خوراک های علوفه ای و کنسانتره دام.وتمام مطالب دراین زمینه......

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]علوفه در تغديه دام[/h]

 

ارقام اوليه كلزا به علت داشتن "اسيد اوراسيك" درروغن و گلوكزينوليتهاي سمي در كنجاله كمتر مورد استفاده قرار مي گرفت . اما هماكنون ارقام يك صفردو صفر كه در ارقام سه صفر اسيد اوراسيك كمتر از دو درصد و گلوكزينوليتهاي سمي كنجاله به 18 تا 30 ميكرو مول در هر گرم كنجاله رسيده است ، برايتهيه علوفه دام مناسب مي باشند . استان گلستان با سطح زير كشت حدود 35 هزار هكتار، يكي از قطبهاي توليد محصول كلزا در كل دانه هاي روغني كشور مي باشد و با كاهشسطح زيركشت پنبه ، اميد است با توليد علوفه كلزا به صورت علوفه كنجاله سبز ياسيلويي تا حدودی مشكلات دامداران برطرف شود . علاوه براين در مصرف علوفه كلزا بايداحتياط هایي صورت گيرد كه از آن جمله زمان مناسب برداشت علوفه مي باشد كه بايد دراوايل غلاف بندي گياه قطع و به مصرف دام برسد .زيرا بعد از تشكيل غلاف (محل اصليسنتز گلو كزينوليتها ) درصد مواد سمي علوفه بالا ميرود

. همچنين بعد از خشك شدن علوفه ، ودر موقع جمع آوري ساقههاي خشك ، بايد از خشك بودن علوفه اطمينان حاصل نمود ، زيرا چنانچه علوفه مرطوببرداشت شود ، قارچ ها در علوفه رشد كرده و باعث كپك زدگي مي شود . علوفه كلزا دررژيم غذايي دامها منبع پروتئيني خوبي است كه دامداران براي جلوگيري از تاثيرات سوء"گلوكزينوليت ها " مجازند كه تنها 50تا 60 در جيره غذايي دامها از آناستفاده كنند . زيرا بيشتر از آن براي دامها مشكلاتي ايجاد مينمايند . به طور كليبايد پذيرفت كه تغذيه انحصاري نشخواركنندگان از علوفه سبز و تازه كلزا به خاطربالا بودن مقدار پروتئين خام و كم بودن فيبر صحيح نيست .

 

مقدمه:

 

بسياري از گونه هاي جنس براسيكا و سايرجنسهاي خانواده ي كروسيفر داراي ارقام علوفه اي هستند كه به صورت علوفه كم و تازهسيلو شده مصرف مي گردد . همچنين گاه ارقام اصلاح شده اين گونه از جمله كلزا درتعليف دامها استفاده ميشود . از مزاياي اين ارقام زمان توليد علوفه در تيپ هايپاييزه آنهاست كه مصادف با كمبود شديد علوفه مخصوصاً در شرايط آب و هواي ايرا ن ميباشد . گذشته از ارزش و اهميت غذايي ، بالا بودن مقدار روغن و پروتئين در دانهكلزا اين امكان را فراهم مي سازد تا با كشت اين گياه مقدار قابل توجهي روغن وپروتئين هاي گياهي از هر هكتار زمين استحصال نمود . برداشت 3 تن دانه از يك هكتارزمين معادل توليد 1200 كيلوگرم روغن نباتي 1650 كيلوگرم كنجاله در هر هكتار ميباشد . در حالي كه برداشت اين مقدار روغن و پروتئين از ساير دانه هاي روغني مقدورنخواهد بود .كنجاله كلزا در ارقام جديد از نظر كيفي نزديك به كنجاله سويا و حدود40 درصد پروتئين دارد از اين رو يكي از منابع بسيار غني پروتئين گياهي در تغذيهدام و طيور مي باشد .همچنين كنجاله كلزا حاوي 13در صد فيبر مي باشد . وجود مقدارنسبتاً زياد فيبر در كنجاله يك عامل محدودكننده در استفاده از آن به عنوان خوراكدام محسوب ميشود چرا كه توان توليد انرژي را در جيره غذايي كاهش ميدهد . جدود58_50درصد وزن خشك دانه كلزا را كنجاله تشكيل مي دهد . پروتئين موجود در كنجاله حاويتركيب مناسب از اسيدهاي آمينه است و قابل مقايسه ورقابت با كنجاله ساير دانه هايروغني مي باشد . يكي از مشكلات جديد دامداران استان در تامين علوفه ، كاهش سطح زيركشت پنبه است كه باعث كم شدن كنجاله پنبه در استان شده و در نتيجه با ورود تفالهچغندر قند و ملاس در جيره غذايي دامها ي استان در صد چربي شير كاهش يافته ودامداران منطقه از نظر فروش شير به كارخانه هاي شير پاستوريزه به خاطر افت درصدچربي شير متضرر مي شوند . اميد است با توليد كنجاله كلزا ، تا حدودي مشكلاتدامداران استان برطرف شود .

 

علوفه كلزا:

 

كلزا و خردل قهوه اي يا زرد آسيايي ميتوانند در برنامه تغذيه دام ها وارد شوند اما در زمينه مصرف آنها بايد احتياط هاييصورت گيرد اين گياهان مي توانند غذاي خوش طعمي براي دامها مخصوصاً گاوها باشند وبهتر است چند روز به مقدار كم به دام خورانده شود تا با طعم و مزه ي آن سازگارشوند . ميانگين پروتئين خام بر پايه ماده خشك آن 10 تا 12 درصد است كه تا 16 درصدمي تواند افزايش يابد . ميانگين كل مواد معدني قابل هضم ، 50 تا 55 درصد يا بالاتراست .جهت تعيين ارزشهاي واقعي مواد معدني در علوفه ،تجزيه علوفه توصيه ميشود .

 

براي بدست آوردن حداكثر ماده خشك وهمچنين حفظ پروتئين خوب با سطح انرژي بالاتر ، بهتر است گياهان در مرحله ابتدايغلاف بندي درست قبل از آنكه گلها ريزش كنند ، از محل ريزش برگها بريده شوند . اكثرتوليد كنندگان علوفه كلزا اظهار مي دارند كه عدل بندي اين گياهان در رطوبت مناسبمشكل است و پيشنهاد مي كنند كه عدل هايي ساخته شود كه مشكلات ضا يعات علوفه راكاهش دهد و همچنين خرد كردن علوفه خشك، تضمين مناسبي براي خشك شدن يكنواخت است . كلزاوخردلهمچنين ميتوانند به عنوان علوفه قصيلي (سيلويي)مطرح شوند . در اين گياهان ميزانرطوبت در زمان برداشت بالا است (80-75درصد ) پلاسيده شدن علوفه سبز در زير65 در صدرطوبت مشكل است و اگر رطوبت در هنگام سيلو كردن بالاي 70 درصد باشد ، مشكلاتي درعلوفه سيلوشده بوجود مي آيد . خرد كردن فرآيند (خشك شدن )علوفه را تسريع خواهدنمود . بعضي از توليد كنندگان علوفه سيلويي نتايج خوبي بدست آوردند زماني که سيلوعلوفه كلزا یا خردل با لايه هاي متناوب از كلزا و غلات كه بصورت قصيلي (تر) برداشتشدند ،پر شده بود . و در هنگام تغذيه دام ها لايه ها يا يكديگر اختلاط يافتند .همچنين تجمع باكتري هاي تلقيح كننده در علوفه سيلو شده ممكن است براي گياهاني كهكربوهيدرات محلول كمي دارند ،مفيد باشد .بعضي از توليد كنندگان علوفه معتقدند كهدامها فقط از يك نوع علوفه كلزا تغذيه شوند واگر علوفه خشك باشد بهتر است . دراينجا ذكر اين نكته ضروري است كه فقط 50 تا 60 درصد از كل تغذيه روزانه دامها ازعلوفه خشك كلزا يا خردل مجاز مي باشد و بيشتراز اين درصد توصيه نمي شود زيرا دراثر رژيم غذايي طولاني مدت دامها از اين منبع غذايي ، ممكن است شرايطي كه كم خونيهمو ليتيك ناميده ميشود ،توسعه يابد . تغذيه نزديك به 50 درصد يا كمتر از علوفهكلزا يا خردل در رژيم غذايي روزانه دامها از كم خوني هموليتيك جلوگيري مي كند .تغذيه گاوها از علو فه هاي خانواده براسيكا در دوره هاي طولاني مدت ممكن است بهمقدار ناچيز مانع از جذب مواد معدني مخصوصاً مس و سلنيوم شود بنابراين اطمينان ازوجود مقادير توصيه شده مواد معدني مخصوصاً مس و سلنيوم در جيره غذايي گاوها،ضروريمي باشد . همچنين به مقادير ناچيز باعث معدني شدن نمك و مكمل هاي معدني مانند مس وسلنيوم ميشود .اين ماده (مس و سلنيوم) بايد به نسبت هاي لازم به محتويات علوفهخانواده براسيكا اضافه شود . اطلاعات نشان ميدهد كه كلزا مي تواند منبع غذايي خوبيبراي دامها باشد . هوپ 2001 اظهار ميدارد كه بريدن و قطع به موقع ومناسب علوفهبراي جلوگيري از كاهش كيفيت علوفه ضروري مي باشد . حداكثر توليد ماده خشك در علوفهخشك شده زماني بدست مي آيد كه كلزا در ابتداي مرحله غلاف بندي بريده شود .(زيرابعد از تشكيل غلاف ،ميزان گلوكز ينوليتها در علوفه بالا مي رود چون غلافها محلاصلي سنتز گلوكز ينوليتها هستند ) جهت برداشت كلزا در مرحله ي ابتداي غلاف بندي آبو هوا بايد چند روز مساعد باشد زيرا خشك شدن علوفه كلزا وقت زيادي ميگيرد . درموقع جمع آوري ساقه هاي خشك شده ،باید از خشك بودن علوفه اطمينان حاصل نمائيد زيرادر اثر مرطوب بودن ،قارچ ها در علوفه رشد كرده وباعث كپك زدگي علوفه مي شوند و اگرخشك شدن علوفه مناسب نبود بايد در مزرعه چند روز ديگر باقي مانده تا در اثر هوادهيكاملاً خشك شود .متاسفانه برگهاي خشك شده كانول مستعد (خرد شدن )مي باشند. و بهطور ايده آل اگر علوفه خشك شده بعد از شبنم عدل بندي شود از ريزش و خرد شدن برگ هاتا حدودي جلوگيري مي شود . همچنين هوپ 2001 اظهار مي دارد كه كلزا منبع پروتئينيخوبي در رژيم هاي تغذيه حيوانات مي باشد . در نمونه هاي (علوفه خشك كلزا ) كه ازشمال (داكوتا) برداشت شده بود حاوي 16 درصد رطوبت و

TDN

آن 92/106 بر اساس ماده خشك بود .همچنين اگر علوفه كلزا سيلو شود از نظر ارزشغذايي رقيبي براي (علوفه خشك يونجه ) مي باشد . علوفه خشك شده همچنين براي دامهاخيلي خوش طعم مي باشد اما براي اين كه دامها با مزه و بوي آن سازگار شوند در ابتدابايد مصرف آن كم باشد وايده خوب اين است كه در طي اولين روزهايي كه دامها از علوفهخشك كلزا استفاده مي كنند ، علوفه خشك كلزا بايد 10 تا 15 درصد جيره غذايي روزانهدامها را تشكيل دهد .

 

ورن ركز(2001) از دانشگاه مركزي( ساسكاچوان كانادا) اظهار مي دارد كه كيفيت تغذيه كلزا وابسته به زمان بلوغ است . كلزادر زمان گل دهي در حدود 14 درصد پروتئين بر اساس بر ماده خشك دارد كه حجم انرژي آنبا علوفه سبز غلات مشابه است .با آنكه پروتئين به عنوان مثال كلزا كاهش اما هنوزعمدتاً كيفيت غذايي در حد موثر مي باشد . همچنين ورن ركز (2001) پيشنهاد ميكند كهدر اثر سرما و بالا بودن رطوبت هوا ، چون خشك كردن علوفه مقدور نمي باشد ،سيلوكردن علوفه به طور واضح داراي برتري مي باشد . علوفه سبز كلزا جهت سيلوكردن ،به علت اين كه "قند" محلول زيادي ندارد ،نياز به سطوح كربوهيدرات برايباكتريهاي تخمير كننده دارد. سيلوكلزا را مانند هر علوفه ديگر مي توان به صورتلايه لايه پر كرد واگر به صورت لايه هاي متناوب با علوفه سبز غلات در سيلو قرارگيرد ،باعث كمك به فرآيند تخمير سيلو ميشود . در بعضي از مزارع ،كلزا به همراهيولاف وحشي برداشت شده و بعد از خرد كردن به صورت توام سيلو ميشوند . فايده اينعمل داشتن سطح بالاتر از قندهاي محلول در گياه (يولاف وحشي )مي باشد . همچنين ممكناست از توليد كنندگان علوفه سيلويي از اسپري ماده تلقيحي خشك براي كمك به عملتخمير سيلو استفاده كنند . كه در نهايت بايد محل سيلو كاملاً پوشيده شود تا هوا بهداخل سيلو نفوذ نكند . همچنين بر اساس نظر ركز (2201) تنها 40 درصد جيره غذاييروزانه دامها بايد از علوفه كلزا تامين شود . در استان گلستان يكي از علفهاي هرزمزارع كلزا ،(يولاف وحشي ) مي باشد كه در صورت عدم مبارزه شيميايي مشكلاتي در زمانبرداشت به وجود مي آيد . پس بهتر است اگر مزرعه كلزایي براي برداشت علوفه اي درنظر گرفته شد . با علف هاي هرز آن مخصوصاً يولاف وحشي مبارزه نشود .

 

بريان دويگ (2002) اظهار مي دارد كه زمانبرداشت علوفه كلزا هنگامي است كه برگها كاملاً خشك باشد و براي تغذيه از علوفهكلزا عدل بندي شده بهتر است ابتدا توسط يك خرد كننده ، ساقه ها شكسته شود تا دامهاتشويق شوند كه بطور خيلي كامل علوفه را مصرف كنند .به نظر دويگ (2002) در كلزامقدار سولفور بالا مي باشد كه اين مقدار با مس وسلنيوم رابطه دارد . و بايد ازمعدني شدن مكها و مكملهاي معدني که محتوي مس و سلنيوم هستند اجتناب شود . همچنينبه نظر دويگ 50 تا 60 درصد از چيره غذايي دامها بايد از علوفه كلزا تامين شود وبيشتر از اين مقدار مشكلاتي براي دامها ايجاد مي كند . در يكي از مطالعاتي كه درخصوص انواع مقادير مواد معدني در زراعت كلزا در كشور فرانسه به عمل آمده است ،مواد مهم غذايي استخراج شده از خاك در يك هكتار زراعت كلزا با توليد 5/3 تن محصولبه شرح زير بوده است .

 

[TABLE=class: cms_table_MsoNormalTable]

[TR]

[TD=width: 49, bgcolor: transparent]

مواد معدني

[/TD]

[TD=width: 106, bgcolor: transparent]

مقادير مصرفي(كيلوگرم در هكتار)

[/TD]

[TD=width: 147, bgcolor: transparent]

ممقداري كه با محصول برداشت شده (كيلوگرم)

[/TD]

[TD=width: 149, bgcolor: transparent]

مقدار برگشتي به زمين با بقاياي گياه (كيلوگرم)

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 49, bgcolor: transparent]

ازت

[/TD]

[TD=width: 106, bgcolor: transparent]

210

[/TD]

[TD=width: 147, bgcolor: transparent]

95

[/TD]

[TD=width: 149, bgcolor: transparent]

115

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 49, bgcolor: transparent]

فسفر

[/TD]

[TD=width: 106, bgcolor: transparent]

75

[/TD]

[TD=width: 147, bgcolor: transparent]

40

[/TD]

[TD=width: 149, bgcolor: transparent]

35

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 49, bgcolor: transparent]

پتاس

[/TD]

[TD=width: 106, bgcolor: transparent]

300

[/TD]

[TD=width: 147, bgcolor: transparent]

30

[/TD]

[TD=width: 149, bgcolor: transparent]

270

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 49, bgcolor: transparent]

آهك

[/TD]

[TD=width: 106, bgcolor: transparent]

150

[/TD]

[TD=width: 147, bgcolor: transparent]

15

[/TD]

[TD=width: 149, bgcolor: transparent]

135

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 49, bgcolor: transparent]

منيزيم

[/TD]

[TD=width: 106, bgcolor: transparent]

75

[/TD]

[TD=width: 147, bgcolor: transparent]

12

[/TD]

[TD=width: 149, bgcolor: transparent]

63

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 49, bgcolor: transparent]

گوگرد

[/TD]

[TD=width: 106, bgcolor: transparent]

185

[/TD]

[TD=width: 147, bgcolor: transparent]

62

[/TD]

[TD=width: 149, bgcolor: transparent]

123

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

 

به طوري كه ملاحظه مي شود اگر در تناوبزراعي ،به سطوح بالاي ازت نياز باشد . كلزا به عنوان يك محصول مناسب در تناوب نميباشد .زيرا (كاه و كلش) آن محتوي مقادير نسبتاً زيادي ازت مي باشد كه پس از برداشتدر مزرعه باقي مانده و متعاقباً معدني مي شود . بالا بودن مقدار ازت در كاه و كلشكلزا تا حدودي نگران كننده است و احتمال بالا بودن نيترات سمي در علوفه وجود دارد. در كلزا نيترات مثل بعضي از گياهان علوفه اي تجمع نمي يابد . اما پتانسيل آنمخصوصاً زماني كه گياه تحت تنش خشكي ، گرما و آب گرفتگي پاي بوته هاي يا آب و هوايسرد قرار مي گيرد ،وجود دارد . بقاياي كلزا در طي زمان اثر سميت خود را از دست ميدهند (نيترات سمي ) ولي دما هاي پايين در طي زمستان ،باعث به تعويق افتادنفرآيند(تجزيه ميكروبي) و (سميت زدايي) مي شود . ركز(2001) اظهار مي دارد كه ممكناست جهت تغديه علوفه كلزا توسط دامها به آناليز علوفه جهت تعيين نيترات نياز باشدو اگر علوفه كلزا بعد از سرمازدگي برداشت شود نيتراتها تا حدودي محدود ميشوند .قطع علوفه سريعاً بعد از سرمازدگي داراي اهميت مي باشد زيرا در اين زمان نيتراتهادر ريشه تجمع مي يابند . انتظار مساعد شدن هوا بعد از بارندگي براي برداشت علوفهكلزا به گياه اجازه فتوسنتز مجدد را داده و گياه ميتواند از مقادير بالاي نيتراتهادر خاك استفاده نموده و سطح نيترات علوفه بالا مي رود . به طور كلي بايد پذيرفت كهتغذيه انحصاري (نشخواركنندگان ) با علوفه سبز و تازه كلزا صحيح نيست . زيرا ازتركيب غذايي نامناسبي برخوردار است :مقادير بسيار زياد (پروتئين) و مقادير كم(الياف) علت اين موضوع مي باشد .

 

تركيبات شيميايي و مسموميت هاي ناشي ازمصرف علوفه خانواده براسيكا:

Brassica napus

 

در ايستگاه تحقيقاتي

schothoest

"هلند" ،مشاهده شد كه تغذيه حيوانات با

b

.n

يخ زده موجب مسموميت با علايم زير شده :

 

ناراحتي،ازدياد حركات تنفسي، حركات غيرارادي، سيانوز مخاطات،سقط جنين به خصوص در خوك علايم فوق مشخصه مسموميت با نيتريتاست و مي توان چنين نتيجه گرفت كه در نتيجه يخ زدگي

b.n

و سپس آب شدن آن مقداري از مواد قندي ريشه ها از بين رفته ، موجب ازدياد مقدارنيترات در ريشه ها شده است و اين تغييرات مخصوصا ً در مزارعي كه ميزان ازت نيتريكخاك زياد باشد ، بيشتر مشاهده ميشود .در نشخوار كنندگان نيترات درشكمبه حيوانتبديل به نيتريت دو سود و سپس تبديل به آمونياك مي شود . اما ممكن است نيتريت واردخون شده موجب تغيير هموگلوبين شود، چنانچه مقدار آن زياد باشد . موجب مسموميتحيوان مي گردد . در حقيقت در اين نوع مسموميت خون نمي توان اكسيژن را به بافت ها وسلولها برساند . دانه در خانواده براسيكا حاوي ماده ضد تيروئيدي به مقدار تقريبي 8گرم در هر كيلو دانه مي باشد . كه اين ماده مانع رشد حيوان شده و ايجاد گواتر مينمايد . براي درمان مسموميت بايد بلافاصله رژيم غذايي حيوان را عوض نموده و موادقندي بيشتري به حيوان خورانده شود . اضافه كردن دانه غلات به جيره غذايي به مدتطولاني بسيار مفيد است .

 

Brassica rapa

:

 

دانه در اين گونه حاوي گلوكزيد

allylique

و ميروزين است . جراحات باعث مي شود كه معده و قسمتي از روده باريك متورم شود . درپاره اي اوقات در كبد طحال لكه هاي بزرگي نكروزي و احتقان وجود دارد . علايممسموميت با خستگي و افسردگي و جاري شدن ترشحات مخاطي از بيني و دهان شروع ميگردد،سپس قولنج حاد روده و معده ظاهر مي گردد . در موقع ظهور مسموميت مي توان ازمسهلات روغني ، مواد لعاب دار ، مقويات عمومي و قلبي براي درمان دامهاي مسموماستفاده به عمل آورد .

 

منابع:

 

1-

دهشيري ، ع1378. زراعت كلزا . دفتر توليد برنامه هاي ترويجي و انتشارات فني

 

2-

شماع ، موه ،ساعدي . 1370 . گياهان سمي و تاثير مسموميت آنها در حيوانات . انتشاراتدانشگاه تهران .

 

3-

عزيزي م وا . سلطاني و س خاوري ، 1378 . كلزا، فيزيولوژي ، زراعت ، به نژادي ، تكنولوژيزيستي . انتشارات جهاد دانشگاهي مشهد .

 

4-

Berayan doig 2002 . brassica

crops for hay and silage ( canola and mustard

)

 

5-

D Arce Mcmillam .2002. canola

gets new life as feed silage .google search

.

 

6-

Hoppe .2001 . voluntree camola a

good forage google search

.

 

مجله دامدارشماره 161

[پسری از بابلسر 1800]

اثر اندازه ذرات علوفه بر عملکرد گاوهاي شيري

 

نشخوار کنندگان نياز به الياف علوفه اي با شکل فيزيکي مناسبدارند. تحقيقات نشان داده است که افزايش سطح الياف و اندازه ذرات علوفه، به طورمؤثري فعاليت جويدن را افزايش داده و اعتقاد بر اين است که جريان بزاق، pH شکمبه،نسبت استات به پروپيونات و سطح چربي شير را نيز افزايش مي دهد. گرچه نتيجه مصرفجيره هاي با ساختار فيزيکي نامناسب، آسيب به تخمير شکمبه اي و عملکرد ناقص شکمبه ميباشد ولي از طرف ديگر افزايش مقدار علوفه بلند و درشت نيز مي تواند خوراک مصرفي وقابليت هضم را محدود کرده و در نهايت توازن انرژي حيوان را تحت تأثير قرار دهد (آلن، 1997).

توصيه هاي رايج NRC براي تعيين نيازهاي حيوان و ترکيبات خوراکمفيد مي باشد ولي توصيه هاي دقيقي را در مورد شکل فيزيکي جيره ارائه نمي دهد. مفهومالياف مؤثر براي ترکيب کردن ماهيت فيزيکي و شيميايي علوفه و بيان عددي آن برايعملکرد شکمبه مي باشد. جويدن ونشخوار کردن به عنوان يک اندازه گيري صحيح از خصوصياتد خشبي بودنبراي جيره هاي نشخوار کنندگان شناخته شده اند. NDF مؤثر فيزيکي به صورتمنبع الياف جيره که به طور مؤثري نشخوار و ترشح بزاق را تحريک کند، تعريف مي شود (مرتنز، 1997). پاپي و همکاران (1985) تعيين کردند که ذراتي که بر روي غربال 18/1ميلي متري باقي مي مانند، آرام تر از آن هايي که از اين غربال عبور مي کنند، ازشکمبه مي گذرند. مرتنز (1996) پيشنهاد کرد که ذرات بزرگ تر از 18/1 ميلي متر برايآن که از شکمبه عبور کنند بايد خرده شده و کوچک شوند و در نتيجه اين ذرات بيش تر ازذرات کوچک تر از 18/1 ميلي متر، ترشح بزاق راتحريک مي کنند.

توانايي اندازهگيري معمول براي اندازه ذرات تا زمان معرفي دستگاه PSPS (جداکننده ذرات دانشگاهپنسيلوانيا) بسيار مشکل بود. با استفاده از جداکننده ذرات پنسيلوانيا، توزيع اندازهذرات با جدا کردن ذرات بر اساس اندازه هاي بزگ تر از 00/19 ميلي متر، بين 00/19 و 00/8 ميلي متر و کم تر از00/8 ميلي متر تعيين مي شود (لامرز،1996). با تعبيه يکغربال اضافي (18/1 ميلي متر)، جدا کننده اندازه ذرات قادر به اندازه گيري peNDF (الياف مؤثر فيزيکي) پيشنهادي مرتنز (1996) مي باشد. علاوه بر اين، غربال سوم ميتواند در اندازه گيري اندازه ذرات منابع الياف غير علوفه اي و دانه هاي فرآيند شده،مفيد باشد.

.....

اثر اندازه ذرات علوفه بر خوراک مصرفي

بر خلافنتايج گزارش شده اثر اندازه ذرات علوفه بر خوراک مصرفي ، نامشخص مي باشد. بعضيپژوهشگران اثرات يونجه سيلو شده بر خوراک مصرفي را وقتي که جيره هاي به خوبي متوازنشده به گاوهاي اواسط دوره شيردهي خورانيده شد، مشاهده کردند. اثرات مثبت کاهشاندازه ذرات بر ماده خشک مصرفي در بعضي آزمايش هايي که ذرت سيلو شده با اندازه ذراتمختلف خورانيده شد، گزارش شده است اما در ديگر آزمايش ها گزارش نشده است. دشواريتفسير پاسخ اندازه ذرات بر ماده خشک مصرفي، مي تواند تا اندازه اي به علت قابليتهضم و وزن مخصوص باشد که فاکتورهايي مستقل از اندازه ذرات هر خوراک هستند. از اينرو مقدار کاهش اندازه ذرات متفاوت مي باشد که به فرآيند کردن و روش هاي مورداستفاده در تعيين اندازه ذرات بستگي داشته، بيان کمي انواع تيمارها را در مقايسه باديگران مشکل مي نمايد.

مشخص شده است که پاسخ خوراک مصرفي به کاهش اندازه ذراتمعمولا مثبت مي باشد که به بزرگي مقدار کاهش اندازه ذرات، نوع و قابليت هضم علوفه ووضعيت انرژي حيوان بستگي دارد. اثرات مثبت بر خوراک مصرفي با کاهش اندازه ذرات درمورد بسياري از علوفه اي که کيفيت پاييني داشته و داراي مقادير بالايي ديواره سلوليهستند، گزارش شده است. گرچه محققان مختلفي افزايش ماده خشک مصرفي را با کاهش اندازهذرات در شرايطي که علوفه با کيفيت بالا خورانيده شود، گزارش نموده اند ولي، بيش ترمحققان اثري را با کاهش اندازه ذرات بر ماده خشک مصرفي وقتي که علوفه با کيفيت خوببه تنهايي و يا داخل جيره اي که توصيه هاي NRC را تامين نمايد، گزارش نکردند.

....

فعاليتهاي خوردن و نشخوار

جويدن و نشخوار کردن به عنوان شاخص هايصحيحي از خصوصيات خشبي بودن، براي جيره هاي نشخوار کنندگان شناخته شده اند. نشانداده شده است که با افزايش مجموع سطح NDF و اندازه ذرات جيره، زمان نشخوار افزايشيافته که منجر به افزايش جريان بزاق و بافري شدن pH شکمبه مي شود و تمام اينفاکتورها براي اندازه گيري مؤثر بودن منبع الياف علوفه اي، مورد استفاده قرار ميگيرد.

نشان داده شده است که افزايش اندازه ذرات يونجه، زمان نشخوار را افزايشداده و باعث افزايش جريان بزاقي بافري کننده محيط شکمبه باشد. افزايش ميانگين سطح pH شکمبه، همراه با افزايش زمان نشخوار مي باشد.

تفاوت بين خوردن، نشخوار ومجموع فعاليت جويدن، معمولا وقتي که ذرت سيلو شده با اندازه ذرات مختلف خورانيدهشود، مشاهده نمي شود. بال و همکاران (2000) و سواب و همکاران (2001) مشاهده کردندکه طول برش ريز، فعاليت خوردن را کاهش مي دهد اما اثري بر نشخوار يا مجموع زمانجويدن به ازاي ماده خشک مصرفي ندارد. نتيجه اين مشاهدات اين است که به نظر مي رسدافزايش اندازه ذرات ذرت سيلويي گرايش به جداسازي را در گاوهاي شيري افزايش داده ودر نهايت منجر به اين مي شود که خوراک مصرفي متفاوت از آن چيزي باشد که فرموله شدهاست.

....

pH شکمبهو هضم

درک کامل از طبيعت ديناميک تخمير شکمبه اي، به علتفاکتورهاي بسياري که آن را تحت تاثير قرار مي دهند، مشکل مي باشد. گرچه تعدادي ازمطالعات در تلاش براي درک بهتر اثرات اندازه ذرات بر تخمير شکمبه اي طراحي شده اند،ولي يکنواختي کمي حاصل شده است. در مروري از مطالعات منتشر شده که اثرات طول برشهاي فرضي متفاوت يونجه سيلو شده و ذرت سيلو شده را مورد آزمون قرار داده بودند،تفاوت معني داري در قابليت هضم ماده خشک مشاهده نشد. به نظر نمي رسد که قابليت هضمماده خشک با طول هاي برش سيلوها مرتبط باشد هرچند، وقتي علوفه، بسيار ريز شده باشدو يا اشکل دهيدراته خورانيده شود، تفاوت هايي مشاهده مي شود.

گرچه افزايشاندازه ذرات اغلب منجر به افزايش فعاليت نشخوار و ميانگين مقادير pH شکمبه مي شودولي معمولا اثرات ايجاد شده به طور کلي کوچک مي باشند. گرانت و همکاران (1990)،يونجه سيلويي را در سه طول برش متفاوت درو کردند، گرچه افزايش طول برش درصد چربيشير را 8/0 درصد افزايش داد ولي تغيير اندکي درpH شکمبه مشاهده شد. گرچه شواهد کمياثرات طول برش علوفه بر pH شکمبه و سطح اسيدهاي چرب فرار را نشان مي دهد ولي کارهايبيش تري بايد انجام شود تا مشخص شود که چه طور اندازه ذرات مي تواند وقتي که گاوهادر مراحل مختلف دوره شيردهي هستند و يا با جيره هاي داراي سطوح مختلف منابع اليافغير علوفه اي تغذيه مي شوند، مهم باشد. به علاوه، اگر جيره هاي با اندازه ذرات درشتباعث افزايش گرايش به جداسازي شود، اين احتمال وجود دارد که ميانگين pH شکمبه ومقادير اسيدهاي چرب فرار متفاوت نباشد ولي الگوهاي روزانه متفاوت باشد و اين باعثپايداري کم تر محيط شکمبه مي شود.

