شورت هورن شیری

:

•

نژاد شورت هورن شیری به عنوان نژادی دو منظوره برای تولید شیر و گوشت معروف است.

•

اندازه نسبتا بزرگ آنها امتیازی مثبت برای تولید گوشت و پرداخت قیممت بالا برای گاوهای حذفی است

•

گوساله های این نژاد به دلیل وزن پایین در هنگام تولد ( 24 تا 36 کیلوگرم ) در مقایسه با گوساله های هلیشتاین و براون سوئیس برای تولید گوشت سفید برتری کمتری دارند.

•

شیر آنها برای مصرف مستقیم و تهیه پنیر کاملا مناسب است

•

رنگ حیوان از تقریبا سفید تا قرمز متغیر است. ولی بیشتر داری ترکیبی از هر دو رنگ می باشند که به رنگ سرخ تیره معروف است.

گرنزی

•گرنزی تا حدی از جرسی بزرگتر است.

•درصد چربی و همچنین درصد کل مواد جامد بدون چربی در شیر این نژاد اندکی کمتر از جرسی است اما رنگ شیر آن به علت وجود مقدار بیشتر کاروتن زردتر است.

•وزن گوساله های گرنزی هنگام تولد کمی بیش از گوساله های جرسی است.

•اندازه کوچکتر ورنگ زرد چربی لاشه موجب می شود که اینها نیز برای تولید گوشت قرمزو گوشت سفید گوساله مناسب نباشد.

•گرنزی ها دیرتر از جرسی ها بالغ می شوند و قدرت چرای آنها به خوبی جرسی ها نیست.

•اوهای گرنزی تا حد بسیار بالایی مطیع و رام می باشند.

ج

رسی :

• کوچکترین نژاد گاوهای شیری جرسی است که به دلیل چربی زرد برای تولید گوشت قرمز و گوشت سفید گوساله ارزش چندانی ندارد.

•شیر جرسی ها در مقایسه با سایر نژادها بیشترین درصد چربی و همچنین مواد جامد بدون چربی را دارد.

•جرسی ها نسبت به تمامی نژادهای دیگرزودتر بالغ می شوند و سریعتر به اوج تولید شیر می رسند

•شیر نژاد جرسی به علت کاروتن زیاد زرد رنگ می باشد.

• گاوهای جرسی به خلوص نژادی شهرت دارند

 

 

 

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[پسری از بابلسر 1800]

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 100%][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 100%][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 100%][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 40][/TD]

[TD]روش پرواربندی گاو و گوساله[/TD]

[TD=width: 40][/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_abstractnews, width: 100%][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 100][/TD]

[TD=class: cms_table_abstractnews, width: 100%]گوساله های جوانی هستند که درسنین ۳ تا ۵ ماهگی به وزن ۲۵۰ ــ ۱۲۰ کیلو گرمی می رسندو لاشه ای به وزن ۷۵ تا ۱۵۰ کیلو گرم تولید می کنند.[/TD]

[TD=width: 100][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=colspan: 3][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD][/TD]

[TD][/TD]

[TD][/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 100%][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_abstractnews, width: 100%][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 1][/TD]

[TD=width: 10][/TD]

[TD=class: cms_table_abstractnews, width: 100%][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_mainbodytextnews, width: 100%][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 10][/TD]

[TD=width: 250, align: center][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 100%][/TD]

[TD=width: 3][/TD]

[TD=width: 1][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 1, bgcolor: #BBBBBB][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 1, bgcolor: #FFFFFF][/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

[/TD]

[TD=width: 3][/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

[/TD]

[TD=width: 10][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 10][/TD]

[TD][/TD]

[TD=width: 10][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 10][/TD]

[TD=width: 250][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 50%, bgcolor: #BBBBBB][/TD]

[TD=width: 50%, bgcolor: #FFFFFF][/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

[/TD]

[TD=width: 10][/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

در پروار بندی به منظور تولید گوشت گاوعوامل مختلفی موثرند که مهمترین آنها عبارتند از:

۱ـ نوع گاو ـــ گاو های گوشتی ،گاوهای شیری حذفی و گاوهای دوکاره.

۲ـ سن کشتارـــ رشد و نمو گاو و گوساله به مقدار زیادی بستگی به کیفیت ومیزان تغذیه دارد .دامها بر حسب نژاد ،نحوه پرورش و مرحله تولید در سنین مختلفی بشرح زیر پروار شده و به بازار فرستاده می شوند.

الف ــ سن ۳ تا ۵ ماهگی برای گوساله های شیری ( شیر خوار)

ب ــ سن ۸ تا ۱۲ ماهگی برای گوساله های نر جوانی که بلا فاصله بعد از شیر گرفتن پروار می شوند.

ج ــ سن ۲۴ تا ۳۰ ماهگی برای گوساله هایی که ابتدا خوب تغذیه شده اند و در زمستان از کیفیت تغذیه آنها کاسته شده است.

َد ــ سن ۳ تا ۴ سالگی برای گاوهایی که در مراتع تغذیه می شود.

ه ــ دامهای خذفی که به وسیله ماده گاوهای جوانتر جانشین می شوند.

۳ ــ نقش دامپرور ـــ با توجه به مساءل فنی در امر پرواربندی و برای گرفتن نتیجه بهتر باید افرادی که به اینکار اشتغال دارند دارای تخصص یا اطلاعات و تجربه کافی باشند.

● پرواربندی گوساله های شیر خوار

گوساله های جوانی هستند که درسنین ۳ تا ۵ ماهگی به وزن ۲۵۰ ــ ۱۲۰ کیلو گرمی می رسندو لاشه ای به وزن ۷۵ تا ۱۵۰ کیلو گرم تولید می کنند. این گوساله ها فقط با شیر طبیعی یا شیر جانشین شونده تغذیه شده و هدف از این روش عبارت است از:

الف ــ از تغییر شکل و تغییر فعالیت دستگاه گوارش دام شیر خوار و تبدیل آن به دستگاهگوارش دام بالغ جلو گیری شود.در نتیجه این امر از افزایش وزن دستگاه گوارش جلو گیری شده و لاشه ای با راندمان وزن بیشتر (۶۵ ـ ۶۰ درصد بازدهی گوشت) به دست می آید.

ب ــ کم بودن آهن شیر باعث تولید گوشت سفید و نیزچربی زیادآن ( شیر) باعث افزایش چربی بین عضلانی می شود که گوشت را لذیذ می کند.

پرواربندی این گوساله به دو روش صورت می گیرد.گروهی گوساله های نوزاد را تا مدتی با شیر طبیعی و سپس شیر جانشین شونده را به تدریج جایگزین آن می کنند. گروهی دیگر از ابتداگوساله ها با شیر جانشین شونده تغذیه می کنند. برای سهولت کار بهتر است از گوساله های هم سن در سالن های مخصوص پرورش استفاده کنند این گوساله ها ممکن است از نژادهای مختلف بوده ولی بیشتر آنها را گوساله های نر نژاد شیری تشکیل می دهند. متاسفانه در بعضی از دامداری ها پرورش آین قبیل گوساله در شریط بهداشتی صورت نگرفته که در این حالت دامدار ناچار به استفاده غیر اصولی از انتخاب آنتی بیوتیک ها بوده و همچنین در پاره ای از موارد در امر رشد از هورمون های رشد(آنابولیزان ها)استفاده می کنندکه این امر سبب تجمع این مواددر گوشت حیوان شده که احتمالا" خطراتی برای مصرف کننده در برخواهد داشت.

● پرواربندی گوساله های نر جوان در جایگاه

این دسته شامل گوساله های نر جوان پیشرس بوده و مشخصات آنها بشرح خلاصه می شوند:

الف ــ بیشتر این دامها را گوساله های نر جوان تشکیل داده و بندرت در بین آنها گوساله ما دیده می شود.

ب ــ به علت تغذیه مواد مواد متراکم از رشد بسیار سریع و فراوان بر خوردارهستند.

ج ــ خیلی زود ( حدودا" بین ۹ تا ۱۸ ماهگی به طور متوسط یک سالگی ) آماده کشتار می شوند. در سن کشتار وزن گوساله ۳۰۰ الی ۴۵۰ کیلوگرم می باشند.

● پرواربندی گاو در مرتع و جایگاه

در این روش پرواربندی گوساله های جوان و تلیسه ها در سن ۲ تا ۳ سالگی روانه کشتارگاه می شوند. روش کار بدین صورت یوده است که گوساله ها ار بدو تولد مستیقا" از پستان مادر شیر خورده و تمام شیر مادر صرف تغذیه نوزاد می گردد. در شروع فصل زمستان گوساله در جایگاه از تغذیه بهتری بر خوردار شده و به اضافی وزنی حدود ۴۰۰ ـ ۳۰۰ گرم در روز می رسد. در بهار دوم با چرادر مراتع به اضافی وزنی حدود ۷۰۰ـ ۶۰۰ گرم در روز می رسد. با شروع دومین پاییز در سن ۱۶ تا ۱۸ ماهگی روانه کشتارگاه می شود. ولی تعدادی از دامپروان با اجرای یک برنامه تغذیه فشرده در دومین زمستان دامهای لاغر را پروار نموده ودر سن ۳۰ـ ۲۴ ماهگی به وزن زنده ۷۰۰ تا ۶۰۰ کیلو گرم روانه کشتارگاه می کنند.

● اصول پرورش گوساله و تلیسه

ز آنجا که هر ساله در یک گله گاو شیری نزدیک به ۲۵%حذ ف خواهد شد لذا بایستی مدیرگله تدبیر مناسبی جهت جایگزینی آنها بیندیشد.

دلایل حذف برخی گاوها در گله عبارتند از:

تولید کم (که به آن حذف اختیاری می گویند)

مشکلات تولید مثل

ورم پستا ن

صدمه دید ن

مرگ

فروش و ترکیب نا مناسب بدن

کتوز و علل ناشناخته دیگر

به دو طریق می توان گله خود را تکمیل کرد :

۱ پرورش گوساله های حاصل از گاوهای گله خود

۲ خرید گوساله یا تلیسه از دیگر مزارع

البته خرید گوساله نسبت به خرید تلیسه ارجحیت دارد چرا که :

ارزان تر از خرید تلیسه است

امکان اشاعه بیماری کمتر است

میزان رشد را می توان مهار کرد (تا چاق نشود)

سن وفصل جفتگیری قابل کنترل است

تمام تلیسه های جایگزین باید با گاوهای نرهمان نژاد جفتگیری شوند.

گو ساله های تلیسه های جایگزین باید ازلحاظ ژنتیکی نسبت به گوساله های دیگربرتری داشته باشند .

● دستگاه گوارش گوساله

حجم بیشتر معده گوساله تازه متولد شده را شیردان تشکیل می دهد که با افزایش سن میزان شکمبه افزایش می یابد.

با توجه به اینکه دردستگاه گوارش گوساله جوان هنوز میکروارگانیسمی رشد نیافته لذاویتامینهای گروه Bوپروتئین مرغوب بایستی در اختیار آنها قرارگیرد.

تمام جیره های غذائی گوساله تازه متولد شده تا ۱۰ روزگی باید از شیر باشد چرا که آنزیمهای گوارشی برای تجزیه پروتئینهای پیچیده و کربوهیدراتها تا۷الی۱۰ روزگی وجود ندارد .

محصولات نهائی تخمیر از جمله ایزوبوتیریک اسید و ایزووالریت اسید محرک اصلی رشد پرزهای شکمبه هستند .

● مدیریت زایمان

در۶۰ روز قبل از زایمان که به دوره خشک معروف است دو نوع جیره باید تنظیم کرد .که یکی از۶۰روز به زایمان تا۴۰روز به زایمان و دیگری از ۲۰روز به زایش می باشد و جهت تعادل آنیون – کاتیون اجراء می گردد .

گاو خشک باید یک هفته قبل از زایمان به اتاق زایش انتقال یابد.

ابعاد زایشگاه ۱۶تا۲۵متر مربع مساحت دارد .

به ازاء هر ۲۵ راس یک جایگاه زایش در نظر گرفته می شود.

تقریبا ۵%گوساله ها در حین تولد مرده متولد می گردند که با یاری دادن گاو توسط شخص مجرب می توان آنها را نجات داد .

بعد از تولد گوساله و پس از قطع ناف گوساله شروع به تنفس می کند .

بند ناف باید از ۵سانتیمتری بریده شود . برای ضد عفونی کردن بند ناف از الکل یا گیره پلاستیکی مخصوص استفاده می گردد .

گره زدن بند ناف نزدیک سطح بدن منجر به فتق ناف می گردد.

به منظور نابود کردن اجرام بیماریزا استفاده از تنتورید مناسب است .

● آغوز

با توجه به اینکه آغوز حاوی پادتن (ایمنوگلبولینها)می باشد و از آنجا که هیچگونه پادتنی از خون مادراز طریق جفت به جنین وارد نگردیده لذا بلافاصله بعد از تولد بایستی آغوز را به مصرف گوساله رساند.

بین ترکیبات آغوز و شیر معمولی تفاوتهای زیادی وجود دارداما بیشترین تفاوت آنهامربوط به پروتئین است که نزدیک به ۶ برابراز شیر بیشتر است .

البته میزان لاکتوز شیر معمولی از آغوز بیشتر است .

بعد از گذشت ۲۴ ساعت از تولد،دستگاه گوارش گوساله قادر به جذب پادتنها نیست که به آن بسته شدن روده می گویند( Gut closure).

گاوهای مسن (سه دوره شیردهی و بالاتر) نسبت به گاوهای جوان مقدار بیشتری از پادتنها را تولید می کند.

● پرورش گوساله ها از تولد تا شیر گیری

تغذیه با خوراکهای مایع :

شیر کامل غذائی با قابلیت هضم بالا برای گوساله ها می باشد .

گوساله باید ۸ تا ۱۰ درصد وزن بدن خود شیر دریافت کند.

در نژادهایی مثل جرزی گرنزی که درصد چربی شیر آنها بالاست می توان شیر را با نسبت ۳.۵به۱ با آب گرم رقیق کرد .

شیر حیوانی که به ورم پستان مبتلاست یا شیری که آنتی بیوتیک دارد را می توان به مصرف گوساله ها رساند.

استفاده از شیر جایگزین ،یک روش اقتصادی است زیرا هزینه آن نصف قیمت شیر کامل است.

جایگزین شیر به صورت پودر تولید می شود و۴۵۰گرم از آن را با ۳.۱ کیلو گرم آب رقیق می کنند.

جایگزین شیر حاوی ۲۲%پروتئین است. مقدار چربی آن از۳تا۲۵%متغیر است .

افزودن املاح معدنی و ویتامینها به آن ضروری است.

خوراندن مقدار کمی آنتی بیوتیک به گوساله شیری سودمند است.

پیش شروع کننده ها Prestarterغذاهای پلت شده خشکی هستند که مانند جایگزین شیر تهیه می شوند.

پیش شروع کننده ها گوساله ها را طی ۴ روز به خوردن غذای خشک عادت می دهند و موجب آغاز رشد خواهند شد.

زمانیکه مصرف پیش شروع کننده در گوساله به ۲۳۰گرم در روز رسید ،آنوقت باید از شروع کننده لستفاده کرد.

● شروع کننده گوساله Calf starter

گوساله از ۴تا۶روزگی به استفاده از شروع کننده باید ترغیب گردد.

مصرف شروع کننده باید به ۱.۸تا۲.۳ کیلوگرم در روز محدود گردد.

سیلوی ذرت و مرتع را قبل از ۴تا۶ماهگی نباید به مصرف گوساله رساند.

● جایگاه

انواع مختلف جایگاه برای گوساله ها وجود دارد مانند جایگاه انفرادی به ابعاد ۱.۸*۱.۲متر جایگاه مرتفع با کف مشبک Elevated stalls که متحرک است و ابعاد آن ۱.۲۲*۰.۵۱ می باشد.

جایگاه باید ۳۰ سانتی متر از زمین بلندتر باشد .

مدیریت شاخ سوزی گوساله ها در ۲ تا۴ هفتگی انجام می گیرد.

می توان از هیدروکسید پتاس استفاده کرد.

برای بریدن شاخ تلیسه ها از اره می توان بهره جست اما منجر به استرس و صدمه می گردد.

● بیماریهای گوساله

درجه حرارت بحرانی درهفته اول زندگی گوساله می باشد.

تلفات گوساله ها در۲تا۳هفته اول زندگی زیاد است.

برای کاهش تلفات گوساله ها باید مادران آنها را خوب تغذیه کرد.

مصرف شیر نباید از ۱۰% وزن بدن بالاتر رود .

اضافه کردن آنتی بیوتیک به شیر سودمند می باشد.

از جمله بیماریهای شایع در گوساله ها :

عفونت خونی حاد گوساله Acute calf septicemia

اسهال معمولی گوساله Common calf scours

ذات الریه Pneumonia

● پرورش گوساله از شیر گیری تا یکسالگی

مراقبت از گوساله ها از زمان شیر گیری تا یک سالگی یکی از کم زحمت ترین کارهای مدیریتی است.

مدت کوتاهی پس از شیرگیری ،گوساله ها را در گروههای ۸تا۱۰ راسی قرار می دهند.

لیس زدن سر پستانکها منجر به ورم پستان ورشد نامناسب پستان خواهد شد .

جیره گوساله ها تا۴ماگی بید حداقل ۱۶%پروتئین داشته باشد.

در مورد گوساله های ۱۰ماهه و بالا تر می توان از علوفه مرغوب بهره جست .

مکمل ویتامین و املاح معدنی خصوصا فسفر برای گوساله ها مهم است.

اجرای برنامه واکسیناسیون با مشورت دامپزشک امری ضروری است.

● پرورش تلیسه ها از ۱ تا۲ سالگی

هدف از پرورش تلیسه داشتن حیوانی با جثه مناسب و بزرگ است بطوریکه بتواند در ۱۵ ماهگی یا کمتر ار آن جفتگیری نماید.

پرورش تلیسه های مسن تر از یکسال آسان و کم هزینه است.

۲تا۳ماه قبل از زایش باید تغذیه کنسانتره آغاز گردد .

تغذیه بیش از حد، تلیسه هایی بوجود می آورد که در هنگام زایمان چاق هستند وشیر کمتری تولید می کنند.

تغذیه کمتر از حد مطلوب نیز باعث کوچکتر شدن جثه ومشکلات سخت زایی می گردد.

امکانات جایگاه تلیسه ها نیاز به دقت بالایی ندارد.

به ازاء هر ۴۵ تلیسه یک آبشخور نیاز است.

● تولید گوشت سفید Veal calf production

برخی گوساله های تو دلی (Bob veal calves) جهت گوشت سفید به کشتار می روند.

بهترین وزن برای فروش گوساله های با گوشت سفید ۱۳۶ تا ۱۸۲ کیلوگرم می باشد.

برا ۲تا۳ هفته اول بایستی هر روز دمای رکتوم گرفته شود واگر از ۳۹ درجه بالاتر رفت بایستی دامپزشک را مطلع کرد.

محیط داخلی گوساله دانی از نظر داشتن درجه حرارت ،رطوبت ومیزان تهویه باید مناسب باشد.

درجه حرارت باید بین ۱۵.۵ تا۲۱ درجه باشد ورطوبت نسبی بیش از ۵۰% نباشد.

تهویه ضعیف برای حفظ هوای تازه با حداقل آمونیاک ضروری است.

برای کنترل بهتر بیماریها در هر گوساله دانی باید کمتر از ۵۰ گوساله قرار داد.[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 100%, colspan: 3][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 50][/TD]

[TD=width: 100][/TD]

[TD=width: 100%][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 100][/TD]

[TD=width: 100%][/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[/TD]

[TD=width: 15][/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_abstractnews, width: 100%][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=colspan: 5][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 40][/TD]

[TD=width: 1][/TD]

[TD=width: 10][/TD]

[TD=class: cms_table_abstractnews, width: 100%]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[/TD]

[TD=width: 40][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=colspan: 5][/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_abstractnews, width: 100%][TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 40][/TD]

[TD=width: 1][/TD]

[TD=width: 10][/TD]

[TD=class: cms_table_abstractnews, width: 100%]مقالات ارسالی به آفتاب[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]درباره پرورش گوساله های شیری...

[/h]

• برای قطع شیر گوساله ها ۴۳%از تولید کنندگان به عامل سن٬ ۲۷%به مقدار مصرف کنسانتره و حدود ۲۷% نیز به وزن توجه میکنند .
  
  
• بیش لز ۶۰%گاوداران گوساله ها را حد اقل در سن ۸ هفتگی از شیر میگیرند .
  
  

جدول:مراحل نمو و توسعه دستگاه گوارش گوساله ها

 

[table=class: Cms_table]

[tr]

[td=width: 197]

مرحله

[/td]

[td=width: 197]

مدت زمان

[/td]

[td=width: 197]

خوراک مورد نیاز

[/td]

[/tr]

[tr]

[td=width: 197]

فاز پیش نشخوار

شیر دان مهمترین جزءدستگاه گوارش دراین مرحله است

[/td]

[td=width: 197]

از تولد تا۲ الی ۳ هفتگی

در صورتیکه از خوراک خشک (استارتر )استفاده نشود این مرحله بطول می انجامد .

[/td]

[td=width: 197]

شیر یا جایگزین شیر مرغوب به همراه استارتر و آب

[/td]

[/tr]

[tr]

[td=width: 197]

فاز انتقالی

از زمان که گوساله شروع به خوردن استارتر میکند تخمیر شکمبه ای آغاز میشود.تولید اسیدهای چرب فرار حاصل از تخمیر قندها عامل رشد و نمو شکمبه می باشند .

[/td]

[td=width: 197]

از تولد تا ۲الی ۳ هفتگی تا قطع شیر

زمان این مرحله در صورت تغذیه شیر به مدت طولانی تری افزایش پیدا میکند.

[/td]

[td=width: 197]

شیر یا جایگزین شیر مناسب به همراه استارتر و آب

میزان مصرف استارتر گوساله به سلامت دام٬نرخ رشد٬در دسترس بودن آب تمیز و برنامه تغذیه ای واحد بستگی دارد .

[/td]

[/tr]

[tr]

[td=width: 197]

فاز نشخوار

خوراک خشک تنها منبع غذایی در این مرحله است . شکمبه مهمترین جزء دستگاه گوارش می باشد و میکرو ارگانیسم های آن مسئول تجزیه مواد غذایی و تولید پروتئین وvfa هستند.

[/td]

[td=width: 197]

 

از زمان قطع شیر به بعد

[/td]

[td=width: 197]

پس از قطع شیر ٬شکمبه قسمت اعظم انرژی و پروتئین مورد نیاز گوساله را تامین می نماید ٬ برخی از مواد مغذی نیز از روده کوچک جذب می شوند.

[/td]

[/tr]

[/table]

 

• تولید اسیدهای پر چرب فرار (vfa) عامل رشد و نمو سریع بافت های شکمبه گوساله ها می باشند٬ اسیدهای چربی که عمدتاً باعث بهبود این فعالیت های متابولیکی می شوند بوتیرات و پروپیونات هستند .
  
  
• استفاده از علوفه خشک در تغذیه گوساله های شیر خوار به بهینه شدن نمو شکمبه کمک می کنند و ترجیحاً باید از هفته هشتم پس از تولد این کار را شروع کرد .
  
  
• هرگز قبل از سن ۴ هفتگی گوساله ها را از شیر نگیرید ٬زیرا دستگاه گوارش به اندازه کافی رشد نیافته تا مقدار کافی خوراک خشک هضم و جذب نماید .
  
  
• گوساله هایی که از بدو تولد آب آزاد در اختیا ر دارند افزایش وزن روزانه بیشتری داشته ٬استارتر بیشتری مصرف کرده و کمتر دچاراسهال میشود .
  
  

مآخذ: مجله برآیند ش۵

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]علمي: نكات كاربردي در مديريت تغذیه ای گاو های شیری..

[/h]

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=class: cms_table_titleblock][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_news, bgcolor: #F8F8F8]

 

نکات عمومی در تغذیه گاوهای شیری

تغذیه ی دوره ای گاوهای شیری

 

به ادامه مطلب برويد

 

نکات کاربردی در مدیریت تغذیه ای گاو های شیری

سطح درآمد یک واحد گاوداری بستگی به میزان تولید و هزینه های آن دارد که از این میان خوراک مصرفی با حدود 65-60 درصد بیشترین نسبت هزینه هارا به خود اختصاص می دهد. بنابراین هر چقدر گاوهایی با ظرفیت های تولیدی بیشتری نگهداری شده و زمینه ی بروز توانایی های آنها نیز مساعد گردیده و هزینه های غذایی کاهش یابد حرفه ی گاوداری از سود آوری بیشتری برخوردار خواهد بود .