..........

توليد وترکيب شير

در جيره هاي بر پايه يونجه، نشان داده شده است کهاندازه ذرات علوفه، به طور معني داري هم مقدار و هم ترکيب شير را تحت تاثير قرار ميدهد هرچند، بيش ترين تفاوت ها وقتي گزارش شده است که علوفه به شکل دهيدراته باشد. وقتي علوفه به شکل سيلو شده باشد و طول برش هاي متفاوتي خورانيده شود، تفاوت هاييدر چربي و پروتئين شير مشاهده مي شود اما در ساير ترکيبات تفاوتي مشاده نمي گردد.

در مطالعات مرور شده، هيچ پاسخ معني داري از شير توليدي يا شير تصحيح شده برايچربي که حاصل از خورانيدن ذرت سيلو شده با اندازه ذرات متفاوت باشد، گزارش نشدهاست. در بعضي مطالعات افزايش پروتئين شير با کاهش اندازه ذرات ذرت سيلو شده گزارششده است که اعتقاد بر اين است که نتيجه افزايش نشاسته و در واقع فراهمي انرژي ميباشد. به نظر نمي رسد که درصد چربي شير با خورانيدن جيره هايي با اندازه ذراتمتفاوت ذرت سيلوشده، تحت تاثير قرار گيرد هرچند در يک مطالعه با اندازه ذرات متوسط،باعث مقدار زيادي جداسازي توسط حيوان و باقي ماندن NDF شد و چربي شير عملا در جيرههاي با اندازه ذرات کوچک تر، بالاتر بود.

گرچه اثرات معني دار اندازه ذرات برمجموع فعاليت جويدن همراه با اثر بر pH شکمبه مي باشد ولي، تفاوت ها کم بوده واحتمالا منجر به تغييرات زياد در توليد اسيدهاي چرب فرار موررد نياز براي تغييرترکيب چربي نمي شود. تفاوت هاي مشاهده شده در ترکيب شير به احتمال بيش تر، در نتيجهساير عوامل نظير عبور از شکمبه و سرعت يا مقدار هضم مي باشد.

..

اندازه ذرات والياف مؤثر

الياف به عنوان بخش ساختماني غير قابل هضم يا بهآرامي قابل هضم خوراک که در دستگاه گوارش فضا اشغال مي کند، تعريف مي شود. وقتيحيوان دچار کمبود الياف شود، جويدن کاهش يافته و منجر به توليد بافر بزاقي کم تر و pH کم تر شکمبه و نسبت کم تر استات به پروپيونات مي شود و همه اين عوامل عملکرد وشير توليدي حيوان را تحت تاثير قرار مي دهند. هرچند يانگ و همکاران (2001) بيانکردند که سهم افزايش مجموع جريان بزاقي در روز به علت افزايش مجموع فعاليت جويدن بر pH شکمبه، اغلب بيش از حد پيش بيني مي شود. گرچه کاهش اندازه ذرات مي تواند مجموعفعاليت جويدن را کاهش دهد ولي، تغييرات در مجموع بزاق توليدي کوچک مي باشد (به طورتقريبي 4 درصد) که به علت افزايش ترشح بزاق در زمان استراحت است.

محتمل به نظرمي رسد که خصوصيات فيزيکي خوراک داراي اثر کم تري نسبت به آن چه که در ابتدا بر آناعتقاد وجود داشته است، بر pH شکمبه داشته باشد. در مقابل، سطح نشاسته در جيره ميتواند اثر بيش تري بر pH شکمبه داشته باشد و مديريت سطح کربوهيدرات غير ساختماني ميتواند در تشخيص جيره هاي پر خطر که منجر به اسيدوز شکمبه اي مي شوند، مفيد تر باشد. بايد توجه داشت که تا کنون، هيچ آزمايش کنترل شده اي براي ارزيابي اثرات خورانيدنجيره هاي با اندازه ذرات مختلف بر عملکرد توليد مثل يا وضعيت سلامت (جابجاييشيردان، لنگش و غيره) در دراز مدت طراحي نشده است و خورانيدن جيره هاي پر انرژي بااندازه ذرات ريز، مي تواند اثرات منفي ديگري داشته باشد.

........

توصيه هاي اندازه ذرات

مطالعات منتشر شده فقطبراي گزارش توزيع اندازه ذرات و بر اساس اندازه گيري هاي PSPS (جداکننده ذراتدانشگاه پنسيلوانيا) انجام شد، بنابراين توصيه براي آن مشکل مي باشد. توصيه هايرايج NRC بيان مي کند که حداقل ميانگين اندازه ذرات براي جيره هاي بر پايه يونجه،براي حفظ pH شکمبه، فعاليت جويدن و درصد چربي شير، بايد 3 ميلي متر باشد. علاوه برآن، اگر مقدار زيادي علوفه ريز يا مقادير زيادي نشاسته به سهولت قابل تخميرخورانيده شود، درصد NDF جيره بايد افزايش يابد. آشکار است که وقتي سيلوها بسياردرشت باشند، توسط حيوان در مخزن خوراک، جداسازي صورت مي گيرد، اين مشکل وقتي کهسيلوهاي خشک تر خورانيده شود، تشديد مي گردد. توصيه هاي رايج در مورد اندازه ذراتبراي هيلاژ و ذرت سيلو شده آورده شده است (لامرز و همکاران، 1996). اين توصيه ها ميتواند در آينده با به دست آمدن اطلاعات بيش تر تغيير نمايد.

 

توصيه هايي در مورد اندازه ذرات براي جيره هاي بر پايه هيلاژو ذرت سيلو شده

بخش هاي قطعات TMR با هيلاژ TMR با ذرت سيلوشده

بزرگ تر از 19 ميلي متر 5-3 10-5

بين 19 و 8 ميليمتر 35-30 35-30

کوچک تر از 8 ميلي متر65-53 65-53

..........

مهندس رضاموتمني کارشناس ارشد تغذيه دام

منبع :

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]خوراک های علوفه ای و کنسانتره دام...

[/h]

● علوفه ها

هرگونه خوراک گیاهی و پرحجم که ارزش غذایی داشته باشد و خوش خوراک هم باشد، علوفه نام دارد.

▪ یونجه یابیده: این علوفه ارزش غذایی زیادی دارد. یونجه به عنوان یک غذای عالی در تغذیه دام به خصوص برای گاو شیری استفاده می شود. پروتئین و کلسیم بالای این علوفه نشانه مرغوب بودن آن است. زمان برداشت یونجه وقتی است که یک سوم بوته ها به گل بنشینند. در جیره غذایی گاو شیری، بین دو تا چهار کیلوگرم یونجه در روز کافی و مناسب است.

 

● علوفه ها

هرگونه خوراک گیاهی و پرحجم که ارزش غذایی داشته باشد و خوش خوراک هم باشد، علوفه نام دارد.

▪ یونجه یابیده: این علوفه ارزش غذایی زیادی دارد. یونجه به عنوان یک غذای عالی در تغذیه دام به خصوص برای گاو شیری استفاده می شود. پروتئین و کلسیم بالای این علوفه نشانه مرغوب بودن آن است. زمان برداشت یونجه وقتی است که یک سوم بوته ها به گل بنشینند. در جیره غذایی گاو شیری، بین دو تا چهار کیلوگرم یونجه در روز کافی و مناسب است.

▪ علف باغ: این علف در تغذیه گاو شیری و پرواری استفاده می شود. به دلیل داشتن رشته های بلند، نشخوار دام ها را زیاد می کند. به علاوه در گاوهای شیری باعث بیشترشدن چربی شیر می شود. برای جلوگیری از خارج شدن سریع خوراک های آردی از بدن دام های پرواری از این علوفه استفاده می کنند.

کاه به علت خشک و پُرحجم بودن، ارزش غذایی زیادی برای دام ها ندارد. از نظر ارزش غذایی، کاه جو از کاه گندم بهتر است. همچنین کاه گندم از کاه برنج بهتر است. برای دام های سنگین بهتر است که کاه به صورت رشته های بلند باشد. مصرف کاه باید کم و به مقدار لازم باشد. هر چه مقدار این علوفه در جیره غذایی دام ها بیشتر باشد، جلوی هضم و مصرف بیشتر غذا را می گیرد. بهت راست کاه را همیشه بعد از خوراک های دیگر به دام ها داد.

اگر کاه و علوفه های مانند آن به صورت غنی شده به دام ها داده شوند. ارزش غذایی بیشتر می دارند. برای گاوهای خشک می توان مقدار بیشتری از این علوفه در جیره غذایی قرار داد.

▪ سیلوها: برای استفاده بیشتر و بهتر از علوفه های خشک و هضم بهتر این علوفه ها، آنها را سیلو می کنند.

● خوراک های فشرده شده یا کنسانتره دامی

▪ علوفه های آردی و خوراک هایی که از رشته های کمی تشکیل شده اند خوراک های کنسانتره ای می گویند. وقتی مقدار مشخصی از ماده هایی مانند جو، سبوس، تفاله چغندر قند، کنجاله تخم پنبه را با تکمیل کننده های معدنی و ویتامینی مخلوط کنند، خوراک کنسانتره تهیه می شود.

برای برطرف کردن نیاز غذایی دام هایی که تولید بالایی دارند، علاوه بر علوفه باید مقدار مشخصی از کنسانتره دامی هم استفاده کرد. به گاوهای بومی و دورگ روستایی که بیشتر از هشت کیلوگرم شیر تولید می کنند، باید مقدار مشخصی کنسانتره دامی داد.

به دامداران عزیز سفارش می شود اگر خوراک را از کارخانه خریداری می کنند، در هنگام تهیه و مخلوط کردن کنسانتره در کارخانه حضور داشته باشند. به این ترتیب، می توانند کنترل کنند که از هر ماده ای به مقدار مشخص و لازم در کنسانتره مخلوط شده است و جلوی هرگونه تقلب گرفته شود.

برای تهیه کنسانتره به وسیله خود دامدار، می توانید از دستور زیر استفاده کنید. این دستور برای گاو شیری که بین ده تا پانزده کیلوگرم شیر تولید می کند، مناسب است.

مقدار جو سی و پنج تا چهل درصد، سبوس گندم سی تا سی و پنج درصد، تفاله چغندر قند هشت تا ده درصد، کنجاله تخم پنهب پنج تا هفت درصد، نمک نیم درصد و سبوس برنج شش تا هشت درصد باید باشد. به این ماده ها مقداری کربنات کلسیم یا دی کلسیم فسفات هم اضافه می کنند.

● نکته های مهم در تغذیه مخلوط علوفه و کنسانتره

برای گاوهای شیری روستایی که تولید شیر آنان به هفت تا هشت کیلوگرم می رسد، لازم نیست که از کنسانتره استفاده کنید. با علوفه های مرغوب می توان نیاز غذایی این دام ها را برطرف کرد. ولی برای گاوهایی که در روز بیشتر از هشت کیلوگرم شیر تولید می کنند، باید از کنسانتره استفاده کرد.

برای این گاوها در برابر هر یک کیلوگرم شیر تولیدی، نیم کیلوگرم کنسانتره دامی لازم است. برای مثال اگر گاوی چهارده کیلوگرم شیر تولید می کند، باید روزانه هفت کیلوگرم کنسانتره به اضافه مقدار لازم علوفه تازه و مرغوب بخورد.

تغییر جیره غذایی دام باید با احتیاط کم کم انجام شود. تا باعث کم شدن تولید نشود. اگر در غذای دام از ضایعات استفاده می شود باید با توجه به نوع ماده افزودنی از مقدار کنسانتره کم کرد.

علوفه های سبز، رطوبت زیادی دارند. به همین دلیل دو تا سه برابر علوفه های خشک باید مصرف شوند. اگر بتوان علوفه و کنسانتره را به طور کامل مخلوط کرد، خیلی مناسب است. اگر این کار انجام نشد، سعی کنید فاصله زمانی بین تغذیه با علوفه و کنسانتره خیلی کم باشد.

برای بیشترشدن مقدار تولیدشیره می توان تا حدودی از کنسانتره دامی استفاده کرد. مصرف زیاد کنسانتره باعث کم شدن چربی شیر می شود. در این حالت باید از علوفه های مرغوب با رشته های بلند و کنجاله تخم پنبه استفاده کرد.

● دستور تهیه کسانتره برای گوساله های پرواری

مقدار چهل تا چهل و پنج درصد جو، سی تا سی و پنج درصد سبوس، ده تا دوازده درصد تفاله چغندر، سه تا پنج درصد کنجاله تخم پنبه، هشت تا ده درصد سبوس برنج را با مقداری کربنات کلسیم مخلوط کنید. سپس در اختیار دام ها بگذارید.

● فراهم کردن خوراک لازم برای دام های مختلف

همه دامها برای تولید باید انرژی و پروتئین کافی مصرف کنند. مقدار مصرف ماده های غذایی دام ها با هم فرق می کند.

الف) گاوهای شیرده: این گاوها به دلیل تولید شیر، خوراک هایی لازم دارند که پروتئین زیادی داشته باشند. مخلوط علوفه هایی مانند یونجه خشک با کنسانتره دامی که انرژی کافی داشته باشند، بسیار مناسب است.

مقدار خوراک برای این دام ها به نوع دام حک هبومی است یا دورگ و مقدار شیر تولیدی بستگی دارد. مقدار ماده غذایی خشک برای گاوی که دوازه کیلوگرم در روز شیر می دهد و پانصد کیلوگرم وزن دارد، ده کیلوگرم است. دو کیلوگرم از این مقدار باید کنسانتره باشد.

در ابتدای دوره شیرواری چون دام وزن زیادی را از دست داده و اشتهای کمتری دارد، باید از علوفه های مرغوب و کنسانتره خوب استفاده کرد. به علاوه از دادن علوفه هایی مانند کاه و سبوس برنج باید خودداری شود.

ب) گاوهای خشک آبستن

در آخر دوره شیرواری یعنی سه ماه قبل از زایمان کم کم باید از مقدار کنسانتره دامی و علوفه های مرغوب کم کرد. به جای آن می توان، خوراک های کم ارزش تر را در غذای دام قرار داد. یعنی می توان به طور کامل از علوفه استفاده کرد و دیگر به دام ها کنسانتره نداد. استفاده زیاد از غذای آردی در گاوهای خشک باعث چاقی آنان می شود. در نتیجه، سخت زایی و بیشترشدن هزینه ها را به دنبال دارد.

دو هفته قبل از زایمان، کم کم مقدار کنسانتره در غذای دام را اضافه کنید. همچنین از علوفه های مرغوب مانند یونجه باید در خوراک دام استفاده کرد.

ج) گوساله های پرواری

ـ سه ماهه اول دوره پروار: در این دوره، استخوان ها و اندام گوساله ها رشد می کند. بنابراین گوساله ها به خوراک هایی نیاز دارند که پروتئین زیادی داشته باشند. برای این کار، علوفه هایی مانند یونجه و علف باغ مناسب هستند. به علاوه در مخلوط کنسانتره باید از کنجاله تخم پنبه استفاده کرد. همچنین استفاده از کربنات کلسیم یا پودر آهک و خوراک های کلسیم دار ضروری است.

اضافه وزن روزانه در این دوره، با هزینه کمتر و سرعت بیشتر انجام شود. بنابراین، پروار دام های جوان از نظر اقتصادی باصرفه تر است.

ـ سه ماهه دوم پروار: در این دوره گوساله ها رشد ابتدایی خود را انجام داده اند. در نتیجه، استخوان ها و اندام ها رشد کمتری دارند. بنابراین، برای پروار و چاق شدن گوساله ها باید از خوراک های پرانرژی و علوفه هایی که تا حدودی مرغوب هستند، استفاده کرد.

آرد جو، تفاله چغندر قند، ملاس، علف باغ و مقداری یونجه و کاه برای این دوره مناسب هستند. در این دوره برای اضافه شدن وزن گوساله ها باید هزینه بیشتری کرد. همچنین هفتاددرصد غذای دام باید از کنسانتره دامی که مواد پرانرژی دارد، تشکیل شود.

● استفاده از ضایعات در تغذیه دام

▪ نان خشک

خوراکی است که از آرد گندم به دست می آید. این خوراک برای دام های شیری و پرواری مناسب است. برای استفاده از این خوراک باید بسیار دقت کرد. زیرا اگر نان خشک کپک زده باشد، باعث مسموم شدن دام ها می شود. به علاوه در درازمدت در گاوهای شیری باعث ناراحتی هایی می شود.

چون نان های خشک به طور صحیح جمع آوری نمی شوند، ممکن است لابه لای آنها چیزهایی مانند تیغ، سوزان و پلاستیک وجود داشته باشد. اگر این چیزها خورده شوند، موجب ناراحتی های مختلف برای دام می شوند.

چیزهایی مانند میخ یا سوزن به طور مسقیم وارد نگاری حیوان می شوند، کم کم از دیواره نگاری می گذرند و به قلب می رسند. در نتیجه باعث مرگ ناگهانی حیوان می شوند. ماده های پلاستیکی نیز باعث بسته شدن روده های دام می شوند.

▪ سبوس برنج

نوع درجه یک آن دانه های برنج دارد و به شکل آردی است، این نوع از سبوس برای دام ها مفید است. اما نوع های دیگر که زبره زیادی دارند، برای خوراک دام مفید نیستند. از این ماده در مخلوط کنسانتره برای گاو شیری شش درصد و برای گاو پرواری نه درصد می توان در نظر گرفت.

▪ ملاس

این خوراک، خاصیت انرژی زایی و مُلین بودن دارد. می توان تا ده درصد از آن را در جیره غذایی روزانه در نظر گرفت. شروع تغذیه با این خوراک باید کم کم باشد. ملاس جایگزین خوبی برای غذاتی مانند جو و ذرت است.

استفاده از ضایعات برای کم شدن قیمت جیره غذایی و استفاهد بهتر و بیشتر از محصولات فرعی کارخانه ها بسیار مناسب است. ولی مصرف بیشتر از اندازه و ناگهانی این مواد باعث ناراحتی های شدید گوارشی برای دام می شود. برای مثال، استفاده از چغندر خوراکی، خربزه، هندوانه و صیفی جات دیگر باید کم کم شروع شود. یعنی از روزی دویست گرم شروع شود در پایان هم کم کم قطع شود.

● روش غنی سازی کاه

به دلیل استفاده زیاد کاه در تغذیه دام، غنی سازی این علوفه اهمیت زیادی دارد. برای غنی سازی کاه، ابتدا آب و مقدار مشخصی اوره را با هم مخلوط می کنند. اگر ملاس هم وجود داشته باشد، مقدار مشخی از ملاس هم با آن مخلوط می کنند. وقتی اوره و ملاس در آب به خوبی حل شد، آن را بر روی توده کاه می پاشند و کاه را به هم می زنند. سپس آب را در داخل سیلوی سیمانی می ریزند و فشرده می کنند. با این کار هوای داخل سیلو خارج می شود. سپس اب استفاده از پلاستیک روی آن را می پوشانند. این کاه به مدت بیست و پنج روز به همین صورت باقی می ماند و سپس مصرف می شود.

▪ مقدار ماده های لازم برای غنی سازی کاه

ـ لاس ۴ تا ۱۰ کیلوگرم

ـ کاه ۱۰۰ کیلوگرم

ـ آب ۵۰ تا ۸۰ لیتر

ـ اوره ۴ کیلوگرم

● فایده های غنی سازی کاه

۱) پانزده درصد به ارزش غذایی کاه اضافه می شود.

۲) پروتئین کاه بیشتر می شود.

۳) کاه خوش خوراک می شود.

۴) اگر در غنی سازی کاه از ملاس هم استفاده شود، انرژی آن بیشتر می شود.

● نکته های مهم در تغذیه دام

۱) برای جلوگری از نفخ دام باید کاه غنی شده را همراه با علوفه های خشک دیگر استفاده کرد. مقدار کاه غنی شده را برای گوسفند از دویست گرم و برای گاو از سیصد گرم در روز شروع می کنند. کم کم این مقدار را بیشتری می کنند.

۲) سبوس به تنهایی، خوراک کنسانتره به حساب نمی آید. از دادن مقدار زیاد این خوراک به دام خودداری کنید. زیرا باعث کم شدن چربی شیر می شود.

۳) آرد گندم برای تغذیه نشخوارکنندگان مناسب نیست. چون پروتئین موجود در گندم باعث نفخ در گاو می شود. همچنین حرکت شکمبه را کم می کند و باعث ناراحتی های گوارشی در دام می شود.

مهدی نامدار

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

 

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2]یونجه، مهم ترين گياه علوفه اي جهان...

[/h]

یونجه گیاه بومی نواحی گرمسیری است و نسبت به خشکی مقاوم است. ولی به طور کلی در هرگونه آب و هوایی رشد می کند و با انواع زمین ها سازگار است.یونجه در مرحله جوانه زدن به شوری خاک حساس است ولی بعد از رشد و نمو و ریشه دادن سازش خاصی نسبت به شوری خاک از خود نشان می‌دهد.

 

یونجه معمولی medicago sativa: یونجه معمولی مهم ترین گیاه علوفه ای جهان و اولین گیاه علوفه ای اهلی شده است.

 

توزیع یونجه وحشی در جهان

 

موطن اصلی یونجه ایران و جنوب غربی آسیاست. این گیاه در ۴۷۰ پیش از میلاد مسیح از ایران به یونان برده شده و از آن جا به سایر کشورها منتقل شده است. در اروپا به این گیاه لوکرن lucern و در زبان انگلیسی و آمریکایی به آن آلفالفا Alfalfa و گاهی مدیک می گویند. این گیاه به علت این که به مادها تعلق داشته “مدیک” نامیده شده. این واژه در ادبیات لاتین”مدیکا” نامیده می شود و در اصطلاحات علمی گیاه شناسی به”مدیک گو” تبدیل شده و به این شکل به کار برده می شود. یونجه به علت غنی بودن از پروتئین، کلسیم، ویتامین و نیز به دلیل خوش خوراک بودن و درصد کم سلولز در ردیف مهم ترین گیاهان علوفه ای قرار گرفته است. سطح زیر کشت یونجه در جهان حدود ۳۵ میلیون هکتار است. در حال حاضر بزرگ ترین تولید کننده یونجه در جهان آمریکاست که حدود یک سوم سطح زیر کشت دنیا را دارد. از حدود ۳۵ میلیون هکتار یونجه کاری، دو میلیون هکتار آن مربوط به بذری است که در ایران کشت می شود. میانگین محصول یونجه حدود پنج تن در هکتار است و متوسط عملکرد دیم آن نیز ۷۵۰ کیلوگرم در هکتار است. البته با توجه به آب و هوای منطقه بین چهار تا ۱۲ تن علوفه خشک در هر هکتار تولید می شود.

 

دانه یونجه

 

ریشه یونجه در خاک مناسب تا عمق هفت متر هم فرو می رود. آب زیر زمین را بخوبی جذب می کند و در سال دوم نسبت به خشکی مقاوم می شود. اگر خاک شنی باشد، ریشه خیلی باریک نفوذ می کند و رشد فرعی ندارد که این نیز خوب نیست. در خاک مناسب ریشه فرعی و اصلی بخوبی تشکیل می شود. لازم به تذکر است که خاک مناسب یونجه خاک شنی و رسی است. در یونجه هر قدر ساقه بیشتر باشد، عملکرد بهترمی شود. بنابراین برداشت یونجه باید از ارتفاع ۱۰ سانتی متر به بالای خاک انجام شود. ریشه باید عمیق رشد کند و پراکندگی مناسبی داشته باشد. بنابراین بهترین زمان کاشت یونجه پاییز است. چون تا بهار برداشت نمی شود. ریشه در شرایط مناسب روزانه دو سانتی متر رشد می کند. پس در طول شش تا هشت ماه پس از جوانه زدن طول ریشه به یک متر می رسد. لازم به یادآوری است که رشد ریشه در ابتدا ناچیز است. قطر ساقه به بین ۱/۵ تا سه میلی متر می رسد. ساقه معمولاً در بعضی از یونجه ها توخالی است.

 

آب و هوای مناسب کشت یونجه

 

یونجه گیاه بومی نواحی گرمسیری است و نسبت به خشکی مقاوم است. ولی به طور کلی در هرگونه آب و هوایی رشد می کند و با انواع زمین ها سازگار است. البته کشت آن در خاک های حاصل خیز و مناسب بهترین عملکرد را دارد و در زمین های شنی و هوای سرد محصول چندانی نمی دهد. یونجه در بهار زودتر از سایر گیاهان علوفه ای رشد و نمو می کند. به طورکلی یونجه در برابر شرایط نامناسب اقلیمی نسبتاً مقاوم است. در هر سال بر حسب شرایط محیطی می توان چهار تا پنج چین یونجه برداشت کرد.

 

خاک مناسب کشت یونجه :

 

یونجه در مرحله جوانه زدن به شوری خاک حساس است ولی بعد از رشد و نمو و ریشه دادن سازش خاصی نسبت به شوری خاک از خود نشان می‌دهد. خاک‌های عمیق با بافت سبک تا متوسط و حاصلخیز مناسب کشت یونجه هستند. و PH مناسب آن بین ۵/۶ تا ۵/۷ است. این گیاه در خاک‌های آهکی به خوبی عمل آمده و جزو گیاهان آهک دوست می‌باشد.

 

یونجه در خاک‌های شور و آهکی رنگ سبز تیره از خود نشان می‌دهد.

 

یونجه را نباید در زمین‌هایی که خاک آن رسی با تحت الارض غیر قابل نفوذ است کشت نمود. خاک‌هایی که دارای آب تحت الارض هسنتد مناسب رشد و نمو یونجه نمی‌باشند و موجب نابودی بوته ‌های یونجه می‌گردند. خاک‌های شنی نامرغوب رشد و نمو یونجه را سریع‌ و بهتر نموده و طول عمر آن را کم می‌نمایند. بطور کلی خاک‌های لیمونی حاصلخیز با تحت الارض قابل نفوذ بهترین نوع خاک برای رشد و نمو یونجه می‌باشند.

 

چنانچه بخواهیم در یک زمین رسی لیمونی با PH کمتر از ۵/۶ اقدام به کشت یونجه نماییم باید طبق جدول زیر عمل نماییم.

 

انواع یونجه زراعی داخلی و خارجی

 

یونجه همدانی: در برابر سرما مقاوم بوده و ارتفاع آن بیش از سایر ارقام سردسیری و نیمه گرمسیری است. به طوری که ارتفاع ساقه به ۸۰ تا ۹۰ سانتی متر می رسد. برگ های آن کوچک تر و نازک تر و باریک تر از سایر ارقام است. این رقم در ارتفاعات زیاد بخوبی رشد می کند. دانه های آن کوچک و در حدود یک تا ۱/۲ میلی متر است. یونجه همدانی رنگ بنفش دارد و برای کشت در مناطق سرد و مرتفع مناسب است.

رقم رنجر: این یونجه چند ساله بوده و مرکز اصلی آن در آمریکاست. در اصل ترکیبی از یونجه های هند و ترکیه و آمریکاست. این رقم در مقابل سرما مقاومت زیادی دارد. شکل ظاهری آن شبیه به یونجه همدانی است، ولی میزان محصول آن تا پنج برابر یونجه همدانی است. ریشه اش در برابر بیماری ها بخصوص”نماتود” مقاوم است. ارتفاع یونجه رنجر از همدانی بیشتر است. تعداد چین آن نیز از یونجه همدانی بیشتر است.

یونجه کدی: مرکز عمل آمدن آن آمریکاست. این یونجه در برابر سرما مقاوم است. به آب کمی نیاز دارد. در مناطق کوهستانی به صورت دیم کشت می شود. به طوری که در ارتفاعات البرز و آذربایجان غربی و سایر مناطق سرد بخوبی رشد می کند. در مناطق معتدل هم در شرایط کم آبی محصول خوبی می دهد.

قره یونجه: مرکز عمل آوری آن آذربایجان است. در برابر سرما مقاوم است و برای کشت بصورت یونجه یکساله و حتی دیم در مناطق سرد بخصوص آذربایجان مناسب است.

یونجه سیمرجنسک یا: مرکز اولیه آن شوروی سابق است. مقاومت آن در برابر سرما و خاک های نامناسب بخصوص خاک شنی بالاست و نسبت به خشکی خیلی مقاوم است. این یونجه برای مناطق مرتفع مناسب است. لازم به تذکر است که بهتر است یونجه “کدی”، “سیمر جنسک یا” و “رنجر” را در مناطقی که میزان بارندگی آن بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی متر است بصورت دیم بکاریم.

یونجه ۲۱۲۲: منشأ این یونجه ترکیه است. نیاز آن به آب بیش از سایر ارقام یونجه های یکساله است. بصورت دیم قابل کشت است و برای آن که در شرایط دیم محصول خوبی بدهد باید میزان بارش آن حدود ۳۵۰ میلی متر باشد.

یونجه یزدی: نسبت به گرما و خشکی مقاوم است و ارتفاع ساقه آن به حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر می رسد. برگ ها درشت تر و ضخیم تر از یونجه همدانی است. برگ ها از نژاد همدانی بازتر است و مقدار کرک در یونجه یزدی بیشتر از یونجه همدانی است. به علت گرم و خشک بودن منطقه، ساقه ها قوی تر و ضخیم تر از یونجه همدانی است. این یونجه برای مناطقی هم چون اطراف تهران، یزد و کرمان مناسب است.

یونجه بمی: در برابر گرما بسیار مقاوم است. ارتفاع آن ۶۰ تا ۶۵ سانتی متر است. برگ ها بزرگ و پهن بوده و کرک های زیادی دارد. مقاومت یونجه بمی در برابر گرما و خشکی بیشتر از یونجه یزدی است. دانه های بمی از یزدی بیشتر است. برای کاشت در مناطق جیرفت و خوزستان و بم مناسب است. در مناطق گرم ده تا ۱۲ چین در هکتار در سال برداشت می شود.

یونجه بغدادی: از عراق وارد ایران شده. ارتفاع بوته ۱۰۰ سانتی متر است. برگ ها خیلی بزرگ و پوشیده از کرک است. یونجه بغدادی در برابر شوری مقاوم است. نیاز آبی بالایی دارد. در صورتی که از آب شور برای آبیاری استفاده کنیم، دور آبیاری را باید دو تا سه روز در نظر بگیریم. از یونجه بغدادی در شرایط مطلوب زراعی مانند منطقه خوزستان می توان تا ۲۰ تن در هکتار هم محصول خشک برداشت کرد. لازم به تذکر است که سرعت ترمیم اندام های هوایی یونجه بغدادی بالاست.

یونجه نیک شهری: ارتفاع بوته بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ سانتی متر است. برگ ها پهن و بزرگ بوده، مقاومت آن در برابر گرما بیش از سایر ارقام ایرانی است و تا دمای حدود ۵۰ درجه سانتی گراد را بخوبی تحمل می کند ولی در سرمای ۵۰- سانتی گراد از بین می رود. نیاز آبی و غذایی بالایی دارد و در شرایط خوب زراعی تا ۲۰ تن علوفه خشک نیز می توان تولید کرد و در یک سال زراعی بین ۱۷ تا ۱۸ چین از آن را می توان برداشت کرد.

یونجه مائوپا: منشأ آن آمریکاست. در اصل از تلاقی یونجه های آمریکایی و آفریقایی به وجود آمده و در حقیقت از یونجه ای به نام آفریکن African حاصل شده. این یونجه در برابر گرما و خشکی بسیار مقاوم است. تعداد برگ های آن نسبتاً زیاد و پر محصول است. ولی در برابر سرما حساس و ضعیف است. این یونجه برای مناطق گرم کشور مناسب است.

یونجه درختی: حدود ۲۷ سال پیش وارد ایران شده. تعداد زیادی شاخ و برگ دارد. نسبت به خشکی مقاوم است و برای مناطق بادخیز کشور مناسب است.

[پسری از بابلسر 1800]

[h=2] مزایای استفاده از كنسانتره در تغذیه دام...

[/h]

1- كنسانتره با آگاهی از مقدار احتیاجات دام و میزان مواد مغذی موجود در آن تهیه می گردد.

2- كنسانتره به مقدار كافی انرژی و پروتئین مورد نیاز دام را تامین می كند.

3- كنسانتره خوش خوراك و دارای قابلیت هضم بسیار زياد می باشد.

4- كنسانتره دارای كلیه عناصر معدنی و ویتامین های مورد احتیاج دام به میزان مورد لزوم است.

5- كنسانتره عاری از عناصر مضر و مواد سمی برای بدن دام می باشد.

6- قیمت تمام شده كنسانتره از نظر اقتصادی قابل برگشت است. به عبارت دیگر قیمت كنسانتره از قیمت موادی كه دام تولید می كند كمتر بوده و سود كافی برای دامدار را تأمین می كند.

7- كنسانتره مطابق اصول بهداشتی تهیه شده و به سلامت دام و نيز طعم و بوی شیر و گوشت لطمه نمي زند.

8- كنسانتره با داشتن حجم كم (درمقایسه با علوفه) حاوی مواد مغذی زیاد بوده ، نیازهای دام را تأمین می كند و انرژی لازم براي فعالیت نشخوار را كاهش می دهد كه به سود دامدار می باشد.

 

اهمیت مصرف كنسانتره در افزایش تولید شیر

 

پس از زایمان، مقدار تولید شیر به تدریج اضافه می شود تا اینكه در هفته ششم تا هشتم به حداكثر تولید خود می رسد. سپس به تدریج از این مقدار تولید كم مي شود، تا زمانی كه گاو را خشك كرده و برای زایمان بعدی آماده می كنند. میزان تولید شیر درمدت 305 روز شیرواری با نحوه تغذیه رابطه مستقیم دارد. یعنی تغذیه صحیح باعث بالارفتن تولید شیر شده و در زمان كاهش شیردهی این كاهش با افت كمتری ادامه خواهد یافت.بنابراین در اوایل دوره شیردهی، مصرف كنسانتره از عوامل ضروری و مؤثر برای ازدیاد تولید شیر در طول دوره شیردهی است.در این دوره باید انرژی ، پروتئین و املاح كافی به دام برسد وگرنه، دام از بدن خودش مایه گذاشته و لاغر مي شود. به دنبال آن، از تولید شیر در طول دوره كاسته شده و همچنین باعث كاهش باروری در دوره تلقیح بعدی خواهد شد.

 

 

 

در دو ماه آخر آبستنی ،به دلیل رشد جنین و فشار روی شكمبه ، دام غذای كمتری مصرف می كند. پس از زایمان، با وجود اینكه رحم به حالت طبیعی خود برمی گردد و میزان مصرف علوفه، به تدریج افزایش می یابد، ولی این مقدار ، براي تولید شیر را كافي نخواهد بود.در نتیجه ، باید حداقل 55 درصد جیره غذایی گاو را «كنسانتره پر شیر» تشكیل دهد تا علاوه بر رسیدن به اوج تولید، علیرغم اشتهای كم حیوان، تأمین كننده نیازهای آن نیز باشد . لازم به ذكر است در 2 هفته مانده به زایش ، از دادن نمك به گاو بايد پرهیز شود.

تأثير مصرف كنسانتره در میزان رشد گوساله ها

 

پس از تولد گوساله، بسته به نظر دامدار كه قصد داشته باشد «آن را پروار كند» و «یا گوساله ماده را برای جانشینی در گله نگهداری نماید»، میزان مصرف غذا بسیار مهم می باشد. چرا كه میزان رشد روزانه گوساله های پرواری رابطه مستقیم با میزان مصرف غذا دارد. همچنین در مورد گوساله های جایگزین كه به عنوان تلیسه و در نهايت گاو شیری در گله باقی خواهند ماند، میزان مصرف غذا بسیار اهمیت دارد.مصرف كنسانتره در جیره گوساله ها یك هفته بعد از تولد ضروری است (به این كنسانتره استارتر می گویند كه حاوی انرژی و خصوصاً پروتئین زيادي است).البته هیچگاه نباید فراموش كرد كه حتماً در ساعات اولیه تولد باید آغوز یا ماك به گوساله خورانده شود. (در24 ساعت اولیه تولد باید آغوز مادر گوساله را هر 4 ساعت یكبار به گوساله خوراند.البته در این زمان، حتی باید مراقب اسهال گوساله باشید كه خیلی خطرناك و كشنده است).

 

 

 

زمانی كه گوساله بتواند روزانه حدوداً یك كیلوگرم كنسانتره بخورد، می توان آن را از شیر گرفت. البته این زمان نباید كمتر از 60-45 روزگی گوساله باشد.لازم به توضیح است استارتر گوساله باید حاوی 22 درصد پروتئین و 5/2 مگاكالری بر كیلوگرم، انرژی متابولیسمی باشد.مصرف كنسانتره دامی در واحدهای پرواربندی باعث افزایش وزن زیاد گوساله می شود. ( البته به نژاد دام ، نوع كنسانتره و در كل، مدیریت تغذیه دام بستگی دارد )

 

اهمیت مصرف كنسانتره در گوسفندان پرواری

 

معمولاً در گله ، به منظور بالا بردن میزان چند قلو زایی میش، سه هفته قبل از قوچ اندازی، از كنسانتره دامی استفاده می شود. این عمل كه آن را فلاش كردن (فلاشینگ) می گویند، برای قوچ، به منظور بالابردن توانایی جفت گیری انجام می شود. دراین حالت معمولاً روزانه 100 تا 300 گرم كنسانتره در اختیار دام قرار می دهند و سپس قوچ اندازی انجام می گیرد. بعد از مرحله قوچ اندازی ، در دوران اولیه آبستنی، مصرف كنسانتره كاهش می یابد و مجدداً در 6 هفته قبل از زایمان، تغذیه با كنسانتره آغاز می گردد.باید یادآور شد كه 60 درصد رشد جنین در همین 6 هفته صورت می گیرد و چون «وزن بره ، در زمان تولد» با «رشد بره ، بعد از تولد» رابطه مستقیم دارد، بنابراين، مصرف كنسانتره اقتصادی ترین روش تولید است.

 

 

 

بنابراین مصرف كنسانتره در صورت نبودن بیماری در گله و تغذیه صحیح با آن در هفته های آخر آبستنی:

تعیین كننده ازدیاد وزن تولد،

تضمین كننده رشد مناسب بعد از تولد،

بالارفتن قابلیت دفاع در مقابل بیماریها

و ازدیاد شیر در میش ها می شود.

بعد از زایمان 70-50 درصد جیره میش را كنسانتره تشكیل می دهد كه این میزان بستگی به تعداد بره های متولد شده دارد.

 

 

البته در یك قلوزاها، تغذیه با كمتر از 50 درصد كنسانتره برای مدت 6 هفته بعد از زایمان را می توان ادامه داد.

بره هاي پرواری، بعد از دوره شیرخواری با جیره های حاوی 90 تا 100 درصد كنسانتره تغذیه می شوند تا به وزن مناسب كشتار برسند. (البته استفاده از علوفه یونجه چاپر شده در كنسانتره سودمند می باشد)تجربه ثابت كرده است كه مصرف كنسانتره در گوسفنداری ها سبب افزایش وزن روزانه 200 تا 220 گرم گردیده است.

 

نكات مهم در مصرف كنسانتره

 

1- مصرف كنسانتره در جیره های پیشنهادی، باید به تدریج جایگزین مواد خوراكی قبلی حیوان گردد (حداقل 10-3 روز). ممكن است در ابتدای مصرف كنسانتره، از ميزان تولید اندكي كاسته شود و یا وزن روزانه، افزایش یابد كه امری طبیعی است. در صورت تداوم مصرف خوراك جدید، دستگاه گوارش دام عادت كرده و این مسئله برطرف می گردد.

2- باید توجه شود كه گوسفندان نسبت به تغییر رژیم غذایی بسیار حساس هستند. پس در مواقعی كه تغییر جیره ضروری است. لازم است قبلاً واكسن آنتروتوكسمی به حیوان تزریق شود.

3- بطور كلی برای پرواربندی (بخصوص در گوساله های پرواری) برای افزایش وزن روزانه یك كیلوگرم:مصرف كنسانتره به میزان 5/2 كیلوگرم و علوفه خشبی به میزان 8/2 كیلوگرم، مناسب است .البته برای افزایش وزن بیشتر، می توان نسبت كنسانتره به علوفه را تا 60 به 40 افزایش داد (گرچه در این حالت، دامدار باید مراقب اسیدوز و نفخ دام باشد).

 

4- بطور كلی، چون مصرف كنسانتره دامی براي تولید شیر بسیار مناسب است، با توجه به كیفیت علوفه دام، «برای تولید هر 5/2 كیلوگرم شیر» بطور متوسط روزانه «حدود یك كیلوگرم كنسانتره» درنظر گرفته می شود.

5- هر «سه كیلو سیلوی ذرت» تقریباً برابر با «یك كیلو علوفه خشك» می باشد و ارزش غذایی «سه كیلو علوفه تر» تقریباً برابر با «یك كیلو علوفه خشك» است. بنابراین پیشنهاد می شود در صورتی كه ذرت سیلو شده وجود ندارد، به جای هر «سه كیلو سیلوی ذرت علوفه ای» یك كیلو به میزان «علوفه خشك جیره» افزوده شود.

6- مصرف بیش از اندازه مواد كنسانتره ای به تنهایی، ممكن است به سلامتی دام ها صدمه بزند، بنابراین سعی كنید همیشه كنسانتره را با علوفه خشبی و كاه به دام بدهید.

 

انواع كنسانتره

 

1- مش ( آردی) :

 

كنسانتره هایی است كه بصورت آردی و با دانه بندی ریز در اختیار دامداران می باشد.

2- پلت : كنسانتره ای است كه بصورت فشنگی درآمده است.

3- خوراك كامل : خوراكی است كه در آن كنسانتره و علوفه (چاپر شده در اندازه مناسب) در دستگاه، بصورت مكعب (Cube) درآمده و مورد استفاده دام قرار می گیرد كه بهترین نوع خوراك مصرفی می باشد.

 

مزایای كنسانتره پلت :

 

1- افزایش خوش خوراكی

2- تسهیل در نگهداری خوراك

3- كاهش ضایعات و ریخت و پاش خوراك در انبار و آخور

4- جلوگیری از دمیكسه شدن (ناهمگن شدن) خوراك در حین حمل و نقل و خوراك دهی

5- كاهش بار میكروبی خوراك

6- سلب اختیار دام در انتخاب ذرات خوراك

7- كاهش زمان مصرف خوراك و در نتیجه كاهش انرژی مصرفی براي خوردن غذا

8- كاهش برخی عوامل ضد تغذیه ای ناشی از حرارت و بخار

9- افزایش قابلیت هضم خوراك

10- كاهش رطوبت این نوع كنسانتره در مقایسه با مش و ...

میزان كنسانتره و كل خوراك مورد نیاز دام

 

مقدار خوراك مصرفی دام، تابعی از میزان تولید شیر، افزایش یا كاهش وزن، نگهداری، آبستنی، درصد چربی شیر و ... می باشد. این مقدار برای گاوهای با تولید متوسط حدود 3 درصد وزن بدن می باشد كه البته با افزایش و كاهش شیر و در نظر گرفتن شرایط آبستنی و وزن گاو ، افزایش یا كاهش می یابد.

 

 

 

در تولیدهای متوسط ، می توان نسبت كنسانتره به علوفه را 50 به 50 درنظر گرفت. اما در تولیدهای زياد، می توان این نسبت را تا «60 درصد كنسانتره» به «40 درصد علوفه» رساند.هر چند در چنین دام هایی با حجم مصرفی زیاد، حتماً بايد حداقل از 5/0 درصد بافر (نظیر جوش شیرین) در كنسانتره استفاده شود. همچنین توصیه می شود كل خوراك مورد نیاز دام ، به صورت مخلوط با یكدیگر (Total mix Ration) به دام داده شود. یعنی كنسانتره و علوفه را خوب با هم مخلوط كرده و در وعده های خوراك دهی، در اختیار دام قرار گيرد. در مورد گاوهای شیری، بايد آنقدر خوراك در آخور ريخته شود كه در وعده خوراك دهی بعدی بیش از 10 درصد خوراك قبلی در آخور نمانده باشد. حداقل 3 وعده خوراك دهی در روز، بسيار مناسب است.

 

 

[پسری از بابلسر 1800]

غني سازي كاه با اوره

 

يكي از روش هاي غني سازي مواد خشبي مثل كاه استفاده از كود شيميايي اوره(كود سفيد) كه هم به نسبت ارزان و در دسترس مي باشد.

 

مراحل غني سازي

1- ساخت سيلو

سيلو به محلي گفته مي شود كه در آن مواد غذايي را براي سالم ماندن، انبار وذخيره مي كنند. سيلو را به سه روش مي سازند:

الف) كندن گودال در زمين

ب) ساختن يك چهار ديواري بر روي زمين

ج) پوشاندن كامل كاه با استفاده از پلاستيك

 

۲-آماده كردن كاه

ابتدا كاه را وزن كرده ودر صورت درشت بودن آنها را به قطعه هاي در حدود 10 سانتيمتر خرد مي كنيم.

 

 

۳-آماده كردن محلول

به ازاي هر100 كيلوگرم كاه 5 كيلوگرم كود اوره(كودسفيد) لازم است كه آن را در100 كيلو گرم آب به خوبي حل كنيم. براي خوش خوراكي سيلو مي توان حدود 2 الي 5 كيلوگرم ملاس و ۵/۲ كيلو آهك و ۵/۲ كيلو نمك به محلول اضافه كرد.البته برا ي استفاده از انرژي قند و اسكلت كربني موجود در ملاس مي توان ملاس را هنگام دادن جيره به دام ها به آن اضافه كرد.

 

۴ - تهيه سيلو

براي پركردن سيلو يك لايه از كاه را در سيلو مي ريزيم وبه وسيله آبپاش يا آفتابه تميز از روي آن مي ريزيم وهمينطور يك لايه كاه وبعد به وسيله آبپاش محلول پاشي مي كنيم و آنها را فشرده مي كنيم.به طوري كه هم كاه خيس وفشرده شود وهم هواي بين آنها خارج شود اين كار را تا پر شدن سيلو ادامه مي دهيم.

 

پوشش سيلو

به وسيله پوشش پلاستيكي، سيلوي پر شده وفشرده را به خوبي مي پوشانيم به طوري كه هوا وآب به درون آن نفوذ نكند، سپس اطراف پلاستيك را براي پوشش بهتر با كاهگل يا گچ مي چسبانيم تا اطمينان بيشتر حاصل شود.

 

برداشت سيلو

مدت زمان لازم براي آماده شدن سيلو بستگي به درجه حرارت محيط دارد. اگر هوا گرم باشد سيلو ظرف مدت يك هفته آماده است واگر هوا معتدل باشد اين مدت دوهفته ودر صورت سرد بودن هوا سه هفته به طول مي انجامد.

توجه داشته باشيد دراين مدت هرگز به سيلو دست نزنيد.

بعداز اين مدت مي توان از گوشه پلاستيك به اندازه مورد نياز كنار زده وسيلو را برداشت كرد. استشمام بوي گاز آمونياك علامت غني شدن كاه است.

 

مصرف كاه غني شده

قبل از خورانيدن كاه غني شده به دام ها سيلو را چند ساعت درهواي آزاد پهن كنيد تا بوي گاز آن از بين برود وسپس به صورت تدريجي به مصرف دامها برسانيد.

سعي شود سيلو ابتدا در جيره غذايي دام به مقدار كم وسپس به مرور اقزايش يابد.

 

 

[پسری از بابلسر 1800]

راهنــمای ذخـیره سـازی علـوفه ­ مرطوب

 

 

 

 

 

علوفه‌هایی همچون شبدر، برگ چغندر، قصیل جو، تفاله‌تر چغندر‌قند، ذرت علوفه‌ای و سایر ضایعات مرطوب کشاورزی از این جمله‌اند.

در این مقاله سعی می‌شود اطلاعات مفید و کاربردی برای تهیه سیلو از مواد غذایی با رطوبت بالا که امکان نگهداری آن را برای طولانی مدت فراهم می‌سازد، در اختیار قرار داده شود.

روش­های نگهداری علوفه مرطوب

در بافت گیاهی انواع علوفه‌، مواد غذایی وجود دارد که محیط مناسبی برای رشد میکروب‌ها و قارچ‌هاست. این موجودات در حالت عادی در رطوبت بالا به سرعت باعث فساد و کپک‌زدگی می‌شوند. برای جلوگیری از فساد علوفه، محیط باید اسیدی یا قلیایی شود.

الف-ایجاد محیط اسیدی

برای ایجاد یک محیط اسیدی ما می‌توانیم از اسیدهای خوراکی استفاده کنیم اما این مواد گران‌قیمت هستند. بنابراین بهترین راه‌حل استفاده از میکروب‌های مفید است. این دسته از میکروب‌ها اطراف ما وجود دارند ولی فقط در محیط‌هایی که هوا نیست می‌توانند بر میکروب‌ها و قارچ‌های مضر غلبه کنند. برای این کار باید محیط مناسب را برای رشد آنها فراهم کنیم. حال سئوال این است که محیط مناسب برای رشد میکروب‌های مفید چگونه محیطی باید باشد؟ محیطی که از نظر رطوبت، مواد قندی مناسب بوده و فاقد هوا باشد.

1 -رطوبت علوفه

رطوبت مناسب برای علوفه 65 تا 70 درصد است. اگر میزان رطوبت بیشتر باشد(به علت اسیدی شدن بیش از حد مشکل ایجاد می‌شود). برای کاهش رطوبت، به علوفه کاه خشک اضافه می‌کنیم، اما رطوبت کمتر از 55 درصد باعث تولید اسید کمتر شده و سیلو فاسد می‌شود. برای تامین رطوبت با افزودن آب، رطوبت را به 65درصد می‌رسانیم (برای تخمین میزان رطوبت یک مشت از علوفه را در دست گرفته و محکم بفشارید. اگر آب از آن خارج شد رطوبت بیش از 70 درصد است و اگر دست شما خیس نشد رطوبت کمتر از 50 درصد است. رطوبت مناسب زمانی است که فقط دست شما خیس شود.

2 - مواد قندیدر علوفه ای همچون ذرت علوفه‌ای، قصیل جو، تفاله تر چغندر قند، کنگر سبز، برگ چغندر، بطور طبیعی مواد قندی(کربوهیدرات) به اندازه کافی وجود دارد. اما در علوفه‌هایی همچون شبدر، یونجه، تفاله مرکبات، تفاله گوجه‌فرنگی تر، مواد قندی کمتر است و باید با اضافه کردن ملاس و یا آرد جو مواد قندی کافی به آن اضافه شود. برای این‌کار به ازای هر ده کیلو ماده خشک علوفه، نیم کیلو ملاس و یا سیصد گرم آرد اضافه کرده و آن ‌را مخلوط می‌کنیم.

3 - خروج هوا از علوفه

برای خارج کردن هوا از علوفه آن را با فشار اجسام سنگین مثل یک غلطک سنگین یا فشار چرخ تراکتور یا وسایل نقلیه دیگر پرس کرده و می‌فشاریم و سپس با استفاده از نایلون آن را در مقابل ورود هوا نفوذ ناپذیر می‌کنیم. اگر سیلوی سنتی(کوچک) در اختیار دارید با کشیدن نایلون عریض(عرض 6 متر) و سپس ریختن خاک بر روی آن از ورود هوا جلوگیری می‌شود. در غیر این‌صورت باید بر روی زمین یک نایلون عریض پهن کرده و پس از ریختن مواد روی آن را دوباره با پلاستیک بپوشانید و با اجسام سنگین مثل خاک یا لاستیک فرسوده از باد و باران و نور آفتاب محافظت نمایید؛ البته می‌توان در هر محیطی که فاقد هوا باشد(مثل بشکه پلاستیکی) این کار را انجام داد.

 

نکته:

دقت کنید محل زمین سیلو طوری انتخاب شود تا در هنگام بارندگی، در آن‌جا آب جمع نشود و موش و سایر جوندگان نتوانند با حفر سوراخ باعث هواگرفتگی و فساد علوفه شوند.

ب-قلیایی­ کردن محیط:

راه دوم قلیایی کردن محیط برای جلوگیری از رشد میکروب‌های مضر است. البته باید توجه داشت که اسیدی‌کردن، روش به مراتب بهتری است و علوفه تولید شده خوش خوراک‌تر است اما در مواردی که مواد قندی در علوفه کم است به ناچار از این روش استفاده می‌کنیم. برای این‌کار ما باید از مواد شیمیایی قلیایی استفاده کنیم، مواد شیمیایی قلیایی مانند سود سوز آور یا آمونیاک بسیار خطرناک بوده و استفاده از آنها توصیه نمی‌شود. اما استفاده ا ز کود اوره به علت داشتن اوره و آزاد کردن آمونیاک در داخل سیلو بسیار مناسب است. برای این‌کار باید چند نکته رعایت شود

1 - رطوبت مناسب: رطوبت مناسب برای این کار بین 60 تا 70 درصد است که همان‌طور که قبلاً گفته شد با روش‌هایی قابل تنظیم و ایجاد است.

2 - خارج کردن هوا: در این روش لازم به فشردن علوفه با اجسام سنگین نیست و تنها فشار غلطک‌های کوچک دستی و فشار پای کارگر کافی است.

3 - افزودن اوره به علوفه سیلو شده: برای اضافه کردن اوره باید به ازای هر یک تن ماده خشک مواد علوفه‌ای 20 کیلو کود اوره اضافه شود.

نحوه اضافه­ کردن کود اوره

اگر علوفه دارای رطوبت کافی است(به نسبت یک سوم اوره و دوسوم آب) یعنی برای مثال یک کیلو کود اوره را با دو لیتر آب مخلوط نموده و برای 50 کیلو علوفه مصرف می‌شود. اما اگر رطوبت کافی نیست کود اوره مصرفی را با کل آب مورد نیاز اضافه کرده و بر روی علوفه می‌پاشیم (توسط آب‌پاش یا سم‌پاش).

زمان نگهداری علوفه در سیلوی اسیدی و نحوه مصرف آن

سیلوی اسـیدی معمولاً بلافاصله بعد از تهیه قابل اســتفاده است و می توان با کنار زدن یک قسمت از نایلون به تدریج از آن استفاده نمود. اما باید توجه کرد که اگر هوا به علوفه برسد بعد از 36 ساعت علوفه فاسد می‌شود و باید قسمت‌های در معرض هوا را به سرعت و با عمق 15 سانتی متر روزانه مصرف کرد.

توجه:

در صورت باز نشدن، سیلو برای ماه‌های متمادی سالم و قابل استفاده است. اما در صورت ورود آب باران یا زه آب، سوراخ شدن نایلون توسط موش یا حیوانات و انسان و باز شدن روی سیلو به سرعت و ظرف چند روز قسمت‌های در معرض هوا، فاسد و غیر قابل استفاده شود. علوفه مصرفی دردام‌های مختلف متفاوت و (در حدود 2-1 درصد وزن بدن دام) به صورت ماده خشک است.

میزان مجاز مصرف و نحوه مصرف سیلوی قلیایی

در این سیلو علوفه بعد از بیست روز قابل استفاده است و به علت بوی تند آمونیاک باید قبل از مصرف حتماٌ هوادهی شود(حداقل 3 ساعت قبل از مصرف علوفه باید از سیلو خارج و در هوای آزاد قرار داده شود) و با مصرف تدریجی آن دام کم‌کم به خوردن آن عادت کند.

میزان مصرف این نوع سیلو برای انواع دام می‌تواند تا 1درصد وزن بدن دام به صورت ماده خشک انجام شود.

نکته:

طول دوران عادت دام به علوفه قلیایی 10‌روز است. طی این زمان دام به‌تدریج و در صورت لزوم با مخلوط کردن علوفه با سایر غذاها به آن عادت خواهد کرد.

توصیه های لازم برای مصرف علوفه در دام های مختلف

1 - گاو شیری

علوفه‌ای که در سیلوی اسیدی(تخمیری) تهیه شده باشد به راحتی تا 50 درصد یا نصف ماده خشک خوراک روزانه گاو شیری را تامین می‌نماید و به علت هزینه کم تهیه این علوفه‌ها از این طریق در هزینه تولید شیر صرفه‌جویی خواهد شد. هم‌چنین برای تغذیه گوساله‌های 6 تا 12 ماهه و گاوهای خشک و گاو نر نیز به راحتی مصرف می‌شود.

سیلوی قلیایی یا آمونیاکی فقط برای گاوهای شیری کم تولید که زیر 18 کیلو گرم شیر تولید می‌کنند، توصیه می‌شود و مصرف آن برای گوساله‌های 3 تا 6 ماهه، توصیه نمی‌شود؛ اما مصرف آن برای گاوهای نر توصیه می شود. اما باید توجه داشت که در هنگام مصرف، علوفه‌ای که در اختیار دام قرار داده می‌شود باید همراه با دانه غلات مانند جو یا کنسانتره مصرف شود. در صورت بروز مسمومیت آمونیاکی می‌توان با مصرف سرکه(مخلوط نیم لیتر سرکه و نیم لیتر آب) به درمان دام پرداخت

2 - گوسفند و بز

مصرف علوفه تهیه شده در سیلوی اسیدی برای گوسفند و بز داشتی بلامانع است و با مصرف این علوفه در جیره بره‌های‌پرواری در هزینه تعلیف آنان صرفه‌جویی زیادی خواهد شد. میزان مصرف علوفه تا 40% ماده خشک مصرفی حیوان می‌تواند انجام شود.

علوفه‌های تهیه شده در سیلوهای قلیایی(آمونیاکی) نیز برای دام سبک (گوسفند و بز داشتی) قابل استفاده است ولی فقط در شرایطی توصیه می‌شود که در جیره مصرفی دام مواد قندی کافی(جو، گندم و کنسانتره) و همچنین آب کافی در اختیار باشد، مصرف این علوفه تا حداکثر یک کیلوگرم در روز انجام می‌شود.

3 - سایر دام ­هامصرف علوفه اسیدی(تخمیری) برای انواع دام ها(از جمله شتر، گاومیش، اسب و الاغ) انجام می‌شود. اما درخصوص علوفه قلیایی(آمونیاکی) مصرف آن برای تک سمیان مانند اسب و الاغ می‌تواند کشنده و خطرناک باشد؛ اما در نشخوارکنندگان مانند شتر و گاومیش مصرف آن ایرادی ندارد.