مدیران موفق واحد های تولید دامی با عجین نمودن هنر و تجربه ی گذشتگان با علوم پیشرفته ی تغذیه ای امروزی كه آمیزه ای جالب توجهی را تحت عنوان مدیریت تغذیه ای به وجود آورده اند که با کاربرد علمی این برنامه ها در مزارع دامپروری و با سود آورنمودن این بخش تولیدی برای سرمایه گذاران این واحد ها كه زمینه ی مطمئنی در رابطه با تضمین اقتصادی فعالیتشان فراهم می آورند . مدیران مذبور عمده علت موفقیتشان را علم وعلاقه به زمینه ی مورد فعالیت و تحت نظر گرفتن نکات ریزی می دانند که اگر چه ساده و عملی هستند ولی اغلب از دید افراد پنهان مانده و یا به مورد اجراگذاشته نمی شوند . در ذیل به تعدادی از آنها که می توانند در زمینه ی تغذیه کاربردی گاوهای شیری مفید و سودمند باشند كه اشاره می شود :

نکات عمومی در تغذیه گاوهای شیری :

 

1- گاوها را بر اساس مرحله ی شیرواری یا میزان تولید كه دسته بندی نموده و و بر اساس نیازهایشان تغذیه نمایند .

2- در طول سال از برنامه ی تغذیه ای که اقتصادی و متعادل شده باشد و بتواند نیازهای حیوان را برآورده نماید استفاده کنید .

3- جهت مصرف حداکثر میزان خوراک اختصاصی كه خوش خوراکی جیره مد نظر بوده و برای این منظور از اقلام خوراکی متنوع و با کیفیت خوب استفاده نمایید .

4- دستگاه گوارش گاوها از قسمت های بسیار فعال بدن هستند برای کار بهتر این دستگاه از دادن مواد معین غافل نباشید .

5- دفعات خوراکی دادن به گاوها را تنظیم نموده و مطابق برنامه عمل نمایید .

6- گاوها علاقه خاصی به استفاده از علوفه های تازه و آب دار دارند كه در صورت در دسترس و ارزان بودن در تغذیه ی آن را به کار ببرید .

7- ترکیبات مواد مغذی اقلام خوراکی متنوع و متغییر است . با آنالیز آزمایشگاهی آنها از اجزای مواد مغذی جیره ی فرموله شده اطمینان حاصل نمایید .

8- آب تمیز كه سالم و گوارا به صورتی دائمی در اختیار گاوها قرار دهید

 

9- شرایط محیطی مناسبی به خصوص در فصول تابستان و زمستان برای گاوها فراهم نمایید .

10- هر گونه تغییری در جیره ی غذایی را به تدریج به انجام برسانید .

11- از جیره های مخلوط استفاده کنید (کنسانتره –علوفه )

12- ضمن خشبی بودن علوفه ی مصرفی كه قلعه های خرد شده علوفه ریز باشد .

13- تدابیر لازم جهت به حد اقل رسانیدن تلفات خوراک را به عمل آورید .

14- جهت اطمینان از میزان کافی خوراک مصرفی در جیره حد اطمینان را مد نظر بگیرید .

15- ضمن اختصاص دادن گارگران دلسوز و وظیفه شناس جهت رسیدگی به تغذیه گاوها کارگران این بخش را به دفعات عوض نکنید .

16- تغذیه از موارد بودار را در 5/0 تا 2 ساعت قبل از شیر دوشی یا بعد از شیر دوشی به انجام رسانید

17- علوفه را به مدت طولانی ذخیره ننموده و در موقع مصرف از عدم وجود کپک و قارچ زدگی و اجسام خارجی مطمئن شوید .

18- برای مقابله با عوارض مصرف جسم خارجی احتمالی مگنت یا آهن ربا به حیوان بخورانید .

19- برنامه ی مبارزه با انگل ها به خصوص انگلهای دستگاه گوارش را با جدیت پی گیری کنید .

20- در موقع استفاده از جیره های حاوی ذرات ریز یا آردی به منظور بازده بهتر خوراک مصرفی و جلوگیری از ضایعات تنفسی از مواد خیس کننده و چسباننده نظیر چربی یا ملاس استفاده کنید .

تغذیه ی دوره ای گاوهای شیری :

تغذیه ی دوره ای یا مرحله ای عبارتست از طراحی برنامه های تغذیه ای گاوها براساس میزان تولید – مصرف غذا – تغییر وزن بدن و زایمان .

ترتیب تولید در گاوهای شیری به صورت زیر می باشد :

1- دوره ی اوج شیر دهی

2- دوره ی افزایش اندوخته های بدن (افزایش وزن ) . 5و4- دوره ی خشک (2 ماه پایانی آبستنی )

بر اساس پنج مرحله تولید حیوان به شرح زیر می باشد :

1- از هنگام زایمان تا 80 روز بعد از آن

2- 80 تا 200 روز بعد از زایمان

3- 200 تا 305 روز بعد از زایمان

4- 45 تا 60 روز قبل از زایمان

5- گروه گاوهای که دوره خشکی آنها رو به اتمام است با توجه به این مراحل برنامه های تغذیه ای اختصاصی جهت تولید بیشتر و نگهداری سالم گاوهای شیری اعمال می گردد :

1- برنامه های تغذیه ای در مرحله اول تولید :

پس از زایش تولید شیر به سرعت افزایش می یابد و در 6 تا 8 هفته به بیشترین مقدار می رسد اما مصرف غذا نسبت به نیازهای تولیدافزایش نمی یابد به گونه ای که بیشترین مقدار مصرف ماده ی خشک 12 تا 15 هفته پس از زایش خواهد بود از این رو بیشترین ماده گاوهای شیرده برای 8 تا 10 هفته در حالت تعادل منفی انرژی خواهند بود . گاوهای پر شیر احتمالاً تا هفته ی بیستم و یا بیشتر در تعادل منفی انرژی خواهند بود .

گاو شیر ده کمبود انرژی دریافتی برای تولید شیر را از اندوخته های بدن تامین کرده و در این دوره از وزن آن کاسته می شود دوران بحرانی تغذیه ی گاوهای شیر ده از زمان زایش تا اوج شیر دهی است . هر کیلوگرم افزایش شیر در این دوره 200 کیلوگرم شیر بیشتر در کل دوره ی شیر دهی را در پی خواهد داشت .

در این دوره رعایت نکات ذیل ضروری است :

- از تغییرات ناگهانی و سریع جیره که موجب ناراحتی های گوارشی می شود خود داری نموده و تغییرات تدریجی را دست کم دو هفته پیش از زایش آغاز نمایید .

- از افزایش کنسانتره تا موقع برطرف شدن تنش های مربوطه به زایش خودداری نموده و سطح آن را در حدی نگهدارید که گاو شیر ده با دریافت حداقل مقدار ADF (18 تا 19 درصد ) ضمن بر خورداری از سلامتی دستگاه گوارش شیر با کیفیتی نیز تولید کند . میزان مصرف کنسانتره نباید بیش از 5/2 درصد وزن بدن باشد . تعداد دفعات تغذیه ای کنسانتره باید افزایش یافته و هر بار با مقدار اندکی کنسانتره تغذیه شود .

- دقت کافی در مورد تامین مواد مورد نیاز گاو شیر ده و نسبت صحیح آن با انرژی که میزان قابل توجهی از آن از اندوخته های چربی بدن تامین می شود اعمال نمایید در این مرحله از مواد ازته ی غیر پروتیینی با تجزیه ی کم در شکمبه استفاده کنید .

- با استفاده از علوفه های مرغوب و باکیفیت خوب و عوامل اشتها آورمصرف ماده ی خشک را افزایش دهید .

- سعی کنید علوفه های مورد تغذیه به قطعات ریز خرد نشوند و در صورت الزام از چنین علوفه هایی برای حفظ تعادل PH شکمبه و کاهش اسیدوز و دیگر ناراحتی های گوارشی بافرهای شیمیایی نظیر بی کربنات سدیم استفاده کنید .

- عوامل استرس زا نظیر واکسیناسیون سم چینی حمام ضد کنه و..... را به بعد از سپری شدن اوج شیر دهی موکول کنید .

- استفاده از مکمل نیاسین که ممکن است از دوره ی خشک آغاز شده باید برای گاوهای پر شیر ادامه یابد در این حالت مصرف غذا احتمالاً بیشتر و احتمال بروز کنیوز کمتر خواهد بود .

- با تغذیه ازمکمل های پر انرژی نظیر چربی و ملاس مصرف انرژی را بالا ببرید .

2- مدیریت تغذیه ای در مرحله دوم شیر دهی :

در این دوره گاو مرحله حساس پیک (peak) با حداکثر تولید را سپری کرده و واکنش های حیوان به حالت عادی برگشته و می تواند در صورت برخورداری از جیره ی متوازن توانایی های تولیدی خویش را بروز دهد . در این مرحله مدیریت گاوداری گاوهای مورد نظر را از لحاظ وضعیت بدنی بررسی نموده و در صورت برخورد با موارد غیر عادی نظیر رشد بی رویه گاوها و یا لاغری بیش از حد آنها درصدد اصلاح جیره بر آیید .

3- مدیریت تغذیه ای در مرحله آخر شیر دهی :

مدیریت تغذیه ای گاوهای شیرده در این مرحله آسان تر از مراحل دیگر است زیرا در این مرحله مصرف مواد غذایی بیشتر از نیازهای تولید شیر بوده تولید شیر رو به کاهش است .

نکاتی که مد نظر مدیریت گاوداری باید باشد عبارتند از:

- کاهش وزن ایجاد شده در آغاز دوره ی شیر دهی باید به گونه ای جبران شود که گاودر آغاز دوره ی خشک از وزن مناسبی برخوردار باشد .

- حداکثر کوشش در رابطه با تداوم شیر دهی در حد امکان به عمل آید .

- تلیسه های جوان نیازهای ویژه ای برای رشد دارند . بنابر این برای ایجاد رشد در تلیسه 2 ساله 20 درصد و برای تلیسه های 3 ساله 10 درصد از مواد غذایی بیشتر از تعداد مورد نیاز برای نگهداری منظور شود .

- با توجه به تقاضای کم مواد مغذی می توان نسبت علوفه به کنسانتره را افزایش داده و با استفاده از ترکیبات ازت دار غیر پروتئینی هزینه های غذایی را کاهش داد .

- جهت خشک کردن گاوها در پایان این مرحله میتوان غذا و آب مصرفی را محدود نمود .

4- مدیریت تغذیه ای گاوهای خشک :

به منظور آماده سازی گاو برای شیر دهی بعدی باید یک دوره ی خشک در نظر گرفته شود . با در نظر گرفتن یک دوره ی خشک 60 روزه تولید شیردهی بعد برای بیشتر ماده گاوها بهینه خواهد بود . .اگر دوره ی خشک کمتر از 40 روز باشد بافت پستان زمان کافی برای بازسازی نداشته و در نتیجه تولید شیر در شیر دهی ایده آل نخواهد بود . اگر دوره ی خشک بیش از 70 روز باشد گاوبیش از اندازه چاق می شود درحالی که تولید شیر در شیر دهی بعد بیشتر نبوده و دشواری چاقی نیز در پی خواهد آمد . گفته می شود که بازدهی مصرف انرژی برای بافت سازی به هنگام شیر دهی بیشتر از دوره ی خشک است از این رو باید کوشش کرد که کاهش وزن گاو در هفته های پایانی شیر دهی جبران گردد . بدین ترتیب افزایش وزن ماده گاو در دوره خشک بیشتر مربوط به رشد جنین خواهد بود .

مواردی که در این مرحله در زمینه تغذیه ی گاوها در نظر می باشند عبارتند از :

- مصرف کلسیم باید به کمتر از 100 گرم در روز محدود شود و هم زمان فسفر کافی در اختیار گاو ها قرار گیرد ( 35 تا 40 گرم فسفر در روز برای نژادهای بزرگ) کلسیم بیشتر به ویژه اگر جیره از نظر فسفر کمبود داشته باشد احتمال بروز تب شیر را افزایش خواهد داد .

- اگر علوفه کمبود سلنیوم دارد باید روزانه 3 تا 5 میلی گرم سلنیوم به علوفه اضافه کرد . اگر مصرف ویتامین E در خوراک زیاد نباشد موجب جفت ماندگی می شود .

- از تغذیه ی زیاد مواد معدنی باید خودداری کرد (به ویژه مخلوط بافر های نمک های سدیم ) و مصرف نمک طعام را باید به حداکثر 28 گرم در روز محدود نمود .

مصرف زیاد نمک موجب نگهداری آب در بدن و ایجاد خیز یا ادم در برخی گاوها به ویژه تلیسه های شکم اول می شود .

 

منبع :سايت دام آوران ايران

 

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]بررسی ژنتیکی رفتار غذایی گاو شیری

[/h]

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=align: center]

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_pico_body]

● رفتارهای غذایی مؤثر بر تولید

رفتارهای غذایی گاوشیری به صورت گسترده ای توسط چندین دانشمند مورد بررسی قرار گرفت[۱] .

رفتارهای غذایی كه اندازه گیری شده و بر روی تولید گاو در تغذیه آزادانه[۲] و محدود تأثیر دارند عبارتند از :

▪ شمار وعده های غذایی روزانه [۳]

▪ مقدار وعده غذایی [۴]

▪ سرعت جویدن [۵]

▪ كل زمان جویدن [۶]

▪ مدت زمان غذا خوردن [۷]

▪ مدت زمان نشخوار كردن [۸]

▪ تعداد دفعات نشخوار كردن [۹]

▪ رقابت برای آخور [۱۰]

▪ رقابت برای آبشخور [۱۱]

▪ حجم هر بار آب خوردن [۱۲]

▪ تعداد دفعات آب خوردن [۱۳]

▪ مدت زمان آب خوردن [۱۴]

▪ سرعت آب خوردن[۱۵]

تولید شیر تا حدی به مصرف آب بستگی دارد بنابراین مصرف آب و تكرار آن نقش زیادی را در میزان شیر تولیدی ایفا می كند . به همین ترتیب نشخوار كردن هم با تولید شیر و كره[۱۶] آن مرتبط است زیرا نشخوار كردن با كاهش نرخ شكمبه همانند بافری كردن شكمبه با مقادیر فراوان بزاق موجب افزایش محیط شكمبه خواهد شد . بنابراین صفاتی مانند مدت زمان نشخوار كردن وتعداد دفعات آن بر روی افزایش تولید تأثیر دارند .

صفات دیگری مانند مدت زمان چرا كردن[۱۷] و اندازه لقمه ها[۱۸] در گاوهایی كه در سیستم های چرایی ( چوپانی ) تغذیه می شوند بسیار با اهمیت است .

● بررسی ژنتیكی رفتار غذایی

به طور قابل ملاحظه ای شناخت كمی از اثرات ژنتیكی صفات رفتار غذایی داریم زیرا این صفات ممكن است در پاسخ پیوسته به انتخاب مستقیم بر اساس سرعت رشد و تولید شیر ، چربی و پروتئین بهبود یافته باشند[۱۹] .

در سال ۱۹۵۰ تفاوت رفتار چرایی[۲۰] در بین جفت های دوقلو و در بین دوقلوهای مونوزیگوت مورد بحث و بررسی قرار گرفت و سطوح تولید شیر هر یك از آن ها بررسی شد . واریانس در بین دوقلوهای مشخص بزرگ بود و همچنین واریانس مدت زمان چرا كردن در هر روز برای هر جفت كوچك بود . جفت های دوقلو در موارد زیر تقریباً شباهت داشتند :

▪ مدت زمان بیهوده راه رفتن در هرروز[۲۱]

▪ مدت زمان دراز كشیدن [۲۲]

▪ مسافت راهپیمایی [۲۳]

▪ تعداد دفعات آب خوردن [۲۴]

▪ دفعات مدفوع [۲۵]

این نتایج ثابت كرد كه مكانیزم های ژنتیكی ، خصوصیات رفتار غذایی را كنترل می كند هر چند كه این تحقیقات در مشاهدات شدید سنجیده شده است كه در گله های بزرگ تجارتی گاوشیری امكان پذیر نمی باشد[۲۶] .

چندین مطالعه دربارهٔ تفاوت رفتارهای غذایی در نژادهای مختلف انجام شده است كه اغلب این بررسی های قدیمی ، اختلافات نژادی را در بین نژادهای گوشتی یا بین نژادهای گوشتی و گاوهای نژاد بوس ایندیكوس[۲۷] بررسی كرده اند[۲۸] .

مدت زمان چرا بین نژادهای هرفورد ، دورگه هرفورد * هلشتاین[۲۹] و تلیسه های هلشتاین ( قبل از شیردهی ) در Oklahoma مورد مقایسه قرار گرفت . مشاهده شد كه هرفوردها مدت زمان بیشتری را نسبت به هلشتاین ها و دورگه ها صرف چرا كردند . در این مطالعه مدت زمان زیاد چرا دلیل بر مصرف غذای بیشتر نبود . هلشتاین ها و دورگه ها نسبت به هرفوردها زمان دراز كشیدن بیشتری داشتند كه علت آن ممكن است زیاد بودن زمان نشخوار باشد كه البته در این مطالعه به طور مستقیم بر روی آن كار نشده است[۳۰] .

تفاوتی در مدت زمان نشخوار گاوهای اسكاچ هایلند[۳۱] و گاوهای شیری با تلفیق نژادی مشاهده نشد. در این مطالعه گاو اسكاچ هایلند برای نشخوار یك كیلوگرم دیواره سلولی ماده خوراكی مدت زمان بیشتری را صرف كردند كه این موضوع شاید نشان دهد كه جویدن تحت كنترل فاكتورهای ژنتیكی می باشد [۳۲].

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_pico_legend]

مهندس یونس میار

[۱] Albright, J. L. ۱۹۹۳. Feeding behavior of dairy cattle. J. Dairy Sci. ۷۶:۴۸۵-۴۹۸.

· Grant, R. J., and J. L. Albright. ۱۹۹۵. Feeding behavior and management factors during the transition period in dairy cattle. J. Anim. Sci. ۷۳:۲۷۹۱-۲۸۰۳.

[۲] Fed ad lib

[۳] Numbers of daily meals

[۴] Meal size

[۵] Chew rate

[۶] Total chewing time

[۷] Time eating

[۸] Ruminating time

[۹] Ruminating bouts

[۱۰] Competition for bunk space

[۱۱] Competition for water space

[۱۲] Drinking bout volume

[۱۳] Number of drinking bouts

[۱۴] Drinking time

[۱۵] Drinking rate

[۱۶] Milk yield and butterfat

[۱۷] Time spent grazing

[۱۸] Bite size

[۱۹] Schutz, M. M., and E. A. Pajor. ۲۰۰۱. Genetic Control of Dairy Cattle Behavior. J. Dairy Sci.Vol ۸۴(E. Suppl.):E۳۱-E۳۸

[۲۰] Grazing behavior

[۲۱] Daily loafing time

[۲۲] Lying time

[۲۳] Distance walked

[۲۴] Number of drinking bouts

[۲۵] Number of defecations

[۲۶] Hancock, J. ۱۹۵۰. Studies in monozygotic cattle twins IV. Uniformity trials: Grazing behavior. N.Z. J. Sci. Technol. ۳۲:۲۲-۵۹.

[۲۷] Bos indicus

[۲۸] Hohenboken, W. D. ۱۹۸۶. Inheritance of behavioral characteristics in livestock. A review. Anim. Breed. Abstr. ۵۴:۶۲۳-۶۳۹.

[۲۹] Hereford * Holstein

[۳۰] Kropp, J. R., J. W. Holloway, D. F. Stephens, L. Knori, R. D. Morrison, and R. Totusek. ۱۹۷۳. Range behavior of Hereford, Hereford × Holstein, and Holstein non-lactating heifers. J. Anim. Sci. ۳۶:۷۹۷-۸۰۲.

[۳۱] Scotch Highland

[۳۲] Welch, J. G., R. H. Palmer, and B. E. Gilman. ۱۹۸۳. Rumination in Scotch Highland and dairy cattle. J. Anim. Sci. ۵۷(Suppl. ۱):۱۶۹. (Abstr.)

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]

نشریه الکترونیک فارم

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2] جنین در گاو های شیری

[/h]

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=align: center]

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_pico_body]

عمل ا

نتقال جنین ۱ (ET) برای اولین بار حدود ۵۵ سال پیش با موفقیت بر روی گاو ها انجام گرفت . عمل انتقال جنین صرفاً بر روی گاوهای ماده صورت می گیرد. گاو ماده ای که از او جنین جمع آوری می شود به عنوان دهنده ی جنین و در اصطلاح donor می گویند . گروهی از گاوهای ماده که جنین ها را می گیرند به عنوان ماده گاو گیرنده و در اصطلاح reciptent می گویند .

عمل ET فرایندی است که طی آن ، جنین ها از شاخ رحم گاوهای دهنده جنین در مرحله پس از مرولا جمع آوری شده و جهت تکامل مراحل آبستنی تا تبدیل شدن به یک گوساله کامل در شاخهای رحم گاوگیرنده جنین ساکن می شوند . در واقع ، گاوهای گیرنده جنین نقش دایه را برای فرزندان گاو دهنده ایفا می کنند . به ازای هر یک گاو دهنده ۱۸-۱۴ راس گاو گیرنده جنین بایستی در نظر گرفته شود . اصولاً گاو دهنده جنین گاوی است با صفت ژنتیکی برتر و گاو اصیل ولی گاوهای گیرنده جنین ، گاوهایی با صفت ژنتیکی متوسط یا پایین می باشند . اگر چه گاوهای گیرنده از لحاظ فنوتیپی و محیطی ممکن است روی نتاج اثر بگذارند ولی بر ساختار ژنتیکی گوساله ، تاثیر نخواهند داشت و از ارزش گوساله برای مقاصد اصلاح نژادی نمی کاهد .

در چه مرحله ای تخمک بارور شده را به عنوان جنین دانسته و بایستی از گاوهای دهنده جنین جمع آوری نمود ؟

پس از این که اووسیت ها شوک حرارتی دیدند ، رشد نموده و لقاح صورت گرفته و ۱۰-۹ روز پس از لقاح تخمک بارور شده که از مرحله مرولا به مرحله بلاستوسیت می رسد ، بایستی جمع آوری نمود که این روزها بر اساس چرخه فحلی ، معادل روزهای ۸-۶ چرخه فحلی می باشد . جنین ها حتماً بایستی در فاصله روزهای ۸-۶ سیکل فحلی ، جمع آوری بشوند ، چون اگر تا روز ۱۴ چرخه فحلی طول بکشد ، جنین ها به دلایل زیر از بین خواهند رفت :

۱) تفریخ نشدن جنین های بزرگ و عدم تبدیل آنها به گوساله به خاطر انجماد .

۲) اثرات تغییرات هورمونی رحم در جنین ها ، به دلیل توقف طولانی جنین در رحم گاو .

● همزمان سازی فحلی ۲:

برای این که عمل ET با موفقیت بالاتری همراه باشد ، بایستی گاوهای دهنده و گیرنده هر دو در یک مرحله از سیکل فحلی باشند تا شرایط لازم جهت دادن و گرفتن جنین در آنها فراهم باشد . برای این منظور عمل همزمان سازی فحلی را انجام می دهند .

عمل همزمان سازی فحلی با تزریق عضلانی هورمون قابل انجام است. هورمون به کاررفته در این عمل PGF۲a می باشد که باعث تحلیل رفتن جسم زرد می گردد . تزریق pgf۲aدر ۴ روز اول و ۳ روز آخر چرخه فحلی موثر نمی باشد . چون در این روزها جسم زرد در حال تحلیل رفتن می باشد . پس زمان مناسب تزریق هورمون PGF۲A بین روزهای ۱۸-۵ چرخه فحلی می باشد .

● سوپر اوولاسیون ۳ :

با توجه با این که ماده گاو ها در هر بار تخمک ریزی یا اوولاسیون٬ یک اووسیت آزاد می کند و با توجه به این دوره آبستنی طولانی مدت هم دارد (۹ ماه) پس نه تنها سرعت پیشرفت ژنتیکی کند می شود ، بلکه یک ماده گاو در طول عمر باروری خود فقط چند گوساله تولید خواهد کرد (که اغلب کمتر از ۱۰ گوساله خواهد بود )لذا با انجام عمل سوپر اوولاسیون و به دنبال آن با انجام عمل ET می توان این مسئله را بهبود بخشید . سوپراوولاسیون فرایندی است که در آن به جای این که از دام دهنده یک تخمک حاصل بشود ، چندین تخمک حاصل می شود و می توان در هر دوره تخمک ریزی ، به جای یک تخمک ۱۰ تخمک و متوسط ۶ تخمک بدست آورد و به تبع آن به جای یک گوساله ، متوسط ۶ گوساله در یک دوره آبستنی حاصل نمود . عمل سوپراوولاسیون نیز همانند همزمان سازی فحلی با تزریق عضلانی هورمون قابل انجام است . با این تفاوت که عمل همزمان سازی فحلی بین هر دو دام دهنده و گیرنده جنین صورت می گیرد ولی عمل سوپراوولاسیون فقط در دام دهنده جنین باید انجام بشود . هورمونهای به کار رفته دراین عمل ، هورمون های FSH و هورمون های PMSG (هورمونهای گنادوتروپین سرم مادیان أبستن ) و هورمون HAP (عصاره هیپوفیز پیشین اسب )می باشد .

از بین این هورمون ها ، هورمون FSH کاربرد بیشتری دارد ، در صورتی که هورمون pmsg هورمون قوی تری است و یک بار تزریق PSMG با تزریق FSH برابری می کند . چون نیم عمر PMSG به مراتب بیشتر از نیم عمر FSH می باشد و نیم عمر FSH پایین است ، به این خاطر آن را به مدت ۴ روز متوالی و هر روز در دووعده صبح و عصر تزریق می کنند که در کل بایستی به میزان ۲۸ میلی گرم FSH تزریق بشود . تا عمل سوپر اوولاسیون انجام گیرد . پس همچنان که در روش تلقیح مصنوعی۴ AL)) یک گاو نر اصیل (مثلاً ۳ ساله ) می تواند پدر یک میلیون گوساله باشد در عمل (ET) نیز با فرآیند سوپر اوولاسیون یک ماده گاو اصیل می تواند تعداد زیادی گوساله (فقط در یک دوره آبستنی )بشود .

● شستشوی جنین۵ :

پس از اینکه عمل همزمان سازی فعلی و سوپر اوولاسیون صورت گرفت و تخمک ها به شکل جنین درآمدند بایستی طی عمل شستشوی جنین ها جمع آوری شوند . برای انجام عمل شستشوی جنین از ماده شوینده مخصوص که معمولاً حاوی محلول نمکی بافر فسفات +۴ درصد آلبومن سرم گاوی است استفاده می شود . برای انجام عمل شستشو از یک سوند یا کاتترکه به نام سوند فولی معروف است استفاده می شود . این سوند را اول بایستی ضد عفونی کرده سپس به شاخ رحم گاو دهنده جنین وارد نموده و عمل عمل شستشوی را انجام داد .

سوند فولی داراری ۳ کانال می باشد. کانال اول مخصوص دمیدن هوا است تا قسمت بادکنکی که در انتهای این کانال است متورم شده و باد شود تا هم باعث تثبیت سوند فولی در شاخ رحم شده و هم مانع بازگشت مایع شستشوی جنین از طرف شاخ رحم به بدنه رحم بشود . کانال دوم مخصوص ارسال ماده شوینده مذکور به طرف شاخ رحم است . کانال سوم مخصوص خروج جنین ها به همراه ماده شوینده می باشد که به داخل لوله آزمایش یا محیط کشت که حاوی (محلول نمکی با فرفسفات +۴ درصد آلبومن سرم گاوی ) می باشد ریخته می شود . چون غلظت جنین ها بالاتر از غلظت محیط کشت می باشد ، جنین ها در عرض ۲ دقیقه در ته ظرف ته نشین شده و بایستی حدود ۱۰ دقیقه محیط کشت حاوی جنین را در جای ثابت و بدون حرکت نگهداری نمود . سپس جنین ها را در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار داده و آنها را ارزیابی کرده و سپس درجه بندی می کنند که از جنین درجه ۱ (عالی )تا جنین فاسد یا مرده طبقه بندی می شوند . جنینهای درجه ۱ را می توان منجمد کرده و برای مصارف دوره های بعدی نگهداری نمود ولی جنین های درجه ۲ یا درجه ۳ را می توان همان روز جنین گیری به گاوهای گیرنده انتقال داد.

● انجماد جنین۶:

اگر قرار است جنین ها در همان روز جمع آوری شده به گاوهای گیرنده انتقال یابند کافی است برای چند ساعت در محیط کشت تازه و سترون که دمای آن محیط کشت هم معادل دمای بدن گاو است نگهداری بشود . ولی اگر بخواهیم جنین ها را برای مدت طولانی نگهداری کنیم بایستی حتماً آنها را منجمد کرده و محافظت نمائیم مثل روش AL که اسپرم گاو نر اصیل را به صورت منجمد نگهداری می کنند . ولی جنین ها در برابر عمل انجماد سازی و سپس ذوب کردن یخ شان جهت مصرف بسیار حساس تر از اسپرم می باشند .

هر جنین اغلب در یک استرا ۷به حجم ۲۵% سی سی نگهداری می شود . ماده محافظت جنین ها ، گلیسرول و اتیلن گلیسرول می باشد که اخیراً استفاده از اتیلن گلیسرول نتایج بهتری را نشان داده است . سپس توسط دستگاه های اتوماتیک دمای استراها را به دمای ازت مایع (۱۹۶- درجه سانتی گراد ) می رسانند. برای ذوب کردن یخ جنین های منجمد شده نیز جهت مصرف برای انتقال به گاوهای گیرنده با قرار دادن استرا در حمام آب گرم با دمای ۳۷ درجه سانتی گراد یخ ذوب شده و جنین ها برای انتقال آماده می شوند . وقتی از جنین های منجمد شده ای که بعد ها ذوب می شوند برای انجام عمل ETاستفاده شود میزان آبستنی نسبت به زمانی که از جنین تازه استفاده می شود ٬ ۱۰ درصد کم می گردد .

● روش های انجام عمل ET :

در روش جراحی قدیمی ، ماده گاوها را تحت بی حسی عمومی قرار داده ، به پشت خوابانیده و شکافی بین پستان و ناف گاو ایجاد کرده رحم را جلوکشیده ، و عمل جمع آوری یا انتقال جنین صورت می گیرد ولی در روش جراحی جدید ، بی حسی موضعی صورت گرفته و در پهلوی گاو شکاف ایجاد کرده و رحم را جلوکشیده و با پیپت نازک مثل پیپت در عمل AL ، جنین ها را از شاخ رحم جمع آوری یا انتقال می دهند .

● هدف از انجام عمل ET :

۱) افزایش تعداد نتاج از گاوهای ماده با صفات ژنتیکی برتر (بدین شکل که با انجام عمل ET می توانیم تعداد گوساله های گرفته شده از یک گاو اصیل و با ارزش را تا چندین برابر افزایش دهیم .)

۲) سهولت در امر صادرات و واردات (همچنانکه در عمل AL )که در آن به جای نقل و انتقال گاو نر اصیل اسپرم منجمد گاو نر اصیل بین کشورها مبادله می شود . در عمل ET نیز به جای نقل و انتقال گاو ماده اصیل ، جنین منجمد شده آن بین کشورها مبادله می شود.

۳) انجام عمل دو قلو زایی در ماده گاوها (هر چند ممکن است ۱۵-۱۲ درصد نتاج فری مارتین باشند .)

۴) کنترل بیماری هم در دهنده ها وهم در گیرنده ها و هم در جنین های حاصله .

۵) نگهداری جنین های بدست آمده از گاوهای دهنده جنین به مدت طولانی به خاطر قابلیت انجماد جنین ها.

● بهترین کاربردهای مورد استفاده جنین :

۱) انجام آزمایش بر روی جنین ها : جهت پی بردن به صفات نا مطلوب به عنوان مثال مطالعه و بررسی صفت نامطلوب سم قاطری یا سم بدون شکاف .اگر پدری ناقل ژن این صفت باشد ، نتاج حاصل از آن ، اگر به شکل جنین به گاوهای گیرنده منتقل شود، با مطالعه جنینها در ۲ ماهگی می توانیم به این صفت نامطلوب و امثال آن پی ببریم .

۲) بکارگیری ماده گاوهای اصیل در تولید گوساله های نر ممتاز :

در حالت طبیعی برای این که ۱۰۰ گوساله نر اصیل به منظور تحقیقات اصلاح نژادی داشته باشیم ، بایستی ۳۰۰ ماده گاو برای تولید اینها داشته باشیم چون احتمال دارد که الف) همه ماده گاوها آبستن نشوند ب ) نیمی از نتاج حاصل ، گوساله های ماده باشند ج ) اگر گوساله های نر هم تولید بشوند ، گوساله های نر حاصله یا تلف بشوند یا ممتاز جهت انجام عمل اصلاح نژادی نباشند . پس با انجام عمل سوپر اوولاسیون و متعاقب آن عمل ET می توانیم فقط با نگهداری ۱۵۰ ماده گاو اصیل به ۱۰۰ گوساله نر اصیل برسیم چون حداقل یکی از جنین های گاو سوپراووله جنین نر خواهد بود .

۳) انتقال وسیع و نامحدود ژن:

روش ET با در دسترس داشتن جنین می توان ژن را از یک نژاد به نژاد دیگر مهاجرت داد مثل مهاجرت ژن از نژاد گاو اصیل (مانند هلشتاین ) به نژاد گاو بومی .به طور کلی گاودارانی که تمایل دارند دختران بیشتری از گاو پر تولید و مورد علاقه خود داشته باشند به این کار اقدام می کنند ونیز در صورتی که نیاز به گوساله نر اصلاح نژادی والدین با کیفیت بالا داشته باشند از این روش استفاده می کنند .

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_pico_legend]

برگرفته از:

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2] رفع مشکلات ناباروری در گاوهای شیری

[/h]

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=align: center]

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_pico_body]

بسیاری از تولید کنندگان در موقعیت های مختلف با مشکلاتی در عملکرد تولید مثلی گله خود روبرو می شوند.زمانیکه راندمان تولید مثلی گله افت می کند،تولید کننده باید برای شناسایی علل امر و یافتن راه حل،با دامپزشک گله،کارشناس تلقیح مصنوعی،نمایندگی شرکت تامین خوراک و دیگر افراد ذیربط مشورت نماید.متن حاضر به معرفی انواع اصلی مشکلات ناباروری در گله می پردازد و برای پیشگیری و کنترل آن ها پیشنهاداتی ارائه می دهد.

● جفت ماندگی:

زمانی که جفت یک گاو ماده،ظرف ۱۲ ساعت پس از زایمان خارج نشود،این وضعیت را جفت ماندگی می گویند.بروز جفت ماندگی در گله های گاو شیری نباید بیش از ۸ % باشد.

● فاکتورهای احتمالی دخیل در جفت ماندگی:

۱- عفونت های خاص از قبیل لپتوسپیروز،بروسلوز،کامپیل وباکتر،رینوتراکئیتیس عفونی(IBR) و دیگر عفونت ها می تواند سبب جفت ماندگی گردد.این عفونت ها ممکن است سبب سقط جنین گردد اما می تواند جفت ماندگی پس از زایمان را نیز منجر شود.

۲- عفونت های نا معین ایجاد شده توسط طیف وسیعی از باکتری ها و ویروس ها که در خلال آبستنی یا هنگام زایمان رخ می دهند،می توانند به نحوی با جفت ماندگی مرتبط باشند.

۳- دوقلوزایی و زایمان های غیر طبیعی شامل زایمان های طولانی مدت یا سخت زایی ها،اغلب سبب جفت ماندگی خواهند شد.

۴- کمبود سلنیم،ویتامین A و یا ویتامین E می تواندبروز جفت ماندگی را به میزان بالایی افزایش دهد.

۵- چاق شدن گاوهای خشک از روی دریافت انرژی اضافی و یا دوره ی خشکی طولانی مدت اغلب با جفت ماندگی مرتبط می باشد.

● رفع مشکل و پیشنهادات کنترلی:

۱- عفونت های خاص را آزمایش کنید.از آزمایش های خونی در تشخیص عفونت های خاص بهره بگیرید.چنانچه عفونتی را تشخیص دادید،نسبت به معالجه،واکسیناسیون و یا حذف گاو آلوده اقدام نمایید.

۲- با تمییز نگاه داشتن محوطه ی زایمان و بستر پوشانی مناسب،تماس گاو با ارگانیسم های نا معین را به حداقل برسانید.در صورت امکان،زایمان را روی علوفه انجام دهید.از جایگاه زایمان برای مقاصد دیگر استفاده نکنید.

۳- تلیسه ها را با گاوهای نری آمیزش دهید که رکورد آسانزایی داشته اند.به دقت گاوهای در حال زایمان و تلیسه ها را تحت نظر بگیرید.چنانچه پس از گذشت ۳۰ دقیقه پیشرفت چندانی در زایمان حاصل نشد،گاو نیاز به کمک شما دارد.سعی کنید به آرامی و با رعایت نظافت این کار را انجام دهید.

۴- در مناطقی که از لحاظ سلنیم فقیرند،سلنیم مکمل را به صورت غذای خشک یا تزریق به گاوهای خشک برسانید.آزمایشاتی ترتیب دهید که وضعیت سلنیم را تعیین نماید.حداقل ۵-۴ هفته در سال گاوها را با علوفه مرتعی سبز و تازه تغذیه کنید.حدود ۱۶۰۰۰۰ واحد ویتامین A(یک میلیگرم کاروتن معادل ۴۰۰ واحد ویتامین A است)از تمامی منابع(طبیعی و مکمل) تهیه نمایید.

۵- از بالا رفتن بیش از حد نمره وضعیت جلوگیری نمایید.دسترسی به خوراک های پرانرژی مثل سیلوی ذرت یا مواد دانه ای را طی دوره ی خشکی محدود نمایید.

● متریت:

عفونت رحم تحت عنوان متریت شناخته می شود.گاوها معمولا طی ۲ هفته اول پس از زایمان ترشحاتی به رنگ قرمز-قهوه ای از خود بیرون می دهند.چنانچه این ترشحات بیش از ۲ هفته ادامه یابد یا اگر ترشحات بدبو باشند،این امر گواهی بر عفونت رحمی دارد.

● فاکتورهای احتمالی دخیل در ایجاد متریت:

۱- بسیاری از گاوهایی که جفت ماندگی دارند، دچار متریت نیز خواهند شد.(فاکتورهای موثر بر جفت ماندگی را مشاهده نمایید)

۲- ممکن است در اثر سختزایی،به مجرای تولید مثلی جراحاتی وارد آمده باشد و یا نیروی بیش از حدی که حین کمک رساندن اعمال شده سبب بروز این جراحات گشته باشد.همچنین این جراحات می تواند در زمان تلقیح یا تیمار های رحمی نیز بوجود آمده باشد.

۳- آلودگی مجرای تولید مثلی می تواند در زمان زایمان،آنهم وقتی گاوها یا تلیسه ها شدیدا نسبت به عفونت حساس اند بوجود آید.چنانچه محل زایمان آلوده باشد یا اگر کمک رسانی در حین زایمان غیر بهداشتی انجام گرفته باشد،نتیجه ی احتمالی آن متریت خواهد بود.

۴- استفاده از بلوس های رحمی بخاطر واکنش بدن به مواد موجود در بلوس ها می تواند منجر به تجمع چرک گردد.

۵- کمبود سلنیم یا ویتامین E ممکن است با متریت مرتبط باشد.

۶- چاقی بیش از حد ممکن است سلامتی گاوها را در زمان زایمان یا اوایل شیرواری به خطر اندازد.این خطرات شامل جفت ماندگی،متریت،استونومی و جابجایی شیردان می باشند.

● رفع مشکل و پیشنهادات کنترلی:

۱- چنانچه بروز جفت ماندگی از ۸ % بالاتر باشد،به اقدامات کنترلی ذکر شده در بالا نگاه کنید.بسیاری ار شرایطی که گاوها را در معرض جفت ماندگی قرار می دهد،به توسعه ی متریت نیز کمک می کند.

۲- گاوها باید در مکان پاکیزه ای زایمان کنند.

▪ آغل یا چراگاه های کاملا پاکیزه را آماده نمایید.محل زایمان را طوری انتخاب کنید که امکان مشاهده ی مکرر گاو وجود داشته باشد.

▪ بعد از هربار زایمان،آغل را تمییز و ضد عفونی نموده و بستر آنرا تعویض نمایید.در صورت امکان به جای استفاده از خاک اره،بهتر است از مواد بستری با ساقه های بلند به منظور پوشاندن بستر بهره بگیرید.

▪ زایشگاه را زمانی که متریت یا عفونت های گوساله ها شایع است برای یک تادو ماه بلا استفاده بگذارید و ترتیبی دهید که گاوها در محلی جدید و تمییز زایمان نمایند.

▪ زایشگاه را از هرگونه جانوری به جز گاو در حال زایمان پاک کنید.

▪ چنانچه حین زایمان به کمک شما نیاز بود،از ابزار ضد عفونی شده و تمییز استفاده کنید؛دم را به پای جلو گره بزنید؛ناحیه ی فرج و اطراف آنرا با صابون ملایمی شستشو دهید؛قبل از شروع دست ها و بازوهایتان را بشوئید؛از لوبریکانت غیر حساسیت دهنده استفاده کنید،کار را همزمان با انقباضات زایمانی شروع کنید و به هیچ وجه فشار اضافی وارد نیاورید.قبل از کشیدن گوساله اطمینان حاصل کنید که محل قرار گیری گوساله طبیعی است.در صورتی که محل قرار گرفتن گوساله یا اندازه آن نسبت به مادرش نشانگر سختزایی بود از دامپزشک خود یاری بجوئید.

۳- زمان درمان متریت و جفت ماندگی و نوع داروهای قابل استفاده را از دامپزشک بپرسید.

۴- در مناطق فقیر از لحاظ سلنیم،به جیره ی گاوهای خشک و شیروار مکمل سلنیم اضافه کنید و یا سلنیم را به صورت تزریقی وارد نمایید.

۵- طی اوایل شیرواری و دوره ی خشکی از بالا رفتن بیش از حد نمره وضعیت جلوگیری نمایید و در عین حال مصرف ویتامین و مواد معدنی را در حد کافی حفظ نمایید.

۶- ۲ تا ۶ هفته پس از زایمان گاوها را به منظور تشخیص جراحت یا عفونت آزمایش نمایید.

۷- برای درمان متریت از توصیه های دامپزشک خود بهره بجوئید.اگر گاوی علائم عفونت را نشان نمی دهد از کاربرد دارو به رحم خودداری کنید.

● کیست های تخمدانی:

کیست های تخمدانی ساختارهایی هستند که معمولا قطرشان بیش از یک اینچ می باشد.این کیست ها روی یکی یا هردو تخمدان برای ۱۰ روز یا بیشتر باقی می مانند.باروری در گاوهای دارای کیست بخاطر تغییرات هورمونی و تغییر در میزان کشیدگی رحمی کاهش می یابد و در بسیاری از موارد قابلیت آزاد سازی تخمک از بین خواهد رفت.

● فاکتورهای احتمالی دخیل در ایجاد کیست های تخمدانی:

۱- مصرف بیش از حد کلسیم درجیره یا جیره ی دارای نسبت زیاد کلسیم به فسفر.مصرف بیش از دو قسمت کلسیم به یک قسمت فسفر ممکن است به توسعه کیست ها کمک کند.

۲- مصرف استروژن زیاد از طریق تزریق یا از طریق علوفه تازه ی بقولات یا از برخی سموم قارچی،بروز کیست های تخمدانی را افزایش می دهد.

۳- استعداد ژنتیکی

۴- شرایط استرس زا یا مشکلات سلامتی حین یا اندکی پس از زایمان.

● رفع مشکل و پیشنهادات کنترلی:

۱- علوفه را از لحاظ محتوای کلسیم و فسفر تجزیه کنید.برنامه ی غذایی را بررسی کنید تا مطمئن شوید که نسبت کلسیم-فسفر در کل جیره بین ۱/۱.۵ و ۱/۲ می باشد.در تخمین مواد معدنی دریافتی،کلیه ی علوفه ها،مواد دانه ای و مواد معدنی را بحساب آورید.

۲- از مصرف محصولات استروژنی تزریقی بپرهیزید.اینها داروهای پرتوانی هستند که تنها باید تحت نظر دامپزشک مصرف شوند.خوراک هایی را که از لحاظ محتوای zearalenone یا دیگر سموم قارچی مشکوک هستند تجزیه کنید.از مواد غذایی حاوی سطوح بالای سموم قارچی استروژنیک یا استروژن های گیاهی استفاده نکنید.

۳- از آنجایی که استعداد ژنتیکی می تواند سبب بروز کیست های تخمدانی شود،این امر را در گله با حذف گاوهایی که دختران کیستیک بوجود آورده اند کاهش دهید و از استفاده از گاوهای نری که دختران کیستیک داشته اند نیز پرهیز نمایید.● آنستروس:

آنستروس یا عدم توانایی در بروز علائم فحلی،در بیشتر موارد ناشی از ناتوانی خود ما در تشخیص و ردیابی فحلی است.در مطالعه ای روی گاوهایی که به عنوان "آنستروس" گزارش شده بودند،مشخص شد که ۹۰ درصد آنها سیکلیک و نرمال بوده و در حقیقت فحلی شان تشخیص داده نشده بود؛ و تنها ۱۰ درصد گاوها واقعا آنستروس بودند(یعنی دچار عدم فعالیت تخمدانی بودند).

● فاکتورهای احتمالی دخیل در بروز آنستروس:

۱- عدم تشخیص فحلی در گاوها با فعالیت تخمدانی نرمال،ممکن است به این دلایل بوده باشد:

الف)عدم تشخیص کافی فحلی.از آنجاییکه ۶۶ درصد علائم فحلی بین ۶ بعد از ظهر و ۶ صبح بروز می کنند،گاوهایی که فحلی کوتاه مدت(کمتر از ۱۲ ساعت)دارند ممکن است حتی با سیستم دوبار تشخیص فحلی در روز از قلم بیافتند.این امر خصوصا زمانی صادق است که گاوها طی زمانی که احتمال بروز رفتارهای فحلی شان کمتر است،تحت نظر گرفته شوند.

ب)عدم شناسایی کافی و یا رکوردهای ناکافی از حیوان.

ج)عدم فرصت گاوها برای بروز فحلی برای مثال عدم آزاد کردن و تجمع گاوها در فضای باز،بستر های لغزنده، لنگش،تعداد بسیار کم دام که تعدادشان برای بروز رفتارهای متقابل کافی نباشد.

۲- آنستروس حقیقی یا عدم فعالیت های تخمدانی بدلایل زیر اتفاق می افتد:

الف)کم خونی _ بخاطر آناپلاسموز،انگل های داخلی یا خارجی،کمبود پروتئین جیره،کمبود آهن،مس،کبالت یا سلنیم.

ب) کمبود فسفر جیره

ج)کمبود سطح انرژی،کاهش وزن حیوان در اثر تولید بالا و یا سوءتغذیه.

د)سطح پایین هورمونی در ارتباط با خوراک دهی طولانی مدت بالاخص از خوراک های انباری

ه)کیست های تخمدانی(۷۰ درصد گاوهای دارای تخمدان های کیستیک آنستروس هستند)

و)عفونت و چرک های داخل رحمی

۳- فحلی خاموش(فحلی آرام) – فعالیت های تخمدانی نرمال با عدم بروز علائم فحلی.

بیشتر عوامل دخیل در آنستروس حقیقی(کم خونی،کمبود فسفر،کمبود انرژی و سطوح پایین هورمونی)می توانند سبب بروز فحلی خاموش شوند.

● رفع مشکل و پیشنهادات کنترلی:

۱)رکوردهای تولید مثلی کافی و مناسبی از گله خود تهیه نمایید.تاریخ های فحلی،تاریخ معاینات و یافته ها،حوادث غیر معمول از قبیل سخت زایی یا جفت ماندگی و درمان های آنها را ثبت نمایید.

۲)گاوها را بمنظور تشخیص فحلی با دقت زیر نظر بگیرید.

الف)حداقل ۲ و ترجیحا ۳ بار در روز گاوها را تحت نظر داشته باشید.

اطمینان حاصل کنید که زمان تشخیص فحلی عصر ها باشد.