 

 

نویسنده : صابر

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[پسری از بابلسر 1800]

خوراک‏هاى علوفه‏اى و کنسانتره دام

 

 

الف - علوفه ‏ها هرگونه خوراک گياهى و پرحجم که ارزش غذايى داشته باشد و خوش‏خوراکهم باشد، علوفه نام دارد.يونجه يابيده: اين علوفه ارزش غذايى زيادى دارد. يونجه به عنوان يک غذاى عالى در تغذيه دام به خصوص براى گاو شيرى استفاده مى‏شود. پروتئين و کلسيم بالاى اين علوفه نشانه مرغوب‏بودن آن است. زمان برداشت يونجه وقتى است که يک سوم بوته‏ها به گل بنشينند. در جيره غذايى گاو شيرى، بين دو تا چهار کيلوگرم يونجه در روز کافى و مناسب است. علف باغ: اين علف در تغذيه گاو شيرى و پروارى استفاده مى‏شود. به دليل داشتن رشته‏هاى بلند، نشخوار دام‏ها را زياد مى‏کند. به علاوه در گاوهاى شيرى باعث بيشترشدن چربى شير مى‏شود. براى جلوگيرى از خارج‏شدن سريع خوراک‏هاى آردى از بدن دام‏هاى پروارى از اين علوفه استفاده مى‏کنند.کاه به علت خشک و پُرحجم‏بودن، ارزش غذايى زيادى براى دام‏ها ندارد. از نظر ارزش غذايى، کاه جو از کاه گندم بهتر است. همچنين کاه گندم از کاه برنج بهتر است. براى دام‏هاى سنگين بهتر است که کاه به صورت رشته‏هاى بلند باشد. مصرف کاه بايد کم و به مقدار لازم باشد. هر چه مقدار اين علوفه در جيره غذايى دام‏ها بيشتر باشد، جلوى هضم و مصرف بيشتر غذا را مى‏گيرد. بهت راست کاه را هميشه بعد از خوراک‏هاى ديگر به دام‏ها داد.اگر کاه و علوفه‏هاى مانند آن به صورت غنى شده به دام‏ها داده شوند. ارزش غذايى بيشتر مى‏دارند. براى گاوهاى خشک مى‏توان مقدار بيشترى از اين علوفه در جيره غذايى قرار داد.سيلوها: براى استفاده بيشتر و بهتر از علوفه‏هاى خشک و هضم بهتر اين علوفه‏ها، آنها را سيلو مى‏کنند.ب - خوراک‏هاى فشرده شده يا کنسانتره دامىعلوفه‏هاى آردى و خوراک‏هايى که از رشته‏هاى کمى تشکيل شده‏اندراخوراک‏هاى کنسانتره‏اى مى‏گويند. وقتى مقدار مشخصى از ماده‏هايى مانند جو، سبوس، تفاله چغندر قند، کنجاله تخم پنبه را با تکميل‏کننده‏هاى معدنى و ويتامينى مخلوط کنند، خوراک کنسانتره تهيه مى‏شود.براى برطرف‏کردن نياز غذايى دام‏هايى که توليد بالايى دارند، علاوه بر علوفه بايد مقدار مشخصى از کنسانتره دامى هم استفاده کرد. به گاوهاى بومى و دورگ روستايى که بيشتر از هشت کيلوگرم شير توليد مى‏کنند، بايد مقدار مشخصى کنسانتره دامى داد.به دامداران عزيز سفارش مى‏شود اگر خوراک را از کارخانه خريدارى مى‏کنند، در هنگام تهيه و مخلوط کردن کنسانتره در کارخانه حضور داشته باشند. به اين ترتيب، مى‏توانند کنترل کنند که از هر ماده‏اى به مقدار مشخص و لازم در کنسانتره مخلوط شده است و جلوى هرگونه تقلب گرفته شود.براى تهيه کنسانتره به وسيله خود دامدار، مى‏توانيد از دستور زير استفاده کنيد. اين دستور براى گاو شيرى که بين ده تا پانزده کيلوگرم شير توليد مى‏کند، مناسب است.مقدار جو سى و پنج تا چهل درصد، سبوس گندم سى تا سى و پنج درصد، تفاله چغندر قند هشت تا ده درصد، کنجاله تخم پنهب پنج تا هفت درصد، نمک نيم درصد و سبوس برنج شش تا هشت درصد بايد باشد. به اين ماده‏ها مقدارى کربنات کلسيم يا دى‏کلسيم فسفات هم اضافه مى‏کنند.نکته‏هاى مهم در تغذيه مخلوط علوفه و کنسانترهبراى گاوهاى شيرى روستايى که توليد شير آنان به هفت تا هشت کيلوگرم مى‏رسد، لازم نيست که از کنسانتره استفاده کنيد. با علوفه‏هاى مرغوب مى‏توان نياز غذايى اين دام‏ها را برطرف کرد. ولى براى گاوهايى که در روز بيشتر از هشت کيلوگرم شير توليد مى‏کنند، بايد از کنسانتره استفاده کرد.براى اين گاوها در برابر هر يک کيلوگرم شير توليدى، نيم کيلوگرم کنسانتره دامى لازم است. براى مثال اگر گاوى چهارده کيلوگرم شير توليد مى‏کند، بايد روزانه هفت کيلوگرم کنسانتره به اضافه مقدار لازم علوفه تازه و مرغوب بخورد.تغيير جيره غذايى دام بايد با احتياط کم‏کم انجام شود. تا باعث کم‏شدن توليد نشود. اگر در غذاى دام از ضايعات استفاده مى‏شود بايد با توجه به نوع ماده افزودنى از مقدار کنسانتره کم کرد.علوفه‏هاى سبز، رطوبت زيادى دارند. به همين دليل دو تا سه برابر علوفه‏هاى خشک بايد مصرف شوند. اگر بتوان علوفه و کنسانتره را به طور کامل مخلوط کرد، خيلى مناسب است. اگر اين کار انجام نشد، سعى کنيد فاصله زمانى بين تغذيه با علوفه و کنسانتره خيلى کم باشد.براى بيشترشدن مقدار توليدشيره مى‏توان تا حدودى از کنسانتره دامى استفاده کرد. مصرف زياد کنسانتره باعث کم‏شدن چربى شير مى‏شود. در اين حالت بايد از علوفه‏هاى مرغوب با رشته‏هاى بلند و کنجاله تخم پنبه استفاده کرد.دستور تهيه کسانتره براى گوساله‏هاى پروارىمقدار چهل تا چهل و پنج درصد جو، سى تا سى و پنج درصد سبوس، ده تا دوازده درصد تفاله چغندر، سه تا پنج درصد کنجاله تخم پنبه، هشت تا ده درصد سبوس برنج را با مقدارى کربنات کلسيم مخلوط کنيد. سپس در اختيار دام‏ها بگذاريد.فراهم‏کردن خوراک لازم براى دام‏هاى مختلفهمه دامها براى توليد بايد انرژى و پروتئين کافى مصرف کنند. مقدار مصرف ماده‏هاى غذايى دام‏ها با هم فرق مى‏کند.الف - گاوهاى شيرده: اين گاوها به دليل توليد شير، خوراک‏هايى لازم دارند که پروتئين زيادى داشته باشند. مخلوط علوفه‏هايى مانند يونجه خشک با کنسانتره دامى که انرژى کافى داشته باشند، بسيار مناسب است.مقدار خوراک براى اين دام‏ها به نوع دام حک هبومى است يا دورگ و مقدار شير توليدى بستگى دارد. مقدار ماده غذايى خشک براى گاوى که دوازه کيلوگرم در روز شير مى‏دهد و پانصد کيلوگرم وزن دارد، ده کيلوگرم است. دو کيلوگرم از اين مقدار بايد کنسانتره باشد.در ابتداى دوره شيروارى چون دام وزن زيادى را از دست داده و اشتهاى کمترى دارد، بايد از علوفه‏هاى مرغوب و کنسانتره خوب استفاده کرد. به علاوه از دادن علوفه‏هايى مانند کاه و سبوس برنج بايد خوددارى شود.ب - گاوهاى خشک آبستندر آخر دوره شيروارى يعنى سه ماه قبل از زايمان کم‏کم بايد از مقدار کنسانتره دامى و علوفه‏هاى مرغوب کم کرد. به جاى آن مى‏توان، خوراک‏هاى کم‏ارزش‏تر را در غذاى دام قرار داد. يعنى مى‏توان به طور کامل از علوفه استفاده کرد و ديگر به دام‏ها کنسانتره نداد. استفاده زياد از غذاى آردى در گاوهاى خشک باعث چاقى آنان مى‏شود. در نتيجه، سخت‏زايى و بيشترشدن هزينه‏ها را به دنبال دارد.دو هفته قبل از زايمان، کم کم مقدار کنسانتره در غذاى دام را اضافه کنيد. همچنين از علوفه‏هاى مرغوب مانند يونجه بايد در خوراک دام استفاده کرد.ج - گوساله ‏هاى پروارىسه ماهه اول دوره پروار: در اين دوره، استخوان‏ها و اندام گوساله‏ها رشد مى‏کند. بنابراين گوساله‏ها به خوراک‏هايى نياز دارند که پروتئين زيادى داشته باشند. براى اين کار، علوفه‏هايى مانند يونجه و علف باغ مناسب هستند. به علاوه در مخلوط کنسانتره بايد از کنجاله تخم پنبه استفاده کرد. همچنين استفاده از کربنات کلسيم يا پودر آهک و خوراک‏هاى کلسيم‏دار ضرورى است.اضافه‏وزن روزانه در اين دوره، با هزينه کمتر و سرعت بيشتر انجام شود. بنابراين، پروار دام‏هاى جوان از نظر اقتصادى باصرفه‏تر است.سه ماهه دوم پروار: در اين دوره گوساله‏ها رشد ابتدايى خود را انجام داده‏اند. در نتيجه، استخوان‏ها و اندام‏ها رشد کمترى دارند. بنابراين، براى پروار و چاق‏شدن گوساله‏ها بايد از خوراک‏هاى پرانرژى و علوفه‏هايى که تا حدودى مرغوب هستند، استفاده کرد.آرد جو، تفاله چغندر قند، ملاس، علف باغ و مقدارى يونجه و کاه براى اين دوره مناسب هستند. در اين دوره براى اضافه‏شدن وزن گوساله‏ها بايد هزينه بيشترى کرد. همچنين هفتاددرصد غذاى دام بايد از کنسانتره دامى که مواد پرانرژى دارد، تشکيل شود.استفاده از ضايعات در تغذيه دامنان خشکخوراکى است که از آرد گندم به دست مى‏آيد. اين خوراک براى دام‏هاى شيرى و پروارى مناسب است. براى استفاده از اين خوراک بايد بسيار دقت کرد. زيرا اگر نان خشک کپک زده باشد، باعث مسموم‏شدن دام‏ها مى‏شود. به علاوه در درازمدت در گاوهاى شيرى باعث ناراحتى‏هايى مى‏شود.چون نان‏هاى خشک به طور صحيح جمع‏آورى نمى‏شوند، ممکن است لابه‏لاى آنها چيزهايى مانند تيغ، سوزان و پلاستيک وجود داشته باشد. اگر اين چيزها خورده شوند، موجب ناراحتى‏هاى مختلف براى دام مى‏شوند.چيزهايى مانند ميخ يا سوزن به طور مسقيم وارد نگارى حيوان مى‏شوند، کم‏کم از ديواره نگارى مى‏گذرند و به قلب مى‏رسند. در نتيجه باعث مرگ ناگهانى حيوان مى‏شوند. ماده‏هاى پلاستيکى نيز باعث بسته‏شدن روده‏هاى دام مى‏شوند.سبوس برنجنوع درجه يک آن دانه‏هاى برنج دارد و به شکل آردى است، اين نوع از سبوس براى دام‏ها مفيد است. اما نوع‏هاى ديگر که زبره زيادى دارند، براى خوراک دام مفيد نيستند. از اين ماده در مخلوط کنسانتره براى گاو شيرى شش درصد و براى گاو پروارى نه درصد مى‏توان در نظر گرفت.ملاساين خوراک، خاصيت انرژى زايى و مُلين بودن دارد. مى‏توان تا ده‏درصد از آن را در جيره غذايى روزانه در نظر گرفت. شروع تغذيه با اين خوراک بايد کم‏کم باشد. ملاس جايگزين خوبى براى غذاتى مانند جو و ذرت است.استفاده از ضايعات براى کم‏شدن قيمت جيره غذايى و استفاهد بهتر و بيشتر از محصولات فرعى کارخانه‏ها بسيار مناسب است. ولى مصرف بيشتر از اندازه و ناگهانى اين مواد باعث ناراحتى‏هاى شديد گوارشى براى دام مى‏شود. براى مثال، استفاده از چغندر خوراکى، خربزه، هندوانه و صيفى‏جات ديگر بايد کم‏کم شروع شود. يعنى از روزى دويست گرم شروع شود در پايان هم کم‏کم قطع شود.روش غنى‏سازى کاهبه دليل استفاده زياد کاه در تغذيه دام، غنى‏سازى اين علوفه اهميت زيادى دارد. براى غنى‏سازى کاه، ابتدا آب و مقدار مشخصى اوره را با هم مخلوط مى‏کنند. اگر ملاس هم وجود داشته باشد، مقدار مشخى از ملاس هم با آن مخلوط مى‏کنند. وقتى اوره و ملاس در آب به خوبى حل شد، آن را بر روى توده کاه مى‏پاشند و کاه را به هم مى‏زنند. سپس آب را در داخل سيلوى سيمانى مى‏ريزند و فشرده مى‏کنند. با اين کار هواى داخل سيلو خارج مى‏شود. سپس اب استفاده از پلاستيک روى آن را مى‏پوشانند. اين کاه به مدت بيست و پنج روز به همين صورت باقى مى‏ماند و سپس مصرف مى‏شود.مقدار ماده‏هاى لازم براى غنى‏سازى کاهلاس ۴ تا ۱۰ کيلوگرمکاه ۱۰۰ کيلوگرمآب ۵۰ تا ۸۰ ليتراوره ۴ کيلوگرمفايده‏هاى غنى‏سازى کاه۱- پانزده درصد به ارزش غذايى کاه اضافه مى‏شود.۲- پروتئين کاه بيشتر مى‏شود.۳- کاه خوش خوراک مى‏شود.۴- اگر در غنى‏سازى کاه از ملاس هم استفاده شود، انرژى آن بيشتر مى‏شود.نکته‏هاى مهم در تغذيه دام۱- براى جلوگرى از نفخ دام بايد کاه غنى‏شده را همراه با علوفه‏هاى خشک ديگر استفاده کرد. مقدار کاه غنى‏شده را براى گوسفند از دويست گرم و براى گاو از سيصد گرم در روز شروع مى‏کنند. کم‏کم اين مقدار را بيشترى مى‏کنند.۲- سبوس به تنهايى، خوراک کنسانتره به حساب نمى‏آيد. از دادن مقدار زياد اين خوراک به دام خوددارى کنيد. زيرا باعث کم‏شدن چربى شير مى‏شود.۳- آرد گندم براى تغذيه نشخوارکنندگان مناسب نيست. چون پروتئين موجود در گندم باعث نفخ در گاو مى‏شود. همچنين حرکت شکمبه را کم مى‏کند و باعث ناراحتى‏هاى گوارشى در دام مى‏شودمنيع :

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[پسری از بابلسر 1800]

ا

ستفاده از اوره در جيره غذايی گاو

رمضانعلي عزيزي

عضو هيات علمي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان مركزی

 

گاو مانند ساير دامهای نشخوار کننده توانايی استفاده از ازت غيرپروتئينی npn)

¹

) برای تامين بخشی از نيازهای پروتئينی را دارد. در شکمبه گاو, ميلياردها باکتری, قارچ و پروتوزوا ساکن هستند. اين ميکروارگانيسمها توانايی استفاده از ازت غيرپروتئينی جيره را دارند. ازت غيرپروتئينی در شکمبه شکسته شده (هيدروليز) و به ازت آمونياکی تبديل مي گردد. ميکروارگانيسمها از اين ازت برای ساختن بدن خودشان استفاده می نمايند که در نهايت باعث توليد(سنتز) پروتئين ميکروبی می شود. سرانجام, ميکروبها از شکمبه عبورکرده ودر قسمت های پائينتر دستگاه گوارش دام ميزبان هضم می گردند. وقتی پروتئين ميکروبی هضم شد, اسيدهای آمينه آزاد شده و سپس اين اسيدهای آمينه وارد جريان خون مي گردند.

شرح تکنولوژی

زمانی که اوره جايگزين منابع پروتئينی گران قيمت در جيره غذايی گاو مي گردد (يا عموما نشخوارکننده ها) موارد زير حتما بايد رعايت گردد:

1-سطوح افزودن اوره به جيره:

- 1% کل جيره هوا خشک يا

-3% مخلوط کنسانتره يا

25-30% کل ازت جيره

سطح اوره در مخلوط کنسانتره را می توان به بيش از 3% افزايش داد به شرط اينکه مواد خوشخوراکی مثل ملاس درجيره استفاده شود

2-برای استفاده بهينه از اوره بايد مقادير مناسبی از کربوهيدراتهای سهل الهضم يا انرژی, مواد معدنی و ويتامين ها در جيره موجود باشند. زيرا

ميکروارگانيسم ها برای ساختن پروتئين بدن خودشان از منبع ازت غيرپروتئينی به اين مواد نياز دارند.

3- ملاس منبع خوبی از نظر انرژی و مواد معدنی می باشد. در صورتيکه ملاس به راحتی در دسترس باشد می توان مخلوط آب, اوره و ملاس با حداکثر 10% اوره بصورت ليسيدنی با رعايت موارد احتياطی در اختيار دام گذاشت. برای تنظيم مصرف اين مخلوط توسط دام می توان از استوانه چرخان استفاده نمود که آغشته به مخلوط آب, اوره و ملاس می باشد. برای تهيه اين مخلوط توصيه می شود که از 5/2 کيلوگرم اوره, 5/4 کيلوگرم ملاس و 28 ليتر آب استفاده شود.

4-مکمل های پروتئينی حاوی اوره ارزانتر از مکمل های بدون اوره می باشند.

 

اخطار

اوره بايد به خوبی با جيره غذايی مخلوط شود. برای جلوگيری ازمصرف زياد اوره و مسموميت آمونياکی نبايد هيچگونه توده ويا کلوخه اوره در خوراک باشد. علائم مسموميت اوره شامل بيحالی, ريزش زياد بزاق, کاهش اشتها و حتی مرگ می باشد. در استفاده از اوره به عنوان خوراک موارد زير دقيقا بايد رعايت شود:

1.به دامهای کمتر از يک سال و آنهائيکه بيمار هستند اوره داده نشود.

2.انرژی خوراکها مناسب باشد

3.مصرف اوره بايد دقيقا کنترل شود.

4.يک دوره عادت پذيری اکيدا توصيه می شود.

[پسری از بابلسر 1800]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

آشنایی با نیازهای غذایی دام

اصولاً باید توجه داشت که استفاده از یک نوع ماده غذایی به تنهایی نمی تواند تمام احتیاجات دام را برطرف کند، چون از طرفی حجم شکمبه ودستگاه گوارش حیوان محدود است واز طرف دیگر بدن حیوان به مجموعه ای از مواد غذایی احتیاج دارد. این مجموعه مواد غذایی را جیره غذایی می نامند که باید برحسب احتیاجات نگهداری واحتیاجات تولید حیوان ونوع مواد غذایی وبا توجه به جنبه های مالی آن تهیه و تنظیم گردد.

 

باید توجه داشت که برخی از مواد غذایی برای دسته ای از دامها می تواند غذایی کامل باشد، درصورتی که برای گروهی دیگر این طورنیست. مثلاً شیر برای گوساله شیرخوار غذای کاملی است ولی ازیک سن معین به بعد این غذا به تنهایی نمی تواند تمام احتیاجات حیوان را برآورده سازدویا میش ها دردوره بارداری به مواد غذایی بیشتری احتیاج دارند. غذای نامناسب وناکافی اثرات نامطلوب روی میش ها و بره ها می گذارد، زیرا احتیاجات غذایی جنین ازطریق غذای مادر تامین می گردد وکمبود مواد غذایی مخصوصاً دراواخر دوره آبستنی موجب تولید بره های لاغر وضعیف می گردد وخوراک مناسب باعث رشد سریع بره ها یا گوساله ها می شود. همچنین درپرواربندی، دامها احتیاج به غذاهای متراکم و مقوی دارند تا اضافه وزن آنها مقرون به صرفه اقتصادی باشد.

برای حداکثر تولید شیر ، تغذیه دامها با علوفه وکنسانتره به همراه یکدیگر لازم بوده و مکمل هم عمل می کنند.

به طور کلی برای تامین نیازهای غذایی دامها باید احتیاجات آنها را درمراحل مختلف زندگی مثل مرحله خشک بودن، مراحل مختلف آبستنی، مرحله شیرواری، مرحله شیرخوارگیبره ها وگوساله ها تامین نمود.

 

به نظر می رسد که درکشورما تولید یک لیتر شیر از علوفه، گران تر از تولید یک لیتر شیر با کنسانتره باشد، زیرا انرژی علوفه کمتر ازغلات است و ازطرفی کیفیت علوفه درکشور پایین است. البته باید توجه داشت که تولید شیر به عوامل مختلفی بستگی داردکه مدیریت تغذیه قسمتی ازاین عوامل است.

 

امروزه درعمل ثابت شده است پرواربندی دام با استفاده ازمواد کنسانتره، سود بیشتری را نسبت به چرا بردن دام نصیب دامداران می کند.

دامدران عزیز می دانند که علوفه های خشبی مخصوصاً آن دسته که دارای فیبر بیشتری هستند ، به دلیل قابلیت هضم کمتر، مدت زمان بیشتری درشکمبه مانده و برروی مقدار تولید شیر یا گوشت اثر منفی می گذارند ومقدار تولید را کاهش می دهند. هر چند که برای تولید شیر با کیفیت مناسب وحفظ سلامتی دام بایستی ازعلوفه های خشبی نیز درجیره روزانه دام استفاده کرد، اما کنسانتره، درمقایسه با علوفه خشبی ازقابلیت هضم بسیار بالایی برخوردار است ودرجایی که کمیت و کیفیت علوفه های خشبی درحد پایین است برای تولید بیشتر وداشتن دام سالمتر، مصرف کنسانتره دامی امری ضروری می باشد.

انواع جیره غذایی

به طوراجمال به مجموعه مواد غذایی که یک حیوان درطول یک شبانه روز کامل دریافت می کند جیره اطلاق می شود. به طور عمومی جیره ها برسه نوع پایه ریزی می گردند که بسته به نوع و جنس و... دامها متغیر است.

1- جیره نگهداری: اگر حیوانی هیچ نوع تولید وافزایش یا کاهش وزنی نداشته باشد ، جیره آن براساس نیاز روزانه حیوان تعیین می گردد که به آن جیره نگهداری گفته می شود.

 

2- جیره آبستنی: چنان که از عنوان آن مشخص است این جیره برای دامهای ماده آبستن درنظر گرفته می شود که برحسب اینکه درچه ماهی از حاملگی هستند جیره آنها تنظیم می شود .

 

3- جیره تولید: این جیره نیز بر اساس تولیدات دام(شیر، گوشت ، پشم و...)تنظیم می گردد.

دامدار عزیز : هنگام تغییر دادن جیره غذایی، این عمل را به تدریج انجام دهید تا حیوان دچار تنش نشود.

 

کنسانتره یا غذای متعادل چیست؟

همان طور که اشاره شد دام برای تولید مناسب به مجموعه ای از مواد غذایی نیاز دارد وبدیهی است که تمامی مواد غذایی مورد نیاز دریک نوع علوفه بطور کامل یافت نمی شود لذا برای برطرف کردن این کمبود ها تعدادی از مواد غذایی با یک ترکیب معین ومقدار مشخص پس ازآسیاب کردن با هم مخلوط وخوراک فشرده شده جدیدی که اصطلاحاً کنسانتره نامیده می شود تولید می گردد تا حداقل نیاز واحتیاجات نگهداری وتولید را دردام تامین نماید. به عبارت دیگر کنسانتره یا غذای متعادل ترکیبی از تعدادی مواد غذایی است که قادر است همه عناصر ومواد ضروری بدن دام را به اندازه کافی تامین کند.

 

مواد اولیه ای که با استفاده از آنها کنسانتره تهیه می شود دارای کیفیت مرغوبی می باشد که درادامه به آن اشاره خواهد شد. دراینجا لازم است بطور خلاصه اشاره ای به ارزش غذایی برخی از مواد سازنده کنسانتره داشته باشیم.اما قبل از آن مروجین ودامداران گرامی باید بدانند که پروتئین ، چربی، مواد قندی یا کربوهیدرات ها، مواد معدنی وویتامین های مورد نیاز بدن دام چه موادی هستند وچه نقشی را دربدن دام به عهده دارند؟

اصول تهیه جیره متعادل یا کنسانتره

درتهیه جیره های غذایی دام باید نکات زیر رعایت شود:

1- جیره متعادل باآگاهی ازمیزان احتیاجات دام و ترکیب مواد مغذی تشکیل دهنده آن تهیه می گردد.

2- جیره متعادل به مقدار کافی انرژی وپروتئین مورد نیاز دام را تامین می کند.

3- جیره متعادل خوش خوراک ودارای قابلیت هضم بسیار بالا می باشد.

4- جیره متعادل دارای کلیه عناصر معدنی و ویتامین های مورد احتیاج دام به میزان مورد نیاز می باشد.

5- جیره متعادل عاری ازعناصر مضر و مواد سمی برای بدن دام می باشد.

6- قیمت تمام شده جیره متعادل از نظر اقتصادی قابل برگشت بوده، به عبارت دیگر قیمت جیره از قیمت موادی که دام تولید می کند، کمتر بوده و سود کافی را برای دامدار عاید می کند.

7- جیره متعادل یا کنسانتره، مطابق اصول بهداشتی تهیه شده و به سلامت دام خللی وارد نکرده وبویژه طعم و بوی شیر وگوشت رانامطلوب نمی سازد.

برای رسیدن به ظرفیت تولیدی دامها، بخصوص دامهای اصیل وپرمحصول ، استفاده از علوفه ای که بتواند جوابگوی نیاز های دام باشد، بشدت موثر می باشد، بطوری که حتی دامدارانی که شناخت کافی ازمسائل تغذیه دام ندارند، کاملاً این نیاز را درک نموده واکثراً با کنجکاوی فراوان درصدد کشف علل موفقیت دامدارانی هستند که درزمینه تولیدات دامی موفق بوده و توانسته اند با تغذیه صحیح دام به حداکثر بهره وری دست یابند.

مواد مغذی موجود درکنسانتره واهمیت آن درتامین سلامتی دام

1- کربوهیدرات ها یا مواد قندی انرژی زا: موادی هستند که انرژی مورد نیاز دام را تامین کرده واین انرژی صرف تامین فعالیت های حیاتی مختلف بدن دام می شود. کربوهیدرات ها اولین و مهمترین ماده مغذی برای دام هستند . مثلاً دام برای تولید شیر ، گوشت ، حرکت ، خوردن و سایر فعالیت های روزانه به انرژی نیاز دارد . موادی مثل غلات، ملاس و تفاله چغندر قند دارای انرژی زیاد هستند.

 

2- پروتئین ها: پروتئین درشکل گیری عضلات و تولید شیر اهمیت بسیاری دارد وکمبود آن موجب کاهش رشد، تولید ، اختلال درسلامت دام وتولید مثل دام می گردد. موادی مثل کنجاله تخم پنبه وکنجاله سویا دارای پروتئین زیادی می باشند.

 

3- چربی ها : اکثر مواد غذایی ، دارای مقداری چربی هستند. چربی نیز درتامین انرژی بدن دام نقش حیاتی دارد وبعضی ازویتامین ها مثل ویتامین K ،A ،D و E نیز توسط چربی ها به بدن دام منتقل می شوند.

 

4- مواد معدنی: این مواد نقش مهمی درتغذیه دام دارند. مواد معدنی درساختمان اسکلت بدن دام ودرترکیب تولیدات دام مانند: شیر، گوشت و غیره به کار می روند. مهمترین عناصر مورد نیاز دام شامل: کلسیم ، فسفر، منیزیم، سدیم،کلر، گوگرد، منگنز، روی، ید و آهن بوده که کمبود هریک ازآنها موجب کاهش رشد، تولید وباروری دام می گردد.

 

5- ویتامین ها: این مواد به مقدار کمتری مورد نیاز دامها هستند ولی به همین مقدار باید حتماً به بدن دامها برسند. کمبود بعضی از ویتامین ها، باعث عوارضی مثل کوری، عدم باروری، سقط جنین وکاهش رشد و ضعف سیستم ایمنی (کمبود ویتامینA وE ) و... می شوند.ویتامین های مورد نیاز که باید به کنسانتره اضافه شوند عبارتند از :E ،D وA وبقیه ویتامین ها به وسیله خود حیوان تولید می شود وبه همین دلیل کمتر به جیره افزوده می شود.

برخی از مواد تشکیل دهنده کنسانتره و ارزش غذایی آنها

دردنیا بیش از 15000 نوع مواد علوفه ای موجود است که بخش هایی ازآن درتشکیل کنسانتره نقش داشته ومتاسفانه درمملکت ما تنها از تعداد انگشت شماری بهره گیری می شود که این اقلام نیز عبارتند از:

1- ذرت: دانه ذرت یکی از انواع دانه های غلات است که به واسطه فراوانی نشاسته درآن ، ارزش غذایی نسبتاً زیادی دارد و از رو درجیره دام وطیور به عنوان ماده اولیه انرژی زا به مقدار زیاد مورد استفاده قرار می گیرد. ذرت، خوش خوراک بوده و قابلیت هضم آن بالاست وبندرت سبب ایجاد مشکلات تغذیه ای می شود.

دانه ذرت برحسب گونه و ارقام، متفاوت بوده و دارای رنگ های زرد، سفید و قرمز می باشدکه دانه زرد آن مصرف بیشتری دارد وسرشار از کارتینوئید (پیش ساز ویتامین A ) است . ذرت بطورمعمول حاوی 14 درصد رطوبت ، 8 درصد پروتئین، 5/3 درصد چربی و 7/2 درصد فیبر می باشد. از نظر مقدار پروتئین، کلسیم و فسفر، فقیرتر ازدانه های دیگر است ولی مجموع مواد مغذی قابل هضم (TDN) آن دربین غلات بالاترین مقدار است. همچنین دانه ذرت از نظر دو اسید آمینه ضروری لیزین و تریپتوفان فقیر می باشد. ذرت درتغذیه گوساله شیرخوار، غله اصلی است. میزان انرژی خالص ذرت برای گاوهای شیری حدود 2 مگا کالری وانرژی متابولیسمی آن برای طیور حدود 2/3 مگاکالری درکیلوگرم است.

2- جو: پس از گندم، جو متداولترین غله، بخصوص درمناطق معتدل وسرد محسوب شده و پروتئین آن درحدود 12-10 درصد وفیبر آن (مواد غیر قابل هضم)حدود 4/5 درصد می باشد. جو فاقد ویتامینA وD بوده وحدود 50-30 درصد کنسانتره را تشکیل می دهد.

3- سبوس گندم: سبوس گندم بسته به نوع گندم حاوی 16-5/12 درصد پروتئین خام و 6/4 درصد چربی و حدود 10 درصد فیبر خام می باشد. ارزش پروتئین سبوس بیشتر از ذرت و آرد گندم بوده ولی به پای دانه های روغنی بخصوص سویا نمی رسد. سبوس از دیگر مواد، فسفر بیشتری داشته(حدود 20/1 درصد) ولی از لحاظ کلسیم فقیر و حاوی حدود 14/0 درصد می باشد.

4- تفاله چغندر قند: غذایی حجیم و خوشمزه و ارزان می باشد که دارای مواد قندی زیاد بوده و حدود 6/9 درصد پروتئین و 5/0 درصد چربی می باشد. از نظر کلسیم غنی و ازلحاظ فسفر ضعیف می باشد.

5- کنجاله تخم پنبه: مقدار پروتئین کنجاله پنبه دانه استاندارد شده حداقل 36 درصد و حداکثر 43 درصد می باشد. چربی دراین نوع کنجاله حدود 6 درصد بوده و مواد قابل هضم آن کمتر از کنجاله سویا می باشد. دارای حدود یک درصد فسفر و 2/0 درصد کلسیم می باشد.

6- کنجاله سویا: این ماده غذایی مقام اول را ازنظر پروتئین وارزش غذایی درپروتئین های گیاهی دارا می باشد و دارای 46-41 درصد پروتئین خام وحدود 3/5 – 1 درصد چربی (بسته به روش روغن کشی)می باشد. کنجاله سویا دارای 29/0 درصد کلسیم و 66/0 درصد فسفر می باشد. کنجاله سویا از نظر اسید آمینه متیونین فقیر است.

7- ملاس چغندرقند: ملاس ماده ای انرژی زا است که ازمازاد کارخانه های قند به دست می آید. ملاس از نظر انرژی وموادقندی غنی می باشد وباعث خوشخوراکی و چسبندگی دانه های ریز و پودری مثل ویتامین های موجود درکنسانتره می شود.

8- مکمل دامی: ترکیبی از مواد معدنی است واگر چه دام به مقدار کم به آن نیازمند است اما اگر همین مقدار کم به بدن دام نرسد چرخه حیاتی اش را به خطر خواهد انداخت.

9- نمک: جهت تامین مواد معدنی مورد نیاز دام وهمچنین تحریک اشتهای دام به کار می رود و از سنگ نمک تهیه می شود.

10-زئولیت: درفرآیند هضم وجذب غذا و افزایش تولید، نقش آفرینی می کند

11- اوره: اوره به عنوان جانشین پروتئین، ازمواد ازته ساده وارزان قیمت می باشد که درسیستم گوارشی گاو تبدیل به پروتئین می شود. کارشناسان معتقدند اوره وقتی موثر است که به مقدار کافی مواد نشاسته ای(غلات) و مواد قندی درجیره وجود داشته باشد. مقدار اوره درکنسانتره معمولاً درحدود 1 درصد می باشد.

ناگفته نماند که دربعضی از فرمول های کنسانتره که برای گوساله های جوان و یادام های با بازده بالاتهیه می شود از مواد دیگری نظیر پودر ماهی نیز برای تنظیم جیره استفاده می شود.

اهمیت مصرف کنسانتره دررابطه با تولید شیر

پس از زایمان، مقدار تولید شیر بتدریج اضافه می شود تا اینکه درهفته چهارم تا ششم به حداکثر تولید خود می رسد و سپس بتدریج ا زاین مقدار تولید کم شده تا زمانی که گاو را خشک کرده وبرای زایمان بعدی آماده می کنند. میزان تولید شیر درمدت 305 روز شیرواری ، با نحوه تغذیه رابطه مستقیم دارد. یعنی تغذیه صحیح باعث بالارفتن تولید شیر شده ودرزمان کاهش شیر، این کاهش با افت کمتری ادامه خواهد یافت. بنابراین دراوایل دوره شیردهی، مصرف کنسانتره از عوامل ضروری و موثر برای ازدیاد تولید شیر، درطول دوره شیردهی است.

 

دردو ماه آخر آبستنی به دلیل رشد جنین وفشار روی شکمبه وتغییرات هورمونی ناشی از زایش، دام غذای کمتری مصرف می کند. پس از زایمان با وجود اینکه رحم به حالت طبیعی خود برمی گردد و میزان مصرف علوفه، بتدریج افزایش می یابد ولی این مقدار تکافوی میزان تولید شیر را نمی کند، درنتیجه باید حداقل 55 درصد جیره غذایی گاو را کنسانتره تشکیل دهد تا علاوه بر رسیدن به اوج تولید، علیرغم اشتهای کم حیوان، تامین کننده نیازهای دام نیز باشد.

اهمیت مصرف کنسانتره دررابطه با پروار گوساله ها

پس از تولید گوساله، بسته به نظر دامدار که قصد دارد آن را پروار کند ویا گوساله ماده را برای جانشینی درگله نگهداری نماید، میزان مصرف غذا بسیار مهم می باشد. چرا که میزان رشد روزانه گوساله های پرواری رابطه مستقیم با میزان مصرف خوراک دارد. همچنین درگوساله های جایگزین که به عنوان تلیسه ودرنهایت گاو شیری درگله باقی خواهند ماند، میزان مصرف غذا بسیار اهمیت دارد.

 

مصرف کنسانتره درجیره گوساله های جوان از آخر هفته اول تولد ضروریست . البته هیچگاه نباید فراموش کرد که حتماً درساعات اولیه تولد باید آغوز یا ماک را به گوساله خوراند. برنامه ریزی صحیح درکنار مصرف کنسانتره دامی درواحدهای پرواربندی باعث افزایش وزن روزانه بین 1200 تا 1500 گرم درگوساله می شود.

 

اهمیت مصرف کنسانتره درگوسفندان داشتی و پرواری

معمولاً سه هفته قبل از قوچ اندازی درگله از کنسانتره دامی به منظور بالا بردن میزان بره زایی میش استفاده می شود که به این عمل فلاش کردن (فلاشینگ) می گویند. این عمل به منظور بالا بردن توانایی جفتگیری قوچ ها نیز انجام می شود. دراین حالت معمولاً روزانه 100 تا 300 گرم کنسانتره دراختیار دام قرار می دهند و سپس قوچ اندازی انجام می گیرد. بعد از مرحله قوچ اندازی دردوران اولیه آبستنی ، مصرف کنسانتره کاهش می یابدو مجدداً در6 هفته قبل از زایمان، تغذیه با کنسانتره افزایش می یابد. باید یادآور شد که 60 درصد رشد جنین درهمین 6 هفته صورت می گیردوچون وزن بره درزمان تولد با رشد بره، بعد از تولد رابطه مستقیم دارد، لذا مصرف کنسانتره اقتصادی ترین روش تولید است. بنابراین مصرف کنسانتره درصورت نبودن بیماری درگله و تغذیه صحیح با آن درهفته های آخر آبستنی، تعیین کننده ازدیاد وزن تولد، تضمین کننده رشد مناسب بعد از تولد، بالارفتن قابلیت دفاع درمقابل بیماریها و ازدیاد شیر درمیش ها می شود.

 

بعد اززایمان 70-50 درصد جیره میش را کنسانتره تشکیل می دهد که این میزان بستگی به تعداد بره های متولد شده دارد. البته دریک قلوزاها تغذیه با کمتر از 50 درصد کنسانتره برای مدت 6 هفته بعد از زایمان را می توان ادامه دارد.

 

دربره پرواری بعد از دوره شیر خواری، بره ها با جیره های حاوی 80 تا 90 درصد کنسانتره تغذیه می شوند تا به وزن مناسب کشتار برسند. تجربه ثابت کرده است که مصرف کنسانتره درگوسفند داری ها سبب افزایش وزن روزانه 200 تا 250 گرم می شود. البته این امر بستگی به نژاد ، وزن ، سن و جنس هم دارد.

نکات مهم درمصرف کنسانتره

اگر چه مصرف کنسانتره توصیه می شود ، اما باید توجه دامداران عزیز را به این نکات که از اهمیت ویژ ه درتغذیه دام برخوردارند جلب نمائیم:

1- چنانچه کنسانتره دامی برای اولین بار جهت تغذیه دام نشخوارکننده قرارگیرد، باید بصورت آهسته وبتدریج به جیره غذایی دام افزوده شود تا جایگزین مواد خوراکی قبلی گردد.(حداقل 2 هفته)

 

2- درگوسفندان به دلیل حساسیت بیشتری که به تغییر ناگهانی جیره غذایی دارند، تغییر جیره باید آهسته تر و در زمان طولانی تری انجام یابد. درمواردی که ضروریست تغییرات جیره سریعاً اعمال گردد، باید از واکسن آنتروتوکسمی استفاده نمود. این واکسن زمانی که حیوان از اصطبل برای چریدن علف سبز به دشت انتقال می یابد تزریق می شود.

3- درابتدای تغذیه با کنسانتره، مقداری کاهش درتولید شیر و یا توقف رشد روزانه دام مشاهده می گردد. این مسئله امری طبیعی بوده و ناشی از تغییر جیره خوراکی می باشد. اگر تغییرات تدریجی باشد این مورد هم مشاهده نمی شود. درصورت تداوم مصرف خوراک جدید یا عادت یافتن دستگاه گوارش دام، این تغییرات برطرف شده و تولیدات دام اندک اندک رو به فزونی خواهد گذاشت.

4- به طور کلی درپرواربندی بخصوص درگوساله های پرواری، برای افزایش وزن روزانه 1500-1200 گرم، 80-70 درصد جیره، کنسانتره و مابقی علوفه خشبی است.

5- با افزایش توان ژ نتیکی گاو برای تولید شیر هرقدر تولید بالاتر برود، مقدار خوراک کمتری برای هرکیلوگرم شیر لازم است.

6- معمولاً جیره گاو شیری از 40% علوفه و 60% کنسانتره تشکیل می شود.

7- از نظر رطوبت، هرسه کیلو سیلوی ذرت تقریباً برابر با یک کیلو علوفه خشک می باشد. بنابراین پیشنهاد می گردد درصورتی که ذرت سیلو شده وجود ندارد، به جای هر سه کیلو سیلوی ذرت علوفه ای 5/1-1 کیلوگرم به میزان علوفه خشک جیره افزوده شود.

8- چون مصرف بیش از اندازه مواد کنسانتره ای به تنهایی ممکن است به سلامتی دامها صدمه بزند، بنابراین سعی کنید همیشه کنسانتره را با علوفه های خشبی به دام بدهید.

9- درمزارع پرواربندی گوسفند نیز با توجه به سن و میزان رشد روزانه گوسفندان می توان مقدار کنسانتره مصرفی را بین 300 تا 500 گرم درنظر گرفت و متناسب با رشد و سن دام تا مرز یک کیلوگرم افزایش داد.

10- چون کنسانتره های تولیدی برای دامهایی با تولیدات مختلف ونیاز های متفاوت تهیه شده، توصیه می شود از کنسانتره ای که دارای نزدیک ترین مشخصات به نیاز غذایی دام مورد پرورش شماست استفاده نمائید.

11- توصیه می شود درماههای سرد سال درجیره های مصرفی ا زمقداری ملاس چغندر ویا نیشکر برای تامین کسری انرژی مورد نیاز دام استفاده شود، اما میزان آن ازحد متعارف بیشتر نشود.

12- برای جبران کمبود مواد معدنی جیره، همچون کلسیم و فسفر از سنگ نمک و آجرهای مکمل معدنی لیسیدنی درآخورهای دام بهره گیری شود.

رشد کامل دام با مصرف کنسانتره متعادل میسر می شود.

 

نحوه ساخت کنسانتره چگونه است؟

شاید این سوال برای بسیاری از افراد که با کنسانتره سرو کار دارند پیش آمده باشد که اصولاً اگر ساخت کنسانتره تنها اختلاط برخی از مواد خوراکی است، چرا دامداران ، خود مبادرت به تهیه آن نمی نمایند؟ دراینجا لازم است تا شمه ای از نقش کارخانجات درتولید کنسانتره، صحبت به میان آید. ساخت کنسانتره به روش صحیح تنها بوسیله دستگاههای مجهز درکارخانجات خوراک دام امکان پذیر است. چنانچه بخواهیم ساخت کنسانتره را توضیح دهیم باید بگوییم که اختلاط نسبی خاص ازمواد خوراکی با یکدیگر می باشد.

تفاوت کنسانتره های ساخت کارخانجات با کنسانتره های تهیه شده به طرق متفرقه

اخیراً دیده شده که برخی از دست اندرکاران بخش دامپروری با اقدام به تولید مخلوطی از چند ماده خوراکی ادعای تولید کنسانتره داشته و برخی از دامداران ساده دل و زود باور با خرید از محصولات غیر استانداردآنها فریب خورده و بناچار دچار خسران و خسارت گردیده اند. باید دقت داشته باشید که ساخت هر نوع کنسانتره اعم ازدام، طیور و آبزی، نه تنها نیاز به تخصص داشته بلکه باید از تجهیزات و دست آوردهای تکنولوژی کافی بهره مند باشد. برای روشن شدنموضوع به تفاوت هایی که فی مابین این دو روش وجود دارد اشاره می شود:

 

1- نکته بسیار مهم درساخت کنسانتره، نظارت و تنظیم فرمول آن است. دربیشتر موارد دامدارانی که به اختلاط این مواد مبادرت می ورزند، به دلیل عدم آگاهی درست از نیازمندیهای دام، مشخصات هریک ازمواد خوراکی مورد مصرف و اثر مواد بر روی یکدیگر، نسبت های مربوطه را رعایت ننموده و درنتیجه ثمره خوبی نیز از دسترنج خود دریافت نمی نمایند.

گاو باید درهر 12 تا 14 ماه یک راس گوساله زایش داشته باشد واین امر با تغذیه مناسب و سلامت دام میسر می شود.

2- نکته دیگر نحوه اختلاط مواد است. زیرا بخشی ازکنسانتره را مواد افزودنی تشکیل می دهد که این مواد غالباً شامل: نمک، دی کلسیم فسفات، زئولیت، مکمل ویتامینه معدنی دامی و... است که ترکیب آنها به نسبت کم- درفرمول های خوراک مواد معمولاً از 1% تجاوز نمی نماید- و البته وجودشان بسیار ضروریست. اما بزرگترین مشکل درزمان اختلاط آن با سایر مواد امکان یکنواخت و همگن نمودن آن درکنسانتره های تولیدی می باشد. درکارخانجات خوراک دام به وسیله دستگاهها و تجهیزاتی همچون «پریمیکسرهای افقی» و ... ای..منابع باشگاه مهندسان.

[پسری از بابلسر 1800]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

علوفه‌هايي همچون شبدر، برگ چغندر، قصيل جو، تفاله‌تر چغندر‌قند، ذرت علوفه‌اي و ساير ضايعات مرطوب کشاورزي از اين جمله‌اند.

در این مقاله سعي مي‌شود اطلاعات مفید و کاربردی براي تهيه سيلو از مواد غذايي با رطوبت بالا که امکان نگهداري آن را براي طولاني مدت فراهم مي‌سازد، در اختيار قرار داده شود.

روش­هاي نگهداري علوفه مرطوب

در بافت گياهي انواع علوفه‌، مواد غذايي وجود دارد که محيط مناسبي براي رشد ميکروب‌ها و قارچ‌هاست. این موجودات در حالت عادي در رطوبت بالا به سرعت باعث فساد و کپک‌زدگي مي‌شوند. براي جلوگيري از فساد علوفه، محيط بايد اسيدي يا قليايي شود.

الف-ايجاد محيط اسيدي

براي ايجاد يک محيط اسيدي ما مي‌توانيم از اسيدهاي خوراکي استفاده کنيم اما اين مواد گران‌قيمت هستند. بنابراین بهترین راه‌حل استفاده از ميکروب‌هاي مفید است. اين دسته از ميکروب‌ها اطراف ما وجود دارند ولي فقط در محيط‌هايی که هوا نیست می‌توانند بر ميکروب‌ها و قارچ‌های مضر غلبه کنند. براي اين کار بايد محيط مناسب را براي رشد آنها فراهم کنيم. حال سئوال اين است که محيط مناسب برای رشد میکروب‌های مفید چگونه محيطي باید باشد؟ محيطي که از نظر رطوبت، مواد قندي مناسب بوده و فاقد هوا باشد.

1 -رطوبت علوفه

رطوبت مناسب براي علوفه 65 تا 70 درصد است. اگر ميزان رطوبت بيشتر باشد(به علت اسيدي شدن بيش از حد مشکل ايجاد مي‌شود). براي کاهش رطوبت، به علوفه کاه خشک اضافه مي‌کنيم، اما رطوبت کمتر از 55 درصد باعث توليد اسيد کمتر شده و سيلو فاسد مي‌شود. براي تامين رطوبت با افزودن آب، رطوبت را به 65درصد مي‌رسانيم (براي تخمين ميزان رطوبت يک مشت از علوفه را در دست گرفته و محکم بفشاريد. اگر آب از آن خارج شد رطوبت بيش از 70 درصد است و اگر دست شما خيس نشد رطوبت کمتر از 50 درصد است. رطوبت مناسب زماني است که فقط دست شما خيس شود.

2 - مواد قنديدر علوفه اي همچون ذرت علوفه‌اي، قصيل جو، تفاله تر چغندر قند، کنگر سبز، برگ چغندر، بطور طبيعي مواد قندي(کربوهيدرات) به اندازه کافي وجود دارد. اما در علوفه‌هايي همچون شبدر، يونجه، تفاله مرکبات، تفاله گوجه‌فرنگي تر، مواد قندي کمتر است و بايد با اضافه کردن ملاس و يا آرد جو مواد قندي کافي به آن اضافه شود. براي اين‌کار به ازاي هر ده کيلو ماده خشک علوفه، نيم کيلو ملاس و يا سيصد گرم آرد اضافه کرده و آن ‌را مخلوط مي‌کنيم.

3 - خروج هوا از علوفه

براي خارج کردن هوا از علوفه آن را با فشار اجسام سنگين مثل يک غلطک سنگين يا فشار چرخ تراکتور يا وسايل نقليه ديگر پرس کرده و مي‌فشاريم و سپس با استفاده از نايلون آن را در مقابل ورود هوا نفوذ ناپذير مي‌کنيم. اگر سيلوي سنتي(کوچک) در اختيار داريد با کشيدن نايلون عريض(عرض 6 متر) و سپس ريختن خاک بر روي آن از ورود هوا جلوگيري مي‌شود. در غير اين‌صورت بايد بر روي زمين يک نايلون عريض پهن کرده و پس از ريختن مواد روي آن را دوباره با پلاستيک بپوشانيد و با اجسام سنگين مثل خاک يا لاستيک فرسوده از باد و باران و نور آفتاب محافظت نماييد؛ البته مي‌توان در هر محيطی که فاقد هوا باشد(مثل بشکه پلاستيکي) اين کار را انجام داد.

نکته:

دقت کنيد محل زمين سيلو طوري انتخاب شود تا در هنگام بارندگي، در آن‌جا آب جمع نشود و موش و ساير جوندگان نتوانند با حفر سوراخ باعث هواگرفتگي و فساد علوفه شوند.

ب-قليايي­ کردن محيط:

راه دوم قليايي کردن محيط براي جلوگيري از رشد ميکروب‌های مضر است. البته بايد توجه داشت که اسيدي‌کردن، روش به مراتب بهتري است و علوفه تولید شده خوش خوراک‌تر است اما در مواردي که مواد قندي در علوفه کم است به ناچار از اين روش استفاده مي‌کنيم. براي اين‌کار ما بايد از مواد شيميايي قليايي استفاده کنيم، مواد شيميايي قليايي مانند سود سوز آور يا آمونياک بسيار خطرناک بوده و استفاده از آنها توصيه نمي‌شود. اما استفاده ا ز کود اوره به علت داشتن اوره و آزاد کردن آمونياک در داخل سيلو بسيار مناسب است. براي اين‌کار بايد چند نکته رعايت شود

1 - رطوبت مناسب: رطوبت مناسب براي اين کار بين 60 تا 70 درصد است که همان‌طور که قبلاً گفته شد با روش‌هايي قابل تنظيم و ايجاد است.

2 - خارج کردن هوا: در اين روش لازم به فشردن علوفه با اجسام سنگين نيست و تنها فشار غلطک‌هاي کوچک دستي و فشار پاي کارگر کافي است.

3 - افزودن اوره به علوفه سيلو شده: براي اضافه کردن اوره بايد به ازاي هر يک تن ماده خشک مواد علوفه‌اي 20 کيلو کود اوره اضافه شود.

نحوه اضافه­ کردن کود اوره

اگر علوفه داراي رطوبت کافي است(به نسبت يک سوم اوره و دوسوم آب) يعني براي مثال يک کيلو کود اوره را با دو ليتر آب مخلوط نموده و براي 50 کيلو علوفه مصرف مي‌شود. اما اگر رطوبت کافي نيست کود اوره مصرفي را با کل آب مورد نياز اضافه کرده و بر روي علوفه مي‌پاشيم (توسط آب‌پاش يا سم‌پاش).

زمان نگهداري علوفه در سيلوي اسيدي و نحوه مصرف آن

سيلوي اسـيدي معمولاً بلافاصله بعد از تهيه قابل اســتفاده است و مي توان با کنار زدن يک قسمت از نايلون به تدريج از آن استفاده نمود. اما بايد توجه کرد که اگر هوا به علوفه برسد بعد از 36 ساعت علوفه فاسد مي‌شود و بايد قسمت‌هاي در معرض هوا را به سرعت و با عمق 15 سانتي متر روزانه مصرف کرد.

توجه:

در صورت باز نشدن، سيلو براي ماه‌هاي متمادي سالم و قابل استفاده است. اما در صورت ورود آب باران يا زه آب، سوراخ شدن نايلون توسط موش يا حيوانات و انسان و باز شدن روي سيلو به سرعت و ظرف چند روز قسمت‌هاي در معرض هوا، فاسد و غير قابل استفاده شود. علوفه مصرفي دردام‌هاي مختلف متفاوت و (در حدود 2-1 درصد وزن بدن دام) به صورت ماده خشک است.

ميزان مجاز مصرف و نحوه مصرف سيلوي قليايي

در اين سيلو علوفه بعد از بيست روز قابل استفاده است و به علت بوي تند آمونياک بايد قبل از مصرف حتماٌ هوادهي شود(حداقل 3 ساعت قبل از مصرف علوفه بايد از سيلو خارج و در هواي آزاد قرار داده شود) و با مصرف تدريجي آن دام کم‌کم به خوردن آن عادت کند.

ميزان مصرف اين نوع سيلو براي انواع دام مي‌تواند تا 1درصد وزن بدن دام به صورت ماده خشک انجام شود.

نکته:

طول دوران عادت دام به علوفه قليايي 10‌روز است. طي اين زمان دام به‌تدريج و در صورت لزوم با مخلوط کردن علوفه با ساير غذاها به آن عادت خواهد کرد.

توصيه هاي لازم براي مصرف علوفه در دام هاي مختلف

1 - گاو شيري

علوفه‌اي که در سيلوي اسيدي(تخميري) تهيه شده باشد به راحتي تا 50 درصد يا نصف ماده خشک خوراک روزانه گاو شيري را تامين مي‌نمايد و به علت هزينه کم تهيه اين علوفه‌ها از اين طريق در هزينه توليد شير صرفه‌جويي خواهد شد. هم‌چنين برای تغذیه گوساله‌هاي 6 تا 12 ماهه و گاوهاي خشک و گاو نر نيز به راحتي مصرف مي‌شود.

سيلوي قليايي يا آمونياکي فقط براي گاوهاي شيري کم توليد که زير 18 کيلو گرم شیر تولید می‌کنند، توصيه مي‌شود و مصرف آن براي گوساله‌های 3 تا 6 ماهه، توصيه نمي‌شود؛ اما مصرف آن براي گاوهای نر توصیه می شود. اما بايد توجه داشت که در هنگام مصرف، علوفه‌اي که در اختيار دام قرار داده مي‌شود بايد همراه با دانه غلات مانند جو يا کنسانتره مصرف شود. در صورت بروز مسموميت آمونياکي مي‌توان با مصرف سرکه(مخلوط نيم ليتر سرکه و نيم ليتر آب) به درمان دام پرداخت

2 - گوسفند و بز

مصرف علوفه تهيه شده در سيلوي اسيدي براي گوسفند و بز داشتي بلامانع است و با مصرف اين علوفه در جيره بره‌هاي‌پرواري در هزينه تعليف آنان صرفه‌جويي زيادي خواهد شد. ميزان مصرف علوفه تا 40% ماده خشک مصرفي حيوان مي‌تواند انجام شود.

علوفه‌هاي تهيه شده در سيلوهاي قليايي(آمونياکي) نيز براي دام سبک (گوسفند و بز داشتي) قابل استفاده است ولي فقط در شرايطي توصيه مي‌شود که در جيره مصرفي دام مواد قندي کافي(جو، گندم و کنسانتره) و همچنين آب کافي در اختيار باشد، مصرف اين علوفه تا حداکثر يک کيلوگرم در روز انجام مي‌شود.

3 - ساير دام ­هامصرف علوفه اسيدي(تخميري) براي انواع دام ها(از جمله شتر، گاوميش، اسب و الاغ) انجام مي‌شود. اما درخصوص علوفه قليايي(آمونياکي) مصرف آن براي تک سميان مانند اسب و الاغ مي‌تواند کشنده و خطرناک باشد؛ اما در نشخوارکنندگان مانند شتر و گاوميش مصرف آن ايرادي ندارد. منبع:سایت دام ایران

[پسری از بابلسر 1800]

ارزيابي سريع

كيفيت خوراك دام

با استفاده از حواس پنجگانه و روش هاي ساده

منبع:سایت دام ایران

تست

‎

هاي آزمايشگاهي و آزمايش

‎

هاي مزرعه

‎

اي تواماً می‌توانند بهترين كنترل كيفي خوراک دام را به ما ارائه دهند. به‌علاوه تكنيك

‎

هاي ارزيابي سریع خوراك

‎

دام در مزرعه باعث كمك به خريد مواد خام و همچنين انتخاب تست

‎

هاي آزمايشگاهي صحيح مي

‎

شوند؛ زيرا انجام تست

‎

هاي آزمايشگاهي نه

‎

تنها از نظر اقتصادي مقرون به

‎

صرفه نيست، بلكه زمان

‎

بر هم مي

‎‎

باشد.

روش

‎

هاي مزرعه

‎

اي عمدتاً براساس ارزيابي حسي

¹

با استفاده از حواس پنجگانه لامسه، چشايي، بينايي، بويايي و شنوايي است.

افزون بر آزمايش

‎

هاي حسي، آزمايش

‎

هاي ساده

‎

اي را هم مي

‎

توان در مزرعه انجام داد.

مزاياي آزمايش

‎

هاي مزرعه

‎

اي

• اين آزمايش

‎

ها سريع، ساده و فوري هستند

.

• كمك به اتخاذ تصمیم سریع و صحیح در مورد خريد و يا عدم

‎

خريد خوراك دام.

• شامل هزينه زيادي نشده و مي

‎

تواند هزينه استقرار آزمايشگاه و تكنسين را به

‎

حداقل برساند.

• مشكلاتي مثل تقلب‌ها، ترشيدگي، هجوم حشرات، قالبي

‎

شكل شدن، رشد كپك و ديگر ضايعات را مي

‎

توان به سادگي با آزمايش

‎

هاي حسي تشخيص داد.

• مي

‎

توان از انجام تست

‎

هاي آزمايشگاهي ناخواسته، زمان

‎

بر و هزينه

‎

بر خودداري كرد.

• براي تمام توليدكنندگان خوراك

‎

دام و هم‌چنين افرادي كه خودشان كار تركيب خوراك

‎

دام را انجام مي

‎

دهند، مناسب است.

• مكمل و متمم تست

‎

هاي آزمايشگاهي است.

ارزیابی های حسی

1 - ارزيابي با حس لامسه

با بكار بردن وسايل ساده مي

‎

توان نتايج ساده، اما موثري را بدست آورد.

با لمس دانه

‎

هاي غلات چه چيزي مشخص مي

‎

شود؟

ا

بتدا دست خود را در عمق كيسه حاوي دانه

‎

ها فرو كنيد. اگر دانه

‎

ها به

‎

صورت مناسب خشك شده باشند، شما هيچ تفاوت دمايي را بين داخل و خارج كيسه احساس نخواهيد كرد. اگر ميزان رطوبت بالا باشد، دانه

‎

هايي كه در عمق داخل كيسه قرار دارند نسبت به دانه

‎

هايي كه در سطح كيسه قرار دارند در زمستان سردتر و در تابستان گرم

‎

تر خواهند بود.

يك قاشق تراشه

‎

برنج

²

، سبوس برنج

³

يا سبوس روغن

‎

كشي شده برنج

⁴

را كف دست چپ خود قرار دهيد.

با انگشتان خود آن‌را فشار داده و كف دست بماليد. اگر بسيار زبر و خشن بود می توان چنين نتيجه

‎

گيري نمود كه تقلب صورت گرفته و پوسته شلتوك نكوبيده

⁵

به آن اضافه شده است.

يك مشت پر از تراشه برنج را در دست گرفته و فشار دهيد و سپس به

‎

آهستگي انگشتان خود را باز كنيد. اگر كيفيت تراشه

‎

برنج خوب باشد اثر فشار انگشتان شما روي آن باقي مي

‎

ماند، در صورت تقلب پس از باز كردن مشت دست اين توده فرو خواهد ريخت. از طرف ديگر اگر در غذاي آردي

⁶

طيور چنين فشردگي

‎

هايي ديده شود نشانگر ميزان بالاي رطوبت است، زيرا اگر سطح رطوبت آن به صورت طبيعي باشد، به سادگي مي

‎

شكند.

پودر ماهي كه ميزان رطوبت آن زياد باشد، داغ و بسيار تيره رنگ بوده و هنگام لمس انعطاف

‎

پذيرتر و مرطوب احساس مي

‎

شود

2

- ارزيابي با حس چشايي

با چشيدن مي

‎

توان تازگي خوراك و اجزای آن را ارزيابي نمود.

خوراك و اجزای خوراك دام تازه، داراي يك طعم مطلوب مي

‎

باشند. در طول مدت ذخيره خوراك دام، چربي يا روغن، ترشيده شده و باعث بوجود آمدن يك طعم سوختگي غيرمطلوب ناشي از وجود اسيدهاي چرب آزاد مي

‎

شود. خوراك

‎

هاي مانده داراي يك بوي كهنگي و مزه كپك

‎

زدگي مي

‎

باشند.

با گاز زدن و چشيدن نواله

‎

هاي روغني

⁷

مي

‎

توان تازگي، ترشيدگي، كپك

‎

زدگي، كهنگي و هر گونه تقلب را مشخص نمود. در حال حاضر به صورت تقلبي به بيشتر نواله

‎

هاي روغني، سبوس برنج، دانه كرچك

⁸

، دانه كائوچو

⁹

، دانه درخت ابريشم

¹⁰

و يا ديگر بذرهاي روغني ارزان‌تر اضافه مي

‎

كنند. با مشاهده ميكروسكوپي و همچنين جويدن، چشيدن و بررسي رنگ و بوي خوراك

‎

دام مي

‎

توان بيشتر اين تقلب

‎

ها را مشخص كرد.

يك

‎

نفر مي

‎

تواند با ليسيدن و چشيدن يك نمونه كوچك از پودر ماهي، ميزان نمك آنرا معين كند. مزه نمك آن قابل مقايسه با مزه شوري يك ترشي با حدود 5 درصد نمك و همچنين قابل مقايسه با خوراك

‎

هاي معمولي است كه ممكن است 2 تا 3 درصد نمك داشته باشند.

سبوس برنج يا تراشه برنج كه به

‎

صورت تقلبي به آن پوسته شلتوك نكوبيده اضافه شده باشد، بدون مزه بوده و سوزاننده گلو است به‌طوري

‎

كه باعث مي

‎

شود شخص بلافاصله آنرا از دهان بيرون اندازد.

با گاز گرفتن و جويدن دانه

‎

هاي غلات و نواله

‎

هاي روغني، تعيين ميزان رطوبت آنها آسان

‎

تر خواهد بود. يك خوراك

‎

دام خشك، ترد و سخت بوده و هنگام گاز گرفتن شكننده احساس مي

‎

شود.

اگر به پودر سائيده شده ماهي

¹¹

و خرده برنج، به

‎

صورت تقلبي شن و سنگريزه اضافه شده باشد، اين خوراك به دندان

‎

ها صدمه‌زده و جويدن آنها مشكل است و براي شكستن آنها بايد فشار زيادي وارد كنيد

3

- ارزيابي با حس بينايي

ارزيابي كيفيت خوراك

‎

دام با چشم بهترين نوع ارزيابي در بين آزمايش

‎

هاي حسي است و اين نوع ارزيابي كاربردهاي وسيع

‎

تري هم دارد. يك شخص باتجربه مي

‎

تواند با آزمايش

‎

هاي چشمي در مورد كيفيت خوراك

‎

ها، خصوصاً دانه

‎

هاي غلات، سبوس

‎

ها، نواله

‎

هاي روغني و ماهي با دقت نسبتاً خوب قضاوت كند.

بررسي اجزای خوراك

‎

دام از نظر داشتن رنگ

‎

هاي طبيعي، استحكام و وجود مواد خارجي، رشد كپك

‎

ها، تجمع مواد خوراكي به

‎

صورت قالبي يا توده

‎

اي شكل شدن، وجود شپش و ديگر موارد غير طبيعي را مي

‎

توان از طريق حس بينايي انجام داد. تهيه خوراك

‎

دام با استفاده از اجزای خوراكي فاسد يا غذاي كپك زده قالبي

‎

شكل شده، منجر به كاهش توليد و مرگ و مير بالا خواهد شد.

دانه

‎

هاي كپك

‎

زده خصوصاً در قسمت رأس دانه(قسمت زاينده) تغيير رنگ داده و رنگ

‎

هاي سبز، خاكستري يا سياه در آنها ايجاد مي

‎

شود. ذخيره مواد غذايي به

‎

صورت نامناسب و يا طولاني

‎

مدت و يا انبار كردن در مكان

‎

هايي با رطوبت بالا منجر به توده

‎

اي و قالبي‌شكل‌شدن اين مواد غذايي شده و ضمن رشد قارچ

‎

ها در آن، ظاهر سوخته مانند پيدا مي

‎

كند.

تقلب به

‎

صورت استفاده از سبوس برنج يا انواع نواله

‎

هاي روغني ارزان

‎

تر به جاي نواله روغني بادام زميني؛ و يا به‌كاربردن سر ميگو، خرچنگ، صدف و مواد ديگر به جاي ماهي را مي

‎

توان با بررسي دقيق چشمي(به

‎

خوبي بررسي خوراك با ميكروسكوپ) تعيين نمود. ماهي سفيد به دليل داشتن مقدار كمتر روغن و حفظ بهتر كيفيت، نسبت به ماهي تيره ارجح است.

چه زماني چشم

‎

ها برای ارزیابی کارایی ندارند؟

بررسي خوراك

‎

دام با ميكروسكوپ بهتر از آزمايش چشمي آن است. در اين مورد خوراك

‎

ها و اجزای آنها با يك ميكروسكوپ صفحه گسترده

¹²

بررسي مي

‎

شوند. اين

‎

كار عمدتاً براي تعيين تقلب‌ها، اجسام خارجي و ناخالصي

‎

ها در خوراك

‎

هاي آسيا شده و اجزاء خوراك دام به‌كار مي

‎

رود.