ب)در هربار ردیابی فحلی،حداقل ۲۰ دقیقه را به این کار اختصاص دهید.

ج)اجازه ندهید که امور روزمره مزرعه،حواس شما را از ردیابی فحلی منحرف سازد.گاوها را زمانی که در حال تغذیه،شیردوشی یا دیگر فعالیت ها نیستند مشاهده نمایید.

د)بستر غیر لغزنده ای را برای ردیابی فحلی در نظر بگیرید.در این حالت احتمال بروز علائم فحلی توسط گاوها بیشتر خواهد بود.

۳- گاوهای مشکوک را از لحاظ کم خونی آزمایش نمایید.نمونه های خون غیر لخته را از ۱۲ تا ۲۱ گاو در اوایل شیرواری تهیه کنید.اگر با کم خونی مواجه شدید،گاوها را از لحاظ انگل های خارجی و داخلی آزمایش کنید.سطح آهن،مس و سلنیم خون را اندازه گیری نمایید.در صورت وجود کم خونی درمان های لازم را بعمل آورید.عوامل مستعد کننده این حالت را نیز اصلاح کنید.

۴- نمونه هایی از علوفه را بمنظور آزمایشات استاندارد مواد معدنی به آزمایشگاه ارسال نمایید.برای توسعه برنامه غذایی که نیازهای تغذیه ای گله را برطرف نماید اقدام نمایید.

۵- عفونت های داخل رحمی را در گاوها آزمایش نمایید.کیست های تخمدانی را نیز برای بروز یا عدم بروز فعالیت های تخمدانی آزمایش نمایید.اجازه دهید که دامپزشک حداقل یکبار بین ۱۵ و ۴۵ روز پس از زایمان با عمل توشه رکتال این کار را انجام دهد.

۶- در وقت مقتضی،با فرا رسیدن زمان تلقیح،گاوها را در شرایط اضافه وزن قرار دهید.

۷- شرایط را در زمان نزدیک به زایمان و اوایل شیرواری که ممکن است منجر به بروز مشکلات آنستروس گردد(مانند جفت ماندگی،متریت،کتوزیس)کنترل نمایید.

۸- دسترسی به علوفه تازه را حداقل ۴ تا ۶ هفته در سال میسر سازید.

۹- آزمایشات آبستنی را ۴۰ تا ۶۰ روز بعد از تلقیح انجام دهید.

● چند تلقیحی:

هدف منطقی برای نرخ تلقیح(درصد تلقیح)در اولین سرویس ۵۰ درصد است.بعد از دو سرویس،درصد تلقیح تجمعی باید حدود ۷۵ درصد باشد.گاوهایی که به سه یا تعداد بیشتری سرویس قبل از لقاح نیاز دارند،عموما چند تلقیحی نامیده می شوند.

● فاکتورهای احتمالی دخیل در بروز چند تلقیحی:

۱- مرگ و میر رویان یا جنین که این امر ناشی می شود از:

الف)تغذیه و خوراک دهی بیش از حد

ب)دستکاری بیش از حد مجاری تولید مثلی از طریق توشه رکتال

ج)تریکومونیازیس یا ویبریوزیس(هرکدام از این امراض آمیزشی ممکن است سبب مرگ زود هنگام رویان و بروز چند تلقیحی گردد.این بیماری ها توسط تلقیح طبیعی گسترش می یابند)

د)لپتوسپیرا و احتمالا عفونت های ویروسی مجاری تولید مثلی

ه)یوروپلاسم،میکوپلاسما،هم� �فیلوس و بسیاری از عوامل عفونت زای دیگر که تولید عفونت های با سطح پایین تری می نمایند یا از لقاح جلوگیری می کنند و یا منجر به مرگ و میر رویان در مراحل اولیه خواهند شد.گاوهای آلوده ممکن است ترشحات خارجی نا متعارفی داشته باشند.

۲- تلقیح زودهنگام با دیرهنگام در ارتباط با زمان تخمک گذاری

۳- استفاده از گاوهای نر با باروری پایین

۴- استفاده از اسپرمی که طی انبارداری یا حمل و نقل نادرست صدمه دیده است.

۵- تکنیک های تلقیح مصنوعی ضعیف

۶- عدم بالانس یا کمبودهای جدی در سطح ویتامین ها و مواد معدنی جیره.

● رفع مشکل و پیشنهادات کنترلی:

۱- چنانچه از تلقیح طبیعی استفاده می کنید،ویبریوزیس و تریکومونیازیس را آزمایش کنید.اگر جواب مثبت باشد،تلقیح طبیعی را قطع و گاو نر را حذف نمایید.بمنظور محافظت در مقابل ویبریوزیس از واکسن مناسب بهره بگیرید.

۲- لپتوسپیرا،آی بی آر،بی وی دی را نیز آزمایش نمایید.برای محافظت از این قبیل میکروارگانیسم ها نیز از واکسن استفاده نمایید.

۳- از خوراک دهی بیش از حد مواد دانه ای خصوصا پس از تلقیح خودداری کنید.

۴- دسترسی گاوها به علوفه تازه از قبیل چرا یا علوفه سبز را حداقل برای ۴ تا ۶ هفته در سال میسر سازید.

۵- شروع فحلی و طول زمان آنرا با دقت مشاهده نمایید.۱۲ ساعت پس از مشاهده اولیه تلقیح را انجام دهید.در گاوهایی که فحلی دراز مدت دارند(بیش از ۲۴ ساعت)،۱۲ تا ۱۸ ساعت پس از اولین تلقیح دوباره تلقیح کنید.

۶- از دامپزشک خود بخواهید که گاوهای چند تلقیحی را بمنظور بروز متریت(عفونت های سطح پایین رحمی)،تاخیر در تخمک گذاری یا دیگر موارد نا متعارف را آزمایش نماید.

۷- از گاوهای نر با قابلیت باروری بالا بهره بگیرید.

● سقط جنین:

عوامل سقط می توانند عفونی یا غیر عفونی باشند.در حدود ۷۰ درصد سقط ها،عامل اصلی سقط حتی با آزمایشات بسیار دقیق قابل تعیین نیست.در غیاب عفونت های خاص،درصد نرمال سقط گله در حدود ۳ درصد می باشد.

● فاکتورهای احتمالی دخیل در بروز سقط:

۱- نقایص ژنتیکی-رویان یا جنین شدیدا غیر معمول احتمالا در اوایل آبستنی جذب یا دفع می شود.

۲- جنین های چندگانه –درصد سقط در آبستنی های با جنین های چندگانه(دوقلو،سه قلو و...)نسبت به آبستنی های تک جنینی بالاتر خواهد ود.

۳- جراحات- در اوایل آبستنی(کمتر از ۶۰ روز)دستکاری بیش از حد مجاری تولید مثلی طی توشه رکتال سبب سقط خواهند شد.دخول وسیله تلقیح یا تزریق به داخل رحم یک گاو آبستن ممکن است سبب سقط گردد.جراحات شدید در اواخر آبستنی از قبیل افتادن گاو روی یک بستر سخت می تواند بروز سقط را تشدید نماید.

۴- عفونت های خاص- بروسلوز،لپتوسپیروز،آی بی آر،بی وی دی،لیستریوز،ویبریوز،تریکو مونیازیس و مایکوتیک و دیگر عفونت ها می توانند سبب سقط گردند.

۵- مسمومیت ها- مسمومیت های نیتراتی،سیانیدی،گاز سیلو و برخی علف های هرز می توانند سبب سقط گردند.

۶- سقط دارویی- داروهای کورتیزون مانند و پروستاگلاندین ها بین بقیه داروها بیشتر منجر به سقط خواهند شد.

● رفع مشکل و پیشنهادات کنترلی:

۱- از ایجاد جراحات پرهیز نمایید،سطح بتونی لغزنده را شیار دهی نموده و/یا از مواد غیر لغزنده برای پوشانیدن بستر استفاده نمایید.از تماس گاوها با نواحی یخ زده جلوگیری کنید.

۲- در صورت کار با مجاری تولید مثلی گاوهای احتمالا آبستن نهایت دقت را به خرج دهید.در صورت تلقیح مجدد اجازه ندهید که سوند تلقیح به بدنه رحم نفوذ نماید.در خصوص حداقل تعداد روزهای گذشته از نخستین تلقیح که دامپزشک می تواند تشخیص آبستنی را بدون خطر برای جنین انجام دهد با وی مشورت نمایید.

۳- در صورت بروز سقط،نمونه ها را برای تشخیص آزمایشگاهی ارسال نمایید.جنین کامل را در کیسه ای پلاستیکی قرار دهید.جفت یا حداقل قسمتی از جفت را که شامل یک کوتیلدون است در کیسه پلاستیکی مجزایی قرار دهید.این مجموعه را برای ارزیابی به آزمایشگاه ارسال نمایید.از گاو سقط کرده در زمان سقط خونگیری نمایید و دوباره سه هفته بعد بمنظور آزمایشات سرولوژیک(برای بروسلوز،لپتوسپیروز،آی بی آر،و بی وی دی) خونگیری نمایید.

۴- از دسترسی گاو به مردابها،باتلاقها یا آبهای ساکن جلوگیری نمایید.

۵- هرگونه آب یا خوراک مشکوک را برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی ارسال نمایید.مسمومیت هایی که سبب ایجاد سقط می شوند عموما ناشی از دسترسی کوتاه مدت به سطوح بالای سم یا توکسین می باشند.

۶- بسیاری از داروهای تشدید کننده سقط از قبیل کورتیزون ها و پروستاگلاندین ها،داروهای نسخه ای و معمول هستند.بنابراین استفاده از آنها را به دامپزشک و یا تحت نظر او محدود کنید.

● و نتیجه آنکه:

زمانیکه در گله ای مشکلات تولید مثلی رخ می دهد،این مشکلات اثرات اقتصادی زیادی به همراه خواهد داشت.رکورد گیری های منظم و ارتباط کاری خوب شما با دامپزشک گله و دیگر افراد مطلع سبب پایین آمدن بروز این مشکلات در گله خواهد شد.اگر با چنین مشکلاتی در گله مواجه شدید،از رکوردها،افراد مطلع و روش سیستماتیک رفع مشکل برای حل مشکلات باروری استفاده نمایید.

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_pico_legend]

مهندس روزبه اردبیلی

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]

نشریه الکترونیک فارم

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2] تشخیص به موقع فحلی و آبستنی: كلیدهای مناسب برای مدیریت تولید مثل گاوهای شیرده

[/h]

مقدمه:

تولید مثل عاملی كلیدی در تعیین بازده پرورش گاوهای شیرده می باشد. در بهترین شرایط هر ماده گاو، سالانه یك گوساله تولید خواهد كرد. از نظر اقتصادی، باروری معمولا با توجه به فاصله زایش پی در پی دو گوساله ارزیابی می شود. معیارهای اندازه گیری بازده تولید مثل، شامل تعداد تلقیحات به ازای آبستنی، میزان آبستنی در ازای اولین تلقیح، تعداد روزهای باز و فاصله زایش می باشد. فاصله زایش مطلوب در بیشتر گاوداریها 12-13 ماه است. در بیشتر گاوداریها درصد آبستنی با اولین تلقیح بین 50-60 % است و برای 55% آبستنی ها به حدود 8/1 تلقیح برای هر آبستنی نیاز است. یكی از دلایل مهم اقتصادی نبودن پرورش گاو شیری در استان، پایین بودن راندمان تولید مثلی در گله هاست. ضعف در تشخیص بموقع فحلی و آبستنی موجب می شود تا فحلیهای زیادی در زمان طول عمر اقتصادی گاو از دست برود كه این امر به خودی خود سبب طولانی شدن فاصله دو زایمان و به تبع آن ضررهای مالی فراوان به دامداران می گردد. این مقاله ترویجی، كه با همكاری كارشناسان مركز تحقیقات و معاونت امور دام و بخش ترویج استان تهیه شده است، سعی دارد كه دامداران استان را با روشهای سنتی و علمی تشخیص به موقع قحلی و آبستنی متعاقب تلقیح آشنا كند.

مفهوم فحلی:

پدیده فحلی ، فاصله زمانی است كه در طول آن حیوان ماده سر پا می ایستد تا با حیوان نر جفتگیری كند .این حالت متعاقب تغییرات هورمونها و به خصوص هورمون استروژن رخ می دهد. بنابراین فحلی یك پدیده رفتاری محسوب می شود. در صورتیكه زمان بروز فحلی بموقع تشخیص داده نشود و گاو بموقع تلقیح نگردد، دست كم به اندازه یك چرخه فحلی، فاصله گوساله زائی افزایش خواهد یافت. بنابراین مدیریت و تشخیص گاو فحل از لحاظ اقتصادی بسیار حائز اهمیت می باشد و مدیران واحدهای پرورش گاوهای شیرده باید از تمام امكانات موجود برای تشخیص گاوهای فحل استفاده كنند. با توجه به توسعه تكنیك تلقیح مصنوعی، به جای گاو نر خود گاودار باید عمل فحل یابی را انجام دهد و اینجاست كه بسیاری از اشتباهات مدیریتی موثر بر باروری گله آشكار می شود. مشكل مربوط به تشخیص فحلی در گاوهای ماده به خاطر كوتاه و متغیر بودن طول دوره فحلی می باشد. تشخیص فحلی در صبح زود بلافاصله پس از روشن شدن هوا یا در سپیده دم بیشتر اهمیت دارد و اغلب گاوها بین ساعت 2 بامداد تا 5 صبح فحل می شوند.

جنبه های اقتصادی تشخیص فحلی:

یكی از مهمترین جنبه های مدیریتی در گله های بزرگ گاوهای شیرده ، تشخیص فحلی می باشد كه هیچ روشی نمی تواند جایگزین بازرسیهای پیاپی و سیستیماتیك برای تشخیص این حالت گردد. این حالت 6 الی 30 ساعت طول می كشد ولی به طور میانگین برای اكثر گاوهای ماده این حالت 12 الی 18 ساعت طول می كشد.درصد عمده ای از فحلیها در شب بین ساعت 6 بعد از ظهر تا 6 بامداد رخ می دهد.از عواقب تشخیص نادرست فحلی می توان به گمراهی دامدار در تشخیص فحلی آتی، متحمل شدن هزینه های تلقیح نادرست و باز گشت به فحلی مجدد گاو مذكور اشاره كرد. تلقیح گاوی كه در حالت فحلی نیست ، باعث می گردد كه رحم گاو كه در این حالت مقاومت كمتری به پاتوژنها دارد، دچار عفونتهای رحمی گردد. وجود تعداد بی شماری از گاوهای شیرده در گله های تجارتی ،نیاز به دستیابی به روشهای مناسب تشخیص فحلی و استفاده از وسائل كمكی و نوین،برای تشخیص فحلی را همواره بوجود می آورد.

علائم و نشانه های فحلی:

مطمئن ترین نشانه فحلی برای تشخیص گاودار، سر پا ایستادن گاو ماده و اجازه سواری دادن به سایر گاوهاست، در بعضی موارد كه بكرات دیده می شود اینست كه گاو فحل برای سواری گرفتن از دیگر گاوها تلاش می كند به طوری كه گاوهای غیر فحل از جهت عقب سعی بر سوار شدن بر گاو ماده فحل را دارند در حالی كه خود گاو ماده از جهات مختلف سعی بر سواری گرفتن از سایر گاوها دارد. از مهمترین علائم فحلی كه دامداران به طور سنتی با اتكا به آنها فحل یابی می كنند عبارتند از: رفتارهای غیر عادی، عصبی بودن، ناآرامی، تورم فرج و خروج ترشحات آبكی از واژن، كاهش تولید شیر و كاهش مصرف خوراك، كنارگیری از گله، انبساط مردمك چشم می باشد. گاوی كه فحل شده معمولا دارای كپل و كشاله ران آلوده می باشد و موهای ابتدای دم آشفته می باشد. حالت فلهمن(Fleman) از دیگر نشانه های فحلی است كه در آن حیوان سر خود را بالا نگهداشته و لبهای خود را به سوی بال خم می كند. تجربه دامداران استان عمدتا بر تعییر رفتار عادی گاو فحل اشاره دارد بطوریكه گاوی كه مثلا همیشه پیش از همه وارد شیردوشی می شود در زمان فحلی آخرین گاوی است كه وارد شیر دوشی می شود. همچنین دامداران استان در فصل زمستان مشاهده نموده اند كه از پشت گاو فحل بخار بر می خیزد كه این بخار نتیجه افزایش دمای بدن گاو و به دنبال زیاد شدن فعالیت و یا به دلیل تعییرات فیزیولوژیكی دوره فحلی است.

 

وسائل و روشهای كمكی برای تشخیص فحلی:

1- استفاده از ركورد برداری و تابلوی تولید مثل:

بی گمان مهمترین كمك در تشخیص فحلی داشتن سیستم ركورد برداری می باشد . یكی از روشهای ركوردبرداری استفاده از تابلوی گردان تولید مثل می باشد. یك تابلوی مدیریت تولید مثل در خیلی از گاوداری ها به عنوان پرونده موقتی اطلاعات و وسیله برای كمك كردن به تصمیم گیری مناسب مورد استفاده قرار می گیرد. تابلو به 12 قسمت تقسیم شده است و هر قسمت یك ماه را نشان می دهد كه خود به روزهای آن ماه تقسیم می شود. در هر روز این تابلو به اندازه یك روز چرخانده می شود. هر طرف شماره یا وسیله چسب دار دارای رنگ متفاوتی است. رنگ ها معمولا نكاتی مانند فحلی گاو، گاوهای آبستن، گاوهای آماده برای تلقیح، گاوهای خشك را نشان می دهند. بنابراین گاودار می تواند هر روز با نگاه كردن به تابلو گاوهایی كه انتظار می روند فحل شوند را شناسایی می كند.

2 - استفاده از دوربین مدار بسته:

استفاده از دوربین و تلویزیون می تواند وسیله ای موثر برای مشخص كردن گاوهای فحل باشد. روشن است كه هنگامی این روش نتیجه بهینه می دهد كه گاودار بخوبی بتواند گاوهای خود را بشناسد و یا با پلاك شماره گذاری آنها را از یكدیگر متمایز نماید.

3-استفاده از قدم شمارMovement detector (Pedometer):

در حین فحلی گاو ماده نسبت به سایر دوره ها تحرك بیشتری دارد و مدت كمتری را صرف استراحت و غذا خوردن می كند.لذا در زمان فحلی با استفاده از پدومتری كه به پای گاو بسته می شود می توان میزان مسافتی كه گاو طی كرده اندازه گیری نمود و غیر مستقیم به فحل بودن گاو ماده پی برد.

 

4 -استفاده از قلم علامت گذار(Crayon):

این وسیله مانند یك قلم نشانه گذاری است كه بوسیله آن هر بامداد بالای دم گاو ماده علامتگذاری میشود.در صورت سواری گرفتن سایر گاوها،این رنگ پاك شده و دامدار به فحل بودن گاو پی خواهد برد.

 

5-اندازه گیری مقاومت الكتریكی واژن (Vaginal resistance measurement):

در هنگام بروز فحلی، حجم مایع مخاطی واژن و همچنین محتویات یونی آن به طور محسوسی افزایش یافته و قابلیت رسانایی بالائی پیدا می كند.با استفاده از نشانگرهای ثبت كننده مقاومت الكتریكی محتویات واژن، از فحلی گاو مذكور می توان اطمینان حاصل كرد.از معایب این روش اینست كه وارد كردن این وسیله در واژن باعث التهاب بافتهای مربوطه می گردد و احتمال بروز عفونت را افزایش می دهد.

 

6 -اندازه گیری میزان پروژسترون شیر با استفاده ازروش رادیو ایمنو اسی((Radioimmunoassay:

با توجه به اینكه در هنگام فحلی غلظت استروژن خون افزایش و متعاقبا میزان پروژسترون كاهش می یابد .با استفاده از روشهای موجود میزان كاهش پروژسترون خون میتواند یكی از نشانه های تشخیص گاو در حالت فحلی باشد.

7-استفاده از شاخص یاب( (Heat mount detector:

ایبن وسیله به گاودار نشان میدهد كه آیا گاو ماده به گاوهای دیگر سواری داده است یا نه،از لحاظ ساختار این وسیله دارای دوكیسه تو در تو با یك سیلندر پلاستیكی است.هنگامی كه سایر گاوها سوار گاوحاوی این وسیله شوند،كیسه داخلی پاره شده و باعث آزاد شدن ماده قرمز رنگی به درون كیسه بزرگتر می شود.

8- استفاده از خمیر دمی:Tail past

این وسیله،وسیله ای بسیار ارزان و مقرون به صرفه است و در حقیقت خمیری است كه ناحیه دم مالیده می شود و پس از خشك شدن در صورت سواری گرفتن سایر گاوها تحت فشار وارده شكسته می شود و فحل بودن احتمالی گاو را اطلاع می دهد.

9- استفاده از تی زر(Teaser):

تی زر به حیوانی گفته می شود كه به سوی گاو فحل جذب می شود و در نتیجه امكان شناسایی گاو فحل را به آسانی امكانپذیر می سازد.

9-1)استفاده از سگ فحل یاب:

در این روش از سگهای تعلیم دیده برای تشخیص بوی ترشحات ماده گاو فحل استفاده می كنند.

9-2)استفاده از گاو نر اخته یا آندوژنه:

در این روش امكان آسیب دیدن گاو ماده نسبت به روشهای دیگر بسیار زیاد است لذا كمتر توصیه می شود.

9-3)ماده گاو مجهز به قلم چانه ایChin ball maker:

در این روش از یك قلم نشانه گذاری كه به چانه گاو نصب شده استفاده می كنند.این وسیله حاوی كره ای است كه محتوی ماده رنگی است كه گاو فحل به طور غیر مستقیم تشخیص داده می شود.

10- اندازه گیری دمای بدن:

در هنگام فحلی، ابتدا دمای بدن به طور محسوسی كاهش و در نهایت در مدت كوتاهی دمای بدن افزایش می یابد لذا می توان با اندازه گیری دما تا حدودی از فحل بودن گاو ماده مطلع گردید.

تشخیص آبستنی:

تشخیص دقیق آبستنی از نظر به دست آوردن و حفظ حداكثر بازدهی تولید مثل حائز اهمیت است. دانستن این نكته كه یك گاو پس از جفتگیری آبستن نشده است برای گاودار از این نظر اهمیت دارد كه با كمترین اتلاف وقت گاو را جفتگیری داده یا تلقیح كند. در ذیل تعدادی ار روشهای سنتی و جدید تشخیص آبستنی آورده شده است:

1- بازرسی ركتال

در این روش با وارد كردن دست به درون راست روده محتویات رحم جهت تعیین تعییرات اندازه یكی از شاخهای رحم كه به دلیل وجود جنین صورت گرفته است از راه لمس كردن بازرسی می شود. از هفته ششم تا هشتم آبستنی اختلاف اندازه بین دو شاخ رح محسوس تر است.

ـتشخیص آبستنی با اندازه گیری هورمونها:

اندازه گیری هورمونها برای تشخیص آبستنی بویژه اگر در شیر امكانپذیر باشد به دلیل راحتی نمونه گیری مزیتهای بیشتری از روش بازرسی ركتال دارد.

2-1) پروژسترون

جسم زرد در طول آبستنی پروژسترون تولید می كند. حداكثر غلظت پروژسترون در روز دهم پس از تخمكریزی حاصل می شود. روشهای اندازه گیری پروژسترون مانند رادیو ایمنو اسی و تست الیزا در روز 21-24 با دقت 85-80 درصد قادر به تشخیص آبستنی می باشد.

2-2) سولفات استروژن

تعیین تركیباتی كه به وسیله جنین تولید می شود، نسبت به تركیبات تولید شده توسط مادر ارزش بیشتری برای تشخیص آبستنی خواهد داشت. جنین استروژن تولید می كند و غلظت سولفات استروژن در پلاسما از روز هفتادم آبستنی افزایش می یابد. تست سولفات استروژن در 15 هفتگی نشانه آبستنی است.

3-بالوتمان:

شكم گاو ماده آبستن تقریبا از ماه هفتم آبستنی بزرگتر می شود. چنانچه دست مشت شده به بخش سمت راست شكم فشار داده شود گاهی می توان برخورد جنین به دست راپس از بازگشت جنین حس كرد.

4-اولتراسوند:

در این روش از میله درون ركتومی استفاده می شود كه امواج فراصوتی ارسال كرده و امواج منعكس شده را دریافت می كند. طول موج پس از برخورد با جنین زنده و یا جریان خون جنین تعییر می یابد.