تقلب‌های مختلف مثل استفاده از پوست شلتوك، نيام

¹³

، سنگ

‎

ها، اجسام خارجي و جايگزيني مواد ارزان

‎

تر را مي

‎

توان به‏

‎

سادگي بوسيله بررسي آنها با ميكروسكوپ تشخيص داد. همانطور كه در جدول 1 نشان داده شده بر اساس رنگ خوراك

‎

ها مي

‎

توان اين

‎

نوع تقلب ها را شناسايي كرد.

بررسي رنگ ذرات مواد خوراكي كاربرد محدودي دارد، زيرا فقط يك نظر آزمايشي يا يك احتمال را در مورد يك جزء در يك نمونه ناشناخته ارائه مي

‎

دهد. با اين‌حال كاربرد آن براي اجزای خوراكي شناخته شده، قابل اطمینان است.

مي

‎

توان از تكنيك

‎

هاي ميكروسكوپي غذايي براي شناسايي انواع گسترده تقلب‌ها و استفاده از مواد ارزان

‎

تر مثل سنگريزه، پوست شلتوك، نيام، دانه

‎

هاي خرد شده و موارد ديگر استفاده كرد. با اين روش مي

‎

توان وجود پودر مو

¹⁴

يا پودر چرم

¹⁵

در پودر گوشت و پودر ماهي؛ وجود كنجاله دانه كرچك

¹⁶

يا كنجاله دانه درخت پنبه

¹⁷

در كنجاله كنجد و كنجاله آفتاب

‎

گردان و يا جايگزيني مواد مشابه ارزان

‎

تر را تشخيص داد.

جدول زیر : شناسايي رنگ اجزای خوراك

‎

ها

[TABLE=class: cms_table_MsoNormalTable]

[TR]

[TD=width: 132, bgcolor: transparent]

رنگ اجزاء

[/TD]

[TD=width: 510, bgcolor: transparent]

اجزاء احتمالي

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 132, bgcolor: transparent]

سفيد

[/TD]

[TD=width: 510, bgcolor: transparent]

سنگ آهك، پودر شير، فسفات دي‎كلسيم، نمك‎هاي معدني ديگر، نشاسته

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 132, bgcolor: transparent]

زرد نخودي

[/TD]

[TD=width: 510, bgcolor: transparent]

كنجاله سويا، پودر استخوان، آب پنير خشك شده، دولوميت، سبوس، پوست شلتوك، سنگ فسفات

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 132, bgcolor: transparent]

سياه

[/TD]

[TD=width: 510, bgcolor: transparent]

ذغال چوب، استخوان ذغال شده، پودر خون، نواله كنجد

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

، آفتاب‎گردان، بذر درخت پنبه، پودر چرم، پودر گوشت

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 132, bgcolor: transparent]

قهوه‎اي يا مايل‎به قرمز

[/TD]

[TD=width: 510, bgcolor: transparent]

پودر خون، پودر گوشت، سبوس ذرت، شلتوك، غلاف برنج

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 132, bgcolor: transparent]

خاكستري

[/TD]

[TD=width: 510, bgcolor: transparent]

دي‎كلسيم فسفات، سنگ فسفات، پودر مو، پودر چرم، پودر گوشت و استخوان

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 132, bgcolor: transparent]

زرد يا نارنجي

[/TD]

[TD=width: 510, bgcolor: transparent]

ذرات زردرنگ ذرت، كنجاله پنبه‎دانه بدون پوست، پوسته سويا

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

4 - ارزيابي با حس بويايي

مي

‎

توان ترشيدگي ناشي از ذخيره طولاني

‎

مدت و نامناسب تراشه برنج، ماهي روغني، دانه

‎

هاي روغني، پودر گوشت، پودر شفيره كرم ابريشم، چربي، روغن و ديگر اجزای خوراكي غني از روغن را تشخيص داد. استفاده از اين‌چنين اجزای خوراكي ترشيده در غذاي حيوانات منجر به تخريب ويتامين

‎

هاي محلول در چربي مي

‎

شود. به‌علاوه طعم نامناسب چنين اجزای خوراكي باعث مصرف كمتر غذا توسط دام و زيان توليد مي

‎

شود.

بوي كپك

‎

زدگي در خوراك

‎

هاي معيني نشانگر رشد كپك است. به

‎

منظور پيشگيري از بيماري مايكوتوكسيكوز

²⁰

نبايد اين‌چنين خوراك

‎

هايي به دام خورانده شود.

افزودن تقلبي ضايعات دباغي، پودر مو يا پودر شفيره كرم ابريشم به پودر گوشت باعث ايجاد بوي چرم يا بوي شديد دباغي و يا بوي چربي حيواني ترشيده در آن مي

‎

شود. اين‌چنين پودر گوشت تقلبي قابليت هضم ضعيفي خواهد داشت.

5 - ارزيابي با حس شنوايي

هنگامي كه دانه

‎

هاي غلات و ماهي خشك شده را در دستتان تكان دهيد يك صداي خشك فلزي

²¹

ايجاد مي

‎

شود، درحاليكه با افزايش رطوبت دانه غلات و ماهي، صداي گرفته آرام

²²

ايجاد خواهد شد.

خوراك

‎

ها و اجزای خوراكي كه به

‎

خوبي خشك شده باشند، به

‎

سادگي بر روي هم لغزيده و حركت مي

‎

كنند. ماهي كه خوب خشك شده باشد را مي

‎

توان به آساني آسيا كرد و پس از آسيا كردن ذرات آن به هم نمي

‎

چسبند. نواله

‎

هاي روغني و ماهي

‎

هاي خشك داراي يك صداي فلزي هستند، درحالي‌كه هنگام دستكاري انواع مرطوب آنها يك صداي گرفته ايجاد مي

‎

شود.

آزمايش

‎

هاي ساده

‎

برای ارزیابی کیفیت خوراک دا م

1 - استفاده از مواد شيميايي ساده و معرف

‎

ها

با استفاده از مواد شيميايي ساده و معرف

‎

ها

²³

مي

‎

توان برخي مكمل

‎

هاي غذايي را شناسايي كرد. براي مثال اگر محلول 5/2 درصد موليبدات آمونيوم

²⁴

را به خوراك

‎

دام اضافه كنيم و پس از تكان دادن آن هيچ رسوبي تشكيل نشود، به معني وجود تركيباتي مثل كربنات كلسيم يا سديم است. اگر بدون تكان دادن، يك رسوب زرد رنگ ايجاد شد نشانه وجود اشكال معيني از فسفات

‎

ها يا پودر استخوان مي

‎

باشد.

ممكن است وجود رسوب زرد رنگ پس از تكان‌دادن، نشانه

‎

اي از وجود فسفات كلسيم در خوراك دام باشد. تشكيل يك رسوب زرد رنگ پس از افزودن محلول نيترات نقره 1 درصد، به

‎

معناي وجود نمك است، اما اگر هيچ رسوبي ديده نشود يعني در آن خوراك نمك وجود ندارد. اگر هنگام افزودن آب مقطر به يك خوراك

‎

دام رنگ محلول سفيد شود، ممكن است به معناي وجود فرآورده

‎

هاي شيري باشد

2 - تشخيص پخت بيش

‎

از حد يا ناكافي كنجاله سويا

در حال حاضر كنجاله سويا پرمصرف

‎

ترين مكمل پروتئيني براي تغذيه طيور در سرتاسر جهان است. كنجاله سويا داراي اسيدهاي آمينه بسيار خوبي است، اما مواد سمي مثل مهار كننده تريپسين

²⁵

كه در هضم اختلال ايجاد مي

‎

كند هم در آن وجود دارد. به هرحال حرارت دادن(عمدتاً به

‎

صورت كباب كردن) باعث تخريب اين ماده سمي مي

‎

شود. كنجاله

‎

هاي سويا كه به

‎

صورت تجاري قابل دسترس مي

‎

باشند، روغن

‎

كشي و پخته شده

‎

اند.

هر دو حالت پخت بيش از حد و يا ناكافي مطلوب نيستند، زيرا پخت بيش از حد باعث تخريب پروتئين

‎

ها و پخت ناكافي موجب عدم تخريب مناسب مهاركننده

‎

هاي تريپسين و ديگر مواد مسموميت

‎

زا مي

‎

شوند. براي تشخيص كنجاله سويا كه بيش از حد پخته شده و كنجاله

‎

اي كه پخت آن ناكافي بوده يك روش آزمایش مزرعه

‎

اي سريع وجود دارد.

موسسه سويا در آمريكا و موسسه‌های دیگر يك تركيب شيميايي كه حاوي مواد كرزول رد

²⁶

، اوره، تيمول

‎

بلو

²⁷

و گليسرول

²⁸

است را براي انجام این آزمايش مزرعه

‎

اي سريع فراهم كرده

‎

اند.

نمونه را به

‎

صورت يك لايه نازك يكنواخت روي يك پتري

‎

ديش يا كاغذ سفيد براق پخش كرده و معرف را بر روي آن اسپري كنيد. درصورتي‌كه كنجاله سويا به اندازه كافي پخته نشده باشد، رنگ ذرات سويا به

‎

سرعت در عرض يك دقيقه قرمز مي

‎

شود. اگر حرارت‌دهي مناسب بوده، فقط حدود 10 درصد از ذرات سويا قرمز مي

‎

شوند كه اين تغيير رنگ بسيار آهسته انجام مي

‎

گيرد؛ در حالي‌كه اگر كنجاله سويا بيش از حد پخته شده باشد، رنگ قرمز تشكيل نخواهد شد

3 - آزمايش

‎

هايي براي دانه

‎

هاي غلات

دانه

‎

ها را از نظر رنگ، قوام، حمله حشرات و ديگر مواد خارجي مثل شن، سنگ

‎

ها، چوب داخلي ذرت

²⁹

، پوست شلتوك، سبوس و غيره بررسي كنيد. به

‎

صورت تصادفي 50 تا 100 عدد دانه از كيسه

‎

هاي مختلف انتخاب نموده، و قسمت

‎

جوانه

³⁰

آنها را از نظر رشد كپك

‎

ها بررسي نمائيد. اگر در بيش از 2 درصد از دانه

‎

ها رشد مشهود كپك ديده شد بايد از خريد آن خودداري شود. اگر 1 تا 2 درصداز دانه

‎

ها كپك داشته باشند نمونه آن‌را براي ارزيابي و تأئيد سموم قارچي

³¹

به آزمايشگاه بفرستيد.

با گاز زدن، لمس و تكان دادن، مي

‎

توان ميزان رطوبت را با دقت نسبتاً خوبي ارزيابي كرد. اگر دقت بيشتري نياز باشد، 100 گرم از دانه آسيا شده را با دقت يك گرم وزن كرده و در يك ماهي

‎

تابه به مدت 10 دقيقه حرارت دهيد و ضمن اين‌كار مرتب آن‌را به

‎

هم بزنيد. دقت كنيد كه دانه

‎

ها سوخته و ذغال نشوند. سپس آنرا خنك كرده و مجدداً وزن كنيد. وزن بدست آمده، درصد ماده خشك داخل آن خواهد بود. همين آزمايش را مي

‎

توان براي ارزيابي سطح رطوبت در نواله

‎

هاي روغني انجام داد.

نتيجه

‎

گيري

انجام آزمایش‌های مزرعه ای نیاز به تجربه دارد. هرچند ممكن است آزمايش

‎

هاي حسي و ديگر آزمايش

‎

هاي مزرعه

‎

اي در موارد مشاجره

‎

هاي قانوني قابل قبول نبوده و همچنین تعيين كميت نتايج غير ممكن باشد، ولی می تواند در بسیاری از موارد دامداران را در تشخیص و ارزیابی سریع خوراک دام یاری نماید.

در مورد خريد مواد غذايي هم براي توليد كنندگان كوچك و بزرگ خوراك

‎

دام و هم براي دامداران، انجام آزمايش

‎

هاي سريع مزرعه

‎

اي ضروري است. انجام آزمايش

‎

هاي مزرعه

‎

اي باعث صرفه

‎

جويي در هزينه و وقت شده و براي دامداران و توليدكنندگان كوچك خوراك

‎

دام بسيار مفيد است. انجام آزمايش

‎

هاي مزرعه

‎

اي نه

‎

تنها براي خريد مواد خام ضروري است، بلكه براي تصميم

‎

گيري در مورد انجام تست‏هاي آزمايشگاهي هم مورد نياز بوده و نهايتاً براي تصميم

‎

گيري در مورد اين‌كه كدام

‎

يك از آزمايش

‎

هاي مزرعه

‎

اي بايد انجام گيرد، ضروري است. با انجام این آزمایش‌ها مي

‎

توان از انجام چند تست آزمايشگاهي متداول خودداري نمود.

Reference: Narahari,D., Testing Feed Quality in the Field: Use Your Senses, FEED TECH, Vol 6, No.6, 2002, pp.23-25

 

 

[پسری از بابلسر 1800]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

نام علمي:

Zea mays

نام انگليسي

Corn :

مقدمه:

ذرت گياهي است ازخانواده Poaceae ، دگرگشن مخصوص نواحي گرم ومعتدل. مبدا آن آمريكاي مركزي وجنوبي است واحتمالاً توسط هجوم استعمارگران وياتوسط زائران مكه وارد ايران شده است وسابقه كشت آن درقاره‌هاي اروپا ،آسيا، آفريقا واقيانوسيه چندان طولاني نيست. متوسط عملكرد اين گياه دردنيا بعد ازگندم وبرنج مقام سوم را درميان غلات دارا بوده .

 

 

آمار متوسط توليد و سطح زير كشت (سال زراعي 80-1379)

[TABLE=class: cms_table_MsoNormalTable]

[TR]

[TD=width: 158, bgcolor: transparent]

[/TD]

[TD=width: 94, bgcolor: transparent]

جهان

[/TD]

[TD=width: 66, bgcolor: transparent]

ايران

[/TD]

[TD=width: 134, bgcolor: transparent, colspan: 2]

استان گلستان

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 158, bgcolor: transparent]

سطح زير كشت (هكتار)

[/TD]

[TD=width: 94, bgcolor: transparent]

139659470

[/TD]

[TD=width: 66, bgcolor: transparent]

160000

[/TD]

[TD=width: 66, bgcolor: transparent]

دانه ‌اي

[/TD]

[TD=width: 68, bgcolor: transparent]

علوفه‌اي

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 66, bgcolor: transparent]

1320

[/TD]

[TD=width: 68, bgcolor: transparent]

1500

[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 158, bgcolor: transparent]

عملكرد (كيلوگرم در هكتار)

[/TD]

[TD=width: 94, bgcolor: transparent]

4296

[/TD]

[TD=width: 66, bgcolor: transparent]

5000

[/TD]

[TD=width: 66, bgcolor: transparent]

5500

[/TD]

[TD=width: 68, bgcolor: transparent]

37500

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

الف- كاشت

- زميني را انتخاب كنيدكه امكان آبياري به راحتي فراهم باشد.

- دركشت بهاره از اواسط فروردين ماه تا اواسط ارديبهشت ودركشت تابستانه ازاول تا پانزدهم تيرماهمي‌توان به كشت اين گياه دراستان اقدام كرد.

تذكر: ترجيحاً براي جلوگيري ازخسارت گرما درمرحلة گرده افشاني ازكاشت ذرت دانه اي SC704درزمانيكه گرده افشاني درمردادماه صورتمي‌پذيرد اجتناب نمائيد .فاصله زماني كاشت تا گرده افشاني حدوداً 60 روز است.

- ازبذر هيبريد ضدعفوني شده براي كاشت استفاده نمائيد.

- براي كاشتمي‌توانيد ازرديفكارهاي مكانيكي وترجيحاً رديفكار پنوماتيك استفاده نمائيد.

- 20 كيلوگرم بذر را بافاصله خطوط 75 سانتي متر ازيكديگر وفاصله بوته هاي روي رديف 20-18 سانتي متر كشت نمائيد.

- براي دسترسي به سبز يكنواخت حتماً قبل ازكاشت مزرعه را آب‌تخت نمائيد.

ب-داشت

- روزهاي اول بعداز سبزشدن مزرعه را مورد بازديد قراردهيد. درصورت مشاهده بوته هاي خشك شده، خاك پاي بوتة خشك شده را كنارزده به‌طور حتم لاروهاي سيمي يا اگروتيس را مشاهده مي‌نمائيد. درصورت بالا بودن خسارت نسبت به محلولپاشي 3 كيلوگرم درهكتار سوين ويا طعمه پاشي با سم فوق اقدام نمائيد.

كود مورد نياز- براي مصرف كود بهتر است نسبت به تجزيه خاك مزرعه اقدام نمائيد درصورت عدم دسترسي دريك توصيه عمومي 300 كيلوگرم كودفسفات آمونيوم و 200-100 كيلوگرم پتاس قبل ازكاشت و 400 كيلوگرم اوره (200 كيلوگرم قبل ازكاشت+ 200 كيلوگرم دردومرحله آبياري به‌صورت سرك) داده شود. البته ميزان كود مصرفي به ميزان حاصلخيزي خاك ومحصول قبلي بستگي دارد.

كنترل علف‌هاي هرز- براي كنترل علف‌‌هايهرز درسه مرحله مي‌توان اقدام كرد :

1- از سم اراديكان به ميزان 5 ليتر درهكتار چند ساعت قبل ازكاشت مصرف وباديسك با خاك مخلوط نمائيد.

تذكر: وقتي خاك به اندازه كافي مرطوب باشد اثر پذيري علف‌كش بيشتر است.

2- ازسموم آترازين به مقدار يك كيلوگرم درهكتار وآلاكلر( لاسو ) 5-3 ليتر درهكتار بعد ازكاشت تا قبل ازسبز شدن ذرت به‌صورت محلول‌پاشي درسطح مزرعهمي‌توانيد استفاده نمائيد.

3- از سم تو فوردي (

2.4.D

)به ميزان 5/1-1ليتر در هكتار بعد از كاشت وپس از سبزشدن ذرت زمانيكه ارتفاع گياه20-15 سانتيمتر باشد، به‌صورت محلول‏پاشي در سطح مزرعه مي‌توان استفاده كرد.

آبياري- بعد از كاشت در صورت فراهم بودن رطوبت مناسب وحرارت حدود 20-15درجه، بذور بعد از حدود 7-2روز سبزمي‌شوند. با توجه به وضعيت آب وهوائي در صورت كمبود رطوبت از 15روز بعد از سبز اقدام به اولين آبياري نماييد.

- قبل از آبياري دوم، حدوداً در مرحله 6-5 برگي كه ارتفاع گياه حدود20-15سانتيمتر مي‌باشد، براي كنترل مكانيكي علف‌‌هايهرز وهوا دهي پاي بوته از فاروئر(پنجه غازي )جهت ايجاد فارو وسله شكن استفاده نماييد.

- آبياري هاي بعدي تا مرحلة شيري شدن باتوجه به نياز مزرعه حدوداً هر15 روز يكبار ادامه خواهدداشت. تأمين آب مورد نياز گياه درمرحلة گرده افشاني ازاهميت زيادي برخوردار است.

آفات- اگر كشت بهاره داشته باشيم احتياج به كنترل شيميائي آفات كم احساس مي‌شود ولي دركشت هاي تابستانه براي كنترل ساقه خوار‌ها(سزاميا وپيرائوستا ) وهمچنين كرم قوزه پنبه، دوبار به فاصله 15 روز يكبار حدوداً از اواخر تيرماه اقدام به سمپاشي با سم نواكرون به ميزان 5/1

–

1 ليتر درهكتار به همراه يك كيلوگرم لاروين نمائيد.

 

ج- برداشت

- زمان برداشت مرحله اي است كه لايه سياه اطراف نوك دانه‏‌ها ظاهر مي‌شود، اين لايه نشان دهنده رسيدن فيزيولوژيك درذرتمي‌باشد.

- پتانسيل عملكرد اين گياه دركشت بهاره 12-10 تن ودركشت تابستانه 8-6 تن درهكتار مي‌باشد.

توليد علوفه- نتايج آزمايشات چندساله گذشته دررابطه با توليد ذرت علوفه اي دراستان نشانمي‌دهدكه، بهترين رقم مناسب براي توليد علوفه نيز همان ذرت دانه اي SC704مي‌باشدكه براي توليد علوفه مناسب بايد ميزان بذر مصرفي آن 25-20 درصد بيش ازمزرعه توليد دانه باشد به عبارت ديگردركشت اين رقم به منظور توليد دانه فاصله بذور روي رديف حدود 20-18 سانتي متر در نظر گرفته مي‌شود، درحاليكه براي توليد علوفه فاصله بين بذور روي رديف 18-15 سانتي متر توصيه مي‌گردد.

- كليه عمليات داشت مزرعه مانند مزرعه توليد بذر دانهمي‌باشد.

- براي توليد علوفه نيز مي‏توان اقدام به كشت بهاره و يا تابستانه كرد. دركشت تابستانه محدوديت زماني مانند ذرت دانه اي خيلي محسوس نمي‌باشد. كشت ذرت دانه اي درتابستان، براي ممانعت ازبرخورد مرحله خشك شدن دانه با بارندگي‌هايپائيزه، حداكثر تا 15 تيرماه توصيه مي‌گردد. حال آنكه ذرت علوفه اي را تا اواخر تيرماه نيزمي‌توان كشت كرد.

برداشت- مرحله برداشت ابتداي مرحله خميري نرم دانهمي‌باشد. مزرعه بوسيله كمباين مخصوص و يا چاپر، برداشت ومحصول به سيلو‌هامنتقلمي‌گردد. البته ذرت علوفه‏اي قابليت مصرف مستقيم را نيزدارد.

-درصورت مديريت صحيح 80-70 تن علوفه تر دركاشت بهاره و 70-60 تن دركاشت تابستانهمي‌توان برداشت نمود. ميزان ماده خشك علوفه بين 12-10 درصدمي‌باشد.

 

[پسری از بابلسر 1800]

ازت اوره ایهنگامی که بحث کیفیت پروتئین جیره گاوهای شیری مطرح می شود بیشتر افراد بر این گمان هستند که هر چه پروتئین بیشتری در خوراک وارد کنند بهتر است و گاو می تواند از این پروتئین بیشتر استفاده بهینه ای کند ولی توجه داشته باشید که استفاده بیشتر از یک ماکزیمم خاصی باعث عواقب بدی در گاو شیری خواهد شد. پروتئین زیاد جیره نه تنها باعث افزایش قیمت هر کیلوگرم جیره می شود بلکه همچنین باعث می شود که گاو با مواد ازته زیادی در بدن خود روبرو شود که برای غیر سمی کردن این مواد ازته و تبدیل آن به اوره ودر نهایت دفع آن باید انرژی مصرف شود. این موضوع باعث می شود که نه تنها گاو جیره گران تری مصرف می کند بلکه باید بیشتر خوراکی را هم که خورده است بسوزاند تا از شر ازت اضافی خلاص شود. ازت اوره ای را می توان در خون و شیر یافت که البته اندازه گیری ازت اوره ای شیر به مراتب آسان تر است. ازت اوره ای شیر اگر از حد خاصی بیشتر شود باعث کاهش راندمان تولید مثلی گاو شده و حتی مقدار شیر را هم کاهش می دهد. درضمن فاصله بین دو زایش هم بیشتر می شود و طی آزمایشات انجام شده چنین نتیجه گیری شده است که گاوی که خیلی راحت وبا یک بار تلقیح آبستن میشده است دیگر به آن راحتی آبستن نشده و درصد باروری و آبستنی کمتر می شود.

بنا بر این توصیه می کنم که پروتئین را بیش از سطح ۲۲ درصد آن هم برای گاوهای خیلی پرتولید بیشتر نکنید.

منبع: وبلاگ تغذیه نشخوار کنندگان

[پسری از بابلسر 1800]

تغذیه گاوهای شیری

(دردامداریهای سنتی)

سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان شمالی

[TABLE=class: cms_table, align: center]

[TR]

[TD][/TD]

[TD]

تالیف:روح الله نجم

 

 

 

 

 

 

 

 

..

 

 

[TABLE=class: cms_table, align: center]

[TR]

[TD=align: center]

[/TD]

[TD][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=colspan: 2]

مقدمه

دامدار گرامی یکی ازمهمترین عوامل مؤثر درسوددهی گله های گاو شیری تغذیه مناسب و صحیح است ، زیرا بیش از نیمی (60 تا 70 درصد ) ازمخارج روزمره هر دامداری صرف هزینه های تغذیه ای شده و از طرفی یکی از مهمترین عواملی که می تواند بر روی مقدار و ترکیبات شیر تاثیر گذار باشد تغذیه است. بدیهی است هرگاه مقدارخوراک مصرفی بیش از نیاز دام باشد ، دام انرژی بیشتری دریافت کرده و چاق می شود که این جاقی مشکلاتی را درتولید ، زایمان و عدم فحلی (کل آمدن ،بوقه ) ایجاد می نماید و ازسویی اگر خوراک مصرفی کمتر ازنیاز دام باشد ، دام به تدریج لاغر و ضعیف شده ودر مقابل بیماری ها مقاومت کمتری ازخود نشان می دهد.دامداران دلسوز باید به این نکته توجه نمایند که ارزش غذایی انواع خوراک مورد استفاده درتغذیه دام متفاوت بوده و هر خوراک ارزش خاصی برای دام دارد. بطور کلی خوراک دام به دو بخش اصلی یعنی علوفه و کنسانتره تقسیم می شود که ابتدا به معرفی خوراک علوفه ای و سپس به معرفی خوراک آماده (کنسانتره) می پردازیم.

یونجه

مصرف یونجه سبز پر برگ و فاقد کپک زدگی درجیره غذایی گاوهای شیری باعث افزایش مقدار شیر و مقدار ک

ل

چربی شیر می شود.

یونجه خوشخوراک بوده و یکی ازبا ارزش ترین گیاهان علوفه ای می باشد.

برگ یونجه به علت

داشتن پروتئین بالا دارای ارزش تغذیه ای بالاتری نسبت به ساقه یونجه است.میزان پروتئین یونجه

مناسب بوده اما ازلحاظ انرژی دارای کمبود است که این کمبود باید ازسایر اجزاء جیره (کنسانتره یا جو) تامین شود مناسب ترین زمان برداشت یونجه زمانی است که 50 درصد مزرعه به گل نشسته باشد

 

 

ذرت سیلو شده

یکی از منابع غذایی با قابلیت هضم بالا برای دام ذرت سیلو شده است که دام آن را با میل و اشتها

فراوان مصرف می نماید و درزمستان یکی از بهترین خوراک ها برای گاوهای شیری ، پرواری و گوسفندان می باشد.

میزانانرژی ذرت سیلو شده بالا و پروتئین آن کم می باشد از اینرو مصرف آن همراه با یک منبع پروتئینی (یونجه) بسیار مناسب است .زمان مناسب برداشت ذرت جهت فرایند سیلو زمانی است که دانه ها حالت خمیری داشته به طوری که با فشار ناخن شیرابه سفید رنگ غلیظی از دانه ذرت خارج شود. تغذیه با ذرت سیلو شده باید پس از شیردوشی انجام شود تا بوی مواد سیلو شده وارد شیر نشود همچنین از تغذیه ذرت سیلو شده درگوساله های زیر 6 ماه خودداری گردد.

 

میزان

انرژی ذرت سیلو شده بالا و پروتئین آن کم می باشد از اینرو مصرف آن همراه با یک منبع پروتئینی (یونجه) بسیار مناسب است .زمان مناسب برداشت ذرت جهت فرایند سیلو زمانی است که دانه ها حالت خمیری داشته به طوری که با فشار ناخن شیرابه سفید رنگ غلیظی از دانه ذرت خارج شود. تغذیه با ذرت سیلو شده باید پس از شیردوشی انجام شود تا بوی مواد سیلو شده وارد شیر نشود همچنین از تغذیه ذرت سیلو شده درگوساله های زیر 6 ماه خودداری گردد.

 

کاه گندم

کاه گندم بطور کلی دارای ارزش غذایی و قابلیت هضم پایینی بوده و قادر به تامین نیازهای غذایی دام نیست . از اینرو برای بالا بردن ارزش غذایی کاه بخصوص درمناطقی که منابع پروتئینی محدودی دارند تامین بخشی ازاحتیاجات غذایی دام ازطریق غنی سازی کاه با اوره روشی ساده و مقرون به صرفه خواهد بود

نان خشک

پس از مصرف توسط دام به توده خمیر چسبناک تبدیل شده و به دیواره شکمبه و روده ها می چسبد و دام را دچار ناراحتی های گوارشی می نماید علاوه بر این اکثر نان خشک های مورد استفاده دردامداری ها آلوده به کپک ،میکروب و سایر اجسام خارجی می باشد که باعث مسمومیت ، سقط جنین و ابتلا دام به برخی بیماری ها و درنهایت افزایش هزینه های درمانی می شود. لذا توصیه می شود از مصرف نان خشک توسط دام ها خودداری کرده و باجایگزینی کنسانتره افزایش تولید و حفظ سلامتی دام ها را تضمین نمایید

کنسانتره و ضرورت مصرف آن

 

از آنجایی که استفاده از یک نوع ماده غذایی به تنهایی نمی تواند تمامی احتیاجات دام را برطرف کند مصرف کنسانتره درگاوهای شیری ضروری است زیرا علاوه بر اینکه فضای شکمبه برای مصرف میزان بالای خوراک (به خصوص درگاوهای پر تولید ) محدود است.

 

بدن دام نیز به مجموعه ای از مواد غذایی جهت تامین احتیاجات خود نیاز دارد. علاوه بر موارد فوق درکشور ما تولید 1 لیتر شیر با علوفه گرانتر از تولید 1 لیتر شیر با کنسانتره می باشد زیرا کیفیت علوفه تولیدی درکشور ما بطور کلی پایین است. مواد تشکیل دهنده کنسانتره معمولاً شامل :

1-

مواد انرژی زا مانند دانه ذرت ، دانه جو ، چربیهای گیاهی و حیوانی ، تفاله چغندر قند ، ملاس

2-

مواد پروتئینی مانند انواع کنجاله ها ، پودر ماهی، اوره

3-

مواد معدنی و ویتامینی : کمبود برخی مواد معدنی و ویتامینی در جیره غذایی دام باعث کاهش تولید، کاهش رشد، عدم آبستنی ، سقط جنین و کوری دردام می گردد. از جمله مواد معدن یمی توان به دی کلسیم فسفات ، پودرصدف ، پودراستخوان و از جمله مواد ویتامینی می توان به ویتامین های

D

،

A

و

E

اشاره کرد.

همچنین از سبوس گندم و سبوس برنج نیز درمخلوط کنسانتره استفاده می شود اما باید توجه داشت که ارزش غذایی انواع سبوس بسیار کمتر از کنسانتره بوده و دامداران نباید سبوس را جایگزین کنسانتره نمایند به طور متوسط به ازای هر 5/2 لیتر شیر تولیدی 1 کیلو گرم کنسانتره جهت تغذیه دام در نظر گرفته می شو د ( بدون درنظر گرفتن کنسانتره مورد نیاز جهت نگهداری ، رشد گوساله و افزایش وزن روزانه گاو شیری).