جمع بندی:

یكی از دلایل مهم اقتصادی نبودن پرورش گاو شیری در استان، پایین بودن راندمان تولید مثلی در گله هاست. ضعف در تشخیص بموقع فحلی و آبستنی موجب می شود تا فحلیهای زیادی در زمان طول عمر اقتصادی گاو از دست برود كه این امر به خودی خود سبب طولانی شدن فاصله دو زایمان و به تبع آن ضررهای مالی فراوان به دامداران می گردد. با توجه به توسعه تكنیك تلقیح مصنوعی، به جای گاو نر خود گاودار باید عمل فحل یابی را انجام دهد و اینجاست كه بسیاری از اشتباهات مدیریتی موثر بر باروری گله آشكار می شود. مشكل مربوط به تشخیص فحلی در گاوهای ماده به خاطر كوتاه و متغیر بودن طول دوره فحلی می باشد تشخیص دقیق آبستنی از نظر به دست آوردن و حفظ حداكثر بازدهی تولید مثل حائز اهمیت است. دانستن این نكته كه یك گاو پس از جفتگیری آبستن نشده است برای گاودار از این نظر اهمیت دارد كه با كمترین اتلاف وقت گاو را جفتگیری داده یا تلقیح كند. عكس گاو فحل

.

[پسری از بابلسر 1800]

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=align: center]

سوددهی گله های گاو

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_pico_body]

دامدار گرامی یکی ازمهمترین عوامل مؤثر درسوددهی گله های گاو شیری تغذیه مناسب و صحیح است ، زیرا بیش از نیمی (۶۰ تا ۷۰ درصد ) ازمخارج روزمره هر دامداری صرف هزینه های تغذیه ای شده و از طرفی یکی از مهمترین عواملی که می تواند بر روی مقدار و ترکیبات شیر تاثیر گذار باشد تغذیه است. بدیهی است هرگاه مقدارخوراک مصرفی بیش از نیاز دام باشد ، دام انرژی بیشتری دریافت کرده و چاق می شود که این جاقی مشکلاتی را درتولید ، زایمان و عدم فحلی (کل آمدن ،بوقه ) ایجاد می نماید و ازسویی اگر خوراک مصرفی کمتر ازنیاز دام باشد ، دام به تدریج لاغر و ضعیف شده ودر مقابل بیماری ها مقاومت کمتری ازخود نشان می دهد.دامداران دلسوز باید به این نکته توجه نمایند که ارزش غذایی انواع خوراک مورد استفاده درتغذیه دام متفاوت بوده و هر خوراک ارزش خاصی برای دام دارد. بطور کلی خوراک دام به دو بخش اصلی یعنی علوفه و کنسانتره تقسیم می شود که ابتدا به معرفی خوراک علوفه ای و سپس به معرفی خوراک آماده (کنسانتره) می پردازیم.

● یونجه

مصرف یونجه سبز پر برگ و فاقد کپک زدگی درجیره غذایی گاوهای شیری باعث افزایش مقدار شیر و مقدار کل چربی شیر می شود.یونجه خوشخوراک بوده و یکی ازبا ارزش ترین گیاهان علوفه ای می باشد. برگ یونجه به علت داشتن پروتئین بالا دارای ارزش تغذیه ای بالاتری نسبت به ساقه یونجه است.میزان پروتئین یونجه مناسب بوده اما ازلحاظ انرژی دارای کمبود است که این کمبود باید ازسایر اجزاء جیره (کنسانتره یا جو) تامین شود مناسب ترین زمان برداشت یونجه زمانی است که ۵۰ درصد مزرعه به گل نشسته باشد

● ذرت سیلو شده

یکی از منابع غذایی با قابلیت هضم بالا برای دام ذرت سیلو شده است که دام آن را با میل و اشتها فراوان مصرف می نماید و درزمستان یکی از بهترین خوراک ها برای گاوهای شیری ، پرواری و گوسفندان می باشد.میزانانرژی ذرت سیلو شده بالا و پروتئین آن کم می باشد از اینرو مصرف آن همراه با یک منبع پروتئینی (یونجه) بسیار مناسب است .زمان مناسب برداشت ذرت جهت فرایند سیلو زمانی است که دانه ها حالت خمیری داشته به طوری که با فشار ناخن شیرابه سفید رنگ غلیظی از دانه ذرت خارج شود. تغذیه با ذرت سیلو شده باید پس از شیردوشی انجام شود تا بوی مواد سیلو شده وارد شیر نشود همچنین از تغذیه ذرت سیلو شده درگوساله های زیر ۶ ماه خودداری گردد.

میزان انرژی ذرت سیلو شده بالا و پروتئین آن کم می باشد از اینرو مصرف آن همراه با یک منبع پروتئینی (یونجه) بسیار مناسب است .زمان مناسب برداشت ذرت جهت فرایند سیلو زمانی است که دانه ها حالت خمیری داشته به طوری که با فشار ناخن شیرابه سفید رنگ غلیظی از دانه ذرت خارج شود. تغذیه با ذرت سیلو شده باید پس از شیردوشی انجام شود تا بوی مواد سیلو شده وارد شیر نشود همچنین از تغذیه ذرت سیلو شده درگوساله های زیر ۶ ماه خودداری گردد.

● کاه گندم

کاه گندم بطور کلی دارای ارزش غذایی و قابلیت هضم پایینی بوده و قادر به تامین نیازهای غذایی دام نیست . از اینرو برای بالا بردن ارزش غذایی کاه بخصوص درمناطقی که منابع پروتئینی محدودی دارند تامین بخشی ازاحتیاجات غذایی دام ازطریق غنی سازی کاه با اوره روشی ساده و مقرون به صرفه خواهد بود

● نان خشک

پس از مصرف توسط دام به توده خمیر چسبناک تبدیل شده و به دیواره شکمبه و روده ها می چسبد و دام را دچار ناراحتی های گوارشی می نماید علاوه بر این اکثر نان خشک های مورد استفاده دردامداری ها آلوده به کپک ،میکروب و سایر اجسام خارجی می باشد که باعث مسمومیت ، سقط جنین و ابتلا دام به برخی بیماری ها و درنهایت افزایش هزینه های درمانی می شود. لذا توصیه می شود از مصرف نان خشک توسط دام ها خودداری کرده و باجایگزینی کنسانتره افزایش تولید و حفظ سلامتی دام ها را تضمین نمایید

● کنسانتره و ضرورت مصرف آن

از آنجایی که استفاده از یک نوع ماده غذایی به تنهایی نمی تواند تمامی احتیاجات دام را برطرف کند مصرف کنسانتره درگاوهای شیری ضروری است زیرا علاوه بر اینکه فضای شکمبه برای مصرف میزان بالای خوراک (به خصوص درگاوهای پر تولید ) محدود است.

بدن دام نیز به مجموعه ای از مواد غذایی جهت تامین احتیاجات خود نیاز دارد. علاوه بر موارد فوق درکشور ما تولید ۱ لیتر شیر با علوفه گرانتر از تولید ۱ لیتر شیر با کنسانتره می باشد زیرا کیفیت علوفه تولیدی درکشور ما بطور کلی پایین است. مواد تشکیل دهنده کنسانتره معمولاً شامل :

۱) مواد انرژی زا مانند دانه ذرت ، دانه جو ، چربیهای گیاهی و حیوانی ، تفاله چغندر قند ، ملاس

۲) مواد پروتئینی مانند انواع کنجاله ها ، پودر ماهی، اوره

۳) مواد معدنی و ویتامینی : کمبود برخی مواد معدنی و ویتامینی در جیره غذایی دام باعث کاهش تولید، کاهش رشد، عدم آبستنی ، سقط جنین و کوری دردام می گردد. از جمله مواد معدن یمی توان به دی کلسیم فسفات ، پودرصدف ، پودراستخوان و از جمله مواد ویتامینی می توان به ویتامین های D ، A و E اشاره کرد.

همچنین از سبوس گندم و سبوس برنج نیز درمخلوط کنسانتره استفاده می شود اما باید توجه داشت که ارزش غذایی انواع سبوس بسیار کمتر از کنسانتره بوده و دامداران نباید سبوس را جایگزین کنسانتره نمایند به طور متوسط به ازای هر ۵/۲ لیتر شیر تولیدی ۱ کیلو گرم کنسانتره جهت تغذیه دام در نظر گرفته می شو د ( بدون درنظر گرفتن کنسانتره مورد نیاز جهت نگهداری ، رشد گوساله و افزایش وزن روزانه گاو شیری).

با توجه به اینکه درحال حاضر از یک سو سطح کیفی کنسانتره تولیدی کارخانجات خوراک دام به علت نظارت و انجام آزمایش های کنترل کیفی افزایش یافته و از سوی دیگر با توجه به افزایش بی رویه قیمت علوفه ضرورت مصرف کنسانتره بیش از پیش احساس می شود.

▪ کنسانتره پلت شده درمقایسه با کنسانتره ساده(مش) دارای مزایای زیر می باشد :

۱) سهولت جابجایی به علت حجم پایین

۲) افزایش قابلیت هضم بر اثر حرارت دادن

۳) کاهش ریخت و پاش و گرد وغبار به علت چسبندگی و فشردگی

۴) کاهش آلودگی احتمالی بر اثر حرارت دادن

۵) قدرت ماندگاری بالا به علت کاهش سطح تماس با محیط

● مراحل مختلف تغذیه ای یک گاو شیری طی یک دوره شیر دهی

▪ مرحله اول ( از زایش تا ۸۰ روز پس از زایش)

دراین مر حله مصرف خوراک با میزان تولید شیر هماهنگ نیست به طوری که دام شیر زیادی تولید می نماید و اشتهای کمی برای مصرف خوراک دارد ، از اینرو دام برای تامین انرژی مورد نیاز بدن و تولید شیر اقدام به مصرف چربی های بدن نموده : درنتیجه دام مقداری از وزن بدن خود ( ۱۰ تا۱۲ درصد) را از دست داده و لاغر می شود؛ مثلاً یک گاو ۳۰۰ کیلویی حدود ۳۰ کیلو کاهش وزن خواهدداشت. بنابراین با توجه به اشتهای کم گاو شیری دراین مرحله، دام باید با کنسانتره و علوفه ای با کیفیت بالا تغذیه شود زیرا زمانی که کیفیت خوراک مصرفی دام بالا باشد دام اشتهای بیشتری جهت مصرف خوراک دارد لذا از تغذیه گاو شیری با مواد غذایی کم ارزش مانند کاه خودداری شود .لازم به یاد آوری است برای داشتن یک گوساله درهر سال گاو شیری باید حداکثر ۶۵ تا۷۰ روز پس از زایش آبستن شده باشد .

▪ مرحله دوم ( از ۸۰ تا۲۰۰ روز پس از زایش )

دراین مرحله مصرف خوراک با میزان شیر تولیدی بتدریج هماهنگ می شود یعنی ازیک سو اشتهای دام درمصرف خوراک افزایش و از سوی دیگر میزان تولید شیر به تدریج کاهش می یابد . تغذیه دام دراین دوره باید بر اساس نیازهای بدنی دام و متناسب با تولید شیر باشد.

▪ مرحله سوم( از ۲۰۰ تا۳۰۵ روز پس از زایش )

دراین مرحله روند کاهش تولید شیر ادامه دارد لذا تنها درصورتی می توان خوراک مصرفی دام را کاهش داد که گاو شیری کاهش وزن خود در مرحله اول راجبران کرده باشد، زیرا جبران وزن از دست رفته دام دردوره خشکی با مصرف خوراک بیشتری همراه بوده همچنین دراثر مصرف کنسانتره شرایط مناسب جهت استراحت و بهبود شکمبه دردوره خشکی از دام سلب می گردد.

▪ مرحله چهارم ( ۴۵ روز ابتدایی دوره خشک)

دراین مرحله اقدام به خشک نمودن شیر دام می نماییم بدین ترتیب که ابتدا کنسانتره (خوراک دانه ای) را قطع کرده ، با تغذیه مواد غذایی کم ارزش مانند کاه ، ایجاد محدودیت درمصرف آب، کاهش تعداد دفعات دوشش از دو بار به یک بار و درنهایت دوشش یک روز درمیان اقدام به خشک نمودن شیر دام می نماییم.این دوره فرصت مناسبی جهت تغذیه با علوفه بوده و به شکمبه این فرصت را می دهد تا آسیب های وارده به شکمبه طی دوران شیردهی را ترمیم نماید و با توانایی بیشتری دوره شیردهی آینده را آغاز کند . همچنین این دوره به پستان گاو شیری اجازه استراحت و بازسازی بافت های فرسوده را داده تا دوره شیر دهی پیش رو را با حداکثر توان تولیدی آغاز نماید .

▪ مرحله پنجم (۱۵ تا ۲۰ روز قبل از زایش )

این مرحله جهت عادت دهی گاو شیری به حداکثر مصرف کنسانتره پس از زایش درنظر گرفته می شود تا پس از زایمان شاهد حداکثر مصرف خوراک ، حداکثر تولید شیر، حداقل کاهش وزن و عدم ابتلاء دام به بیماری های تغذیه ای پس از زایمان باشیم.باید مصرف نمک و مواد معدنی درجیره غذایی گاو شیری را در این مرحله بسیار محدود نمود.

● چند توصیه درارتباط با تغذیه گاو شیری

۱) زمان خوراک دادن به دام باید هر روز منظم و سر وقت باشد.

۲) هرگونه تغییر درخوراک مصرفی دام باید به تدریج صورت گرفته و از تغییر ناگهانی جیره خودداری نمایید .

۳) از تغذیه دام با مواد غذایی کپک زده و آلوده خودداری کنید.

۴) درصورت امکان گاوهای گله را بر اساس میزان تولید شیر دسته بندی و تغذیه نمایید .

۵) بهره گیری ازکارشناسان تغذیه کمک فراوانی به تهیه یک جیره متعادل جهت تامین نیازهای واقعی گاو شیری می نماید

۶) از تغذیه دام با علوفه جوان و تازه به مقدار زیاد درفصل بهار خودداری کنید تا دام شما دچار ناراحتی های گوارشی نشود

۷) به هنگام تغذیه بهتر است ابتدا علوفه و سپس کنسانتره را دراختیار دام قرار می دهیم

۸) بهترین زمان تغذیه گاو شیری ، پس از دوشش است زیرا دراین زمان دام اشتهای بیشتری جهت مصرف خوراک دارد

۹) درطراحی و ساخت آخور دقت کافی به عمل آید زیرا کمبود فضای آخور باعث کاهش مصرف خوراک و کاهش تولید می شود

۱۰) میزا ن اشتهای دام نشانه ای مهم درتعیین سلامتی دام می باشد ، به طوری که با ابتلاء دام به بسیار ی از بیماری ها مصرف خوراک دردام کاهش می یابد

۱۱) طول علوفه مصرفی جهت تغذیه دام نباید از ۳ تا ۴ سانتیمتر کوچکتر باشد.

۱۲) مواد و ترکیبات تشکیل دهنده کنسانتره ها متفاوت بوده و هر کنسانتره عملکرد و اثر مشخصی دردام دارد . لذا لازم است درزمان خرید کنسانتره به برچسب و آنالیز کنسانتره خریداری شده دقت شود

۱۳) از تغذیه دام با دانه گندم به علت قیمت بالا و ایجاد مشکلات گوارشی خودداری کنید

۱۴) درصورت عدم استفاده از کنسانتره و مصرف دانه جو، دانه جو را قبل از مصرف شکسته شود : در غیر این صورت دانه جو به علت سختی پوست بصورت کامل و بدون تغییر از بدن دام دفع می شود

۱۵) آب تمیز و با دمای مناسب باید درطول شبانه روز دراختیار دام قرار داده شود درغیر اینصورت حداقل ۳ نوبت درروز آب کافی دراختیار دام ها قرار دهید.

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD]

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=class: cms_table_pico_legend]

طلوع حیات

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

منابع

۱- ترجمه ، رضوانفر، احمد . دانش و فن آوری مورد نیاز زنان روستایی دامپروری و پرورش گاو شیری . معاونت ترویج و نظام بهره برداری.۱۳۸۲

۲ - نشریه بقره ، شماره۲۱. صفحه ۳۹-۳۸ و۴۲-۴۱

۳-World of dairy cattle nutrition .

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

foundation.org

۴-Feeding of dairy cattle and bouffalo.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

 

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]معیارهای ارزیابی گاو شیری جهت خرید

[/h]

● نشانه های عمومی گاو سالم

قبل از خرید گاو شیری باید ازسالم وبیمارنبودن آن اطمینان پیدا کنید. باید توجه کنید که گاو مورد نظر به طور مرتب واکسینه شده است وکارت بهداشت دارد. یک گاو سالم، تحرک کافی، چشمان شفاف، درشت و براق، موهای براق و تمیز، گوش برجسته و سیخ ، پوزه صاف و مرطوب و لب های گشاده دارد.

دقت کنید تا حرکت های غیرعادی گاو را با تحرک وشادابی آن اشتباه نگیرید . گاو را حرکت دهید تا ازمناسب بودن فاصله سم ها، راه رفتن منظم گاو ولنگ نزدن آن، مطمئن شوید.

ویژگی های اختصاصی گاوهای شیری

۱) قد و قامت(اندازه قد)

خوب است بدانید که قد حیوان اثری درشیردهی آن ندارد. ولی گاو کوچک و ضعیف به علت این که

نمی تواند غذای بیشتری بخورد ودرتلقیح مصنوعی به اسپرم های خوب، جواب نمی دهد، برای نگهداری مناسب نیست. درهرصورت گاوها را به سه دسته تقسیم می کنند:

ـ قد بلند به ارتفاع ۱۵۰ تا ۵/۱۴۷ سانتی متر

ـ قد متوسط به ارتفاع ۱۴۰ تا ۵/۱۳۷ سانتی متر

ـ کوتاه قد به ارتفاع ۱۳۰ تا ۵/۱۲۷ سانتی متر

۲) عمق بدن

عمق بدن گاوشیری را با خط کشهای مخصوص (کولیس) اندازه گیری می کنند . ولی با دیدن ظاهر گاو نیزمی توان به عمق بدن آن پی برد. به طوری که هرچه فاصله چاله شیر تا آخرین دنده ازقسمت عقبی حیوان بیشتر باشد، آن حیوان غذای بیشتری می تواند بخورد و قدرت تولیدبالاتری دارد. البته این صفت رابطه مستقیمی بامیزان تولید شیر ندارد ولی درعمراقتصادی وتوانایی گاو برای تولید بیشتر اثر دارد.

۳) زاویه دار بودن بدن درمنظر پشتی

این صفت به طور مستقیم با شیرواری گاو رابطه دارد. زاویه داربودن یعنی هر وقت از عقب حیوان به سمت سرش نگاه کنیم، یک زاویه تیز که درسمت پایانی گردن باریکتر می شود، ببینیم. هرچه این زاویه تیزترباشد ، دام ازنظر خصوصیت های شیرواری، وضعیت بهتری دارد. البته باید توجه داشته باشید که نباید این صفت را با لاغری گاو اشتباه گرفت.

زاویه داربودن گاو درمنظر پشتی نشان می دهد که این گاو سروگردن کشیده، دنده های برجسته و ظریف وبدنی کشیده و موزون دارد. درحقیقت کمر صاف، محکم و قوی، گردن نازک و کشیده، نداشتن غبغب وزاویه داربودن گلو موجب به وجود آمدن چنین زاویه ای شده است.

۴) عرض وزاویه کپل

عرض کپل رابطه مستقیمی با زایمان آسان وبه دنیا آمدن گوساله سالم و درشت دارد. هرچه عرض کپل گاو شیری بیشتر باشد، بهتر است. برای دانستن عرض کپل، کافی است که فاصله دو استخوان مفصل خاصره راست و چپ گاو را اندازه گیری کنیم. فاصله این دو، نشان دهنده عرض کپل گاو است.

▪ نکته مهم

نکته مهم دیگر این است که زاویه کپل گاو باید یک شیب ملایم از سمت برجستگی مفصل ران به استخوان ورکی پایین گاو داشته باشد. برای اندازه گیری این زاویه باید به استخوان مفصل ران گاو توجه کنید وشیب آن را نسبت به محل پین گاو بررسی کنید . شیب بالاتر و شیب پایین تر برای گاو شیری مناسب نیست و موجب ناراحتی هایی درتولید مثل وخروج ناقص ترشح های رحمی گاو می شود. همچنین ظریف بودن و یک نواختی دم ازمحل اتصال تا انتها، نشان دهنده شیرواری گاو است.

۵) پاها و شکل قرارگرفتن آنها

- پاهای جلو

پاهای جلو باید مستقیم وبدون خمیدگی به بدن وصل شده باشند و بیش از حد بلند یا کوتاه نباشند. همچنین فاصله دو پا، نشان دهنده عرض سینه است. عرض سینه متوسط ویا بیش ازحد متوسط درعمر اقتصادی حیوان وشیرواری گاو اثر دارد.

- پاهای عقب

خوب است بدانید که وضعیت دو مفصل خرگوشی گاو درشیرواری آن اثر دارد. به طوری که هرچه مفصل پاهای عقب گاو ظریف تر باشد، گاو شیروارتر است. به علاوه پاهای عقب گاو درمنظر پشتی باید مستقیم و بدون انحراف به داخل بدن وصل باشند. به طوری که بتوان مستطیلی را بین دو پای عقب گاو رسم کرد. اگر دو مفصل پاهای عقب گاو به هم نزدیک و پاها و سم ها به بیرون منحرف باشند، کمترین ارزش را به آن گاو می دهند. حال آنکه پاها باید بدون انحراف و مفصل های خرگوشی باید با ران، پاها و سم ها، موازی باشند.

اگر پاهای گاو را از پهلو نگاه کنید باید مفصل های خرگوشی پاهای عقب داسی شکل باشند. البته باید توجه کنید که گاهی ممکن است گاو به دلیل اشکال درلگن ویا عفونت، سم ها و پاهای خود را به داخل کج کند. بنابراین نباید این موضوع را با خمیدگی داسی شکل پاهای عقب اشتباه گرفت.

۶) ارتفاع پستان عقبی

این ارتفاع نشان دهنده ظرفیت تولید شیر درگاو است. برای بررسی این صفت کافی است فاصله زیر فرج دام را تا محل اتصال پستان به بدن گاو اندازه بگیرید. هرچه این فاصله کمتر باشد، بهتر است.

۷) عمق پستان

عمق پستان یعنی بررسی وضعیت کف پستان (به غیر از نوک آن) با مفصل خرگوشی پاهای عقب. البته درست است که هرچه پستان بزرگتر باشد، شیر بیشتری را درخود جای می دهد، ولی یک پستان با عمق بیشتر(حجیم تر)زودتر به زخم و ورم پستان آلوده می شود.

بنابراین دربررسی این صفت باید به سن دام توجه کرد. به طوری که هرچه سن دام بالاتر رود، عمق پستان بیشتر می شود. درتلیسه ها باید کف پستان نسبت به مفصل خرگوشی، حدود ۳ انگشت(۵ سانتی متر)بالاتر قرار گرفته باشد.

۸) نگه دارنده پستان ها(لیگامان ها)

نگه دارنده ها درحقیقت رباط های وسطی محفظه پستان هستند. این رباط ها چنان درمنظره پشتی قرارگرفته اند که به نظر می آید محفظه پستان به دو قسمت تقسیم شده است . رباط ها درحقیقت نگه دارنده های اصلی واولیه پستان هستند.همچنین عامل مهمی درنگه داشتن پستان درمحل اصلی خود هستند. اگر نگهدارنده پستان ضعیف باشد، پستان به حالت شل و پاندولی درمی آید. درنتیجه طول عمر اقتصادی گاو کم می شود . بنابراین هنگام خرید یک گاو شیری باید توجه داشت که درمنظره پشتی درحالی که پستان پرازشیر است ، وسط پستان گاو ، خط وجود داشته باشد. همچنین این خط و شکاف بین پستانی، عمیق و سراسر پستان را فراگیر باشد.

۹) عرض پستان

هرچه عرض پستان گاو بیشتر باشد، دام قدرت شیرواری بهتری دارد. همچنین طول عمر اقتصادی آن نیز زیاد است. برای بررسی این صفت، درمحل اتصال پستان به بدن وبرگشتگی موهای دو طرف پستان، فاصله دو طرف پاهای آن را اندازه گیری می کنند. توجه کنید که هنگام بررسی این صفت نباید گاو بدشکل ایستاده باشد وپاهای عقب آن ازهم باز باشد.

۱۰) اندازه سرپستانک ها

یکی ازمواردی که باید هنگام خرید گاو شیری بسیار به آن توجه شود ، اندازه سرپستانک های گاو است. برای بررسی آنها باید طول سرپستانک و وضعیت آنها را از جلو وعقب وپهلوی حیوان اندازه گیری کرد. چند حالت غیر طبیعی درپستانک وجود داردکه باید به آنها توجه کرد. این حالت ها عبارتند از:

الف) پستانک ها نباید به شکل پستانک های بز باشند وبه اصطلاح بزی نباشند.

ب) پستانک های خیلی قطور به درد شیردوشی نمی خورند.

ج) سوراخ پستانک ها نباید بیش از حد ریز و یا گشاد باشند.

اندازه مناسب برای سرپستانک های جلو حدود ۵ تا ۶ سانتی متر وبرای سر پستانک های عقب ۴ تا ۵ سانتی متر است . یعنی باید سر پستانک های جلو کمی بلندتر ازسرپستانک های عقب باشد. علاوه براندازه پستان ، بایدتوجه داشت که پستان های گاو شیری ورم کرده و گرم تر از حد معمول نباشد. همچنین رنگ آن غیرعادی وزخمی نباشد. اگر به گاو مشکوک هستید، کمی از شیر آن را دریک فنجان، ظرف یا پارچه سیاه بدوشید وبررسی کنید تا مواد ریز خارجی و غیرطبیعی درآن دیده نشود. به این روش، آزمایش فنجان سیاه گفته می شود. زیرا درپارچه یا ظرف سیاه، عامل های ریز حاصل ازفعالیت باکتری ها و میکروب ها به سادگی دیده می شوند.

۱۱) محل قرارگرفتن سرپستانک های جلو و عقب

هنگام بررسی این صفت باید به شکل قرارگرفتن نوک پستانک ها و محل آنها نسبت به محفظه پستان دقت کرد. اگر سرونوک پستان ها بیش از حد به هم نزدیک ویا ازهم دور باشند، غیر طبیعی است.

برای بررسی محل قرارگرفتن سرپستانک ها باید کل پستان گاو را به ۴ قسمت تقسیم کنیم. به طوری که نوک هرپستان باید دروسط هریک از این ۴ قسمت قرارگرفته باشد. همچنین فاصله نوک پستان ها نسبت به هم مساوی ومتناسب باشد.

▪ خلاصه مطالب

۱) هنگام خرید گاو شیری ابتدا باید دقت کرد که دام بیمارنباشد وواکسن های لازم به آن تزریق شده باشد.

۲) عرض کپل گاو شیری هرچه بیشتر باشد، بهتر است.

۳) هرچه پاهای عقب گاو، ظریف تر و زاویه آنها داسی شکل (بسته تر) باشد، مناسب تراست.

۴) باید توجه داشت که پستان گاو، بیش ازحد عمیق نباشد. چون دراین صورت ، پستان گاو زودتر به انواع بیماریها ازجمله ورم پستان مبتلا می شود.

۵) باید توجه داشت که دربررسی سرپستانک های گاو شیری، سر پستانک های جلو کمی بلندتر ازسرپستانک های عقب باشد.

۶) آزمایش فنجان سیاه، بهترین وآسان ترین روش برای بررسی آلودگی شیر به میکروب وعامل های خارجی است.

۷) سرپستانک های گاو باید درمرکز هر۴ قسمت پستان گاو قرارگرفته باشد.

▪ چند نکته مفید:

قبل ازخرید گاو شیری، ازسالم بودن گاو مطمئن شوید . توجه کنید که گاو موردنظر به طور مرتب واکسینه شده و کارت بهداشت داشته باشد.

درزمان خرید گاو شیری باید به ویژگی های اختصاصی حیوان توجه کافی کرد.

عرض کپل گاو رابطه مستقیمی با زایمان آسان وبه دنیا آمدن گوساله سالم ودرشت دارد.

هرچه مفصل پاهای عقب گاو ظریف تر باشد، گاو شیروارتر است.

هرچه ارتفاع پستان عقبی گاو کمتر باشد بهتر است.

اگر نگه دارنده پستان ها(رباط ها)ضعیف باشند، پستان ها شل شده و طول عمر اقتصادی گاو کم می شود.

اندازه مناسب برای سرپستانک های جلو حدود ۵ تا ۶ سانتی متر وبرای سرپستانک های عقب ۴ تا ۵ سانتی متر است.

درزمان خرید گاو، آزمایش فنجان سیاه را انجام دهید تا ازسلامت پستان وشیر مطمئن شوید.

 

منبع : دام آوران

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]روشهای مختلف شناسایی دام

[/h]

بطور

کلی

می

توان

مراحل

ثبت

مشخصات

را

به

عمليات

شماره زنی

بر

روی

دام

،

صدور

شناسنامه

و

تعيين

ثبت

رسمي،

تعيين

خط

خونی

و

تنظيم

شجره

دام

تقسيم

نمود

.

منظور

از

شناسايی

دام

بکاربردن

ابزار

یا

روشهايی

است

که

یک

گاو

را

از

دیگر

گاوها

متمایز

ميسازد

.

متداول

ترین

روشهای

شناسايی

دام

به

قرار

زیراست

:١شمارهزنی٢عکسبرداری٣تهيهاسکيج ) لکهبرداری (شماره

زنی

به

دو

دسته

دائم

و

موقت

تقسيم

می

گردد

.

شماره

زنی

دائم

را

نمی

توان

به

سادگی

تغيير

داد

.

١- شمارهزنیموقت:

الف) شمارهگوش:

شماره

های

گوش

یکی

از

روشهای

معمول

شناسایی

دام

می

باشد

و

معمولاً

دارای

جنس

پلاستيکی

و

فلزی

است

.

اشکالات

عمده

آن

عبارتند

از

ناخوانا

شدن،

گم

شدن

یا

آنکه

عمد

اً

بيرون

آورده

شده

و

یا

توسط

شماره

دیگری

جایگزین

شوند

.شمارهگوشپلاستيکی:

دارای

حر

وفی

است

ک

ه

از

دور

قابل

خواندن

می

باشد

و

به

قسمت

مرکزی

لاله

گوش

متصل

یا

به

زاویه

پائينی

آن

آویزان

م

ی

شود

.

این

شمار

ه

ها

با

استفاده

از

ابزاری

مشابه

آنچه

برای

شماره

های

فلزی ابداع

شده

است

یا

به

وسيله

انبردست

مخصوص،

یا

بوسيله

یک

سيخ

غيرفلزی

نصب

می

شود

.

لازم

به

ذکر

است برای

نصب

شمار

ه

های

گوش

باید

قاعده

گوش

گرفته

شود

)

نه

نوک

آن

(

زیرا

این

کار

سبب

نشان

دادن

واکنش

از طرف

دام

خواهد

شد

.شمارهگوشفلزی: این

شماره

ها

توسط

دستگاه

با

علامت

گذاری

روی

قسمت

خارجی

گوش

توسط

پنس

هاي

مخصوص

نصب

مي

گردد

.

برای

خواندن

شماره

باید

دام

را

مهار

نمود

و

برای

گرفتن

گوش

نيز

باید

قاعده

گوش

را

در

دست

گرفت

.

ب- زنجيرهایگردنی:

پلاک

های

برنجی

به

این

زنجير

متصل

می

شود

اگر

زنجير

های

گردنی

دارای

قطر

مناسب

باشد

و

به

خوبی

چفت

گردند

برای

سالها

ممکن

است

پلاک

برنجی

را

محفوظ

نگهدارد

.شمارهگردن: این

شماره

ها

توسط

زنجير

برگردن

دام

آویزان

می

شود

.

این

روش

ضریب

اطمينان

بالائی

ندارد

.

ج- نوارهایگردنی:

شماره

دام

در

دو

طرف

این

نوارها

حک

شده

است

.

اشکال

این

نوارها

در

سالن

های

هرینگ

بون

بوده

زیرا

به

سختی می

توان

شماره

دام

را

خواند

.

همچنين

ممکن

است

این

نوار

به

ميله

نرده

ها

گيرکرده

و

باعث

خفگی

دام

یا

گم

شده شماره

ها

گردد

.

د- نوارهایساقپا:

عمدتاً

در

سالن

های

شيردوشی

استفاده

می

شود

ولی

برای

شناسایی

گاوها

در

مراتع

و

یا

در

جایگاه

گاوهای

خشک

زیاد

مناسب

نبوده

زیرا

ممکن

است

گم

شود

.

٢- شمارهزنیدائم:

الف)سوراخکردنگوش:

این

سوراخ

ها

در

جاهای

معينی

از

گوش

زده

می

شود

.

تعداد،

اندازه

و

شکل

سوراخ

ها

نمایانگر

عددی

است

که

از

روی

کليد

تشخيص

می

توان

آن

را

پيدا

کرد

.

این

طرز

علامت

گذاری

هيچگاه

از

بين

نرفته

و

به

آسانی

قابل

تشخيص

و رويت

می

باشند

.

این

روش

در

زمانهای

گذشته

در

کشور

دانمارک

مورد

استفاده

بوده

است

.

ب( خالکوبی:

خالکوبی

روی

سطح

داخلیویا

خارجی

گوش

توسط

پنس

های

مخصوص

خالکوبی

انجام

می

گردد

.

این

پنسها

١٥

و

به

شکل

سوزنهای

نو

ک

تيز

می

باشند

.

خميرخالکوبی

روی

-

١٠

mm

دارای

حروف

و

ارقام

تغييرپذیر

با

ارتفاع

زخم

های

پوست

که

توسط

این

وسيله

بوجود

آمد

ه

اند

ماليده

می

شود

.

خالکوبی

روش

مناسبی

برای

تعيين

هویت

نژادهای

گرانبهای

دام

است

.

اگر

خالکوبی

به

درستی

انجام

گيرد

تا

آخر

عمر

حيوان،

آثار

آن

باقی

می

ماند .

ولی

حيواناتی

که

پوست

گوش

آنها

سياهرنگ

است

نقش

خالکوبی

واضح

و

مشخص

نيست

.

در

مورد

دیگر

حيوانات

نيز

باید

دام

را

نگه

داشت

تا

بتوان

نمره

خالکوبی

را

خواند

.

از

این

روش

سابقاً

سازمان

دامپزشکی

در

تزریق

واکسن

بروسلوز

جهت

شناسایی

دامها

استفاده

می

کرد

.

ج)استفادهازخميرسوزانندهقليائی:

این

خمير

توسط

یک

مهر

لاستيکی

روی

پوست

خشک

بکار

می

رود

.

این

رو

ش

منجر

به

ایجاد

محلی

بدون

مو

(مشابه داغ

کردن

با

حرارت

(

می

شود

گاو

در

خلال

چند

روز

اول

پس

از

استعمال

باید

از

باران

و

رطوبت

درامان

باشد

.

د) داغکردن:

داغکردنبهدوصورتانجاممیشود:١داغکردنبوسيلهحرارت:این

روش

عمدتاً

درمورد

گاوهای

داشتی

و

گاوهای

بالغ

اعمال

میشود

شماره

حاصل

از

داغ

زدن

درحيوانات

سياهرنگ

به

راحتی

قابل

خواندن

نبوده

و

همچنين

این

روش

به

ميزان

قابل

توجهی

از

ارزش

پوست

می

کاهد

.

این

۵

یا

شکل

اعداد

هستند

این

علائم

با

فشار

دادن،

آهنی

تف

داده

-

١٠

mm

علائم

غالباً

بصورت

حروفی

به

بلندی

شده

که

دارای

حروف

و

اشکال

و

طرحهای

مذکور

می

باشد

بر

روی

بدن

دام

نقش

می

بندد

علائم

بصورت

محلی

فاقد مو

در

روی

پوست

باقی

می

ماند

.

این

روش

هنگامی

که

روی

پوست

استفاده

می

شود

باعث

ایجاد

درد

ناراحتی

در دام

می

گردد

.

freeze branding) ٢- داغسردبمنظور

اجتناب

از

درد

ناشی

از

داغ

کردن

با

حرارت،

روش

داغ

کردن

با

سرما

رایج

شده

است

.

اين

روش

در

حال

حاضر بهترين

روش

براي

شناسایی

گاوها

می

باشد

.

اهرم

هاي

مخصوص

برای

شماره

زنی

از

جنس

برنج

يا

برنز

و

آلومنيوم ساخته

می

شود

.

روشهایمختلفداغسرد:

الف( روشانجمادبایخوالکل:

شماره

های

فلزی

را

در

داخل

مخلوط

یخ

خشک

)

با

درجه

حرارت

٧٩

-

درجه

سانتيگراد

(

و

الکل

٩

۵

درصد

قرار

می

دهند

.

در

این

حالت

پس

از

مدت

کوتاهی

برودت

لازم

به

شماره

فلزی

منتقل

می

شود

برای

شمار

ه

گذاری

ابتدا

باید

گاو

را

در

محل

محکمی

مقيد

نموده

و

م

و

های

جای

شماره

را

حتی

المقدور

در

قسمت

پوست

سياه

بدن

گاو

به

دقت

چيد

و

با

پنبه

الکلی

مرطوب

نمود

.

سپس

شماره

را

بر

روی

محل

مذکور

حک

کرد

.

شماره

هاي

که

با

استفاده

از داغ

سرد

بر

ر

وی

بدن

دام

ایجاد

می

گردد

به

آسانی

محو

نشده

و

از

بين

نرفته

و

به

سهولت

از

دور

قابل

خواندن

می

باشد

.

درسطوح

داغ

شده

پوست

ملانوسيتها

یا

رنگ

دانه

ها

از

بين

می

روند

و

در

این

منطقه

موهای

سفيد

رشد می

کنند

.

این

روش

بيشتر

برای

حيواناتی

به

کار

می

رود

که

دارای

لکه

هایی

با

رنگ

دانه

های

سياه

در

پوست

خود هستند

و

تحت

تاًثير

فاکتورهایی

مانند

سن

حيوان،

اندازه

و

جنس

اهرمها،

نوع

پوست،

ضخامت

عضله

زیر

پوست

یا طول

مدت

و

فشار

وارده

بر

اهرمها

می

باشد

.

مدت

زمان

لازم

برای

قرار

دادن

شماره

برروی

پوست

به

ش

ر

ح

ذیل است

:

گوساله

یک

ماهه

١٠

ثانيه

۴

ماهه

٢٠

ثانيه

-

گوساله

٨

٩

ماهه

٢

۵

ثانيه

-

گوساله

١٨

گوساله

١٨

ماهه

به

بالا

٣٠

ثانيه

١٠

ثانيه

بيشتر

روی

پوست

قرار

می

دهند

تا

فوليکو

ل

مو

از

بين

-

برای

گاوهای

دارای

پوست

سفيد

شماره

ها

را

١

۵

برود

و

جای

شماره

بدون

مو

باقی

بماند

.

ب ( انجمادباازتمایعباچيدنمو:

در

این

روش

نيز

مانند

روش

قبل

پس

از

تراشيدن

مو

به

ميزان

١٠

الی

١

۵

سانتيمتر

مربع

و

یا

کوتاه

کردن

مو

به

وسيله

قيچی،

ناحيه

را

به

وسيله

پنبه

و

الکل

تميز

و

خيس

نموده

سپس

ميله

شمار

ه

گذاری

را

که

قبلاً

در

داخل

ظرف

محتوي

ازت

مايع

)

١٩

۶

-

درجه

سانتيگراد

(

قرارگرفته

و

کاملا

سرد

شده

است،

با

فشار

بر

روی

پوست

قرار

داده

تا

شماره

مورد

نظر

بر

روي

آن

حك

شود

.

طول

مدتی

که

باید

ميله

شماره

گذاری

در

موضع

مربوطه

قرارگيرد

مهم

بوده

زیرا

در

صورت

عدم

رعایت

آن

ممکن

است

شماره

بخوبی

ظاهر

نشود

و

یا

اینکه

باعث

سوختگی

پوست

و

ناراحتی

دام

گردد

.

باید

دانست

که

در

طریقه

شماره

گذاری

با

ازت

مایع

می

توان

بدون

تراشيدن

یا

چيدن

موها

نيز

عمل

را

انجام

داد

.

مدت زمان

لازم

برای

قرار

دادن

شماره

بر

روی

پوست

حيوان

به

شرح

ذیل

است

:

-

گوساله

یک

ماهه

۵

ثانيه

١٠

ماهه

١٢

ثانيه

- -

گوساله

١٢

-

گوساله

٢

تا

۵

ماهه

٧

ثانيه

١٣

ماهه

١

۵

ثانيه

- -

گوساله

١٨

-

گوساله

۶

تا

٩

ماهه

١٠

ثانيه

-

گوساله

١٨

ماهه

به

بالا

٢٠

ثانيه

لازم

به

ذکر

می

باشد

که

در

این

روش

هم

در

گاوهای

با

پوست

سفيد

شماره

را

به

مدت

١٠

تا

١

۵

ثانيه

بيشتر

از

دیگر

گاوها

قرا

می

دهند

تا

فوليکول

مو

از

بين

رفته

و

جای

شماره

بدون

مو

باقی

بماند

.

معمولاً

شماره

گذاری

به

وسيله

داغ

و

سرد

در

نواحی

کپل،

روی

دند

ه

ها

و

یا

گاهی

گردن

انجام

می

گيرد

و

غالباً

یکطرفه

است

ولی

در

بعضی

موارد

دامدار

برای

سهولت

در

خواندن

شماره

گاوهای

خود،

آن

را

دو

طرفه

انجام

می

دهد

.

ج) انجمادباازتمایعبدونچيدنمو:

این

روش

بيش

از

سایر

روشها

مورد

استقبال

و

استفاده

دامداران

قرار

گرفته

است

.

مدت

زمان

لازم

برای

قرار

دادن

شماره

بر

روی

پوست

در

این

روش

به

شرح

ذیل

است

:

-

گوساله

٢

تا

٣

ماهه

١

۵

ثانيه

-

گوساله

۴

تا

۶

ماهه

٢٠

ثانيه

-

گوساله

٧

تا

١٢

ماهه

١٢

ثانيه

-

گوساله

١٢

ماهه

به

بالا

٣

۵

ثانيه

در

این

روش

موی

سفيد

بعد

از

۴

تا

۶

هفته

در

جای

شماره

ظاهر

و

شماره

در

خلال

مدت

فوق

و

بعد

از

آن

نيز

کاملاً

واضح

و

خوانا

می

باشد

.

در

گاوهای

با

پوست

سفيد

شماره

ها

را

١

۵

تا

٢٠

ثانيه

بيشتر

روی

پوست

قرار

می

دهند

.

 

 

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]چگونه یک گاوشیری خوب انتخاب کنیم ؟[/h]

[TABLE=class: cms_table_MsoNormalTable]

[TR]

[TD=width: 553, bgcolor: transparent]

سخني با دامداران:

دامدار عزير،‌حتماً شما نيز درمنطقه خود بازارهاي هفتگي داريد كه هم وسايل لازم براي زندگي خود را تهيه مي كنيد وهم دام ها را درآن محل،‌مي فروشيد ويا خريداري مي كنيد. زماني كه قصد خريد دام داريد به چه مسائلي توجه مي كنيد؟ آيا مي دانيد يك دام خوب بايد چه خصوصيت هايي داشته باشد؟ البته شما دامداران،‌نشانه هاي يك دام خوب را مي دانيد. ولي آيا از مقدار اهميت هر يك ازاين نشانه ها هم آگاهي داريد؟ آيا مهم ترين نشانه و اندازه آنها را مي دانيد؟دراين نشريه ترويجي سعي كرده ايم شما دامداران روستايي را درخريد يك گاو شيري خوب و پرمحصول ياري كنيم. همچنين مهم ترين نشانه هاي يك گاو شيري خوب را به شما معرفي كنيم.به اين ترتيب، با خريد دام خوب و پرمحصول هم توليد خوبي خواهيد داشت وهم دام هاي نامطلوب وكم محصول خود را كم كم با دامهاي پرمحصول،‌ عوض كرده و نژاد گاوهاي خود را اصلاح مي كنيد. درنتيجه كشور خود را درتوليد بيشتر پروتئين وخود كفايي ياري خواهيد كرد.

ن

شانه هاي عمومي گاو سالم

قبل ا زخريد گاو شيري بايد ازسالم وبيمارنبودن آن اطمينان پيدا كنيد. بايد توجه كنيد كه گاو مورد نظر به طور مرتب واكسينه شده است وكارت بهداشت دارد. يك گاو سالم،‌تحرك كافي،‌چشمان شفاف، درشت و براق،‌موهاي براق و تميز،‌گوش برجسته و سيخ ،‌پوزه صاف و مرطوب و لب هاي گشاده دارد.دقت كنيد تا حركت هاي غيرعادي گاو را با تحرك وشادابي آن اشتباه نگيريد . گاو را حركت دهيد تا ازمناسب بودن فاصله سم ها،‌راه رفتن منظم گاو ولنگ نزدن آن،‌ مطمئن شويد.

ويژگي هاي اختصاصي گاوهاي شيري

1- قد و قامت(اندازه قد)

خوب است بدانيد كه قد حيوان اثري درشيردهي آن ندارد. ولي گاو كوچك و ضعيف به علت اين كه

نمي تواند غذاي بيشتري بخورد ودرتلقيح مصنوعي به اسپرم هاي خوب،‌جواب نمي دهد،‌براي نگهداري مناسب نيست. درهرصورت گاوها را به سه دسته تقسيم مي كنند:1- قد بلند به ارتفاع 150 تا 5/147 سانتي متر2- قد متوسط به ارتفاع 140 تا 5/137 سانتي متر3- كوتاه قد به ارتفاع 130 تا 5/127 سانتي متر

2- عمق بدن

عمق بدن گاو شيري را با خط كشهاي مخصوص (كوليس) اندازه گيري مي كنند . ولي با ديدن ظاهر گاو نيز مي توان به عمق بدن آن پي برد. به طوري كه هرچه فاصله چاله شير تا آخرين دنده از قسمت عقبي حيوان بيشتر باشد، آن حيوان غذاي بيشتري مي تواند بخورد و قدرت توليد بالاتري دارد. البته اين صفت رابطه مستقيمي باميزان توليد شير ندارد ولي درعمر اقتصادي وتوانايي گاو براي توليد بيشتر اثر دارد.

3- زاويه دار بودن بدن درمنظر پشتي

اين صفت به طور مستقيم با شيرواري گاو رابطه دارد. زاويه داربودن يعني هر وقت از عقب حيوان به سمت سرش نگاه كنيم،‌يك زاويه تيز كه درسمت پاياني گردن باريكتر مي شود،‌ببينيم. هرچه اين زاويه تيزترباشد ، دام ازنظر خصوصيت هاي شيرواري،‌وضعيت بهتري دارد. البته بايد توجه داشته باشيد كه نبايد اين صفت را با لاغري گاو اشتباه گرفت.زاويه داربودن گاو درمنظر پشتي نشان مي دهد كه اين گاو سروگردن كشيده،‌ دنده هاي برجسته و ظريف وبدني كشيده و موزون دارد. درحقيقت كمر صاف، محكم و قوي،‌گردن نازك و كشيده، نداشتن غبغب وزاويه داربودن گلو موجب به وجود آمدن چنين زاويه اي شده است.

4- عرض وزاويه كپل

عرض كپل رابطه مستقيمي با زايمان آسان وبه دنيا آمدن گوساله سالم و درشت دارد. هرچه عرض كپل گاو شيري بيشتر باشد، بهتر است. براي دانستن عرض كپل، كافي است كه فاصله دو استخوان مفصل خاصره راست و چپ گاو را اندازه گيري كنيم. فاصله اين دو، نشان دهنده عرض كپل گاو است.

نكته مهم

نكته مهم ديگر اين است كه زاويه كپل گاو بايد يك شيب ملايم از سمت برجستگي مفصل ران به استخوان وركي پايين گاو داشته باشد. براي اندازه گيري اين زاويه بايد به استخوان مفصل ران گاو توجه كنيد وشيب آن را نسبت به محل پين گاو بررسي كنيد . شيب بالاتر و شيب پايين تر براي گاو شيري مناسب نيست و موجب ناراحتي هايي درتوليد مثل وخروج ناقص ترشح هاي رحمي گاو مي شود. همچنين ظريف بودن و يك نواختي دم ازمحل اتصال تا انتها،‌نشان دهنده شيرواري گاو است.