دامدار گرامی :

با توجه به اینکه درحال حاضر از یک سو سطح کیفی کنسانتره تولیدی کارخانجات خوراک دام به علت نظارت و انجام آزمایش های کنترل کیفی افزایش یافته و از سوی دیگر با توجه به افزایش بی رویه قیمت علوفه ضرورت مصرف کنسانتره بیش از پیش احساس می شود.

 

 

کنسانتره پلت شده درمقایسه با کنسانتره ساده(مش) دارای مزایای زیر می باشد :

1-

سهولت جابجایی به علت حجم پایین

2-

افزایش قابلیت هضم بر اثر حرارت دادن

3-

کاهش ریخت و پاش و گرد وغبار به علت چسبندگی و فشردگی

4-

کاهش آلودگی احتمالی بر اثر حرارت دادن

5-

قدرت ماندگاری بالا به علت کاهش سطح تماس با محیط

مراحل مختلف تغذیه ای یک گاو شیری طی یک دوره شیر دهی

مرحله اول ( از زایش تا 80 روز پس از زایش)

دراین مر حله مصرف خوراک با میزان تولید شیر هماهنگ نیست به طوری که دام شیر زیادی تولید می نماید و اشتهای کمی برای مصرف خوراک دارد ، از اینرو دام برای تامین انرژی مورد نیاز بدن و تولید شیر اقدام به مصرف چربی های بدن نموده : درنتیجه دام مقداری از وزن بدن خود ( 10 تا12 درصد) را از دست داده و لاغر می شود؛ مثلاً یک گاو 300 کیلویی حدود 30 کیلو کاهش وزن خواهدداشت. بنابراین با توجه به اشتهای کم گاو شیری دراین مرحله، دام باید با کنسانتره و علوفه ای با کیفیت بالا تغذیه شود زیرا زمانی که کیفیت خوراک مصرفی دام بالا باشد دام اشتهای بیشتری جهت مصرف خوراک دارد لذا از تغذیه گاو شیری با مواد غذایی کم ارزش مانند کاه خودداری شود .

لازم به یاد آوری است برای داشتن یک گوساله درهر سال گاو شیری باید حداکثر 65 تا70 روز پس از زایش آبستن شده باشد .

مرحله دوم ( از 80 تا200 روز پس از زایش )

دراین مرحله مصرف خوراک با میزان شیر تولیدی بتدریج هماهنگ می شود یعنی ازیک سو اشتهای دام درمصرف خوراک افزایش و از سوی دیگر میزان تولید شیر به تدریج کاهش می یابد . تغذیه دام دراین دوره باید بر اساس نیازهای بدنی دام و متناسب با تولید شیر باشد.

مرحله سوم( از 200 تا305 روز پس از زایش )

دراین مرحله روند کاهش تولید شیر ادامه دارد لذا تنها درصورتی می توان خوراک مصرفی دام را کاهش داد که گاو شیری کاهش وزن خود در مرحله اول راجبران کرده باشد، زیرا جبران وزن از دست رفته دام دردوره خشکی با مصرف خوراک بیشتری همراه بوده همچنین دراثر مصرف کنسانتره شرایط مناسب جهت استراحت و بهبود شکمبه دردوره خشکی از دام سلب می گردد.

مرحله چهارم ( 45 روز ابتدایی دوره خشک)

دراین مرحله اقدام به خشک نمودن شیر دام می نماییم بدین ترتیب که ابتدا کنسانتره (خوراک دانه ای) را قطع کرده ، با تغذیه مواد غذایی کم ارزش مانند کاه ، ایجاد محدودیت درمصرف آب، کاهش تعداد دفعات دوشش از دو بار به یک بار و درنهایت دوشش یک روز درمیان اقدام به خشک نمودن شیر دام می نماییم.

این دوره فرصت مناسبی جهت تغذیه با علوفه بوده و به شکمبه این فرصت را می دهد تا آسیب های وارده به شکمبه طی دوران شیردهی را ترمیم نماید و با توانایی بیشتری دوره شیردهی آینده را آغاز کند . همچنین این دوره به پستان گاو شیری اجازه استراحت و بازسازی بافت های فرسوده را داده تا دوره شیر دهی پیش رو را با حداکثر توان تولیدی آغاز نماید .

مرحله پنجم (15 تا 20 روز قبل از زایش )

این مرحله جهت عادت دهی گاو شیری به حداکثر مصرف کنسانتره پس از زایش درنظر گرفته می شود تا پس از زایمان

شاهد حداکثر مصرف خوراک ، حداکثر تولید شیر، حداقل کاهش وزن و عدم ابتلاء دام به بیماری های تغذیه ای پس

از زایمان باشیم.

باید مصرف نمک و مواد معدنی درجیره غذایی گاو شیری را در این مرحله بسیار محدود نمود.

 

 

چند توصیه درارتباط با تغذیه گاو شیری

1-

زمان خوراک دادن به دام باید هر روز منظم و سر وقت باشد.

2-

هرگونه تغییر درخوراک مصرفی دام باید به تدریج صورت گرفته و از تغییر ناگهانی جیره خودداری نمایید .

3-

از تغذیه دام با مواد غذایی کپک زده و آلوده خودداری کنید.

4

-

درصورت امکان گاوهای گله را بر اساس میزان تولید شیر دسته بندی و تغذیه نمایید .

5-

بهره گیری ازکارشناسان تغذیه کمک فراوانی به تهیه یک جیره متعادل جهت تامین نیازهای واقعی گاو شیری می نماید

6

-

از تغذیه دام با علوفه جوان و تازه به مقدار زیاد درفصل بهار خودداری کنید تا دام شما دچار ناراحتی های گوارشی نشود

7-

به هنگام تغذیه بهتر است ابتدا علوفه و سپس کنسانتره را دراختیار دام قرار می دهیم

8-

بهترین زمان تغذیه گاو شیری ، پس از دوشش است زیرا دراین زمان دام اشتهای بیشتری جهت مصرف خوراک دارد

9-

درطراحی و ساخت آخور دقت کافی به عمل آید زیرا کمبود فضای آخور باعث کاهش مصرف خوراک و کاهش تولید می شود

10-

میزا ن اشتهای دام نشانه ای مهم درتعیین سلامتی دام می باشد ، به طوری که با ابتلاء دام به بسیار ی از بیماری ها مصرف خوراک دردام کاهش می یابد

11-

طول علوفه مصرفی جهت تغذیه دام نباید از 3 تا 4 سانتیمتر کوچکتر باشد.

12-

مواد و ترکیبات تشکیل دهنده کنسانتره ها متفاوت بوده و هر کنسانتره عملکرد و اثر مشخصی دردام دارد . لذا لازم است درزمان خرید کنسانتره به برچسب و آنالیز کنسانتره خریداری شده دقت شود

13-

از تغذیه دام با دانه گندم به علت قیمت بالا و ایجاد مشکلات گوارشی خودداری کنید

14-

درصورت عدم استفاده از کنسانتره و مصرف دانه جو، دانه جو را قبل از مصرف شکسته شود : در غیر این صورت دانه جو به علت سختی پوست بصورت کامل و بدون تغییر از بدن دام دفع می شود

15-

آب تمیز و با دمای مناسب باید درطول شبانه روز دراختیار دام قرار داده شود درغیر اینصورت حداقل 3 نوبت درروز آب کافی دراختیار دام ها قرار دهید.

منابع

1-

ترجمه ، رضوانفر، احمد . دانش و فن آوری مورد نیاز زنان روستایی دامپروری و پرورش گاو شیری . معاونت ترویج و نظام بهره برداری.1382

2 -

نشریه بقره ، شماره21. صفحه 39-38 و42-41

3-

World of dairy cattle nutrition .

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

foundation.org

4-

Feeding of dai

ry cattle and bouffalo.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

[پسری از بابلسر 1800]

نکات کاربردی در استفاده از سیلو

منبع:وبلاگ مهندسی تولیدات دام دانشگاه گیلان

 

 

1- با استفاده از مواد سیلوئی خوب حیوانات از مزایای زیاد آن برخوردار می شوند.

 

2- در انتخاب محل احداث سیلو به مواردی از قبیل وسعت و شکل محل، مجاورت با بهار بند و اصطبل، مانور راحت ماشین آلات و ... باید توجه کرد.

 

3- شکل سیلو ( زیر زمینی، هوائی و زمینی) باید متناسب با شرایط منطقه هزینه و ... انتخاب گردد.

 

4- در مناطقی که سطح آبهائی زیر زمینی بالا ست، استفاده از سیلو های زیر زمینی با مشکلات زیادی همراه است.

 

5- سیلو های هوائی از لحاظ هزینه گرانتر بوده و برای انجام عملیات سیلو کردن نیاز به وسائل مکانیکی بیشتری دارند.

 

6- سیلو های زمینی دوام چندانی نداشته و کار در آنها مشکل تر از سایر انواع سیلو هاست.

 

7- در صورت اجبار به احداث سیلوی زیر زمینی در مناطقی که سطح آبهای زیر زمینی بالاست، باید با اتخاذ تدابیری از قبیل تعبیه سیستم زهکشی، آب اضافی را از منطقه احداث سیلو تخلیه کرد.

 

8- در احداث سیلو باید معیارهای ساختمانی به شکل صحیح مورد توجه قرار گیرند.

 

9- در ساخت سیلو وسائل ساختمانی مناسب با توجه به احتمال وارد شدن فشار زیاد استفاده گردد.

 

10- تعبیه چاه فاضلاب در عمیق ترین قسمت سیلو برای تخلیه آبهای استحصالی از مواد سیلوئی ذخیره شده باید مد نظر باشد.

 

11- شیب کف و دیواره ها باید مورد توجه قرار گیرد.

 

12- در صورتیکه شیب کف کمتر باشد، آبهای استحصالی به چاه فاضلاب هدایت نگردیده و با تجمع در قسمتهائی از کف، باعث خرابیبخشهائی از مواد سیلو شده گردیده و در ضمن عملیات پر نمودن و فشردن با مشکل مواجه می گردد.

 

13- اگر دیواره ها دارای شیب زیاد باشد، استحکام آنها در مقابل فشار های وارده کمتر می گردد.

 

14- اگر دیواره های سیلو دارای شیب کمتری باشد، ضمن کاهش در ظرفیت سیلو، عملیات فشرده نمودن مواد سیلو شده نیز براحتی امکان پذیر نیست.

 

15- برای جلو گیری از سر خوردن ماشین آلات، نباید کف سیلو صاف باشد.

 

16- وجود شیار ها ئی در کف سیلو ضمن جلو گیری از سر خوردن وسائل در حین کار، می توانند آبهای استحصالی در جریان عملیات فشرده سازی را به چاه فاضلاب هدایت نمایند.

 

17- وجود شیب زیاد در کف سیلو باعث بروز مشکلاتی در وارد و خارج ماشین آلات می شود.

 

18- در صورتیکه عرض سیلو کمتر انتخاب گردد، مانور ماشین آلات در سیلو با مشکل مواجه خواهد شد و امکان آسیب دیدن دیواره های سیلو در حین عملیات فشرده سازی وجود دارد.

 

19- اگرعرض سیلو بیشتر در نظر گرفته شود فشرده سازی آن با مشکل همراه است.

 

20- دیواره های سیلو برای جلو گیری از ورود آب خارجی به سیلو باید حدود 20سانتی متر از زمین بلندتر در نظر گرفته شوند.

 

21- احداث جوی آب در بیرون از سیلو برای هدایت آبهای خارجی به محل دورتر از سیلو باید مد نظر باشد.

 

22- در صورتیکه شکل زمین اجازه احداث سیلو با طول زیاد را ندهد، می توان به ایجاد تعداد زیادی سیلو در مجاورت هم اقدام گردد.

 

23- با توجه به اینکه مواد سیلو شده بعد از رسیدن به حالت ثبات (از نظر عملیات تخمیر) برای مدت زمان نستاً طولانی قابل نگهداری هستند، لذا احداث دو و یا تعداد بیشتری سیلو ، این مزیت را دارد، که آنها بدون اینکه کیفیت شان را از دست بدهند برای سالهای بعدی می توانند نگهداری شوند. استفاده قرار گیرند.

 

24- سیلو سازی را مختص به گیاه ذرت نکنید، بلکه این عملیات را برای کلیه گیاهان با توجه به اختصاصات آنها انجام دهید.

 

25- قبل از شروع سیلو سازی باید وسائل مورد نیاز عملیات را از قبل تهیه کرد.

 

26- بستر به عمق مناسب در کف سیلو پهن گردد.

 

27- گیاهانیکه قرار است سیلو گردند در زمان مناسب برداشت و به مزرعه حمل گردد.

 

28- در برداشت مواد سیلو شده باید دقت نمود که این عمل در زمان مناسب انجام گردد.

 

29- در صورتیکه اندازه قطعات بریده شده بیشتر باشد فشرده سازی نمی تواند به شکل صحیح صورت گیرد.

 

30- برای اینکه فشرده سازی بسهولت و به شکل صحیح صورت گیرد، باید مواد سیلوئی بصورت یکنواخت پخش گردیده و فشرده شود.

 

31- در صورت نیاز به غنی سازی مواد سیلوئی، اینکار را با پخش یکنواخت مواد افزودنی از ابتدای سیلو سازی انجام دهید.

 

32- مواد سیلو شده باید دارای درصد معینی از آب باشند.

 

33- زیادی آب محتوی مواد سیلو شده، امکان کپک زدگی را بیشتر کرده و کمی آن فشرده سازی را مشکل کرده و عملیات تخمیر بخوبی صورت نمی گیرد.

 

34- فشرده سازی مواد سیلوئی مجاور دیواره های سیلو با توجه به امکان خرابی دیواره ها، اغلب بصورت کامل انجام نگردیده و خراب شدن مواد سیلوئی در این نواحی بیشتر است.

 

35- بعد از اتمام عملیات سیلو سازی، در انتها سیلو باید به شکل پشت ماهی در آمده و روی آن با موادی نظیر کاه پوشیده شده و کل سیلو با نایلون پوشانده شده و روی آن کاه گل کاری گردد.

 

36- بعد از سیلو سازی تغییرات شیمیائی مداومی که انجام می گیرد زمینه را برای تخمیر و افت pH و ماندگاری طولانی مدت فراهم می کند.

 

37- بعد از گذشت سه روز از انجام عملیات سیلو سازی، اتمام اکسیژن داخل سیلو را امتحان کنید.

 

38- تا اتمام کامل تغییرات شیمیائی منجر به ثبات مواد سیلو شده، روی آن را جهت استفاده باز ننمائید.

 

39- برای استفاده از مواد سیلو شده، تمامی مواد محافظ روی سیلو را دور نیاندازید.

 

40- استفاده از مواد سیلو شده را بتدریج افزایش دهید.

 

41- نزدیکهای زمان شیر دوشی نباید مورد استفاده قرار گیرد.

 

42- استفاده از آن در گوساله جوان توصیه نمی شود.

 

43- استفاده از سیلوی ذرت در گاوهای آبستن سنگین مسئله چاقی و سایر مشکلات را بهمراه دارد.

 

44- در برداشت روزانه مواد سیلوئی دقت نمائید که به اندازه مورد نیاز برداشت را انجام دهید، چرا که ماندن در هوای آزاد باعث از بین رفتن مقادیر زیادی از اسید های فرار آن می شود.

 

45- در صورتیکه با اتخاذ تدابیری بتوانید آب جمع شده در چاه سیلو را برداشت نمائید، می توانید از آن در غنی سازی خوراکهای حیوانات و یا بعنوان کود استفاده کنید.

 

46- سعی کنید عملیات سیلو سازی به شکل صحیح صورت گیرد، در غیر این صورت عمل آوری سیلو بخوبی انجام نگرفته و خوشخوراک نخواهد شد.

 

47- در صورتیکه از اوره در غنی سازی مواد سیلوئی استفاده کرده اید، مقادیر استفاده از آن را بتدریج افزایش دهید. هوادهی بعد از بیرون آوردن از سیلو کمک می کند تا مقادیری از گاز آمونیاک تشکیل شده متصاعد گردیده و امکان مسمومیت در حیوانات مصرف کننده کمتر گردد.

 

48- بعد از برداشت روزانه از سیلو روی قسمت های باز شده را بپوشانید.

 

49- کاه گل کاری روی نایلون بعد از اتمام عملیات پر کردن سیلو را از یاد نبرید.

 

50- با بازدید هائی که بعد از اتمام سیلو سازی انجام می دهید از سلامتی پوشش سیلو و عدم نفوذ هوا به داخل آن مطمئن شوئید.

 

51- قبل از شروع عملیات سیلو سازی، تعمیر قسمت های آسیب دیده آنرا فراموش ننمائید.

 

52- به رطوبت مواد قبل از سیلو سازی توجه کنید، اگر رطوبت کمتر از مقدار معینی باشد، سعی کنید با پاشیدن آب به روی آن، درصد رطوبت را بالا ببرئید.

 

53- در صورتیکه دانه ها در اثر عوامل محیطی و آفت و بیماریها آسیب دیده باشند، جهت انجام بهینه عملیات تخمیر و غنی سازی باید از منابع کربوهیدراتی بعنوان ماده افزودنی در سیلو استفاده گردد.

 

54- در موقع احداث سیلو وسعت آنرا متناسب با ظرفیت بالقوه واحد در نظر بگیرید.

 

55- ماشین آلات لازم برای عملیات سیلو سازی را از قبل تدارک دیده و آماده کار نمائید.

 

56- بعد از شروع عملیات سیلو سازی سریعاٌ آنرا تا خاتمه ادامه دهید.

 

 

[پسری از بابلسر 1800]

مديريت تغذيه گاوهاي شيري

 

مقدمه:

شناخت وارزشیابی مواد غذای وهمچنین تشخیص نیازمندیهای دام دو عامل مهم درجهت تامین حداکثر تولید با هزینه کم بوده ودر مدیریت صحیح یک واحد دامداری از اولویت خاصی برخودار است .مهمترین عامل در کاهش بهره دهی اغلب واحدهای دامداری ،عدم آشنایی و نبودن منابع اطلاعاتی کافی درزمینه روش صحیح تغذیه دام است .نگهداری دام با بالاترین قدرت تولید ،وظیفه دامپرور است ولی تداوم بخشیدن به قدرت تولید ، وظیفه علم تغذیه است نیاز غذایی گاوهای شیری معمولا متناسب با مرحله تولید ،میزان تولید و سن دام متغیر است بنابرین جیره های غذای لازم است به گونه ای تنظیم شوند که مناسب هر مرحله باشد به این روش ،روش تغذیه ی مرحله به مرحله میگویند که شامل 5 مرحله بوده وهدف این روش تنظیم جیره متناسب با تولید شیر وتوانایی مصرف جیره غذایی گاوهای شیری می باشد.

مرحله 1: تغذیه گاوهای شیری در اوج شیردهی

این مرحله، بحرانی ترین مرحله تغذیه درگاوهای شیری است چون تولید شیر به اوج خود رسیده ولی مصرف مواد غذایی بسیار کم می باشد . مقدار مواد مغذی که از طریق شیر تولیدی از بدن گاو خارج می شود بیشتر از مواد مغذی که از طریق جیره غذایی به بدن دام می رسد، این امر سبب تعادل منفی انرژی وکاهش وزن دام می شود . هدف مهم در این مرحله افزایش سریع مصرف جیره غذایی برای به حداقل رساندن کمبودهای تغذیه ای می باشد .البته افزایش غذا باید تدریجی باشد در این دوره بهتر است از جیره کامل علوفه وکنسانتره استفاده گردد وبهتر است نسبت کنسانتره دامی به علوفه 60به 40 باشد .اگرچه گاوهای شیری در این مرحله بیشترین نیاز انرژی جهت تولید شیر را با استفاده از ذخیره های چربی بدن تامین می کنند ولی نیاز پروتئین دام باید از طریق جیره غذایی تامین گردد.

مرحله 2: تغذیه گاو شیری در مرحله حداکثر مصرف مواد غذایی

این مرحله 10هفته پس از زایمان گاو شیری آغاز می شود و در بیشتر گاوهای شیری 10 تا 20 هفته ادامه دارد .دراین مرحله مصرف ماده غذایی بویژه علوفه توسط دام زیاد بوده و نیاز غذایی با جیره مصرف شده مساوی می باشد.

مرحله 3: تغذیه گاوهای شیری برای جبران وزن از دست داده

این مرحله زمانی آغاز میگردد که غذای مصرف شده توسط گاو شیری بیشتر از نیاز آن بوده و زمان مناسب برای جبران وزن ازدست رفته ورسیدن گاو به وضعیت بدنی مطلوب می باشد . مدیریت تغذیه ای در این دوره آسان است زیرا تولید شیر روبه کاهش است دراین دوره کاهش وزن ایجاد شده در آغاز شیر دهی باید به گونه ای جبران شود که گاو در آغاز دوره خشکی از وزن مناسب برخوردار گردد. با افزایش نسبت علوفه به کنسانتره دامی میتوان هزینه تغذیه ای در این مرحله را کاهش داد.

مرحله 4: تغذیه گاو شیری در شروع دوره خشکی

در این مرحله جیره گاو باید کاملاساده وبه شیوه ای باشد که دام بیش از حد معمول چاق نگردد. تغذیه گاو با غلات ویا ذرت سیلو باعث ایجادنوعی بیماری به نام سندرم گاو چاق یا سندرم کبد چرب می شود. در گاوهای مبتلا، چربی خون افزایش یافته ودر داخل کبد جمع می شود و باعث مشکلات زایمان، جابجایی شیردان وکتوز می شود در صورتی که تغذیه گاو با علوفه خشک چنین مشکلاتی به وجود نمی آید.

نکات مهمی که در جیره گاو خشک بایستی در نظر گرفته شود عبارت است از:

- حداقل 1% وزن بدن دام از علوفه خشک ساقه بلند، مانند کاه و سبوس استفاده گردد.

- علوفه های مانند یونجه به خاطر داشتن کلسیم زیاد و فسفر کم باعث بروز بیماری تب شیر می شوند پس میزان کلسیم مصرفی باید به کمتر از 100 گرم در روز محدود گرد و همزمان با آن میزان مصرف فسفر به 35 تا 40 گرم در روز برسد.

- تجویز ویتامین

A

و

D

جهت پیشگیری از سقط و جفت ماندگی

- جهت پیشگیری از خیز یا تورم پستان در گاوهای خشک از مصرف زیاد مکمل های مغذی بویژه نمک سدیم باید خودداری شود.

مرحله 5: تغذیه گاوهای خشک در 2 تا 3 هفته پایانی آبستنی

در این مرحله به منظور آماده کردن گاو برای زایش ودوره شیر دهی بعدی در شیوه تغذیه بایستی تغیراتی اعمال گردد البته این تغییرات تغذیه ای عبارتند از:

- سه هفته مانده به زایمان ،روزانه یک کیلوگرم کنسانتره در نظر گرفته شود وبا نزدیک شدن به زمان زایمان میزان کنسانتره مصرفی به حدود نیم تا یک درصد وزن بدن دام برسد تا گاو شیری جهت مصرف زیاد کنسانتره برای دوره شیر دهی عادت کند.

- به خاطر حساسیت گاو به تب شیر بایستی مصرف کلسیم درچند روز آخر آبستنی کاهش یافته و به 13 تا 18 گرم در روز برسد.

- در گاوهای حساس به تب شیر تغذیه با مکمل نیاسین به میزان 6 گرم در روز از 2 هفته پیش از زایش تا 8 هفته بعداز زایش سفارش می گردد.

- تجویز ویتامین

E

جهت رفع کمبود سلنیوم بویژه در مناطقی که خاک کمبود سلنیوم دارد بصورت تزریقی یا خوارکی در 2 تا 3 هفته آخر آبستنی سفارش می گردد. در این مورد می توان از مکمل سلنیوم نیز استفاده کرد . ویتامین

E

و مکمل سلنیوم از عارضه جفت ماندگی در گاو جلوگیری میکند.

تغذیه مناسب ،عامل اساسی در افزایش بهره وری مدیریت گاوهای شیری می باشد تغذیه مناسب اولین گام در مدیریت صحیح پرورش شیری می باشد .

گردآوری: اکرم ضربعلی زاده

زیر نظر شورای نویسندگان مدیریت ترویج

[پسری از بابلسر 1800]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

بهروز بذرگر

مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان فارس

bazrgar12002@yahoo.com

مقدمه:

گاوهاي شيري به استرس گرمايي بسيار حساس هستند. استرس گرمايي نه تنها از راه افت توليد و افت كيفيت شير (افزايش تعداد سلول‌هاي بدني) بر درآمد توليد كننده اثر منفي مي‌گذارد، بلكه سبب بروز مشكلاتي در سلامتي نيز مي‌گردد. به طور معمول گاودار در طول دوره استرس گرمايي از برخي از مسايل مديريتي آگاهي دارد ولي از راه‌كارهاي تغذيه‌اي مانند استفاده از پروبيوتيك‌ها كه با بهبود شرايط و فعاليت‌ شكمبه بر فاكتورهاي استرس‌زا اثر گذاشته و با تضمين سلامت سيستم گوارش به توليد شير و سلامت كلي حيوان كمك مي‌كنند، آگاهي لازم را ندارد. براي نمونه، طي دوره‌‌ي استرس گرمايي تعادل اكسيداسيوني تحت تاثير قرار مي‌گيرد و افزايش مصرف آنتي‌اكسيدان جهت حفظ ايمني، سلامت توليد و مهار ورم پستان بسيار مهم مي‌باشد.

1- تعريف استرس گرمايي و دلايل آن

- شاخص دما و رطوبت

شدت استرس گرمايي به ميزان رطوبت و دما بستگي دارد. در شكل 1 اين موارد به خوبي مشخص مي‌باشند. در گاو منطقه ايده‌آل حرارتي از °C13- تا °C25 مي‌باشد. در اين محدودي دمايي حيوان در يك آرامش بهينه‌اي بوده و دماي بدنش بين °C 4/38 تا °C 1/39 مي‌باشد. در دماي بالاي °C 25 يا حتي بالاي °C20 گاو دچار استرس گرمايي مي‌شود و وضعيت سلامتي و عملكرد آن تحت تاثير قرار مي‌گيرد.

شكل 1 – اثر ميزان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مختلف حرارت و رطوبت بر استرس گرمايي

 

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 288, colspan: 6]رطوبت نسبي (%)[/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 52][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 48]90[/TD]

[TD=width: 48]80[/TD]

[TD=width: 48]70[/TD]

[TD=width: 48]60[/TD]

[TD=width: 48]50[/TD]

[TD=width: 48]40[/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48]°C18[/TD]

[TD=width: 52]درجه حرارت (°C)[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 192, colspan: 4]منطقه خنثي[/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48]°C20[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48]°C22[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48]°C24[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48]استرس[/TD]

[TD=width: 48]خفيف[/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48]°C26[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48]استرس[/TD]

[TD=width: 48]متوسط[/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48]°C28[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48]°C30[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48]°C32[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 144, colspan: 3]استرس شديد[/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48]°C34[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48][/TD]

[TD=width: 48]°C36[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

 

مي‌توان با روش‌هاي زير استرس گرمايي را ارزيابي كرد:

- اندازه گيري دماي بدن (در ناحيه ركتوم) (در صورتي كه بالاي °C 4/39 باشد، دام دچار استرس گرمايي است)

- تعداد تنفس (در صورتي كه بالاي 100 عدد در دقيقه باشد، دام دچار استرس گرمايي است)

- ميزان كاهش در مصرف ماده‌ي خشك

· 10%- = استرس بالا

· 25%- = استرس شديد

 

استرس شديد مي‌تواند سبب ضرر شديد تا حدود 422 يورو در سال به ازاي هر گاو شود. 80 درصد از اين كاهش مربوط به توليد و 20 درصد باقي مانده مربوط به سلامت گاو مانند مشكلات ايمني و توليد مثلي كه سبب افزايش مرگ و مير و ورم پستان است، مي‌شود (جدول 1).

 

جدول 1: نتايج حاصل از استرس در يك گله گاو شيري

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 189]عواقب استرس گرمايي[/TD]

[TD=width: 252]اثرات فيزيولوژيكي(ميانگين)[/TD]

[TD=width: 127]اثرات نهايي (متوسط گاو در هر سال)[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 189]كاهش مصرف ماده‌ي خشك[/TD]

[TD=width: 252]894- كيلو به ازاي هر گاو در سال[/TD]

[TD=width: 127]5/95 + يورو[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 189]كاهش توليد شير:15 تا 20%[/TD]

[TD=width: 252]1803- كيلو به ازاي هر گاو در سال[/TD]

[TD=width: 127]403- يورو[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 189]كاهش بازده توليدمثلي: 40 تا 50%[/TD]

[TD=width: 252]2/59+ روز براي گوساله زايي تا آبستني

99/7%+ عدم آبستني به دليل مشكلات آبستني[/TD]

[TD=width: 127]12- يورو[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 189]افزايش مرگ و مير[/TD]

[TD=width: 252]72/1%+ مرگ و مير[/TD]

[TD=width: 127]3/2- يورو[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

 

- عدم تعادل انرژي

گاوها براي حفظ تعادل دمايي و كنترل دماي بدنشان تحت شرايط گرمايي بالا دو راه عمده دارند:

* پراكنده كردن حرارت: بويژه از راه تعريق، بوسيله‌ي افزايش جريان خون سطحي، له له زدن، ريزش بزاق و غيره.

* محدود كردن توليد حرارت: با كم كردن فعاليت‌ و تغيير سيستم تغذيه‌اي. در حقيقت، توليد حرارت در گاو شيري بيشتر به دليل تخمير شكمبه‌اي مي‌باشد. مصرف ماده‌ي خشك در گاوها در شرايط استرس گرمايي حدود 10 تا 30 درصد كاهش مي‌يابد. همچنين عمل نشخوار كه توليد حرارت مي‌كند به شدت كاهش مي‌يابد. گاوها تمايل به مصرف غذاي كمتري در روز دارند و اين به شكل ميزان كم در هر وعده و تعداد وعده‌هاي زياد مي‌باشد و تمايل مصرف بيشتر در شب و ساعت‌هاي خنك و انتخاب غذاهايي است كه توليد حرارت كمتري طي هضم دارند (به عبارتي دانه و مكمل‌هاي پروتئين به علوفه ترجيح داده مي‌شود).

 

- خطر بروز اسيدوز

در دوره استرس گرمايي خطر اسيدوز افزايش مي‌يابد. فاكتورهايي كه با مشكلات اسيدوزي مربوط مي‌باشند عبارتند از: كاهش مصرف ماده‌ي خشك با نسبت علوفه كمتر و كربوهيدرات قابل تخمير بيشتر، كاهش عمل نشخوار، كاهش ترشح بزاق. علاوه بر اين كاهش pH شكمبه بازده گوارش فيبر را كاهش مي‌دهد. باكتري‌هاي فيبروليتيك شكمبه بيشترين تاثير را در اين‌باره متحمل مي‌شوند به ويژه وقتي pH كمتر از 6 شود.

تمام اين فاكتورها با كاهش بازده غذايي مرتبط مي‌باشد و به دنبال آن توليد شير و اغلب اوقات چربي شير نيز كاهش مي‌يابد. علاوه بر اين اسيدوز وضعيت كلي سلامتي حيوان، باروري و طول عمر مفيد توليدي گاو را تحت تاثير قرار مي‌دهد.