5- پاها و شكل قرارگرفتن آنها

- پاهاي جلو

پاهاي جلو بايد مستقيم وبدون خميدگي به بدن وصل شده باشند و بيش از حد بلند يا كوتاه نباشند. همچنين فاصله دو پا،‌نشان دهنده عرض سينه است. عرض سينه متوسط ويا بيش ازحد متوسط درعمر اقتصادي حيوان وشيرواري گاو اثر دارد.

- پاهاي عقب

خوب است بدانيد كه وضعيت دو مفصل خرگوشي گاو درشيرواري آن اثر دارد. به طوري كه هرچه مفصل پاهاي عقب گاو ظريف تر باشد،‌گاو شيروارتر است. به علاوه پاهاي عقب گاو درمنظر پشتي بايد مستقيم و بدون انحراف به داخل بدن وصل باشند. به طوري كه بتوان مستطيلي را بين دو پاي عقب گاو رسم كرد. اگر دو مفصل پاهاي عقب گاو به هم نزديك و پاها و سم ها به بيرون منحرف باشند،‌كمترين ارزش را به آن گاو مي دهند. حال آنكه پاها بايد بدون انحراف و مفصل هاي خرگوشي بايد با ران،‌ پاها و سم ها، موازي باشند.اگر پاهاي گاو را از پهلو نگاه كنيد بايد مفصل هاي خرگوشي پاهاي عقب داسي شكل باشند. البته بايد توجه كنيد كه گاهي ممكن است گاو به دليل اشكال درلگن ويا عفونت،‌ سم ها و پاهاي خود را به داخل كج كند. بنابراين نبايد اين موضوع را با خميدگي داسي شكل پاهاي عقب اشتباه گرفت.

6- ارتفاع پستان عقبي

اين ارتفاع نشان دهنده ظرفيت توليد شير درگاو است. براي بررسي اين صفت كافي است فاصله زير فرج دام را تا محل اتصال پستان به بدن گاو اندازه بگيريد. هرچه اين فاصله كمتر باشد، بهتر است.

7- عمق پستان

عمق پستان يعني بررسي وضعيت كف پستان (به غير از نوك آن) با مفصل خرگوشي پاهاي عقب. البته درست است كه هرچه پستان بزرگتر باشد،‌شير بيشتري را درخود جاي مي دهد،‌ولي يك پستان با عمق بيشتر(حجيم تر)زودتر به زخم و ورم پستان آلوده مي شود.بنابراين دربررسي اين صفت بايد به سن دام توجه كرد. به طوري كه هرچه سن دام بالاتر رود، عمق پستان بيشتر مي شود. درتليسه ها بايد كف پستان نسبت به مفصل خرگوشي،‌حدود 3 انگشت(5 سانتي متر)بالاتر قرار گرفته باشد.

8- نگه دارنده پستان ها(ليگامان ها)

نگه دارنده ها درحقيقت رباط هاي وسطي محفظه پستان هستند. اين رباط ها چنان درمنظره پشتي قرارگرفته اند كه به نظر مي آيد محفظه پستان به دو قسمت تقسيم شده است . رباط ها درحقيقت نگه دارنده هاي اصلي واوليه پستان هستند.همچنين عامل مهمي درنگه داشتن پستان درمحل اصلي خود هستند. اگر نگهدارنده پستان ضعيف باشد،‌پستان به حالت شل و پاندولي درمي آيد. درنتيجه طول عمر اقتصادي گاو كم مي شود . بنابراين هنگام خريد يك گاو شيري بايد توجه داشت كه درمنظره پشتي درحالي كه پستان پرازشير است ، وسط پستان گاو ، خط وجود داشته باشد. همچنين اين خط و شكاف بين پستاني،‌عميق و سراسر پستان را فراگير باشد

9- عرض پستان

هرچه عرض پستان گاو بيشتر باشد، دام قدرت شيرواري بهتري دارد. همچنين طول عمر اقتصادي آن نيز زياد است. براي بررسي اين صفت،‌درمحل اتصال پستان به بدن وبرگشتگي موهاي دو طرف پستان، فاصله دو طرف پاهاي آن را اندازه گيري مي كنند. توجه كنيد كه هنگام بررسي اين صفت نبايد گاو بدشكل ايستاده باشد وپاهاي عقب آن ازهم باز باشد.

10- اندازه سرپستانك ها

يكي ازمواردي كه بايد هنگام خريد گاو شيري بسيار به آن توجه شود ،‌اندازه سرپستانك هاي گاو است. براي بررسي آنها بايد طول سرپستانك و وضعيت آنها را از جلو وعقب وپهلوي حيوان اندازه گيري كرد. چند حالت غير طبيعي درپستانك وجود داردكه بايد به آنها توجه كرد. اين حالت ها عبارتند از:

الف-

پستانك ها نبايد به شكل پستانك هاي بز باشند وبه اصطلاح بزي نباشند.

ب-

پستانك هاي خيلي قطور به درد شيردوشي نمي خورند.

ج-

سوراخ پستانك ها نبايد بيش از حد ريز و يا گشاد باشند. اندازه مناسب براي سرپستانك هاي جلو حدود 5 تا 6 سانتي متر وبراي سر پستانك هاي عقب 4 تا 5 سانتي متر است . يعني بايد سر پستانك هاي جلو كمي بلندتر ازسرپستانك هاي عقب باشد. علاوه براندازه پستان ،‌ بايدتوجه داشت كه پستان هاي گاو شيري ورم كرده و گرم تر از حد معمول نباشد. همچنين رنگ آن غيرعادي وزخمي نباشد. اگر به گاو مشكوك هستيد،‌كمي از شير آن را دريك فنجان،‌ظرف يا پارچه سياه بدوشيد وبررسي كنيد تا مواد ريز خارجي و غيرطبيعي درآن ديده نشود. به اين روش،‌آزمايش فنجان سياه گفته مي شود. زيرا درپارچه يا ظرف سياه، عامل هاي ريز حاصل ازفعاليت باكتري ها و ميكروب ها به سادگي ديده مي شوند.

11- محل قرارگرفتن سرپستانك هاي جلو و عقب

هنگام بررسي اين صفت بايد به شكل قرارگرفتن نوك پستانك ها و محل آنها نسبت به محفظه پستان دقت كرد. اگر سرونوك پستان ها بيش از حد به هم نزديك ويا ازهم دور باشند،‌غير طبيعي است.براي بررسي محل قرارگرفتن سرپستانك ها بايد كل پستان گاو را به 4 قسمت تقسيم كنيم. به طوري كه نوك هرپستان بايد دروسط هريك از اين 4 قسمت قرارگرفته باشد. همچنين فاصله نوك پستان ها نسبت به هم مساوي ومتناسب باشد.

خلاصه مطالب

1-

هنگام خريد گاو شيري ابتدا بايد دقت كرد كه دام بيمارنباشد وواكسن هاي لازم به آن تزريق شده باشد

2-

عرض كپل گاو شيري هرچه بيشتر باشد،‌بهتر است

3-

هرچه پاهاي عقب گاو،‌ظريف تر و زاويه آنها داسي شكل (بسته تر) باشد،‌مناسب تراست

4-

بايد توجه داشت كه پستان گاو،‌بيش ازحد عميق نباشد. چون دراين صورت ،‌ پستان گاو زودتر به انواع بيماريها ازجمله ورم

پستان مبتلا مي شود

5-

بايد توجه داشت كه دربررسي سرپستانك هاي گاو شيري،‌ سر پستانك هاي جلو كمي بلندتر ازسرپستانك هاي عقب

باشد

6-

آزمايش فنجان سياه، بهترين وآسان ترين روش براي بررسي آلودگي شير به ميكروب وعامل هاي خارجي است

7-

سرپستانك هاي گاو بايد درمركز هر4 قسمت پستان گاو قرارگرفته باشد.

چند نكته مفيد:

·

قبل ازخريد گاو شيري، ازسالم بودن گاو مطمئن شويد . توجه كنيد كه گاو موردنظر به طور مرتب واكسينه شده و كارت

بهداشت داشته باشد.

·

درزمان خريد گاو شيري بايد به ويژگي هاي اختصاصي حيوان توجه كافي كرد.

·

عرض كپل گاو رابطه مستقيمي با زايمان آسان وبه دنيا آمدن گوساله سالم ودرشت دارد.

·

هرچه مفصل پاهاي عقب گاو ظريف تر باشد، گاو شيروارتر است.

·

هرچه ارتفاع پستان عقبي گاو كمتر باشد بهتر است.

·

اگر نگه دارنده پستان ها(رباط ها)ضعيف باشند، پستان ها شل شده و طول عمر اقتصادي گاو كم مي شود.

·

اندازه مناسب براي سرپستانك هاي جلو حدود 5 تا 6 سانتي متر وبراي سر پستانك هاي عقب 4 تا 5 سانتي متر

است.

·

درزمان خريد گاو،‌آزمايش فنجان سياه را انجام دهيد تا ازسلامت پستان و شير مطمئن شويد.

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[پسری از بابلسر 1800]

تدوين :سيد محمود نصراللهي سمينار کارشناسي دانشگاه تهران

عوامل موثر بر طول عمر مفید گاو شیری

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD]فارمیران[/TD]

[TD] ۱۲ آذر ۱۳۹۰[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

الف- مرحله ی تولد تا از شیرگیری

مدیریت گوساله ها در سه ماه اول بسیار مهم است زیرا در این مدت حیوان دوره ی تولد، ارتبات با محیط مصرف آغوز وشیر خوارگی را تجربه می کند. از طرف دیگر وضعیت فیزیولوژیکی حیوان در این دوره ازجنبه های حائز اهمیت می باشد که شامل توانائی جذب مولکولهای درشت ایمنوگلوبین در روده ، توانائی هضم بالای چربی و ساکارید ها بدون عارضه ی متابولیسمی، مستعد بودن حیوان به عفونت های روده ای و اسهال و تغییرات معنی دار در شکل ، حجم و ترکیب مواد مغذی و عادت یافتن سیستم بدن با آن می باشد.

 

زایمان گاو و مراقبت از گوساله :

در صورت رعایت اصول انتخاب اسپرم و تغذیه مناسب، زایمان طبیعی خواهد بود. نکته ی اساسی و حیاتی درمورد گوساله در 15 دقیقه ی اول بعد از تولد است که رفلکس تنفسی باید فعال گردد و گوساله باید خشک شود؛ در صورت زایمان طبیعی و عدم شیوع یون گاو باید خود این گاو با لیس زدن گوساله انجام دهد. گوساله 72-24 ساعت زمان لازم دارد تا به حد آستانه ی تنظیم دمائی بدن برسد (3). تا 6 ساعت اول بعد از زایمان جذب ایمنوگلوبین حداکثر است ودر این مدت تا5 درصد وزن بدن و در روز اول تا 10- 8 درصد وزن بدن باید آغوز بخورد(به دلیل اهمیت آغوز توصیه شده که در صورت امتناع گوساله با لوله ی مری آن را به صورت اجباریخورانده شود) مدت خشکی مادر ، کیفیت تغذیه ی آن از لحاظ سلنیوم ویتامین های A ، Eو K ، سن مادر ومیزان ایمن زائی درآن زمان مصرف آغوز توسط گوساله در کیفیت عملکرد آغوز موثر است، میزان ایمنوگلوبین در شیر مادر از 22 تا 50 میلی گرم در میای لیتر متغیر است(3). مصرف آغوز علاوه بر ایجاد ایمنی غیر فعال(میزان100 گرم) برای گوساله به دلیل غنی بودن از ویتامین ها ، انرژی ، پروتئین ، عوامل محرک رشد نا شناخته و هورمون ها ، باعث بالا رفتن بنیه ی عمومی گوساله می شود و به عنوان پایه و زیر بنای دام درکل زندگی محسوب می شود. در مورد گوساله های متولد شده از سخت زائی را باید توجه ویژه کرد چون از یک طرف به علت ضعف مادر توانائی لیسیدن ساقط می شود واز طرف دیگر به دلیل تاخیر زایمان تنفس گوساله از مایعات رحمی رفلکس تنفس فعال نمی شود وباید با سر و ته کردن گوساله وخارج کردن مایعات آن را فعال کرد. قطع بند ناف از اعمال حیاتی است که محل قطع و نحوه ضدعفونی آن برای سلامت گوساله مهم است. خوراندن بیش از حد آغوز باعث ناراحتی گوارش وبالطبع آن باعث بروز اسهال وبه هم خوردن توازن گوساله می شود.

جایگاه تمیز برای گوساله از موارد تاثیر گذار در سلامت آن است و احتمال ایجاد عفونت را کاهش می دهد. تغذیه ی آغوز 2-1 روز اول طول می کشد بعد از آن تغذیه ی شیر شروع می شود . با توجه به اینکه قیمت شیر کامل بالاست برای بالا بردن سود می توان تمام یا بخشی از آن را با جانشین شونده ی مناسب جانشین کرد که به قیمت شیر ، قیمت جانشین شونده ،ارزش غذائی آن ، میزان آغوز و شیرهای دور ریختنی ( شیرهای و آلوده و غیرقابل استفاده توسط انسان) بستگی دارد. در مورد گوساله های ماده توصیه می شود که در 3 هفته ی اول از شیر کامل تغذیه کنند که واین به به علت این است که مادران و مولدین آینده گله خواهند بود . شیر اورام پستانی نیز تنها باید به گوساله های نر داد . در صورتی که امکان جداسازی گوساله های ماده از همدیگر و عدم مکیدن پستانهای هم و جود داشته باشد مصرف شیر اورام پستان مانعی ندارد. در صورت تغذیه ی جانشین شونده باید به احتیاجات مواد معدنی، ویتامین ها و ... توجه شود. جیره های استارتر را می توان از هفته ی دوم به بعد در اختیار گوساله گذاشت. در مورد مصرف علوفه هم اختلاف نظر وجود دارد. از جنبه ی افزایش حجم پیش معده و تحریک نشخوار و هضم صحیح (زمان ماندگاری ) و قیمت خوراک مفید است از طرف دیگر با توجه به غیر فعال بودن شکمبه در ابتدا و عدم هضم فیبر و ایجاد مشکلات، زیر8 هفته توصیه نمی شود مگر مقدار کمی برگ یو نجه با کیفیت که در استارتر گنجانده می شود(3).

گوساله ها برای استفاده از علوفه و مواد متراکم نیاز به فلور مناسب شکمبه وپرزهای گسترده جهت جذب دارند . غلات با ایجاد اسید ها ی چرب فرار بوتیرات و پروپیو نات باعث گسترش پرز ها و بالا رفتن قابلیت جذب اسید های چرب فعال می شوند. ایجاد بوتیرات و پروپیونات در اثر تخمیر مناسب ناشی از فلور میکروبی مناسب ایجاد می شود واین مجموعه هضم و جذب را افزایش داده ودر نهایت رشد گوساله را افزایش می دهد.

مصرف آب ودر اختیار گذاشتن آب در کنار شیر یا جایگزین شیر باعث افزایش ماده ی خشک مصرفی می شود. البته ممکن است که گوساله که به طور آزادانه آب در اختیار دارد بیش از مورد نیاز آب مصرف کند ودر فرآیند لخته شدن شیر مشکل ایجاد کرده و موجبات اسهال را فراهم کند.

با توجه به قیمت بالای مواد مغذی مصرفی گوساله ها سعی بر این است که گوساله در حد نیاز رشد مناسب تغذیه شود و مصرف بیش از حد آن باعث چاقی می شود و قابل قبول نخواهد بود.زیرا از یک طرف هزینه ی تمام شده ی پرورش بالا می رود واز طرف دیگر با توجه به پروسه ی از شیرگیری امکان از خوراک افتادن واز بین رفتن این هزینه ها بیشتر خواهد بود مضاف بر آن با توجه به هزینه ی رشد پائین در بعد از شیرگیری به صرفه تر است که حتی المکان به آن دوره موکول شود.

از شیرگیری گوساله ها و تبدیل خوراک مایع به جامد و تغییرکیفیت ماده ی خوراکی می تواند گوساله ها را با مشکل مواجه کند که باید با سیاست هائی نظیر حذف تدریجی شیر و تامین احتیاجات به طور کامل از مواد خو راکی می توان این استرس را به حداقل رسانید گفته می شود که گوساله زمانیکه 1 درصد وزن بدن ، ماده ی خشک مصرف کند می تواند از شیر گرفته شود که مو ثر از حجم پیش معده، کیفیت پرزهای آن و فلور میکروبی آن است.

 

عوامل موثر بر مرگ و میر گوساله ها:

 

اسهال

چیزی حدود 5-7 درصد گو ساله ها تا پایان دوره ی پرورش تلف می شوند(3) که متاثر از عوامل تغذیه ای ، محیط و پاتوژنیک است که رقم قابل توجه و تعیین کننده دراقتصاد گاوداریمی باشد . علاوه بر مرگ و میر ، هزینه های درمان و باز گرداندن دام به حالت اول نیز هزینه ی قابل توجه را به خود معطوف می کند.عنوان شده اسهال در سال 1991 ،250 میلیون دلار برای صنعت گاو شیری امریکا هزینه به دنبال داشته است.

بخش عمده ای از مرگ و میر در گوساله ها به علت اسهال رخ می دهد که این اسهال می تواند با منشا تغذیه ای و پاتوژنیک باشد. معمو لا عوامل تغذیه به مقدار کمتر باعث کاهش قوام مدفوع نسبت به عوامل پاتوژنیک می شود و قابلیت برگشت به حالت اول در آنها راحتتر است. گوساله های تازه متولد شده در اثر عواملی مانند ؛ محیط غیر بهداشتی ، مصرف ناکافی آغوز ،مصرف آغوز یا شیر نا مطلوب یا مصرف بیش از حد مستعد ابتلا به اسهال شونده میزان شیوع پاتوژنهای ایجاد کننده ی اسهال نیز تاثیر قابل توجهی دارد. از گونه های عمومی می توان به باکتری اشریشیا کلای (که در هفته ی اول منجر به اسهال کشنده می شود ) باکتری سالمونلا( از هفته ی اول تا هفته ی چهارم عمل میکند ) و ویروس های رتاویروس و کورناویروس (که به ترتیب از هفته ی اول و دو ،سه روز اول اتفاق می افتند و منجر به اسهال آبکی وکشنده می شوند)اشاره کرد. قبل از شروع اسهال آگاهیهایی نظیر آرام شیر خوردن و بازی کردن با شیر وعدم تمایل به نوشیدن ،خوردن ودراز کشیدن به پهلوی راست و کاهش مدفوع از آن جمله می باشند. بعد از بروز اسهال به علت کاهش آب بدن و دفع الکترولیت های ضروری وعدم هضم وجذب کافی مواد خوراکی گوساله به شدت احساس ضعف می کند در مواردی هم عامل عفونی وارد خون شده و ایجاد سپتیسمی می کند که مجموع عوامل فوق سبب مرگ دام می شود ممکن است که دام جان سالم به در برد ولی به تجربه ثابت شده که گاوی که از گوسالگی سابقه اسهال داشته نسبت به گاوهای دیگر در ادامه زندگی آسیب پذیرتر بوده است .

 

اقداماتی که در زمان اسهال باید انجام داد :

1- جدا کردن گوساله آلوده از دیگر گوساله ها

2- جایگزین کردن مایعات با الکترولیت ها جهت بالا بردن قوام مدفوع وتامین نیاز دام

3-مصرف شیر والکترولیت به صورت یک در میان

4-با کمک دام پزشک عامل را شنا سایی کنیم و از بین ببریم

 

پنومونی

از موارد دیگر ایجاد کننده مرگ و میر در گوساله ها پنومونی است که همان آلودگی ریه ها است .

گوساله ها با بینی باز نفس می کشند وسرفه می کنند در ادامه تب دار می شوند واز خوردن غذا امتناع می کنند در صورت عدم رسیدگی در مدت 4-3روز تلف می شوند پنومنی با انتقال اجرام بیماری زا از سایر گوساله ها یا گاو های دیگر منتقل می شود گوساله های که یک بار مبتلا شده اند دچار حساسیت بیشتر اند و نسبت به اجرام دیگر هم آلوده می شوند . قرار دادن در باکس های مجزا ،تهویه و رطوبت مناسب مصرف آنتی بیوتیک زیر نظر دام پزشک ودر نهایت تشخیص عامل وفائق آمدن بر آن از اعمال مفید در مدیریت پنومونی می باشد .

 

روشهای مدیریتی که در کل باعث سلامت گوساله می شوند:

1- واکسینه کردن گاو علیه اشرشیا کلای و ویرو س ها جهت ایجاد وتقویت ایمنیت آغوز

2- اطمینان از سلامت وبهداشت زایمان و تدابیر ویژه در زمان آلودگی به بدن

3- تغذیه از آغوز با کیفیت تا دو روز

4- غذای تازه تمیز وبا کیفیت

5-جایگاه خشک ومناسب برای استراحت و بهره مندی از هوای تازه

 

ب-عوامل موثربرطول عمرمفیدتلیسه ها (از6 ماه به بعد)

سالانه35-25درصدگله های شیری حذف می شوندوبرای حفظ گله دوشا بایدجانشین های آنها ازبین تلیسه های موجود درسال قبل انتخاب شوند پس بایددرنظرداشت که هرگونه فعالیت وشدت وضعف مدیریتی دراین زمان به طورغیرمستقیم برعملکردتولیدی اثرمعنی داری خواهدگذاشت عنوان شده که20-15درصدهزینه های تولیدشیرمربوط به تلیسه های جایگزین است وبایدتلاش شودتاحتی الامکان تلیسه های باوضعیت بدنی مناسب،زایش درسن قابل قبول وسلامت دام وتولیدگوساله وشیرمناسب درزایش اول وهمینطوردرزایش های بعدی ایجادکرد وهرگونه آثارمثبت ومنفی درزمان تولید میتواند ناشی ازدوران تلیسگی باشد.در استراتژی پرورش تلیسه هابایدامادگی برای تلقیح درسن15-13ماهگی شودکه دام بایدبه60درصدوزن بلوغ جسمی خودرسیده باشد.ارتفاع ازجدوگاه130cmودارای امتیازبدنی 3باشد.دررابطه باامتیازبدنی بایدسعی شودکه گوساله هاازابتداچاق نشوندودرحداحتیاج،انرزی وپروتئین مصرف کند.چاقی باعث افزایش حجم چربی بدن واگرهمراه عدم تامین پروتئین مطلوب باشدسبب کوتاهی قد عدم رشداستخوان لگن وتوسعه اندام های تولیدمثلی می شودکه سن اولین تلقیح راافزایش می دهد(باوجوداینکه وزن بدن به حدمطلوب رسیده ولی این وزن ناشی ازذخائرچربی است.)ازطرف دیگرچربی بانفوذدرغددپستان ممانعت فضایی برای توسعه مجاری شیری درآن وکاهش تولیدپس اززایش می شود.درصورت آبستنی،زایمان بامشکل مواجه می شودواحتمال ناهنجاری پس اززایمان نیزبالامی رود.ازطرف دیگرباتوجه به هزینه بالای خوراک مصرف وعدم نیازدام به این مقدارخوراک بارهزینه مضاعف به بدنه پرورش وارد می شودکه قابل قبول نیست.تغذیه ناکافی نیزباعث عدم رشد و سلامت کافی وکاهش طول عمر مفیددام می شود.بایدبااستفاده ازجداول استاندارد احتیاجات دام رابه بهترین نحو براوردکرد.ازمیان مراحل مختلف تغذیه مرحله تلقیح تازایش یکی ازبخش های مهم تغذیه تلیسه هاست که بایددرهنگام زایمان باامتیازبدنی3.75-3.5داشته باشیم.ازطرف دیگراحتیاجات آبستن دراواخرآن بایدمنظورشودهمچنین تغذیه مناسب قبل اززایش جهت عادت دهی به مصرف میزان مناسب کنسانتره بعدازایش وهمینطورتامین کلسیم وسایرعناصروویتامین های ضروری برای تولیدآغوزوشیروسلامت دام لازم است.

 

عوامل موثر برسلامت تلیسه ها

تلیسه ها به دلیل عدم تولید شیر کمتر با نوسانات متابولیسمی مواجه اند وبا یک مدیریت مناسب می توانند به راحتی این دوره را طی کنند ؛ این موضوع گا ها باعث بی توجهی پرورش دهندگان وبا سوء مدیریت هایی که روی آنها انجام می دهند باعث ایجاد مشکلات در آنها می شوند که نتایج آن در زمان تلیسه گی وتولیدمواجه پرورش دهندگان خواهد شد از مهمترین موارد بحث جایگاه است که به دلیل مسائل رفتاری و جلوگیری از آسیب دیده گی ها وارائه ی مدیریت خوب تغذیه توصیه می شودکه این دام ها در گروه های با حداقل اختلاف سنی ممکن دسته بندی شوند

تمیزی و خشکی بستر تلسیه ها ، وجود گل ولای در بستر و چسبیدن آن به بدن گوساله باعث کاهش سرعت رشد و تعویق زمان اولین زایش می شود و دام را به بیماری انگلی مبتلا می کند و از طرف دیگر باعث تخریب فیزیکی و پاتوژنیک اندام های حرکتی وسمها می شوند

مشکلات ورم پستان نیز از مسائلی است که از دوران تلیسه گی شروع می شود و در دام های بالغ خود را نشان می دهد که بخش مربوط توضیح داده خواهد شد. از مسائل مهم تاثیر گذار در دورهانجام واکسیناسیون است که طبق پروتوکل های منطقه ای وعلمی اجرا می شود داده خواهد شد.

 

ج-عوامل موثر بر طول عمر مفید گاوهای شیری در مرحله ی تولید

با پیشرفت صنعت گاوشیری وافزایش پتانسیل تولیدی گاوها حساسیت آن ها هم بالاترمی رود و از جمله ی آن حساسیت ها نسبت به بعضی متابولیت های سمی است که با توجه به حجم بالای تولید و افزایش متابولیسم بدن ایجاد می شوند. در صورتی که قصوری در بخشی از شرایط استاندارد رخ دهد حیوان از تعادل خارج می شود و باز گرداندن آن به شرایط استاندارد مشکل خواهد بود از سوی دیگر تغییراتی که در مراحل مختلف تولید در سیستم فیزیولوژی حیوان رخ می دهد می تواند زمینه ساز خروج از تعادل متابولیتی باشند . با توجه به کاهش تولید شیر در اواخر آبستنی از احتیاجات دام در این دوره کاسته می شود و حجم خوراک ونوع مواد خوراکی تغییر می کند و اوج آن در دوره ی خشکی رخ می دهد در این حال سیستم گوارشی و اندام های وابسته با سطح و کیفیت خوراک آدابته می شوند .

زایمان باعث تغییرات معنی دار درسطح متابولیت خون و همین طور اشتهای دام نیز کاهش می یابد و از مقدار مصرفی خوراک کاسته می شود بخصوص اگر دام بیش از حد چاق شده باشد. درادامه حیوان آدابته به خوراک کم وتولید رو به افزایش مواجه است که نیاز غذای ی بالایی را می طلبد میزان تولید تا 60 روزه گی به اوج خود می رسد در صورتی که مقدار خوراک 80-70 روز طول می کشد تا به اوج خود برسد که این تفاوت باعث می شود که حیوان با بالانس منفی انرژی مواجه شود. مجموع این عوامل باعث می شود که اکثر بیماری های متا بولیک از زایمان تا یک ماه بعد از آن رخ دهند.

 

تغییرات دما و کیفیت بستر و سیستم شیر دوشش در تشدید این حساسیت ها سهم بالایی دارند نوع جیره نویسی و تامین احتیاجات حیوان به صورت قابل جذب تامین توازن احتیاجات در خوردن فیبر کافی و گرفتن قدرت انتخاب از گاو ازمواردی که در کنترل این ناراحتی ها مفید خواهد بود

نکته ی حائز اهمیت وابستگی این ناهنجارها به یکد یگر است که ممکن است در گاو در واحد زمان به تعداد زیادی از آنها مبتلا شوند که معمو لا ابتلا به یکی ا زآنها زمینه ی مبتلا شدن به سایرین را ایجاد می کند .

نکته ی دیگر این است که تغییرات متابولیتی در بدن به صورت پیوسته است و به یک مرحله که رسید، برای پرورش دهنده قابل رویت می شود وممکن است درصد بالایی از گله در اندازه گیری متا بو لیت خون غیر نرمال نشان دهند که بدون نشان دادن عوارض بالینی در میزان تولید صفات تولید مثلی و لنگش دام ایجاد تغییرات نامطلوب کنند و طول عمر تولیدی مفید حیوان را کاهش دهند .

 

بیماری های متابولیکی مهم:

 

1- تب شیر

در زمان زایمان به علت مصرف زیاد کلسیم که در آغوز و رحم رخ می دهد و کاهش اشتهای دام و حرکات لوله ی گوارش و نیز تاخیر ‍پاسخ به تحریک 1و 25 دی هیدروکسی ویتامینD ( تحریک پارا تیرویید و تحریک 25 دی هیدروکسی ویتامینD طبیعی است ) و عدم موبیلیزه شدن مقدار کافی کلسیم از روده و استخوان مقدار کلسیم خون را به مقدار( mg/dl) 8 کاهش می یابد ( مقدار طبیعی mg/dl8-10 است) در صورتی که یکی از موارد فوق شدیدتر باشد مقدار کلسیم خون به حدی میرسد که مبتلا شدن به تب شیر را ایجاد می کند(7).

که از ایستادن با لرزش در مرحله ی اول (درمقدار mg/dl6.5) و نشستن روی جناق همراه با افسردگی در مر حله ی دوم (در مقدار mg/dl 5.5 ) و دراز کشیدن به پهلو و بی توجهی به پیرامون (درمقدار mg/dl 4.5) در مرحله ی سوم رخ خواهد داد ودر نهایت دام به علت فلجی عضلات تنفسی تلف خواهد شد . معمولا 75 درصد موارد در 24 ساعت اول و 5درصد در 24 ساعت دوم زایمان رخ می دهد دامی که قبلا مبتلا شده ودام های پیر حساس ترند.

 

2- کتو زیس

عارضه ی دیگر هنگامی رخ می دهد که مقدار مواد مغذی جذبی به ویژه انرژی در حوالی زایمان کاهش یابد . و نتیجه ی آن کاهش گلوکز خون و افزایش موبیلیزه شدن ذخایر بدنی به ویژه چربی ها ست. بخشی از لیپید هایی که موبیلیزه شده اند تبدیل به اجسام کتونی می شوند و این به علت نبود مقدار کافی اگزالواستات و تجمع استیل کوآانزیمA رخ می دهد. اگزالو استات به علت کمبود گلوکز دارد مسیرگلوکونئوژنز می شود نتیجه ی این فعل و انفعالات بالا رفتن اجسام کتونی خون است و حضور این اجسام در خون کاهش اشتها را تشدید می کند ودام به سرعت لاغر می شود و مقدار شیر تولیدی کاهش می یابد و اجسام کتونی در شیر و ادرار مشاهده می شوند. شیوع این ناهنجاری از 10 روز تا 6 هفته بعد از زایمان است و اوج آن در هفته ی سوم میباشد تعداد زیادی از گاو های شیری به نوع تحت بالینی یا مقدماتی کتوز مبتلایند بیماری هایی مثل : جفت ماندگی ، جابه جایی شیر دان ،در گیری با جسم خارجی می توانند زمینه ساز کتوز شوند

 

3- سندروم کبد چرب:

در بالانس منفی انرژی اسید چرب آزاد شده از بافت آدیپوز به سمت کبد حرکت می کند ودر کبد در این حالت به علت کمبود اگزالواستات بخشی ار آن تبدیل به اجسام کتونی می شود و بخشی از آن در کبد تجمع می یابد وبه تری گلیسرید تبدیل می شود و به دلیل کمبود توانایی نشخوار کنندگان در تجزیه یا انتقال تری گلیسرید ها این مواد در کبد تجمع می یابند که حدود 60-30 درصد وزن کبد را اشغال می کنند( در حالت طبیعی مقدار 5 درصد است .) ومنجر به مختل شدن فعالیت های حیاتی کبد می شود .

 

4- جفت ماندگی :

جفت معمولا در ساعت اول و یا ساعات اول بعد از زایمان خارج می شود در صورتی که از12 ساعت گذشت وخارج نشدعارضه ی جفت ماندگی رخ داده است .

دو علت میتواند در بروز این علت مسبب باشد ؛ اول اینکه جفت در 5 روز قبل از گوساله زایی طبیعی آخرین مرحله ی بلوغ خود را طی می کند که این مرحله منجر به سست شدن تماس بین جفت ورحم می شود . در صورتی که گوساله زودتر از این 5 روز به دنیا بیاید فراوانی جفت ماندگی بالا می رود . دوم نبود یا تضعیف انقباضات رحمی یعنی مواردی مثل تب شیر که با زمان بیرون راندن جفت تداخل می یابد بیا سخت زایی و .... که سبب آلودگی رحم می شود وتب بالا جفت ماندگی را افزایش می دهد از طرف دیگر کمبود ویتامین A یا بتا کاروتن ، سلنیوم ، ید وسطح نادرست کلسیم و فسفر نیز باعث این ناهنجاری ها میشوند.

 

5- جا به جایی شیر دان

محل شیر دان (معده ی اصلی )گاو در کف در طرف راست شکم است در دو ماه اخر آبستنی به علت رشد زیاد محوطه ی رحمی فضای شکمبه و سایر اجزای دستگاه گوارش محدود می شود و بعد از زایمان اگر شکمبه در بازگشت به محل اصلی خود دچار تاخیر شود شیردان در فضای خالی زیر شکمبه به طرف چپ حرکت می کند .و عوامل مثل تب شیر ، کبد چرب ، ورم پستان به عنوان مستعد کننده ی این عارضه به شمار می روند ناکافی بودن مقدار دریافتی خوراک از گاوهای زایمان کرده ویا کمبود علوفه ی حجیم ویا عواملی که سبب کم تحرکی ماهیچه ها تجمع گاز در شکمبه می شود مانند غلات باعث این عارضه می شوند . 90- 80 درصد مواد جابه جایی شیردان به سمت چپ است . پی آمد جابه جایی شیردان تجمع گاز در آن ودر نهایت نفخ که حیوان را خواهد کشت این عارضه در 6 هفته ی اول بعد از زایمان با فراوانی 3 درصد رخ می دهد.

 

6- اسیدوز

یکی از ناهنجاری های شایع در صنعت گاو شیری است که به علت مصرف زیاد کنسانتره و عدم تناسب میزان فیبر به نشاسته ویا تاخیر در مصرف فیبر ویا کوچک بودن اندازه ی آن رخ می دهد در متابولیسم شکمبه به علت تبخیر سریع نشاسته حجم زیاد پیرووات تولید می شود ودر صورتی که باکتری هایی که تجزیه صحیح را انجام می دهند به اندازهی کافی نباشند مصرف آن توسط لاکتو باسیل منجر به تولید اسید لاکتیک می شود که باعث کاهش PH شکمبه و تعقیر فلور آن می شود واین تغییرات PH بر خون منتقل می شود ودر فعالیت های مغز اختلالاتی ایجاد کرده و سبب مرگ حیوان می شود

 

مجموع راههای مدیریتی جهت به حداقل رساندن ناهنجاری های متابولیک و اثرات آن:

کاهش میزان کلسیم جیره برای بالا بردن ظرفیت جذبی (عملکرد و پاسخ به هور مون) از روده و استخوان در حد 50 گرم در روز با توجه به اینکه یونجه کلسیم بالایی دارد باید مصرف آن را بررسی کرد یا مصرف نمک آنیونیک برای اسیدی کردن روده وبرای بالا بردن ظرفیت موبیلیزه کردن کلسیم در زمانی که کلسیم جیره در حد 50 گرم در روز است.

- کنترل امتیاز بدن گاو در دوره ی خشکی و جلو گیری از چاق شدن بیش از حد (بالاتر از3/75 )، مصرف 4-3 کیلو کنسانتره در دوره ی انتقال ، مصرف خوراک با کیفیت جهث بالا بردن مقدار دریافتی و مصرف نیاسین gr/kg 6 به مدت 10-2 روز قبل از زایمان.

- به حداقل رساندن بالانس منفی انرژی بویژه در اوایل زایمان با بالا بردن مقدار دریافتی( تغییرات امتیاز بدنی در دوره ی خشکی در دامنه ی ودر دوره ی بالانس منفی حداکثر تا 1- باید باشد)

- تغییرات تدریجی جیره ی خشکی به جیره ی تولید و تامین حجم کافی علوفه برای تحریک شکمبه و پر بودن آن در زمان زایمان ، و مصرف کنسانتره جهت آدابته کردن فلور و پرز های شکمبه .

- ابعاد علوفه از 2.5 سانتی متر نباید کمتر باشد ، مصرف خوراک به صورت TMP باشد تا گاو قدرت انتخاب نداشته باشد ، گرسنگی دادن به گاو به دلیل تاخیر در شیردوشی باعث ایجاد ولع و مشکلات هضم خواهد شد.

 

لنگش :

به دلیل اهمیتی که لنگش در گاوداری کشور دارد ما به طور جداگانه و مفصل تر به آن می پردازیم زمانی که دام در اثر عارضه دچار مشکل راه رفتن می شود تمام فعالیت های حیاتی آن تحت الشعاع قرار می گیرد؛ کمتر به سمت آخور و آبشخور می رود رفتن به سمت شیر دوش برای او درد آور است ایستادن برای او مشکل است و نمایش فعلی برای او به حداقل می رسد . و این عوامل باعث کاهش امتیاز بدنی و وزن و تولید شیر می شود و باروری نیز کاهش می یابد و با توجه به فراوانی آن می تواند تاثیر معنی داری بر اقتصاد گاوداری داشته باشد . در یک مطالعه در انگلستان55 درصد گاوها لنگ بودند و در امریکا سالیانه هر کله 100 راس 1750 تا 3750 دلار برای لنگش می پردازند(8) .

لنگش مجموعه از ادم ، خونریزی و مرگ سلولی در بافت پوششی است که مجموعه از این عوامل باعث زخم کف پا می شود. این زخم معمولاً در پاشنه است ولی می تواند در نوک سم هم باشد. بافت شاخی سم از بخش های زیرین خود محافظت می کند و برداشته شدن آن باعث عمیق شدن عفونت می شود .

ممکن است لنگیدن دام به علت مشکل در بخش های بالاتر اندام حرکتی باشد که ضرب خوردگی وشکستگی های که در پاهای جلویی و عقبی رخ می دهد؛ باعث لنگیدن دام می شود، که خود این ضرب خوردگی ها یا به علت کمبود عناصر معدنی موجود در استخوان است و یا به علت نامناسب بودن بستر و ریل های انتقال و جایگاه شیر دوش نامناسب باشد .

 

مشکلات سم را به سه دسته می توان تقسیم کرد :

1- آلودگی به عوامل عفونی مثل فوزی باکتریم نکروفرم

2- ساییده شدن بیش از حد یا بزرگ شدن بیش از حد سم و سمچینی نامناسب

3- بیماری های متابولیک که اسیدوز متابولیک باعث تولید اسید لاکتیک می شوند و باکتریهای تولید کننده آن جانشین باکتریهای گرم منفی می شوند و باکتریهای گرم منفی مرده تولید آندوتریکسین می کنند و بدن گاو هم در پاسخ هیستامین ترشح می کند که در بافت حساس بشره سم باعث تخریب می شود . این ثخریب با آماسی که در بافت مویرگها رخ می دهد باعث دردناک شدن سم می شود و در نتیجه اسیب مویرگها از سنتز کرایتن جلوگیری می شود.

لنگش درسه تیپ حاد ( بالینی ) که همراه خونریزی و مشکلات تنفسی و قلبی است و تحت بالینی با بروز3-1 ماه بعد از ایجاد نوع حاد در کف سم است و مزمن که با بزرگ شدن و رشد زیاد سم و ظاهر شدن بر آمدگی افقی در دیواره سم و پهن شدن آن همراه است .

 

مدیریت عوامل مختلف موثربر لنگش

در مورد عوامل تغذیه ای تمامی عواملی که سبب اسبدوز می شود می تواند لنگش را هم به دنبال داشته باشد و در کنار آن تغذیه مقدار کافی روی و مس و متیونین و بیوتین به دلیل نقشی که در ساختار کراتین دارند حائز اهمیت است .

در رابطه با عوامل محیطی غیر تغذیه ای برای بحث نوع مصالح کف و مدت زمان ایستادن گاو به حالت سرپا تعیین کننده می باشد . به عنوان مثال دفعات شیر دوشی و گروه های برای گاو باعث بالا رفتن زمان انتظار به صورت سرپا در اتاق انتظار را زیاد می کند می تواند باعث لنگش شود مصالح کف و نوع بستر نیز در تمایل گاو برای خوابیدن موثر است .

با توجه به اینکه عوامل فرسایش دهنده کم است بایستی سالانه دو بار سم گاوها را بازدید و در صورت نیاز مورد سم چینی قرار داد بایستی دقت شود که سم به صورت متواتوازن و متعادل چیده شود و ساختار طبیعی یک سم معمولی را حفظ کند در صورتی که یک سم بیش از حد بزرگ شده باشد با چیدن چند بار متوالی آن می توانیم آن را یکی در میان به حالت اول بازگردانیم در صورتی که دام به علت بزرگ شدن سم لنگ شده با برداشتن بافت مرده و یا در حال مردن و بخش های بر آمده پنجه سم را ترمیم کرد. در آینده بافت شاخی سالم در انجا جانشین می شود بایستی توجه داشت که سم چینی نامناسب باعث بد شکل شدن و انحراف سم و استخوان انگشت می شود و گاو تا آخر عمر ناقص خواهد شد .

 

ورم پستان :

از موارد تعیین کننده در حذف گاوها ورم پستان است در یک مطالعه در سال 1998در DHI عنوان شده که 15 درصد موارد حذف مربوط به ورم پستان بوده در زایش سوم این مقدار به 5/18 درصد می رسد10 . ورم پستان به علت الودگی غدد پستانی به عوامل عفونی مثل استافیلوکوکوس اورئوس ، استرپتو کوک آگالاکتیس و گونه هایی از مایکو پلاسما وکلی فر ها رخ میدهد؛ عوامل عفونی عموما" از محیط به طور مستقیم به پستان منتقل می شوند کهکلی فرم ها و استرپتو کوک ها اینگونه عمل می کنند . ولی مواردی هم از خون به غدد پستانی می روند مانند استاف اورئوس . شاخص ارزیابی ورم پستان ، تعداد سلولهای بدنی است در حالت شدید این تعداد 000/460 با تولید که (17299پوند) و6/14 درصد گاو مبتلا خواهیم داشت و در حالت پایین 175000 و با تولید بیشتر (21021 پوند) و تنها 3 درصد که مبتلا خواهند بود .

از نظر اقتصادی ورم پستان باعث کاهش 1000 پوند شیر در زایش دوم به بعد و 500 پوند در زایش اول ایجاد خسارت می کند .

در استراتژی مقابله با ورم پستان باید از زمان گوسالگی شروع شود و در زمان تلیسگی وتولید ادامه یابد و با رعایت اصول بهداشتی و مدریت کنترل و درمان و حذف به موقع اجرا شود .

کنترل در زمان گوسالگی و نلیسگی در گوساله های ماده : مصرف شیر اورام پستان به علت احتمال آلوده شدن غدد پستانی از طریقهمدیگر ویا خود دام توصیه نمی شود . عفونت استافی از دوران تلیسگی دام را مبتلا می کند که 80 درصد عفونت ها را تشکیل می دهدو به طور معمول عفونت های مزمن ایجاد می کند که شنا سایی آن مشکل است. ایجاد عفونت در تلیسه ها باعث کاهش تولید بیشتر ، کاهش ارزش تلیسه ها ، و ایجاد هزینه های درمان قبل از شروع تولید می شود . مصرف آنتی بیوتیک در این زمان بسیار موثرتر از زمان شیر دهی است وهزینه کمتر است و باعث دفع آلودگی بیشتر در پستان می شود.

 

ورم پستان و در دوره خشکی

دوره خشکی از لحاظ تعقیرات بافتی پستان به سه مرحله تقسیم می شود:

مرحله اول مرحله تحلیل رفتن فعال است که در این مرحله گاو از شیر دهی به خشکی انتقال می یابد که 20-21 روز ابتدایی دوره خشکی است که غلظت ترکیبات مثل بتالاکتوآلبومین ، کازیین و لاکتو آلبومین به آرامی و لاکتوز به سرعت کاهش می یابد،وغلظت ایمنو گلوبین و لاکتو فرین افزایش می یابد. لاکتوفرین با باند شدن با آهن، آن را از دست رس باکتری ها دور می کند و با توجه به اینکه درکلی فرم ها جذب سیترات همراه باند شدن با آاهن رخ می دهد پس نسبت سیترات به آهن برای ادامه زندگی آنها مهم خواهد بود از طرف دیگر غدد پستان با فاگوسیت کردن ومحدود کردن فساد اکسیداتیو باعث می شوند که عوارض سلول های در حال تجزیه اند(زمان تحلیل رفتن و التهاب )حداقل شود.

گاو در این دوره برای ابتلا و وگیری ورم پستان بسیار مستعد است ؛ از دلایل این امر، تجمع و عدم خروج شیر وعدم ضدعفونی شدن سرپستان ها و تراوش شیر از سر پستان ها می باشد مصرفانتی بیوتیک در این زمان بیشترین تاثیر را دارد زیرا از یک طرف عوامل مستعد کننده آلودگی زیاد است و از طرف دیگر به دلیل عدم خروج مایعات (شیر) تاثیر انتی بیوتیک می تواند بیشتر شود و در نهایت غدد پستان از عفونت های قبلی و جدید خصوصاً کلی فرم پاک می شود.

 

مرحله دوم ،مرحله تحلیل رفتن تدریجی است و مدت آن به طول دوره خشکی بستگی دارد اگر تحلیل رفتن فعال 4-3 هفته طول کشدو طول دوره خشکی 60-45 روز طول کشداین مرحلهکوتاه مشودو در صورتی که خشکی 40 روز شود دیگر این مرحله را نخواهیم داشت و برای ایجاد شرایط مساعد مانیاز به 65-60روز خشکی داریم.

در این دوره ایجاد عفونتهای شدید کاهش می یابد و این دوره بالاترین مقاومت به آلودگی مهیا می شود و در صورتی که آلودگی هم باشد محو خواهد شد که به دلیل کاهش حجم مایعات غدد و تراوشات آن می باشد و نیز کاهش مواد مغذی که باعث رشد باکتریها می شود .

 

مرحله سوم، دوره توسعه و تولید کلسترول است که دوره انتقال از عدم شیر دهی به شیر دهی است زمان شروع آن مشخص نیست ولی احتمالاً سه تا چهار هفته قبل از زایش می باشد ترشحات مواد مختلف از دو هفته قبل شروع می شود و احتمال آلودگی دوباره بالا می رود و در این زمان مقدار لاکتوفرین و سایر ممانعت کننده ها نیز کاهش می یابد و پستان نسبت به عفونت کننده حساس می شود .

تغذیه دوره خشکی کمبود بعضی ویتامین ها و مواد معدنی باعث تاثیر به میزان ورم پستان می شود موادی که عدم تغذیه باعث افزایش عفونت ناشی از ورم پستان می شود و یا باعث افزایش تعداد سلولهای بدنی در شیر می شود سلنیوم و ویتامین E باعث محافظت بافت ها از تخریب اکسیداتیو و تقویت عمل فاگوسیتوز می شود .

اثرکاهش مقدار مواد مغذی دیگر نیز به اثبات رسیده، مثل بتاکاراتن – ویتامین A ،روی ، مس ، کبالت و ...

 

تاثیر حشرات در ورم پستان

مطالعاتی در سال 1880 اثر حشرات ( مکس ها ) را درانتقال عوامل ایجاد کننده ورم پستان خصوصاً استاف را نشان دادند این حشرات با نشستن روی پستان آلوده و خوردن محتویات آن به صورت مکانیکی عوامل را به پستان سالم گارهای دیگر منتقل می کند و حتی نشان دادند که در صورتی هم که روی سر پستان های تلیسه ها بنشینند می توانند آنها را مبتلا کنند . تحقیقات دانشگاه لویزیا نشان داد که در صورتی که خراش و یا زخم در سر پستانها باشد جذب مگسها با به دنبال دارد که 70 درصد الودگی ها می باشند و با کنترل مگس ها ورم پستان از 3/55 درصد به 6/5 درصد و استریتو کوک از 7/20 درصد به 7/3 می رسد