 

2 – مديريت استرس گرمايي

- مديريت گله

به منظور جلوگيري از اثرات استرس گرمايي، مي‌توان گاوها را تاحد ممكن در شرايط آرام و خنك نگهداري كرد و آب تازه و تميز در حد كافي در تمام زمان‌ها در اختيار آن‌ها قرار داد. استفاده از سايه‌بان، پنكه و دوش آب (در مناطقي كه رطوبت بالا نباشد) و سيستم خنك كننده، وسايل مناسبي جهت كم كردن دما در دوره استرس گرمايي مي‌باشد. توصيه مي‌شود كه غذا به دفعات زياد و در زمان‌هاي خنك روز در اختيار دام قرار گيرد.

 

- توصيه متخصصين تغذيه

به منظور محدود كردن خطرات فيزيولوژيكي مربوط به استرس گرمايي و به ويژه اسيدوز شكمبه‌اي، ساختار جيره مي‌تواند به شكل زير باشد: انرژي بالا، جيره خوش‌خوراك و با كيفيت‌تر و علوفه‌هاي خوش خوراك‌تر. براي مهار اسيدوز، مي‌توان در جيره از مخمر زنده‌ي ويژه نشخواركننندگان استفاده كرد. در نهايت مي‌توان مصرف آنتي اكسيدان‌ها را افزايش داد.

 

- مخمر زنده‌ي ويژه نشخواركنندگان فعاليت شكمبه را براي عملكرد بهينه تضمين مي‌كند. ساكاروميسسيس سرويسيه سويه‌ي CNCM-1077يكي از مخمرهاي ويژه نشخواركنندگان است كه تاثير آن در نشخواركنندگان به اثبات رسيده است.

- سه مكانيسم عمده كه اثرات اين مخمر را بر عملكرد و سلامت نشخواركنندگان توضيح مي‌دهد عبارتند از:

· بهبود pH شكمبه از طريق كاهش خطر اسيدوز

· بهبود گوارش فيبر و بهره‌وري نيتروژن از طريق افزايش بازده غذايي

· پايداري ميكرو فلوراي شكمبه

اخيراً تحقيقات نشان داده است كه ساكاروميسسيس سرويسيه سويه‌ي CNCM-1077 قادر به بهبود pH شكمبه در گاو شيري كه از جير‌ه‌هاي مختلف تغذيه مي‌كند، مي‌باشد. همچنين مي‌تواند فاصله‌ي بين دو وعده غذايي را از 4 ساعت به 3 ساعت و 20 دقيقه كاهش دهد. علاوه بر اين آزمايشات توليدي در شرايط استرس گرمايي نشان داد كه اثر ساكاروميسسيس سرويسيه سويه CNCM-1077 بر توليد شير از نظر آماري معني دار است.

 

- استرس گرمايي و استرس اكسيداسيوني

عموماً استرس گرمايي توليد راديكال‌هاي آزاد را زياد كرده و منتهي به استرس اكسيداسيوني مي‌شود. در گاوهاي شيري استرس اكسيداسيوني اثر منفي بر ايمني و توليد مثل داشته و سبب افزايش بروز ورم پستان و افزايش تعداد سلول‌هاي بدني، كاهش باروري، افزايش مرگ و مير رويان، افزايش جفت ماندگي و زايش زودتر از موقع و در نهايت اثر بر وزن زنده گوساله‌ها، مرگ و مير و كاهش سلامتي شود (جدول 2).

 

جدول 2: اثر استرس گرمايي بر باروري تليسه

[TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 189]پارامتر[/TD]

[TD=width: 189]كنترل[/TD]

[TD=width: 189]تليسه‌هاي داراي استرس[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 189]دماي بيروني (°C)[/TD]

[TD=width: 189]1/21[/TD]

[TD=width: 189]2/32[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 189]دماي ركتوم تليسه (°C)[/TD]

[TD=width: 189]5/38[/TD]

[TD=width: 189]40[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 189]دفعات تنفس( در دقيقه)[/TD]

[TD=width: 189]3/47[/TD]

[TD=width: 189]3/105[/TD]

[/TR]

[TR]

[TD=width: 189]نرخ آبستني (درصد)[/TD]

[TD=width: 189]48[/TD]

[TD=width: 189]0[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

 

 

 

- نقش سلنيوم

سلنيوم درشكل آلي همراه با اسيدآمينه مي‌باشد و نقش مهمي در تعادل آنتي‌اكسيداني داشته و سلول‌ها را از آسيب محافظت مي‌كند. تحقيقات نشان داده است كه ميزان فعاليت آنتي‌اكسيداني سلنوآنزيم به وضعيت سلنيوم و مصرف جيره دارد، بنابراين لزوم افزودن سلنيم به جيره مشخص مي‌شود.

 

- استرس اكسيداسيوني

وجود راديكال‌هاي آزاد كه منتهي به واكنش‌هاي اكسيداسيوني در ارگانيسم مي‌شود، فيزيولوژيكي است. اين يك مكانيسم طبيعي از دفاع عليه باكتري است و در فعاليت‌هاي سلول نرمال وجود دارد. ولي اين واكنش‌هاي اكسيداسيوني بايد تحت كنترل باشد. مكانيسم آنتي‌اكسيدان‌هاي طبيعي بر اساس دو اصل زير مي‌باشد:

- خنثي سازي راديكال‌هاي آزاد. اين در مورد آنتي‌اكسيدان‌هاي مانند ويتامين E، C، Q، پلي فنل‌ها، كاروتنوئيدها و غيره مي‌باشد.

- كاهش مولكول‌هاي اكسيد شده كه مديون سيستم آنزيمي مانند گلوتاتيون پراكسيداز مي‌باشد.

فاكتورهاي متفاوت استرس‌زا مانند گرما، اشعه ماوراء بنفش، سموم ويژه، التهاب، عفونت و غيره مي‌توانند يك اختلال در تعادل اكسيداسيوني ايجاد كرده كه منتهي به استرس اكسيداسيوني مي‌شود و در نهايت منجر به ناهنجاري در فعاليت‌ها، سلامتي و زندگي سلول‌هاي تحت تاثير قرار گرفته، مي‌شود.

 

 

 

 

 

 

نتيجه

استرس گرمايي برعملكرد و سلامت گاو اثر سوء دارد. استفاده از روش‌هاي مديريتي گله در حد امكان پيش از بروز مشكلات توليدي، يك راه‌كار مفيد مي‌باشد. ابزارهاي تغذيه‌اي مانند مخمر زنده ويژه نشخواركنندگان مي‌تواند موثر واقع شود. تحقيقات نشان داده كه در شرايط استرس، استراتژي‌هاي خوب شامل مهار اسيدوز، بهينه كردن مصرف خوراك و كاهش اثرات منفي استرس گرمايي بر توليد شير مي‌باشد. علاوه بر اين استفاده از آنتي‌اكسيدان‌هايي مانند مخمر غني از سلنيوم به كاهش اثر استرس گرمايي بر تعادل اكسيداسيوني كمك كرده و در نتيجه كيفيت شير و سلامت گاو بهبود مي‌يابد.

 

 

 

منابع:

1- St-Pierre, N. R., B. Cobanov and G. Schnitkey. Economic losses from heat stress by US Livestock Industries. J. Dairy Sci. 2003. 86: E52-E77.

 

2- Weiss, W. P., J. S. Hogan, K. L. Smith and K. H. Hoblet. Relationships Among selenium, vitamin E, and mammary gland health in commercial dairy herds. J. Dairy Sci. 1990. 73: 381-390.

 

3- Bach, A., C. Iglesias and M. Devant. Daily rumen pH pattern of loose-housed dairy cattle as affected by feeding pattern and live yeast supplementation. Animal Feed Science and Technology. 2007. 136: 146-153.

 

[پسری از بابلسر 1800]

جيره دام: [TABLE=class: cms_table]

[TR]

[TD=width: 100%]خوراك‏هاى علوفه‏اى و كنسانتره دام

 

الف - علوفه‏ها

هرگونه خوراك گياهى و پرحجم كه ارزش غذايى داشته باشد و خوش‏خوراكهم باشد، علوفه نام دارد.

يونجه يابيده: اين علوفه ارزش غذايى زيادى دارد. يونجه به عنوان يك غذاى عالى در تغذيه دام به خصوص براى گاو شيرى استفاده مى‏شود. پروتئين و كلسيم بالاى اين علوفه نشانه مرغوب‏بودن آن است. زمان برداشت يونجه وقتى است كه يك سوم بوته‏ها به گل بنشينند. در جيره غذايى گاو شيرى، بين دو تا چهار كيلوگرم يونجه در روز كافى و مناسب است.

علف باغ: اين علف در تغذيه گاو شيرى و پروارى استفاده مى‏شود. به دليل داشتن رشته‏هاى بلند، نشخوار دام‏ها را زياد مى‏كند. به علاوه در گاوهاى شيرى باعث بيشترشدن چربى شير مى‏شود. براى جلوگيرى از خارج‏شدن سريع خوراك‏هاى آردى از بدن دام‏هاى پروارى از اين علوفه استفاده مى‏كنند.

كاه به علت خشك و پُرحجم‏بودن، ارزش غذايى زيادى براى دام‏ها ندارد. از نظر ارزش غذايى، كاه جو از كاه گندم بهتر است. همچنين كاه گندم از كاه برنج بهتر است. براى دام‏هاى سنگين بهتر است كه كاه به صورت رشته‏هاى بلند باشد. مصرف كاه بايد كم و به مقدار لازم باشد. هر چه مقدار اين علوفه در جيره غذايى دام‏ها بيشتر باشد، جلوى هضم و مصرف بيشتر غذا را مى‏گيرد. بهت راست كاه را هميشه بعد از خوراك‏هاى ديگر به دام‏ها داد.

اگر كاه و علوفه‏هاى مانند آن به صورت غنى شده به دام‏ها داده شوند. ارزش غذايى بيشتر مى‏دارند. براى گاوهاى خشك مى‏توان مقدار بيشترى از اين علوفه در جيره غذايى قرار داد.

سيلوها: براى استفاده بيشتر و بهتر از علوفه‏هاى خشك و هضم بهتر اين علوفه‏ها، آنها را سيلو مى‏كنند.

ب - خوراك‏هاى فشرده شده يا كنسانتره دامى

علوفه‏هاى آردى و خوراك‏هايى كه از رشته‏هاى كمى تشكيل شده‏اند رإ؛

 

»ل خوراك‏هاى كنسانتره‏اى مى‏گويند. وقتى مقدار مشخصى از ماده‏هايى مانند جو، سبوس، تفاله چغندر قند، كنجاله تخم پنبه را با تكميل‏كننده‏هاى معدنى و ويتامينى مخلوط كنند، خوراك كنسانتره تهيه مى‏شود.

براى برطرف‏كردن نياز غذايى دام‏هايى كه توليد بالايى دارند، علاوه بر علوفه بايد مقدار مشخصى از كنسانتره دامى هم استفاده كرد. به گاوهاى بومى و دورگ روستايى كه بيشتر از هشت كيلوگرم شير توليد مى‏كنند، بايد مقدار مشخصى كنسانتره دامى داد.

به دامداران عزيز سفارش مى‏شود اگر خوراك را از كارخانه خريدارى مى‏كنند، در هنگام تهيه و مخلوط كردن كنسانتره در كارخانه حضور داشته باشند. به اين ترتيب، مى‏توانند كنترل كنند كه از هر ماده‏اى به مقدار مشخص و لازم در كنسانتره مخلوط شده است و جلوى هرگونه تقلب گرفته شود.

براى تهيه كنسانتره به وسيله خود دامدار، مى‏توانيد از دستور زير استفاده كنيد. اين دستور براى گاو شيرى كه بين ده تا پانزده كيلوگرم شير توليد مى‏كند، مناسب است.

مقدار جو سى و پنج تا چهل درصد، سبوس گندم سى تا سى و پنج درصد، تفاله چغندر قند هشت تا ده درصد، كنجاله تخم پنهب پنج تا هفت درصد، نمك نيم درصد و سبوس برنج شش تا هشت درصد بايد باشد. به اين ماده‏ها مقدارى كربنات كلسيم يا دى‏كلسيم فسفات هم اضافه مى‏كنند.

نكته‏هاى مهم در تغذيه مخلوط علوفه و كنسانتره

 

براى گاوهاى شيرى روستايى كه توليد شير آنان به هفت تا هشت كيلوگرم مى‏رسد، لازم نيست كه از كنسانتره استفاده كنيد. با علوفه‏هاى مرغوب مى‏توان نياز غذايى اين دام‏ها را برطرف كرد. ولى براى گاوهايى كه در روز بيشتر از هشت كيلوگرم شير توليد مى‏كنند، بايد از كنسانتره استفاده كرد.

براى اين گاوها در برابر هر يك كيلوگرم شير توليدى، نيم كيلوگرم كنسانتره دامى لازم است. براى مثال اگر گاوى چهارده كيلوگرم شير توليد مى‏كند، بايد روزانه هفت كيلوگرم كنسانتره به اضافه مقدار لازم علوفه تازه و مرغوب بخورد.

تغيير جيره غذايى دام بايد با احتياط كم‏كم انجام شود. تا باعث كم‏شدن توليد نشود. اگر در غذاى دام از ضايعات استفاده مى‏شود بايد با توجه به نوع ماده افزودنى از مقدار كنسانتره كم كرد.

علوفه‏هاى سبز، رطوبت زيادى دارند. به همين دليل دو تا سه برابر علوفه‏هاى خشك بايد مصرف شوند. اگر بتوان علوفه و كنسانتره را به طور كامل مخلوط كرد، خيلى مناسب است. اگر اين كار انجام نشد، سعى كنيد فاصله زمانى بين تغذيه با علوفه و كنسانتره خيلى كم باشد.

 

براى بيشترشدن مقدار توليدشيره مى‏توان تا حدودى از كنسانتره دامى استفاده كرد. مصرف زياد كنسانتره باعث كم‏شدن چربى شير مى‏شود. در اين حالت بايد از علوفه‏هاى مرغوب با رشته‏هاى بلند و كنجاله تخم پنبه استفاده كرد.

دستور تهيه كسانتره براى گوساله‏هاى پروارى

 

مقدار چهل تا چهل و پنج درصد جو، سى تا سى و پنج درصد سبوس، ده تا دوازده درصد تفاله چغندر، سه تا پنج درصد كنجاله تخم پنبه، هشت تا ده درصد سبوس برنج را با مقدارى كربنات كلسيم مخلوط كنيد. سپس در اختيار دام‏ها بگذاريد.

فراهم‏كردن خوراك لازم براى دام‏هاى مختلف

 

همه دامها براى توليد بايد انرژى و پروتئين كافى مصرف كنند. مقدار مصرف ماده‏هاى غذايى دام‏ها با هم فرق مى‏كند.

الف - گاوهاى شيرده: اين گاوها به دليل توليد شير، خوراك‏هايى لازم دارند كه پروتئين زيادى داشته باشند. مخلوط علوفه‏هايى مانند يونجه خشك با كنسانتره دامى كه انرژى كافى داشته باشند، بسيار مناسب است.

مقدار خوراك براى اين دام‏ها به نوع دام حك هبومى است يا دورگ و مقدار شير توليدى بستگى دارد. مقدار ماده غذايى خشك براى گاوى كه دوازه كيلوگرم در روز شير مى‏دهد و پانصد كيلوگرم وزن دارد، ده كيلوگرم است. دو كيلوگرم از اين مقدار بايد كنسانتره باشد.

در ابتداى دوره شيروارى چون دام وزن زيادى را از دست داده و اشتهاى كمترى دارد، بايد از علوفه‏هاى مرغوب و كنسانتره خوب استفاده كرد. به علاوه از دادن علوفه‏هايى مانند كاه و سبوس برنج بايد خوددارى شود.

ب - گاوهاى خشك آبستن

در آخر دوره شيروارى يعنى سه ماه قبل از زايمان كم‏كم بايد از مقدار كنسانتره دامى و علوفه‏هاى مرغوب كم كرد. به جاى آن مى‏توان، خوراك‏هاى كم‏ارزش‏تر را در غذاى دام قرار داد. يعنى مى‏توان به طور كامل از علوفه استفاده كرد و ديگر به دام‏ها كنسانتره نداد. استفاده زياد از غذاى آردى در گاوهاى خشك باعث چاقى آنان مى‏شود. در نتيجه، سخت‏زايى و بيشترشدن هزينه‏ها را به دنبال دارد.

دو هفته قبل از زايمان، كم كم مقدار كنسانتره در غذاى دام را اضافه كنيد. همچنين از علوفه‏هاى مرغوب مانند يونجه بايد در خوراك دام استفاده كرد.

ج - گوساله‏هاى پروارى

سه ماهه اول دوره پروار: در اين دوره، استخوان‏ها و اندام گوساله‏ها رشد مى‏كند. بنابراين گوساله‏ها به خوراك‏هايى نياز دارند كه پروتئين زيادى داشته باشند. براى اين كار، علوفه‏هايى مانند يونجه و علف باغ مناسب هستند. به علاوه در مخلوط كنسانتره بايد از كنجاله تخم پنبه استفاده كرد. همچنين استفاده از كربنات كلسيم يا پودر آهك و خوراك‏هاى كلسيم‏دار ضرورى است.

اضافه‏وزن روزانه در اين دوره، با هزينه كمتر و سرعت بيشتر انجام شود. بنابراين، پروار دام‏هاى جوان از نظر اقتصادى باصرفه‏تر است.

سه ماهه دوم پروار: در اين دوره گوساله‏ها رشد ابتدايى خود را انجام داده‏اند. در نتيجه، استخوان‏ها و اندام‏ها رشد كمترى دارند. بنابراين، براى پروار و چاق‏شدن گوساله‏ها بايد از خوراك‏هاى پرانرژى و علوفه‏هايى كه تا حدودى مرغوب هستند، استفاده كرد.

آرد جو، تفاله چغندر قند، ملاس، علف باغ و مقدارى يونجه و كاه براى اين دوره مناسب هستند. در اين دوره براى اضافه‏شدن وزن گوساله‏ها بايد هزينه بيشترى كرد. همچنين هفتاددرصد غذاى دام بايد از كنسانتره دامى كه مواد پرانرژى دارد، تشكيل شود.

استفاده از ضايعات در تغذيه دام

 

نان خشك

 

خوراكى است كه از آرد گندم به دست مى‏آيد. اين خوراك براى دام‏هاى شيرى و پروارى مناسب است. براى استفاده از اين خوراك بايد بسيار دقت كرد. زيرا اگر نان خشك كپك زده باشد، باعث مسموم‏شدن دام‏ها مى‏شود. به علاوه در درازمدت در گاوهاى شيرى باعث ناراحتى‏هايى مى‏شود.

چون نان‏هاى خشك به طور صحيح جمع‏آورى نمى‏شوند، ممكن است لابه‏لاى آنها چيزهايى مانند تيغ، سوزان و پلاستيك وجود داشته باشد. اگر اين چيزها خورده شوند، موجب ناراحتى‏هاى مختلف براى دام مى‏شوند.

چيزهايى مانند ميخ يا سوزن به طور مسقيم وارد نگارى حيوان مى‏شوند، كم‏كم از ديواره نگارى مى‏گذرند و به قلب مى‏رسند. در نتيجه باعث مرگ ناگهانى حيوان مى‏شوند. ماده‏هاى پلاستيكى نيز باعث بسته‏شدن روده‏هاى دام مى‏شوند.

سبوس برنج

 

نوع درجه يك آن دانه‏هاى برنج دارد و به شكل آردى است، اين نوع از سبوس براى دام‏ها مفيد است. اما نوع‏هاى ديگر كه زبره زيادى دارند، براى خوراك دام مفيد نيستند. از اين ماده در مخلوط كنسانتره براى گاو شيرى شش درصد و براى گاو پروارى نه درصد مى‏توان در نظر گرفت.

ملاس

 

اين خوراك، خاصيت انرژى زايى و مُلين بودن دارد. مى‏توان تا ده‏درصد از آن را در جيره غذايى روزانه در نظر گرفت. شروع تغذيه با اين خوراك بايد كم‏كم باشد. ملاس جايگزين خوبى براى غذاتى مانند جو و ذرت است.

استفاده از ضايعات براى كم‏شدن قيمت جيره غذايى و استفاهد بهتر و بيشتر از محصولات فرعى كارخانه‏ها بسيار مناسب است. ولى مصرف بيشتر از اندازه و ناگهانى اين مواد باعث ناراحتى‏هاى شديد گوارشى براى دام مى‏شود. براى مثال، استفاده از چغندر خوراكى، خربزه، هندوانه و صيفى‏جات ديگر بايد كم‏كم شروع شود. يعنى از روزى دويست گرم شروع شود در پايان هم كم‏كم قطع شود.

روش غنى‏سازى كاه

 

به دليل استفاده زياد كاه در تغذيه دام، غنى‏سازى اين علوفه اهميت زيادى دارد. براى غنى‏سازى كاه، ابتدا آب و مقدار مشخصى اوره را با هم مخلوط مى‏كنند. اگر ملاس هم وجود داشته باشد، مقدار مشخى از ملاس هم با آن مخلوط مى‏كنند. وقتى اوره و ملاس در آب به خوبى حل شد، آن را بر روى توده كاه مى‏پاشند و كاه را به هم مى‏زنند. سپس آب را در داخل سيلوى سيمانى مى‏ريزند و فشرده مى‏كنند. با اين كار هواى داخل سيلو خارج مى‏شود. سپس اب استفاده از پلاستيك روى آن را مى‏پوشانند. اين كاه به مدت بيست و پنج روز به همين صورت باقى مى‏ماند و سپس مصرف مى‏شود.

مقدار ماده‏هاى لازم براى غنى‏سازى كاه

 

لاس 4 تا 10 كيلوگرم

كاه 100 كيلوگرم

آب 50 تا 80 ليتر

اوره 4 كيلوگرم

فايده‏هاى غنى‏سازى كاه

 

1- پانزده درصد به ارزش غذايى كاه اضافه مى‏شود.

2- پروتئين كاه بيشتر مى‏شود.

3- كاه خوش خوراك مى‏شود.

4- اگر در غنى‏سازى كاه از ملاس هم استفاده شود، انرژى آن بيشتر مى‏شود.

نكته‏هاى مهم در تغذيه دام

 

1- براى جلوگرى از نفخ دام بايد كاه غنى‏شده را همراه با علوفه‏هاى خشك ديگر استفاده كرد. مقدار كاه غنى‏شده را براى گوسفند از دويست گرم و براى گاو از سيصد گرم در روز شروع مى‏كنند. كم‏كم اين مقدار را بيشترى مى‏كنند.

2- سبوس به تنهايى، خوراك كنسانتره به حساب نمى‏آيد. از دادن مقدار زياد اين خوراك به دام خوددارى كنيد. زيرا باعث كم‏شدن چربى شير مى‏شود.

3- آرد گندم براى تغذيه نشخواركنندگان مناسب نيست. چون پروتئين موجود در گندم باعث نفخ در گاو مى‏شود. همچنين حركت شكمبه را كم مى‏كند و باعث ناراحتى‏هاى گوارشى در دام مى‏شود

[/TD]

[/TR]

[/TABLE]

[پسری از بابلسر 1800]

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

 

بطور کلی منابع مواد معدنی شامل دو گروه است : غذاهای طبیعی مانند علوفه و غلات و مکمل های معدنی که برای متعادل کردن میزان مواد معدنی موجود در علوفه و غلات بکار میروند . در گاو شیری ، مواد معدنی یا با اندازه زیاد هستند که آنها را ماکرو ماینرالها مینامیم ، یا با اندازه کم و ناچیز هستند که آنها را میکرو ماینرالها مینامند . ماکرو ماینرالها شامل کلسیم ، فسفر ، منیزیم ، پتاسیم و سولفور هستند و میکرو ماینرالها را ید ، آهن ، کبالت ، مس ، منگنز ، روی و سلنیوم تشکیل میدهند . مواد ماده معدنی چه در مقادیر زیاد باشد ( که بر حسب درصد ماده خشک بیان میشود) ، چه در مقادیر کم باشد ( که بر حسب قسمت در میلیون بیان میشوند ) باید به مقدار کافی به حیوان خورانده شوند تا به عملکرد مناسب و سلامتی گله دست یابیم .

 

میزان دست یابی زیستی ( زیست دستیابی از مواد معدنی ) :

تعیین میزان مواد معدنی یا مکمل های معدنی در فرمول جیره بدون دانستن دست یابی ( قابلیت هضم آن ماده ) ارزش چندانی نخواهد داشت . زیست دستیابی برای ما مشخص میکند که یک ماده معدنی به چه میزان توسط حیوان هضم و استفاده میشود تا بتواند تولید و سلامت حیوان را تضمین کند . مسلما با کاهش قابلیت استفاده از یک ماده معدنی توسط حیوان ، میزان ماده معدنی لازم برای برطرف کردن نیاز گاو افزایش خواهد یافت .

پودر استخوان و فسفات کلسیم بالاترین میزان کلسیم قابل استفاده را دارند . سنگ آهک از این منظر در حد متوسط است و در علوفه معمولا قابلیت استفاده از کلسیم پائین است ؛ ولی با این وجود علوفه از منابع فقیر اما مهم کلسیم هستند . عمومی ترین منابع فسفر به جز فسفات سنگ که قابلیت استفاده کمی دارد ، همگی قابل استفاده هستند . میزان نیاز به کلسیم بر پایه متوسط قابلیت استفاده از آن در حدود 38 درصد است . متوسط قابلیت استفاده از کلسیم 51 درصد مکمل های معدنی ، 43 درصد غلات و35 درصد علوفه را تشکیل میدهد. به یاد داشته باشید که در جداول ، میزان نیاز به مواد معدنی مورد نیاز گاو شیری بدقت محاسبه شده و لذا احتیاجی نیست که میزان مواد معدنی موجود در تغذیه را در درجات بالاتری تنظیم کنیم . شاستثنای این مورد ، گاوهای مسن تر و با تولید بالایی هستند که علوفه تغذیه آنها فقط یونجه باشد ؛ در این موارد افزایش در درجات کلسیم جیره به میزان 9/0 تا0 /1 درصد میزان جیره خشک روزانه باید انجام شود.

 

1ـ ماکرو ماینرال ها (مواد معدنی با میزان بالا ) :

کلسیم و فسفر :

در گاو شیری بالغ ، میزان نیاز به کلسیم و فسفر به وزن بدن ، میزان و ترکیب شیر تولیدی و مرحله آبستنی وابسته است . در یک چرخه شیر دهی کامل ، میزان کلسیم و فسفر باید موازنه شود . مواد معدنی که در جریان شیر باری ( شیر دهی زود هنگام ) خارج میشوند بایستی قبل از زایمان جایگزین شوند ( در تغذیه گنجانده شوند ) تا عملکرد و سلامت گاو ثابت بماند . برای کاهش در میزان بیماری تب شیر بسیار مهم است که میزان کلسیم و فسفر را در انتهای دوره خشک( 4 هفته انتهایی ) کنترل کنیم . میزان احتیاج به کلسیم در طول دوره خشک در حدود 39/0 ماده خشک غذا است ؛ در حالی که میزان نیاز به فسفر24/0 درصد میباشد . وارد کردن بیش ازدرصد کلسیم در جیره به طور قابل توجهی میزان بروز تب شیر را در گله افزایش میدهد. در گاو های با تولید بالاوزن 80/0 درصد ماده خشک غذا کلسیم و50/0 درصد فسفر در رژیم غذایی مورد نیاز است .

تغذیه میزان مناسب فسفر در یک گاو شیری یک حاشیه امنیت موثر و مناسب برای حداکثر تولید ایجاد خواهد کرد . باید از زیاده روی در افزودن این مواد معدنی به جیره خودداری شود ، چون فسفر از گرانترین مواد غذائی موجود در اکثر جیره های گاو شیری است و برای داشتن بهترین حالت تولید و عملکرد در هر دو دوره خشک و شیرباری باید نسبت کلسیم به فسفر را بین 4/1:1 تا 5/2 :1 نگه داریم .

 

منیزیم :

احتیاجات به این عنصر از 1/0 درصد در گوساله های جوانتر از سه ماه سن تا 25/0 الی 30/0 درصد در گاوهای بالغ با تولید بالا متغیر است . مقادیر بالای منیزیم ، در حالات شیرباری زودرس ، استفاده از مکمل های چربی و یا در حالات گراس تتانی مورد نیاز است . منیزیمی که بصورت اکسید منیزیم استفاده میشود ، اکثرا بعنوان یک بافر استفاده میشود و این حالت در میزان 30/0 درصد یا بالاتر این عنصر و در جیره هایی که بر پایه استفاده از یونجه هستند دیده میشود . تحقیقات انجام شد در دانشگاه Tennesse نشان میدهد که استفاده از 18 گرم منیزیم روزانه از 4 تا 6 هفته قبل از زایمان از بروز آماس ( ادم ) غدد پستانی در گوساله ها جلوگیری میکند . در تغذیه با علوفه ای که در خاک های با منیزیم کم ( که با آزمایش خاک مشخص میشوند ) یا با منابع کلسیمی غیر از سنگ آهک میرویند ، به دلیل کم بودن میزان منیزیم ، باید از مکمل هایی مانند اکسید منیزیم

( 76/0 منیزیم ) یا دینامات ( 12/0 درصد کلسیم ) استفاده شود .

پتاسیم :

سبزیهای خوراکی از منابع خوب پتاسیم هستند . وقتی علف ذرت به اندازه بزرگ و به شکل علوفه در می آید ، یا هنگامی که جوهایی که در آبجوسازی مورد استفاده هستند تغذیه شوند ، میزان پتاسیم از حد متعادل کمتر خواهد شد . در هنگامی که استرس حرارتی مشکل زا است ، احتیاجات به پتاسیم به میزان 3/1 تا 5/1 درصد جیره خشک افزایش مییابد .

سولفور :

در این مورد هم سبزیجات به مانند غذاهای پروتئینی از منابع خوب هستند . نسبت مناسب نیتروژن به سولفور در حدود 1/10 است . از این رو ، 14 درصد پروتئین خام در جیره حدودا 15/0 درصد سولفور را تشکیل میدهد . مکمل های این عنصر تنها هنگامی مورد نیاز هستند که جیره شامل اوره ، علوفه ذرت یا علوفه خشک با کیفیت پائین باشد . منابع مناسب این عنصر را کلسیم سولفات ( با 19/0 درصد سولفات ) ، کلسیم سولفونات ( 10/0 درصد سولفور ) ومتیونین هیدروکسی آنالوگ باشد . از آنجائیکه مقدار ناچیز نمک های معدنی مقدار قابل توجهی سولفور دارند ، سولفور مکمل نباید به جیره اضافه شود ، مگر این که کمبود مشخصی مشاهده شود . افزایش بیش از اندازه سولفور احتمال بروز سمیت را بالا میبرد و در جذب مس نیز تاثیر گذار است .

کلرید سدیم ( نمک معمولی ) :

احتیاج روزانه نمک یک گاو شیری با افزودن 1 درصد نمک به ترکیب غلات امکانپذیر است . گاو های شیری در هر روز به 2 تا 4 اونس نمک نیاز دارند ( حدود 1 اونس نمک به ازای هر 30 پوند شیر ) و گاوهای خشک به 5/1 اونس نمک در روز نیاز دارند . اگر آماس ( ادم ) پستان برای گاوهای ما مشکل زا است باید در دو هفته انتهائی پیش از زایمان میزان نمک جیره را کاهش داد .

با تشکر از آقای علی عابدی .منابع ازسایت

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام